Μήπως είσαι ΚοΔηΣο και δεν το ξέρεις;

Λέγαμε προχτές ότι, στις αρχές του 1979, με πρωτοστάτες τούς αποχωρήσαντες από την ΕΔηΚ Γιάγκο Πεσμαζόγλου και Βιργινία Τσουδερού, ιδρύθηκε το Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού - ΚοΔηΣο. Λέγαμε, επίσης, ότι οι ιδρυτές τού νέου κόμματος δεν είχαν καμμιά σχέση με τον σοσιαλισμό αλλ', αντιθέτως, χαρακτηρίζονταν από συντηρητισμό. Απλώς, εκείνη την εποχή η λέξη "σοσιαλισμός" ήταν πολύ του συρμού. Για να καταλάβουμε καλά το πόσο σοσιαλιστής ήταν ο Πεσμαζόγλου, αρκεί να πούμε ότι το 1975 πήρε μέρος στην συνδιάσκεψη της περιώνυμης λέσχης Μπίλντεμπεργκ (φυσικά, με προσωπική πρόσκληση των διοργανωτών).

Οι συνθήκες έδειχναν εξαιρετικές για το νέο κόμμα. Μιας και σ' αυτό εντάχθηκαν βουλευτές ήδη εκλεγμένοι με την ΕΔηΚ, το κόμμα βρέθηκε να έχει αμέσως κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Επίσης, με την Νέα Δημοκρατία τού Γεωργίου Ράλλη να βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (λόγω της αλματώδους αύξησης της εκλογικής δύναμης του ΠαΣοΚ) και να ταλαιπωρείται από έντονες φυγόκεντρες δυνάμεις (ιδίως μεταξύ των δευτεροκλασάτων στελεχών της), το ΚοΔηΣο φαινόταν να διαθέτει μια αξιόλογη δεξαμενή δυνάμεων. Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι στο ΚοΔηΣο εντάχθηκε και η -μέχρι τότε ανήκουσα στην Νέα Δημοκρατία- Λιάνα Κανέλλη, στο ξεκίνημα μιας υπερδεκαετούς πολιτικής στροφής που θα την οδηγούσε τελικά στα βουλευτικά έδρανα του ΚΚΕ.

Εν όψει των εκλογών τού 1981, ο Πεσμαζόγλου αποφάσισε να συνεργαστεί με το Κόμμα Αγροτών και Εργαζομένων (ΚΑΕ) του Αλέξανδρου Μπαλτατζή. Ο Μπαλτατζής ήταν παλιός συνδικαλιστής στον αγροτικό χώρο και μαχητικός συνεταιριστής. Χάρη στις δικές του προσπάθειες ιδρύθηκε το 1935 η ΠΑΣΕΓΕΣ, της οποίας ανέλαβε και πρώτος πρόεδρος. Το 1950 ιδρύει τον Συναγερμό Αγροτών και Εργαζομένων, ο οποίος εξέλεξε έναν βουλευτή στις εκλογές τού 1951 αλλά κανέναν στις εκλογές τού επόμενου χρόνου. Ο Μπαλτατζής δεν απογοητεύεται και το 1956 ιδρύει το Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα, το οποίο κερδίζει 7 έδρες στις εκλογές εκείνης της χρονιάς. Το 1961, ο Μπαλτατζής πρωτοστατεί στην ίδρυση της Ενώσεως Κέντρου, στην οποία απορροφάται το κόμμα του. Με την μεταπολίτευση, συνεργάζεται με την ΕΚ-ΝΔ του Μαύρου αλλά στην κρίση τού 1977 αποχωρεί και ιδρύει το ΚΑΕ.

Η σύμπραξη των δυο κομμάτων πήρε τον τίτλο ΚοΔηΣο-ΚΑΕ αλλά στην πράξη επικράτησε το σκέτο ΚοΔηΣο (όπως έγινε στις εκλογές τού 2012 με την σύμπραξη ΣυΡιζΑ-ΕΚΜ, η οποία έμεινε σκέτο ΣυΡιζΑ). Φαίνεται, όμως, πως η παρουσία τού -θεωρούμενου ως αριστερού- Μπαλτατζή δεν έκανε πολύ καλό στο κόμμα τού Πεσμαζόγλου, το οποίο στόχευε συντηρητικούς ψηφοφόρους. Εξ άλλου, αν κάποιος ήθελε να ψηφίσει "σοσιαλιστικά", γιατί να μη προτιμήσει τον "ορίτζιναλ" Ανδρέα; Έτσι, με την δικομματική πόλωση να εντείνεται μέρα με την ημέρα, στις εκλογές τής 18ης Οκτωβρίου 1981 το ΚοΔηΣο μάζεψε λίγο πάνω από 41.000 ψήφους και ποσοστό μόλις 0,72%, χωρίς να εκλέξει βουλευτή. Όμως, στις ευρωεκλογές που έγιναν την ίδια μέρα και όπου η δικομματική πόλωση δεν ήταν τόσο έντονη, το κόμμα συγκέντρωσε 200.000 ψήφους παραπάνω (!) και ποσοστό 4,26%, εκλέγοντας έναν ευρωβουλευτή: τον Γιάγκο Πεσμαζόγλου.

