"Αντικειμενικοί" μαυρόψυχοι

Έδωσε ρέστα ο κύριος Κανέλλης στο χτεσινό Έθνος της Κυριακής, καταγγέλοντας ουσιαστικά την κυβέρνηση ότι ναρκοθετεί τις επενδύσεις και την ανάπτυξη με τους αλλοπρόσαλλους νόμους της. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Μια φορά κι έναν καιρό, όταν πρωτοεφαρμόστηκαν στον τόπο οι περίφημες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων (επί υπουργείας τού αξέχαστου Δημήτρη "δώσ' τα όλα" Τσοβόλα), άρχισαν να αναγράφονται στα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων δυο ποσά: ένα το συμφωνημένο και ένα αυτό που προέκυπτε από την εφαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Ο φόρος μεταβίβασης, τα χαρτόσημα, οι αμοιβές των δικηγόρων και των συμβολαιογράφων κλπ υπολογίζονταν στο μεγαλύτερο ποσό.

Επί πλέον, ο αγοραστής ήταν υποχρεωμένος να δικαιολογεί το καταβαλλόμενο για την αγορά τίμημα. Για την ακρίβεια, ήταν υποχρεωμένος να δικαιολογεί το τίμημα επί του οποίου υπολογίζονταν τα τέλη και οι φόροι, δηλαδή το μεγαλύτερο ανάμεσα σε δηλούμενο και αντικειμενικό. Όποιο μέρος τού τιμήματος δεν μπορούσε να δικαιολογήσει με νόμιμα παραστατικά, εθεωρείτο τεκμαρτό εισόδημα και, εκτός από τον φόρο μεταβίβασης, πλήρωνε και τον αναλογούντα φόρο εισοδήματος.

Στην πράξη, για την συντριπτική πλειοψηφία των συναλλαγών ακινήτων, αναγραφόταν στα συμβόλαια ως πραγματικό τίμημα ποσό ίσο προς το αντικειμενικό: αφού η αγοραία αξία ήταν υψηλότερη, δεν υπήρχε λόγος να δηλωθεί υψηλότερο τίμημα (άρα να πληρωθούν μεγαλύτεροι φόροι) από αυτό με το οποίο "βολευόταν" το κράτος. Π.χ., αγόραζες ένα ακίνητο για 150 δραχμές κι έγραφες στο συμβόλαιο την αντικειμενική αξία που ήταν 100 δραχμές. Έτσι, πλήρωνες φόρο για 100, κατέβαλλες με επίσημη επιταγή το κατοστάρικο και ξοφλούσες τα υπόλοιπα πενήντα με μετρητά σε χαρτοσακκούλα. Όμως, με τον τρόπο αυτό δεν πλήρωνες απλώς λιγότερους φόρους αλλά "καθάριζες" κι ένα πενηντάρι "βρόμικα" λεφτά. Διπλή η ωφέλεια.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Με τις αγοραίες αξίες των ακινήτων να έχουν κατρακυλήσει πολύ κάτω από τις αντικειμενικές, το παραπάνω "μοντελάκι" δεν δουλεύει: αυτό που κάποτε είχε αντικειμενική αξία 100, έχει πλέον αγοραία 70 κι όχι 150. Άρα, εσύ θα πληρώσεις 70 αλλά οι φόροι και τα τέλη θα εξακολουθούν να υπολογίζονται στο κατοστάρικο. Άσε δε που θα πρέπει να δικαιολογήσεις πόθεν έσχες όχι για 70 αλλά για 100.

Εδώ είναι που εξεμάνη ο κύριος Κανέλλης τού Έθνους. Πώς να αναθερμανθεί -σου λέει- η αγορά των ακινήτων όταν οι αγοραστές παθαίνουν διπλή ζημιά: από τη μια πληρώνουν παραπάνω φόρους κι από την άλλη πρέπει να δικαολογήσουν μεγαλύτερο εισόδημα; Φέρνει δε ως παράδειγμα την αγορά ενός ακινήτου, το οποίο κόστισε στον αγοραστή 350.000 αλλά έχει αντικειμενική αξία 855.000 κι αρχίζει να χτυπιέται και να φωνάζει πως έτσι δεν πρόκειται να δει ανάπτυξη ο τόπος...


Κατ' αρχάς, ας παραβλέψουμε το γεγονός ότι -με οικονομικούς όρους μιλώντας- οι αγοραπωλησίες ακινήτων δεν συνιστούν ανάπτυξη. Τα τούβλα παραμένουν τούβλα και τα λιόδεντρα παραμένουν λιόδεντρα όσες φορές κι αν αλλάξουν χέρια. Στην αγορά ακινήτων μπορεί να υπάρχει κερδοσκοπία, μπορεί να υπάρχει αλισβερίσι, μπορεί να διακινούνται μεγάλα ποσά αλλά δεν υπάρχει παραγωγή. Όσοι διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις οικονομικών καταλαβαίνουν τι εννοώ.

Πάμε, όμως, παρακάτω. Τί ζητάει ο κύριος Κανέλλης; Να ισχύσει η επιβολή φόρου μεταβίβασης και ο υπολογισμός τού πόθεν έσχες στο πραγματικό τίμημα και όχι στην αντικειμενική αξία. Φυσικά, κάτι τέτοιο ακούγεται εξαιρετικά λογικό. Όμως, στην πράξη είναι -υπό τις τρέχουσες συνθήκες- απύθμενα αισχρό. Και η αισχρότητά του αναδεικνύεται από την απάντηση στο εξής ερώτημα: ποιοί είναι αυτοί που πουλάνε ακίνητα και ποιοί είναι αυτοί που τα αγοράζουν  σ ή μ ε ρ α ;

Η απάντηση είναι εξώφθαλμα απλή: πουλάνε οι φουκαράδες, οι οποίοι είτε δεν μπορούν πλέον να τα συντηρήσουν είτε δεν έχουν άλλο τρόπο για να καλύψουν τις ανάγκες τους (άλλωστε, επειδή έχουν ανάγκη πουλάνε φτηνά) και αγοράζουν οι "αφράτοι", που βρίσκουν την ευκαιρία να κονομήσουν, πατώντας στην ανάγκη των συνανθρώπων τους, ακριβώς όπως έκαναν κάποτε, επί κατοχής, κάποιοι μαυρόψυχοι τοκογλύφοι, που δίνανε στους πεινασμένους δυο-τρία κιλά αλεύρι με αντάλλαγμα μια σακκούλα χρυσαφικά.

Αυτούς τους μαυρόψυχους είναι που συμπονάει ο κύριος Κανέλλης. Γι' αυτούς είναι που νοιάζεται. Νοιάζεται, πρώτον, μπας και πληρώσουν κανα φράγκο παραπανίσιο φόρο, λες και δεν τους αρκεί που ο φόρος μεταβίβασης κατρακύλησε στο 3% για πάρτη τους. Κυρίως, όμως, νοιάζεται να μη βγει στην φόρα το μαύρο χρήμα: στο παράδειγμα της εφημερίδας, ο αγοραστής θα πρέπει να δικαιολογήσει 855.000 για την αγορά και όχι 350.000. Αυτά είναι για τα οποία νοιάζεται ο κύριος Κανέλλης.

"Αντικειμενική", πλην μαυρόψυχη δημοσιογραφία...


Δεν ξέρω τι θα κάνει επ' αυτού ο Στουρνάρας. Δεν είμαι μάντης. Όμως, όταν βλέπω τα κοράκια τού αστικού τύπου να τροχίζουν τα νύχια τους, έχω λόγους να φοβάμαι ότι κάπου παραμονεύει θάνατος...

Γιορτάρες μέρες...

*** Με συνεπήρε το Πνεύμα των Χριστουγέννων κι άφησα για λίγο τα ιστολόγια. Κοιμήθηκα κι ονειρεύτηκα έναν κόσμο δίχως πολέμους, όπου όλοι οι άνθρωποι ήσαν ίσοι... κανείς δεν πεινούσε, κανείς δεν κρύωνε, κανείς δεν κοιμόταν στον δρόμο... όλα τα παιδικά πρόσωπα ήσαν γελαστά...

Με ξύπνησε η τηλεόραση που άνοιξε η γυναίκα μου. Για την ακρίβεια, με ξύπνησε η γλυκανάλατη φωνή τού ροκ Στουρνάρα. "Αν μειώσουμε τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα, κάποιοι θα θερμαίνουν τις πισίνες τους"... Πώς να μη πεταχτώ με τέτοια ροχάλα που έφαγα στην μούρη;

Γιορτάρες μέρες... Ούτε να ονειρευτούμε δεν μπορούμε, με τους πρόστυχους...


*** Είμαστε σίγουροι ότι ο Λιάπης πήγε για διακοπές στην Άπω Ανατολή; Μήπως πήγε για να κάνει τράμπα τίποτε λογαριασμούς, τώρα που πιάστηκε ο Κάντας κι άρχισε να ξερνάει;


*** Γιατί άραγε τούτες τις ημέρες που τα μαγαζιά ήσαν ανοιχτά ώρες ατελείωτες, οι μαγαζάτορες δεν χέστηκαν στις εισπράξεις; Με καμμιά δεκαριά μίλησα, την ίδια καρμπόν απάντηση μου έδωσαν: "Καταστραφήκαμε οριστικά".

Μάλλον έχει δίκιο το ΚουΚουΕ που έβγαλε ανακοίνωση πως "η αιτία της χαμηλής κίνησης στα καταστήματα ακόμη και τις ημέρες των εορτών δεν είναι το ωράριο, αλλά η ανέχεια και η φτώχεια των λαϊκών οικογενειών".

Α, ρε Χατζημπούλη... Η κυριακάτικη αργία σε μάρανε.


*** Φορομπλόκο στις επενδύσεις, καταγγέλει το Έθνος. Από δω και πέρα, λέει, όποτε αγοράζεις ακίνητο, επενδύεις σε μετοχές, συστήνεις εταιρεία κλπ, θα πρέπει να δικαιολογείς το πόθεν έσχες τα ανάλογα ποσά αλλοιώς θα φορολογείσαι τεκμαρτά γι' αυτά.

Ας πει κάποιος σ' αυτόν τον ηλίθιο δημοσιογράφο-ρεπόρτερ, ο οποίος γράφει τις παραπάνω πίπες, ότι κάτι τέτοιο ισχύει χρόνια τώρα. Μόνο που κανένας αφράτος δεν είναι τόσο μαλάκας ώστε να κάνει τέτοια πράγματα στο όνομά του. Στήνει μια εταιρεία με πέντε χιλιάρικα κεφάλαιο και ξεμπερδεύει. Βλέπετε, οι εταιρείες δεν έχουν πόθεν έσχες αλλά πόθεν αίσχος.

Και μη ρωτήσετε πώς είναι δυνατόν να αγοράσει ακίνητο μια εταιρεία με πέντε χιλιάδες κεφάλαιο. Η εταιρεία τού λιβανέζου Σάφα, που έκλεισε την δουλειά των 1,32 δισ. ευρώ με τα υποβρύχια και τα ναυπηγεία, είχε κεφάλαιο μόλις είκοσι πέντε χιλιάρικα.


*** Αχ, βρε Χάρη μου!

Για τον -διάσημο πλέον- διοικητή τού Νοσοκομείου Παίδων λέω. Ο οποίος αισθάνθηκε και πολύ μαλάκας, βλέποντας εκατομμύρια να σφυρίζουν γύρω του και στην τσέπη του να μη μπαίνει σέντσι. "Τόσα λεφτά κυκλοφορούν, για εμάς δεν έχει;" αναρωτήθηκε με καημό και όρμησε στον πατσά.

Μα κι εσύ, βρε Χάρη μου... Κοτζάμ διοικητής ενός κοτζάμ νοσοκομείου, είκοσι πέντε χιλιάρικα λιμπίστηκες; Είκοσι πέντε ψωροχιλιάρικα; Από τα οποία, μάλιστα, θα έδινες και κάτι στον λεβέντη που έφτιαχνε την δουλειά; Ψιλικατζής έγινες και γι' αυτό την πλήρωσες. Ολόκληρος Τομπούλογλου κι έμεινες με τον πούλογλου; Προφανώς, δεν είχες δει τον Σταυρίδη να εξηγεί το πώς δουλεύει το πράγμα:

Φταίχτες

Ποιός φταίει, τελικά;

Προφανώς, φταίει ο Άκης, ο οποίος έπαιρνε μίζες από τους εμπόρους όπλων. Οι κρυφοί λογαριασμοί τού Άκη (που μοιάζανε με αριθμούς τηλεφώνων και μπερδέψανε τον Βενιζέλο) φταίνε που καλείται σήμερα ο απλός πολίτης όχι απλώς να βάλει βαθειά το χέρι στην τσέπη αλλά να αισθάνεται ευτυχής αν μπορεί να εξασφαλίσει ένα γεύμα ημερησίως. Κι αν ο Άκης δεν αγόραζε το νεοκλασσικό φάτσα Ακρόπολη, δεν θα έπεφτε ο μισθός στα πέντε κατοστάρικα μικτά.

Προφανώς, φταίει ο Λιάπης, ο οποίος δεν πλήρωνε τα τέλη κυκλοφορίας για το τεθωρακισμένο του. Οι μαϊμού πινακίδες τού Λιάπη φταίνε που δεν βρίσκει σήμερα ο απλός πολίτης ούτε με κιανοκυάλι κρεββάτι σε νοσοκομείο. Κι αν ο Λιάπης ξεπόναγε δυο χιλιάρικα αντί να κάνει διακοπές στα Ξέρατον φάτσα Ινδικό, δεν θα κοβόταν το ΕΚΑΣ των συνταξιούχων που δεν έχουν συμπληρώσει τα 65 τους χρόνια.

Προφανώς, φταίει ο Τσουκαλάς, ο οποίος εξαργύρωσε τον κυβερνοσυνδικαλισμό του με μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Η αποζημίωση του Τσουκαλά φταίει που δεν μπορεί σήμερα ο απλός πολίτης να πληρώσει το ηλεκτρικό του. Κι αν ο Τσουκαλάς δεν αγόραζε μοτοσυκλέττα των 26 χιλιάδων κι αυτοκίνητο των 44 χιλιάδων, δεν θα έβγαζε ο Κυριάκουλας στην ανεργία (συγγνώμη, στην εφεδρεία) τόσες χιλιάδες εργαζομένων.

Προφανώς, φταίει η τρόικα, η οποία μας έχει βάλει τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι. Η αδιαλλαξία τού Τόμσεν φταίει που ξεπουλιέται η περιουσία τού ελληνικού λαού για ένα κομμάτι ψωμί και, μάλιστα, δίχως αυτό το ψωμί να φτάνει στο τραπέζι τού απλού πολίτη. Αν ο Τόμσεν έπαιρνε από λόγια, δεν θα ήμασταν υποχρεωμένοι να κλείνουμε το ένα πίσω από το άλλο σχολεία, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες, οργανισμούς κλπ

Προφανώς, φταίνε κι άλλοι πολλοί. Φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι, που βολευτήκανε με τον διορισμό τους και κοπροσκυλιάζουν σε βάρος των υπολοίπων. Φταίνε οι μηχανοδηγοί του ΟΣΕ, που παίρνανε μισθούς δυόμισυ και τρία χιλιάρικα. Φταίνε οι αγρότες, που βολεύονται με τις επιδοτήσεις κι έχουνε μάθει να κυκλοφορούν με Πόρσε και Φερράρι. Φταίνε οι εκπαιδευτικοί, που δουλεύουνε δεκάξι ώρες την εβδομάδα και κάθονται τρεις μήνες τον χρόνο. Φταίνε οι κάθε λογής εργαζόμενοι, που τόσα χρόνια οχυρώνονταν πίσω από σοβιετικού τύπου προστατευτισμούς και αδιαφορούσαν για το μέλλον. Φταίνε οι άνεργοι, που προτιμούσαν το τεμπελίκι με τα επιδόματα αντί να πάνε για μεροκάματο. Φταίνε οι έμποροι, που δεν κόβουν αποδείξεις. Φταίνε οι διαδηλωτές, που κλείνουνε τους δρόμους και δεν δουλεύουνε τα μαγαζιά. Φταίνε οι συνδικαλιστές, που δεν εννοούν να ρίξουν νερό στο κρασί τους και δεν επιτρέπουν στους εφοπλιστές να φέρουν τα καράβια τους για επισκευή στο Πέραμα. Φταίνε οι υπάλληλοι της Ολυμπιακής, οι εφοριακοί, οι πολεοδόμοι, οι σκουπιδιάρηδες, οι γιατροί τού ΕΣΥ, οι γιατροί εκτός ΕΣΥ, οι λιμενεργάτες, οι οικοδόμοι, οι εργαζόμενοι στο μετρό, οι μετανάστες, οι εσωτερικοί μετανάστες, οι συνταξιούχοι... Παραφράζοντας δε τον μεγάλο Μιχάλη Κατσαρό, φταίω κι εγώ ακόμα που σας ιστορώ.

