"33 στιγμές ευτυχίας"

Φαίνεται πως έχουν δίκιο όσοι λένε πως τα μυθιστορήματα ταιριάζουν περισσότερο στον χειμώνα ενώ το καλοκαίρι είναι η εποχή του διηγήματος. Πράγματι, η "παρα θιν' αλός" ξαπλώστρα βολεύεται περισσότερο με μικρές ιστορίες παρά με σχοινοτενείς εξιστορήσεις. Προς χάριν όλων αυτών, λοιπόν, σήμερα θα κάνουμε την γνωριμία μας με έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους ευρωπαίους διηγηματογράφους, τον (ανατολικο)γερμανό Ίνγκο Σούλτσε.

Ο Ίνγκο Σούλτσε γεννήθηκε πριν 49 χρόνια στην Δρέσδη της πάλαι ποτέ Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας και, παρ' ότι βίωσε την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, δεν απεμπόλησε ούτε τις αρχές του ούτε την ιστορία του. Η πέννα του είναι τρυφερή κι ανάλαφρη αλλά μπορεί, με εξαιρετική ευκολία να μεταμορφωθεί σε αδυσώπητο -και, συχνά, μακάβριο- νυστέρι. Είπαν πως θυμίζει πότε Γκόγκολ και πότε Τσέχοφ αλλά, προσωπικά, θεωρώ ότι ο Σούλτσε διατηρεί το δικό του, ξεχωριστό ύφος.

Στο εξώφυλλο του βιβλίου που διάλεξα για σήμερα, το "33 στιγμές ευτυχίας", αναφέρεται η λέξη "μυθιστόρημα", παρ' ότι το βιβλίο περιέχει 33 ανεξάρτητα διηγήματα. Πράγματι, ο Σούλτσε έχει το μοναδικό ταλέντο να συνθέτει μυθιστόρημα με αυτοτελείς διηγήσεις. Οι σύντομες ιστορίες του μοιάζουν με αφαιρετικά σκίτσα. Όμως, αν βάλουμε αυτά τα σκίτσα στην σειρά, θα παρατηρήσουμε, με ευχάριστη έκπληξη, ότι συνθέτουν έναν επιβλητικό πίνακα. Αυτή η ευρηματικότητα είναι που κάνει τον συγγραφέα ξεχωριστό κι αυτή είναι που του χαρίζει διεθνή αναγνώριση και βραβεία.

Το "33 στιγμές ευτυχίας" έχει ως φόντο την Αγιοπετρούπολη(*) και τα 33 διηγήματά του συνιστούν 33 ταινίες μικρού μήκους για την σημερινή πραγματικότητα των κατοίκων αυτής της ρωσσικής μεγαλούπολης. Ο αρρωστημένος έρωτας της Βαλεντίνας για τον Πάβελ, οι "προχωρημένες" ιδέες των συντακτών μιας μικρής εφημερίδας, μια βόλτα στην λαϊκή αγορά της πόλης, ένα μουκαλάκι άρωμα που σπάει, ένα οικογενειακό σαββατοκύριακο στο δάσος, μια θαυματουργή παναγία στο μουσείο, οι γλάροι στην ομίχλη, οι τρεις κόρες της Αντονίνας που παντρεύονται τον ίδιο αμερικανό, μια παράξενη παρτίδα σκάκι... Τριάντα τρεις ιστορίες, άλλοτε γλυκιές κι άλλοτε πικρές αλλά, κάθε φορά που τελειώνεις το διάβασμα κάποιας απ' αυτές, αισθάνεσαι μιαν όμορφη επίγευση. Τριάντα τρία διηγήματα, τριάντα τρεις στιγμές αναγνωστικής ευτυχίας.

Το βιβλίο του Σούλτσε κυκλοφορεί από τον "Καστανιώτη" σε μια προσεγμένη έκδοση 300 περίπου σελίδων, η οποία κοστίζει 17 ευρώ (μείον 10% έκπτωση στα καλά βιβλιοπωλεία). Κι αν σας γεννηθεί η επιθυμία για περισσότερο Σούλτσε (που θα σας γεννηθεί!), δοκιμάστε τις "Απλές ιστορίες" (από τον ίδιο εκδότη, σε κάπως χαμηλότερη τιμή), όπου περιλαμβάνονται διηγήματα εμπνευσμένα από την κωμικοτραγική καθημερινότητα των κατοίκων της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Αυτό το καλοκαίρι αφεθείτε στην μαγεία των παραμυθιών ενός μεγάλου διηγηματογράφου κι απεμπλακείτε από την δυναστεία των κυριακάτικων χαζοφυλλάδων με τις βλακώδεις "προσφορές".


