Αποπληθωρισμός: η θανατηφόρα ασθένεια

"Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξετάζει ήδη την προοπτική να επεκτείνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης για να ανακόψει την υποχώρηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, που βρίσκεται πλέον στο ανησυχητικό 0,1%." (Καθημερινή, "O χαμηλός πληθωρισμός παραμένει το μεγάλο πρόβλημα για την ΕΚΤ", 26/9/2015).

Η παραπάνω ειδησούλα είναι πολύ πιθανό να εκπλήσσει τον αδαή αναγνώστη, ο οποίος έχει μάθει πως πρόβλημά του είναι ο υψηλός πληθωρισμός κι όχι ο χαμηλός. Ειδικά δε, ο αρνητικός πληθωρισμός (αποπληθωρισμός) θα αντιμετωπιζόταν ως ευλογία από τον απλό πολίτη, ο οποίος θα καταλάβαινε ότι αυξάνεται η αξία των χρημάτων του μιας και πέφτουν οι τιμές. Και όμως, για τους γνώστες των οικονομικών πραγμάτων, ο αποπληθωρισμός εκλαμβάνεται ως εξαιρετικά επικίνδυνη -συχνά δε, θανατηφόρα- ασθένεια της οικονομίας.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι έχει κάθε λόγο να είναι προβληματισμένος

Υπάρχουν φορές που οι τιμές διαφόρων προϊόντων πέφτουν, ως αποτέλεσμα νέων μεθόδων παραγωγής ή αύξησης της παραγωγικότητας, φαινόμενα που ρίχνουν το κόστος παραγωγής και επιτρέπουν την πτώση της τιμής (όπως συμβαίνει π.χ. με τα ηλεκτρονικά είδη, όπου καινούργια και ανώτερα προϊόντα πωλούνται φτηνότερα από τα παλιότερα). Όμως, όταν αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται στο σύνολο μιας οικονομίας, δεν πρέπει να μιλάμε για αύξηση της παραγωγικότητας αλλά για κατάρρευση της ζήτησης. Κι είναι αυτή ακριβώς η κατάρρευση της ζήτησης που οδηγεί, μέσω της μείωσης της κατανάλωσης, σε μείωση των επενδύσεων και σε μείωση των δημοσίων εσόδων.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Στρογγυλεύοντας τα νούμερα, το ελληνικό κράτος είχε προ κρίσεως έσοδα 96 δισ. με το ΑΕΠ να φτάνει τα 240 δισ. ευρώ. Δηλαδή, το κράτος είχε στην διάθεσή του το 40% του ΑΕΠ για να ασκήσει κυβερνητική και κοινωνική πολιτική. Σήμερα, με το ΑΕΠ να έχει πέσει στα 180 δισ., το 40% του κράτους αντιστοιχεί σε 72 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος είτε πρέπει να περικόψει τις δαπάνες του (άμυνα, παιδεία, υγεία, κοινωνικές παροχές, επενδύσεις κλπ) κατά 24 δισ. είτε πρέπει να αυξήσει τα φορολογικά του έσοδα κατά το ίδιο ποσό είτε, βεβαίως, να κάνει έναν συνδυασμό και των δυο επιλογών.

Το κακό είναι πως οποιαδήποτε επιλογή κι αν κάνει το κράτος, αποκλείεται να είναι αποτελεσματική 100%. Και τούτο διότι αφ' ενός μεν, όντας δέσμιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης, δεν μπορεί να υποστηρίξει την επιλογή του με την κατάλληλη πολιτική (επιδότηση εξαγωγών, δασμοί εισαγωγών, υποτίμηση νομίσματος κλπ) αφ' ετέρου δε το περιβάλλον είναι δυσμενές, καθώς οι περισσότερες χώρες του πλανήτη αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Έτσι, σύντομα εμφανίζεται η ανάγκη για περαιτέρω μείωση δαπανών ή για μεγαλύτερη αύξηση φορολογίας. Μπαίνει, δηλαδή, σε κίνηση ο -γνωστός στους οικονομολόγους- "καθοδικός σπειροειδής κύκλος τού διαβόλου", ο οποίος οδηγεί σε ύφεση που συνεχώς βαθαίνει.


Για να ανακόψουν την πτώση της ζήτησης, οι κεντρικοί τραπεζίτες ρίχνουν το βασικό επιτόκιο δανεισμού, ώστε να φτηνύνει το χρήμα και να αυξηθεί η κατανάλωση. Παράλληλα, μείωση επιτοκίου σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα πληρώσουν λιγώτερους τόκους για τα δάνειά τους, άρα θα αυξήσουν το περιθώριο κέρδους τους, άρα θα ανεβεί η τιμή της μετοχής τους, άρα δημιουργούνται κίνητρα για επενδύσεις.

Θεωρητικά, όλα αυτά είναι σωστά. Μόνο που στην τρέχουσα συγκυρία έχουμε δυο κεφαλαιώδη προβλήματα: πρώτον, το επιτόκιο της ΕΚΤ είναι ήδη σχεδόν μηδενισμένο (0,05%) και, δεύτερον, τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής εξουδετερώνονται από το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι χώρες του κόσμου κάνουν το ίδιο πράγμα. Δηλαδή, ήδη η ΕΚΤ έχει πέσει σε "παγίδα ρευστότητας". Γι' αυτό ο Ντράγκι αναγκάζεται να πάρει αντισυμβατικά μέτρα (π.χ. αύξηση κυκλοφορίας χρήματος, αρνητικό επιτόκιο κλπ), όπως είδαμε στον πρόλογο αυτού του σημειώματος, χωρίς να είναι δεδομένο ότι θα έχουν επιτυχία. Κατά πάσα πιθανότητα, τα πράγματα είναι χειρότερα απ' ό,τι δείχνουν.

Ελλάδα: Δημοσιονομικά στοιχεία 2005-2014  (στοιχεία: Eurostat - πίνακας: Cogito ergo sum)

Σαν να μη φτάνουν όλα αυτά τα αρνητικά, ο χαμηλός πληθωρισμός (πόσο μάλλον ο αποπληθωρισμός) διογκώνει το πρόβλημα των κρατικών χρεών. Αν μια χώρα δανείζεται με 4% και ο πληθωρισμός τρέχει επίσης με 4%, ουσιαστικά δεν επιβαρύνεται η οικονομία της. Αν, μάλιστα, ο πληθωρισμός ανεβεί στο 5% ή στο 6%, την συμφέρει να δανείζεται. Σε συνθήκες αποπληθωρισμού, όμως, τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα. Με τον πληθωρισμό να πέφτει στο -1%, η χώρα επιβαρύνεται ουσιαστικά με 5%. Στον τόπο μας, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε το 2013 στο -0,8% και το 2014 στο -0,4%. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ο αποπληθωρισμός επιβάρυνε το χρέος μας πάνω από μια ποσοστιαία μονάδα σε δυο χρόνια.

Κλείνουμε το σημερινό σημείωμα με μια παρατήρηση, απόρροια των όσων είπαμε πιο πάνω. Όποιος ισχυρίζεται ότι, σε συνθήκες αποπληθωρισμού και με δεκαετή δάνεια επιτοκίου 5% (με βασικό επιτόκιο ΕΚΤ μηδενισμένο), το ελληνικό χρέος μπορεί να εξυπηρετηθεί, είναι είτε άσχετος είτε ψεύτης είτε βλαξ.

Το τέλος των ψευδαισθήσεων

Χαίρομαι που το χτεσινό κείμενό μου, αν και μάλλον απλό στην σύλληψή του, έγινε αφορμή για μερικά εξαιρετικής ποιότητας σχόλια. Παρ' ότι δεν είχα καμμιά διάθεση να κάνω μαρξιστική ανάλυση του κινεζικού φαινομένου αλλά απλώς να καταδείξω την πλάνη όσων επιμένουν να μιλούν για "θαύμα", οι αναγνώστες συμπλήρωσαν (μάλλον επαρκώς) αυτό το κενό. Ας προσθέσω κι εγώ, λοιπόν, δυο-τρεις σκέψεις ακόμη στο ίδιο θέμα.

Η αναφορά μου στην Κίνα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η κινεζική φούσκα αποτελεί την τρίτη συνεχόμενη "υποκρίση" (αν μου επιτρέπεται ο νεολογισμός) στην μεγάλη κρίση που βιώνει ο καπιταλισμός εδώ κι εφτά χρόνια. Η αρχή έγινε με την κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, συνεχίστηκε με την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (κυρίως στην ευρωζώνη) και τώρα ήρθε η σειρά τής Κίνας.

Η εξέλιξη της παγκόσμιας "φούσκας χρέους" (ιδιωτών, επιχειρήσεων και κρατών συνολικά) διαχρονικά.
Είναι σαφής η αλματώδης αύξηση επί παγκοσμιοποίησης, μετά την οπισθοχώρηση του κομμουνισμού το 1990.
- Μπλε γραμμή, μέτρηση αριστερά: Παγκόσμιο χρέος σε τρισ. δολλάρια
- Διακεκομμένη γραμμή, μέτρηση αριστερά: Παγκόσμιο ΑΕΠ σε τρισ. δολλάρια
- Κόκκινη γραμμή, μέτρηση δεξιά: Παγκόσμιο χρέος ως ποσοστό επί του παγκόσμιου ΑΕΠ

(Πηγή: InvestmentWatch)

Όσο κι αν δεν αρέσει σε πολλούς, οι τρεις υποκρίσεις όχι μόνο είναι αλληλένδετες αλλά έχουν κι ένα κοινό χαρακτηριστικό: ξεσπάνε τοπικά αλλά, λόγω παγκοσμιοποίησης, έχουν παγκόσμιες επιπτώσεις. Βέβαια, και οι τρεις άρχισαν με το σκάσιμο μιας φούσκας. Στις ΗΠΑ η φούσκα δημιουργήθηκε από τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια χαμηλής εξασφάλισης (subprime), στην Ευρώπη από την αλόγιστη και εξαιρετικά επικίνδυνη έκθεση του τραπεζικού συστήματος σε υψηλού κινδύνου επενδύσεις (υψηλή μόχλευση) και στην Κίνα από την ανάληψη υψηλών ιδιωτικών χρεών υπό την προσδοκία εξ ίσου υψηλών -πλην, εντελώς αβέβαιων- κερδών. Κι αφού οι φούσκες σκάνε νομοτελειακά πάντα και παντού, είναι σίγουρο πως σκάνε ακόμη και στην Κίνα.

Πριν την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, οι ανωμαλίες στην οικονομία μιας χώρας εξομαλύνονταν με αυτόματο τρόπο. Όσο η παγκόσμια οικονομία ακμάζει, μία μεμονωμένη εθνική οικονομία μπορεί να παίρνει διάφορα μέτρα (π.χ. υποτίμηση του νομίσματος, εξισωτικούς δασμούς, επιδοτήσεις των εξαγωγών κλπ) μέχρι να γίνει και πάλι ανταγωνιστική. Όμως, σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, η εξέλιξη είναι διαφορετική. Η παγκόσμια οικονομία ως σύνολο δεν μπορεί να κάνει νομισματική υποτίμηση. Μπορεί να γίνει μόνον πιο παραγωγική αλλά όχι πιο ανταγωνιστική. Όλες οι μεγάλες οικονομικές περιοχές του κόσμου (ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ρωσία, Κορέα, Νοτιοανατολική Ασία, προ καιρού η Βραζιλία, τώρα και η Ιαπωνία με την Κίνα)  έχουν δοκιμάσει την δική της κρίση καθεμιά τα τελευταία 20-30 χρόνια. ¨Ετσι, δεν υπάρχουν πια άθικτοι, οι οποίοι θα μπορούσαν να αναλάβουν ρόλο παγκόσμιας οικονομικής ατμομηχανής, με αποτέλεσμα το τραίνο να έχει κόψει ταχύτητα και η ανάπτυξη να επιβραδύνεται σταθερά. Για παράδειγμα, τον Απρίλιο το Δ.Ν.Τ. εκτιμούσε ότι ο ρυθμός της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης για το 2015 θα ανέλθει στο 3,5 %. Τον Ιούλιο η πρόβλεψή του έπεσε στο 3,3 %. Η κινεζική κρίση θα πιέσει το ποσοστό αυτό ακόμη πιο χαμηλά, ίσως και κάτω από 3%.

Το 0,6% του πληθυσμού της γης νέμεται το 39,3% του πλούτου της.

Η ρίζα τού κακού έχει προσδιοριστεί από την μαρξική θεωρία και λέγεται "υπερσυσσώρευση κεφαλαίων". Για να κινείται ομαλά μια οικονομία, πρέπει οι αποταμιεύσεις της να ισούνται προς τις επενδύσεις της. Επειδή, όμως, η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση οδηγεί στην συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια, το κεφάλαιο ενδιαφέρεται όλο και λιγώτερο για επενδύσεις που δεν υπόσχονται υψηλά κέρδη. Έτσι, λοιπόν, παρατηρείται το φαινόμενο που ο πρώην διοικητής τής Fed Μπεν Μπερνάνκι είχε αποκαλέσει "αποταμιευτική πλημμύρα". Δημιουργείται, δηλαδή, ένας λιμνάζων πλούτος παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να φρενάρει η ανάπτυξη. Για να αποκατασταθεί η σχέση ισότητας, οι μεν κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια (ώστε αφ' ενός μεν να κάνουν ασύμφορη την αποταμίευση αφ' ετέρου δε να αυξήσουν την ζήτηση χρήματος) οι δε κυβερνήσεις μεταφέρουν φτηνό χρήμα από τους αποταμιευτές προς τις επιχειρήσεις μέσω των προγραμμάτων δημοσίων επενδύσεων τα οποία χρηματοδοτούνται από την αυξημένη φορολόγηση των πολιτών τους.