Φταίνε όλοι τούτοι κι άλλοι τόσοι ακόμη. Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! Φταίει ο θεός που μας μισεί! Φταίει το κεφάλι το κακό μας! Φταίει πρώτ' απ' όλα το κρασί! Ποιός φταίει; Ποιός φταίει; Κανένα στόμα δεν τό 'βρε και δεν τό 'πε ακόμα.

Κι εμείς -δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα- ακόμη αναρωτιόμαστε, απλώς προσμένοντας κάποιο θάμα...

Επέλαση παντού

Είδαμε ήδη το παιχνίδι που παίζεται στους δυο μεγαλύτερους δήμους τής χώρας, με την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ. Στην επαρχία, οι καλλικρατικοί δήμοι, εγκαταλελειμμένοι από την κεντρική διοίκηση και με τις -βάσει συντάγματος και νόμων- οφειλόμενες κρατικές επιχορηγήσεις τους να έχουν μειωθεί σε επίπεδα φιλοδωρήματος, υποτίθεται πως πρέπει να στηριχτούν στις δικές τους δυνάμεις για να προσφέρουν στους δημότες τους τις απαραίτητες υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων και εκείνες της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Μόνο που αυτοί οι δημότες είναι πλέον ξεζουμισμένοι από την σκληρή αντιλαϊκή πολιτική και δεν μπορούν να συνεισφέρουν στους δημοτικούς κορβανάδες τα αυξημένα ποσά που απαιτούνται για να καλυφθούν τα κενά των τσεκουρωμένων επιχορηγήσεων. Ουσιαστικά, δηλαδή, οι επιλογές τής κεντρικής εξουσίας σπρώχνουν την τοπική αυτοδιοίκηση στις αγκάλες τού ιδιωτικού κεφαλαίου.

Στην Πάτρα (όπου, θυμίζω, είναι δήμαρχος ο ανεξάρτητος Γιάννης Δημαράς, ο οποίος εκλέχτηκε δίχως την επίσημη στήριξη κάποιου κόμματος για να υπηρετήσει ακομμάτιστα -υποτίθεται- τον δήμο), ξεκίνησαν ήδη οι διαδικασίες ιδιωτικοποίησης των υδάτινων πόρων τής ευρύτερης περιοχής. Ο σχεδιασμός τής περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για την ύδρευση τόσο της Πάτρας όσο και των δυο άλλων δήμων τής δυτικής Αχαΐας προβλέπει την σύσταση μιας Αναπτυξιακής Ανώνυμης Εταιρείας, η οποία θα αναλάβει την διαχείριση των υδάτινων πόρων τού φράγματος Πείρου-Παραπείρου. Στην εν λόγω εταιρεία θα συμμετέχει κατά 30% η ΒΙΠΕ Πατρών. Μόνο που αυτό που έχουμε συνηθίσει να λέμε "ΒΙΠΕ" (Βιομηχανική Περιοχή), δεν είναι άλλο παρά η "ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ", δηλαδή η πρώην Εθνική Τράπεζα Βιομηχανικής Ανάπτυξης, η οποία έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία τής Τράπεζας Πειραιώς από το 2001.

Για όποιον δεν κατάλαβε, το λέω με απλά λόγια: σε λίγο, το νερό που θα πίνουν οι 300.000 κάτοικοι της Πάτρας και της γύρω περιοχής, θα ελέγχεται από τον όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς. Κατόπιν τούτου, σε κανέναν δεν κάνει εντύπωση το γεγονός ότι ο συγκεκριμμένος σχεδιασμός βασίστηκε σε αμφισβητούμενα δεδομένα και επιλέχθηκε με βάση τον λογιστικό προσδιορισμό προσδοκώμενων κερδών.

Στον Βόλο (όπου, θυμίζω, είναι δήμαρχος ο υπερκομματικός Πάνος Σκοτινιώτης, ο οποίος εκλέχτηκε με την ανεπίσημη στήριξη των "αριστερών" και "κεντροαριστερών" κομμάτων ΠαΣοΚ-ΣυΡιζΑ-ΔημΑρ-Οικολόγοι για να υπηρετήσει υπερκομματικά τον δήμο, με μια αριστερή ή κεντροαριστερή -υποτίθεται- πολιτική φιλοσοφία), ο δήμος έχει ήδη εκχωρήσει την καταμέτρηση της κατανάλωσης (ρολόγια) σε ιδιώτες ενώ, παράλληλα, έχει αφήσει την ύδρευση στην τύχη της: ο σχεδιασμός δεν προβλέπει παρά μόνο γεωτρήσεις (με ό,τι σημαίνει αυτό για την ποιότητα του νερού), το απαρχαιωμένο δίκτυο διαθέτει  ακόμη 262 χιλιόμετρα καρκινογόνων αμιαντοσωλήνων, από τις διαρροές χάνεται το 40% τού νερού και η χλωρίωση πάει σύννεφο. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι οι δημότες να έχουν αυξήσει κατακόρυφα την κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού (υπολογίζεται ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο καταναλώθηκε 20% λιγώτερο νερό από τον αντίστοιχο μήνα τού 2012).

Για όποιον δεν κατάλαβε, το λέω με απλά λόγια: εφ' όσον η δημοτική αρχή κάνει ό,τι μπορεί για να απαξιώσει την δημοτική εταιρεία ύδρευσης, είναι λογικό να υπάρξουν μειωμένες αντιδράσεις από τους ταλαιπωρημένους δημότες όταν έρθει η ώρα να ιδιωτικοποιηθεί η εταιρεία. Κι αυτό δεν είναι πολύ μακρυά.


Τα ίδια, λίγο-πολύ, γίνονται ή αναμένεται να γίνουν σε πολλές περιοχές τής χώρας. Για παράδειγμα, πριν ένα μήνα οι δημότες τής Πρέβεζας αναστατώθηκαν και ξεσηκώθηκαν επειδή διέρρευσε η είδηση ότι η δημοτική αρχή συζητάει την ιδιωτικοποίηση της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης. Στην Κόνιτσα και στο Ζαγόρι, οι κάτοικοι βρίσκονται επί έναν χρόνο στο πόδι, προσπαθώντας να αποτρέψουν το εγκληματικό έργο εκτροπής τού Αώου (το οποίο η κυβέρνηση έχει αναθέσει σε κοινοπραξία των εταιρειών ΤΕΡΝΑ και ΔΕΗ-Ανανεώσιμες), από τις πηγές του στην Βάλια Κάλντα προς την Παμβώτιδα (την λίμνη των Ιωαννίνων), μέσω της κατασκευής φράγματος.

Είναι σαφές ότι η καπιταλιστική επέλαση δεν πρόκειται να σταματήσει πουθενά. Απαιτείται όχι μόνο λαϊκή επαγρύπνηση αλλά συστράτευση και ξεσηκωμός σε όλα τα επίπεδα για να ανατραπεί αυτό το σύστημα που τρέφεται με το αίμα και τις σάρκες μας. Τώρα!


Υστερόγραφο: Όσοι διατηρούν ακόμη επιφυλάξεις, ας δουν το βιντεάκι που ακολουθεί. Είναι ένα απόσπασμα από την εκπομπή "Θεματική Βραδυά" του Στέλιου Κούλογλου, διαρκείας μόλις 73 δευτερολέπτων. Ο κύριος που μιλάει είναι ο Πήτερ Μπράμπεκ, γενικός διευθυντής τής Νεστλέ. Θυμίζω ότι η Νεστλέ είναι μια πανίσχυρη ελβετική πολυεθνική, η οποία δραστηριοποιείται (μεταξύ άλλων) και στην αγορά εμφιαλωμένου νερού. Προσέξτε με πόση άνεση χαρακτηρίζει ως εξτρεμισμό την άποψη ότι όλοι οι άνθρωποι δικαιούνται πρόσβαση στο νερό (σημ.: το αναφερόμενο στο βίντεο ακρωνύμιο NGO σημαίνει Non-Governmental Organisation, δηλαδή Μη Κυβερνητική Οργάνωση).

Νερό: "ανθρώπινο" ή "εμπορεύσιμο" αγαθό;

Με όσα είπαμε τις τελευταίες μέρες, ίσως κάποιοι νομίσουν ότι το πρόβλημα με την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων αφορά τις φτωχές ή τις τριτοκοσμικές χώρες. Μέγα λάθος! Οι πολυεθνικές τού χώρου, μπορεί να συσσωρεύουν κέρδη ευκολώτερα σε τέτοιες χώρες αλλά δεν υστερούν και με τις χώρες τού ανεπτυγμένου κόσμου.

Στην παγκόσμια αγορά νερού κυριαρχούν δέκα πολυεθνικές. Οι δυο μεγαλύτερες είναι οι Suez και η Vivendi (τις οποίες είδαμε στο χτεσινό σημείωμα για την Αργεντινή) ενώ σημαντικού μεγέθους είναι οι βρεττανικές Thames Water και Wessex Water αλλά και η γαλλική Veolia. Η Suez δραστηριοποιείται σε 130 χώρες (και στην Ελλάδα) και η Vivendi σε 90. Η παγκόσμια αγορά υδάτινων πόρων εκτιμάται ότι πλησιάζει σε μέγεθος το ένα τρισεκατομμύριο δολλάρια.

Βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι σήμερα το 90% των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε ολόκληρο τον κόσμο καλύπτεται από δημόσιες επιχειρήσεις. Όμως, αυτό το στοιχείο αποκαλύπτει πόσο "ψωμί" υπάρχει σ' αυτόν τον τομέα για τα μονοπώλια. Αυτός είναι ο λόγος που οι παγκόσμιοι καπιταλιστικοί οργανισμοί (ΔΝΤ, ΠΟΕ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ) έχουν λυσσάξει υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων των υδάτινων πόρων. Κι αυτός είναι ο λόγος που το 2002 η συνδιάσκεψη του Τόκιου δεν δέχθηκε να διακηρύξει ότι το νερό αποτελεί "ανθρώπινο αγαθό" (όπως ο αέρας) αλλά "εμπορεύσιμο αγαθό".

Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2015, ένας στους έξι ανθρώπους σε όλον τον κόσμο θα εξαρτάται από κάποια ιδιωτική εταιρεία ύδρευσης. Όσο για εκείνους που θεωρούν ότι το πρόβλημα αφορά μόνο τις φτωχές και τριτοκοσμικές χώρες, ας μάθουν ότι οι αναλύσεις προβλέπουν πως μέχρι το 2015 θα έχουν ιδιωτικοποιηθεί το 65% των υδάτινων πόρων των Ηνωμένων Πολιτειών και το 75% της Ευρωπαϊκής Ένωσης!


Ας δούμε και μερικά παραδείγματα από τον δυτικό κόσμο. Το 1989 ιδιωτικοποιήθηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης. Από τότε, το νερό έχει γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας και κερδοσκοπίας για ένα πλήθος ομίλων, επενδυτικών κεφαλαίων, τραπεζών και ταμείων από όλο τον κόσμο, με τους λογαριασμούς τού νερού να αυξάνονται υπέρογκα κάθε χρόνο. Παράλληλα, μια έρευνα του παρατηρητήριου Corporate Watch σχετικά με την οικονομική κατάσταση 19 εταιριών ύδρευσης και αποχέτευσης στην Αγγλία και την Ουαλία βρήκε ότι (α) σχεδόν το ένα τρίτο των χρημάτων που δαπανώνται για τους λογαριασμούς του νερού πηγαίνει στις τράπεζες και τους επενδυτές, ως τόκοι και μερίσματα, (β) οι πολίτες πληρώνουν ετησίως 2 δισ. λίρες (2,3 δις ευρώ) παραπάνω απ' όσα θα πλήρωναν αν η υπηρεσία νερού και αποχέτευσης ήταν δημόσια, (γ) έξι από τις 19 εταιρείες έχουν την έδρα τους εκτός Μεγάλης Βρεττανίας, σε κάποιον φορολογικό παράδεισο, με αποτέλεσμα το κράτος να μην εισπράττει ούτε φόρους και (δ) οι διευθύνοντες σύμβουλοι των 19 εταιρειών ύδρευσης πληρώθηκαν σχεδόν 10 εκατ. λίρες σε μισθούς και μπόνους το 2012. Την ίδια ώρα, επειδή οι εταιρείες δεν ενδιαφέρονται για την κατάσταση των δικτύων, το ένα τέταρτο της παροχής νερού χάνεται σε διαρροές.

Επίσης:
- Στο Παρίσι, το 2011 ο δήμος υποχρεώθηκε να καταγγείλει την σύμβασή του με τις πολυθενικές Suez και Veolia, μετα από 25 ολόκληρα χρόνια, λόγω αποτυχημένης διαχείρισης.
- Στο Βερολίνο, ο δήμος διεξήγαγε σκληρό αγώνα μέχρι να καταφέρει να ξεφορτωθεί την Suez και την γερμανική RWE.
- Στην Γκρενόμπλ, το 2001 ο δήμος απαλλάχθηκε από την Gogese (θυγατρική τής Suez), με την συνδρομή τής δικαιοσύνης.
- Στην Ολλανδία, το 2005 τίθεται σε ισχύ νόμος που απαγορεύει την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης από ιδιώτες και το Άμστερνταμ ιδρύει την Waternet, έναν δημόσιο φορέα υπεύθυνο για τις υπηρεσίες αυτές.
- Στην Γερμανία έχουν εκδιωχθεί οι ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης από όλες σχεδόν τις πόλεις. Στις ελάχιστες πόλεις που παραμένουν, ελέγχονται πλήρως από τα δημοτικά συμβούλια.
- Το 2001, ο δήμος τής Βιέννης προστάτεψε τον δημόσιο χαρακτήρα της εταιρείας ύδρευσης της πόλης με νομοθετικές ρυθμίσεις του Δημοτικού Συντάγματος και υιοθέτησε μία Καταστατική Χάρτα για το Νερό, εμποδίζοντας θεσμικά τις πιέσεις της Ε.Ε. για απελευθέρωση της αγοράς και την ιδιωτικοποίηση της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.
- Στο Μάλμε, οι πολίτες υποχρέωσαν με τις κινητοποιήσεις τους την δημοτική αρχή να σταματήσει τις διαδικασίες πώλησης της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.
- Στην Σεβίλλη και την Κόρδοβα τής Ισπανίας, οι δήμοι ίδρυσαν τις δικές τους εταιρείες ύδρευσης, αδιαφορώντας για τις πιέσεις των Βρυξελλών που ήθελαν να δοθεί το σύνολο των υπηρεσιών υδρευσης και αποχέτευσης σε ιδιωτικές εταιρείες.

Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν κάπου δίπλα μας, η σαμαροβενιζελική συμμωρία προσπαθεί με νύχια και με δόντια να ξεπουλήσει την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, καμαρώνοντας μάλιστα γι' αυτή την ελεεινή σκευωρία. Φτύστε τους, μη τους ματιάσετε...

Το "πείραμα του νερού" στην Αργεντινή

Το θέμα τής ιδιωτικοποίησης του νερού, με το οποίο ασχοληθήκαμε στα δυο τελευταία σημειώματα, είναι πράγματι σοβαρώτατο. Ενώ το 1990, περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλον τον κόσμο εξαρτώνταν από τις ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης υδάτινων πόρων, σήμερα εξαρτώνται πάνω από ένα δισεκατομμύριο.

Είναι γνωστός ο αφορισμός που λέει πως ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα διεξαχθεί για το νερό. Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι μεγαλύτεροι κεφαλαιοκρατικοί οργανισμοί του κόσμου (Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κλπ) έχουν ενστερνιστεί αυτή την πεποίθηση και γι' αυτό αφ' ενός μεν πιέζουν τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να ιδιωτικοποιήσουν τον υδάτινο πλούτο τους αφ' ετέρου δε χρηματοδοτούν αφειδώς κάθε τέτοιο εγχείρημα.

Όπως έχουμε ήδη πει, στην αρχή οι πολυεθνικές τού χώρου ρίχτηκαν στις φτωχές χώρες τής Λατινικής Αμερικής, οι οποίες διαθέτουν τεράστιες ποσότητες νερού (δεν είναι τυχαίο ότι, στην γλώσσα των ιθαγενών, Μπενεσουέλα σημαίνει Μεγάλο Νερό). Βεβαίως, διευκολύνονταν στο έργο τους από τις κυβερνήσεις-μαριονέττες των λατινοαμερικανικών μπανανιών αλλά και από τις διάφορες στρατιωτικές χούντες τής νότιας αμερικανικής υποηπείρου. Είδαμε χτες το τι διαδραματίστηκε στην Κοτσαμπάμπα τής Βολιβίας, με τον "πόλεμο του νερού". Σήμερα, ας ρίξουμε μια ματιά στα όσα υπέφεραν οι κάτοικοι μιας πολυπληθέστερης περιοχής, της πρωτεύουσας της Αργεντινής Μπουένος Άυρες..