(*) Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί αποκαλείται "Αγία Πετρούπολη" μια πόλη που χτίστηκε προς τιμή του αγίου Πέτρου. Μια πόλη δεν μπορεί να είναι ποτέ ούτε αγία, ούτε οσία, ούτε μεγαλομάρτυρας. Ίσως το "Αγιοπετρούπολη" που χρησιμοποιώ να ακούγεται κάπως αδόκιμο αλλά είναι πιο σωστό. Προσωπικά, όσο κι αν δεν είμαι politically correct, εξακολουθώ να την αποκαλώ Λένινγκραντ...

Για την εγκληματικότητα δεν φταίει ο μετανάστης

Στο προχτεσινό σημείωμα ("Η πείνα δεν έχει εθνικότητα") αναφέρθηκα στα προβλήματα εγκληματικότητας τα οποία ταλανίζουν την χώρα μας, ιδιαίτερα δε στην σπέκουλα των αστικών κομμάτων πάνω σ' αυτά. Ας πούμε ότι το σημερινό σημείωμα αποτελεί λογική συνέχεια του προχτεσινού, μιας και θέλω να κάνω λεπτομερέστερη αναφορά σε τρία επί μέρους προβλήματα, τα οποία εκμεταλλεύονται κατά κόρον τόσο η εξουσία όσο και τα αστικά κόμματα.


1. Οι μετανάστες

Ολοι οι σπεκουλαδόροι, ανεξαρτήτως κομματικής στοίχισης, συνδέουν -άλλος λίγο κι άλλος πολύ- την αύξηση της εγκληματικότητας με την μετανάστευση. Προσπαθούν να κρύψουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα ευθύνεται, ουσιαστικά, για το πρόβλημα της μαζικής οικονομικής μετανάστευσης και της συγκέντρωσης άστεγων μεταναστών στον αστικό ιστό της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων. Προσπαθούν, επίσης, να κρύψουν και το ότι οι μετανάστες ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε περιοχές ήδη υποβαθμισμένες, εγκαταλειμμένες, με φτωχούς εργαζόμενους, έτοιμες να πουληθούν για ένα κομμάτι ψωμί στα επιχειρηματικά συμφέροντα που καιροφυλακτούν.

Να τελειώνει το παραμύθι. Δεν φταίνε για όλα τα κακά της μοίρας μας οι μετανάστες. Όπως λένε κι οι ίδιοι, δεν ήρθαν στον τόπο μας για διακοπές αλλά για να βρουν μια καλύτερη τύχη. Σε τελική ανάλυση, οι μετανάστες είναι ταξικά αδέλφια των λαϊκών ανθρώπων, έστω κι αν έχουν διαφορετική εθνικότητα ή διαφορετικό θρήσκευμα. Πρόκειται για ανθρώπους ουσιαστικά εγκλωβισμένους στην χώρα μας αφού δεν μπορούν να επαναπροωθηθούν στις πατρίδες τους (τουλάχιστον η συντριπτική τους πλειοψηφία) για πρακτικούς λόγους και όχι από ευαισθησία για τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. Επίσης, το κράτος δεν μπορεί να επιτρέψει την μετακίνησή τους σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. επειδή δεσμεύεται από τον Κανονισμό "Δουβλίνο II". Σημειώστε ότι αυτός ο κανονισμός έχει ψηφιστεί στην ευρωβουλή από όλα τα κόμματα πλην του ΚΚΕ.


2. Τα ναρκωτικά

Τα 15 τελευταία χρόνια που φούντωσε το πρόβλημα των ναρκωτικών, η επίσημη πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ παρουσιάζει την υποκατάσταση ως λύση. Σήμερα, ομολογούν οι ίδιοι ότι η παρουσία της Μονάδας Υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ αυξάνει τον αριθμό των χρηστών και διευκολύνει τη διακίνηση (μιλούν για 2.500 χρήστες-μικροδιακινητές μόνο στο κέντρο της Αθήνας!). Αυτοί είναι που χαρακτηρίζουν τα προγράμματα του ΟΚΑΝΑ ως προγράμματα "υποκατάστασης" και "συντήρησης" κι όχι "θεραπευτικά". Κι ενώ παραδέχονται ότι με την πολιτική αυτή αυξάνεται η χρήση και η διακίνηση, προτείνουν να μεταφερθούν αυτά τα στέκια στα...νοσοκομεία. Δηλαδή, σε έναν χώρο του οποίου προορισμός είναι να κάνει τους ανθρώπους καλά, οι χιλιάδες εξαρτημένοι θα καταφεύγουν για να εξασφαλίσουν την "νόμιμη" δόση τους, ίσα-ίσα για να "κουλάρουν" κι όχι για να θεραπευθούν. Υπέρ αυτής της θέσης έχει ταχθεί αναφανδόν ως και ο Καρατζατέτοιος του ΛΑΟΣ. Με απλά λόγια: το σύστημα πάει να λύσει το πρόβλημα των ναρκωτικών με υποκατάστατα και με την αστυνομία αντί να εκπονήσει μια σωστή θεραπευτική και προληπτική πολιτική.