Παρένθεση. Όλοι όσοι φοβούνταν ή εξακολουθούν να φοβούνται πιθανό κούρεμα των καταθέσεών τους (όπως έγινε πριν δυόμισυ χρόνια στην Κύπρο), ας ρίξουν μια ματιά στο υπόλοιπο του τραπεζικού τους λογαριασμού κι ας το συγκρίνουν με το προ πενταετίας υπόλοιπο. Θα διαπιστώσουν ότι οι καταθέσεις τους έχουν ήδη κουρευτεί με την ψιλή και οσονούπω θα μείνουν γουλί. Κλείνει η παρένθεση.

Το κακό είναι ότι το σύστημα μπούκωσε και δεν δουλεύει άλλο. Πρόκειται για το τέλος των ψευδαισθήσεων. Η μετατόπιση αξιών από την εργασία προς το κεφάλαιο έφτασε στο όριό της. Η αύξηση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας έχει νόημα εφ' όσον κάπου έξω υπάρχει μια ανθούσα οικονομία που θα αγοράζει τις εξαγωγές μας. Όμως, σε συνθήκες παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής ύφεσης, κάτι τέτοιο δεν ισχύει πια. Είναι, λοιπόν, αδήριτη η ανάγκη να τονωθούν οι εγχώριες καταναλώσεις, μετατοπίζοντας αντίστροφα πλέον αξίες: από το κεφάλαιο προς την εργασία. Και όσο τα κράτη (ανάμεσά τους και η Κίνα, φυσικά) δεν κάνουν τίποτε γι' αυτό, τόσο περισσότερο πλησιάζουν στο χείλος τού γκρεμού. Ο κρότος που θα κάνουν και ο μπουχός που θα σηκώσουν πέφτοντας, θα είναι ευθέως ανάλογοι του μεγέθους τους.

Ο μύθος τού "κινεζικού θαύματος"

Εδώ και κάμποσα χρόνια ακούμε για το "κινεζικό θαύμα". Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν ότι σύντομα η Κίνα θα κυριαρχήσει στον κόσμο λόγω της αλματωδώς αναπτυσσόμενης οικονομίας της. Κάποιοι, μάλιστα, επιμένουν ακόμη σ' αυτή την άποψη. Μεταξύ δε των οπαδών τής θεωρίας τού Φρήντμαν, η Κίνα συνιστά το καλύτερο παράδειγμα των ωφελειών τις οποίες απολαμβάνουν όσες οικονομίες υιοθετούν τις νεοφιλελεύθερες δοξασίες. Προσωπικά, όμως, εκτιμώ πως όλη αυτή η κουβέντα περί "κινεζικού θαύματος" δεν αποτελεί παρά έναν ακόμη μύθο κι ας δούμε γιατί.

Η παρουσίαση της Κίνας ως νέας οικονομικής υπερδύναμης βασίζεται σε ουδέτερους στατιστικούς δείκτες, όπως το ΑΕΠ και το πλεόνασμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. Μόνο που αυτοί οι δείκτες δεν λαμβάνουν υπ' όψη μερικά βασικά δεδομένα, όπως π.χ. το γεγονός ότι το "θαύμα" οφείλεται κατά μείζονα λόγο στις πολυεθνικές, οι οποίες εκμεταλλεύθηκαν το εξευτελιστικό κόστος εργασίας και την εξωπραγματικά χαμηλή ισοτιμία τού γουάν προς τα άλλα νομίσματα. Με άλλα λόγια, η ταχύτατη ανάπτυξη της Κίνας δεν οφείλεται στον Φρήντμαν και στα "παιδιά του Σικάγου" αλλά στην ύφεση και την απένδυση των παραδοσιακών μητροπολιτικών κέντρων τού παγκόσμιου καπιταλισμού.

Ας κάνουμε μια στάση εδώ, να δούμε λίγο και τα περί ΑΕΠ. Η αλήθεια είναι ότι παρ' ότι το κινεζικό ΑΕΠ (9,24 τρισ. δολλάρια το 2013) υπολείπεται εκείνου των ΗΠΑ (16,77 τρισ. δολλάρια), εκτιμάται ότι η αγοραστική του δύναμη φτάνει και ίσως ξεπερνάει την αγοραστική δύναμη του πολιτειακού ΑΕΠ (κυρίως λόγω ισοτιμίας). Όμως, ο πληθυσμός τής Κίνας είναι υπερτετραπλάσιος εκείνου των ΗΠΑ. Έτσι, το κατά κεφαλήν εισόδημα των κινέζων δεν φτάνει ούτε το 13% του κατά κεφαλήν εισοδήματος των πολιτειακών (6.807 δολ. έναντι 53.042 δολ. το 2013). Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα αποτελεί πολύ σημαντικώτερο οικονομικό δείκτη από το ΑΕΠ.

Συνεχίζουμε. Η βασικώτερη παράμετρος, η οποία κλονίζει συθέμελα τον μύθο περί "κινεζικού θαύματος" είναι η εσωτερική κατανάλωση. Τόσο ιστορικά όσο και πρακτικά πιστοποιείται ότι κύριο μοχλό για την ανάπτυξη μιας οικονομίας αποτελεί η εσωτερική της κατανάλωση. Και η εσωτερική κατανάλωση της Κίνας, με κατά κεφαλήν εισόδημα 6.807 δολλάρια, είναι από ανύπαρκτη έως αστεία.

Παρένθεση. Για να μπορέσει ο αναγνώστης να καταλάβει το μέγεθος αυτής της αστειότητας, να σημειώσω ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα των ελλήνων το 2013 άγγιξε τα 22.000 δολλάρια. Και όμως, η χώρα βυθιζόταν στην ύφεση, η κατανάλωση έπεφτε, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έκλειναν, οι μεγαλύτερες πάλευαν να κρατηθούν με τα δόντια και μόνο οι πολύ μεγάλες εξακολουθούσαν να αναπτύσσονται και να συσσωρεύουν πλούτο. Κλείνει η παρένθεση και πάμε να συνδυάσουμε τα στοιχεία που προαναφέραμε.

Είπαμε, λοιπόν, ότι η εσωτερική κατανάλωση της Κίνας είναι αστεία και η οικονομική της ανάπτυξη οφείλεται κυριως στις πολυεθνικές, οι οποίες εκμεταλλεύτηκαν τα "καλά" της παγκοσμιοποίησης, κυρίως δε το εξευτελιστικά χαμηλό κόστος εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα πατάει σε ξένα πόδια. Έτσι, αν κάποια στιγμή οι πολυεθνικές αποφασίσουν να μετακομίσουν σε άλλους παραδείσους, η κινεζική οικονομία θα σωριαστεί.

Ίσως αναρωτιέστε γιατί να μετακομίσουν οι πολυεθνικές από την Κίνα, αφού περνάνε μια χαρά. Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Μη ξεχνάμε ότι η συγκεντρωτική (σχεδόν δικτατορική) εξουσία τής Κίνας έχει να αντιμετωπίσει δυο τεράστιους κινδύνους αποσταθεροποίησής της. Από την μια, υπάρχει ένα προλεταριάτο εκατοντάδων εκατομμυρίων, το οποίο είναι εξαθλιωμένο και εξαθλιώνεται όλο και περισσότερο, άρα ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσηκωθεί απαιτώντας την λήψη μέτρων για την αναβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου. Κι από την άλλη, υπάρχει ένα εξαιρετικά επιβαρυμένο φυσικό περιβάλλον, το οποίο είναι σίγουρο πως πολύ σύντομα θα απαιτήσει κι αυτό λήψη μέτρων προστασίας του. Όταν, λοιπόν, φτάσει η στιγμή που η κινεζική εξουσία θα υποχρεωθεί να επιβάλει οποιασδήποτε μορφής ελέγχους που θα θίγουν την ασυδοσία τού κεφαλαίου, είναι φυσικό να αρχίσει η απένδυση και η έξοδος των πολυεθνικών από την χώρα. Πολύ περισσότερο δε, αφού σε συνθήκες παγόσμιας κρίσης, το κόστος εργασίας καταρρέει παγκοσμίως, κάνοντας ευκολώτερη την εξεύρεση νέων "παραδείσων".

Όλα αυτά τα γνωρίζει η κινεζική ηγεσία, γι' αυτό προσπαθεί να διατηρήσει τεχνητά σε υψηλά επίπεδα την ανταγωνιστικότητά της φτηναίνοντας το γουάν ακόμη περισσότερο, μολονότι η ισοτιμία του είναι ήδη αφύσικα χαμηλά, όπως προαναφέραμε. Όμως, έτσι πλήττει ακόμη περισσότερο την εσωτερική της κατανάλωση και πριονίζει ακόμη βαθύτερα το κλαδί στο οποίο στηρίζεται. Πόσο θα αντέξει ακόμη αυτό το κλαδί; Θα δούμε. Προσωπικά, πιστεύω ότι δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ...

Ένα ενδιαφέρον γράφημα από την National Inflation Association, το οποίο συγκρίνει την φούσκα τού δείκτη Nasdaq
με την φούσκα τού χρηματιστηρίου τής Σαγκάης. Τις δυο φούσκες χωρίζουν 15 χρόνια.

Δεν ξέρω πόσες και ποιες αντιρρήσεις μπορεί να εγερθούν στις απόψεις που διατύπωσα αλλά πρέπει να συμπληρώσω ότι το πρόβλημα της εσωτερικής ζήτησης άρχισε να γίνεται αισθητό μέχρι και στην Γερμανία, όπου 7,5 εκατομμύρια εργαζόμενοι ζουν με λιγώτερα από 400 ευρώ το μήνα λόγω των mini jobs. Το γερμανικό ΑΕΠ είχε αύξηση στο β' τρίμηνο του 2015 κατά 0,4% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, με τις εξαγωγές να είναι ο βασικός μοχλός αύξησής του. Κι αν το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 1,6% σε ετήσια βάση, η εσωτερική κατανάλωση είχε την μικρότερη από ποτέ συμβολή.

Τα στοιχεία των διεθνών μελετών είναι σαφή και, μεταξύ άλλων, πιστοποιούν ότι: "Στην Γερμανία, σχεδόν το 40% των εργαζομένων είχε το 2013 άτυπες θέσεις εργασίας, κερδίζοντας μόνο το 56% του ετήσιου εισοδήματος ενός τακτικού υπαλλήλου. Οι φτωχοί εργαζόμενοι είναι πλέον η νέα πραγματικότητα η οποία θυμίζει συνθήκες του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, μόνο το ένα τέταρτο του συνόλου των εργαζομένων σε όλο τον κόσμο έχουν σταθερές συμβάσεις εργασίας. Η ανισότητα, που χαρακτηρίζει τις οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών, φρενάρει και την ανάπτυξη".

Υπάρχει λύση; Η απάντηση είναι απλή: μέσα στον καπιταλισμό, όχι.  Αύξηση της κατανάλωσης σημαίνει αύξηση εργατικού εισοδήματος, άρα αύξηση κόστους εργασίας, άρα μείωση κερδών, άρα πτώση ανταγωνιστικότητας. Να, λοιπόν, ο φαύλος κύκλος που ανατροφοδοτεί αδιέξοδα τις κρίσεις του καπιταλισμού. Καθώς έχει τις ρίζες του στην μεγιστοποίηση του κέρδους, το πρόβλημα με τον καπιταλισμό δεν είναι ότι δεν εξανθρωπίζεται αλλά ότι δεν μπορεί να εξανθρωπιστεί.

Σαββατιάτικα (74) - τα εκλεγμένα

*** Βγήκε ο Βασίλης Λεβέντης κι έμεινε έξω η Φωτεινή Πιπιλή; *** Τελικά, ο Δημήτρης Καμμένος πρέπει να υλοποίησε μια παλιά του επιθυμία. *** Δεν μπορεί, όλο και θα είχε πει κάποτε "μωρέ, κάντε με εμένα μια μέρα υπουργό...". *** A propos, ο υπουργός τού δωδεκάωρου τί σύνταξη θα πάρει: απλού βουλευτή ή υπουργού; *** Σοβαρά, ποδοπατήθηκαν οι πιστοί στην Μέκκα και πεθαναν εφτακόσιοι; *** Αμ, κορόιδα είμαστε εμείς οι χριστιανοί που πάμε να προσκυνήσουμε μπουσουλώντας; *** Τζήμερος: "Γιατί τραγωδία; Αυτό ήταν το θέλημα του Αλλάχ." *** Θάνο, με εντυπωσιάζεις! *** Αποδεικνύεις πραγματικά ότι η μαλακία δεν έχει όρια. *** Τα βλέπεις, Φώφη; *** Δεν ήθελες να διώξεις τα βαρίδια και για να σου την σπάσει ο Αλέξης έδωσε οφφίτσια στον Μπόλαρη και την Θεοδώρα. ***

Αυτό το "κοιτάω καρφί τον φακό" κάποιον μου θυμίζει...