Τον Μάιο του 1993, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας, η κυβέρνηση Μένεμ (υπό την καθοδήγηση του φρηντμανοτραφούς οικονομολόγου Ντομίνγκο Καβάγιο) αποφάσισε την δημιουργία της Aguas Argentinas, μιας τεράστιας ιδιωτικής εταιρίας, η οποία θα αναλάμβανε τη διαχείριση του νερού στην ευρύτερη περιοχή τής πρωτεύουσας. Ταυτοχρόνως, η ίδια εταιρία ανέλαβε και την διαχείριση των αστικών λυμάτων που χύνονται στον ποταμό Ρίο ντε Λα Πλάτα. Η εταιρία συγκροτήθηκε με κεφάλαια της Παγκόσμιας Τράπεζας, της μεγαλύτερης πολυεθνικής νερού στον κόσμο γαλλικής Suez και της ισπανικής AgBar (Aguas de Barcelona). Στο μετοχικό κεφάλαιο συμμετείχαν επίσης η γνωστή Vivendi και η Anglian Water.

Έχοντας κατά νου όσα είπαμε για την Βολιβία, δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε το τι ακολούθησε. Μέσα σε μια οκταετία, η τιμή τού νερού σχεδόν διπλασιάστηκε, παρ' ότι κατά το ίδιο διάστημα ο πληθωρισμός μόλις που ξεπέρασε το 7% (*). Μ' αυτόν τον τρόπο, η Aguas Argentinas σημείωνε ετήσια αύξηση κερδών 15-20%, ποσοστά που έκαναν τις αντίστοιχες εταιρείες σε Αγγλία και Γαλλία να κιτρινίζουν από την ζήλια τους, μιας κι εκείνες "περιορίζονταν" στο 6%. (**)

Σε τέτοιες περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων, πάντοτε ο ιδιώτης "επενδυτής" δεσμεύεται για την βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών. Αυτές οι δεσμεύσεις αποτελούν το δόλωμα για να τσιμπήσει ο λαός και να αποδεχτεί το ξεπούλημα, στην προοπτική ενός καλύτερου μέλλοντος. Δυστυχώς, όμως, στην πράξη συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: στην προσπάθειά του να αυξήσει τα κέρδη του (κύρια επιδίωξη στον καπιταλισμό), ο ιδιώτης αδιαφορεί πλήρως για οποιαδήποτε βελτίωση υπηρεσιών έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των κερδών του.

Έτσι έγινε και με την Aguas Argentinas. Το 1997, κατά τον πρώτο έλεγχο υλοποίησης της σύμβασης, διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία είχε αθετήσει το 55% των υποχρεώσεών της. Σύμφωνα με το πόρισμα της κρατικής ελεγκτικής υπηρεσίας, η Aguas Argentinas διοχέτευε το 88% των λυμάτων της στον Ρίο ντε Λα Πλάτα και επεξεργαζόταν μόνο το 12%, προκαλώντας τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή. Φυσικά, η καταστροφή αυτή δεν επηρέασε μόνο τους κατοίκους τού Μπουένος Άυρες αλλά πολύ περισσότερους και ήταν τόσο μεγάλη ώστε πολλοί δήμοι (Κίλμες. Μπερασατέγουι, Μπερίσσο κλπ) υπέβαλαν αγωγές κατά της Aguas Argentinas, διεκδικώντας αποζημιώσεις που ξεπερνούσαν τα 300 εκατομμύρια δολλάρια.

Πώς αντέδρασε η κυβέρνηση της χώρας; Μα, όπως θα αντιδρούσε οποιοδήποτε αστικό καθεστώς: έγραψε εκεί όπου δεν πιάνει μελάνι και τις περιβαλλοντικές καταστροφές και τις διαμαρτυρίες των λαϊκών στρωμάτων. Μάλιστα δε, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ με το πείραμα της Aguas Argentinas, ώστε φρόντισε να το επεκτείνει και σε άλλες μεγάλες πόλεις: στην Σάντα Φε ανέλαβε η Provincial Aguas de Santa Fe (κι αυτή των Suez και Agbar), στην Κόρντοβα η Water Cordobesas (επίσης των Suez και Agbar), στην Τουκουμάν η Aguas del Aconquija (των Vivendi και Dragados), στην Μεντόζα η Mendoza Water Works (της αλήστου μνήμης Enron) και στους δήμους γύρω από το Μπουένος Άυρες η Azurix (επίσης της Enron).

Τελικά, μετά από πολύχρονους αγώνες και αλλεπάλληλες κυβερνητικές αλλαγές, οι αρχές τής χώρας υποχρεώθηκαν να παραδεχτούν ότι το πείραμα απέτυχε. Σήμερα, όλες οι παραπάνω εταιρείες έχουν κρατικοποιηθεί (αν και αυτό σημαίνει ότι ο λαός θα κληθεί να ξαναπληρώσει από την τσέπη του για να φτιάξει από την αρχή τις υποδομές που καταστράφηκαν όλα αυτά τα χρόνια), ενώ πολλοί από τους "ιθύνοντες νόες" τους (κυρίως των εταιρειών τής Κόρντοβας και της Μεντόζας) έχουν παραπεμφθεί στην δικαιοσύνη.


(*) Όπως έχουμε αναλύσει σε παλιότερο σημείωμά μας ("Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 25. Η Αργεντινή ξεπουλιέται"), μπορεί ο Καβάγιο να εξάλειψε τον πληθωρισμό συνδέοντας το πέσο με το δολλάριο με ισοτιμία 1:1 αλλά αυτό οδήγησε στην οικονομική καταστροφή του απλού λαού.

(**) Τα στοιχεία προέρχονται από την μελέτη "Η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών πόσιμου νερού και αποχέτευσης - Διδάγματα από την περίπτωση της Αργεντινής", του Ντανιέλ Αζπιάζου, ερευνητή τής Σχολής Κοινωνικών Επιστημών τού Μπουένος Άυρες.


Διαβάστε:
- "Argentina Water Privatization Scheme Runs Dry" (άρθρο τού ανεξάρτητου δημοσιογράφου Σεμπάστιαν Χάτσερ στο CorpWatch, 26/2/2004)
- "Water privatization in Argentina" (άρθρο τής δικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia)
- "Buenos Aires – Collapse of the Privatization Deal" (άρθρο του ιστοτόπου Food and water watch)

Ο πόλεμος του νερού

Χτες μιλήσαμε για την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών εταιρειών ύδρευσης της χώρας. Σήμερα, ας μιλήσουμε γενικώτερα για το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης του υδάτινου πλούτου. Ένα ζήτημα το οποίο κάθε άλλο παρά καινούργιο είναι. Πάνε πάνω από σαράντα χρόνια από τότε που η λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού απλώθηκε στις χώρες τής κεντρικής και νότιας Αμερικής, στραγγίζοντάς τες από τον πλούτο τους προς χάριν ολίγων κεφαλαιοκρατών. Δεν είναι τυχαίο ότι ο σφετερισμός τού υδάτινου πλούτου τους αποτελούσε ένα από τα ζητήματα πρώτης προτεραιότητας για τα "παιδιά τού Σικάγου". Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Βολιβίας, όπου το 2000 ξέσπασε ο περίφημος "πόλεμος του νερού".

Στα μέσα τής δεκαετίας τού '80, η Βολιβία, πάμφτωχη χώρα της λατινικής Αμερικής (μέσο ετήσιο εισόδημα: 950 δολλάρια) και ταυτόχρονα υπερχρεωμένη, κατέφυγε στον σύμμαχο όλων των αβοήθητων και οικονομικά δυσπραγούντων κρατών: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Όπως μάθαμε καλά κι εμείς εδώ στην Ελλάδα, για να προσφέρει το ΔΝΤ οικονομική στήριξη σε μια χώρα, πρέπει αυτή η χώρα να ακολουθήσει κατά γράμμα τις οδηγίες του για την αναδιάρθρωση της οικονομίας της. Κι όπως επίσης μάθαμε κι εμείς, μεταξύ των συμβουλών που έδωσε στην βολιβιανή κυβέρνηση (της οποίας επί κεφαλής βρισκόταν ο πρώην δικτάτορας Ούγκο Μπάνσερ) ήταν η μεγαλύτερη δυνατή ιδιωτικοποίηση των κρατικών πόρων και η αποκρατικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων.

Ανάμεσα σε όσα ξεπούλησε ο Μπάνσερ, ήταν και η κρατική εταιρεία ύδρευσης. Μάλιστα δε, η κυβέρνησή του αποφάσισε να βγάλει στο σφυρί -πακέττο με την εταιρεία ύδρευσης- και το δικαίωμα εκμετάλλευσης τόσο των υδάτινων πόρων όσο του αρδευτικού συστήματος της Κοτσαμπάμπα, της τρίτης μεγαλύτερης πόλης τής χώρας. Στον σχετικό διαγωνισμό τού 1999, πλειοδότησε δίνοντας δυόμισυ δισ. δολλάρια  η Aguas del Tunari, μια κοινοπραξία η οποία ιδρύθηκε με έδρα τα νησιά Καϋμάν και τής οποίας βασικός μέτοχος ήταν ό πολυεθνικός κατασκευαστικός κολοσσός Bechtel(*).

Για να πάρει την δουλειά, η Aguas del Tunari δεσμεύθηκε να εκσυγχρονίσει και να αναδιοργανώσει τόσο το υδρευτικό όσο και το αρδευτικό δίκτυο, δίχως ουσιαστική οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών. Υποτίθεται ότι η εταιρεία θα κέρδιζε από τις "οικονομίες κλίμακος" και θα επωφελείτο από την "σωστή διαχείριση" εκεί όπου πρώτα υπήρχε διασπάθιση χρήματος. Μόνο που σε τέτοιες "δημοκρατίες τής μπανάνας", αυτού του είδους οι δεσμεύσεις έχουν τόση αξία όση έχει σήμερα ένα κατοχικό χαρτονόμισμα των δέκα δισ. δραχμών: μηδέν. Έτσι, λοιπόν, χάρη στην κερδοσκοπική πολιτική των "επενδυτών", μέσα σε λίγους μήνες το κόστος των υπηρεσιών ύδρευσης και άρδευσης τριπλασιάστηκε. Για την Κοτσαμπάμπα, μια περιοχή όπου τα τρία τέταρτα των κατοίκων της ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, αυτή η υπέρογκη τιμή τού νερού ισοδυναμούσε με γενοκτονία.

Το χειρότερο για τους κατοίκους, όμως, ήταν η λεπτομέρεια της σύμβασης, σύμφωνα με την οποία η Aguas del Tunari αναλάμβανε την διαχείριση όλων των υδάτινων πόρων. Αυτό σήμαινε ότι οι κάτοικοι δεν μπορούσαν ούτε έναν κουβά νερό από το ποτάμι να πάρουν, διότι κάτι τέτοιο ισοδυναμούσε με κλοπή και ετιμωρείτο αυστηρά! Εφ' όσον η κοινοπραξία είχε αναλάβει όλους τους υδάτινους πόρους, είχε το δικαίωμα αποκλειστικής εκμετάλλευσης του νερού που βρισκόταν και στα ποτάμια και στις λίμνες και στις πηγές και οπουδήποτε. Ούτε το νερό τής βροχής δεν επιτρεπόταν να μαζέψει κανείς! Οι άνθρωποι της εταιρείας και οι κρατικές δυνάμεις καταστολής περιπολούσαν διαρκώς και οι ποινές σε όσους παρανομούσαν μαζεύοντας νερό ήσαν εξοντωτικές. Όποιος ήθελε να πιεί νερό, έπρεπε να το πληρώσει και όποιος αδυνατούσε να πληρώσει, έπρεπε να πεθάνει από δίψα.

Φυσικά, ο κόσμος ξεσηκώθηκε. Το φθινόπωρο του 1999 δημιουργείται η "Συντονιστική Επιτροπή για το νερό και την ζωή" (La Coordinadora), όπου συμμετέχουν περιβαλλοντικές φοιτητικές, εργατικές κλπ οργανώσεις, λαϊκές επιτροπές, η εκπαιδευτική κοινότητα, αγροτικοί συνεταιρισμοί, ακόμη και κληρικοί. Τον Νοέμβριο οι αγρότες κλείνουν τους δρόμους που οδηγούν στην Κοτσαμπάμπα. Μπαίνοντας το 2000, τα μπλόκα εξαπλώνονται σε όλη την χώρα. Το Φεβρουάριο η "Συντονιστική" οργανώνει την κατάληψη ολόκληρης της πόλης (!), ζητώντας την κατάργηση του νόμου εκχώρησης των υδάτινων πόρων και την επιστροφή στο παλιό καθεστώς.

Ο Μπάνσερ στέλνει αστυνομία και στρατό για να επιβάλει την τάξη αλλά οι κάτοικοι δεν είναι δυνατόν να του κάνουν το χατήρι. Το ζήτημα του νερού είναι ζωής και θανάτου γι' αυτούς. Οι δυνάμεις καταστολής στέλνουν δεκάδες στα νοσοκομεία και εκατοντάδες στις φυλακές αλλά η λαϊκή οργή φουντώνει αντί να εκτονωθεί. Ο Μπάνσερ υποχρεώνεται να πάει σε διαπραγματεύσεις αλλά παραμένει ανυποχώρητος στο ζήτημα της συνεργασίας με την Aguas del Tunari. Η "Συντονιστική" αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις και διοργανώνει δημοψήφισμα, όπου το 96% των ψηφοφόρων τίθενται υπέρ της εκδίωξης της Aguas del Tunari από την Βολιβία. Το ενθαρρυντικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σήμανε την τελική φάση τού "πολέμου τού νερού": την Τρίτη 4 Απριλίου, χιλιάδες λαού καταλαμβάνουν τις εγκαταστάσεις τής Aguas del Tunari και όλα τα δημόσια κτήρια τής Κοτσαμπάμπας ενώ, παράλληλα, μπλοκάρουν όλους τους δρόμους που οδηγούν στην πόλη.

Δυο μέρες αργότερα, ο Μπάνσερ αποφασίζει να στήσει μια πρόστυχη απάτη σε βάρος του λαού: ανακοινώνει ότι ακυρώνεται η σύμβαση με την Aguas del Tunari. Οι διαδηλωτές πανηγυρίζουν και αποσύρονται, περιχαρείς για την νίκη τους. Όμως, τότε ο Μπάνσερ στέλνει τον στρατό, ο οποίος καταλαμβάνει την πόλη με μια αστραπιαία ενέργεια ενώ ταυτόχρονα συλλαμβάνονται από την αστυνομία τα περισσότερα μέλη τής "Συντονιστικής".

Ο πρώην δικτάτορας νόμιζε ότι νίκησε αλλά τα γεγονότα τον διέψευσαν. Εξοργισμένοι από την απάτη (τα γεγονότα εκείνης της ημέρας πέρασαν στην ιστορία ακριβώς με αυτήν την λέξη: απάτη), οι πολίτες μεταμορφώνονται σε "αντάρτες τού νερού" και εφορμούν κατά των στρατιωτών, οι οποίοι έχουν πλυμμηρίσει την πόλη. Η λαϊκή οργή και αποφασιστικότητα αιφνιδιάζει τα κυβερνητικά επιτελεία. Ο Μπάνσερ κηρύσσει την περιοχή σε "κατάσταση πολιορκίας" και δίνει εντολή να χρησιμοποιηθούν κανονικά πυρά κατά των ανταρτών. Χύνεται αίμα(**) αλλά οι εξήντα χιλιάδες ξεσηκωμένων πολιτών δεν αργούν να επιβληθούν και να θέσουν και πάλι την πόλη υπό τον έλεγχό τους.

Στις 10 Απριλίου, ο ταπεινωμένος Μπάνσερ υποχρεώνεται να δεχτεί και πάλι την "Συντονιστική". Το ίδιο απόγευμα η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι αίρεται η "κατάσταση πολιορκίας", γίνονται δεκτοί όλοι οι όροι τής "Συντονιστικής", απελευθερώνονται όλοι οι συλληφθέντες κατά τον ξεσηκωμό και καταγγέλλεται η σύμβαση με την Aguas del Tunari(***). Ο βολιβιανός λαός είχε κερδίσει τον "πόλεμο του νερού".



(*) Πολλοί πιθανόν να θυμούνται την Bechtel από την "Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού": είναι μία από τις εταιρείες στις οποίες ανατέθηκε το έργο τής "ανοικοδόμησης" του Ιράκ. Στην "Ανατομία..." είχαμε συναντήσει και τον Μπάνσερ, καθώς αναφερόμασταν στην Βολιβία (κείμενα 20-22).