Η εκλογική αποτυχία οδήγησε στην ρήξη τού ΚοΔηΣο με το ΚΑΕ. Στις επόμενες ευρωεκλογές (1984), το ΚοΔηΣο κατέβηκε αυτοδύναμο αλλά συνετρίβη. Μάζεψε μόλις λίγο πάνω από 47.000 ψήφους και με ποσοστό 0,80% έχασε και την μονάκριβη έδρα που κατείχε στην ευρωβουλή. Το στραπάτσο οδήγησε τον Πεσμαζόγλου σε παραίτηση. Στην ηγεσία τον διαδέχθηκε ο μαχητικός Μπάμπης Πρωτοπαπάς αλλά ήταν πια αργά για το κόμμα, το οποίο άρχισε να φυλλορροεί, με τους πρωτοκλασάτους Τσουδερού και Κούβελα να φεύγουν για την Νέα Δημοκρατία, όπου θα κατέληγε και ο Μπαλτατζής (στις εκλογές τού 1985 εκλέχτηκε βουλευτής Ξάνθης της ΝΔ).

Στην Νέα Δημοκρατία κατέληξε και ο ίδιος ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου, εκλεγόμενος βουλευτής το 1985. Στις ευρωεκλογές τού 1989, ο Πεσμαζόγλου τοποθετήθηκε από τον Μητσοτάκη επί κεφαλής τού νεοδημοκρατικού ψηφοδελτίου. Ο Πεσμαζόγλου εκλέχτηκε για τελευταία φορά ευρωβουλευτής το 1994, πάλι με την Νέα Δημοκρατία. Ήταν η λογική πολιτική κατάληξη για κάποιον που είχε πρωτοστατήσει στις διαδικασίες για ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Απελπισμένος και στριμωγμένος στις συμπληγάδες τού δικομματισμού, ο Πρωτοπαπάς προσπαθεί  να σώσει ό,τι είναι δυνατόν να σωθεί. Έτσι, αποφασίζει να συνεργαστεί το κόμμα του με την... Νέα Δημοκρατία! Στις εκλογές τού 1985, ο πάλαι ποτέ ασυμβίβαστος Μπάμπης Πρωτοπαπάς ξεχνάει όλα τα προσχήματα και τοποθετείται σε εκλόγιμη θέση στο νεοδημοκρατικό ψηφοδέλτιο επικρατείας.

Το ΚοΔηΣο συνέχισε να φυτοζωεί μέχρι τα τέλη τής δεκαετίας τού '80, χαράσσοντας μια κάπως πιο προοδευτική γραμμή. Το 1989, ο Πρωτοπαπάς αποφάσισε να συνεργαστεί με το ΚΚΕ, την Ελληνική Αριστερά (πρώην ΚΚΕ-εσωτερικού), την ΕΔΑ και άλλους μικρότερους αριστερούς κομματικούς σχηματισμούς σε μια προσπάθεια η οποία κατέληξε στην σύσταση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, προδρόμου τού σημερινού ΣυΡιζΑ.

Όταν ο Πρωτοπαπάς θα πέθαινε στις 17 Ιουνίου 2011, ο Συνασπισμός θα εξέδιδε το εξής συλλυπητήριο μήνυμα: "Η ΚΠΕ του ΣΥΝ εκφράζει τη βαθιά της θλίψη για το θάνατο του Μπάμπη Πρωτοπαπά. Χάσαμε ένα σεβαστό σύντροφο. Έναν ανεκτίμητο συναγωνιστή από την πρώτη ημέρα της ίδρυσης του κόμματός μας μέχρι σήμερα. Χάθηκε ένας ευπατρίδης της πολιτικής, ένας αγωνιστής της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού. Ένας ωραίος άνθρωπος. Ένα υπόδειγμα για όλους και όλες εμάς. Σύντροφε Μπάμπη, καλό ταξίδι". Τί συνιστά, άραγε, αυτό το "ευπατρίδης"; Πολιτική ειρωνεία ή απλή ασυναρτησία; Όσο για το "αγωνιστής του σοσιαλισμού", ας το αφήσουμε ασχολίαστο.