Ελάτε καλέ, εδώ δεν έχετε πρόβλημα να σταματήσετε σε γυράδικο για να πάρετε καπουτσίνο στο πλαστικό και σας πειράζει που μπήκε η Τζάκρη στην κυβέρνηση; *** Ήρθαν τα Τζάκρια να διώξουν τα Τζήμερα, ένα πράμα. *** Βγήκε ο Γιώργος Αμυράς κι έμεινε έξω ο Νίκος Ορφανός; *** Αυτό που ο Κυριάκουλας θέλει να γίνει αρχηγός τής ΝουΔού πριν από την αδερφή του, πώς το βλέπετε; *** Στο ράφι θα την αφήσει την κοπέλλα; *** Σκατά παραδόσεις έχουν εκεί στην Κρήτη. *** Για να λέμε και του γουρλομάτη το δίκιο, όμως, θά 'χει πλάκα να είναι ο Μητσοτάκουλας επίτιμος πρόεδρος στο κόμμα όπου θα προεδρεύει ο γιος του. *** Να κάνουμε και την Ντόρα αντιπρόεδρο, να δέσει το γλυκό; *** Φίλης: "Γενικώς, δεν θα μιλάω πολύ." *** Πολύ σωστά, Νίκο μου! *** Εσύ μόνο θα τρως και δεν μιλάμε όταν τρώμε, έτσι; *** Δεν κατάλαβα, τί κακό έχει ο Φίλης ως υπουργός παιδείας, έρευνας και θρησκευμάτων; *** Με τόσα αντικείμενα στο υπουργείο, ποιός άλλος διαθέτει τον απαραίτητο όγκο για να τα καταφέρει; *** Σημίτης, Κοντογιαννόπουλος, Σουφλιάς, Γιωργάκης, Αρσένης, Ευθυμίου, Μαριέττα, Στυλιανίδης, Σπηλιωτόπουλος, Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλος, Μπαλτάς, Φίλης... ***

Πάτα το κουμπί, Κούλη!

Αν δεις τους υπουργούς της, καταλαβαίνεις γιατί κατάντησε έτσι η παιδεία. *** Βγήκε η Κατερίνα Παπακώστα κι έμεινε έξω η Νόνη Δούνια; *** Δεν προσέξατε τι ψηφίσατε και αδυνάτισε πολύ η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του Ποταμιού. *** Ούτε Λυμπεράκη, ούτε Ταχιάου, ούτε Ορφανός... *** Δύσκολοι καιροί, Σταύρακα. *** Σταύραξ: "Ή θα συνεχίσουμε αυτόνομα ή θα διαλυθούμε." *** Λάθος οι διαζευκτικοί σύνδεσμοι, Σταύρακα, αρκούσε ένα "και" στην μέση. *** Μήπως χτες νιώσατε μια έντονη φαγούρα στο υπογάστριο; *** Θα είναι που ψοφολόησε ο Θεοφιλογιαννάκος. *** Ο Παττακός δεν λέει να την κάνει με τίποτε. *** Έφτασε 103 και συνεχίζει, λέμε! *** Να δείτε που αυτός έχει φτύσει στο στόμα τον Μητσοτάκουλα. *** Κάποιος να πει του Αλέξη ότι πρέπει να προσέχει. *** Έτσι όπως πάει να γίνει Ανδρέας, μπορεί να καταλήξει Γιωργάκης. *** Βγήκε η Άννα Καραμανλή κι έμεινε έξω ο Γιάννης Μιχελάκης; *** Και καλά ο Νίκος, ρε συ Πάνο, αλλά ούτε η Ξουλίδου υπουργείο; *** Με μια γραμματεία στο παιδείας (πού αλλού!) την καθάρισες την κοπέλλα; *** Και γιατί δεν ξανάστειλες τον Παυλάρα στο εργασίας, να ολοκληρώσει το έργο του; *** Μισές δουλειές... *** Πριν Πανίκα νομάρχη και Παπαγεωργό δήμαρχο, τώρα μπαρμπα-Γιάννη δήμαρχο και Μπένυ, Μπουχέσα, Λεβέντη, Ζουράρι και Σταύρακα βουλευτές. *** Αχ, βρε δόλια Θεσσαλονίκη... πώς κατάντησες έτσι από σταυροδρόμι πολιτισμών που ήσουν κάποτε; *** Δεν κατάλαβα γιατί ενοχληθήκατε που ο άλλος στον Πύργο έρριξε καυτό καφέ στην βουλγάρα αντί να της πληρώσει τα χρωστούμενα. *** Να λέτε πάλι καλά που δεν ήσαν στην Μανωλάδα, γιατί θα την πυροβολούσε. *** Θεανώ η Φωτίου, υπουργός κοινωνικής αλληλεγγύης: "Με το τίποτα, όπως είναι τα γεμιστά, χορταίνει ολόκληρη οικογένεια, έτσι θα τα καταφέρουμε."

Σκατά παρκάρισμα, ρε Αλλαντίν...

*** Και με μένα που δεν μ' αρέσουν τα γεμιστά, τί θα γίνει, ρε Θεανώ; *** Με το ζόρι θα μου τα δώσεις, όπως δίνανε παλιά το ρετσινόλαδο; *** Θεανώ και πάλι: "Νοικύρεμα είναι να μαζεύουμε τα φρούτα που περισσεύουν και να τα κάνουμε μαρμελάδα." *** Καλονοικοκυρά η Θεανούλα... να της βρούμε ένα καλό παιδί. *** Βγήκε ο Άδωνις Κωλόχαρτος κι έμεινε έξω ο Θανούλης Πλεύρης; *** Απεργία στον ΒήμαFM είπατε; *** Ζητάνε τα δεδουλευμένα τους οι εργαζόμενοι; *** Προβοκάτσια! *** Αποκλείεται να είναι μπαταχτσής ο Ψυχάρης! *** Αληθεύει ότι ο Λαφαζάνης καταγγέλλει νοθεία στις εκλογές και προσφεύγει στον Άρειο Πάγο; *** Εμ, είπα κι εγώ πώς έγινε κι έμειναν εκτός βουλής οι δραχμολάγνοι ριζοσπάστες μας! *** Με την νοθεία εξηγούνται όλα. *** Economist: "Ο πάπας ακολουθεί τον Λένιν όταν λέει πως ο καπιταλισμός κατέστρεψε τον κόσμο πριν έναν αιώνα." *** Κομμουνιστής ο Φραγκίσκος; *** Του κόσμου τα ύστερα! *** Να δω τον πάπα να κρατάει σημαία με σφυροδρέπανο κι ας πεθάνω την ίδια στιγμή! *** Βγήκε η Σοφία Βούλτεψη κι έμεινε έξω η Αφροδιτούλα Αλ-Σάλεχ; *** Αυτό που λέτε ότι έκανε πουστιά η Φολκσβάγκεν, πολύ με συγχίζει. *** Τί ακριβώς ανακαλύψατε, το ζεστό νερό ή τις λάσπες; *** Πότε θα καταλάβετε ότι άνευ πουστιάς δεν βγαίνουν εκατομμύρια; *** Γι αυτό δεν την λέμε πουστιά, την λέμε επιχειρηματική πρακτική, βρε αγράμματοι. ***

Ευτυχισμένα χρόνια

Το ότι η αποκάλυψη για τους ρύπους τής Φολκσβάγκεν έγινε στις ΗΠΑ, όπου ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι ανύπαρκτος, λέει κάτι; *** Πάλι η Γεροβασίλη κυβερνητική εκπρόσωπος; *** Χάθηκε λίγο χιούμορ, να βάλουνε τον Στέφανο Χίο; *** Το ξέρατε ότι, αυτή την στιγμή, στο συμβούλιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων τού ΟΗΕ προεδρεύει η Σαουδική Αραβία; *** Η χώρα που συλλαμβάνει 17χρονο διαδηλωτή και τον καταδικάζει σε θάνατο; *** ΟΗΕ: ανέκδοτο με τρία γράμματα. *** Βγήκε η Εύη Χριστοφιλοπούλου κι έμεινε έξω ο Μιχάλης Α' ο Αδιάβαστος; *** Έχετε προσέξει τον Σταύρακα στις φωτογραφίες του, με πόση άνεση κοιτάει τον φακό κατάφακα; *** Είχε την κλίση από μικρός και, αν δεν με πιστεύετε, δείτε τον στην πρώτη φωτογραφία ως φαντάρο. *** Στην τελευταία φωτογραφία, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης σε ένα ενσταντανέ από την εποχή που ήταν κοντά στον Χαρίλαο. *** Δυστυχώς, Πανούλη μου, σαν βγεις στον πηγαιμό για το Νομισματοκοπείο... *** Βγήκε η Έλενα Ράπτη κι έμεινε έξω ο Αργύρης Ντινόπουλος; *** Να περάσετε ένα όμορφο σαββατοκύριακο και πιείτε κι ένα ποτηράκι στην υγειά όσων εθνοπατέρων δημοκρατών αγωνιστών δεν κατάφεραν τούτη την φορά να εκλεγούν βουλευτές. *** Πάλι με χρόνια, με καιρούς, αδέρφια! *** Γεια χαρά! ***

Εξωφρενική αύξηση; Απλώς... μπίζνες!

Μέχρι χτες δεν τον ήξερε ούτε η μάνα του. Χάρη στον καπιταλισμό, όμως, σήμερα τον έχει μάθει πια ολόκληρος ο πλανήτης. Πολλοί ισχυρίζονται ότι μέσα σε μια μέρα κατάφερε να γίνει ο πλέον μισητός άνθρωπος του κόσμου. Κι όμως, στα 32 του χρόνια ο Μάρτιν Σκρέλι δεν έκανε τίποτε άλλο εκτός από το να συμπεριφέρεται ως συνεπής καπιταλιστής και είμαι σίγουρος πως ο Μίλτον Φρήντμαν, αν ζούσε, θα του έδινε πολλά συγχαρητήρια.

Τον περασμένο Αϋγουστο, λοιπόν, ο Σκρέλι διέθεσε, μέσω της εταιρείας του Turing, 55 εκατομμύρια δολλάρια και αγόρασε από την Impax Laboratories τα δικαιώματα του φαρμάκου Daraprim. Το εν λόγω φάρμακο περιέχει την δραστική ουσία πυριμεθαμίνη, η οποία καταπολεμά μεταξύ άλλων και την τοξοπλάσμωση, μια ασθένεια που μεταδίδεται κυρίως με την τροφή και προσβάλλει εύκολα όσους έχουν αδυνατισμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Με απλά λόγια, το Daraprim είναι ένα φάρμακο άκρως απαραίτητο σε όσους πάσχουν από aids.

Για να καταλάβουμε τα παρακάτω, ας σημειώσουμε μια μικρή λεπτομέρεια. Η πυριμεθαμίνη βγήκε στην αγορά το 1953. Αυτό σημαίνει ότι η πατέντα τού φαρμάκου έχει λήξει προ πολλού και τώρα πλέον μπορεί να το παράξει όποιος θέλει, χωρίς να πληρώνει δικαιώματα. Όμως, αυτό το "όποιος θέλει" σημαίνει στον καπιταλισμό υψηλό ανταγωνισμό, άρα χαμηλή τιμή, άρα χαμηλά κέρδη. Έτσι, παρ' ότι το φάρμακο βγήκε "εκτός πατέντας" και μπορεί να το παράξει όποιος θέλει, η μόνη που το παρήγαγε ήταν η Impax αλλά κι αυτή το πούλησε στον Σκρέλι. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι όποια φαρμακευτική εταιρεία σέβεται τον εαυτό της ασχολείται μόνο με πατενταρισμένα φάρμακα.

Ο Μάρτιν Σκρέλι εξηγεί: "Στα 750 δολλάρια το χάπι, το φάρμακο παραμένει υποτιμημένο"...

Ας επιστρέψουμε, όμως, στην ιστορία μας. Αυτό το άκρως απαραίτητο σε πολλά εκατομμύρια ανθρώπους φάρμακο έχει κόστος παραγωγής κάτω από ένα δολλάριο το χάπι και μέχρι τον περασμένο Αύγουστο πουλιόταν προς 13,5 δολλάρια. Όμως, ο Σκρέλι δεν πλήρωσε 55 εκατομμύρια για να πουλάει χάπια προς 13,5 δολλάρια. Έτσι αποφάσισε να κάνει μια μικρή αύξηση στην τιμή του Daraprim κατά... 5.555%. Το χάπι που κοστίζει λιγώτερο από ένα δολλάριο, πουλιέται πλέον αντί εφτακοσίων πενήντα δολλαρίων!

Ξέσπασε σάλος. Η Εταιρεία Μολυσματικών Νόσων των ΗΠΑ έστειλε μία επιστολή στην Turing, ζητώντας να αναθεωρήσει την απόφασή της για την αύξηση της τιμής του φαρμάκου, την οποία χαρακτήρισε ως "άδικη για πολλές ευπαθείς κατηγορίες ασθενών" και προτρέποντάς τη να εφαρμόσει μία "δίκαιη και λογική στρατηγική τιμών". Ακόμη και η Χίλλαρυ Κλίντον αναγκάστηκε να σχολιάσει την αύξηση της τιμής τού φαρμάκου ως "εξωφρενική".

Ο Σκρέλι απάντησε με πολλούς τρόπους στους επικριτές του. Κατ' αρχάς, έγραψε στο τουίττερ: "Φαίνεται ότι τα μέσα ενημέρωσης άρχισαν ξαφνικά να με δείχνουν με το δάχτυλο. Έτσι, τους δείχνω κι εγώ ένα δάχτυλο, αλλά ούτε τον δείκτη μου ούτε το μικρό μου δαχτυλάκι". Μάλιστα δε, συνόδεψε αυτή την ανάρτησή του με το τραγούδι τού Έμινεμ "The way I am (έτσι είμαι εγώ)". Ο σάλος που ξέσπασε, υποχρέωσε τον Σκρέλι να μετατρέψει τον λογαριασμό του σε private, ώστε να έχουν πρόσβαση μόνο όσοι εκείνος επιλέγει.