(**) Ο πρώτος νεκρός εκείνων των επεισοδίων ήταν ο 17χρονος Βίκτωρ Ούγκο Ντάσα, τον οποίο εκτέλεσε με μια σφαίρα στο κεφάλι ο -ντυμένος με πολιτικά- λοχαγός Ρόμπινσον Ιριάρτε. Ο Ιριάρτε δεν ήξερε ότι η ενέργειά του απαθανατίστηκε σε βίντεο που τράβηξε ένας δημοσιογράφος. Χάρη σ' αυτό το βίντεο, μετά από δυο χρόνια ο Ιριάρτε προσήχθη σε δίκη από στρατοδικείο. Η συνέχεια δεν είναι δύσκολο να μαντευτεί: ο Ιριάρτε αθωώθηκε και, λίγο αργότερα, προήχθη σε ταγματάρχη.

(***) Τον Νοέμβριο του 2001, η Aguas del Tunari προσέφυγε στην ICSID (International Centre for Settlement of Investment Disputes: oργανισμός τής Παγκόσμιας Τράπεζας, ο οποίος έχει ως σκοπό την διαιτησία και την επίλυση διαφορών που προκύπτουν μεταξύ ιδιωτών επενδυτών και κυβερνήσεων), ισχυριζόμενη ότι η Βολιβία καταπάτησε διμερή εμπορική συμφωνία με την...Ολλανδία (η Bechtel, βασικός μέτοχος της Aguas del Tunari, είναι θυγατρική της International Water Ltd, η οποία εδρεύει στην Ολλανδία), ζητώντας αποζημίωση 25 δισ. δολλαρίων. (Παρατήρηση πρώτη: 25 δισ. δολλάρια ως αποζημίωση για ένα συμβόλαιο που κόστισε 2,5 δισ. - Παρατήρηση δεύτερη: η Βολιβία έχει ετήσιο προϋπολογισμό 2,7 δισ.)


Διαβάστε:
- "Πολεμώντας για το νερό" (Θαυμάσιο κείμενο από το ιστολόγιο Αλεπούδα)
- "Βολιβία: η ιδιωτικοποίηση του νερού" (Από τον ιστοτόπο Τvxs, όπου υπάρχει και εικοσάλεπτο βίντεο με αγγλικούς υπότιτλους)

Δείτε:
- "Πωλείται ζωή - Τα δικαιώματα νερού" (Βραβευμένο ωριαίας διάρκειας ντοκυμανταίρ τού Γιώργου Αυγερόπουλου, από την εξαιρετική εκπομπή Εξάντας).

Παιχνίδια τού νερού

Ανάμεσα στα τιμαλφή τού ελληνικού λαού, τα οποία βγάζει στο σφυρί η αστική συγκυβέρνηση "προς το συμφέρον τού τόπου", είναι και το νερό. Η αρχή στο ξεπούλημα του νερού θα γίνει με την ΕΥΔΑΠ τής πρωτεύουσας και την ΕΥΑΘ τής Θεσσαλονίκης αλλά δεν θ' αργήσουν να μπουν στον ντορό και άλλες περιοχές τής χώρας.

Για να είμαστε ακριβέστεροι, η ανήθικη ιστορία με το νερό δεν είναι καινούργια. Αν πάμε πίσω στον χρόνο, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις απαρχές της στα τέλη τής δεκαετίας τού '90, όταν η τότε κυβέρνηση Σημίτη έβαλε τον θεμέλιο λίθο τής ιδιωτικοποίησης τόσο της ΕΥΔΑΠ όσο και της ΕΥΑΘ, με τους νόμους 2744/1999 και 2651/1998 αντίστοιχα. Με το χρηματιστήριο να βρίσκεται στα φόρτε του, οι καιροσκόποι τής κυβέρνησης βρήκαν την ευκαιρία ν' αρχίσουν το ξεπούλημα μετοχοποιώντας τις δυο μεγαλύτερες εταιρείες ύδρευσης της χώρας.

Επειδή, όμως, η πουστιά είναι σύμφυτη με την κάθε είδους αστική διακυβέρνηση, το ξεπούλημα σχεδιάστηκε με τον πλέον συμφέροντα για το κεφάλαιο τρόπο, "σπάζοντας" την μεν παλιά ΕΥΔΑΠ σε ΕΥΔΑΠ ΑΕ και Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ ΝΠΔΔ, την δε παλιά ΕΥΑΘ σε ΕΥΑΘ ΑΕ και ΕΥΑΘ Παγίων ΝΠΔΔ. Αν δεν καταλαβαίνετε το παιχνίδι, επιτρέψτε μου να γίνω αναλυτικώτερος.

Με βάση τους δυο νόμους που προαναφέραμε, οι δυο ΑΕ αναλαμβάνουν (α) παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, (β) μελέτη, κατασκευή, εγκατάσταση, λειτουργία, εκμετάλλευση, διαχείριση, συντήρηση, επέκταση και ανανέωση συστημάτων ύδρευσης-αποχέτευσης, (γ) άντληση, αφαλάτωση, επεξεργασία, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή πάσης φύσεως υδάτων, (δ) έργα και διαδικασίες συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης, επεξεργασίας και (ε) διαχείριση και διάθεση των προϊόντων της επεξεργασίας των λυμάτων.

Κι ενώ αυτά κάνουν οι δυο ΑΕ, στα δυο ΝΠΔΔ παραμένει η ιδιοκτησία των παγίων εγκαταστάσεων των παλιών εταιρειών, όπως φράγματα, ταμιευτήρες, εξωτερικά υδραγωγεία και αντλιοστάσια καθώς και οι άλλες τεχνικές ή μηχανολογικές εγκαταστάσεις που εξασφαλίζουν την ασφαλή μεταφορά του νερού μέχρι τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας του. Τα δυο ΝΠΔΔ είναι υποχρεωμένα να διατηρούν σε άριστη κατάσταση όλα αυτά τα πάγια στοιχεία ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι δυο ΑΕ. Επίσης, πρέπει να φροντίζουν για την επέκταση του δικτύου σε νέες περιοχές, να κατασκευάζουν καινούργιες εγκαταστάσεις (ταμιευτήρες, δεξαμενές, αντλιοστάσια κλπ) όπου απαιτείται, να φροντίζουν για την διύλιση του νερού μέχρι την δεύτερη φάση της

Να το πω τώρα με απλά λόγια; Το δημόσιο κράτησε στην ιδιοκτησία του τις πάγιες εγκαταστάσεις και πούλησε την παροχή υπηρεσιών. Δηλαδή, ο φορολογούμενος πολίτης εξακολουθεί να επιβαρύνεται με το κόστος κατασκευής, επισκευής και λειτουργίας των εγκαταστάσεων που χρειάζονται χοντρό χρήμα (π.χ. φράγματα), διευκολύνοντας τον ιδιώτη μέτοχο των ΑΕ να κονομάει πουλώντας του το νερό, το οποίο συγκεντρώνεται με δημόσια δαπάνη.

Για να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα τα παραπάνω, ας ρίξουμε μια ματιά σε μια παράγραφο των όσων γράφει στον ιστοτόπο της η ΕΥΔΑΠ: "Για την εξασφάλιση της υδροδότησης της μείζονος περιοχής της Πρωτεύουσας η ΕΥΔΑΠ προμηθεύεται ακατέργαστο νερό από το Δημόσιο, το οποίο έχει συμφωνήσει να το εξασφαλίζει από κατάλληλες πηγές και να το παραδίδει στην ΕΥΔΑΠ". 

Ανοίγουμε μικρή παρένθεση. Ενώ -υποτίθεται πως- το νερό είναι δημόσιο αγαθό απαραίτητο για την ζωή (όπως ο αέρας) και, ως τέτοιο, πρέπει να παρέχεται στους πολίτες με την μέριμνα του κράτους δίχως κερδοσκοπία, η ΕΥΑΘ ΑΕ δεν διστάζει να αναφέρει στον δικό της ιστοτόπο ότι, μεταξύ άλλων, αποσκοπεί "στη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών της". Όχι, δηλαδή, πως δεν το ξέραμε αλλά δεν βλάφτει να τους ακούμε να το παραδέχονται, μπας και βάλουν μυαλό μερικοί μπουμπουνοκέφαλοι. Κλείνει η παρένθεση.


Και τώρα, για να δούμε τι καταλάβατε, προσπαθήστε να απαντήσετε στο εξής απλό ερώτημα: Όταν λέμε ότι πωλούνται η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, ποιές ακριβώς εταιρείες πωλούνται; Δώστε την απάντησή σας πριν συνεχίσετε...
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Όσοι απαντήσατε ότι προς πώληση είναι μόνον η ΕΥΔΑΠ ΑΕ και η ΕΥΑΘ ΑΕ, ενώ τα δυο Νομικά Πρόσωπα που διαχειρίζονται τα πάγια παραμένουν στην ιδιοκτησία τού δημοσίου, επιτρέψτε μου να σας συγχαρώ για τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε: σιγά μη και το πρόστυχο, αστικό μας κράτος φορτώσει σε ιδιώτη το κόστος συντήρησης των φραγμάτων, των αντλιοστασίων κλπ ή -πολύ περισσότερο- το κόστος κατασκευής καινούργιων, αφού όλα αυτά μπορούν να γίνουν με τους φόρους που πληρώνει το πόπολο.

Όσοι δεν καταφέρατε να βρείτε την σωστή απάντηση, αύριο με τον κηδεμόνα σας.

Πώς να καταστρέψετε μια ολόκληρη χώρα

[Ο Άλαν Μαρκ Γκραίυσον είναι βουλευτής τού δημοκρατικού κόμματος των ΗΠΑ και εκπροσωπεί στο κονγκρέσσο μια περιφέρεια της Φλόριδας. Φυσικά, είναι αστός πολιτικός και κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για μαρξιστή, αν και μάλλον θα είχε σοβαρό πρόβλημα σε περίπτωση που ο αλήστου μνήμης γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθυ επέστρεφε από τον τάφο του. Ο Γκραίυσον κέρδισε την προσοχή μου με το τσιτάτο το οποίο διάλεξε για να αυτοχαρακτηριστεί στην ιστοσελίδα του: congressman with guts (μια κατά λέξη μετάφραση θα ήταν "μέλος τού κονγκρέσσου με έντερα" αλλά στην καθομιλουμένη θα το λέγαμε "βουλευτής με αρχίδια").

Προχτές, στις 14 του μηνός, ο εν λόγω βουλευτής Φλόριδας δημοσίευσε το άρθρο που ακολουθεί στον δικτυακό τόπο Daily Kos. Αν και το να ακούς πολιτειακό βουλευτή να εκφράζει τέτοιες απόψεις είναι αξιοσημείωτο από μόνο του, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι ο Γκραίυσον διάλεξε μια βρεττανική ιστοσελίδα (*) για να εκφραστεί. Το αναδημοσιεύω αυτούσιο επειδή εκτιμώ πως έχει αρκετό ενδιαφέρον. Όσοι δεν έχετε πρόβλημα με τα αγγλικά σας, ακολουθήστε τον διασύνδεσμο που οδηγεί στην αναφερόμενη έκθεση του Π.Ο.Υ., όπου θα βρείτε και άλλα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία.]

Πώς να καταστρέψετε μια ολόκληρη χώρα

Από μια πρόσφατη έκθεση 188 σελίδων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προέρχονται τα εξής τρομακτικά και αποκρουστικά στοιχεία:

- Το ποσοστό αυτοκτονιών αυξήθηκε κατά 40% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011 μόνο.

- Οι δολοφονίες διπλασιάστηκαν.

- 9.100 γιατροί στην Ελλάδα, περίπου ένας στους επτά, απολύθηκαν.

Μαζί μ' αυτούς τους γιατρούς, στην ανεργία βρίσκεται το 27.6% της ελληνικής εργατικής δύναμης. Συγκριτικά, στο αποκορύφωμα της μεγάλης ύφεσης (σ.σ.: η ύφεση που ακολούθησε το κραχ τού 1929) η ανεργία στις Ηνωμένες Πολιτείες διαμορφώθηκε χαμηλότερα από αυτό το ποσοστό. Η ανεργία στους νέους κάτω των 25 ετών στην Ελλάδα, έφτασε το αποτρόπαιο 64,9% τον Μάιο. (Σημειώστε ότι το 2008 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ήταν μόλις 7%).

Είμαι σίγουρος ότι οι φίλοι μου στο Κίνημα του Τσαγιού θα κατηγορήσουν την καθολική υγειονομική περίθαλψη, τις αναρρωτικές άδειες μετ' αποδοχών και τα "γενναιόδωρα" επιδόματα ανεργίας γι' αυτή την καταστροφή. "Αν απλώς παύαμε να βοηθάμε τους ανθρώπους τότε δεν θα χρειάζονταν τη βοήθεια μας", θα έλεγαν. Μπορείτε να καταλάβετε που οδηγεί αυτή η "λογική". Οι νεκροί δεν χρειάζονται οποιαδήποτε βοήθεια, εκτός ίσως για την κηδεία τους. Κάπως έτσι: "το Ρεπουμπλικανικό σχέδιο υγειονομικής περίθαλψης: Μην αρρωσταίνετε. Κι αν αρρωστήσετε, να πεθάνετε γρήγορα".

Ίσως νομίζετε πως αστειεύομαι σχετικά με το τι θα έκαναν οι φίλοι μου του Κινήματος του Τσαγιού. Δεν αστειεύομαι. Πριν από μερικά χρόνια, εδώ στη Φλόριντα, είχαμε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα υγείας για παιδιά με το όνομα Παιδική Φροντίδα (σ.σ.: KidCare), με μια λίστα αναμονής πάνω από 100.000. Αυτό δεν άρεσε στους ρεπουμπλικάνους του Κινήματος του Τσαγιού. Έτσι, κατάργησαν αυτή την λίστα.

Αλλά ας επιστρέψουμε στην Ελλάδα. Πολλοί κατηγορούν το ελληνικό δημόσιο χρέος για τα σημερινά βάσανα. Σύμφωνα με την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (σ.σ.: την CIA), την πλέον έγκυρη όλων των αξιόπιστων πηγών, το δημόσιο χρέος τής Ελλάδας αγγίζει το 160% του ΑΕΠ, ποσοστό που φαντάζει μεγάλο. Αλλά το δημόσιο χρέος τής Ιαπωνίας φτάνει το 215% του ΑΕΠ και το ποσοστό ανεργίας στην Ιαπωνία είναι μόνο 4%.

Επί πλέον, ο δείκτης ανεργίας της Ισπανίας είναι ουσιαστικά το ίδιο υψηλός με αυτόν της Ελλάδας αλλά το δημόσιο χρέος της Ισπανίας είναι μόνο 85% του ΑΕΠ. Αυτό το ποσοστό είναι μικρότερο από το αντίστοιχο της Σιγκαπούρης, αλλά το ποσοστό ανεργίας στη Σιγκαπούρη είναι μόνο 1,8%.

Έτσι, δεν είναι σωστό να αποδίδουμε την καταστροφή της Ελλάδας στην προστασία των εργαζόμενων ούτε μπορούμε να την αποδίδουμε στον δανεισμό της κυβέρνησης. Ποιά είναι η αιτία τότε; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει την απάντηση: η λιτότητα. Η "λιτότητα" είναι ο αναίμακτος όρος για μια χοντροκομμένη οικονομική κακοδιαχείρηση, η οποία υποκινείται από την αναλγησία. Είναι αυτή η αυτοματοποιημένη νοοτροπία του τύπου "περικοπή-περικοπή-περικοπή" που μας στερεί δουλειές, δημόσιες παροχές, ασφάλεια, υγεία, υποδομές, βοήθεια για τους άπορους και -τελικά- την οικονομική ισορροπία μας και την δυνατότητα επιβίωσης. Η νοοτροπία που ανοίγει τον δρόμο -και μας καλωσορίζει σ' αυτόν- σε έναν απηνή πόλεμο των πάντων εναντίον όλων. Η λιτότητα καταστρέφει μια ολόκληρη χώρα ακριβώς μπροστά στα μάτια μας.

Ή όπως το θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: "Αυτές οι δυσμενείς τάσεις στην Ελλάδα αποτελούν προειδοποίηση για άλλες χώρες οι οποίες ταλαιπωρούνται από φορολογική λιτότητα, συμπεριλαμβανομένων της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Ιταλίας. Επιβάλλουν επίσης την ανάγκη για αποτελεσματικές οικονομικές επιλογές σε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, χωρίς να υποβαθμίζονται οι απαραίτητες επενδύσεις στην υγεία".

