"Συμφωνία Κυρίων" μεταξύ "Εθναρχών"...

Στις 1 Απριλίου 1955, επί κυβερνήσεως Παπάγου, ξεκίνησε στην Κύπρο ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας κατά των Βρεττανών. Τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου η Τουρκία αντέδρασε με τους πρωτοφανείς βανδαλισμούς στην Κωνσταντινούπολη οι οποίοι οδήγησαν στον αφανισμό του ντόπιου ελληνικού στοιχείου. Μετά από 4 χρόνια αγώνα και άφθονο αίμα υπεγράφησαν το 1959 οι συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης.

Ύστερα από διαπραγματεύσεις των πρωθυπουργών Κων/νου Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές υπεγράφη η συμφωνία της Ζυρίχης. Έτσι ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία ως ανεξάρτητο κράτος υπό την εποπτέια τριών εγγυητριών δυνάμων: Ελλάδος, Τουρκίας και μεγάλης Βρεττανίας. Επιστρέφοντας από τη Ζυρίχη ο τότε πρωθυπουργός, δήλωσε:

"Επανέρχομαι εκ του ταξειδίου μου ικανοποιημένος και υπερήφανος. Η ημέρα αυτή ανήκει εις τα ευτεχεστέρας της ζωής μου και θα αποτελέση σταθμόν εις την ιστορίαν της Κύπρου. Εις την Ζυρίχην εθέσαμεν, με τον πρωθυπουργόν της Τουρκίας κ. Μεντερές, τας βάσεις διά την επίλυσιν ενός εκ των δυσκολωτέρων διεθνών ζητημάτων. Eσχεδιάσαμεν λύσιν διά της οποίας αποδίδεται, μετά μακραίωνον δουλείαν, εις τον Κυπριακόν λαόν η ελευθερία του. Εξ άλλου, διά της ευτυχούς επιλύσεως του Κυπριακού προβλήματος, αποκαθίσταται η φιλία και η συνεργασία μεταξύ Ελλάδος, Τουρκίας και Αγγλίας, χωρών αίτινες έχουν κοινά συμφέροντα και των οποίων τας σχέσεις διετάραξεν κατά το παρελθόν το πρόβλημα τούτο εις βαθμόν πολλάκις επικίνδυνον." (αρχείο Κων. Καραμανλή).

Ύστερα από λίγες μέρες οι τρεις πρωθυπουργοί (Μακμίλλαν-Καραμανλής-Μεντερές) υπέγραφαν την συμφωνία του Λονδίνου την οποία απεδέχθη (κατόπιν εξοντωτικών πιέσεων) και ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Έτσι, ο Mακάριος έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με τούρκο αντιπρόεδρο.

Το πρωτόκολλο που υπέγραψαν οι Καραμανλής και Μεντερές όριζε ότι οι δυο πρωθυπουργοί "αναλαμβάνουν την υποχρέωσιν να φέρουν εις γνώσιν των αντιστοίχων κοινοβουλίων των τα κείμενα των συμφωνιών, εξαιρέσει της συμφωνίας Κυρίων". Η "συμφωνία Κυρίων" έμεινε μυστική διότι αν εγνωστοποιείτο θα τίναζε στον αέρα τις συμφωνίες. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει αβίαστα από αυτό τούτο το κείμενο που περιλαμβάνεται στο "Αρχείο Κων. Καραμανλή". Ορίστε, λοιπόν, το κείμενο! Διαβάστε και θαυμάστε:

ΚΕΙΜΕΝΟ "ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΚΥΡΙΩΝ"
ΣΥΝΑΦΘΕΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ κ.κ. Κ.ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΚΑΙ Α.ΜΕΝΤΕΡΕΣ

1. Η Ελλάς και η Τουρκία θα υποστηρίξουν την είσοδον της Κυπριακής Δημοκρατίας εις το ΝΑΤΟ. Η εγκατάστασις βάσεων του ΝΑΤΟ εις την νήσον, ως και η σύνθεσις αυτών, εξαρτάται εκ της συμφωνίας των.
2. Οι δύο Πρωθυπουργοί θα παρέμβουν παρά τω Προέδρω και Αντιπροέδρω της Δημοκρατίας της Κύπρου, αντιστοίχως, επί τω σκοπώ όπως τεθούν εκτός νόμου το κομμουνιστικόν κόμμα και η κομμουνιστική δράσις.
3. Ο πρώτος διοικητής του τριμερούς Στρατηγείου, του προβλεπομένου υπό του άρθρου 3 της συνθήκης συμμαχίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδος και της Τουρκίας, θα ορισθή διά κλήρου.
4. Αμέσως μετά την υπογραφήν των συνθηκών δέον να αρθούν τα ισχύοντα σήμερον εν Κύπρω έκτακτα μέτρα και να προκηρυχθή γενική αμνηστία.
5. Το Σύνταγμα θα καταρτισθή εντός του συντομωτέρου δυνατού χρονικού διαστήματος, υπό επιτροπής αποτελουμένης εξ ενός αντιπροσώπου της ελληνικής κοινότητος, ενός αντιπροσώπου της τουρκικής κοινότητος και δύο αντιπροσώπων ορισθησομένων υπό της ελληνικής και τουρκικής κυβερνήσεως αντιστοίχως.

Οποιαδήποτε απόπειρα εφαρμογής αυτής της απαράδεκτης "συμφωνίας Κυρίων", η οποία προέβλεπε στρατιωτικές βάσεις του ΝΑΤΟ στην Κύπρο και δίωξη του ΑΚΕΛ που ήταν (όπως και τώρα) το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στην Κύπρο, θα άνοιγε τον δρόμο σε μια αιματοχυσία χωρίς προηγούμενο. Όπως και τώρα με το σχέδιο Ανάν, έτσι και τότε Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεν αφέθηκαν να βρουν μόνοι τη λύση στο πρόβλημά τους, δίχως πιέσεις και επεμβάσεις έξωθεν. Και γι' αυτές τις κατάπτυστες συμφωνίες ο "Εθνάρχης" (σ.σ.: όντως, στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις!) ένοιωσε "ικανοποιημένος και υπερήφανος"...

Μορντεχάι Βανούνου - Η αδούλωτη φωνή

Η ιστορία έχει καταγράψει πολλές προσωπικότητες που δεν δίστασαν να εναντιωθούν σε πράγματα και καταστάσεις όπου η κοινή λογική λέει πως κανείς δεν μπορεί να εναντιωθεί. Τέτοιοι άνθρωποι, πραγματικοί Φάροι στα σκοτάδια της ανθρωπότητας, στέκουν πάντοτε μπροστά μας για να μας δείχνουν ότι όσο συνεχίζεται ο αγώνας τόσο θα υπάρχει ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο...

Η οδύσσεια του Μορντεχάι Βανούνου (Mordechai Vanunu) ξεκίνησε το 1977 όταν προσελήφθη στην "Ντιμόνα", στην έρημο Νεγκέβ, όπου βρίσκεται το υπόγειο εργοστάσιο παρασκευής πυρηνικών όπλων του Ισραήλ. Αν και προερχόταν από ακροδεξιά οικογένεια (μετανάστες από το Μαρόκο) ο 23χρονος (τότε) Μορντεχάι στράφηκε στην αριστερά και σύντομα αμφισβήτησε τη δουλειά που έκανε. Παραιτήθηκε, πούλησε το σπίτι του και με το σακκίδιο στην πλάτη πήρε τους δρόμους: Νεπάλ, Βιρμανία, Ταϋλάνδη... Μετά από πολύμηνη περιπλάνηση κατέληξε στην Αυστραλία όπου, ως μετανάστης, έχτισε μια νέα ζωή. Έγινε ταξιτζής και ασπάστηκε τον χριστιανισμό (κάτι που από τους εβραίους συμπατριώτες του θεωρήθηκε προδοσία). Εκεί γνώρισε και τον Όσκαρ Γκερέρο, έναν άνεργο Κολομβιανό δημοσιογράφο. Σύντομα έγιναν φίλοι και ο Βανούνου απεκάλυψε στον Γκερέρο την ύπαρξη του μυστικού πυρηνικού προγράμματος του Ισραήλ. Ο Βανούνου, με την ολόθερμη υποστήριξη του Γκερέρο, διέβη τον Ρουβίκωνα. Ο ειρηνιστής και υπέρμαχος της αρμονικής συνύπαρξης Ισραηλινών και Παλαιστινίων ήταν έτοιμος να κάνει το μεγαλύτερο βήμα στη ζωή του: να δημοσιοποιήσει το μεγάλο μυστικό.

Δεν διέθετε μόνο αστείρευτο κουράγιο και προσωπική μαρτυρία. Διέθετε και 57 έγχρωμες φωτογραφίες, τραβηγμένες από τον ίδιο μέσα στις εγκαταστάσεις της "Ντιμόνα". Αρχικά, απευθύνθηκε στην εφημερίδα "Morning Herald" του Σίδνεϋ αλλά ο διευθυντής της απέρριψε (!) το θέμα. Απτόητος πήγε στο Λονδίνο όπου πρότεινε το ίδιο θέμα σε ακόμα πιο λάθος άνθρωπο: τον Νίκολα Ντέηβις της "Daily Mirror", ο οποίος ήταν συνεταίρος με ισραηλινό έμπορο όπλων! Ο Ντέηβις έτρεξε στην ισραηλινή πρεσβεία και -φυσικά!- μπήκε αμέσως σε εφαρμογή το σχέδιο απόκρυψης των καταγγελιών και απαγωγής του Βανούνου. Όμως, αυτό που δεν ήξεραν οι ισραηλινοί ήταν ότι ο Βανούνου είχε προσφέρει (έπίσης, "αποκλειστικά") το ίδιο θέμα στους "Sunday Times"!

Η Μοσάντ έστησε παγίδα στον Βανούνου με δόλωμα μια πανέμορφη αμερικανοεβραία, την Σέρυλ Χανίν (γνωστή με το κωδικό όνομα "Σίντυ"). Ο Βανούνου την συνάντησε "τυχαία" στην οδό Λέτσεστερ. Ξανασυναντήθηκαν την επομένη, φλέρταραν στην γκαλλερύ Τέητ και τότε η Σίντυ του πρότεινε ένα ερωτικό Σαββατοκύριακο στην Ρώμη. Εκεί τον οδήγησε σε μια γκαρσονιέρα όπου 3 πράκτορες της Μοσάντ τον συνέλαβαν και τον μετέφεραν στο Ισραήλ όπου, στα 31 του, καταδικάστηκε σε 18 χρόνια φυλακή για προδοσία.

Πέντε μέρες μετά την απαγωγή του, στις 5 Οκτωβρίου 1986, το άρθρο για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ ήταν πρωτοσέλιδο στους "Sunday Times". 18 χρόνια μετά η ίδια εφημερίδα ανακάλυψε την "Σίντυ" στην Φλόριντα. Η αμερικανοεβαρία "Μάτα Χάρι" είναι παντρεμένη με τον βετεράνο των μυστικών υπηρεσιών Μπεν Τοβ, έχει δυο παιδιά κι εργάζεται σε μεσιτικό γραφείο. Η οικογένεια Τοβ διαθέτει πολυτελέστατη βίλλα και στο Τελ Αβίβ, όπου η "Σίντυ" είναι γνωστή ως Σάρρα.

Χάρη στο θάρρος του Μορντεχάι Βανούνου, ο οποίος πέρασε 18 χρόνια απομονωμένος (!) σε λευκό κελί με το φως συνεχώς αναμμένο, ο κόσμος έμαθε ότι το 1986 το Ισραήλ όχι μόνο είχε πυρηνικές εγκαταστάσεις στην έρημο Νεγκέβ αλλά διέθετε και 100 ατομικές βόμβες. 18 χρόνια αργότερα τα νεοσυντηρητικά γεράκια της Ουάσιγκτων αναζητούν τα ανύπαρκτα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ. Και το Ισραήλ όχι μόνο παραμένει η μόνη πυρηνική δύναμη στη Μέση Ανατολή αλλά εξακολουθεί να μην υπογράφει τις σχετικές διεθνείς συνθήκες, κάτι που οι ΗΠΑ επιτρέπουν στο Ισραήλ αλλά όχι στον αραβικό κόσμο...

Ο Μορντεχάι Βανούνου αποφυλακίστηκε στις 21 Απριλίου 2004 αλλά του έχει απαγορευτεί η έξοδος από την χώρα.