Στην συνέχεια, παραχώρησε τηλεοπτική συνέντευξη όπου υποστήριξε ότι και στα 750 δολλάρια, το χάπι είναι υποτιμημένο. Δήλωσε, επίσης, ότι έπρεπε να αυξήσει την τιμή του φαρμάκου διότι η εταιρεία του πρέπει να ζήσει και για να ζήσει πρέπει να έχει κέρδη. Βέβαια, δεν παρέλειψε να προσθέσει ότι δεν προτίθεται να αφήσει δίχως φάρμακο όποιον δεν έχει να πληρώσει αλλά ξέχασε να εξηγήσει το πώς μπορεί να γίνει αυτό. "Σκοπός μου είναι να βοηθήσω όσο περισσότερους ανθρώπους μπορώ", συμπλήρωσε ο Σκρέλι, "αλλά πρέπει να βγάλω κι εγώ κάποιο κέρδος".

Εννοείται ότι, παρά τον κακό χαμό που έχει ξεσπάσει παγκοσμίως, ο Σκρέλι δεν άλλαξε γνώμη και το Daraprim εξακολουθεί να πουλιέται προς 750 δολλάρια το χάπι.


Όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται τέτοιο φαινόμενο με τις τιμές των φαρμάκων. Το 2012, η τιμή τού γνωστού μας Digoxin (πανάρχαιο αλλά αναντικατάστατο φάρμακο για καρδιοπαθείς) δεκαπλασιάστηκε μέσα σε μια νύχτα (1,1 δολλάρια το χάπι από 0,11) ενώ το 2013, το Pravastatin (απαραίτητο σε όσους έχουν υψηλή χοληστερόλη) απογειώθηκε από τα 27 δολλάρια στα 196.

Αλλά το πιο κραυγαλέο παράδειγμα της όλης ιστορίας, ακόμη πιο κραυγαλέο από το Daraprim, είναι αυτό που έγινε με το παμπάλαιο αντιβιοτικό Doxycycline Hyclate. Όπως προκύπτει από επίσημο έγγραφο του Κονγκρέσσου των ΗΠΑ, μεταξύ Οκτωβρίου 2013 και Απριλίου 2014, η τιμή του εν λόγω φαρμάκου ανέβηκε από 20 σε... 1.849 δολλάρια! Αύξηση 8.281% σε έξι μήνες!

Fox News. Ο Μάρτιν Σκρέλι επιμένει ότι το φάρμακο "δεν είναι καθόλου ακριβό"
και ο δημοσιογράφος Eric Bolling τον υπερασπίζεται: "Ακούγεται ως μπίζνες..." (από το youtube)

Για να μη κουράζω τον αναγνώστη, σταματώ εδώ (αν και το θέμα έχει "πολύ ψωμί" ακόμη) με μια τελευταία σκέψη. Όπως προαναφέραμε, υποτίθεται ότι η έξοδος ενός φαρμάκου από την πατέντα του πρέπει να ρίχνει κατακόρυφα την τιμή του. Φαίνεται, όμως, ότι στον καπιταλισμό (όπου το μόνο που μετράει είναι το κέρδος ενώ ο άνθρωπος εκτιμάται μόνον ως φτηνή εργατική δύναμη) υπάρχουν πολλά κόλπα για να βγάλει κανείς από την μύγα σπλήνα. Η τακτική των φαρμακευτικών εταιρειών να μην ασχολούνται με τα εκτός πατέντας φάρμακα, κάνοντας η μια πλάτες στην άλλη (πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς το φαινόμενο να παράγει μόνο μία εταιρεία Daraprim, μόνο μία εταιρεία Doxycycline κλπ;) και αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στους κερδοσκόπους, είναι χαρακτηριστική.

Από την παρανομία στην νομιμότητα

Πρώτα ήρθε αυτό:

ΦΕΚ 293, τεύχος Α', 27/12/1947

"Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, το Εθνικόν Απελευθερωτικόν Μέτωπον (Ε.Α.Μ.) και η Εθνική Αλληλεγγύη, προπαρασκευάσαντα και ενεργούντα την κατά της ακεραιότητος της χώρας προδοτικήν ανταρσίαν, διαλύονται. Επίσης διαλύεται και παν άλλο πολιτικόν κόμμα, σωματείον ή οργάνωσις, ήτις ήθελε θεωρηθή, κατά τας διατάξεις της επομένης παραγράφου, ως συνεργαζομένη μετ' αυτών ή επιδιώκουσα αμέσως ή εμμέσως την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως σκοπόν την διά βιαίων μέσων ανατροπήν του πολιτεύματος, του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της Επικρατείας." (Α.Ν. 509/1947, άρθρο 1)


Αργότερα ήρθε αυτό:

ΦΕΚ 116, τεύχος Α', 30/7/1962

"Εν τέλει της παρ. 2 του άρθρου 1 του Α.Ν. 509/1947 (...) προστίθεται εδάφιον δεύτερον έχον ως ακολούθως: «Απαγορεύεται πάσα ενέργεια ανασυστάσεως του κομμουνιστικού κόμματος και των κατά τας διατάξεις τού παρόντος άρθρου διαλυομένων οργανώσεων, πάσα ενέργεια προς επικράτησιν αυτών, ως και η επί τω εκδήλω σκοπώ προβολής και ενισχύσεως τούτων καθ' οιονδήποτε τρόπον διάδοσις των συνθημάτων ή των αποφάσεων ή της εκνόμου δράσεως αυτών.»" (Ν.Δ. 4234/1962, άρθρο 6)


Κατόπιν ήρθε αυτό:

ΦΕΚ 1, τεύχος Α΄, 1/1/1971

"Πολιτικόν κόμμα είναι η ελευθέρα ένωσις πολιτών, εχόντων το δικαίωμα του εκλέγειν, σωματειακώς οργανωμένη, ήτις εντός των συνταγματικών πλαισίων και διά των νομίμων μέσων, εκφράζει την θέλησιν της υποστηριζούσης τούτο μερίδος τού εκλογικού σώματος και συμβάλλει εις την προαγωγήν του εθνικού συμφέροντος." - "1.Η οργάνωσις, το πρόγραμμα και η δράσις των πολιτικών κομμάτων δέον να διέπωνται υπό εθνικών και δημοκρατικών αρχών και να αποσκοπούν εις την πρόοδον του έθνους και την ευημερίαν του λαού, εν ελευθερία, ισότητι και δικαιοσύνη." - "2. Δεν επιτρέπεται σύστασις κομμάτων, των οποίων οι σκοποί αντιτίθενται, εκ του εμφανούς ή συγκεκαλυμμένως, προς το πολίτευμα ή τείνουν εις ανατροπήν τού υφισταμένου κοινωνικού καθεστώτος ή εκθέτουν εις κίνδυνον την εδαφικήν ακεραιότητα του Κράτους ή την δημοσίαν ασφάλειαν." (Ν.Δ. 800/1971 άρθρο 1 και άρθρο 2, παρ. 1 και 2).


Τελικά, μια μέρα σαν σήμερα πριν 41 χρόνια, στις 23 Σεπτεμβρίου 1974, ήρθε αυτό:

Αριστερά: ΦΕΚ 259, τεύχος Α΄, 23/9/1974 - Δεξιά: Η δήλωση του ΚΚΕ με την υπογραφή τού Χ. Φλωράκη

"1. Από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος νομοθετικού διατάγματος επιτρέπεται ελευθέρως η σύστασις πολιτικών κομμάτων ως και η επαναλειτουργία τοιούτων διαλυθέντων κατά το παρελθόν καθ' οιονδήποτε τρόπον ή των οποίων η λειτουργία και δράσις διεκόπη ή ανεστάλη. - 2. Τα πολιτικά κόμματα, υφιστάμενα ή εφεξής ιδρυόμενα, υποχρεούνται όπως προ της αναλήψεως οιασδήποτε δραστηριότητος καταθέσουν εις τον Εισαγγελέα τού Αρείου Πάγου δήλωσιν του Αρχηγού ή της Διοικούσης Επιτροπής αυτών περιλαμβάνουσαν ότι αι αρχαί του κόμματος αντιτίθενται προς πάσαν ενέργειαν αποσκοπούσαν εις την βία κατάληψιν της εξουσίας ή την ανατροπήν τού ελευθέρου δημοκρατικού πολιτεύματος. - 3. Από της καταθέσεως της κατά την προηγουμένην παράγραφον δηλώσεως, ουδείς περιορισμός υφίσταται ως προς την λειτουργίαν και την δράσιν των πολιτικών κομμάτων (...)" (Ν.Δ. 59/1974, άρθρο 1).


Κάπως έτσι, λοιπόν, μετά από αγώνες και θυσίες δεκαετιών, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα να δηλώνει κάποιος κομμουνιστής χωρίς να τιμωρείται. Βέβαια, σήμερα υπάρχουν πολλοί (ειδικά στο ΝΑΤΟ και στις Βρυξέλλες) που φουσκώνουν από το κακό τους όταν ακούν την λέξη "κομμουνισμός" και κάνουν ό,τι μπορούν για να την εξαφανίσουν. Δεν πειράζει. Ας πιουν καμμιά κοκακόλα, να ρευτούν, να ξεφουσκώσουν.

Κλείνουμε, με δυο παρατηρήσεις:

(α) Κάπου ανάμεσα στις παραπάνω γραμμές γίνεται μάλλον σαφές το γιατί το ΚΚΕ δεν μιλάει ανοιχτά για βίαιη κατάληψη της εξουσίας ή για βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος. Αν έκανε κάτι τέτοιο, θα κηρυσσόταν παράνομο την επόμενη στιγμή. Όσο γιὰ τον ισχυρισμό κάποιων ότι το κόμμα δεν έπρεπε να υπογράψει το 1974 την δήλωση του Ν.Δ. 59/1974 και να προτιμήσει να μείνει στην παρανομία, η Ιστορία προσφέρεται για χρήσιμα συμπεράσματα.

(β) Δεν έχει πλάκα το γεγονός ότι το χουντικό Ν.Δ.800/1971 που διατηρεί το ΚΚΕ στην παρανομία και το μεταχουντικό Ν.Δ. 59/1974 που το νομιμοποιεί, φέρουν και τα δυο την υπογραφή τού ίδιου προέδρου της δημοκρατίας, του στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη; Από τότε ήσαν γλάστρες οι πρόεδροι της δημοκρατίας, λοιπόν. Μη βλέπουμε μόνο τον Παπούλια και τον Παυλόπουλο.

Σιγά μη τα παρατήσω

Τα εκλογικά αποτελέσματα αφήνουν γεύση πικρή. Τα τελευταία χρόνια συνέβηκαν γεγονότα και καταστάσεις που κανείς «μέσος» άνθρωπος δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μπορεί να συμβούν και ακόμα χωρίς να κουνηθεί φύλλο. Τίποτα βέβαια δεν έγινε-γίνεται τυχαία, όλα εξηγούνται και αναλύονται, όλα έχουν αιτία, αρχή, διάρκεια και φυσικά τέλος (όταν αποφασίσει ο λαός να το δώσει).

Ζούμε στην εποχή που η βαρβαρότητα έχει, για τα καλά, το πάνω χέρι. Ακόμα και στους πιο ανώριμους πολιτικά γίνεται κατανοητή η έλλειψη του «αντίπαλου δέους», πόσο δηλαδή στοίχισε η ανατροπή-κατάρρευση του σοσιαλισμού, όχι μόνο στους λαούς που τον οικοδόμησαν αλλά και στους εργαζόμενους των καπιταλιστικών χωρών που έπαιρναν δύναμη και κουράγιο από τις καταχτήσεις και τα επιτεύγματα των πρώτων και κρατούσαν αναμμένη τη φλόγα της ελπίδας στους δρόμους των ταξικών τους αγώνων.

Νομίζω ότι έχουμε πολλά να δούμε ακόμα. Όλα γύρω προδιαγράφουν για τους εργαζόμενους και τους άλλους καταπιεσμένους ένα μέλλον πιο ζοφερό, αποκρουστικό. Ένα μέλλον που είναι αμφίβολο αν και τότε ακόμα οι αυταπάτες των πολλών θα έχουν εκλείψει. Κάποιοι λένε ότι σήμερα το παλιό αρνείται να υποχωρήσει στην έλευση του νέου. Θα πρέπει να προβληματιστούμε όσοι ευαγγελιζόμαστε το νέο γιατί η αναγκαιότητά του  δεν πείθει όλους αυτούς που δεινοπαθούν από το παλιό. Όμως πρώτα να αναρωτηθούμε αν είμαστε στ’ αλήθεια έτοιμοι να του ανοίξουμε δρόμο. Κι αν δεν είμαστε, να γίνουμε.

Μας αρέσει δεν μας αρέσει, είμαστε μια μικρή μειοψηφία και εκλογικά ακόμα μικρότερη. Όπως λέει ένας συναγωνιστής «υπάρχουμε και κυκλοφορούμε ανάμεσά “τους”»… Δεν περνάνε πολλά πράγματα από το χέρι μας. Ας αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο αυτά που μπορούμε. Ας επανεξετάσουμε πώς θα γίνουν πιο αποτελεσματικά τα όπλα μας, ας εκπαιδευτούμε καλύτερα στη χρήση τους και ας τραβήξουμε και άλλες γραμμές στους χάρτες μας.

Ο λαός αυτός είναι. Έτσι τον «έφτιαξαν», έτσι έφτασε ως εδώ. Η μια μετά την άλλη οι εκλογικές διαδικασίες απλά επιβεβαιώνουν το παραπάνω. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν  από τη μια εκλογική διαδικασία στην άλλη και για ν’ αρχίσεις ν’ αλλάζεις τους ανθρώπους πρέπει να  παλεύεις σκληρά και να νικάς καθημερινά και τις δικές σου αδυναμίες και κουσούρια που απόχτησες –και εσύ- από το ίδιο σύστημα στο οποίο γεννήθηκες και διαμορφώνεσαι.