Στις ΗΠΑ έχουμε ένα πλούσιο και ισχυρό λόμπυ που έχει την ίδια συνταγή για κάθε οικονομική ασθένεια: λιτότητα. "Περικοπή-περικοπή-περικοπή". Περικοπή σε κοινωνική ασφάλιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Περικοπή σε εκπαιδευτικούς, αστυνομικούς και πυροσβέστες. Περικοπή στην υγεία. Περικοπή σε μισθούς και συντάξεις. Όλα συμπυκνώνονται σε μια άσχημη λέξη: λιτότητα. Και η λιτότητα φέρνει πάντα αποδιοργάνωση, καταστροφή, αποσύνθεση και θάνατο.

Οι άνθρωποι συχνά μου ζητούν την άποψή μου σε διάφορα ζητήματα. Λοιπόν, είμαι υπέρ ορισμένων πραγμάτων και κατά κάποιων άλλων. Αλλά σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα είμαι κατηγορηματικός. Είμαι κατά του πόνου και των βασάνων. Ειδικά του πόνου και των βασάνων που μπορούν να αποφευχθούν. Και επομένως, είμαι κατά της λιτότητας. Αυτή αρχίζει με φαινομενικά επουσιώδεις περικοπές στον προϋπολογισμό. Μετά οδηγεί αδυσώπητα στην καταστροφή αμέτρητων ζωών.

Γιατί σας μιλάω για την Ελλάδα; Το 1935, ο Σίνκλαιρ Ληούις έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο "Δεν μπορεί να συμβεί εδώ". Όμως μπορεί. Και είναι στο χέρι μας να το αποτρέψουμε.

Κουράγιο.

"Ο τρόμος! Ο τρόμος!"
-- Οι τελευταίες λέξεις τού συνταγματάρχη Κουρτζ στο μυθιστόρημα του Τζόζεφ Κόνραντ "Η καρδιά τού σκότους" (1899).

(*) Η ιστοσελίδα Daily Kos ανήκει στην Kos Media LLC, η οποία εδρεύει στο Κεντ τής Αγγλίας και πήρε το όνομά της από την Kent on Sunday, την πρώτη εφημερίδα που εξέδωσε.


[Υστερόγραφο: Είχα ολοκληρώσει το παραπάνω κείμενο όταν είδα στην ηλεκτρονική μου θυρίδα ένα μήνυμα του φίλου αναγνώστη ChrisSp, ο οποίος μου υπεδείκνυε το άρθρο τού Γκραίυσον, μεταφρασμένο και δημοσιευμένο στο ιστολόγιο Τhe unbalanced evolution of homo sapiens. Μακάρι να το είχα προσέξει νωρίτερα και να γλίτωνα τον κόπο και τον χρόνο τής μετάφρασης. Όπως και νά 'χει, πάντως, τον ευχαριστώ δημοσίως για την υπόδειξη.]

"Δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει να εκμεταλλευτείς τον μ..."

Μέσα στο 2014 έρχονται να προστεθούν φόροι ύψους 45,7 δισ. ευρώ που ως συνήθως στη συντριπτική τους πλειοψηφία βαραίνουν τα λαϊκά στρώματα. Από το σύνολο των φορολογικών εσόδων της επόμενης χρονιάς, τα 42 δισ. ευρώ θα προέλθουν από μισθωτούς, από συνταξιούχους, από μικρομεσαία στρώματα και από την έμμεση φορολογία. Από τα Νομικά Πρόσωπα, δηλαδή από τις πολυεθνικές, τα μονοπώλια και από τις μεγάλες επιχειρήσεις που λειτουργούν στη χώρα, το ποσό που έχει προϋπολογιστεί να εισπραχτεί με τη μορφή φόρων δεν ξεπερνά τα 3,7 δισ. ευρώ… Αυτό στη γλώσσα του κ.Στουρνάρα και όλων των προκατόχων του λέγεται «φορολογική δικαιοσύνη» απέναντι σε ένα λαό που «υποφορολογείται»!




Στον πίνακα 3.6 του κρατικού προϋπολογισμού 2014  (σελ. 82) που από το Σάββατο το βράδυ αποτελεί νόμο του κράτους προκύπτει επίσης ότι: Από το 2004 και μετά, οι φόροι που έχει κληθεί να πληρώσει ο ελληνικός λαός ξεπερνούν σωρευτικά το μισό τρισεκατομμύριο ευρώ! Για την ακρίβεια ανέρχονται στα 513,243 δισ. ευρώ.

• Το αστρονομικό αυτό ποσό, που τα μόνιμα φοροδοτικά υποζύγια έχουν καταβάλει με το αίμα της ψυχής τους, είναι σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερο από ολόκληρο το ΑΕΠ της χώρας!
• Είναι σχεδόν δυο φορές μεγαλύτερο από ολόκληρο το δημόσιο χρέος της χώρας!

Το ερώτημα τίθεται και ξανατίθεται: Πού έχουν πάει αυτά τα λεφτά;

• Μη μας πουν ότι πήγαν σε μισθούς και συντάξεις. Η αγοραστική δύναμη των μισθών και των συντάξεων του ελληνικού λαού ήδη πριν από την κρίση είχε πέσει στα επίπεδα του 1984. Επομένως κάπως αλλιώς γίνεται η αναδιανομή των φορολογικών εσόδων και όχι προς όφελος της εισοδηματικής ενίσχυσης μισθωτών και συνταξιούχων.
• Μη μας πουν ότι πήγαν σε «δωρεάν Υγεία». Τα ράντζα στα νοσοκομεία είναι το μόνιμο ντεκόρ της «δημόσιας Υγείας» πολύ πριν αναλάβει ο κ.Γεωργιάδης. Επομένως ούτε στην Υγεία πήγαν.
• Μη μας πουν ότι πήγαν στην Παιδεία. Η «δημόσια Παιδεία» τους σημαίνει, εδώ και δεκαετίες, ότι οι ελληνικές οικογένειες καταβάλουν την μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη για την μόρφωση των παιδιών τους από όλες της χώρες του ΟΟΣΑ. Επομένως ούτε στην Παιδεία πήγαν.
• Μη μας πουν ότι πήγαν σε υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας. Η βασική «κοινωνική πρόνοια» που υπάρχει στην Ελλάδα, προ και μετά κρίσης, είναι η στήριξη από την οικογένεια και το «έμβασμα» από το χωριό - πριν ακόμα το ξεκληρίσουν κι αυτό.
• Μη μας πουν επίσης ότι πήγαν σε «έργα ανάπτυξης». Στην Ελλάδα ζούμε και ξέρουμε πολύ καλά ότι οι Έλληνες πληρώνουν τα διόδια στους «ιδιωτικούς» (!) δρόμους πριν  αυτοί γίνουν και χωρίς ποτέ να γίνονται!  

Πού πήγαν και που πάνε λοιπόν τα λεφτά από τους φόρους του ελληνικού λαού;  Τα λεφτά αυτά φαγώθηκαν και τρώγονται με δυο τρόπους:

α) Ρίχνονται στον ωκεανό των φοροαπαλλαγών, των φοροελαφρύνσεων, των ενισχύσεων, των «πακέτων», των χαριστικών πράξεων, των θαλασσοδανείων προς τις μεγάλες και πολύ μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τη μελέτη που είχε κάνει ο καθηγητής Ν.Τάτσος για τα διαπραχθέντα μέχρι το 1995, οι διατάξεις που καθιέρωσαν πλήθος φορολογικές απαλλαγές προς τους έχοντες και κατέχοντες μόνο μέχρι εκείνη την στιγμή ήταν διάσπαρτες σε περισσότερους από 100 νόμους. Οι αιτιολογικές εκθέσεις των περισσότερων από αυτούς τους νόμους σημείωναν ότι η επιβάρυνση του δημόσιου ταμείου από τις χαριστικές αυτές πράξεις ήταν «ακαθόριστη»! Ποτέ βέβαια το κράτος μας δεν μπήκε στον κόπο να υπολογίσει το μέγεθος του δημόσιου χρήματος που με αυτό τον τρόπο έχει κατευθυνθεί στους «αναξιοπαθούντες»  τραπεζίτες, βιομηχάνους, μεγαλοεργολάβους κλπ. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον…

β) Η Ελλάδα προς δόξα του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆ μετατράπηκε πολύ πριν από το Μνημόνιο σε µια χώρα που ο λαός της ζει και αναπνέει για να πληρώνει δάνεια και τοκοχρεολύσια. Απόδειξη: Από το 2004 και μετά ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει για την εξόφληση τόκων και χρεολυσίων πάνω από 540 δισ. ευρώ! Όλοι δηλαδή οι φόροι που πληρώνουν οι Έλληνες πηγαίνουν για την αποπληρωμή δανείων που άλλοι τα παίρνουν και άλλοι τα ξεκοκαλίζουν. Αλλά στο λαό μένουν οι τόκοι και τα νέα χρέη που προστίθενται στα προηγούμενα και στα οποία έρχονται να προστεθούν και τα χρέη που σωρεύονται από τις χαριστικές πράξεις προς τους « επενδυτές».

Εκεί πάνε οι φόροι του «υποφορολογημένου» ελληνικού λαού. Αλλά το θράσος που έχουν οι ντόπιοι και ξένοι τοκογλύφοι είναι τέτοιο, ώστε εµφανίστηκαν διά της κυβέρνησης ενώπιον του ελληνικού λαού στα τέλη του 2009 και τι του λένε έκτοτε; Ότι αυτός ο λαός, εκτός του μισού τρις που ήδη τους πλήρωσε σε τόκους, τους «χρωστάει» κι άλλα τόσα! Κάποιοι, µάλιστα, φρόντισαν να στείλουν στον ελληνικό λαό το µήνυµα σε µια γλώσσα βαθύτατα... «επικοινωνιακή»: το Φλεβάρη του 2010, όταν τα επιτόκια του ελληνικού δανεισµού είχαν εκτοξευτεί στη στρατόσφαιρα, ο Άµιτ Σαρκάρ, επικεφαλής µεγάλου αµερικανικού επενδυτικού οµίλου, έκανε µια δήλωση αποκαλυπτική του τρόπου µε τον οποίο αντιµετωπίζουν οι περίφηµες αγορές τον ελληνικό λαό, σε συνεργασία με τις ελληνικές κυβερνήσεις: «Η δουλειά µας», είχε πει ο κύριος, «είναι να βγάζουµε λεφτά, όχι να σκεφτόµαστε τι θα συµβεί στους Έλληνες πολίτες. ∆εν υπάρχει εξάλλου νόµος που να απαγορεύει να εκµεταλλευτείς τον µαλάκα» (περιοδικό «Marianne», 20.2.2010).

Τι επαρκέστερο λόγο χρειάζεται επομένως να επικαλεστεί ο ελληνικός λαός από τον προφανή: Ότι δηλαδή αποφάσισε πως τελικά δεν τον συμφέρει να είναι «μαλάκας» και ότι από τούδε και στο εξής παύει να είναι;…

 

[Άρθρο τού Νίκου Μπογιόπουλου στον ιστοτόπο enikos.gr -

- τηρείται αυστηρά η στίξη και η ορθογραφία τού πρωτοτύπου]

Κολλάζ

[Εισαγωγική διευκρίνιση: Επειδή σήμερα βαριέμαι να γράψω, λέω να κάνω ένα κολλάζ από τέσσερα κείμενα, δυο δικά μου και δυο ξένα. Είμαι πολύ περίεργος να δω τί θα βγει...]


(1)

(...) είναι πολύ πιθανό να μην έχετε μάθει κάτι για την μείωση του συντελεστή φορολογίας μεταβιβάσεων ακινήτων, την οποία σχεδιάζει η κυβέρνηση. Οι πληροφορίες λένε πως ο συντελεστής θα πέσει σε επίπεδα 3%-5%, όταν σήμερα πληρώνεις για μια μεταβίβαση 11%-13%. Πρόκειται για μέτρο αναγκαίο, προκειμένου να αναθερμανθεί η αγορά ακινήτων και να ξαναπάρει μπρος ο κλάδος της οικοδομής, ενώ ταυτόχρονα θα γίνει φτηνότερο το όνειρο του κάθε μεροκαματιάρη να αποκτήσει το δικό του κεραμίδι.

Δεν νομίζω ότι βλέπετε κάτι κακό σε όλα αυτά. Μόνο εκείνος ο διεστραμμένος φίλος μου, ο Μ., ανακαλύπτει στραβά εκεί που δεν υπάρχουν. Ο Μ., λοιπόν, ισχυρίζεται ότι η κατακόρυφη μείωση του φόρου μεταβίβασης προγραμματίζεται εν όψει της επανεκκίνησης των πλειστηριασμών και των κατασχέσεων, ώστε η τράπεζα που σου παίρνει το σπίτι, να μη πληρώνει τον κούκο γι' αηδόνι στην μεταβίβαση. Λεπτομέρεια: ο Μ. δουλεύει σε τράπεζα.

(Cogito ergo sum, "Σκορδονοικοκυραίοι", 6/6/2013)

(2)

Άρθρο 11
Μείωση φόρου μεταβίβασης ακινήτων

1. Η περίπτωση Γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 1587/1950 ( A’ 294) αντικαθίσταται ως εξής: «Γ) Σε κάθε άλλη περίπτωση σε τρία τοις εκατό (3%) επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου.»
2. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού ισχύουν για μεταβιβάσεις που διενεργούνται από την 1.1.2014.

(Σχέδιο νόμου "Ενιαίος φόρος ιδιοκτησίας ακινήτων και άλλες διατάξεις", 12/12/2013)

(3)

(...) στις 5/9/2013 ο επικεφαλής της Τράπεζας της Ιρλανδίας, Ρίτσι Μπούτσερ, δήλωσε ότι «η άφεση των χρεών δεν αποτελεί πολιτική της τράπεζας, επειδή η τράπεζα πρέπει να προστατέψει την κερδοφορία των μετόχων της». Επίσης είπε ότι «δεν μπορεί να γίνει διακανονισμός, αν ο πελάτης δεν μπορεί να καλύψει το πλήρες επιτόκιο του δανείου».

Ο αριθμός ενυπόθηκων ακινήτων στα οποία υπάρχει αδυναμία εξυπηρέτησης φτάνει στα 141.520 (από ένα σύνολο 768.136), δηλαδή το 18,4%, με συνολική αξία πάνω από 2 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι περίπου 750.000 άνθρωποι ζουν σε αυτά τα σπίτια. Το σύνολο πλειστηριασμών το 2013 ανέρχεται σε 2.961. Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομίας, Τζον Μόραν, σημείωσε ότι «το επίπεδο των κατασχέσεων παραμένει αφύσικα χαμηλό» και «οι ιδιοκτήτες σπιτιών δεν μπορούν να περιμένουν ότι οι φορολογούμενοι θα τους χρηματοδοτήσουν να παραμένουν σε ένα σπίτι που δεν έχουν τα μέσα να συντηρήσουν».

Οι πλειστηριασμοί γίνονται δημόσια με μεγάλη συμμετοχή. Στις 11/12/2013 έγινε ένας τέτοιος πλειστηριασμός στην πόλη του Κορκ όπου 140 ακίνητα μπήκαν σε πλειστηριασμό, με αξία 24 εκατ. ευρώ και με συμμετοχή περίπου 1.000 ενδιαφερομένων. Με κυνικό τρόπο ο διευθυντής των πλειστηριασμών στην ιδιωτική εταιρεία «Allsop», Ρόμπερτ Χόμπαν, δήλωσε ότι «ο πλειστηριασμός είχε τεράστια επιτυχία και αποτελεί σημάδι ότι η αγορά ακινήτων στην Ιρλανδία παίρνει μπρος».

(Ριζοσπάστης, 13/12/2013, σελ. 24 - υπογραμμίσεις της εφημερίδας)

(4)

Ο Γέλτσιν, δασκαλεμένος από τον Σακς, υποστήριζε δημόσια ότι μπορεί επί έξι μήνες τα πράγματα να δείχνουν ότι χειροτερεύουν αλλά μετά θα άρχιζε η ανάκαμψη, η οποία θα καθιστούσε την Ρωσσία μια από τις ισχυρότερες οικονομίες τού κόσμου. Αυτή είναι η περίφημη "δημιουργική καταστροφή" τού Γιόζεφ Σουμπέτερ, για την οποία είχαμε κάνει λόγο σε ένα από τα πρώτα κείμενα αυτής της σειράς. Όμως, αυτή η λογική έφερε την καταστροφή. Ένας χρόνος θεραπείας-σοκ ήταν αρκετός για να χάσουν τις οικονομίες τους εκατομμύρια ρώσσοι (λόγω της υποτίμησης του νομίσματος), ενώ παράλληλα εκατομμύρια εργαζόμενοι οδηγούνταν στην εξαθλίωση (λόγω της απότομης περικοπής τών επιδοτήσεων). Στα τέλη τού 1992, το ένα τρίτο τού πληθυσμού ζούσε κάτω από τα όρια της φτώχειας. Κι αυτό, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα οποία καθόριζαν τα όρια της φτώχειας πολύ χαμηλά.