3. Το παρεμπόριο

Το συγκεκριμένο πρόβλημα αξιοποιείται για την καλλιέργεια ρατσιστικών αντανακλαστικών από οργανωμένες ομάδες, με επικεφαλής γνωστά στελέχη του ΛΑΟΣ και της Χρυσής Αυγής αλλά και από τον λεγόμενο "εμπορικό κόσμο" (εμπορικοί σύλλογοι,  σύλλογοι τουριστικών καταστημάτων κλπ). Μέσα από την παράθεση της επίσημης τοποθέτησης του ΣΔΟΕ, η εξουσία παραδέχεται ότι δεν είναι εφικτός ο έλεγχοςτων εμπορευμάτων επειδή η εισαγωγή τους γίνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρα, μας λένε ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι αποτέλεσμα της γνωστής ελευθερίας κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, δηλαδή αποτέλεσμα του Μάαστριχτ. Κι ενώ οργιάζει το κυνηγητό του νιγηριανού με τα σιντί ή τα γυαλιά ηλίου, αποκρύπτεται το γεγονός ότι πίσω από τα κινέζικα μαγαζιά και τους αλλοδαπούς μικροπωλητές υπάρχουν τεράστιες εισαγωγικές και μεταφορικές επιχειρήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να ελεγχθούν αν υπήρχε πολιτική βούληση. Όλοι αυτοί γνωρίζουν καλά ότι η "νόμιμη" καπιταλιστική ελληνική οικονομία αλληλοσυμπληρώνεται με την παράνομη, τα κεφάλαια εισρέουν από τη μία στην άλλη, ξεπλένονται και επανεπενδύονται. Τα περί αδυναμίας των ελεγκτικών μηχανισμών είναι δικαιολογίες. Τι διάολο, για το κυνήγι του νιγηριανού πώς υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός;

Είναι αποπροσανατολισμός η προπαγάνδα ότι για την αναδουλειά και την πτώση του τζίρου ευθύνονται κυρίως οι παράνομοι μικροπωλητές. Αυτοί είναι ο εύκολος στόχος για να μη θιγεί η κυριαρχία των πολυκαταστημάτων και των εμπορικών αλυσίδων που, με επίσημα στοιχεία, καθημερινά απορροφούν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του τζίρου και συγχρόνως απολαμβάνουν φοροαπαλλαγές, προνόμια και επιδοτήσεις. Φτηνά εμπορεύματα από την Κίνα, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν κλπ πουλάνε (και, μάλιστα, σε πολύ μεγαλύτερο όγκο από τους αλλοδαπούς μικροπωλητές) όλα τα πολυκαταστήματα και οι εμπορικές αλυσίδες. Ρίξτε μια ματιά στην προέλευση των εμπορευμάτων π.χ. του Τζάμπο και σας διαβεβαιώ ότι θα δυσκολευτείτε να βρείτε κάτι που να μη προέρχεται από τέτοιες χώρες.

Ειλικρινά, βάζω τα γέλια και τα κλάμματα όταν βλέπω τους εμπόρους να φωνάζουν πως τάχατες χάνουν πελάτες εξ αιτίας του κάθε πλανόδιου μαυρούκου. Ήμαρτον, ρε σεις! Ξέρω ότι με 5-10 ευρώ που δίνω στον μαυρούκο δεν αγοράζω αυθεντικό Λακόστ ή γνήσια Λουί Βυτόν. Το μόνο που αγοράζω είναι ένα μπλουζάκι της πλάκας ή μια τσάντα του κώλου επειδή είναι φτηνά κι επειδή δεν έχω την δυνατότητα να μπω στα μαγαζιά σας και να πληρώσω 100 ευρώ για ένα γνήσιο Λακόστ ή 500 ευρώ για μια γνήσια Λουί Βυτόν. Ούτε εσείς χάνετε πελάτες ούτε το κράτος χάνει φόρους, μιας και στα μαγαζιά σας δεν θα έμπαινα ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο μαυρούκος. Γκέγκε;


Συμπέρασμα: η αύξηση της εγκληματικότητας οφείλεται αποκλειστικά στην στρεβλή -έως ανύπαρκτη- κοινωνική πολιτική τής αστικής εξουσίας και στα ύποπτα παιχνίδια που παίζονται "εν κρυπτώ και παραβύστω" με σκοπό το κέρδος κάποιων. Σε μας που μπορούμε και σκεπτόμαστε, δεν είναι δυνατόν να φταίνε οι κακομοίρηδες τούτης της γης απ' όπου κι αν προέρχονται. Εμείς ξέρουμε ότι δεν μας φταίει ο μετανάστης αλλά εκείνος που τον εκμεταλλεύεται.