Ας που επιτραπεί, περισσότερο, ο προσωπικός τόνος.

Έχω τη συνείδησή μου καθαρή. Αυτό το θεωρώ μια μικρή προσωπική νίκη. Δεν ένιωσα ποτέ άβολα με τις επιλογές μου, ακόμα κι εκείνες τις στιγμές που κούραση και απογοήτευση συναγωνίζονταν ποια θα λυγίσει τα γόνατά μου. Έχω από πού να πιαστώ στα χειρότερα που έρχονται. Η ιδεολογία μου, τα ιδανικά μου, τα βιβλία μου, οι αγωνιστικές παρακαταθήκες των προγόνων μου, οι ματωμένες πλαγιές και χαράδρες, οι νοτισμένοι τοίχοι ανήλιαγων κελιών, οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι των σύγχρονων αγώνων και οι «αξεδίψαστοι» σύντροφοί μου, οι μικρές νίκες και οι μεγάλες ήττες μου, τα λάθη μου.

Γνωρίζω ότι δεν ισχύει το ίδιο με τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου, που είναι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμή να ξεπουλήσει όσο όσο ό,τι θετικό του απέμεινε. Βλέπω γύρω μου πολλούς ανθρώπους ενοχικούς, μικρούς, άβουλους, που επειδή φοβούνται να αντιμετωπίσουν την αλήθεια κατάματα, την συκοφαντούν, τη λοιδορούν, την ξορκίζουν. Και ανθρώπους που η απελπισία, η απόγνωση, ο φόβος θολώνουν την κρίση τους και χάνουν τον στόχο. Η μοίρα μου είναι δεμένη με τη δική τους μοίρα. Σ’ όλους αυτούς θα συνεχίσω ν’ απευθύνομαι μέχρι ν’ αλλάξουμε τη μοίρα που άλλοι όρισαν για εμάς. Κι αν κουράζομαι καμιά φορά και απογοητεύομαι, είναι πρόσκαιρο και ανθρώπινο.

Η ζωή μας, η ύπαρξή μας, οι προσπάθειές μας για το καλύτερο και οι -όποιοι- αγώνες μας είναι μια κουκίδα στον χάρτη της ιστορίας. Τίποτα δεν πάει χαμένο, όσο δεν θα σταματάει να γράφεται η ιστορία. Αυτό που σήμερα μας στεναχωρεί, μας εξοργίζει, μας θλίβει, είναι η αργή, επώδυνη περιστροφή των γραναζιών της εξέλιξης. Δεν μπορεί αυτό που βιώνει σήμερα η ανθρωπότητα να είναι και το μέλλον του ανθρώπινου είδους. Το να αλλάξει ο κόσμος δεν είναι ουτοπική θεωρία, είναι ακατανίκητη ανάγκη δισεκατομμυρίων καταπιεσμένων ανθρώπων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.

[Από το ιστολόγιο Οικοδόμος]

Εκλογικά συμπεράσματα

Τώρα που καταλάγιασε ο κουρνιαχτός τής Κυριακής κι έπαψαν οι αυθόρμητες αντιδράσεις, ας επιχειρήσουμε μια καταγραφή των όσων μας βρήκαν ξημέρωμα Δευτέρας:

(α) Στις 14 Αυγούστου, το τρίτο μνημόνιο ψηφίστηκε από 222 βουλευτές, δηλαδή από το 74% των εκλεγμένων αντιπροσώπων μας. Προχτές, 20 Σεπτεμβρίου, ο ελληνικός λαός έστειλε στην βουλή 258 βουλευτές οι οποίοι ανήκουν σε κόμματα που έχουν στηρίξει τουλάχιστον ένα μνημόνιο. Συμπέρασμα: το εμπνευσμένο αναρχιστικό σύνθημα "να καεί, να καεί το μπουρδέλο η βουλή" αλλά και η προσφιλής λαϊκή ατάκα "θέλουν όλοι κρέμασμα" πρέπει πλέον να θεωρούνται αναχρονισμοί, καθ' όσον η λαϊκή βούληση άλλαξε.

(β) Ως προέκταση του παραπάνω, μπορούμε να πούμε ότι επιβεβαιώνεται η νίκη τού "Ναι" στο ιουλιανό δημοψήφισμα και έκανε καλώς τότε ο Σκάι που έδειχνε στις γραφικές απεικονίσεις του την μπάρα του 62% χαμηλότερα από εκείνη του 38%. Συμπέρασμα: πολύ καλά κάνουν και αισθάνονται δικαιωμένοι ο Άδωνις, ο Λοβέρδος και όλοι οι λοιποί μενουμευρωπαϊστές.

(γ) Ο ΣυΡιζΑ επιβραβεύτηκε, παρ' ότι έσκισε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης αντί για τα μνημόνια. Επιβραβεύτηκε από ψηφοφόρους οι οποίοι έφτασαν στην κάλπη δίχως να έχουν συνέλθει από τα απανωτά σοκ που τους προκαλούσαν επί επτά μήνες οι αλληλοδιάδοχες διαψεύσεις των προσδοκιών τους και ψήφισαν υπό την πίεση της σκέψης πως "αν τραβάμε όλα αυτά με την αριστερά στην εξουσία, φαντάσου τι έχουμε να πάθουμε έτσι και ξαναγυρίσουν οι άλλοι". Έτσι, επαληθεύτηκε στην πράξη το δόγμα του σοκ. Συμπέρασμα: το γνωστό "σφάξε με, αγά μου, ν' αγιάσω" αποκτά νέες διαστάσεις.

(δ) Αν η προηγούμενη παρατήρηση δικαιώνει την λογική τού "εκ δύο κακών, το μη χείρον βέλτιστον" (δηλαδή, του μικρότερου κακού), πρέπει να δεχτούμε ότι ταυτοχρόνως δικαιώνει και τις επιλογές τού ΣυΡιζΑ. Το κόμμα που νίκησε στις εκλογές, είναι πλέον ψευδεπίγραφο. Έχει απωλέσει κάθε έννοια ριζοσπαστισμού και απλώνει ρίζες στην κοινωνία ευαγγελιζόμενο όχι την ανατροπή τού σάπιου συστήματος αλλά την καλύτερη διαχείρισή του. Ακριβώς, δηλαδή, όπως έκανε το ΠαΣοΚ πριν 30-35 χρόνια. Συμπέρασμα: τα πρόσωπα αλλάζουν αλλά η ιστορία επαναλαμβάνεται.

(ε) Η Χρυσή Αυγή είναι εδώ και ήρθε για να μείνει, όσο κι αν δεν μπορεί να φτάσει τα ποσοστά τού 2012 και όσο κι αν ο φασισμός γυρνάει τ' άντερα στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Θα μείνει γιατί είναι δημιούργημα του σάπιου συστήματος και τρέφεται απ' αυτό. Κι όταν ένας σάπιος οργανισμός κυοφορεί, δεν είναι δυνατόν να μη προκύψει τερατογένεση. Μόνο που ο λαός, εθισμένος στα σχετικά παραμύθια (π.χ. "η ωραία και το τέρας"), δεν δείχνει να φοβάται τα τέρατα, προσμένοντας μάλλον πως κάποια στιγμή θα μεταμορφωθούν σε όμορφα πριγκιπόπουλα. Συμπέρασμα: αν δεν πάψουμε να πιστεύουμε στα παραμύθια, προκοπή δεν βλέπουμε.

(στ) Στο μεταξύ, αυτό το σάπιο σύστημα με τα ΜΜΕ του θα συνεχίσει την πλύση εγκεφάλου των ήδη παραζαλισμένων πολιτών, επιχειρώντας να κλείσει κάθε χαραμάδα απ' όπου θα μπορούσε να περάσει οποιαδήποτε ελεύθερη και υγιής σκέψη. Για παράδειγμα, θα αφήνει τον κάθε φασίστα Κασιδιάρη να προπαγανδίζει ότι "η Χρυσή Αυγή έχει ζητήσει την κατάργηση της χρηματοδότησης των κομμάτων, η οποία κοστίζει πενήντα εκατομμύρια τον χρόνο, και τα χρήματα αυτά να μοιράζονται σε όσα ελληνόπουλα γεννιούνται ώστε να αυξηθούν οι γεννήσεις και να λυθεί το δημογραφικό πρόβλημα" δίχως να βρίσκεται κάποιος να παρατηρήσει ότι κάθε χρόνο γεννιούνται 100.000 ελληνόπουλα, άρα η Χρυσή Αυγή υποστηρίζει ότι δίνοντας 500 ευρώ σε ένα ζευγάρι, το πείθεις να κάνει ένα παιδί ακόμα. Συμπέρασμα: τα αστικά ΜΜΕ βλάφτουν σοβαρά την υγιή σκέψη.

(ζ) Μπορεί από την νέα βουλή να περιμένουμε πολλά κλάματα (με τόσα μέτρα κι εφαρμοστικούς νόμους που θα ψηφίσει μέχρι τέλους της χρονιάς) αλλά υποψιάζομαι ότι θα βγουν και αρκετά γέλια. Η Νέα Δημοκρατία θα κατηγορεί την κυβέρνηση για σκληρή αντιλαϊκή πολιτική, το ΠαΣοΚ θα καταγγέλει την οικογενειοκρατία και τους διορισμούς ημετέρων, οι φασίστες θα κόπτονται υπέρ των φοροαπαλλαγών βιομηχάνων και εφοπλιστών, το ΚΚΕ θα φωνάζει κατά της ΕυρωπαΪκής Ένωσης και δεν θα ακούει κανένας, το Ποτάμι θα πάει σε συνέδριο για να αναλύσει τα αίτια της εκλογικής του αποτυχίας και ο Λεβέντης θα προσπαθεί να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά αναζητώντας τους αργόμισθους στις διάφορες υπηρεσίες. Συμπέρασμα: θα είμαστε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Και τα μέτρα, μέτρα.

(η) Παρά την ευχή όλων των αστικών κομμάτων περί μακροημέρευσης της παρούσας κυβέρνησης, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Η επίθεση στα λαϊκά στρώματα θα είναι σφοδρή (άλλωστε, γι' αυτό επισπεύσθηκαν οι εκλογές) και η αντίδραση θεωρείται αναμενόμενη, μιας και οι επιπτώσεις του σοκ δεν διαρκούν για πάντα. Πολύ περισσότερο που μέσα στην κοινωνία θα υπάρχουν πάντα κάποιοι οι οποίοι δεν θα ησυχάσουν ώσπου να καταφέρουν να την ξεσηκώσουν για να ανατρέψει και να συντρίψει ό,τι την απομυζά. Συμπέρασμα: πιθανότερο είναι να βγάλει ο Αναστασίου την περίοδο ως προπονητής τού Παναθηναϊκού παρά η κυβέρνηση την τετραετία.

Κατά τα άλλα, το ΠαΣοΚ είναι πάντα εδώ (είτε στην φτιασιδωμένη του εκδοχή τής Δημοκρατικής Συμπαράταξης είτε στην μεταλλαγμένη τού ΣυΡιζΑ) ενώ για δεύτερη συνεχόμενη κοινοβουλευτική περίοδο δεν υπάρχει Παπανδρέου στην βουλή (ούτε Γιώργος ούτε Βάσω). Ευτυχώς, υπάρχουν δυο Καραμανλήδες και δυο Μητσοτάκηδες... Συμπέρασμα: για να ξαναμπεί στην βουλή ο Γιώργος, πρέπει να πάει στον ΣυΡιζΑ, σαν τον Μπόλαρη, τον Κουρουμπλή και τόσους άλλους.

Πλάκα εκτός ορίων

Πάνε κι αυτές οι εκλογές, λοιπόν! Και τώρα που πάνε, αναρωτιέμαι γιατί γίνανε. Σε τι, δηλαδή, έγινε ο σοφός λαός σοφώτερος; Τί κατάφερε με την ψήφο του; Ή μήπως καλύτερα να ρωτήσω τι κατάφερε με την μη ψήφο του, δεδομένου ότι η αποχή σκαρφάλωσε σε δυσθεώρητα ύψη;

Πρώτα-πρώτα, η αποχή και μόνο αυτή αρκεί για να αποδείξει ότι ο λαός ούτε σοφός είναι ούτε σοφώτερος γίνεται προϊόντος του χρόνου. Αντίθετα, βλακεύει όσο πάει και περισσότερο. Έχουν πάρει φωτιά τα μπατζάκια μας (για να μη πω τίποτε άλλο) αλλά όλο και πιο πολλοί αδιαφορούν. Θα μου πείτε ότι δεν ήταν ανάγκη να κάνουμε εκλογές για να αποδείξουμε την λαϊκή βλακεία. Θα σας απαντήσω πως μάλλον έχετε δίκιο.

Στο φλέγον ερώτημα του "ποιός απ' τους δυο;", η απάντηση του Γενάρη δεν άλλαξε. Με τίποτε δεν χαρακτηρίζεις ως αλλαγή την μετατροπή τού 36,34% - 27,81% σε 35,47% - 28,09%. Οκτώμισυ μονάδες ήταν η διαφορά κι έγινε εφτάμισυ, δήλον ότι χέστηκε η Φατμέ στο Γενί-Τζαμί. Έχασε 4 έδρες ο ΣυΡιζΑ και μια η Νέα Δημοκρατία. Ε, και; Ο -και καλά- πεθαμένος δικομματισμός παραμένει εδώ, ολοζώντανος, με την ευγενή υποστήριξη των δυο στους τρεις ψηφοφόρων.