Τότε έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στους δρόμους και στις πλατείες απλοί άνθρωποι που προσπαθούσαν να επιβιώσουν πουλώντας προσωπικά είδη και οικογενειακά κειμήλια. Η αντίδραση των "μεταρρυθμιστών" ήταν προκλητική και πρόστυχη: αντί να δουν αυτό το φαινόμενο ως κατάντια, το εκθείασαν ως "επιχειρηματικό δαιμόνιο" (!!) και το παρουσίασαν ως απόδειξη ότι είχε ξεκινήσει η αναγέννηση του καπιταλισμού!

("Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 36. Χειρουργείο δίχως αναισθητικό")

[Υστερόγραφο: Καθώς παρατηρώ την εντυπωσιακή ομοιότητα των τελευταίων παραγράφων στα δυο τελευταία κείμενα, μπορώ να πω ότι μάλλον πετυχημένο βγήκε το κολλάζ μου.]

Ένα καραβάκι για την Ελλαδίτσα...

Αυτό είναι το λογότυπο της ελληνικής προεδρίας τής Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014. Κόστισε κάτι παραπάνω από εκατόν δέκα χιλιάρικα (μαζί με τα βιντεάκια τής παρουσίασης) αλλά χαλάλι του. Γλύκα είναι.

Υποτίθεται ότι αυτό που βλέπουμε είναι ένα καραβάκι. Για την ακρίβεια, ένα ιστιοφόρο. Προσωπικά, κάτι σε καρυδότσουφλο μου κάνει αλλά, βεβαίως, εγώ δεν είμαι το μέτρο, καθ' ότι άσχετος περί την τέχνη. Δυστυχώς, με χαρακτηρίζει πεζότητα. Τέτοια πεζότητα, ώστε σκέφτομαι πως πρόκειται για το ακριβώτερο ιστιοφόρο τής αγοράς, αφού με τα μισά λεφτά βρίσκεις εκεί έξω κάτι κουκλιά που σου τρέχουνε τα σάλια...

Όπως και νά 'χει, όμως, έχω μια εύλογη απορία. Από πού κι ως πού γίνεται σήμα μιας ενωμένης Ευρώπης ένα καράβι; Και, μάλιστα, σε περίοδο βαθύτατης καπιταλιστικής κρίσης; Δεν φοβήθηκαν οι εμπνευστές του ότι μπορεί να εκληφθεί ως νόημά του το λαϊκό στιχάκι "πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό"; Νά 'ταν κανα υπερωκεάνιο, να πω καλά. Μα ιστιοφόρο; Ιστιοφόρο την ώρα που οι ευρωπαϊκές -όπως και οι παγκόσμιες- οικονομίες καταποντίζονται; Ιστιοφόρο με τους λαούς να βουλιάζουν; Μου φαίνεται ότι κάποιοι μας ειρωνεύονται χοντρά...

Έπειτα, είναι και το άλλο. Καλά η Ελλάδα ή η Αγγλία, ας πούμε.  Ναυτικές χώρες είναι... θάλασσα έχουνε... βολεύονται με ένα καραβάκι. Αλλά η Αυστρία ή η Σλοβακία; Τι; Επειδή έχουν έναν "ωραίο σκατί Δούναβη" είναι υποχρεωμένες να δεχτούν ως σύμβολο ένα ιστιοφόρο; Είναι σαν να βάλουν οι αυστριακοί στην δική τους προεδρία για έμβλημα ένα πέδιλο του σκι και να πρέπει εμείς να το δεχτούμε επειδή έχουμε χιονοδρομικό στα Τρία-Πέντε Πηγάδια.

Είναι κι αυτό το φουσκωμένο πανί που μου κάνει κάπως. Λες και θέλει να πει ότι μας πήρε ο άνεμος και μας σήκωσε. Εκτός αν υποκρύπτει κάτι βαθύτερο. Ας πούμε, μια απάντηση σε όσους επιμένουν ότι πρέπει να βγούμε από το ευρώ ή ακόμη-ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τί είδους απάντηση; Μα την απάντηση που θα μας δώσουν οι σημερινοί εταίροι μας: "ώρα καλή στην πρύμνη σας κι αέρα στα πανιά σας". Υπ' αυτή την έννοια, βέβαια, θα έκανε την ίδια δουλειά κι ένα μπουλντόγκ για λογότυπο: "ο δρόμος είναι ανοιχτός και τα σκυλιά δεμένα".

Πάντως, όσο το σκέφτομαι, τόσο πιο εμπνευσμένο το βρίσκω αυτό το λιτό σηματάκι. Μπορώ, μάλιστα, να σας βεβαιώσω ότι μάλλον ανακάλυψα το κρυφό, βαθύ νόημα της απεικόνισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως καράβι. Αν αμφιβάλλετε, βάλτε δίπλα στο καράβι-λογότυπο μια φωτογραφία τής Μέρκελ και ιδού η ανάγλυφη εικόνα τής ενωμένης Ευρώπης: το μουνί σέρνει καράβι.


Πολλά είπα, ε; Ας κλείσω, λοιπόν, με μερικά σχόλια απ' αυτά που πλημμύρισαν το διαδίκτυο:

- Σαν ιστιοφόρο είναι το σήμα της ελληνικής προεδρίας. Κι αυτό με μίζα θα το πήραμε από τους γερμανούς.
- Αν δεν καταλαβαίνετε το σαφές μήνυμα "δεν είχαμε λεφτά για λογότυπο και βάλαμε ένα παιδάκι τού Δημοτικού να σχεδιάσει", δεν φταίμε.
- Μεγάλο πιάτο δίνει τροφή σε μικρό. Μπράβο ρε!
- Είδα το λογότυπο της ελληνικής προεδρίας της Ε.Ε. 2014. Και είμαι καλά. (Νομίζω δηλαδή)
- Και πώς θα το πουν το καραβάκι; Τιτανικό;
- Πάντως σε περίπτωση που πέσει η κυβέρνηση στο μεσοδιάστημα, οι επόμενοι θα σχεδιάσουν ένα ελικόπτερο.
- Μπορεί το 2004 να ήμασταν το πειρατικό, σήμερα όμως είμαστε μονίμως σκυλοπνιγμένοι.
- Ο Υμνος της Προεδρίας: Η τράτα μας η κουρελού, η χιλιομπαλωμένη, όλο την εμπαλώναμε κι αυτή ήταν ξεσκισμένη.
- Το πανί είναι συμβολικό: δείχνει το ύψος τού Σαμαρά και την κοιλιά τού Βενιζέλου.


ΥΓ: Αν δεν γελάσατε ως εδώ, ελπίζω να γελάσετε τώρα. Κάθε χώρα που αναλαμβάνει την προεδρία τής Ε.Ε., δημιουργεί έναν ιστοτόπο με διεύθυνση "euXXXX" (όπου ΧΧΧΧ η αντίστοιχη χρονιά) και το εθνικό της επίθεμα. Π.χ. κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, η Ιταλία θα έχει το "eu2014.it". Εμείς, λοιπόν, θα έπρεπε να είχαμε το "eu2014.gr". Έλα, όμως, που κάποιο γατόνι πρόλαβε το επίσημο κράτος, καπάρωσε την εν λόγω διεύθυνση και τώρα γελάει! Μάγκας ο τύπος, έτσι; Ανάγκασε την κυβέρνηση να τα μπαλώσει όπως-όπως, κλείνοντας το "gr2014.eu" αλλά η ξεφτίλα έμεινε.

Η εταιρική εισβολή

[Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από την Λόρι Ουάλλας, διευθύντρια της παγκόσμιας οργάνωσης καταναλωτών Public Citizen's Global Trade Watch και δημοσιεύθηκε στο τελευταίο φύλλο τής  Monde Diplomatique. Το αναδημοσιεύω αυτούσιο, παρά το μεγάλο μέγεθός του.]


Μια νέα συνθήκη που συζητιέται μυστικά μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ έχει φτιαχτεί με σκοπό να δώσει τις επιχειρήσεις ό,τι θέλουν: απορρύθμιση κάθε κοινωνικής, καταναλωτικής και περιβαλλοντικής προστασίας καθώς και αποζημίωση για οποιαδήποτε παραβίαση των υποτιθέμενων δικαιωμάτων τους.


Σκεφτείτε τι θα γινόταν αν οι ξένες εταιρείες μπορούσαν να μηνύσουν άμεσα τις κυβερνήσεις, απαιτώντας αποζημιώσεις για απώλειες κερδών λόγω αυστηρής εργασιακής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Μπορεί να ακούγεται παρατραβηγμένο, αλλά αυτή ήταν μια διάταξη που υπήρχε στην Πολυμερή Συμφωνία για τις Επενδύσεις (Multilateral Agreement on Investment - ΜΑΙ), μια σχεδιαζόμενη συνθήκη μέσω μυστικών διαπραγματεύσεων την χρονική περίοδο μεταξύ 1995 και 1997, από τις 29 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ εκείνη την εποχή. Τα νέα γι' αυτή την συμφωνία βγήκαν έγκαιρα στην επιφάνεια και προκάλεσαν ένα πρωτόγνωρο κύμα διαδηλώσεων και εκτροχιασμού των διαπραγματεύσεων.

Σήμερα η ατζέντα έχει επιστρέψει. Από τον περασμένο Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαπραγματεύονται για το Υπερατλαντικό Εμπόριο και Επενδυτική Συνεργασία (Transatlantic Trade and Investment Partnership - TTIP) ή την Συμφωνία για το Υπερατλαντικό Ελεύθερο Εμπόριο (Trans-Αtlantic Free Trade Agreement - TAFTA), μια άλλη έκδοση της συμφωνίας ΜΑΙ με βάση την οποία, η υπάρχουσα νομοθεσία στις δύο πλευρές του Ατλαντικού θα πρέπει να εναρμονίζεται στα πρότυπα που έχουν καθιερωθεί από και για τις μεγάλες πολιτειακές και ευρωπαϊκές εταιρίες, αλλιώς προβλέπονται εμπορικές κυρώσεις ή πληρωμές εκατομμυρίων δολαρίων ως αποζημίωση υπέρ των εταιρειών.

Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να διαρκέσουν άλλα δύο χρόνια. Η συμφωνία TTIP/TAFTA συνδυάζει τα πιο καταστροφικά στοιχεία των προηγούμενων συμφωνιών και τα επεκτείνει. Αν τεθεί σε ισχύ, τα προνόμια που απολάμβαναν οι διεθνείς εταιρίες θα νομιμοποιηθούν και οι κυβερνήσεις θα έχουν δεμένα τα χέρια τους οριστικά. Η συμφωνία θα είναι δεσμευτική και μόνιμη: ακόμα και αν η κοινή γνώμη ή οι κυβερνήσεις αλλάξουν στάση, η συμφωνία θα μπορούσε να αλλάξει μόνο με την συγκατάθεση όλων των κρατών που την έχουν υπογράψει. Στην Ευρώπη θα μπορούσε να γίνει στα πρότυπα της Συνεργασίας των Χωρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership - TPP), η οποία υιοθετήθηκε από 12 χώρες του Ειρηνικού και προωθήθηκε έντονα από τα πολιτειακά επιχειρηματικά συμφέροντα. Όλες αυτές οι συμφωνίες TTIP/TAFTA και ΤPP, θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια οικονομική αυτοκρατορία ικανή να επιβάλει συνθήκες εκτός των συνόρων της: οποιαδήποτε χώρα επιδιώκει εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ ή την ΕΕ θα πρέπει να αποδεχθεί τους κανόνες βάσει των συγκεκριμένων συμφωνιών.

Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία TTIP/TAFTA διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Οι πολιτειακές αντιπροσωπείες περιλαμβάνουν περισσότερους από 600 εμπορικούς συμβούλους οι οποίοι έχουν απεριόριστη πρόσβαση στα προπαρασκευαστικά έγγραφα και στους αντιπροσώπους της Αμερικανικής κυβέρνησης. Τα προσχέδια κείμενα δεν θα δημοσιευτούν και έχουν δοθεί οδηγίες ώστε το κοινό και ο τύπος να μείνουν στο σκοτάδι μέχρι την υπογραφή της τελικής συμφωνίας. Τότε θα είναι πολύ αργά για να αλλάξει.

"Κάποιο μέτρο εχεμύθειας"

Σε μια στιγμή ειλικρίνειας, ο πολιτειακός τέως υπουργός εμπορίου Ρον Κερκ δήλωσε: "Υπάρχει ένας πρακτικός λόγος [για τον οποίο] πρέπει να κρατήσουμε κάποιο μέτρο εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας". Η μυστικότητα ήταν απαραίτητη, είπε, επειδή την τελευταία φορά που ένα σχέδιο κειμένου μιας τέτοιας φιλόδοξης συμφωνίας απελευθερώθηκε, οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν. Αυτή ήταν μία αναφορά στη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής (Free Trade Agreement of the Americas - FTAA), μια εκτεταμένη έκδοση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (North American Free Trade Agreement - NAFTA). Το σχέδιο, υπέρ του οποίου τάχθηκε η κυβέρνηση Μπους τζούνιορ, αναρτήθηκε στις κυβερνητικές ιστοσελίδες το 2001. Απαντώντας, η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Ουώρρεν υποστήριξε ότι δεν θα έπρεπε να υπογραφεί καμία συμφωνία που δεν θα μπορούσε να αντέξει τον δημόσιο έλεγχο.

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ είναι πρόθυμοι να κρατήσουν μυστικές τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA. Δεν έχουν καμία αγωνία να εξηγήσουν τις επιπτώσεις που θα έχει η συμφωνία σε κάθε επίπεδο της κυβέρνησης: ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές αρχές θα είναι υποχρεωμένες να αναθεωρήσουν τις πολιτικές τους από πάνω προς τα κάτω, έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τις ορέξεις του ιδιωτικού τομέα στους τομείς αυτούς, τους οποίους δεν ελέγχει ακόμα πλήρως. Η ασφάλεια των τροφίμων, τα όρια για τις χημικές και τοξικές ουσίες, οι τιμές στις υπηρεσίες υγείας και στα φάρμακα, η ελευθερία του διαδικτύου και η ιδιωτική ζωή των καταναλωτών, η ενέργεια και οι υπηρεσίες πολιτισμού, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα πνευματικά δικαιώματα, οι φυσικοί πόροι, οι επαγγελματικές άδειες, οι δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, η μετανάστευση, ο κυβερνητικός εφοδιασμός: δεν υπάρχει ούτε ένας τομέας δημοσίου συμφέροντος που δεν θα υπόκειται στο θεσμοθετημένο ελεύθερο εμπόριο. Η συμμετοχή των πολιτικών εκπροσώπων θα περιοριστεί σε διαπραγμάτευση με τον ιδιωτικό τομέα για τα λίγα ψίχουλα της κυριαρχίας που είναι πρόθυμος να τους αφήσει.

Η υποχρέωση των χωρών που υπογράφουν "την εξασφάλιση της συμμόρφωσης των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών τους διαδικασιών" με αυτούς τους όρους, θα επιβληθεί με αυστηρότητα. Θα ήταν σίγουρα πρόθυμες να τιμήσουν τους όρους, δεδομένου ότι αν δεν το κάνουν θα έχουν να αντιμετωπίσουν νομικές προκλήσεις ενώπιον των δικαστηρίων που δημιουργήθηκαν ειδικά για τη διαιτησία μεταξύ επενδυτών και κρατών και έχουν την εξουσία να εγκρίνουν εμπορικές κυρώσεις κατά των τελευταίων.

Αυτό είναι σύμφωνο με τις άλλες εμπορικές συμφωνίες που ήδη ισχύουν. Πέρυσι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) καταδίκασε τις ΗΠΑ σχετικά με την παραβίαση των κανόνων του για τις ετικέττες στον τόνο και την ένδειξη για την χώρα προέλευσης του κρέατος, καθώς και για την απαγόρευση των τσιγάρων με γεύση καραμέλλας, καθώς αποφάνθηκε ότι αποτελούσαν εμπόδιο για το ελεύθερο εμπόριο. Ο ΠΟΕ καταδίκασε επίσης την ΕΕ να πληρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε κυρώσεις για την απαγόρευση εισαγωγών γενετικά τροποποιημένων οργανισμών σε τρόφιμα. Οι συμφωνίες TTIP/TAFTA και TPP θα επιτρέψουν σε ξένες εταιρείες να επιτεθούν κατά οποιασδήποτε χώρας που έχει υπογράψει και η νομοθεσία της οποίας επηρέασε τα κέρδη τους.