Υστερόγραφο: Όσον αφορά τα παιγνίδια που παίζονται εις βάρος των μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας, προκειμένου να κονομήσουν κάποιοι "εκλεκτοί", θα επανέλθω λίαν συντόμως. Τ' ακούς Πέτρο; Υπομονή!

Η Ελλάδα του μπαρμπα-Κώστα

[Φίλος και αναγνώστης του ιστολογίου, μού έστειλε το παρακάτω κείμενο, το οποίο δημοσιεύθηκε χτες στον ιστοχώρο "Insurance Daily". Το αναδημοσιεύω, όχι επειδή πιστεύω ότι φταίνε οι διάφοροι "μπαρμπα-Κώστες" για τα χάλια αυτού του τόπου (όπως δεν πιστεύω, άλλωστε, ότι "μαζί τα φάγαμε"), αλλά επειδή θεωρώ ότι αυτούς τους "μπαρμπα-Κώστες" τούς δημιουργεί, τους τρέφει και τους συντηρεί το ίδιο το σύστημα, μιας και δεν μπορεί να επιβιώσει δίχως αυτούς. Είμαι σίγουρος ότι στα μούτρα του πρωταγωνιστή της παρακάτω ιστοριούλας, θα αναγνωρίσουν τα δικά τους μούτρα πολλοί "σοσιαλιστές" της σήμερον...]


Τον συνάντησα στην Ανδραβίδα τον μπαρμπα-Κώστα, ύστερα από 20 και πλέον χρόνια. Ήταν στο καφενείο όπου είχαμε πρωτοβρεθεί. Κομματάρχης στην περιοχή ο ογδοντάρης σήμερα αγρότης και, όπως μου είπε, οι καιροί αλλάζουν. Ο ίδιος έκανε μια μικρή περιουσία με τις γεωργικές επιδοτήσεις από την ΕΟΚ. Η μία κόρη του διορίστηκε από τοπικό βουλευτή στην Αγροτική Τράπεζα και η άλλη εργάζεται σε μία Εφορία του Πύργου. Τον γιο του κατάφερε να τον βάλει στη ΔΕΗ της Πάτρας, όπου, μου είπε, ότι «διαπρέπει ως συνδικαλιστής». Οι δύο γαμπροί του είναι δικηγόρος ο ένας και γεωπόνος ο άλλος με απασχόληση στο πρώην υπουργείο Γεωργίας. Η δε νύφη του είναι δασκάλα στο Δημοτικό Σχολείο της Γαστούνης.

«Παλιά ήταν διαφορετικά τα πράγματα», μου εξομολογήθηκε ο μπαρμπα-Κώστας. «Οι βουλευτές μπορούσαν να μάς βοηθήσουν. Τώρα όμως...»

«Μα καλά», του λέω, «αν καταλαβαίνω καλά μπαρμπα-Κώστα είστε όλοι, με μία εξαίρεση, κρατικοί υπάλληλοι. Εσύ έβγαλες δύο δεκάρες από τις κοινοτικές επιδοτήσεις και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σου απασχολούνται στο Δημόσιο και σε δημόσιες εταιρείες».

«Ε, και λοιπόν, κακό είναι αυτό; Εγώ έδωσα αγώνες για το κόμμα και τα παιδιά μου το στηρίζουν. Να μην κάνει κάτι αυτό και για μας; Χωρίς τις ψήφους που μαζεύουμε ο Χ.Γ. δεν θα έβγαινε ποτέ βουλευτής. Στις τελευταίες εκλογές βγήκε για τρίτη φορά και απ’ ό,τι βλέπω και μαθαίνω είναι και κονομημένος».

«Εσύ, μπαρμπα-Κώστα, πόσα διαμερισματάκια έχεις;»

«Δύο στον Πύργο, δύο στην Πάτρα και το σπίτι μου εδώ. Έχουμε και τα χωράφια, με τα οποία κανείς δεν ασχολείται τώρα γι’ αυτό προσπαθώ να τα δώσω σε κανέναν που να θέλει να ανοίξει σουπερμάρκετ».