Τα παλιόπαιδα τ' ατίθασα

Για την Χρυσή Αυγή ισχύουν όλα όσα έχουμε αναφέρει κατά καιρούς σ' αυτό το ιστολόγιο. Το παρά τρίχα 7% της πιστοποιεί ότι ένας στους δεκαπέντε συντοπίτες μας είναι φασίστας. Όπως ήταν και πριν 38 χρόνια, όταν η παπαδοπούλεια Εθνική Παράταξις είχε συγκεντρώσει το ίδιο σχεδόν ποσοστό στις εκλογές τού 1977. Φασίστες υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα, όσοι Φύσσες κι αν δολοφονηθούν (παρεμπιπτόντως, στην γειτονιά τού Φύσσα οι φασίστες άγγιξαν το 10%). Όπως υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα και οι σκατοκέφαλοι, που νομίζουν πως ο φασισμός θα λύσει το πρόβλημα των προσφύγων, ξεχνώντας πως οι ίδιοι υπάρχουν επειδή κάποτε οι παπούδες τους ήρθαν κι εκείνοι πρόσφυγες από τα τουρκικά παράλια και τότε δεν υπήρχαν χρυσαυγήτες για να τους πνίξουν στην θάλασσα.

Αν ο δικομματισμός ανασταίνεται, το ΠαΣοΚ νεκρανασταίνεται και αποδεικνύει ότι ακόμη κι ο πεθαμένος μπορεί να κλάσει. Οι πασόκοι είναι εδώ και, μάλιστα, ξερογλείφονται στην σκέψη ότι μπορεί να συμμετέχουν στην κυβέρνηση. Και γιατί όχι, παρακαλώ; Με κάπου 780.000 λιγώτερους ψηφοφόρους στις κάλπες, η σπορά τού Ανδρέα μάζεψε 50.000 ψήφους παραπάνω από τον Γενάρη και είναι σίγουρο ότι αυτοί δεν οφείλονται στα υπολείμματα της ΔημΑρ. Απλώς, κάποιοι από τους πασόκους που πριν 8 μήνες πετάχτηκαν μια βόλτα από την Κουμουνδούρου, επέστρεψαν στο σπίτι τους.

Στον Περισσό, μια από τα ίδια, τα γνωστά. Πέντε κόμμα... Τί 'χες Γιάννη, τί 'χα πάντα, κατά το κοινώς λεγόμενον. Τί κι αν μέχρι και οι συστημικοί δημοσιογράφοι αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι το ΚΚΕ δικαιώθηκε απολύτως και για τις θέσεις του και για τις εκτιμήσεις του; Μήπως είχε συμβεί ποτέ το αντίθετο; Ο σοφός λαός έχει πειστεί ότι αυτά που λένε οι κομμουνιστές δεν γίνονται. Θα μου πείτε, έχει δει ποτέ κανείς να γίνονται αυτά που λένε οι άλλοι; Όχι, βέβαια! Αλλά, είπαμε, ο λαός είναι σοφός και δεν θέλει να αλλάξει υπέρ του τους συσχετισμούς δύναμης. Είναι κι ο ξύλινος λόγος... ξεπουλήσανε και τον 902... δεν τραβάει κι ο Κουτσούμπας με το ρόλεξ... Τί να σου κάνει μόνη της η Κανέλλη;

Παρά τις βροχές και τις καταιγίδες που πνίξανε την χώρα, το Ποτάμι δεν φούσκωσε και κατάντησε ρυάκι. Κι αυτό θολό. Σε σχέση με τον Γενάρη, οι τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους του την έκαναν με ελαφρά, ρίχνοντας το ποσοστό από 6-κάτι% σε 4-κάτι%. Το πρόβλημα δεν είναι ότι ο Σταύρος είχε βάλει στόχο το 10%. Είναι ότι κάποτε είχε πει πως "με 5% δεν πας στην βουλή, πας σπίτι σου" και τώρα αγωνιούμε για το τι θα κάνει τελικά. Για την ώρα, σπίτι της πήγε η Αντιγόνη, μιας και οι φτωχοί δεν ψήφισαν σωστά και είναι λάθος τής Αντιγόνης που τους εμπιστεύθηκε. Πάντως, το χειρότερο για τον Σταύρο είναι ότι δυνάμωσε το ΠαΣοΚ και βάζει εκείνο υποψηφιότητα για συμμετοχή στην κυβέρνηση (αν χρειαστεί). Το οποίον, μάλλον δεν θα ζήσουμε την μεγάλη χαρά να δούμε τον Σταύρο υπουργό.

Φαίνεται πως το αγαπημένο παιχνίδι τού Καμμένου δεν είναι ούτε τα στρατιωτάκια ούτε τα τραινάκια. Είναι να κάνει πλάκα στους δημοσκόπους. Έφυγαν τόσοι και τόσοι από το κόμμα του, διέγραψε κι άλλους τόσους ο ίδιος κι εκεί που όλοι τον είχαν ξεγραμμένο... τσουπ! πάρε διακόσιες χιλιάδες ψήφους, νά 'χεις να πορεύεσαι! Κι όχι απλώς ξαναμπήκε στην βουλή αλλά ποζάρει και δίπλα στον Αλέξη ως συγκυβερνήτης και πάλι! Υποψιάζομαι ότι ο σοφός λαός ψηφίζει Καμμένο, μόνο και μόνο γιατί το να κάνεις πλάκα στους δημοσκόπους φαίνεται πως είναι ωραίο παιχνίδι. Να δω στις επόμενες εκλογές ποια κουφάλα θα τολμήσει να προβλέψει ότι οι ΑνΕλ δεν θα μπουν στην βουλή...

Ο Βασίλης Λεβέντης πριν μερικές δεκαετίες...

Πάντως, εκεί όπου ο λαός έδωσε ρέστα είναι στην υπερψήφιση της Ένωσης Κεντρώων, στέλνοντας -επί τέλους!- τον Βασίλη Λεβέντη-Δελαπατρίδη στην βουλή. Εκεί όπου απέτυχε ο μέγας Ζίγδης, τα κατάφερε ο Λεβέντης. Δεν κατάλαβα, τί κακό έχει ο Λεβέντης; Δηλαδή, τι χειρότερο έχει από τον Άδωνι, την Χριστοφιλοπούλου, τον Μιχαλογιαννάκη, τον Σταύρο, τον Καιάδα κι ένα κάρο άλλα σούργελα που παριστάνουν τους εθνοπατέρες; Στο φινάλε, ένας λαός με πολιτικό αισθητήριο τής πλάκας δικαιούται να κάνει και μια πλάκα λίγο πιο χοντρή από τις άλλες. Βέβαια, θα μπορούσε να χοντρύνει λίγο παραπάνω αυτή την πλάκα, εκλέγοντας και την Καλομοίρα Πάτρα ως βουλευτίνα Αιτωλοκαρνανίας ή την Δήμητρα Γουσέτη ως βουλευτίνα Κυκλάδων αλλά κάθε πλάκα έχει και τα όριά της.

Δυστυχώς, ο λαός έκανε κι ένα λάθος για το οποίο εύχομαι να μη μετανοιώσει: άφησε εκτός βουλής την Λαϊκή Ενότητα. Έτσι, η καινούργια βουλή θα είναι πιο φτωχή από την προηγούμενη, αφού θα μας λείψουν πολιτικές οντότητες με την εμβέλεια ενός Λαφαζάνη, μιας Κωνσταντοπούλου, ενός Στρατούλη και κάμποσων άλλων. Το πλήγμα είναι μεγάλο και για την αριστερά και για τις αντιμνημονιακές δυνάμεις τού τόπου. Αντί να πάει νομισματοκοπείο, το ταξί σταμάτησε έξω από την βουλή...


Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός απέδειξε, εν τη σοφία του, ότι μπορεί άνετα σήμερα να ψηφίζει 62% όχι στα μνημόνια και αύριο να δίνει σχεδόν 80% σε κόμματα που υποστηρίζουν πως η χώρα χρειάζεται μνημόνια για να πορευτεί. Άβυσσος η ψυχή τού ψηφοφόρου...

Ίσως, τελικά, αυτή να είναι και η πιο χοντρή πλάκα των εκλογών. Μόνο που κάθε πλάκα θα έπρεπε να έχει τα όριά της. Κι αυτή είναι πλάκα εκτός ορίων.

Σαββατιάτικα (73) - τα προεκλογικά

*** Ψηφίζω, ψηφίζεις, ψηφίζει, ψηφίζουμε, ψηφίζετε, αποφασίζουν. *** Τελικά, βγάλαμε συμπέρασμα αν ο Μεϊμαράκης είναι ψηλός ή κοντός; *** Α, ρε δόλιε Κούγια... τέτοια τράβαγες τόσα χρόνια και δεν το είχαμε καταλάβει. *** Διακαναλική ο Τζήμερος; *** Εμ, παθαίνει τίποτε το κεφάλι του Θάνου, όσες φορές και να τρακάρει; *** Αφού, με τόσους επιδέσμους, δεν βρέθηκε γιατρός να του βάλει κι έναν στο στόμα... *** Κεφαλογιάννης: "Μόνο ένα κομμάτι του ΣυΡιζΑ ανήκει στο δημοκρατικό τόξο." *** Ν' αγιάσει ο στόμας σου, Μανώλη μου! *** Άντε μπράβο, που γίναν όλοι δημοκράτες σαν εμάς! *** Αν είχαν λίγο χιούμορ στην ΝουΔου, μετά την ομιλία τού Βαγγέλα θα πήγαιναν για μάσα στου Μπαϊρακτάρη. ***

Ίδιος ρε; Ίδιος;

Εννοείται ότι θα είχαν ειδοποιήσει σχετικά και τον μπουχέσα. *** Θά 'ρθουν τα αύρια να διώξουν τα σήμερα. *** Σταύραξ: "Είμαστε εχθρός τού κομματικού συστήματος." *** Σταύρακα, αυτό που είπε ο Λίνκολν "είναι προτιμώτερο να μη μιλάς αν σε θεωρούν βλάκα παρά να μιλάς και να αίρεις κάθε αμφιβολία" το έχεις κατά νου; *** Μήπως μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει η φράση "αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη μιας δολοφονίας"; *** Πότε έγινε η δολοφονία πολιτικό αδίκημα και δεν το πήρα χαμπάρι; *** Μπαρδόν που ρωτάω αλλά αν έχω αδικήσει τον Μιχαλολιάκο, θέλω να του ζητήσω συγγνώμη. *** Ή, μήπως, καλύτερα να αναλάβω την μπλογκική ευθύνη; *** Κι εσύ, ρε Χατζηνίκο, ανήμερα στην επέτειο της δολοφονίας Φύσσα βρήκες να καλέσεις για συνέντευξη τον αρχιναζί; *** Πόσο πιο οφσάιντ πια; *** Πασόκος δεν γίνεσαι, πασόκος καταντάς. *** Μητσοντόρα: "Η ΝΔ δεν παρασύρθηκε σε μαύρα σποτάκια." *** Ουπς! *** Μπηχτή για τον γκαβό, Ντοράκι, για κείνα τα βιντεάκια τύπου "λιμοί-λοιμοί-σεισμοί-καταποντισμοί" των προηγούμενων εκλογών; *** Α propos, τα "ψευτράκος" για τον Τσίπρα και "παλαβός" για τον Καμμένο, που είπε ο Βαγγέλας, δεν τα λες και δείγματα λευκότητος, έτσι; ***

Στην Τήνο γονατίζουμε, ρε Βαγγέλα! Όχι στην Ομόνοια!