"Αριστερός" σαλταδορισμός

Τον τελευταίο καιρό έχει δοθεί προνομιακή θέση σε μια ορδή πρώην αριστερών και διανοουμένων οι οποίοι από την μεταπολίτευση (και κυρίως μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης) μεταλλάχθηκαν σε "καθεστωτικούς". Προωθήθηκαν μαζικά σε Πανεπιστήμια, ΜΜΕ, υπουργεία, κυβερνητικές οργανώσεις κι επιτροπές και την τελευταία οκταετία έγιναν μουτζαχεντίν του "εκσυγχρονισμού" σε κάθε σύγκρουσή του με το δημόσιο αίσθημα: Ίμια, μακεδονικό, ταυτότητες, Οτζαλάν, ασφαλιστικό και αμερικάνικες γκαγκστερικές επιθέσεις σε "ανυπάκουες" χώρες.

Στην πλειονότητά τους είναι πρόσωπα που μέχρι χτες πιπίλιζαν το "Κεφάλαιο" και το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο" αλλά έκαναν τη μεγάλη τούμπα: γύρισαν την πλάτη στο προλεταριάτο και, προσκυνώντας τον υπερατλαντικό χωροφύλακα, ανέλαβαν ρόλο αναμορφωτή μας. Τώρα προσαρμόζουν με άνεση τη διεθνιστική αντίληψη στην επιταγή της Νέας Τάξης με σκοπό την αποεθνοποίηση και αποκοινωνικοποίηση (συγχωρήστε μου τους νεολογισμούς) των λαών. Το φαινόμενο είναι παλιό. Τα φασιστικά κόμματα του Μεσοπολέμου είχαν ιδρυτές ή μεγαλοστελέχη κάποιους πρώην μαρξιστές που πέρναγαν στο αντίπαλο στρατόπεδο (τρανό παράδειγμα ο Μουσσολίνι).

Το ιστορικό δίπολο "αριστερός-διανοούμενος" χρησιμοποιήθηκε εναντίον του κόσμου που το εμπιστευόταν ως χτες. Χωρίς αυτούς τους ιδεολογικούς μισθοφόρους, το "εκσυγχρονιστικό" κίνημα θα ήταν αδύνατο να τραυματίσει τόσο σοβαρά την εθνική και κοινωνική συνοχή. Βέβαια, ο συνήθης "αριστερός-διανοούμενος" με τα πτυχία της αστικής κουλτούρας δεν υποψιάζεται ότι υπάρχει και μια λαϊκή κουλτούρα γλωσσολογική, εθνολογική, ανθρωπολογική. Τις σχετικές εμπειρίες του από το σχολείο ή τον στρατό τις αναπολεί ειρωνικά ως "γραφικές". Παρά ταύτα, φαντασιώνεται τον λαϊκό καθοδηγητή. Επαγγέλεται ένα αόριστο "νέο", επειγόμενος για "αλλαγές" και "μεταρρυθμίσεις" υπέρ του λαού τις οποίες μόνον αυτός και οι συν αυτώ θεωρούν αναγκαίες και επείγουσες. Με την έπαρση του "μορφωμένου" αποφασίζει για τον λαό θεωρώντας ότι ο λαός δεν μπορεί να διακρίνει το καλό του και, συνεπώς, είναι δική του αποστολή να του το υποδείξει.

Όλοι αυτοί οι διακαναλικοί αγορητές δείχνουν να αγνοούν το προφανές: η θεωρία δεν συνιστά πολιτική πρόταση. Η θεωρία συνιστά απλώς κατεύθυνση. Είναι η εκκίνηση κι όχι η φόρμουλα. Έτσι, όλοι αυτοί οι άθλιοι έχουν σπείρει με τους ιδεολογικούς τους ακροβατισμούς τέτοια σύγχιση και καχυποψία ώστε όταν ο πολίτης ακούει πλέον "αριστερός", δεν ξέρει τι να υποθέσει. Μπορεί να είναι ο υπουργός που του συρρικνώνει την σύνταξη, μπορεί να είναι ο χρηματιστής που του έφαγε τις οικονομίες, μπορεί...

Οι ιθαγενείς δραπέτες του μαρξισμού, για να δικαιολογήσουν την μετάλλαξή τους, προβάλλουν το επιχείρημα ότι όλοι έχουν δικαίωμα να αναθεωρούν τις θέσεις τους. Σωστό. Όμως, όποιος νομίζει ότι έκανε λάθος, ζητάει συγγνώμη και πάει σπίτι του. Μόνο αν έχει χάσει κάθε ίχνος τσίπας επιχειρεί να μας πουλήσει τα αντίθετα. Και πάντως, αν η αλλαγή θέσης στερείται ηθικού περιεχομένου αποκαλείται σαλταδορισμός. Δεν νοείται από υπερασπιστής των αδυνάτων να μεταβληθείς σε χειροκροτητή προληπτικών πολέμων, βομβαρδισμών αμάχων και αφαίρεσης κάθε δυνατότητας επιβίωσης των εργαζομένων. Όλοι αυτοί οι πρώην αριστεροί και νυν ζηλωτές του αμερικανισμού επιβεβαιώνουν απλώς τον αφορισμό του ιδεολογικού γκουρού του ναζισμού Α. Ρόζενμπεργκ: "Σε κάθε χώρα θα βρούμε αρκετά ιδιοτελή καθάρματα να κάνουν τη δουλειά μας".

Το νόημα ύπαρξης των Ράμπο

Φαίνεται ότι τα απολυταρχικά καθεστώτα του παπαροπλανητάρχη και των συνοδοιπόρων του δεν μπορούν νσ ασκήσουν άλλη πολιτική από την ενίσχυση των στρατιωτικών-αστυνομικών μέτρων τα οποία αποκαλούν "αντιτρομοκρατικά". Έχω δε πλήρη συναίσθηση της λέξης "απολυταρχικά" που χρησιμοποίησα. Αν και κάπως τραβηγμένη, απεικονίζει θαυμάσια την στάση αυτών των καθεστώτων απέναντι σε όσους τολμούν να υψώσουν διαφορετική φωνή. Το σύνολο αυτών των "αντιτρομοκρατικών" μέτρων συνθέτει μια ομπρέλλα "κρατικής τρομοκρατίας" η οποία τρέφει αυτά τα καθεστώτα και τρέφεται από αυτά.

Όσοι διαμορφώνουν τέτοια πολιτική δεν βλέπουν παρά μόνο τα τρέχοντα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Στο εύλογο ερώτημα γιατί επιμένουν, αφού όπου κι αν επενέβησαν με τη βία δεν έλυσαν αλλά επιδείνωσαν τα προβλήματα, μια απάντηση έχουν: χρειάζονται κι άλλα κατασταλτικά μέτρα. Μονά-ζυγά δικά τους...

Φυσικά, ούτε οι κινητήριες δυνάμεις του δόγματος Μπους είναι τυφλές ούτε οι διαχειριστές τους είναι ηλίθιοι (παρεμπιπτόντως, οι "πλανητάρχες" μπορούν άνετα να είναι πανηλίθιοι αφού δεν είναι διαχειριστές αλλά θλιβερές καρικατούρες σε ρόλο εκτελεστικών οργάνων). Είναι κωμικοτραγικό να λέγεται ότι "χειρούργησαν" την Γιουγκοσλαβία για να την προστατέψουν από τις "εθνοκαθάρσεις", ότι ισοπέδωσαν το Αφγανιστάν για να το ανοικοδομήσουν ή ότι επί 14 χρόνια τώρα αφανίζουν το Ιράκ προκειμένου να το εκδημοκρατίσουν! Παράλληλα, όμως, είναι βλακώδες να πιστεύουμε ότι είναι τόσο κρετίνοι ώστε δεν έβλεπαν αυτό για το οποίο προειδοποιούσε ο κοινός νους. Ότι, δηλαδή, στο Ιράκ καραδοκούσε ένα νέο Βιετνάμ ή ότι στο Αφγανιστάν τους περίμενε ένα φιάσκο ολκής. Ή, ακόμα, ότι η στρατιωτική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας πολλαπλασιάζει τα χτυπήματα και σύντομα η Αλ Κάιντα θα αποκτήσει παραρτήματα σ' όλον τον κόσμο. Όχι, βέβαια! Μπορεί να υποτίμησαν κάποιες παρενέργειες των μέτρων τους (αν και προσωπικώς πολύ αμφιβάλλω ότι υποτίμησαν ο,τιδήποτε) αλλά είναι παντελώς αδύνατον αυτές οι διαστάσεις να βρίσκονταν τελείως εκτός των σεναρίων τους. Τα ήξεραν όλα, τα περίμεναν όλα. Αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν αλλοιώς επειδή μόνον έτσι επιβιώνουν, μόνον έτσι έχουν λόγο ύπαρξης.

Οι τελευταίες εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο επιβεβαίωσαν άλλη μια φορά ότι η επέμβαση των Ράμπο ένα αποτέλεσμα έχει: περιπλέκει τα πράγματα τόσο πολύ ώστε απαιτούνται κι άλλοι Ράμπο! Πέντε χρόνια στρατιωτική κατοχή στην περιοχή και η "εθνοκάθαρση" όχι μόνο δεν εξαλείφθηκε αλλά παίρνει νέες διαστάσεις. Ποια μέτρα έχουν τώρα σειρά; Πώς θα αντιμετωπιστεί η νέα κατάσταση; Με πυρ κατά βούληση κι όποιον πάρει ο χάρος; Γιατί κάτι μου λέει ότι αυτή η εμφυλιοπολεμική κατάσταση διατηρείται επειδή εξυπηρετούνται οι δυνάμεις που προανέφερα; Όπως ακριβώς εξυπηρετούνται από τις ολόιδιες καταστάσεις που επικρατούν και στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ.

Divide e rege. Διαίρει και βασίλευε. Βάλτους να φαγωθούν μεταξύ τους αρκεί να κάνουμε τη δουλειά μας. Από την Καμπούλ και τη Βαγδάτη ως την Παλαιστίνη και το Κοσσυφοπέδιο κι από το Κογκό και την Ρουάντα ως την Βενεζουέλα και την Κύπρο. Πούλα τους αντιτρομοκρατία, δημοκρατία, ελευθερία, ανεξαρτησία... Πούλα τους ό,τι θέλουν. Εμείς τα πόστα και τα πετρέλαια θέλουμε!

Όλα είναι σχεδιασμένα άψογα. Αρκεί να μην ξυπνήσουν κάποτε οι λαοί...

Η αυτοκτονία της "δημοκρατίας"

Το χτύπημα στο World Trade Center (το οποίο επιμένω να μην αποκαλώ "11η Σεπτέμβρη" και οι λόγοι είναι γνωστοί) αλλά και τα πιο πρόσφατα χτυπήματα (Καζαμπλάνκα, Ελ Ριάντ, Μόσχα, Χάιφφα, Κωνσταντινούπολη, Ιερουσαλήμ, Μαδρίτη) προκαλούν αποστροφή και απέχθεια απολύτως ίσες με εκείνες που προκαλεί η πρακτική της "κρατικής τρομοκρατίας" η οποία επιβάλλεται από κάποιες κυβερνήσεις με πρόσχημα τα αντίποινα. Αυτή η "κρατική τρομοκρατία" ψευδεπιγράφεται με τον όρο "αντιτρομοκρατικά μέτρα", συνίσταται δε σε πακέτα νόμων οι οποίοι ορίζουν νέα εγκλήματα , περιορίζουν τις πολιτικές ελευθερίες και μειώνουν τις εγγυήσεις προστασίας των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και ιδού το αποτέλεσμα:

Α) Στις 26/10/2001 το Κογκρέσσο ψήφισε έναν νόμο με την βολική ονομασία "Patriot Act (Πατριωτική Δράση)" από τα αρχικά των λέξεων "Provide Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism (παροχή κατάλληλων εργαλείων για την ανακάλυψη και πάταξη της τρομοκρατίας)". Ο νόμος αυτός: (1) δίνει υπερεξουσίες στην αστυνομία και τις υπηρεσίες πληροφοριών αμφισβητώντας ευθέως το "habeas corpus" που εγγυάται τις ατομικές ελευθερίες, (2) επιτρέπει την σύλληψη, μεταφορά και απομόνωση υπόπτων (ντόπιων ή ξένων) επ' αόριστον και (3) καταργεί κάθε εξουσιοδότηση από την δικαστική εξουσία για τη διενέργεια συλλήψεων, την παρακολούθηση τηλεφωνικών συνομιλιών και τον έλεγχο της επικοινωνίας μέσω ταχυδρομείου ή διαδικτύου.

Β) Στις 13/11/2001 ο παπαροπλανητάρχης υπέγραψε διάταγμα με το οποίο δημιουργήθηκαν ειδικά στρατιωτικά δικαστήρια ειδικά για ξένους πολίτες. Με βάση αυτό το διάταγμα δημιουργήθηκε το κάτεργο του Γκουαντανάμο.