«Δάνεια από ποιες τράπεζες έχεις πάρει μπαρμπα-Κώστα;»

«Μπα, τώρα, την ΑΤΕ και την Εθνική τις ξόφλησα. Είχα πάρει σχεδόν τζάμπα δάνεια από την ΑΤΕ και το 20% μού το χαρίσανε λόγω των πυρκαγιών. Τώρα όμως τα βλέπω σκούρα. Παίρνω δύο συντάξεις και φοβάμαι μπας και τις χάσω. Αυτοί οι κλέφτες φταίνε που φθάσαμε σ’ αυτά τα χάλια.»

Από το 1982 έως το 1997 ο μπαρμπα-Κώστας εισέπραξε από τα κοινοτικά Ταμεία 620.000 ευρώ. Δανείστηκε από την ΑΤΕ και την Εθνική άλλα τόσα. Ποτέ του δεν πλήρωσε μία στην εφορία, εισπράττει 2.350 ευρώ τον μήνα συντάξεις, έχει 1.100 ευρώ έσοδα από δύο ταξί που νοικιάζει και το καλοκαίρι νοικιάζει σε Γερμανούς τρία δωμάτια αδήλωτα που έχει στο Κατάκολο. Την περίοδο 1975-1985 τού χαρίστηκαν 3 εκατ. δραχμές δάνεια από την ΑΤΕ και εισέπραξε κάπου 500.000 για φυσικές καταστροφές.

«Εσύ βολεύτηκες μια χαρά μπαρμπα-Κώστα», λέω στον συνομιλητή μου. «Τα εγγόνια σου τι βλέπεις να κάνουν;»

«Δεν τα βλέπω να κάθονται εδώ. Η Ελλάδα που γνωρίσαμε εμείς τελειώνει, φεύγει. Και μαζί μ’ αυτήν θα φύγουν και οι πιο ικανοί. Έτσι κι αλλιώς, δεν θα είμαστε εδώ για να δούμε την συνέχεια.»

«Ναι, έχεις δίκιο», απαντώ. «Το δικό μας φευγιό είναι ό,τι το πιο σίγουρο.»

Υ.Γ. Ο μπαρμπα-Κώστας -δικαίως, βέβαια – είναι και «αγανακτισμένος».

Η πείνα δεν έχει εθνικότητα

Πάνε καμμιά εικοσαριά χρόνια τώρα που έχουμε "ανακαλύψει" ότι για την εγκληματικότητα στον τόπο μας φταίνε οι μετανάστες. Μάλιστα, κατά το παρελθόν, ορισμένοι δεν δίσταζαν να αποδώσουν ιδιαίτερα εγκληματικά χαρακτηριστικά σε κάθε εθνότητα. Για παράδειγμα, οι αλβανοί ήταν κλέφτες, οι ρουμάνοι έκαναν ληστείες, οι βούλγαροι ειδικεύονταν σε λαθρεμπόριο και ναρκωτικά ενώ οι προερχόμενοι από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ασχολούνταν με το εμπόριο ευκής σαρκός. Λες και τούτη η χώρα ήταν αμόλευτη από έγκλημα κι ήρθαν οι μετανάστες να την μαγαρίσουν.

Δείτε τι παιχνίδι παίζεται σήμερα στην πρωτεύουσα. Σκόπιμα, τα αστικά πολιτικά κόμματα και οι μηχανισμοί τους, μαζί με τα πουλημένα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης, θεωρούν και προβάλλουν ως κύρια αιτία των προβλημάτων του κέντρου της Αθήνας την συγκέντρωση σ' αυτό μεγάλου αριθμού μεταναστών. Ειδικά, το ανερμάτιστο κόμμα του Καρατζατέτοιου, αυτός ο σαχλοεθνικιστικός και κρυπτοφασιστικός εσμός, δεν χάνει ευκαιρία να σπεκουλάρει πάνω στο πρόβλημα αυτό.

Κάθε ώριμα σκεπτόμενος πολίτης αντιλαμβάνεται ότι την εγκληματικότητα δεν την έφεραν οι μετανάστες. Το έγκλημα (ιδίως το οργανωμένο), τα ναρκωτικά, η πορνεία κλπ υπήρχαν από πριν και αποτελούν μια τεράστια οικονομική επιχείρηση με υπέρογκα κέρδη, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας. Για παράδειγμα, ο παγκόσμιος τζίρος από τη διακίνηση και εμπορία ναρκωτικών το 2010 έφτασε τα 270 δισ. ευρώ (στοιχεία της Unicef) ενώ ο τζίρος των κυκλωμάτων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα από την πορνεία έφτασε, επίσης το 2010, το 1 δισ. ευρώ (στοιχεία της ΕΣΥΕ). Όλα αυτά, λοιπόν, υπήρχαν και πριν, γιατί είναι φαινόμενα σύμφυτα με το συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Και δεν πρόκειται να εξαλειφθούν αλλά θα συνεχίσουν να υπάρχουν -με εξάρσεις και υφέσεις- όσο κυριαρχεί αυτό το σύστημα.