Ας προσθέσουμε και κάτι που αξίζει να θυμηθούμε. Πριν τις εκλογές τού 1981, τα στελέχη τού ΚοΔηΣο αποδύθηκαν σε έναν τιτάνιο αγώνα να γράψουν μέλη στο νέο κόμμα. Κεντρικά σύνθηματα αυτής της προσπάθειας ήταν τα αξέχαστα "Μήπως είσαι ΚοΔηΣο και δεν το ξέρεις" και "Είσαι φίλος; Γίνε μέλος!" ενώ απέτυχε η προσπάθεια να περάσει και το "ΚοΔηΣο-ΚΑΕ, το κόμμα σου λαέ" μιας κι έπεσε πάνω στο παλιότερο και "κατοχυρωμένο" πλέον από το ΚΚΕ "Κάπα-Κάπα-Ε, το κόμμα σου λαέ" (*).  Όταν, το 1982, ο νεοδημοκράτης βουλευτής και πρώην δήμαρχος αθηναίων (1964-1967) αποχώρησε δυσαρεστημένος από το κόμμα του και εντάχθηκε στο ΚοΔηΣο, έγινε υποκείμενο σάτιρας ως "ο Πλυτάς ήταν ΚοΔηΣο και δεν το ήξερε". Όμως, απ' ό,τι φάνηκε στην πορεία, πολλοί ήσαν κι εκείνοι που νόμιζαν πως ήσαν ΚοΔηΣο αλλά είχαν κάνει λάθος. Κι ας ανήκαν στους ιδρυτές του...


Τελειώνουμε. Όταν άρχισα να γράφω τα κείμενα για το μεταπολιτευτικό Κέντρο και για το ΚοΔηΣο, είχα κατά νου να καταλήξω κάνοντας συγκρίσεις ανάμεσα στο τότε και στο τώρα, όπου "τώρα" το ΚιΔηΣο του Γιώργου Παπανδρέου. Επειδή, όμως, αφ' ενός μεν η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα (όπως έχει πει ο Μαρξ) αφ' ετέρου δε οι σημερινές συνθήκες δεν μοιάζουν σε πολλά μ' εκείνες πριν από 30-35 χρόνια, νομίζω ότι θα ήταν φρονιμώτερο να κλείσω την διήγησή μου δίχως άλλο σχόλιο. Άλλωστε. πάντοτε είχα σε εκτίμηση το επίπεδο των αναγνωστών αυτού του ιστολογίου, οπότε είναι λογικό να πιστεύω πως δεν χρειάζονται την δική μου γνώμη για να καταλήξουν σε συμπεράσματα...



(*) Η ιστορία των κλεμμένων συνθημάτων καλά κρατεί. Το 1977, πέντε κόμματα (ΚΚΕ-εσωτ., ΕΔΑ, Σοσιαλιστική Πορεία, Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία και Χριστιανική Δημοκρατία) συνέστησαν την "Συμμαχία των Πέντε Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων". Ο νεοπαγής -και εφήμερος, όπως αποδείχτηκε, αφού διαλύθηκε την επομένη των εκλογών- πολιτικός σχηματισμός επιχείρησε να υιοθετήσει το σύνθημα "Συμμαχία ισχυρή στον λαό και στην βουλή", αντιγράφοντας το παλιότερο κουκουέδικο "ΚουΚουΕ δυνατό στην βουλή και στον λαό". Πολλά χρόνια αργότερα, παραμονές των εκλογών τού 2009, γέλασα με την καρδιά μου ακούγοντας τους οννεδίτες να υποδέχονται τον τότε πρωθυπουργό με το -επίσης κλεμμένο από το ΚΚΕ- σύνθημα "Εμπρός λαέ, μη σκύβεις το κεφάλι, με Καραμανλή πρωθυπουργό και πάλι". Σ' αυτόν τον τομέα τουλάχιστον, το ΠαΣοΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν πιο τίμιο: αντί να παραλλάξει τα συνθήματα του ΚΚΕ, τα υιοθέτησε όπως ήσαν...