Γ) Πρόσφτα, στις 2/1/2004, εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ το πρόγραμμα "US Visit" το οποίο υποχρεώνει όλους τους ξένους που φτάνουν στη χώρα (παρ' ότι έχουν βίζα) να φωτογραφίζονται και να τοποθετούν τους δείκτες των δυο χεριών τους σ' ένα μηχάνημα που "διαβάζει" δακτυλικά αποτυπώματα.

Δ) Άξιος παραστάτης του αρχιπαπάρα η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρεττανίας καταστρατήγησε κάθε έννοια ανθρώπινου δικαιώματος και υιοθέτησε το 2001 έναν νόμο ο οποίος επιτρέπει την κράτηση επ' αόριστον χωρίς απαγγελία κατηγορίας και χωρίς δίκη κάθε ξένου πολίτη που θεωρείται ύποπτος για την υπονόμευση της ασφάλειας της χώρας. Μάλιστα ο Ντέηβιντ Μπλάνκετ (υπουργός εσωτερικών) θέλει να επεκτείνει τον νόμο και στους βρεττανούς πολίτες τροποποιώντας τον ως εξής: οι ύποπτοι θα δικάζονται "προληπτικά" από ειδικά δικαστήρια χωρίς ενόρκους, δικηγόροι δε και δικαστές θα "επιλέγονται" από τις μυστικές υπηρεσίες ώστε να διευκολύνεται η καταδίκη των "υπόπτων"! Ο Μπλάνκετ εισηγήθηκε επίσης την τοποθέτηση ειδικών τσιπ στα διαβατήρια όπου θα αποθηκεύονται δακτυλικά και οπτικά αποτυπώματα. Και Κύριος οίδε τι άλλο θα αποθηκεύεται!

Ε) Σειρά πήρε η Γαλλία τόσο με τον νόμο Σαρκοζί το 2003 όσο και με τον νόμο Περμπαίν στις 11/2/2004. Ο δεύτερος νόμος καταγγέλθηκε από το σύνολο των δικηγορικών οργανώσεων γιατί θεσμοθετεί την προληπτική έρευνα (δηλαδή την οργανωμένη έρευνα ερήμην του ενδιαφερομένου), μια μυστική διαδικασία απεριόριστης διάρκειας άνευ ενστάσεως. Τα άτομα που συλλαμβάνονται θα κρατούνται στο αυτόφωρο επί 4 ημέρες και οι αστυνομικοί θα μπορούν να χρησιμοποιούν ειδικές τεχνικές έρευνας όπως: καταγραφή συνομιλιών, κατασκοπία, επιτήρηση ιδιωτικών χώρων με μικρόφωνα και κάμερες κλπ ενώ θα μπορούν να ερευνούν ακόμα και την νύχτα τα σπίτια οποιωνδήποτε θεωρούνται ύποπτοι έστω και εν απουσία τους.

Φυσικά, αφού βρέθηκε παπάς ας θάψουμε όσους προλάβουμε! Άλλο που δεν ήθελαν τα αντιδημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα του πλανήτη, έσπευσαν να "συμμορφωθούν". Κολομβία, Ινδονησία, Κίνα, Βιρμανία, Ουζμπεκιστάν, Πακιστάν, Τουρκία, Αίγυπτος, Κονγκό, Ιορδανία κλπ χαρακτηρίζουν με μεγάλη άνεση ως "τρομοκράτη" ή "φιλοτρομοκράτη" κάθε αντιφρονούντα ώστε να πνίξουν την αντιπολίτευση. Μ' όποιον δάσκαλο καθήσεις...

Οι δυτικές "δημοκρατίες", κατά παράδοση ελάχιστα ευαίσθητες στις παραβιάσεις οικονομικών ή κοινωνικών δικαιωμάτων, έθεταν ως βασική τους προτεραιότητα την υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων. Όμως, ο αντιτρομοκρατικός πυρετός και η συνακόλουθη υστερία τις οδηγεί με αργά αλλά σταθερά βήματα στην άρνηση αυτής της βασικής αρχής. Θεσμοθετώντας την έκτακτη κατάσταση ως φυσιολογική και αναβιβάζοντας την αστυνόμευση στο κέντρο της δομής του ευρύτερου συστήματος όλες αυτές οι ψευδεπίγραφες "δημοκρατίες" αυτοκτονούν μπροστά στα μάτια μας. Μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας παραμένει η αφύπνιση των πολιτών του κόσμου και η συνειδητοποίηση ότι κάτι άλλο εννοούμε όταν λέμε Δημοκρατία.

Ανθ' ημών... Παπαδιαμάντης

Συμπληρώθηκαν ήδη δυο εβδομάδες από την ημέρα των εκλογών. Ομολογώ ότι ένοιωσα ιδιαίτερη ευχαρίστηση βλέποντας, μέσα σ' αυτές τις 15 μέρες, να καταφθάνουν στην ηλεκτρονική μου διεύθυνση 4 επιστολές φίλων αυτής εδώ της σελίδας. Επιστολές οι οποίες λίγο-πολύ διατυπώνουν την ίδια απορία: "γιατί δεν γράφεις ένα σχόλιο για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση;"

Θέλω να κάνω μια γενική τοποθέτηση. Έχω σοβαρές επιφυλάξεις για το τι εννοούμε με τον όρο "τρέχουσα πολιτική κατάσταση". Θεωρώ ότι η οποιαδήποτε πολιτική κατάσταση δεν πρέπει να εξετάζεται μέσα σε στενά χρονικά πλαίσια επειδή δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν σοβαρές βραχυχρόνιες μεταβολές με τις παρούσες δομές. Με άλλα λόγια, δεν πιστεύω ότι η βάση του πολιτικού σκηνικού μπορεί να μεταβληθεί μέσα από οποιαδήποτε εκλογική διαδικασία. Δεν είναι, δηλαδή, δυνατόν να ανατραπεί μέσω εκλογών ένα σύστημα το οποίο προβλέπει εκλογές επειδή δεν είναι δυνατόν το οποιοδήποτε σύστημα να προβλέπει διαδικασία αυτοκατάργησής του. Σαφώς από την 7η Μαρτίου υπάρχουν νέα πολιτικά δεδομένα στον τόπο αλλά αν τα δει κανείς με ευρύτητα χρόνου (π.χ. μέσα στην ιστορία των τελευταίων 50 ή 30 ετών) τότε αυτομάτως το οποιοδήποτε "νέο" γίνεται παλιό, τετριμμένο και απόλυτα συμβατικό.

Θα μπορούσα, βέβαια, να διατυπώσω ορισμένες σκέψεις για τον καινούργιο τρόπο διαχείρισης της πολιτικής κατάστασης της χώρας. Θα μπορούσα, επίσης, να καταφύγω σε μερικούς λαϊκίζοντες και "πιασάρικους" αφορισμούς, όπως "ο λαός κάθε δέκα χρόνια ξεχνά τι σημαίνει δεξιά" ή "άλλαξε ο Μανωλιός..." κ.λ.π. Δεν κρύβω ότι τόσες μέρες έχω μουτζουρώσει κάμποσα χαρτιά με σημειώσεις, σκέψεις και σχόλια αλλά δεν ήθελα να επισημοποιήσω ο,τιδήποτε πριν καταλαγιάσει ο εκλογικός θόρυβος. Ίσως επειδή δεν ήθελα να συμμετέχω σε ένα κλίμα που μου θύμισε έντονα το κλίμα που επικρατεί κάθε φορά μετά από ένα επεισοδιακό ντέρμπυ Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού, όταν οι μεν νικητές πανηγυρίζουν (με τραγούδια, χορούς, βαρελότα και δηλώσεις "αποδείξαμε ποιος είναι ο καλύτερος") οι δε ηττημένοι αποσύρονται για να αναλύσουν τα αίτια της ήττας (πολλές φορές αλλάζουν και προπονητή αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση ο προπονητής είχε ήδη αλλάξει παραμονές του αγώνα).

Αντί, λοιπόν, να σχολιάσω καθ' οιονδήποτε τρόπο την "τρέχουσα πολιτική κατάσταση" προτιμώ να δώσω τον λόγο στον κυρ-Αλέξανδρο των Ελληνικών Γραμμάτων ο οποίος με τον δικό του, μοναδικό τρόπο κάνει ένα διαχρονικό σχόλιο περί πολιτικής και πολιτικών. Αφουγκραστείτε (άνευ σχολίων):

"Η γενεαλογία της πολιτικής είναι συνεχής και γνησία κατά τους προγόνους. Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκε την πείναν. Η πείνα πααρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου. Τότε και τώρα, πάντοτε η αυτή. Τότε δια της βίας, τώρα δια του δόλου...και δια της βίας. Πάντοτε αμετάβλητοι οι σχοινοβάται ούτοι Αθίγγανοι, οι γελωτοποιοί ούτοι πίθηκοι (καλώ δ' ούτω τους λεγομένους πολιτικούς). Μαύροι χαλκείς κατασκευάζοντες δεσμά διά τους λαούς εν τη βαθυζόφω σκοτία του αιωνίου εργαστηρίου των..."

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, "Οι Έμποροι των Εθνών"

Μεγάλα λόγια... παραμονή εκλογών!

Δεν είναι δυνατόν ν' αφήσω τη σημερινή μέρα να περάσει δίχως να γράψω δυο γραμμές. Μόνο που δεν έχω καμμιά διάθεση για φιλοσοφικές αναζητήσεις. Προτιμώ ν' αφήσω κάποιους άλλους να μιλήσουν. Ιδού, λοιπόν, δυο λόγια για τις εκλογές ειπωμένα σε άλλο ύφος:

• Για να γίνει αφέντης ο πολιτικός ποζάρει ως υπηρέτης. (Κάρολος Ντε Γκωλ, στρατάρχης και πρόεδρος της Γαλλίας)
• Αν οι εκλογές μπορούσαν να ανατρέψουν το σύστημα τότε το σύστημα δεν θα τις επέτρεπε. (Έμμα Γκόλντμαν, αναρχική σουφραζέτα)
• Οι πολιτικοί αλλοιώνουν το νόημα των λέξεων. Π.χ. κάνουν πόλεμο και μιλάνε για "απελευθέρωση"! Έτσι εξηγείται το πώς μπερδεύονται οι άνθρωποι και την ώρα των εκλογών ψηφίζουν ενάντια στα συμφέροντά τους. (Γκορ Βιντάλ, σύγχρονος φιλόσοφος)
• Τα περισσότερα ψέμματα οι άνθρωποι τα λένε μετά το κυνήγι, κατά την διάρκεια του πολέμου και πριν τις εκλογές. (Όθων φον Βίσμαρκ, ο "σιδηρούς καγκελάριος")
• Πολιτική είναι η τέχνη να πείθεις τους πλούσιους να χρηματοδοτούν τις προεκλογικές σου εκστρατείες με τις οποίες θα πείσεις τους φτωχούς να σε ψηφίσουν. Και οι δυο θα ανταποκριθούν με ευχαρίστηση, αρκεί να υποσχεθείς στους μεν ότι θα τους προστατεύσεις από τους δε. (Όσκαρ Αμέριντζερ, πρωτοπόρος του αμερικανικού εργατικού κινήματος κατά τον 19ο αιώνα)
• Οι πολιτικοί είναι παντού ίδιοι. Υπόσχονται να χτίσουν γεφύρια ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν ποτάμια. (Νικήτας Κρούτσεφ, Γ.Γ. του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης)
• Το να καθήσουν μαζί δυο λύκοι κι ένα πρόβατο και να ψηφίσουν ποιος από τους τρεις θα γίνει γεύμα των άλλων δυο το λέμε δημοκρατία; (Μάρσαλ Φριτς, αμερικανός ακτιβιστής)
• Αν κάποιος πολιτικός ανακλύψει ότι στην περιφέρειά του υπάρχουν καννίβαλοι θα τους υποσχεθεί ιεραπόστολους για δείπνο. (Χένρυ Λούις Μένκεν, αμερικανός συγγραφέας)
• Οι κακοί πολιτικοί εκλέγονται από τους καλούς πολίτες οι οποίοι δεν ψηφίζουν. (Τζωρτζ Νέηθαν, αμερικανός αρθρογράφος)
• Όλοι θέλουμε να ψηφίσουμε τον πιο άξιο πολιτικό αλλά μιας και δεν υπάρχει άξιος υποψήφιος ψηφίζουμε ότι βρεθεί. (Φρανκ Μακ Κίννεϋ, αμερικανός χρονογράφος)
• Έχω την εντύπωση ότι οι εκλογές γίνονται μόνο και μόνο για να διαπιστώσουμε ποια δημοσκόπηση ήταν η πιο σωστή. (Ρόμπερτ Ώρμπεν, αμερικανός κωμικός)
• Οι πολιτικοί είναι σαν τις πάνες των μωρών: χρειάζονται και οι δυο συχνή αλλαγή και μάλιστα για τον ίδιο λόγο. (Ανυπόγραφο γκράφφιτι)

Κι ας τελειώσω με έναν δικό μου αφορισμό: Οι προεκλογικές πολυθρύλητες συζητήσεις μεταξύ των πολιτικών αρχηγών αποτελούν παλλαϊκό αίτημα για ένα και μόνο λόγο: για να διαπιστώσουν οι πολίτες ότι όντως δεν γνωρίζει η αριστερά μας τι ποιεί η δεξιά μας.