Αντίστοιχες νοσηρές καταστάσεις υπάρχουν σε όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές μητροπόλεις. Μάλιστα, τα πρωτεία στην "πολιτισμένη" Ευρώπη τα κατέχει η ίδια της η πρωτεύουσα, οι Βρυξέλλες! Εξ άλλου, για την Ελλάδα υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι στα σοβαρά εγκλήματα η συμμετοχή των μεταναστών στηρίζεται στο ντόπιο στοιχείο και η συμμετοχή Ελλήνων θεωρείται ως sine qua non.

Φυσικά, υπάρχει και η μικροεγκληματικότητα του δρόμου. Σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να υποτιμήσει κάποιος την ανησυχία του φτωχού μη του κλέψουν το κινητό του ή τα λίγα λεφτά που του έχουν απομείνει από τη επίσημη μεγάλη κρατική κλοπή. Όμως, αυτή η μικροεγκληματικότητα, που προέρχεται από ανθρώπους στα όρια της επιβίωσης, αντιμετωπίζεται μόνο με μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα και όχι με καταστολή.

Προ ημερών, με σταμάτησε στον δρόμο ένα τηλεοπτικό συνεργείο και η νεαρή ρεπόρτερ με ρώτησε αν ανησυχώ από την αύξηση των διαρρήξεων. Χαμογελώντας και δίχως να σταματήσω, της απάντησα με τον γνωστό στίχο "κλέφτης και να μπει, τι θα βρει να πάρει;". Εκείνη, απτόητη, επέμεινε: "πιστεύετε ότι η αύξηση της αστυνόμευσης μπορεί να λύσει το πρόβλημα;". Υποχρεώθηκα να σταματήσω για να απαντήσω σοβαρά. Το περιεχόμενο της απάντησής μου ήταν περίπου το εξής:

Δεν πιστεύω στην αστυνόμευση. Το μόνο που μπορεί να κάνει η αστυνομία είναι να πιάσει τους διαρρήκτες αφού θα με έχουν κλέψει. Για να μη μπει ο διαρρήκτης στο σπίτι μου, πρέπει να έχει φαΐ στο δικό του σπίτι. Όσο πεινάει, καμμιά δύναμη δεν μπορεί να τον κρατήσει μακρυά από το ψυγείο μου. Κι αν αποφασίσω να φρουρήσω άγρυπνα το ψυγείο μου, δεν θα διστάσει να με βγάλει από την μέση, προκειμένου να μπορέσει να φάει. Συνεπώς, ο μόνος εγγυημένος δρόμος για την ασφάλειά μου είναι να έχει ο διπλανός μου (έλληνας ή μετανάστης) το πιάτο του γεμάτο. Οπότε, αντί το κράτος να φροντίζει για την αύξηση της αστυνόμευσης, είναι προτιμώτερο να νοιαστεί για το πώς οι πολίτες του (αδιακρίτως εθνικότητας) θα έχουν δουλειά και θα μπορούν να ζήσουν απ' αυτή.

Καιρός να χωνέψουμε το "ουδείς εκών κακός (=κανείς δεν γίνεται κακός με την θέλησή του)" των προγόνων μας. Κάποτε, η πείνα έβγαζε τους ανθρώπους στα βουνά και τους έκανε ληστές. Σήμερα τους οδηγεί στο πορτοφόλι και στο ψυγείο του διπλανού τους. Και σας διαβεβαιώνω ότι η πείνα του σομαλού ή του πακιστανού μετανάστη δεν διαφέρει σε τίποτε από την πείνα του έλληνα. Η πείνα δεν έχει εθνικότητα. Κάθε άλλη θεώρηση είναι τουλάχιστον ηλίθια.

Τα συνδικάτα στο στόχαστρο

Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι ο βασικός στόχος του καπιταλισμού, προκειμένου να μειωθεί η -αναπόφευκτη- καταστροφή του άναρχα συσσωρευμένου κεφαλαίου, είναι να "φορτώσει" τμήμα των ζημιών του στους εργαζόμενους. Για να φτάσει στον σκοπό του, το μεγαλύτερο εμπόδιο που βρίσκει μπροστά του είναι η οργανωμένη αντίσταση των εργαζομένων μέσα από τα συνδικάτα τους.