Οι εταιρείες θα είναι σε θέση να απαιτήσουν αποζημίωση από χώρες των οποίων θεωρούν ότι η υγειονομική, οικονομική, περιβαλλοντική πολιτική ή άλλες διατάξεις δημοσίου συμφέροντος υπονομεύουν τα συμφέροντά τους και να φέρουν τις κυβερνήσεις ενώπιον ειδικών δικαστηρίων. Αυτά τα δικαστήρια, που οργανώθηκαν στο πλαίσιο των κανόνων της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών, θα έχουν την εξουσία να διατάσσουν τους φορολογούμενους να πληρώνουν εκτεταμένη αποζημίωση βάσει μιας νομοθεσίας που θεωρεί ότι υπονομεύονται "τα αναμενόμενα μελλοντικά κέρδη» μιας εταιρείας.

Επενδυτής εναντίον κράτους

Αυτή η "επενδυτής εναντίον κράτους" ατζέντα, η οποία φαινόταν να απομακρύνεται μαζί με τη συμφωνία MAI το 1998, έχει επανέλθει αθόρυβα κατά την πάροδο των ετών. Μια σειρά από εμπορικές συμφωνίες που υπογράφηκαν από τις ΗΠΑ, έχει αναγκάσει τους φορολογούμενους να πληρώνουν περισσότερα από 400 εκατομμύρια δολλάρια ως αποζημίωση στις επιχειρήσεις σχετικά με τοξικές ουσίες, απαγορεύσεις και κανόνες σχετικά με τη χρήση γης, πόρων νερού και ξυλείας. Βάσει των συμφωνιών αυτών, εκκρεμούν περισσότερα από 14 δισ. δολλάρια εταιρικών αξιώσεων για πατέντες φαρμάκων, καταπολέμηση της ρύπανσης, για το κλίμα, την ενέργεια και άλλες πολιτικές δημοσίου συμφέροντος.

Η συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA θα διογκώσει το νομοσχέδιο γι' αυτόν τον νομιμοποιημένο εκβιασμό, δεδομένης της κλίμακας των υπερατλαντικών εμπορικών συμφερόντων. Περίπου 3.300 μητρικές εταιρείες της ΕΕ κατέχουν περισσότερο από 24.200 θυγατρικές στις ΗΠΑ, κάθε μία από τις οποίες θα μπορούσε να ασκήσει αγωγή με δική της απόφαση. Η κλίμακα της απειλής υπερβαίνει κατά πολύ εκείνη που συνδέεται με όλες τις προηγούμενες συμφωνίες. Η ΕΕ θα μπορούσε να εκτεθεί σε ακόμη μεγαλύτερη οικονομική απειλή, δεδομένου ότι 14.400 εταιρίες με έδρα τις ΗΠΑ κατέχουν περισσότερες από 50.800 θυγατρικές στην Ευρώπη. Συνολικά, η συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA θα επιτρέψει 75.000 εταιρείες στις ΗΠΑ και την ΕΕ να επιτεθούν στα δημόσια ταμεία.

Το καθεστώς "επενδυτής εναντίον κράτους" είχε επισήμως ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι ξένοι επενδυτές οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς αξιόπιστα δικαστικά συστήματα, θα λάμβαναν αποζημίωση εφόσον υποβάλλονταν σε αναγκαστική απαλλοτρίωση. Αλλά οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν ισχυρά δικαστικά συστήματα που υποστηρίζουν πλήρως το εμπράγματο δίκαιο. Η ένταξη του εν λόγω καθεστώτος στην συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA αποκαλύπτει ότι στόχος της δεν είναι η προστασία των επενδυτών, αλλά η εταιρική ενδυνάμωση.

Οι δικηγόροι των επιχειρήσεων που απαρτίζουν τα δικαστήρια δεν είναι υπόλογοι σε οποιοδήποτε εκλογικό σώμα. Πολλοί από αυτούς εναλλάσσουν ρόλους υπηρετώντας ως δικαστές και φέρνοντας υποθέσεις για εταιρικούς πελάτες εναντίον των κυβερνήσεων. Ο σύλλογος των δικηγόρων διεθνών επενδύσεων είναι πολύ μικρός: 15 από αυτούς έχουν χειριστεί το 55% του συνόλου των υποθέσεων που εξετάστηκαν μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει μηχανισμός προσφυγής για τις αποφάσεις τους.

"Δικαιώματα" προς προστασία

Τα "δικαιώματα" που υποτίθεται πως τα δικαστήρια πρέπει να προστατεύουν, διατυπώνονται σκόπιμα με ασαφή γλώσσα και ερμηνεύονται με τρόπο που σπάνια εξυπηρετεί τα συμφέροντα της πλειοψηφίας. Περιλαμβάνουν το "δίκαιο" σε ένα πλαίσιο κανόνων συμμορφούμενο προς τις "προσδοκίες" μιας εταιρείας - αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να κάνουν οποιεσδήποτε ρυθμιστικές αλλαγές από τη στιγμή που έχει γίνει η επένδυση. Ένα άλλο "δικαίωμα" είναι η αποζημίωση για "έμμεση απαλλοτρίωση" - αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να πληρώσουν εάν μια ρύθμιση μειώνει την αξία μιας επένδυσης, ακόμη και αν μια τέτοια πολιτική ισχύει τόσο για τις εγχώριες όσο και για τις ξένες επιχειρήσεις. Τα δικαστήρια αναγνωρίζουν επίσης το δικαίωμα των επενδυτών να αποκτούν όλο και περισσότερη γη, πόρους, υπηρεσίες και εργοστάσια. Οι εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να κάνουν τίποτα ως αντάλλαγμα: δεν έχουν καμμία υποχρέωση προς το κράτος και μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους, όταν και όπου θέλουν.

Ορισμένοι επενδυτές έχουν μια πολύ ευρεία αντίληψη των δικαιωμάτων τους. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ξεκινήσει πρόσφατα νομικές ενέργειες κατά της αύξησης του κατώτατου μισθού στην Αίγυπτο, η Renco έχει πολεμήσει την πολιτική κατά των εκπομπών τοξικών ουσιών στο Περού, χρησιμοποιώντας μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της χώρας αυτής και των ΗΠΑ για να υπερασπιστεί το δικαίωμά της να ρυπαίνει. Ο πολιτειακός γίγαντας της βιομηχανίας καπνού Philip Morris έχει ξεκινήσει υποθέσεις κατά της Ουρουγουάης και της Αυστραλίας για την αντικαπνιστική νομοθεσία τους. Η πολιτειακή εταιρία παραγωγής φαρμάκων Eli Lilly έχει οργανώσει μια επίθεση χρησιμοποιώντας τη συμφωνία NAFTA κατά του Καναδά για τη θέσπιση προτύπων πατέντας που θα βοηθήσουν ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε προσιτά φάρμακα. Και η sουηδική εταιρεία ενέργειας Vattenfall χρησιμοποιεί το καθεστώς "επενδυτής εναντίον κράτους" για να απαιτήσει δισεκατομμύρια δολλάρια ως αποζημίωση από τη Γερμανία, έναντι των κανονισμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και της σταδιακής κατάργησης της πυρηνικής ενέργειας.

Δεν υπάρχει όριο στο ποσό των χρημάτων που ένα δικαστήριο μπορεί να διατάξει την κυβέρνηση να πληρώσει μια ξένη εταιρεία. Πριν έναν χρόνο, ο Ισημερινός διατάχθηκε να πληρώσει μια εταιρεία πετρελαίου πάνω από 2 δισ. δολλάρια. Ακόμα και όταν οι κυβερνήσεις κερδίζουν, θα πρέπει να καταβάλουν τα έξοδα δικαστηρίου και τα νομικά έξοδα, τα οποία ανέρχονται στα 8 εκατομμύρια δολλάρια μέσο όρο ανά περίπτωση, σπαταλώντας τους περιορισμένους πόρους για την υπεράσπιση των πολιτικών δημοσίου συμφέροντος κατά των εταιρικών προκλήσεων. Οι κυβερνήσεις συχνά προτιμούν τον εξωδικαστικό συμβιβασμό: ο Καναδάς απέφυγε να πάει ενώπιον του δικαστηρίου, αποσύροντας βιαστικά μια απαγόρευση σχετική με ένα τοξικό πρόσθετο βενζίνης.

Ο αριθμός των υποθέσεων επενδυτών κατά του κράτους αυξάνεται. Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη αναφέρει δεκαπλάσια αύξηση στο συνολικό αριθμό υποθέσεων από το 2000 (παρά το γεγονός ότι το σύστημα αυτό υπάρχει από την δεκαετία του 50). Το 2012 ενεργοποιήθηκαν περισσότερες υποθέσεις από ποτέ. Μια ολόκληρη βιομηχανία χρηματοδότησης από τρίτους και από εξειδικευμένες δικηγορικές εταιρίες έχει αναδυθεί ταχύτατα.

Η δημιουργία μιας διατλαντικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου είναι ένα μακροχρόνιο έργο του Υπερατλαντικού Επιχειρηματικού Διαλόγου (Trans-Atlantic Business Dialogue - TABD), ένα πρόγραμμα του Υπερατλαντικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου (Trans-Atlantic Business Council - TBC). Ο TABD δημιουργήθηκε το 1995 από το πολιτειακό υπουργείο εμπορίου και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να θεσπίσει ένα άμεσο διάλογο μεταξύ των κορυφαίων επιχειρηματιών των ΗΠΑ και της ΕΕ, των γραμματέων των υπουργικών συμβουλίων των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων επιτρόπων. Το TBC παρέχει ένα φόρουμ για τις μεγαλύτερες πολιτειακές και ευρωπαϊκές εταιρείες, ώστε να συντονίζουν τις επιθέσεις κατά των καταναλωτών, του περιβάλλοντος, του κλίματος και άλλων ρυθμίσεων δημοσίου συμφέροντος και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Ο στόχος τους, όπως έχει δηλωθεί δημοσίως, είναι να εξαλείψουν αυτό που αποκαλούν "εκνευριστικό εμπόριο", που περιορίζει τη δυνατότητα τους να λειτουργούν με τους ίδιους κανόνες στις ΗΠΑ και την ΕΕ, χωρίς κυβερνητικές παρεμβάσεις. "Ρυθμιστική σύγκλιση" και "αμοιβαία αναγνώριση" είναι τα συνθήματα που χρησιμοποιούν για να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να επιτρέπουν προϊόντα και υπηρεσίες που δεν πληρούν τα εγχώρια πρότυπα.

Ξαναγράφοντας το σενάριο

Αλλά αντί να ζητούν την χαλάρωση της ισχύουσας νομοθεσίας, οι υπερατλαντικοί ακτιβιστές της αγοράς προτείνουν να την ξαναγράψουν οι ίδιοι. Το πολιτειακό Εμπορικό Επιμελητήριο και η BusinessEurope, δύο από τους μεγαλύτερους επιχειρησιακούς οργανισμούς παγκοσμίως, ζήτησαν από τους διαπραγματευτές της συμφωνίας TIPP/TAFTA να μεριμνήσουν ώστε οι μεγαλύτεροι μέτοχοι των βιομηχανιών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να είναι "στο τραπέζι με τις ρυθμιστικές αρχές για να συμμετέχουν ουσιαστικά στην σύνταξη των ρυθμίσεων."

Τα εταιρικά συμφέροντα ήταν ιδιαίτερα ειλικρινή σχετικά με τους στόχους τους, για παράδειγμα την επαναφορά παλαιότερης ρύθμισης για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (GMO). Οι μισές πολιτείες των ΗΠΑ εξετάζουν τώρα τις απαιτήσεις σήμανσης των GMO, μια κίνηση που υποστηρίζεται από περισσότερο από το 80% των πολιτειακών καταναλωτών, πολλοί από τους οποίους αντιμετωπίζουν το σύστημα της ΕΕ με φθόνο, αλλά οι επιχειρήσεις που παράγουν και χρησιμοποιούν GTO, πιέζουν ώστε να απαγορευτεί η σχετική σήμανση στη συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA. Η Εθνική Ένωση Ζαχαροπλαστών των ΗΠΑ δήλωσε ωμά: "Η βιομηχανία των ΗΠΑ, θα ήθελε επίσης να δει την πρόοδο ΕΕ-ΗΠΑ στα πλαίσια της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, όσον αφορά την άρση των υποχρεωτικών απαιτήσεων σήμανσης και ιχνηλασιμότητας των GTO". Ο Οργανισμός Βιομηχανίας Βιοτεχνολογίας (BIO), μια εταιρική συμμαχία που περιλαμβάνει τη Monsanto, ανησυχεί επειδή τα GMO προϊόντα που πωλούνται στις ΗΠΑ δεν εγκρίνονται αυτόματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι επιχειρήσεις διαμαρτύρονται για το "σημαντικό και αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της απελευθέρωσης νέων βιοτεχνολογικών προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες και της έγκρισης των εν λόγω προϊόντων στην ΕΕ". Η Monsanto και άλλες εταιρείες βιοτεχνολογίας ελπίζουν ότι η συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προωθήσει την "διευθέτηση των εκκρεμοτήτων για τα GTO προϊόντα που αναμένουν έγκριση/επεξεργασία".

Η επίθεση είναι εξίσου έντονη πάνω στην προσωπική ζωή. Ο Ψηφιακός Εμπορικός Συνασπισμός, μια ομάδα εταιριών υψηλής τεχνολογίας και διαδικτύου, έχει ενθαρρύνει τους διαπραγματευτές της συμφωνίας ΤΤΙΡ/TAFTA να εξασφαλίσουν ότι οι πολιτικές απορρήτου των δεδομένων της ΕΕ δεν θα εμποδίσουν τη ροή των προσωπικών δεδομένων στις ΗΠΑ. Μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις για αδιάκριτα κατασκοπευτικά προγράμματα δεδομένων της Αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA), η δήλωση των εταιριών τεχνολογίας ότι "η σημερινή απόφαση της ΕΕ, που λέει ότι οι ΗΠΑ δεν παρέχουν 'επαρκή' προστασία της ιδιωτικής ζωής, δεν είναι λογική" φαίνεται ιδιαίτερα εξοργιστική. Το Συμβούλιο των ΗΠΑ για την διεθνή επιχειρηματικότητα, που περιλαμβάνει εταιρείες όπως η Verizon που έχουν διαχειριστεί τεράστιες ποσότητες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για την NSA, δήλωσε: "Η συμφωνία θα πρέπει να επιδιώξει να περιορίσει εξαιρέσεις, όπως η ασφάλεια και η προστασία της ιδιωτικής ζωής, ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιούνται ως συγκεκαλυμμένα εμπόδια κατά του εμπορίου."

Η ασφάλεια των τροφίμων είναι επίσης ένας στόχος. Η βιομηχανία κρέατος στις ΗΠΑ επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA για να αφαιρέσει την απαγόρευση της ΕΕ που αφορά την εμβάπτιση του κρέατος σε χλώριο μετά τη σφαγή. Η Βορειοαμερικανική Ένωση Κρέατος εκφράζει την δυσαρέσκεια της για το ότι "μόνο η χρήση νερού και ατμού επιτρέπεται σε σφάγια κρέατος από την ΕΕ". Η εταιρία Restaurants International, που είναι ιδιοκτήτης τής Kentucky Fried Chicken, ζητά ρητά να χρησιμοποιηθεί η συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA για να αλλάξουν τα πρότυπα ασφαλείας τροφίμων της ΕΕ, ώστε οι Ευρωπαίοι να μπορούν να αγοράζουν χλωριωμένο KFC. Το Πολιτειακό Ινστιτούτο Κρέατος διαμαρτύρεται ότι "η ΕΕ συνεχίζει να διατηρεί αδικαιολόγητη απαγόρευση για το κρέας που παράγεται με τεχνολογίες beta-agonist, όπως η υδροχλωρική ρακτοπαμίνη."

Η ρακτοπαμίνη είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αύξηση του όγκου του άπαχου κρέατος σε χοίρους και βοοειδή. Λόγω των κινδύνων που εγκυμονεί για την υγεία ζώων και καταναλωτών, έχει απαγορευτεί σε 160 χώρες, μεταξύ τους και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., η Ρωσία και η Κίνα. Για τον αμερικανικό όμιλο παραγωγής χοιρινού κρέατος, το προστατευτικό αυτό μέτρο αποτελεί διατάραξη του ελεύθερου ανταγωνισμού, στην οποία η συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA πρέπει επειγόντως να δώσει τέλος: "Οι αμερικανικές εταιρείες παραγωγής χοιρινού κρέατος δεν θα αποδεχθούν άλλο αποτέλεσμα παρά την άρση της ευρωπαϊκής απαγόρευσης της ρακτοπαμίνης", απειλεί το Εθνικό Συμβούλιο Παραγωγών Χοιρινού Κρέατος. Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι βιομήχανοι που συμμετέχουν στο BusinessEurope καταγγέλλουν "τα εμπόδια που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως ο πολιτειακός νόμος περί διατροφικής ασφάλειας". Πράγματι, από το 2011 ο συγκεκριμένος νόμος δίνει τη δυνατότητα στις υπηρεσίες ελέγχου να αποσύρουν από την αγορά τα μολυσμένα εισαγόμενα προϊόντα. Οι διαπραγματευτές της ΤΤΙΡ/TAFTA δέχονται εκκλήσεις να εξουδετερώσουν και αυτή τη διάταξη.