Η ρηχότητα των προεκλογικών μπουρδολογιών

Αν χαρακτηρίσω τον πολιτικό λόγο που αρθρώνεται κατά την προεκλογική περίοδο ως ασαφή ή σημειολογικά διφορούμενο όχι μόνο δεν θα υπερβάλω αλλά κινδυνεύω να θεωρηθώ απαράδεκτα μετριοπαθής. Ιδιαίτερα οι ταγοί των δυο μεγάλων κομμάτων προσπαθούν να περιγράψουν το μελλοντικό πρόγραμμα της ενδεχόμενης κυβέρνησής τους καταφεύγοντας σε σχήματα λόγου, περιγραφές νέων πολιτικών, λεκτικές ανατροπές κατεστημένων συστημάτων κι αμφιλεγόμενες κοινωνικές παροχές οι οποίες πολύ εύκολα μπορούν να αμφισβητηθούν από κάθε σκεπτόμενο πολίτη. Άλλωστε η αποκρυπτογράφηση όλων αυτών δεν είναι καθόλου δύσκολη υπόθεση.

Αυτή η αποκρυπτογράφηση οδηγεί συνήθως στο συμπέρασμα ότι οι προεκλογικές μονωδίες είναι απλές λεκτικές αναφορές σε μια μελλοντική κοινωνική ευδαιμονία και δεν αντέχουν την περιπέτεια της ερμηνείας. Έτσι οι "οπαδοί" αυτοπαγιδεύονται σε πιθανές ερμηνείες με αποτέλεσμα η τελική ψηφοδοτική τους επιλογή να μη στηρίζεται σε αντικειμενικά ενδεχόμενα και πολλές φορές να πλήττει ως και τα προσωπικά τους συμφέροντα. Και οι μεν εκφωνητές αυτών των λόγων υπακούουν στις σκοπιμότητες που υπηρετούν. Αλλά όλοι αυτοί οι οποίοι -για επικοινωνιακούς λόγους- χαρακτηρίζονται ως "κυρίαρχος λαός" τι κάνουν ακριβώς;

Έγινε πολύ λόγος για "πολιτικό πολιτισμό" και "πολιτικό ήθος". Ο μεν πολιτισμός διαθέτει ως βασικό εργαλείο τον λόγο, έναν λόγο που σχετίζεται με τον νου, που εκφράζει τα πράγματα, που μετατρέπει την επικοινωνία σε κοινωνική σχέση. Το δε ήθος θεμελιώνεται στην αλήθεια, στην δημοκρατία, στους κανόνες της ελευθερίας και της ομορφιάς (όπως θα έλεγε κι ο Μαρξ). Όλες αυτές τις μέρες, όμως, ποιο από όλα αυτά τα στοιχεία εντοπίσαμε; Πού είδαμε την ανανέωση; Σε ποια περίπτωση αναγνωρίσαμε σε πρώτη ανάγνωση την αλήθεια; Σε πόση έκταση βιώνεται η δημοκρατία και η ελευθερία μέσα στα γήπεδα ή έξω στις πλατείες όπου ούτε η επικοινωνία πραγματώνεται ούτε η σχέση; Τι ακριβώς κατάλαβε ο ακροατής της Θράκης όταν ο κ. Παπανδρέου εξέφρασε την άκρως ερωτική του πρόσκληση λέγοντας "ανοίγουμε τις αγκαλιές μας και σας περιμένουμε"; Τι ακριβώς κατάλαβε ο ακροατής της Αρκαδίας όταν ο κ. Καραμανλής μετέτρεψε τον γνωστό στίχο του Παλαμά (αλήθεια, ήξερε ότι παρέφραζε Παλαμά;) στην άκρως ορνιθολογική επίκληση "καιρός ν' ανοίξουμε τα φτερά μας για να πετάξουμε"; Τι μπορεί να σημαίνουν οι "αγκαλιές" του ενός και τα "φτερά" του άλλου; Στο κάτω-κάτω, δεν μας λείπουν ούτε φτερά ούτε αγκαλιές. Οι δουλειές λείπουν, τα καλά σχολεία, τα ανθρώπινα νοσοκομεία, οι συνθήκες αξιοπρέπειας στη συναλλαγή μας με το Δημόσιο, οι αξιοπρεπείς αποδοχές... Γι' αυτό επιμένω πως τα προεκλογικά "λογοπαίγνια" των δυο μεγάλων μονομάχων δεν αντέχουν ούτε σε βαθειά ανάλυση ούτε σε σοβαρή ερμηνεία. Επειδή οποιαδήποτε τέτοια ανάλυση ή ερμηνεία καταλήγουν σε μια ανείπωτη πικρία. Μια πικρία η οποία κατά τον Αμάρτυα Σεν (νομπελίστας οικονομολόγος) "προκαλεί αίμα, ιδρώτα και δάκρυα".

Δυστυχώς, όμως, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας δεν διαβάζει ούτε Μαρξ ούτε Σεν. Και το χειρότερο είναι πως -αντίθετα απ' ότι απαιτεί ο πολυθρύλητος "Πολιτικός Πολιτισμός"- ουδείς προτίθεται να μιλήσει στον δύσμοιρο λαό γι' αυτούς...

Η εξουσία του θολού τοπίου

Λίγες μέρες μας χωρίζουν από τις πιο αδιάφορες εκλογές αυτής της χώρας από την εποχή που έγινε ανεξάρτητη χώρα. Και τολμώ να μιλήσω για "αδιαφορία" επειδή είμαι πεπεισμένος ότι όποιο κόμμα κι αν κερδίσει τα πράγματα θα μείνουν ως έχουν. Όλα "δήθεν", όλα "περίπου", όλα "ναι μεν, αλλά", όλα γκρίζα. Με στόχο να "βολεύονται" οι προσωπικές επιθυμίες όλων. Άλλωστε, ποίον το όφελος να κυβερνά κανείς με ξακάθαρους νόμους; Η Ελλάδα έχει τον δικό της τρόπο εξουσίας: την εξουσία του θολού τοπίου.

Οι λίμνες είναι λίμνες αλλά μπορεί να είναι και παγοδρόμια. Οι παραλίες είναι παραλίες αλλά μπορεί να είναι και ξενοδοχειακά οικόπεδα. Τα δάση χαρακτηρίζονται και αποχαρακτηρίζονται κατά το δοκούν. Τα αυθαίρετα γκρεμίζονται ή δεν γκρεμίζονται και παίρνουν φως-νερό-τηλέφωνο με μια απλή φωτογραφία. Ο συντελεστής δόμησης ανεβαίνει, κατεβαίνει ή μεταφέρεται κατά βούληση. Νόμοι, νομολογίες, τροπολογίες, υπουργικές και δικαστικές αποφάσεις συμπληρώνονται, αντιτίθενται ή επικαλύπτονται. Ο αιγιαλός αυξομειώνεται, οι ποινές ποικίλουν, οι παραβάτες τιμωρούνται ή αθωώνονται κι εκλέγονται βουλευτές. Τα πάντα μυρίζουν ξινίλα ιδρωμένου χαρτονομίσματος. Σαθρές δομές που επιτρέπουν στους κρατούντες να δρουν με το αζημίωτο.

Χρειάστηκαν δεκαετίες για να στηθεί αυτό το "σοφό" καθεστώς. Με το τέλος του Εμφυλίου μάς προέκυψε μια εξουσία αποκομμένη από τον κοινωνικό ιστό η οποία άρχισε να λαδώνει για να αποκτήσει κοινωνικούς εταίρους. Ο "ημετερισμός" (δικός μου όρος) γίνεται η κυρίαρχη ιδεολογία των μισών Ελλήνων. Αυτό το καταλαδωμένο οικοδόμημα παραδίδεται από την "διεφθαρμένη δεξιά" στην κυβέρνηση της "αλλαγής" του 1981. Έτσι αποκτούν πρόσβαση στο μέλι της διαχείρισης και οι άλλοι μισοί Έλληνες και εθίζονται εύκολα μετά από δεκαετίες κοινωνικού αποκλεισμού. Η κρατική ρεμούλα κοινωνικοποιείται αποκτώντας "σοσιαλιστικό" χρώμα και παύει να αποτελεί προνόμιο της "επάρατης δεξιάς".

Ακόμα και ο θεσμός του ΑΣΕΠ δεν μου φαίνεται πως ήταν αποτέλεσμα γηγενούς πολιτικής βούλησης. Ευκολώτερα μπορώ να πιστέψω ότι ήταν αποτέλεσμα Ευρωπαϊκής παρέμβασης για έλεγχο των δαπανών και εξορθολογισμό του δημοσιοϋπαλληλικού προσωπικού. Ο θεσμός του ΑΣΕΠ έκλεισε πολλά παράθυρα ανεξέλεγκτων προσλήψεων ώστε να μην φτάσουμε κάποτε στο σημείο που αναγκαστικά θα έκλειναν όλα. Η εξουσία του θολού τοπίου κράτησε ανοιχτά μόνον όσα παράθυρα της χρειάζονται για να εδραιώνει την ισχύ της.

Τόσο ο απερχόμενος πρωθυπουργός όσο και ο διάδοχός του στην προεδρία του κυβερνώντος κόμματος "καθάρισαν" μερικούς εξ εκείνων που αντανακλούν την γκριζάδα της αδιαφανούς διαχείρισης. Το ίδιο υπόσχεται ότι θα κάνει και ο έτερος των δικεδικητών του θρόνου. Όμως, όσο δεν υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική βούληση κι όσο η κοινή γνώμη θωπεύεται με κουτοπόνηρες πολιτικές παλινωδίες τέτοιες ενέργειες δεν έχουν ούτε νόημα ούτε προοπτική. Θα βρεθούν άλλοι να διαχειριστούν κατά το δοκούν το θολό τοπίο της εξουσίας. Και δεν εννοώ μόνο την κορυφή της πυραμίδας όταν λέω ότι χρειάζεται ξεκάθαρη πολιτική βούληση. Όταν η πολιτική συμπεριφορά του απλού ψηφοφόρου υπαγορεύεται από το στενό-στρεβλό ατομικό συμφέρον τότε το θολό τοπίο δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει. Κι ας επιλέξουμε την αντικατάσταση των πράσινων υπουργών με γαλάζιους. Η θολούρα θα παραμείνει θολούρα είτε κυβερνήσουν οι Χοντροκωσταίοι είτε κυβερνήσουν οι Φαλακρογιώργηδες. Η δομή έχει το πρόβλημα, όχι ο σοβάς.

Ας πάψουμε, λοιπόν, να παριστάνουμε τους τρομαγμένους ή τους παραξενεμένους όταν συναντούμε τέτοια φαινόμενα. Ας πάψουμε να το παίζουμε "αξιωματική αντιπολίτευση". Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι.

"Δεν ήξερα" ή "πιάστηκα μαλάκας";

Δεν γίνεται τίποτα. Δεν πα' να μας τάζουνε ανακατανομές του πλούτου, αναδιανομές των πόρων και ανακαταδιανομές των εσόδων. Δεν πα' να μας υπόσχονται σοσιαλιστικούς τρίτους δρόμους και φιλελεύθερες πέμπτες λεωφόρους. Πάντα θα υπάρχουν άδηλοι τρόποι για να σωρεύσει υπεραξία το κεφάλαιο. Όπως, ας πούμε, με το τερτίπι της "Αττικής Οδού". Ας δούμε με λίγη ψυχραιμία τι παίχτηκε μ' αυτό το εκ των "μεγάλων έργων".

Η ολοκλήρωση της Α.Ο. άλλαξε άρδην πολλά δεδομένα σχετικά με την αξία της γης. Υποβαθμισμένες μέχρι πρό τινος περιοχές (Ελευσίνα, Μαγούλα, Ασπρόπυργος, Λιόσια, Μεσόγεια κλπ) χαρακτηρίζονται πλέον "λίρα εκατό" τόσο για τα επαγγελματικά όσο και για τα οικιστικά ακίνητα. Παίρνει δε μορφή επιδημίας η σπουδή κατασκευαστικών εταιρειών, ομίλων διαχείρισης ακινήτων αλλά και απλών εμπορικών επιχειρήσεων να αποκτήσουν γη σε στρατηγικά σημεία της Α.Ο. Ένα φαινόμενο το οποίο αναμένεται να γνωρίσει περαιτέρω έξαρση με την λειτουργία του προαστιακού σιδηροδρόμου.