Έτσι, το κεφαλαιοκρατικό σύστημα επιτίθεται με λύσσα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Κύριος μοχλός σ' αυτή την επίθεση είναι οι πουλημένες ηγεσίες των συνδικαλιστικών οργάνων. Αυτές οι ηγεσίες, οι οποίες δεν διστάζουν να παρουσιάζουν ως κατόρθωμα την υπογραφή συμβάσεων που προβλέπουν αυξήσεις μικρότερες του 1% ή που δέχονται με χλιαρές διαμαρτυρίες την παγίωση μέτρων, όπως η εκ περιτροπής εργασία, οι περικοπές στα ωράρια, το κλάδεμα των ελάχιστων αμοιβών κλπ.

Όπως και να το κάνουμε, στην επιχείρηση "μείωση του κόστους εργασίας", η υγιής συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων θεωρείται εμπόδιο. Τα τελευταία δυο χρόνια βλέπουμε (τόσο στον τόπο μας όσο και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο) να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, ως μέτρα κατά της κρίσης, μέτρα που οδηγούν στην περιστολή ή κατάργηση του δικαιώματος της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή η επίθεση γίνεται μέσω της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και φυσικά της κατάργησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας συνιστούν τη ραχοκοκκαλιά του συνδικαλιστικού κινήματος και η κατάργησή τους αναιρεί έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι εργαζόμενοι συσπειρώνονται σε σωματεία και ομοσπονδίες.

Η επίθεση κατά των συνδικάτων είναι πολύμορφη. Αλλού εκδηλώνεται με νόμους και κυβερνητικές αποφάσεις, οι οποίες χτυπούν ευθέως το δικαίωμα του συνδικαλισμού. Δείτε, για παράδειγμα, τι γίνεται στις ΗΠΑ, όπου σε πολλές πολιτείες προωθούνται αυτή την περίοδο νόμοι με τους οποίους καταργούνται οι συλλογικές συμβάσεις, μιας και θεωρούνται υπεύθυνες για το "υψηλό" κόστος εργασίας. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του Ουινσκόνσιν, όπου, επί πολλές εβδομάδες, χιλιάδες εργαζόμενοι περικύκλωσαν το τοπικό κογκρέσσο για να αποτρέψουν την ψήφιση ενός νόμου με τον οποίο ο κυβερνήτης της πολιτείας επιδιώκει την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων στον δημόσιο τομέα, ενώ με σειρά άλλων μέτρων οδηγεί στην οικονομική ασφυξία τα συνδικάτα.

Σε άλλες περιπτώσεις (όπως στην χώρα μας), η κατάργηση των συμβάσεων επιδιώκεται με σειρά νόμων και αποφάσεων για την -επί της ουσίας- κατάργηση της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και, κατ' επέκταση, των κλαδικών συμβάσεων εν συνεχεία. Έτσι, φθάνοντας στο επίπεδο των επιχειρησιακών συμβάσεων, οι εργοδότες αποκτούν σημαντικό προνόμιο, αφού οι εργαζόμενοι είναι περισσότερο ευάλωτοι στις κάθε είδους πιέσεις και ο εργοδοτικός συνδικαλισμός πιο εύκολα να κάνει τη δουλειά του. Στην πιο προωθημένη της μορφή, αυτή η επίθεση περιλαμβάνει την καθιέρωση των ατομικών συμβάσεων, το βασίλειο της εργοδοτικής αυθαιρεσίας.

Υπάρχουν όμως και άλλες μορφές σ' αυτή την επιχείρηση κατά των συνδικάτων, οι οποίες οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. Προσέξτε την "πρωτοπόρα" προστυχιά που προωθήθηκε στην Ρουμανία. Εκεί, λοιπόν, συντάχθηκε ένας "εργασιακός κώδικας" σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (!), βάσει του οποίου οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα πρέπει να περιέχουν κριτήρια επιδόσεων και σχήματα αξιολόγησης των εργαζομένων. Δώστε ιδιαίτερη σημασία σ' εκείνο το "πρέπει" και σκεφθείτε ποιοι θα είναι οι κριτές των επιδόσεων και οι αξιολογητές των εργαζομένων. Τώρα καταλαβαίνετε πόσο εύκολες γίνονται για τους εργοδότες τόσο οι μειώσεις των αμοιβών όσο και οι απολύσεις.