Η Airlines for America (A4A), o μεγαλύτερος σύνδεσμος των πολιτειακών αεροπορικών εταιρειών, συνέταξε κατάλογο "άχρηστων διατάξεων, οι οποίες προκαλούν σημαντική ζημιά στη βιομηχανία" τους, τις οποίες ελπίζουν ότι η ΤΤΙΡ/TAFTA μπορεί να καταργήσει. Στην πρώτη θέση βρίσκεται το ευρωπαϊκό σύστημα ανταλλαγής ποσοστώσεων εκπομπής αερίων, το οποίο υποχρεώνει τις αεροπορικές εταιρείες να πληρώνουν για το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν. Η Α4Α απαιτεί την οριστική κατάργησή του στο όνομα της "προόδου".

Επιστροφή στον θατσερισμό

Αλλά ο πιο αποφασισμένος εχθρός των ρυθμίσεων είναι ο χρηματοπιστωτικός τομέας. Πέντε χρόνια μετά την εκδήλωση της κρίσης των subprime δανείων, πολιτειακοί και ευρωπαίοι διαπραγματευτές έχουν συμφωνήσει ότι οι προθέσεις ρύθμισης της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας πρέπει να αποτελέσουν παρελθόν. Το θεσμικό πλαίσιο που θέλουν να θέσουν σε εφαρμογή προβλέπει την άρση κάθε δικλείδας ασφαλείας όσον αφορά τις επικίνδυνες τοποθετήσεις και την παρεμπόδιση των κυβερνήσεων να ελέγχουν τον όγκο, τον χαρακτήρα ή την προέλευση των χρηματιστηριακών προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά. Ουσιαστικά, πρόκειται για την οριστική εγκατάλειψη της λέξης "ρύθμιση".

Από πού πηγάζει αυτή η θεαματική επιστροφή στον θατσερισμό; Η Ένωση Γερμανικών Τραπεζών, εκφράζει τις "ανησυχίες" της σχετικά με την (δειλή) μεταρρύθμιση της Γουώλ Στρητ μετά την οικονομική κρίση του 2008. Ένα από τα μέλη της Ένωσης είναι η Deutsche Bank, η οποία το 2009 εισέπραξε εκατοντάδες εκατομμύρια δολλάρια από την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα, σε αντάλλαγμα τίτλων που στηρίζονταν σε ενυπόθηκα δάνεια. Ο γερμανικός τραπεζικός γίγαντας θέλει να τελειώνει με τη ρύθμιση Βόλκερ, τον ακρογωνιαίο λίθο της μεταρρύθμισης της Γουώλ Στρητ, ρύθμιση που, σύμφωνα με τη γερμανική τράπεζα, φορτώνει "τεράστιο βάρος στις μη πολιτειακές τράπεζες". Η Insurance Europe, αιχμή του δόρατος των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών, εύχεται από την πλευρά της η ΤΤΙΡ/TAFTA να "καταργήσει" τις εγγυήσεις που αποτρέπουν τον κλάδο από περιπέτειες σε τοποθετήσεις υψηλού κινδύνου.

Το Φόρουμ Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών, άλλη μια οργάνωση στην οποία είναι μέλος και η Deutsche Bank, κινείται δραστήρια στους διαδρόμους των διατλαντικών διαπραγματεύσεων, ώστε οι πολιτειακές υπηρεσίες ελέγχου να πάψουν να αναμιγνύονται στις υποθέσεις των μεγάλων ξένων τραπεζών που λειτουργούν στο έδαφος των Η.Π.Α.. Η πολιτειακή πλευρά ελπίζει κυρίως ότι η ΤΤΙΡ/TAFTA θα θάψει για τα καλά το ευρωπαϊκό σχέδιο φορολόγησης των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Η υπόθεση αυτή φαίνεται να έχει κριθεί, με την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεωρεί ότι ο φόρος αυτός δεν συνάδει με τους κανονισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Καθώς η υπερατλαντική ζώνη ελεύθερου εμπορίου υπόσχεται έναν ακόμα πιο αχαλίνωτο νεοφιλελευθερισμό απ’ ότι ο ΠΟΕ και από τη στιγμή που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αντιτίθεται συστηματικά σε κάθε μορφής έλεγχο στις κινήσεις κεφαλαίων, ο φόρος Τόμπιν δεν απασχολεί ιδιαίτερα κανέναν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η απορρύθμιση δεν αφορά μόνο τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η ΤΤΙΡ/TAFTA επιδιώκει να ανοίξει στον ανταγωνισμό όλους τους “αόρατους” κλάδους και τους κλάδους δημοσίου συμφέροντος. Τα κράτη που θα υπογράψουν τη συμφωνία ΤΤΙΡ/TAFTA θα υποχρεωθούν όχι μόνο να υποτάξουν τις δημόσιες υπηρεσίες τους στην εμπορευματική λογική αλλά και να παραιτηθούν οποιουδήποτε δικαιώματος επέμβασης στους ξένους παρόχους υπηρεσιών που εποφθαλμιούν τις αγορές τους. Τα πολιτικά περιθώρια ελιγμών σε υγεία, ενέργεια, παιδεία, νερό ή μεταφορές θα εξανεμιστούν. Ο εμπορικός πυρετός δεν προσπερνά ούτε τη μετανάστευση, αφού οι εμπνευστές της ΤΤΙΡ/TAFTA υφαρπάζουν την αρμοδιότητα εφαρμογής κοινής πολιτικής στα σύνορα - αναμφίβολα για να διευκολύνουν την είσοδο όσων έχουν ένα προϊόν ή μια υπηρεσία να πουλήσουν σε βάρος των υπολοίπων.

Τους τελευταίους μήνες, ο ρυθμός των διαπραγματεύσεων επιταχύνεται. Στην Ουάσινγκτον έχουν σοβαρούς λόγους να πιστεύουν ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι έτοιμοι για οτιδήποτε μπορεί να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη που καρκινοβατεί, ακόμη κι αν το τίμημα είναι η εγκατάλειψη του κοινωνικού συμβολαίου. Το επιχείρημα των υποστηρικτών της ΤΤΙΡ/TAFTA, σύμφωνα με το οποίο το απορρυθμισμένο, ελεύθερο εμπόριο θα διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές και, επομένως, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, φαίνεται να βαρύνει περισσότερο από τον φόβο ενός κοινωνικού σεισμού. Οι ισχύοντες τελωνειακοί φραγμοί μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών είναι, πάντως, "ήδη πολύ χαμηλοί", όπως αναγνωρίζει ο πολιτειακός αντιπρόσωπος σε θέματα Εμπορίου. Οι ίδιοι οι πρωτεργάτες της ΤΤΙΡ/TAFTA παραδέχονται ότι κύριος στόχος τους δεν είναι να ελαφρύνουν τους, έτσι κι αλλιώς ασήμαντους, τελωνειακούς περιορισμούς, αλλά να επιβάλλουν "την εξαφάνιση, τον περιορισμό ή την αποτροπή περιττών εθνικών πολιτικών", όπως εγχώριες ρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, ορισμένους κανόνες ασφάλειας τροφίμων και κανόνες ασφαλείας λοιπών προϊόντων.

Οι ελάχιστες μελέτες σχετικά με τις συνέπειες της ΤΤΙΡ/TAFTA δεν στέκονται καθόλου στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, η οποία αναφέρεται συχνά, διαβεβαιώνει ότι η ΤΤΙΡ/TAFTA θα αποφέρει επιπλέον κατά κεφαλήν εισόδημα 3 λεπτών του δολαρίου την ημέρα, από το 2029 και μετά.

Παρά την αισιοδοξία της, η ίδια μελέτη υπολογίζει μόνο σε 0,06% την αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες με την έναρξη ισχύος της ΤΤΙΡ/TAFTA. Και αυτό το "αποτέλεσμα" είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός πραγματικότητας, στο μέτρο που οι συντάκτες τής μελέτης έχουν ως αρχή ότι το ελεύθερο εμπόριο προσδίδει "δυναμισμό" στην οικονομική ανάπτυξη, θεωρία που διαψεύδεται διαρκώς από τα γεγονότα. Ορισμένοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η πέμπτη έκδοση του iPhone της Apple προκάλεσε στις Ηνωμένες Πολιτείες οκτώ φορές σημαντικότερη αύξηση του ΑΕΠ από την εκτιμώμενη επίδραση της TTIP/TAFTA.

Σχεδόν όλες οι μελέτες για την ΤΤΙΡ/TAFTA έχουν χρηματοδοτηθεί από ιδρύματα που διάκεινται ευνοϊκά προς το ελεύθερο εμπόριο ή από εργοδοτικές οργανώσεις, λόγος για τον οποίο το κοινωνικό κόστος της συμφωνίας δεν εμφανίζεται πουθενά, όπως και τα άμεσα θύματά της, τα οποία, όμως, θα μπορούσαν να ανέλθουν σε εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες. Πάντως, το παιχνίδι δεν έχει ακόμη κριθεί. Όπως έδειξαν οι δυσάρεστες περιπέτειες της MAI, της FTAA και ορισμένων γύρων διαπραγματεύσεων του ΠΟΕ, η χρησιμοποίηση του εμπορίου για την εξάρθρωση της κοινωνικής προστασίας και την εγκαθίδρυση της χούντας των επιχειρηματιών, μπορεί να αποτραπεί.

----------------------

Διαβάστε επίσης: 
- "'Trade' Deal Would Elevate Corporations to Equal Status With Nation States" (άρθρο τής Λόρι Ουάλλας στην Χάφφινγκτον Ποστ, 22/10/2013)
- "TAFTA's trade benefit: A candy bar" (άρθρο στον ιστοτόπο Public Citizen, 11/7/2013)
- "Treaty disputes roiled by bias charges" (άρθρο τού Άντριου Μάρτιν στο Bloomberg, 10/7/2013)


[Σημείωση: Η οργάνωση avaaz συγκεντρώνει/ υπογραφές πολιτών για να πιέσει τις κυβερνήσεις τής Χιλής, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας να μην υπογράψουν την TAFTA. Όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν να επισκεφθούν τον διασύνδεσμο και να υπογράψουν.]

Έγκριτα και αμερόληπτα

Κλείνοντας το χτεσινό μας σημείωμα, εκφράσαμε την απαισιοδοξία μας σχετικά με την πιθανότητα να δούμε τα αστικά Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης να ασχολούνται με την έρευνα του Στήβεν Γκρέυ. Πώς να μην είμαστε απαισιόδοξοι όταν είδαμε αυτά τα μέσα να σπεύδουν να διαλαλήσουν τις διαψεύσεις τής Τράπεζας Πειραιώς και του ίδιου τού Μιχάλη Σάλλα, δίχως πρώτα να ενημερώσουν το κοινό τους για το ποιο πράγμα διαψευδόταν; Έτσι, είδαμε το ελληνοφρενικό φαινόμενο να διατρανώνεται η πρόθεση του Σάλλα να μηνύσει το Ρώυτερς αλλά να μην έχουμε ιδέα για το έγκλημα που -υποτίθεται πως- είχε διαπράξει το Ρώυτερς. Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

- "Σάλλας κατά Reuters για εκβιασμό!" (Από το Anatropi News - online newspaper, του έγκριτου και αμερόληπτου δημοσιογράφου Σεραφείμ Κοτρώτσου).
- "Θρίλερ επιχειρηματικής και δημοσιογραφικής διαπλοκής πίσω από το δημοσίευμα του Reuters για την Τρ. Πειραιώς" (Από τον ίδιο ιστοτόπο).
- "Επίθεση Σάλλα σε Reuters" (Από το zougla.gr, του έγκριτου και αμερόληπτου δημοσιογράφου Μάκη Τριανταφυλλόπουλου).
- "Καταγγέλλει εκβιασμό από το Reuters" (Από τον ίδιο ιστοτόπο).

Παρόμοια στάση κράτησαν οι άλλοι έγκριτοι και αμερόληπτοι δημοσιογράφοι που "ασχολήθηκαν" με το θέμα (όπως π.χ. ο Κώστας Χαρδαβέλλας). Λες και κανένας τους δεν διάβασε το δημοσίευμα του Ρώυτερς, λες και κανένας τους δεν αναρωτήθηκε γιατί στα κομμάτια να κάνει ο Σάλλας μήνυση για εκβιασμό σε έναν από τους μεγαλύτερους δημοσιογραφικούς οργανισμούς του κόσμου. Διάολε, κάθε κοινός θνητός που θα μάθαινε ότι κάποιος θα κάνει μήνυση για εκβιασμό, θα  αναρωτιόταν σε τί συνίσταται αυτός ο εκβιασμός! Αλλά φαίνεται ότι οι έγκριτοι και αμερόληπτοι δημοσιογράφοι δεν είναι κοινοί θνητοί.


Το δημοσίευμα που ακολουθεί το αλίευσα καθώς κολυμπούσα στο διαδίκτυο. Δεν ξέρω αν και κατά πόσο έχει σχέση με το θέμα μας αλλά το παραθέτω αυτούσιο και ασχολίαστο. Δημοσιεύθηκε στις 10/10/2012 στον ιστοτόπο enimerosi24.gr  με τον τίτλο "Χαρδαβέλλας – Τριανταφυλλόπουλος χαμογελαστοί κατέβαιναν από την Τράπεζα Πειραιώς":

"Στην οδό Αμερικής εθεάθησαν πριν λίγο αγκαλιά και με χαμόγελα ο Κώστας Χαρδαβέλλας και ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος. Λίγο νωρίτερα κατέβαιναν με το ίδιο mood από τα κεντρικά γραφεία της τράπεζας Πειραιώς που στεγάζονται στο ιστορικό κτίριο του Μετοχικού Ταμείου. Με δεδομένο ότι το γραφείο του προέδρου της τράπεζας, κ. Μιχάλη Σάλλα στεγάζεται στο κτίριο, εικάζεται ότι το ραντεβού των δημοσιογράφων ήταν μαζί του. Μάλιστα από το ιλαρό ύφος των Χαρδαβέλλα και Τριανταφυλλόπουλου συμπεραίνει κανείς ότι ο πρόεδρος της τράπεζας έδωσε το πράσινο φως να υλοποιήσουν τα τηλεοπτικά τους σχέδια που περιλαμβάνουν την ενοικίαση τηλεοπτικού χρόνου ή ακόμη και την εξαγορά τοπικών καναλιών που θα αναμεταδίδουν το πρόγραμμά τους!"


Μένεα κατά του Reuters έπνεε και το fimotro.gr του γνωστού και μη εξαιρετέου έγκριτου και αμερόληπτου δημοσιογράφου Γιάννη Παπαγιάννη. Μάλιστα δε, το fimotro.gr είχε και μια "επιτυχία": δημοσίευσε ανάρτηση με θέμα τα "χειρουργικά χτυπήματα κατά της Ελλάδας" μαζί με φωτογραφία τού Γκρέυ, πριν από την δημοσίευση της έρευνας! Η συγκεκριμένη ανάρτηση έχει πλέον σβηστεί αλλά υπάρχουν ίχνη της στην μηχανή αναζήτησης του Google. Όμως υπάρχει μια άλλη δημοσίευση του φιλικού προς το fimotro ιστοτόπου Nonews-news.blogspot.gr (η τριάδα fimotro - nonews - noname συχνά αλληλοαναδημοσίευε κείμενα) με τίτλο "Μυστικές αποστολές (Τέλλογλου-Grey)...", όπου ο Γκρέυ χαρακτηρίζεται ως "ο τύπος εκείνος του REUTERS, που... υπό ελληνική καθοδήγηση - και συνδρομή- επεχείρησε σκληρό χτύπημα κατά της Πειραιώς (η τράπεζα μιλάει για ιδιοτελή στοχοποιηση της, με ψευδή και χαλκευμένα στοιχεία)". Βέβαια, ο καλός ιστοτόπος δεν μας ενημερώνει για το τι είδους χτύπημα ήταν αυτό αλλά δεν πειράζει. Αρκεί που μας ενημερώνει για το τι λέει η πληττόμενη τράπεζα...


Κυρίες και κύριοι, ευχαριστούμε που επιλέξατε εμάς για την ενημέρωσή σας. Καληνύχτα σας.


Σχετικό-άσχετο υστερόγραφο: Η έγκριτη και αμερόληπτη δημοσιογράφα Όλγα Τρέμη στον τελευταίο της γάμο είχε ως κουμπάρα την κυρία Σοφία Στάικου, σύζυγο του Μιχάλη Σάλλα. Και πάλι καληνύχτα σας.