Εξ άλλου, είναι κοινώς γνωστόν ότι πολλοί επιχειρηματικοί όμιλοι έσπευσαν να αποκτήσουν γη παρά την Α.Ο. πριν ακόμη γίνει το αεροδρόμιο των Σπάτων. Όλοι αυτοί σήμερα έχουν πολλαπλασιάσει σε ελάχιστο χρόνο την αξία της επένδυσής τους. Αλλά κι αυτοί που δραστηριοποιήθηκαν την τελευταία στιγμή είναι σίγουρο ότι θα αποσβέσουν βραχυπρόθεσμα το επενδυτικό κόστος λόγω αύξησης της αξίας της γης παρά την Α.Ο. Πρόσφατα π.χ. στέλεχος της FGE (κλιματιστικά Fujitsu) δήλωσε ότι, λόγω Α.Ο., οι αποθήκες της εταιρείας στον Ασπρόπυργο σε οικόπεδο 80 στρεμμάτων υπερδιπλασίασαν την αξία τους μέσα σε λίγοτερο από δυο χρόνια!

Το μεγάλο πανηγύρι, όμως, στήνεται στο "έμπα" της Α.Ο., από το Θριάσιο Πεδίο ως την Μεταμόρφωση. Μιλάμε για μια περιοχή η οποία δεν παρουσίαζε μέχρι χτες κανένα εμπορικό ενδιαφέρον. Το μεγαλύτερο κομμάτι αυτής της έκτασης ανήκει στο Δημόσιο, σε κρατικές τράπεζες και σε μεγάλες μεταλλοβιομηχανίες. Η "Εθνική Ακινήτων" (θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας) κατέχει χιλιάδες στρέμματα σε Ασπρόπυργο-Μαγούλα-Ελευσίνα ενώ εκεί διαθέτουν εγκαταστάσεις αρκετές μεγάλες εταιρείες (ΟΠΑΠ, Μπουτάρης, Sato, Πλαίσιο Κομπιούτερς κλπ). Εκεί όπου πριν λίγα χρόνια "τα πουλιά πέφταν νεκρά στην υψικάμινο" η γη κόστιζε πριν λίγα χρόνια 3-4 εκατομμύρια δραχμές το στρέμμα. Σήμερα η αξία του στρέμματος εκτιμάται πάνω από 90.000 ευρώ.

Κι απομένουν θλιμμένα τα "κορόιδα" που "χρυσοπούλησαν" το άφορο χωράφι τους σε κάποιον ο οποίος απλώς ήξερε τι και πότε και πού θα συμβεί. Κοντά στην θλίψη τους, μάλιστα, έρχονται και τα φάσκελα από τα παιδιά τους. Φάσκελα που συνοδεύονται από την κλασσικά διαχρονική επωδό: "πατέρα, πιάστηκες μαλάκας...". Μόνη τους παρηγοριά η δικαιολογία: "πού να το ξέρω εγώ, ο φουκαράς;". Κι έχουν όντως δίκιο. Αυτά τα πράγματα δεν είναι για να τα ξέρουν όλοι...

Ταλαίπωροι νεοσύντροφοι

Πλέομεν, λοιπόν, πλησίστιοι προς εκλογάς! Με την κόντρα ανάμεσα στους δυο μεγάλους μονομάχους να εντείνεται και με την ταλαίπωρη την αριστερά να προσπαθεί να επιβιώσει. Σήμερα, όμως, λέω ν’αφήσω την αριστερά ήσυχη στην προσπάθειά της (γι’ αυτή θα τα πούμε αργότερα) και να ασχοληθώ λίγο με εκείνους τους ταλαίπωρους ψηφοφόρους οι επιλογές των οποίων περιορίζονται στα δυο μεγάλα κόμματα.

Και καλά αν αυτοί οι ψηφοφόροι ανήκουν στην κατηγορία των παρωπιδοφόρων. Το κουκί τους δεν αλλάζει προορισμό που να τους πεις τι! Τι γίνεται, όμως, μ’ εκείνους που θέλουν να λέγονται «σκεπτόμενοι»; Ούτε ψύλλος στον κόρφο τους! Τέτοιον αχταρμά ιδεών, συμβόλων και συνθημάτων, τέτοιο απελπιστικό μπέρδεμα δεν έχει ξαναγνωρίσει ο τόπος. Δεν γνωρίζει η Δεξιά μας τι ποιεί ο…σοσιαλισμός μας (ο ποιος;)! Στις εκλογές αυτές –λέει- θα κριθούν προγράμματα και ιδέες. Πώς μωρέ; Πώς να ξεχωρίσουμε ποιος είναι ποιος; Μιλάνε από τη μια ο Γυιος κι από την άλλη ο Ανηψιός αλλά όσο περισσότερο μιλάνε τόσο περισσότερο μας δημιουργείται η εντύπωση ότι αναμασούν λόγια γραμμένα από το ίδιο άτομο! Θέλετε παράδειγμα; Ορίστε λοιπόν!

Ακολουθούν μερικά ζευγάρια συνθημάτων. Κάθε ζευγάρι αποτελείται από ένα σπέκουλο του Γιωργάκη κι ένα σπέκουλο του Κωστάκη. Αν καταφέρετε να ξεχωρίσετε ποιος είπε τι, είσαστε αξιέπαινοι:

• «Μεγάλη δημοκρατική παράταξη» - «Παράταξη των μεγάλων εθνικών επιλογών»
• «Άλλη Ελλάδα» - «Περήφανη Ελλάδα»
• «Συμμετοχή του πολίτη» - «Πλατιά κοινωνική συμμαχία»
• «Μαζί με τον πολίτη μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα» - «Μαζί με τον πολίτη θα κάνουμε το όραμα πραγματικότητα»
• «Ανάπτυξη παντού» - «Ισχυρή και ισόρροπη ανάπτυξη»
• «Μεταρρύθμιση στο κράτος» - «Επανίδρυση του κράτους»
• «Νέα εποχή» - «Νέα σχέση ειλικρίνειας»
• «Άμεση δημοκρατία» - «Σεβασμός στον πολίτη»
• «Νέα αλλαγή» - «Πολιτική αλλαγή»
• «Ανατροπή» - «Μετάβαση»
• «Συναπόφαση» - «Σύνθεση»
• «Νέο συμβόλαιο τιμής» - «Ειλικρίνεια στην πολιτική»
• «Κοινωνική συνοχή» - «Δίχτυ κοινωνικής προστασίας»
• «Ειρήνη στην γειτονιά μας» - «Ασφάλεια και ευημερία»
• «Έχουμε όραμα» - «Ώρα να κοιτάξουμε το μέλλον»

Ρε! πού πάμε ρε; Λέξεις όπως «σοσιαλισμός» ή «κεντροδεξιά» θεωρούνται απαγορευμένες. Και το επίθετο «νέος» σε όλες του τις μορφές κολλάει παντού: νέα εποχή, νέα διακυβέρνηση, νέα συμβόλαια, νέες συμμαχίες, νέα πρόσωπα, νέες ιδέες… Μόνο εμείς οι απλοί ψηφοφόροι εξακολουθούμε να νοιώθουμε παλιοί, ορίτζιναλ μαλάκες.

Τ’ ακούτε νεοσύντροφοι;

Η πρώτη περίοδος του δικομματισμού στην Ελλάδα

Κάθε φορά που βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, ακούμε από τα μικρότερα κόμματα συνεχείς και απελπισμένες εκκλήσεις προς τους ψηφοφόρους να αντισταθούν στην πόλωση που βολεύει τα δυο μεγάλα κόμματα και να μη συμμετάσχουν στο παιχνίδι του δικομματισμού. Μόνο που το παιχνίδι αυτό δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Εμφανίστηκε το 1881 κι από τότε ταλανίζει τον τόπο. Η πρώτη του περίοδος είχε ως πρωταγωνιστές το κόμμα του Χαριλάου Τρικούπη (και, μετά τον θάνατό του, του Γεωργίου Θεοτόκη) και το κόμμα του Θεοδώρου Δηλιγιάννη. Αυτή η περίοδος κράτησε μέχρι το 1909, οπότε το κίνημα στο Γουδί ανέτρεψε τα πάντα. Ας κάνουμε μια ανασκόπηση εκείνης της εποχής:

Ο Χαρίλαος Τρικούπης έγινε πρωθυπουργός για πρώτη φορά στις 27/04/1875. Τρεις μήνες αργότερα (18-21/07/1875) πραγματοποίησε τις πρώτες αδιάβλητες εκλογές που γνώρισε ποτέ ο τόπος. Όμως, το κόμμα του εξέλεξε μόλις το 2% των 190 εδρών της βουλής! Πάντως, ο Χαρίλαος Τρικούπης συνέταξε τον ιστορικό λόγο που εξεφώνησε στις 11/08/1875 ο βασιλεύς Γεώργιος Α’ στην Βουλή με τον οποίο θεμελιώθηκε η «αρχή της δεδηλωμένης». Σύμφωνα με αυτή την αρχή, ο ανώτατος άρχων υποχρεούται να δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που πλειοψήφησε στις εκλογές. Έτσι, λοιπόν, η εντολή δόθηκε στον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο. Ο Κουμουνδούρος πήρε και της εκλογές του 1879. Το 1881 ο Τρικούπης επανέρχεται στην εξουσία σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής. Είχε φτάσει η ώρα του δικομματισμού.

• Στις 07/04/1885 οι Δηλιγιαννικοί σαρώνουν κερδίζοντας 184 από τις 245 έδρες (Τρικουπικοί: 56, Λοιποί: 15).
• Στις 04/01/1887 οι Τρικουπικοί παίρνουν την ρεβάνς με 90 από τις 150 έδρες (Δηλιγιαννικοί: 35, Λοιποί: 25).
• Στις 14/10/1890 τα πράγματα αντιστρέφονται: Δηλιγιαννικοί 90, Τρικουπικοί 45, Λοιποί 15.
• Νέα ανατροπή το 1892: Τρικουπικοί 180, Δηλιγιαννικοί 15, Λοιποί 12.
• Δραματική αντιστροφή των πραγμάτων το 1895: Δηλιγιαννικοί 148, Τρικουπικοί 15 (!) και μάλιστα με τον ίδιο τον Τρικούπη να μην εκλέγεται (!), Λοιποί 44. Ο Τρικούπης εγκαταλείπει απογοητευμένος την πολιτική και τον επόμενο χρόνο πεθαίνει στο εξωτερικό. Η κηδεία του γίνεται δημοσία δαπάνη επειδή η οικογένειά του αδυνατεί να καταβάλει τα έξοδα (!). Η ηγεσία του κόμματος περνάει στον Γεώργιο Θεοτόκη.
• Στις 07/02/1899 ο Θεοτόκης θριαμβεύει αποσπώντας 131 από τις 234 έδρες (Δηλιγιαννικοί: 37, Λοιποί: 66).
• Στις 17/11/1902 ο δικομματισμός φτάνει στον κολοφώνα της δόξης του. Τα δυο κόμματα βγάζουν από 102 βουλευτές! Κερδίζουν ακόμη 19 έδρες το κόμμα του Φωκίωνος Ζαΐμη και 11 το κόμμα του Δημητρίου Ράλλη. Επί 27 μήνες γίνεται χαμός με αλλεπάλληλες συμμαχίες. Σ’ αυτό το διάστημα Δηλιγιάννης και Θεοτόκης αναλαμβάνουν από 2 φορές την πρωθυπουργία ενώ πρωθυπουργός έκανε για λίγο και ο Δημήτριος Ράλλης ο οποίος τελικά επανήλθε στο κόμμα του Δηλιγιάννη απ’ όπου είχε αποσκιρτήσει.
• Οι εκλογές της 20/02/1905 δίνουν λύση στο χάος. Ο Δηλιγιάννης σαρώνει με 142 έδρες έναντι 79 του Θεοτόκη. Όλα τα άλλα κόμματα παίρνουν συνολικά 15 έδρες. Στις 31 Μαΐου ο Δηλιγιάννης δολοφονείται από κάποιον χαρτοπαίκτη και τον διαδέχονται στην πρωθυπουργία αρχικώς μεν ο Δημήτριος Ράλλης ακολούθως δε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης. Οι Δηλιγιαννικοί σπαράσσονται από εσωτερικές έριδες και ο τόπος βαδίζει στο χάος. Επιχειρείται να δοθεί λύση με τις πρόωρες εκλογές του 1906, τις οποίες κερδίζει ο Θεοτόκης. Όμως τόσο οι πολιτικοί όσο –πολύ περισσότερο- οι πολίτες δείχνουν εμφανώς κουρασμένοι από τις ίντριγκες του δικομματισμού. Με τέτοιες προϋποθέσεις το κίνημα του 1909 στο Γουδί δεν συνάντησε ιδιαίτερες δυσκολίες για να επιβληθεί. Είχε σημάνει πλέον η ώρα του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Προεκλογικός παραλογισμός

Βρισκόμαστε πέντε εβδομάδες πριν από τις Εθνικές Εκλογές και τα δυο μεγάλα κόμματα δείχνουν να ανταγωνίζονται στην υπερβολή, στην παροχολογία, στις υποσχέσεις και στους νεολογισμούς ως εάν αυτός ο ανταγωνισμός αποτελεί τον κύριο τρόπο προσέγγισης των ψηφοφόρων. Αμέτρητα ταξίματα πάσης φύσεως. Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ελεύθερα και ανοικτά πανεπιστήμια, απαλλαγές ασφαλιστικών εισφορών, χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, ελαφρύτερη φορολογία… Ακόμα και το ότι οι οικογένειες με 3 παιδιά θα θεωρηθούν πολύτεκνες ακούσαμε! Και κανείς από τους πολιτικούς μας πάτρωνες (ή σχεδόν κανείς) δεν σκέφτεται το διπλό κακό που προκαλείται από τέτοιες υπερβολές.