Δένδιας: "Δεν βομβαρδίστηκε το Πακιστάν για να αυξηθούν οι ροές προς την Ελλάδα." *** Ας πει κάποιος σ' αυτόν τον καραφλομαλάκα ότι δεν υπάρχει καμμιά ροή από το Πακιστάν, μπας και ηρεμήσει. *** Οι μόνοι πιο ηλίθιοι από τους πολιτικούς είναι οι ψηφοφόροι. *** Δηλαδή, από Δευτέρα δεν θα είναι πλέον υπουργός η Άλκηστις; *** Όχι, ρε γαμώτο... *** Ρε σεις, δεκάλεπτες δεν είναι οι προεκλογικές εκπομπές των κομμάτων ή κάνω λάθος; *** Πώς διάολο είχε ο ΣυΡιζΑ δυόμισυ ώρες εκπομπή το βράδυ της Τρίτης; *** Λαζόπουλος: "Τόσο δύσκολο να καταλάβουν ότι δεν μπορούμε να υπογράφουμε όποιο χαρτί μας βάζουν μπροστά." *** Λάκης, ο θεός τής σάτιρας. *** Μητσοντόρα ξανά: "Υπάρχουν νησιά και ορεινές περιοχές όπου τα σχολεία είναι ακόμα κλειστά, στις πιο αδικημένες περιοχές της πατρίδας μας." *** Δεν φτάνει που είναι καργιόλα, έχει και απύθμενο θράσος, γαμώ το φελέκι της! *** Εισιτήριο Μυτιλήνη-Πειραιάς για μετανάστες: ενήλικοι 60, παιδιά 30, μωρά τζάμπα. *** Αφού η Ε.Ε. επιδοτεί τις χώρες διέλευσης μεταναστών με 500 ευρώ το κεφάλι για έξοδα διακίνησής τους, μπορούμε να μάθουμε πού πάνε αυτά τα λεφτά; *** Συνομωσιολογική απορία: μήπως αυτό το πεντακοσάρικο γίνεται μαγιά και "φουσκώνει" τον αριθμό των μεταναστών; ***

Αόρατο βιολί; Χορευτική φιγούρα; Πολλαπλό κωλοδάχτυλο;

Τί μαλακίες ρωτάω, ε; *** Ή αριστερός ή συριζαίος. Και τα δυο δεν γίνεται. *** Όσοι βρίσκονται σε ηλικία -ήντα, πρέπει να θυμούνται μια τηλεπαρουσιάστρια της ΥΕΝΕΔ, ονόματι Νάκυ Αγάθου. *** Ε, στα εβδομήντα-βάλε της πια, η Νάκυ κατεβαίνει υποψήφια στην Α' Αθηνών με την λεβέντικη Ένωση Κεντρώων. *** Είπαμε, ήρθε η ώρα τού Λεβέντη και τα καλά στελέχη χρειάζονται! *** Μόνο ο Σταύραξ θα έχει καλά στελέχη, δηλαδή; *** Μητσοντόρα ξανά-μανά: "Κυβερνούσαν 7 μήνες και δεν έκαναν τίποτα." *** Κοριτσάκι μου, ολόκληρο μνημόνιο φέρανε, δεν το λες "τίποτα" αυτό, μην είσαι άδικη. *** Για να μη πω ότι φάγανε τον γκαβό κι ευφράνθηκε ο κόμης μπαμπάς σου. *** Μόνο από το Μέγκα ήταν δυνατόν να μεταδοθεί είδηση με τίτλο: "Συνελήφθη ο αρχηγός των αναρχικών". *** Μόνο εκεί έχουν Μανώλη διευθυντή ειδήσεων. *** Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και έγινε υπουργός. *** Ακούω την άλλη να αναρωτιέται γιατί οι πρόσφυγες δεν πάνε στην Σαουδική Αραβία ή στο Ισραήλ που είναι πιο κοντά και τρελαίνομαι. *** Δηλαδή, η ψήφος αυτηνής έχει την ίδια αξία με την δική μου, γαμώ την πουτάνα μου μέσα; *** Ελπίζω ότι στις 14 του μηνός θυμηθηκατε πως γιόρταζε ο Σταύραξ και είπατε χρόνια πολλά στον Μπόμπολα. *** Έμαθα ότι ο εορτάζων μοίραζε γλυκά στον δρόμο. *** Εργολάβους. *** Σοβαρά το λέτε πως ο διευθυντής τού γραφείου τύπου τής εκκλησίας κατεβαίνει υποψήφιος με τον ΣυΡιζΑ; *** Αριστερά... πόσες μαλακίες γίνονται στο όνομά σου! *** Τον Φλαμπουράρη πώς τον είδατε; ***

Ευτυχισμένα χρόνια

Εμένα μου φάνηκε και νόμιμος και ηθικός, οπότε δεν έχω πρόβλημα. *** Αληθεύει ότι ο κυρ-Φώτης ετοιμάζει νέο κόμμα; *** Μήπως μάθατε και ποιανού κόμματος θα το κάνει ουρά κι αυτό; *** Καμμένος: "Αποχωρώ από την πολιτική αν δεν μπούμε στην βουλή." *** Σώπασε και μη κλαις, κυρ-Πάνο μου, θα μπεις. *** Τα καλύτερα προεκλογικά σποτάκια μάς έδειξες, έτσι θα σ' αφήσουμε; *** Πώς θα κάνουμε δίχως εσένα να μας μαθαίνεις να γράφουμε με το δεξί; *** Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η θρησκεία, ζήτω η θεια μου η Αγλαΐα. *** Παραμονή εκλογών σήμερα και το ιστολόγιο φιλοξένησε σχετικά συνθήματα από τους τοίχους τής πόλης. *** Όσοι δεν καταφέρατε να αναγνωρίσετε στην πρώτη φωτογραφία τον χτεσινό και -μάλλον- αυριανό πρωθυπουργό τής χώρας είσαστε απαράδεκτοι. *** Η τελευταία φωτογραφία τραβήχτηκε στην Θεσσαλονίκη στις 3/2/1999 και δείχνει τον τότε υπουργό ΠεΧωΔΕ Κώστα "θείο βρέφος" Λαλιώτη να παρουσιάζει το μετρό τής πόλης. *** Δεκάξι χρόνια μετά, ο Κώστας ξαναγύρισε στην πολιτική σκηνή, το μετρό ακόμα το ψάχνουμε. *** Αύριο το πρωί ανοίγουν οι κάλπες και τα πράγματα σοβαρεύουν. *** Σημαδέψτε σωστά και βαρέστε στο ψαχνό, όχι μπαταριές στον αέρα. *** Και μη ξεχνάτε: το καλό το βόλι έχει κόκκινο χρώμα! *** Καλό σαββατοκύριακο και καλά γέλια αύριο βράδυ. ***

Μετά την απομάκρυνσιν εκ της κάλπης...

Δεν ξέρω τι μορφή θα έχει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις μεθαυριανές εκλογές ούτε ποιον θα έχουμε ως πρωθυπουργό. Εκείνο που ξέρω, όπως όλοι οι νοήμονες άνθρωποι σ' όλον τον κόσμο, είναι πως σε κάθε περίπτωση θα τηρηθούν αυστηρά οι όροι του τρίτου εν σειρά μνημονίου, το οποίο υπέγραψε η πρώτη αριστερή κυβέρνηση της χώρας και από τις 14 του περασμένου Αυγούστου είναι νόμος του κράτους (Νόμος 4336/2015, ΦΕΚ 94/14-08-2015, τεύχος Α΄).

Σήμερα, λοιπόν, σκέφτηκα να σημειώσω μερικά πραγματάκια από τα τόσα που περιλαμβάνει ο εν λόγω νόμος. Πιθανώς, κάποια απ' αυτά που θα διαβάσετε πιο κάτω, σας είναι γνωστά. Όμως, μιας και ετοιμαζόμαστε να πάμε στην κάλπη, δεν βλάφτει να τα θυμηθούμε, ώστε να είμαστε σίγουροι για το τι μας γίνεται την ώρα που θα ρίχνουμε το κουκί μας. Πάμε κατ' ευθείαν στην σελίδα 1014 του ΦΕΚ, όπου αρχίζει το "Μνημόνιο συνεννόησης για τριετές πρόγραμμα του ΕΜΣ":

(α) Οι όροι (ενν.: της χρηματοδοτικής συνδρομής) θα επικαιροποιούνται σε τριμηνιαία βάση, λαμβανομένης υπόψη της επιτευχθείσας προόδου όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις κατά το προηγούμενο τρίμηνο. Σε κάθε επανεξέταση, θα εξειδικεύονται πλήρως, με λεπτομέρειες και χρονοδιαγράμματα, τα συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής και τα λοιπά μέσα για την επίτευξη αυτών των ευρύτερων στόχων που παρατίθενται στο παρόν έγγραφο.
- Με το καλημέρα, αποκαλύπτεται ένα από τα μεγαλύτερα προεκλογικά ψέματα, όχι μόνο των δυο κύριων μονομάχων αλλά και των περισσότερων μικρών. Ότι, δηλαδή, θα αγωνιστούν να "απαλύνουν" τις σκληρές επιπτώσεις από την τήρηση του μνημονίου είτε διαπραγματευόμενοι (ξανά;) κάποιους όρους είτε με ισοδύναμα μέτρα είτε όπως αλλιώς. Η αλήθεια είναι πως κάθε τρίμηνο θα δίνουν εξετάσεις για τα πεπραγμένα τους και, αν κάπου δεν τα πήγαν καλά, θα είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν (με λεπτομέρειες και χρονοδιαγράμματα παρακαλώ!), αλλιώς δεν θα παίρνουν σέντσι. Πράγματα γνωστά από τα προηγούμενα μνημόνια, όταν μας έβγαινε η ψυχή κάθε φορά που ήταν να πάρουμε μια δόση.

(β) Για την επιτυχία απαιτείται ο ενστερνισμός του προγράμματος μεταρρυθμίσεων από τις ελληνικές αρχές. Επομένως, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να λάβει οποιαδήποτε μέτρα ενδέχεται να κριθούν κατάλληλα για το σκοπό αυτόν, καθώς οι περιστάσεις μεταβάλλονται.
- Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό το έχουμε καταλάβει απολύτως. Δεν υλοποιούμε απλώς το πρόγραμμα αλλά το ενστερνιζόμαστε. Αυτό σημαίνει πως, αν πάρουμε μυρωδιά ότι κάπου ξαστοχάει, είμαστε πρόθυμοι να πάρουμε επί πλέον οποιαδήποτε μέτρα ενδέχεται να κριθούν κατάλληλα ώστε να μη χαθεί ο στόχος. Επομένως, μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον όπου οι περιστάσεις μεταβάλλονται, το μόνο σίγουρο είναι ότι τα μέτρα που περιλαμβάνει το μνημόνιο δεν είναι τα τελευταία. Έχουμε να πάρουμε πολλά μέτρα ακόμη.

Παρένθεση πρώτη: Για να κάνω τα πράγματα χειρότερα, θυμίζω ότι, εκτός από το τρίτο μνημόνιο που μόλις έφτασε, εξακολουθούμε να υπηρετούμε και τα δυο προηγούμενα. Είδατε πουθενά να ακυρωθεί κάποιο από τα μέτρα που είχαμε φάει κατακέφαλα τότε; Αυτό το αφιερώνω εξαιρετικά σε όσους πιστεύουν ότι τα χειρότερα πέρασαν και εξακολουθούν να ελπίζουν σε καλύτερες μέρες και κλείνω την πρώτη παρένθεση.

(γ) Η κυβέρνηση δεσμεύεται να διαβουλεύεται και να συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για όλες τις ενέργειες που αφορούν την επίτευξη των στόχων του Μνημονίου Συνεννόησης, πριν από την οριστικοποίηση και τη νομική έγκρισή τους .
- Πολύ όμορφα φτιασιδωμένη και ευγενική διατύπωση. Το τι σημαίνει η παραπάνω προτασούλα το είπαμε και χτες με απλά λόγια: κανένα νομοσχέδιο δεν εισάγεται προς συζήτηση στην ελληνική βουλή και κανένας νόμος δεν ψηφίζεται απ' αυτήν, χωρίς την σύμφωνη γνώμη του κουαρτέτου που μας επιτηρεί, δηλαδή χωρίς την υπογραφή του κυρίου Φερβέυ και των συνεργατών του στην Task Force. Ωραία "Νέα Ελλάδα" μας υπόσχονται... Πώς λέμε "περήφανη εθνική πολιτική"; Καμμία σχέση!

(δ) Για την επιτυχία θα απαιτηθεί η συνεχής εφαρμογή των συμφωνημένων πολιτικών επί πολλά έτη. Για το σκοπό αυτόν, απαιτείται πολιτική δέσμευση, αλλά επίσης και η τεχνική ικανότητα της ελληνικής διοίκησης να την υλοποιήσει.
- Το οποίον σημαίνει ότι κάθε μεγαλοστομία περί μελλοντικής οριστικής εξόδου μας από τα μνημόνια δεν είναι παρά μια λαφαζανιά (όπως λένε οι κύπριοι την παπαριά). Έχουμε ήδη νομοθετήσει πως οι συμφωνημένες πολιτικές θα εφαρμόζονται για πολλά έτη, είτε ισχύουν μνημόνια είτε όχι δηλαδή. Αυτό, βέβαια, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Μέτρα σαν κι αυτά που εφαρμόζονται στην μνημονιακή Ελλάδα, έχουν ήδη παρθεί σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντός και εκτός ευρωζώνης, είτε έχουν υπογράψει μνημόνια είτε όχι.

(ε) Βάσει του Δημοσιονομικού Συμφώνου, η ελληνική κυβέρνηση υποβάλλει τα βασικά χαρακτηριστικά των μεσοπρόθεσμων χρηματοδοτικών της σχεδίων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Συμβούλιο ECOFIΝ την άνοιξη εκάστου έτους και επικαιροποιεί την μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική της πριν από τα τέλη Μαΐου εκάστου έτους σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος. Εκτός αυτού, ως μέρος του κοινού δημοσιονομικού χρονοδιαγράμματος, η Ελλάδα υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το σχέδιο προϋπολογισμού για το επόμενο έτος έως τις 15 Οκτωβρίου εκάστου έτους μαζί με τις ανεξάρτητες μακροοικονομικές προβλέψεις στις οποίες βασίστηκε. Η κυβέρνηση θα καταρτίσει νέα κρατική διάρθρωση της ονοματολογίας του προϋπολογισμού, καθώς και λογιστικό σχέδιο (Σεπτέμβριος 2016) ήτοι εγκαίρως για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του2018.
- Κανονικό προτεκτοράτο, δηλαδή! Ούτε ανάσα δεν μπορούμε να πάρουμε δίχως να ζητήσουμε άδεια από την Κομμισσιόν, η οποία μέχρι και το λογιστικό μας σχέδιο μας βάζει να αλλάξουμε, μέχρι και την ονοματολογία των λογαριασμών που χρησιμοποιούμε θέλει να αλλάξουμε (κατά την γνωστή από τον κινηματογράφο ατάκα: αυτή μέχρι μουστάκι θα σε βάλει να ξυρίσεις). Με τέτοιες προϋποθέσεις, όχι Ζάππεια 1-2-3 και πρόγραμμα Θεσσαλονίκης δεν μπορείς να υλοποιήσεις αλλά ούτε συσσίτια δεν επιτρέπεται να οργανώσεις.