Πρώτο κακό: ο πολίτης εθίζεται και μαθαίνει να επιδιώκει την επίλυση κάθε προβλήματός του κάθε φορά που φτάνουν οι εκλογές αφού πιστεύει ότι με την ψήφο του μπορεί να εξαγοράσει τα πάντα. Δεύτερο κακό: πολιτική και πολιτικοί ξεπέφτουν στα μάτια του κόσμου αφού τόσα και τόσα χρονίζοντα άλυτα προβλήματα βρίσκουν ξαφνικά λύσεις οι οποίες εμφανίζονται με την μορφή γενναιόδωρων παροχών.

Αντί, λοιπόν, τα κόμματα να αποδύονται σε διαχρονική θετική και γόνιμη αντιπαράθεση ιδεών και στόχων, επιδίδονται σε προεκλογικούς ακραίους πομφολυγισμούς και κενά φληναφήματα βομβαρδίζοντας την κοινωνία με μεγάλες υποσχέσεις και φρούδες προσδοκίες. Και ο άμοιρος πολίτης καταδικάζεται στην άχαρη θέση του παρατηρητή ο οποίος παρακολουθεί ανήμπορος τον πολιτικό παραλογισμό να χτυπάει κόκκινο καθώς οι μεν επαγγέλλονται την συμμετοχική αλλαγή και οι δε την αλλαγή τη αλλαγής!

Τελικά, φαίνεται ότι το μόνο σημείο στο οποίο συμφωνούν όλα τα κόμματα είναι εκείνο του «πολιτικού κόστους». Μόνο που με τέτοια φιλοσοφία ούτε «πολιτικός πολιτισμός» παράγεται ούτε αλλαγή νοοτροπίας επιτυγχάνεται. Αντίθετα, μάλιστα, αυτή η φιλοσοφία καθιστά διαχρονικό τον αλησμόνητο «Μαυρογιαλούρο».

Όχι πια θεατές. Πρωταγωνιστές!

Το εισαγωγικό σημείωμα αυτού εδώ του χώρου επιμένει ότι ανήκω ιδεολογικά στην Αριστερά. Όμως, κάθε φορά που ακούω φράσεις οι οποίες "εξυμνούν" τον λαό ("ο λαός μίλησε", "ο ελληνικός λαός μας εξέλεξε", "ο λαός μας κρίνει", "ο ελληνικός λαός μας ψήφισε" κλπ) παθαίνω αναφυλαξία και βγάζω φλύκταινες. Κάθε λογής αυθαιρεσία καλύπτεται πίσω από μια "λαϊκή εντολή". Κάθε προσπάθεια κατάλυσης δημοκρατικών ελευθεριών και λαϊκών κεκτημένων ενδύεται την "λαϊκή συγκατάθεση". Τα πάντα γίνονται "στο όνομα του λαού", έστω κι αν δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβει κανείς ότι καμμιά αντιδημοκρατική και αντιλαϊκή ενέργεια δεν μπορεί να προέρχεται από τον λαό. Ο δόλιος ο λαός! Κάποτε αγιοποιόταν από την Αριστερά, σήμερα αγιοποιείται από τους πάντες. Κι είναι λογικό, σε μια εποχή όπου η σχέση πολιτικών και λαού είναι πελατειακή, ο λαός να έχει πάντα δίκιο. Όπως όλοι οι πελάτες. Έτσι, λοιπόν, οι κάθε λογής λαϊκιστές, ενώ κάποτε απλώς χάιδευαν αυτιά, σήμερα κολακεύουν απροσχημάτιστα τον λαό και τον κοροϊδεύουν απροκάλυπτα με σκοπό την υφαρπαγή της ψήφου του. Και φαίνεται πως το σύστημα "δουλεύει" αφού το 85% που συγκεντρώνουν τα δυο μεγάλα κόμματα στις εκλογές αποδεικνύει ότι ο λαός αρέσκεται στην κοροϊδία.

Ο λαός δεν είναι άμοιρος ευθυνών για την κρατούσα -οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτική- κατάσταση που επικρατεί. Ο λαός φταίει γιατί συμβάλλει και συνεργεί αφ' ενός μεν λειτουργώντας σε ένα πλέγμα συνενοχής αφ' ετέρου δε γιατί ανέχεται (πολλάκις δε και υποθάλπει) αυθαιρεσίες και παρανομίες. Ο λαός φταίει γιατί συχνά μετατρέπεται σε μάζα, σε όχλο και σε κοπάδι ("κωλοσυρτό" κατά τους αρχαίους). Ο λαός φταίει γιατί συνήθως ξεχνά ότι είναι το παν και τα πάντα προέρχονται απ' αυτόν. Ο λαός φταίει γιατί παραβλέπει την δύναμή του. Ο λαός φταίει γιατί είναι μαραζιάρης (κατά τον Διονύση Σαββόπουλο).

Ο λαός δεν είναι το άλλοθι κανενός. Δεν μπορεί να είναι ευκολόπιστος και πάντα προδωμένος. Δεν μπορεί να μετατρέπεται σε αριθμό στατιστικών και σε αγοραστική δύναμη. Ο λαός είναι βράχος, είναι δύναμη, είναι μνήμη, είναι αγώνας, είναι ιστορία. Ο λαός είναι όλοι εμείς. Ο λαός είναι όλα, είναι σύνολο, είναι ταυτότητα, είναι μεγαλείο, είναι τα έργα του. Στο όνομά του δεν επιτρέπεται να γίνεται κανένα έγκλημα. Εϊναι ντροπή να άγεται και να φέρεται, να συμπαρασύρεται, να σκύβει το κεφάλι. Είναι ντροπή να επιτρέπει στις μειοψηφίες να καθορίζουν την πορεία του. Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος και εξευτελισμένος.

Λοιπόν; Πώς ένας λαμπρός λαός, με μνήμη και ιστορία, γίνεται άβουλος και παθητικός δέκτης συνθημάτων; Πώς καταντάει αχόρταγος καταναλωτής, καταπατητής, αδιάφορος, απογοητευμένος, φοβισμένος; Γιατί χάνει την αυτοεκτίμησή του, αρνείται κι αποδέχεται τα πάντα με ευκολία, αποπροσανατολίζεται και χειραγωγείται με άνεση; Πώς γίνεται και ξεγελιέται; Πώς ανέχεται τον εμπαιγμό; Γιατί δεν καταλαβαίνει ότι η Δημοκρατία που ονειρεύεται δεν έχει καμμιά σχέση με την "δημοκρατία" που του σερβίρουν";

Κάπου χάσαμε τον δρόμο και καταντήσαμε απαράδεκτοι πομφόλυγες των μεγάλων λόγων και των ξεθωριασμένων ιδεών. Χρειαζόμαστε αυτοπεποίθηση. Είμαστε παντοδύναμοι! Δεν μας πάει ο ρόλος των θεατών σε ένα κακοστημένο παιχνίδι. Πρέπει να διεκδικήσουμε τη θέση του πρωταγωνιστή. Να χαλάσουμε το στημένο "πολιτικό ντέρμπυ" με την χλεύη μας. Να γίνουμε ενεργοί πολίτες, συμμέτοχοι στην κοινωνία της δικαιοσύνης, του σεβασμού, της αξιοπρέπειας, του πολιτισμού. Η συμμετοχική Δημοκρατία του Κλεισθένη έχει 2.500 χρόνια ιστορία σε τούτο τον τόπο. Το αμερικάνικο μοντέλο με την εικονική πραγματικότητα της συμμετοχής από τον καναπέ δεν μας ταιριάζει. Δεν μας αξίζει.

Η φυγόκεντρη δύναμη των ανοιχτών οικονομιών

Προ πολλών ετών συζητούσα με έναν ξάδελφό μου (Θοδωρής κι αυτός) περί διαφόρων ζητημάτων. Ξαφνικά παίρνει ένα χαρτί, σχεδιάζει έναν κύκλο και μου λέει, σημαδεύοντας το κέντρο του:

"Εδώ, ξάδερφε, είναι ο Ωνάσης ή -ας πούμε- ο πλουσιώτερος άνθρωπος του κόσμου. Γύρω γύρω (κι άρχισε να χτυπάει το μολύβι σε τυχαία σημεία του κύκλου) είναι οι υπόλοιποι άνθρωποι του κόσμου οι οποίοι έχουν σκοπό τους να πλησιάσουν το κέντρο του κύκλου. Εμείς οι λιγούρηδες είμαστε κάπου εδώ (κι έδειξε με το μολύβι ένα σημείο πάνω στην περιφέρεια του κύκλου). Ο κύκλος, όμως, περιστρέφεται με ταχύτητα και η φυγόκεντρη δύναμη πετάει συνέχεια προς τα έξω όλους τους φουκαράδες που παλεύουν για να φτάσουν όσο πιο κοντά γίνεται στο κέντρο. Είναι, λοιπόν, δεδομένο ότι όλη αυτή η προσπάθεια είναι μάταιη. Οπότε, τι κάνουμε εμείς; Στεκόμαστε εδώ (κι έδειξε με το μολύβι ένα σημείο λίγο έξω από την περιφέρεια του κύκλου), κοιτάμε τους άλλους να στροβιλίζονται σαν τρελλοί και το μόνο που κάνουμε είναι ν' απλώνουμε το χέρι κάπου-κάπου και να τσιμπάμε μέσα από τον κύκλο ότι μπορούμε."

Τα λόγια αυτά του Θοδωρή (ιδεολόγος αριστερός κι αυτός) μου έκαναν τότε ιδιαίτερη εντύπωση. Και τα ξαναθυμήθηκα διαβάζοντας το βιβλίο του Τζωρτζ Σόρος (αν θυμόσαστε, είχα αναφερθεί πάλι σ' αυτόν στο πρηγούμενο κείμενό μου) "Η κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού". Γράφει, λοιπόν, ο Σόρος: "Το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα έχει κέντρο και περιφέρεια και το κέντρο ωφελείται σε βάρος της περιφέρειας" (!) Ο εργάτης της Πειραϊκής-Πατραϊκής (και μετέπειτα φορτηγατζής) είχε διατυπώσει χρόνια πριν το ίδιο πράγμα και, μάλιστα, πολύ πιο παραστατικά!

Η ελληνική οικονομία είναι μια ανοιχτή οικονομία και, με το πέρασμα του χρόνου, γίνεται όλο και πιο ανοιχτή. Αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να επιδρά σταθεροποιητικά (π.χ. δια της συμμετοχής στην ΟΝΕ) αλλά καθιστά την οικονομία μας περισσότερο ευαίσθητη (και, συνεπώς, πιο ευάλωτη) στις διεθνείς εξελίξεις. Απτό παράδειγμα αποτελούν οι χρηματαγορές. Οι τελευταίες τοποθετήσεις των μεγάλων ελληνικών τραπεζών συγκέντρωσαν το 30% του μετοχικού κεφαλαίου των εταιρειών που απαρτίζουν τον FTSE-20. Και ναι μεν αυτό το γεγονός μπορεί να χαρακτηριστεί ως ψήφος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία αλλά τέτοιες συγκεντρώσεις πρέπει να μας κάνουν ιδιαίτερα σκεπτικούς αν τις δούμε με το μάτι του Σόρος (και του ξαδέλφου μου). Διότι, συνεχίζοντας την ανάλυσή του ο Σόρος, επισημαίνει ότι σε περιόδους κρίσης το κεφάλαιο αναζητά καταφύγιο στο "κέντρο". Σε περίπτωση δε που το "κέντρο" αποφασίσει την επιτάχυνση της ταχύτητας περιστροφής του κύκλου τότε δημιουργείται μεγάλη αναστάτωση στην "περιφέρεια". Το συμπέρασμα είναι σαφές: η παγκόσμια ισορροπία δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο με την διαρκή μετακίνηση των κεφαλαίων του "κέντρου" προς την "περιφέρεια". Αντίθετες κινήσεις (όπως π.χ. η φυγή κεφαλαίων από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας ή της Νοτίου Αμερικής) έχουν ως αποτέλεσμα τις διαρκείς και επιδεινούμενες κρίσεις που ταλανίζουν καθημερινά την ανθρωπότητα.

Ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στην Οικονομία

"Εάν δοθεί στις δυνάμεις της αγοράς πλήρης δικαιοδοσία, ακόμα και σε αμιγώς οικονομικα και χρηματιστικά πεδία δράσης, θα δημιουργηθεί χάος"

Ο άνθρωπος που είπε αυτή την φράση δεν είναι σοσιαλιστής (με την κλασσική κι όχι με την σύγχρονη νερόβραστη έννοια του όρου) ούτε -πολύ περισσότερο- κομμουνιστής. Δεν είναι άλλος από τον περιώνυμο Ουγγροαμερικανό μεγαλοκεφαλαιούχο (και προσφάτως άσπονδο αντίπαλο της πολιτικής Μπους) Τζωρτζ Σόρος! Φυσικά, ο κύριος Σόρος κάτι παραπάνω ξέρει από μας. Σαράντα χρόνια φούρναρης στις διεθνείς χρηματαγορές έχει σπουδάσει για τα καλά τις αυτοκαταστροφικές τάσεις της αγοράς.

Ουσιαστικά, ο παραπάνω αφορισμός του Σόρος αποτελεί ευθεία βολή κατά του άκρατου φιλελευθερισμού, ο οποίος θέλει τις δυνάμεις της αγοράς να δρουν ανεξέλεγκτες και να καθορίζουν κατά το δοκούν τις εξελίξεις. Φτάσαμε στο σημείο όπου ο κάθε αδαής, μόλις μάθει το θεωρητικό μοντέλο του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης, να μεταβάλλεται σε θιασώτη της απόλυτης ελευθερίας της αγοράς. Ως γνωστόν, η απόλυτη ελευθερία στερουμένη ηθικής, ασυδοσία λογίζεται (για να παραφράσω ελαφρώς το πασίγνωστο αρχαιοελληνικό απόφθεγμα). Και η ασυδοσία λειτουργεί αποκλειστικά προς το συμφέρον του...λύκου, ο οποίος "στην αναμπουμπούλα χαίρεται"! Τα αποτελέσματα της πλήρους φιλελευθεροποίησης και της -ένεκεν ταύτης- απορρύθμισης τα είδαμε στην περίπτωση της ενέργειας στην Καλιφόρνια, όπου οι τιμές πέταξαν στα ύψη και τα μπλακ άουτ έγιναν καθημερινό φαινόμενο από την στιγμή που η αγορά παραδόθηκε άνευ όρων στα χέρια των ιδιωτικών εταιρειών.

Ο Τζωρτζ Σόρος απαντά, κατά βάση, στο κεντρικό ερώτημα της σημερινής ιδεολογικής αντιπαράθεσης σχετικά με τον ρόλο του κράτους. Είναι γεγονός ότι σε παγκόσμιο επίπεδο το κράτος αποδείχθηκε κακός επιχειρηματίας και, επομένως, θα έπρεπε να σταματήσει κάθε σχετική δραστηριότητα. Όμως, αυτό ουδόλως σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να πάψει να παίζει ρόλο στην Οικονομία. Το αντίθετο! Στην σημερινή συγκυρία, όπου οι δυνάμεις της αγοράς γιγαντώνονται, υπάρχει η ανάγκη θεσμών οι οποίοι θα έχουν καθοριστικό ρυθμιστικό ρόλο, ώστε να αποτρέπονται οι ακρότητες και η άκρατη εκμετάλλευση των αδύνατων κοινωνικών τάξεων.

Βεβαίως, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η παρέμβαση θα ήταν πιο αποτελεσματική αν γινόταν από υπερεθνικούς και, επομένως, πιο ισχυρούς θεσμούς. Δυστυχώς, όμως, η διαμόρφωση και η καθιέρωση τέτοιων θεσμικών οργάνων που δεν θα έχουν ως παράπλευρο (για να μην πω κύριο) στόχο τον περιορισμό των ανθρωπίνων ελευθεριών είναι ακόμα το ζητούμενο. Κι επειδή πολύ φοβούμαι ότι τέτοια όργανα δεν πρόκειται να υπάρξουν, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, ο μόνος φερέγγυος θεσμός που μπορεί να αντιταχθεί στο επαπειλούμενο χάος δεν είναι άλλος από το κράτος.

Και μια τελευταία παρατήρηση, για όσους διαβάζοντας τα παραπάνω με χαρακτηρίσουν "κρατιστή". Αν διατύπωνα τις σκέψεις μου επί του θέματος αυτού πριν 20 (έστω, 15) χρόνια, ίσως βασιζόμουν περισσότερο στις αρχές του Μπακούνιν και του Κροπότκιν. Δυστυχώς, όμως, στην ηλικία των 43 ετών έγινα περισσότερο πραγματιστής και λιγότερο θεωρητικός...

Νεομακαρθισμός ή η δημοκρατία της μπανάνας

Με τα χέρια βουτηγμένα στο αίμα και τα ρούχα τους σκονισμένα από το Αφγανιστάν και το Ιράκ, οι Ρεπουμπλικάνοι στρέφονται πλέον στο εσωτερικό της χώρας τους. Κατάλαβαν ότι οι εκλογές δεν κερδίζονται μόνο με την εξωτερική πολιτική ή με την αίσια (;) έκβαση ενός πολέμου. Άλλωστε, ο Τζωρτζ Μπους Σένιορ κέρδισε τον πόλεμο του Κόλπου αλλά ένα χρόνο αργότερα έχασε τις εκλογές επειδή η αμερικανική οικονομία ήταν για τα μπάζα. Το σχόλιο του Άλαν Γκληβς, συμβούλου του Μπιλ Κλίντον, ήταν ωμό αλλά σαφές: "It's the economy, stupid"!

Μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους (σημ.: έχω εξηγήσει γιατί αρνούμαι να αναφερθώ σ' αυτό το γεγονός ως "11η Σεπτέμβρη" στο κείμενο της 21/11/2003 με τίτλο "Τρομοκρατία-Καπιταλισμός: σημειώσατε 2") το Ρεπουμπλικανικό κόμμα έχει υιοθετήσει μια αντιδημοκρατική συμπεριφορά δίχως προηγούμενο στην ιστορία του αμερικανικού έθνους, κάνοντας ακόμα και τους φανατικότερους μακαρθιστές να ωχριούν. Υπό το πρόσχημα της προστασίας του αμερικανικού λαού από τρομοκρατικά χτυπήματα η σημερινή πολιτική ατμόσφαιρα ξεπερνά ακόμα κι εκείνη του 1917 η οποία είχε οδηγήσει στην ψήφιση της Κατασκοπευτικής Πράξης από το Κονγκρέσσο. Εκείνη η πράξη, υπό το πνεύμα της τότε επικρατούσης μιλιταριστικής παράνοιας, έλεγε ότι "οποιαδήποτε κριτική κατά της κυβέρνησης Ουίλσων ισοδυναμεί με κακούργημα". Οι νομοθετικές διατάξεις που διέπουν το υπό του Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ νεοϊδρυθέν υπουργείο "Home Land Security" πάνε λίγο πιο πέρα. Θεωρούν εχθρούς του έθνους ακόμα και όσους δεν συνεργάζονται με τις αρχές για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας! Ενώ οποιαδήποτε αντικυβερνητική κριτική ισοδυναμεί με εσχάτη προδοσία!

Το ιδεολογικό υπόβαθρο των Ρεπουμπλικάνων καταπλάκωσε πλέον τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία. Απτό παράδειγμα αποτελεί η τοποθέτηση από τον ίδιο τον Μπους του Λήο Χολμς στην θέση του περιφερειακού δικαστή. Το τι είδους μπουμπούκι είναι ο Χολμς φαίνεται από τη δήλωσή του ότι "κάθε γυναίκα οφείλει να είναι υπό την εξουσία του συζύγου της" και από την θέση του ότι "τα θύματα των βιασμών δεν πρέπει να κάνουν έκτρωση"! Εξάλλου, στο Τέξας (όπου κυβέρνησε 8 χρόνια ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ) ψηφίστηκε νόμος που αφαιρεί από 25.000 παιδιά την ασφάλεια υγείας η οποία καταβάλλεται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση και θεσπίστηκαν περικοπές στις παροχές προς τις ασθενείς κοινωνικές ομάδες ώστε τα συγκεντρούμενα κονδύλια να διοχετευθούν σε άλλες δραστηριότητες. Κι όταν στο Ώστιν (πρωτεύουσα του Τέξας) συγκεντρώθηκαν γέροι με μπαστούνια κι ανάπηροι με καροτσάκια για να διαμαρτυρηθούν, ο κυβερνήτης διέταξε τη σύλληψή τους για "αντεθνική συμπεριφορά" (!) ενώ η Ντέμπυ Ρηντλ, εκπρόσωπος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος δήλωσε: "Τίνος ιδέα είναι ότι ο οποιοσδήποτε δικαιούται δωρεάν παιδεία και δωρεάν υγεία; Αυτά τα φρούτα έρχονται από την Μόσχα του παλιού καιρού, από τον πάτο της κολάσεως"!!

Χτες έκανα μια βόλτα από την επίσημη ιστοσελίδα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, την http://www.probush.com. Εκεί πληροφορήθηκα ότι στον κατάλογο των προδοτών του αμερικανικού λαού ανήκουν και οι: Τζίμμυ Κάρτερ, Νόαμ Τσόμσκι, Σούζαν Σάρραντον, Γιούπι Γκόλντμπεργκ, Μάικλ Μουρ και...Μαντόνα! Μαζί, βέβαια, με δεκάδες συγγραφείς, καλλιτέχνες και πολιτικούς. Ο λόγος για τον οποίο όλοι αυτοί θεωρούνται προδότες είναι απλός: δεν στηρίζουν τον πρόεδρο Μπους! Η εν λόγω ιστοσελίδα δίνει μια πεντακάθαρη εικόνα της "δημοκρατίας" που ονειρεύονται για όλο τον κόσμο οι νεομακαρθιστές ρεπουμπλικάνοι. Μια εικόνα ενός νέου είδους παγκοσμιοποιημένου...γερακόταυρου ο οποίος μπαίνει στο υαλοπωλείο όσων διαφωνούν μαζί του και τα κάνει μπάχαλο.

Δεν θα κοινοτυπήσω λέγοντας άλλη μια φορά ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν σχέδιο απεμπλοκής από ιστορίες τύπου Αφγανιστάν και Ιράκ. Το πρόβλημα είναι ότι ούτε από τα αδιέξοδα της οικονομικής και της κοινωνικής τους πολιτικής έχουν διέξοδο. Οι ασαφείς μπουρδολογίες του παπαροπλανητάρχη περί ελευθερίας (σημ.: όσοι γνωρίζουν καλά αγγλικά ας προσέξουν ότι όταν μιλάει ο Μπους για ελευθερία χρησιμοποιεί τον όρο "liberty" κι όχι τον όρο "freedom"!) αλλά και του λακέ του (και επιτίμου μέλους του ρεπουμπλικανικού κόμματος!) Μπλαιρ δεν πιάνουν τόπο. Η πολιτική απαιτεί ιστορία. Η πολιτική είναι ιστορία. Και οι κυβερνώντες σήμερα τις ΗΠΑ (και τον κόσμο ολόκληρο) στερούνται ακόμα και στοιχειωδών ιστορικών γνώσεων. Πώς είναι, λοιπόν, δυνατόν να χαράξουν το μέλλον; Δυστυχώς, ο αμερικανικός λαός γεύεται σήμερα ό,τι ακριβώς τόσα κράτη παγκοσμίως γεύονταν επί σειρά ετών εξ αιτίας των γερακιών: την δημοκρατία της μπανάνας.

Τριάντα χρόνια στα...αρχεία τους!

Στις αρχές κάθε χρόνου οι Αγγλοαμερικάνοι κουμανταδόροι του πλανήτη έχουν τη συνήθεια να ξεμπροστιάζονται βγάζοντας τα άπλυτά τους στη φόρα, αφού πρώτα τα φύλαγαν απόρρητα επί τριάντα χρόνια. Έτσι, ουσιαστικά, συλίουν την ιστορική τους πιστότητα. Γιατί ο πολίτης της κάθε "προστατευόμενης" απ' αυτούς τους κουμανταδόρους χώρας διαπιστώνει ότι τα εθνικά του συμφέροντα παίχτηκαν προ τριακονταετίας σε τραπέζι με πράσινη τσόχα όπου οι μεγάλοι του κόσμου τούτου "διεμερίσαντο τα ιμάτιά του εαυτοίς". Ας μη γελιόμαστε. Ο πλανήτης έχει αυτή τη στιγμή 192 χώρες κι είναι ζήτημα αν χρειάζονται περισσότερα από δυο χεριών δάχτυλα για να μετρηθούν όσες εξ αυτών δεν αποτελούν προτεκτοράτα των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρεττανίας.

Τι είδαμε εφέτος από τους εγγλέζους; Έγγραφα σχετικά με τον Μακάριο και το Πολυτεχνείο. Έγγραφα που αποδεικνύουν ότι το Φόρειν Όφφις διατηρούσε τις δικές του αποικιοκρατικές φόρμες και τις δικές του νόρμες ερμηνείας των πολιτικών γεγονότων. Όμως το θράσος της δημοσίευσης (στο όνομα της ιστορικής αλήθειας των αρχείων αυτών) δεν σταματάει σε άχροες γενικότητες αλλά προχωράει στη σπίλωση των ανθρώπων με τους οποίους συνεργάστηκαν οι αποικιοκράτες. Και, φυσικά, μετά από τριάντα χρόνια οι άνθρωποι αυτοί δεν βρίσκονται -κατά κανόνα- στη ζωή για να υπεραμυνθούν της προσωπικότητός τους.

Τι μάθαμε, λοιπόν, από το άνοιγμα αυτών των αρχείων; Μάθαμε αφ' ενός ότι, όσο κυβερνούσε ο Μακάριος, τα βρεττανικά συμφέροντα ήσαν εξασφαλισμένα (σημ.: πόσο αληθή είναι αυτά; η απάντηση στο κείμενο της 12/12/2003 με τίτλο "Έτσι σώθηκε και η Κύπρος"), αλλά όταν εκείνος ζήτησε την βοήθειά τους τον παρέπεμψαν στον...ΟΗΕ! Μάθαμε αφ' ετέρου ότι το Πολυτεχνείο "στήθηκε" από τους παλαιούς πολιτικούς της Ελλάδος, ότι το σύνθημα της επίθεσης το έδωσε ο Σπύρος Μαρκεζίνης (σημ.: είναι δεδομένο και καταγεγραμμένο ότι ο Μαρκεζίνης είχε ξεκαθαρίσει στον Παπαδόπουλο την αντίθεσή του σε βίαιη λύση και γι' αυτό την επόμενη μέρα παραιτήθηκε από πρωθυπουργός), ότι η νεολαία παρασύρθηκε (!) σε αντιχουντικές εκδηλώσεις (σημ.: λες και ως τότε τα πάντα ήσαν ήρεμα!), ότι τα συνθήματα των φοιτητών ήσαν εμφυλιοπολεμικά (σημ.: εδώ γελάμε μέχρι δακρύων!), ότι το κίνημα των φοιτητών ήταν καπελλωμένο από το ΚΚΕ (σημ.: μερικά σχόλια για τον ρόλο του ΚΚΕ στα Πολυτεχνείο βρίσκονται στα κείμενα της 14/11/2003 με τίτλο "Γένοβα, Ιούνης, Πολυτεχνείο και ηρωισμοί" και της 17/11/2003 με τίτλο "Τι κράτησα από το Πολυτεχνείο"), ότι οι μισοί συλληφθέντες δεν ήσαν φοιτητές (σημ.: αλήθεια, τόσο πολύ τους πόνεσε που οι φοιτητές ξεσήκωσαν και την εργατιά και που αν δεν χτύπαγαν τα τανκς θα ξεσηκώνονταν μέχρι και οι μανάδες των έγκλειστων αλλά και τα πιτσιρίκια όπως ο αθάνατος 16χρονος Διομήδης Κομνηνός;). Με άλλα λόγια, τα όσα μάθαμε με το άνοιγμα των αρχείων του Φόρειν Όφφις συνοψίζονται σε μια λέξη: μπουρμπούτσαλα!

Τι σημαίνει, λοιπόν, η ετησία δημοσίευση αυτών των αρχείων; Μήπως αποσκοπεί σε εξευμενισμό των τύψεων και σε αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας; Όχι βέβαια! Άλλωστε μερικές απλές σκέψεις (σαν κι αυτές που αναφέρονται τόσο πιο πάνω όσο και σε προηγούμενα κείμενά μου) είναι αρκετές για να μας πείσουν ότι η ιστορική αλήθεια όχι μόνο δεν εξυπηρετείται αλλά μάλλον κινδυνεύει από τέτοια αρχεία. Τότε τι;

Το ζήτημα είναι απλούστατο. Η όλη διαδικασία αποτελεί ένα καλοστημένο θρίλλερ. Ένα άριστα σκηνοθετημένο θρίλλερ επίδειξης δυνάμης. Σαν να μας λένε κάθε χρόνο: "Εντάξει με την εθνική σας ανεξαρτησία και με τη λαϊκή σας κυριαρχία αλλά στον γάμο της ανεξαρτησίας σας με την κυριαρχία σας εμείς είμαστε οι κουμπάροι"!

Ώπα, ρε μάγκες! Είπαμε να συνασπιστείτε και να μας βοηθήσετε τότε που τα βάλαμε με τους Τούρκους, πριν καμμιά διακοσαριά χρόνια. Αλλά δεν νομίζετε ότι εκείνη η ναυμαχία στο Ναυαρίνο κάποτε πρέπει να τελειώσει;

Το αδιέξοδο της νεοσυντηρητικής αμερικανικής ψύχωσης

Σε τούτο το πρώτο σημείωμά μου για τον καινούργιο χρόνο θέλω να σχολιάσω τις απόψεις που διατύπωσε ο Τζέφφρυ Σακς σχολιάζοντας την πολιτική Μπους. Ο Τζέφφρυ Σακς είναι έγκριτος συντηρητικός οικονομολόγος, καθηγητής στο Κολούμπια και εξωτερικός σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου. Μάλιστα, διηύθυνε για λογαριασμό του ΔΝΤ την μετάβαση της Ρωσσίας και της Πολωνίας στην φιλελεύθερη οικονομία επιβάλλοντας μονεταριστικές επιλογές και -λόγω αυτού- συγκρουόμενος με τους κεϋνσιανούς οικονομολόγους (ιδίως με τον Στίνγκλις). Όλα τα εντός εισαγωγικών αποσπάσματα που ακολουθούν είναι ακριβής μεταφορά από όσα δημοσίευσε ο Σακς σε κείμενό του με τίτλο "Μια δήλωση ανεξαρτησίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες".

"Το παγκόσμιο σύστημα, ο ΟΗΕ και οι 191 χώρες του κόσμου, κατήντησαν να ζουν στον ρυθμό των αδικαιολογήτων ψυχώσεων του αμερικανού προέδρου και των νεοσυντηρητικών του Πενταγώνου. Οι ψυχώσεις αυτές συγκεντρώνονται και εξαντλούνται σε ένα μόνο πεδίο: στην παγκόσμια καταπολέμηση της τρομοκρατίας αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα. Όλα τα άλλα προβλήματα σβήνουν σήμερα και αγνοούνται μπροστά στην αντιτρομοκρατική ψύχωση των Ηνωμένων Πολιτειών".

Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ ανέρχονται σε 450 δισ. δολλάρια, ενώ το σύνολο των δαπανών για την καταπολέμηση της φτώχειας, των ασθενειών και της καταστροφής του περιβάλλοντος αλλά και για την εξασφάλιση πόσιμου νερού στον κόσμο δεν υπερβαίνουν τα 15 δισ. "Με αυτή την στρεβλή κατανομή δαπανών διαχειρίζεται η πρώτη οικονομική δύναμη τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Η στρατιωτική προσέγγιση των διεθνών προβλημάτων έχει εκτοπίσει κάθε άλλη (ενν. προσέγγιση) χωρίς ωστόσο τα αποτελέσματα να είναι λαμπρά... Η στρατιωτική προσέγγιση, αντί να ενισχύσει την ασφάλεια του κόσμου, διογκώνει το συναίσθημα ανασφάλειας και πολλαπλασιάζει τους κινδύνους σε όλο και περισσότερα σημεία του κόσμου".

Η Αφρική σαρώνεται από ελονοσία και AIDS ενώ εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να σώζονται κάθε χρόνο. Όμως "οι Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν να δαπανούν σε στρατιωτικούς σκοπούς για μία ημέρα στο Ιράκ πολύ περισσότερα απ' όσα δαπανούν ετησίως για ανθρωπιστικούς σκοπούς στην Αφρική". Ο σημερινός μονόδρομος των ΗΠΑ δεν οδηγεί πουθενά και οι λοιπές χώρες οφείλουν και μπορούν να απεμπλακούν απ' αυτόν. Η φτώχεια, η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, οι υγειονομικές υποδομές, η επέκταση των ασθενειών και η κλιματική επιδείνωση είναι μερικά από τα πραγματικά προβλήματα της ανθρωπότητας τα οποία μπορούν να αντιμετωπισθούν ακόμη και χωρίς την σύμπραξη των ΗΠΑ.

Κι ενώ ο Μπους ενοχοποιεί τον ΟΗΕ ότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του "στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ αθετούν συστηματικά κάθε διεθνή τους υποχρέωση. Ενώ στην διάσκεψη του Μοντερέυ (Μάρτιος 2002) δεσμεύτηκαν ότι θα διαθέσουν 60 δισ. δολλάρια ως βοήθεια για την ανάπτυξη του τρίτου κόσμου, το ποσό αυτό πήγε για την στρατιωτική επιχείρηση στο Ιράκ και ο πρόεδρος (ενν. Μπους) αγνόησε οποιαδήποτε άλλη διεθνή υποχρέωσή του. Στην σύνοδο του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου της Ντόχα (2001) οι ΗΠΑ συμφώνησαν ν' ανοίξουν τις αγορές τους στις εξαγωγές των φτωχών χωρών, ενώ στο Κανκούν (2003) αρνήθηκαν κατηγορηματικά κάτι τέτοιο, διαλύοντας την σύσκεψη". Βεβαίως, οι ΗΠΑ δεν είναι η μόνη χώρα που αθετεί τις υποχρεώσεις της αλλά είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος κι επομένως η ασυνέπειά της προκαλεί προβλήματα σ' όλον τον κόσμο. "Εάν οι ΗΠΑ επιθυμούσαν σοβαρά την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας θα έπρεπε να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά τις εστίες φτώχειας, δυστυχίας και απόγνωσης σε παγκόσμια κλίμακα. Για πολλές περιπτώσεις εξαθλιωμένων πληθυσμών του Τρίτου Κόσμου, αυτό που οι ΗΠΑ ονομάζουν τρομοκρατία δεν είναι παρά απελπισμένος αγώνας για επιβίωση." (σ.σ.: η υπογράμμιση δική μου).

Αν και το συμπέρασμα του -άκρως συντηρητικού- Σακς προκαλεί την εντύπωση του ριζοσπαστικού, δεν είναι παρά στοιχειωδώς έντιμο και αυτονόητο. Ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει πλέον την επάνοδο της Αμερικής στην οδό της λογικής. Παράλληλα, δεν μπορεί μια χώρα με το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού να σέρνει από την μύτη προς το αδιέξοδο 191 χώρες με το υπόλοιπο 95% του πληθυσμού του πλανήτη. Από την στιγμή που οι ΗΠΑ επιλέγουν φορτικά την μονόπλευρη προσφορά ασφάλειας (;;;) ως υποκατάστατο παντός άλλου αγαθού, ο υπόλοιπος κόσμου δικαιούται να αποποιηθεί αυτή την προσφορά και να σκύψει μόνος του στα προβλήματά του.

Όταν ένας συντηρητικός αξιωματούχος των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών έχει το σθένος να εκφράζεται με τέτοιο τρόπο για την πολιτική της χώρας του είναι προφανές ότι το νεοσυντηρητικό εγχείρημα των ηλιθίων που θέλουν να κυβερνήσουν τον κόσμο αντιμετωπίζει -αν μη τι άλλο- σοβαρή κρίση αξιοπιστίας. Και ο κίνδυνος αποτελμάτωσης είναι τόσο εμφανής ώστε πρέπει να διαθέτει κανείς τον δείκτη ευφυΐας του αμερικανού προέδρου για να μην τον αντιλαμβάνεται.