(στ) Θα αναληφθούν όλες οι αναγκαίες δράσεις πολιτικής για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενίσχυση της βιωσιμότητας του τραπεζικού συστήματος. Δεν θα πρέπει να ληφθούν από τις αρχές μονομερή φορολογικά ή άλλα μέτρα πολιτικής, τα οποία θα υπονόμευαν τη ρευστότητα, τη φερεγγυότητα ή τη μελλοντική βιωσιμότητα των τραπεζών. Κάθε, νομοθετικό ή άλλο, μέτρο που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της περιόδου του προγράμματος, το οποίο ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στις τραπεζικές συναλλαγές, τη φερεγγυότητα, τη ρευστότητα, την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων κ.λπ., θα πρέπει να λαμβάνεται σε στενή διαβούλευση με την ΕΕ / την ΕΚΤ / το ΔΝΤ και, κατά περίπτωση, τον ΕΜΣ.
- Κι αν δεν κατάλαβες αυτό που είπα πρωτύτερα για τα συσσίτια, φίλε αναγνώστη, πάρε και την απόδειξη περί του ότι το μνημόνιο δεν νοιάζεται για τους φτωχούς αλλά για τους τραπεζίτες. Ενώ για τα λαϊκά στρώματα δεν γίνεται πουθενά λόγος (εκτός από κάτι αοριστολογίες περί προάσπισης της κοινωνικής συνοχής), για τις τράπεζες συμφωνήσαμε ότι δεν θα κάνουμε το παραμικρό που μπορεί να τις ενοχλήσει. Όχι απλώς δεν θα τις φορολογήσουμε αλλά δεν θα πάρουμε κανένα μέτρο που "ενδέχεται να έχει αντίκτυπο" στα περιουσιακά τους στοιχεία (αν εδώ σκεφτήκατε τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς, ακόμη και της πρώτης κατοικίας, σας συγχαίρω για την οξυδέρκειά σας!) ή απλώς στην "μελλοντική βιωσιμότητά" τους.

Πάνω απ' όλα, οι τράπεζες!

Παρένθεση δεύτερη. Ελπίζω ότι παρατηρήσατε μια παράξενη σχέση ανάμεσα στα παραπάνω (γ) και (στ). Παρ' ότι με το πρώτο καθίσταται σαφές πως δεν επιτρέπεται να κάνουμε το παραμικρό δίχως την έγκριση του κουαρτέτου, γίνεται αναλυτικώτερη αναφορά σ' συτή την έγκριση μόλις η κουβέντα φτάνει στις τράπεζες, μπας και δεν το καταλάβαμε με την πρώτη. Τέτοια ανησυχία για τους δόλιους τους τραπεζίτες... Κλείνει κι η δεύτερη παρένθεση.

Θα μπορούσα να συνεχίσω (π.χ. για το νέο υπερ-ΤΑΙΠΕΔ ή για τις ρυθμίσεις σε ασφαλιστικό και εργασιακό) αλλά το νόημα είναι σαφές και δεν αλλάζει. Και το νόημα είναι πως η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο δεν έχει καμμιά απολύτως σχέση με το ποια κυβέρνηση θα προκύψει από τις κυριακάτικες κάλπες. Θα μπορούσα, μάλιστα, να γίνω παραστατικώτερος, παραφράζοντας κάποια παλιότερα συνθήματα (π.χ. Τι Νου Δου, τί ΣυΡιζΑ ή ΝουΔου και Συριζάτο, το ίδιο συνδικάτο) αλλά δεν θέλω να ξύσω παλιές πληγές. Αυτή η ελπίδα έχει αποκλειστική -και μονοσήμαντη- σχέση μόνο με την ανατροπή αυτού του σάπιου συστήματος που απομυζά τις ζωές μας.

Ας τα έχουμε όλα αυτά κατά νου μεθαύριο, την ώρα που θα μπαίνουμε πίσω από το παραβάν, καθ' ότι μετά την απομάκρυνσιν εκ της κάλπης, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται!

Η χώρα έχει πρωθυπουργό!

Πλέομεν, λοιπόν, πλησίστιοι προς τα εκλογάς. Μόλις τρεις μέρες απέμειναν για να αποφασίσουμε ποιος θέλουμε να γίνει πρωθυπουργός της χώρας.

Από την μια, ο Μεϊμαράκης, ο εκπρόσωπος ενός παλιού μεν έμπειρου δε κόσμου, ο οποίος διαθέτει τα απαραίτητα εχέγγυα για να πετύχει την διάσωση της χώρας. Άλλωστε, αυτός ο κόσμος έσωσε πολλές φορές την χώρα κατά το παρελθόν και σ' αυτόν χρωστάει τούτος ο τόπος την ελευθερία και την δημοκρατία που απολαμβάνει σήμερα. Τί να πρωτοθυμηθούμε; Την σωτηρία της χώρας από τα νύχια των εθνοπροδοτών κομμουνιστών κατά την περίοδο του εμφυλίου; Την εθνική αναμόρφωση των παραπλανημένων σε ειδικά κέντρα διδασκαλίας που είχαν στηθεί σε τόπους παραθερισμού, σαν την Μακρόνησο και τον ΑηΣτράτη; Την αποτροπήν τής χώρας από τον κατακρημνισμόν διά των ορθοπαιδικών μεθόδων τής εθνοσωτηρίου επαναστάσεως; Την πρόσδεσή της στο άρμα τής ΕΟΚ, χάρη στην οποία γίναμε -επί τέλους!- ισότιμοι με τους λοιπούς ευρωπαίους; Τα δυο πρώτα μνημόνια; Το κούρεμα του χρέους; Τον εξορθολογισμό του κράτους με το κλείσιμο περιττών σχολείων, περιττών νοσοκομείων και λοιπών περιττών υπηρεσιών εν γένει; Αν όλα τούτα δεν αποτελούν εγγύηση για το αύριο, τότε οι λέξεις έχουν χάσει την σημασία τους.

Ο "σκιώδης πρωθυπουργός" της Ελλάδας 2011-2015 Χορστ Ράιχενμπαχ σε συναντήσεις του
με τον Κωστή Χατζηδάκη, τον Νίκο Δένδια, τον Γιάννη Στουρνάρα και την ηγεσία τού ΣΕΒ

Από την άλλη, ο Τσίπρας, ο εκπρόσωπος ενός νέου, αριστερού και άφθαρτου μεν άπειρου δε κόσμου, ο οποίος διαθέτει το όραμα και την όρεξη να δουλέψει για την αναστήλωση της χώρας. Άλλωστε, αυτός ο αριστερός κόσμος είναι γνωστό ότι πορεύεται με βάση τις ιδέες του, τα οράματά του, την πίστη του στην δύναμη του λαού και αντιμετωπίζει τα όπλα τού κατεστημένου βάζοντας γαρύφαλλα στις κάννες τους. Κι όλα αυτά τα απέδειξε πλειστάκις στους εννιά μήνες που κυβέρνησε. Τί να πρωτοθυμηθούμε; Την άρνησή του να συνεργαστεί με την τρόικα, προτιμώντας τους θεσμούς; Την άρνησή του να αποδεχτεί παράταση των μνημονίων, επιλέγοντας μια συμφωνία-γέφυρα; Την συμπαράστασή του στις αδύναμες κοινωνικές ομάδες μέσα από το πολυθρύλητο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης; Την αφοσίωσή του στις δημοκρατικές διαδικασίες, έστω κι αν μερικές φορές υπήρξαν καταστάσεις που, επειδή "ανάγκα και θεοί πείθονται", έκαναν απαραίτητη την προσφυγή σε πράξεις νομοθετικού περιεχομένου ή σε χρήση χημικών κατά διαδηλωτών; Το ξανάνοιγμα της ΕΡΤ; Το δημοψήφισμα και τις μεθαυριανές εκλογές, προκειμένου να αποφασίσει ο ίδιος ο λαός για το μέλλον του; Αν όλα τούτα δεν αποτελούν εγγύηση για το αύριο, τότε οι λέξεις έχουν χάσει την σημασία τους.

Ομολογουμένως, η επιλογή είναι δύσκολη. Όσο να πεις, έναν μάγκα τον θες για πρωθυπουργό (γιατί, δηλαδή, άσχημος ήταν ο Αντωνάκης που κουτσαβάκιζε;) αλλά και σε έναν νέο, χαμογελαστό άνθρωπο δεν λες όχι (γιατί, δηλαδή, άσχημος ήταν ο Γιωργάκης που όλο γέλαγε;). Εν τάξει, με την Νέα Δημοκρατία νοιώθεις μια σιγουριά αλλά, δεν μπορείς να πεις, με τον ΣυΡιζΑ έχεις την ελπίδα πως κάποια από τα στραβά κι ανάποδα τούτης της δύσμοιρης χώρας θα αλλάξουν.

Βέβαια, υπάρχουν και κάποιες λεπτομέρειες που μας μπερδεύουν. Όπως, λόγου χάρη, και οι δυο τους παλεύουν μεν να γίνουν πρωθυπουργοί αλλά ομνύουν υπέρ των ευρύτερων συνεργασιών με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Ποιες πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή; Οι ΑνΕλ δεν θα έβαζα και στοίχημα ότι θα είναι στην βουλή, το ΚΚΕ έχει ξεκόψει κάθε κουβέντα για συνεργασία, την Χρυσή Αυγή δείχνουν όλοι να την σιχαίνονται, τον Λεβέντη ας αφήσουμε πρώτα να τον δούμε πριν τον βγάλουμε Γιάννη και με την ΛαΕν δεν γίνεται χωριό αφού από την μια έχει τσακωθεί με τον ΣυΡιζΑ κι από την άλλη κάνει λόγο για έξοδο από την ευρωζώνη. Μένουν το Ποτάμι και το ΠαΣοΚ. Άιντε τώρα να διαλέξεις ανάμεσα στα σχήματα Βαγγέλας-Σταύρος-Φώφη και Αλέξης-Σταύρος-Φώφη. Ποιά σύνθεση θα τραβήξει καλύτερα; Έλα ντε! Αυτό ούτε ο Αλέφαντος δεν μπορεί να το πει με βεβαιότητα.

Παρένθεση πρώτη. Δεν ξέρω αν προσέξατε το παράδοξο να έχουμε σιγουράντζες για κυβέρνηση Σταύρο και Φώφη και να ψαχνόμαστε για τον τρίτο! Δεν γλιτώνουμε από το ΠαΣοΚ, πάρτε το χαμπάρι. Κλείνει η πρώτη παρένθεση.

Ο Μάαρτεν Φερβέυ και η Ντέλια Βελκουλέσκου (εκπρόσωπος του ΔΝΤ) πριν δυόμισυ χρόνια στην Κύπρο.

Υποψιάζομαι ότι η απάντηση που ψάχνουμε έχει ονοματεπώνυμο. Λέγεται Μάαρτεν Φερβέυ, έρχεται από την Ολλανδία και είναι σύμβουλος του Ντάισελμπλουμ, αγαπημένο παιδί τού Σώυμπλε και αναπληρωτής γενικός διευθυντής οικονομικών και χρηματοδοτικών υποθέσεων της Κομμισσιόν. Είναι ο άνθρωπος που, ως πρόεδρος της ομάδας εργασίας του ευρώ για συντονισμένη δράση, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρώτη δανειοδότηση της Ελλάδας και στην σύσταση τόσο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) όσο και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) ενώ πριν δυόμισυ χρόνια έβαλε το χεράκι του και για να λυθεί το κυπριακό πρόβλημα.

Πού παίζει ο Φερβέυ στο θέμα που μας απασχολεί; Μα ο Φερβέυ είναι ο διάδοχος του -γνωστού μας και μη εξαιρετέου- επί κεφαλής τής Task Force στην Ελλάδα Χορστ Ράιχενμπαχ, του ανθρώπου που αποκαλείται "σκιώδης πρωθυπουργός" της χώρας μας! Ελπίζω να μη χρειάζεται να εξηγήσω ότι Task Force (Ομάδα Δράσης) αποκαλείται μια ομάδα καμμιά πενηνταριά ευρωπαίων ταχνοκρατών, οι οποίοι επιβλέπουν από το 2011 την τήρηση των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας μας.

Παρένθεση δεύτερη. Λόγω δουλειάς, κάποια εποχή μπαινόβγαινα συχνά σε διάφορα υπουργεία. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον τρόμο και την αγωνία που ένοιωθαν οι προϊστάμενοι διαφόρων υπηρεσιών τού υπουργείου ανάπτυξης όποτε πλησίαζε μεσημέρι Παρασκευής. Ήταν η ώρα να συναντηθούν με την Task Force και να δώσουν αναφορά για όλα όσα έκαναν την εβδομάδα που τελείωνε. Κλείνει κι η δεύτερη παρένθεση.

Σύμφωνα με όσα υπογράψαμε στην περιλάλητη συμφωνία, η οποία οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο, η ισχύς τής Task Force είναι πλέον αυξημένη. Οι άνθρωποί της θα εγκατασταθούν σε όλα τα υπουργεία και δεν θα αφήνουν να περάσει νόμος, τροπολογία νόμου ή και απλή εγκύκλιος δίχως την έγκρισή τους. Με απλά λόγια, δηλαδή, όχι νομοσχέδιο δεν θα πηγαίνει στην βουλή αλλά ούτε σπουργίτι δεν θα πετάει δίχως τις υπογραφές τού Φερβέυ και της παρέας του.

Να, λοιπόν, η απάντηση στο ερώτημα ποιον να ψηφίσουμε για πρωθυπουργό: κ α ν έ ν α ν! Η χώρα έχει ήδη πρωθυπουργό και δεν χρειάζονταν εκλογές για να τον βρει. Είναι υπερκομματικός και λέγεται Μάαρτεν Φερβέυ.