Σαν να μη φτάνει αυτό, ο "εργασιακός κώδικας" καταργεί την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία, αφού δίνει στα αφεντικά το δικαίωμα για απολύσεις μελών διοίκησης συνδικάτων εφ' όσον αυτοί οι συνδικαλιστές "δεν εκπληρώνουν τους στόχους εργασίας τους". Ποιος θα κρίνει αν οι συνδικαλιστές εκπληρώνουν τους στόχους εργασίας τους; Μα, φυσικά, ο εργοδότης!

Προφανώς, το ΔΝΤ έκρινε ότι αυτός ο "εργασιακός κώδικας" διευκολύνει την πολιτική της ρουμανικής κυβέρνησης για την "διάσωση" της οικονομίας, αν και είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε δραστική μείωση μισθών και αυξημένες απολύσεις εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Και, επίσης προφανώς, η Ρουμανία παίζει τον ρόλο του "πειραματόζωου", ώστε τέτοιοι "κώδικες" να προωθηθούν και σε άλλες χώρες.

Εϊπαμε γιατί γίνονται όλα αυτά. Για την μείωση του κόστους εργασίας, ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής και να βγει το κεφάλαιο από την κρίση. Το θέμα είναι ποιος πληρώνει το κόστος αυτό. Να πώς αντιλαμβάνεται αυτή την μείωση το καπιταλιστικό σύστημα: την ώρα που ο Μπομπ Ντάιμοντ, διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας Barclay's, εισπράττει (για το 2010) ως μπόνους 6,5 εκατομμύρια στερλίνες και μετοχές της τράπεζας ύψους 14 εκατομμυρίων στερλινών, η ίδια τράπεζα ανακοινώνει το κλείσιμο 100 υποκαταστημάτων της στην Ισπανία και την απόλυση 700 υπαλλήλων.

Κατανοητό; Χαίρετε.

Ένα μνημόσυνο για την Ηλέκτρα

"Ο κάτωθι υπογεγραμμένος ιατροδικαστής Πέτρος Τζαφέρης, μεταβάς σήμερον την 26ην Ιουλίου 1944 εις το ενταύθα νεκροτομείον, ενήργησα λεπτομερώς αυτοψίαν και νεκροψίαν επί του πτώματος αγνώστου γυναικός ετών 33 περίπου.

Πληροφορίαι: Μετεφέρθη διά του υπ' αριθ. 234 εγγράφου του Σταθμού Α' Βοηθειών παραληφθείσα εκ του ξενοδοχείου "Κρυστάλ" (σημ.: εκεί στεγαζόταν η Ειδική Ασφάλεια).

Αυτοψία: Το τριχωτόν της κεφαλής έχει αποκοπή ατέχνως και ανωμάλως διά μαχαιριδίου. Κατά το πρόσθιον τμήμα της κόμης παρατηρείται φρύξις (σημ.: κάψιμο) των τριχών. Από της ρινός και του στόματος φαίνεται εκρεύσαν αίμα. Από της μιάς μασχάλης προς την ετέραν διά του στήθους και συνεχιζόμενα όπισθεν του κορμού υπάρχουσιν δύο παράλληλα εντυπώματα, δίδοντα την εντύπωσιν ότι παρήχθησαν εκ της πιέσεως χονδρού σχοινίου. Φαίνεται ότι το σώμα της θανούσης απαιωρήθη (σημ.: κρεμάστηκε) εν ζωή διά των μασχαλών. Κατά τους καρπούς των χειρών παρατηρούνται εντυπώματα εκ σχοινίου. Κατά την ράχιν της ρινός και αμφοτέρας τας παρειάς και τα βλέφαρα παρατηρούνται εκχυμώσεις κυανώδεις ως και εξοίδησις (σημ.: πρήξιμο). Οι χαρακτήρες δεικνύουσιν ότι εγένοντο συνεπεία γρονθοκοπημάτων. Κατά τας οπισθίας επιφανείας αμφοτέρων των βραχιόνων παρατηρούνται εκχυμώσεις. Κατά τους γλουτούς, μηρούς, κνήμας και άκρους πόδας υπάρχουσιν εκχυμώσεις συρρέουσαι, ταινιοειδείς, χρώματος κυανώδους, λίαν πυκναί και έντονοι. Κατά τα κατώτερα των κνημών και άκρους πόδας παρατηρείται και εξοίδησις κυανού βαθμού. Αι εκχυμώσεις αύται ως και αι των βραχιόνων παρήχθησαν κατόπιν δράσεως σκληρών και αμβλέων οργάνων (οίον μαστιγίου, βουνεύρου [σημ.: βοϊδόπουτσας], πλεκτού σύρματος, σχοινίου, αλύσεως κλπ) βιαιότατα κατανεχθέντων. Το τριχωτόν της κεφαλής παρουσιάζει φρύξιν των τριχών. Κατά την ραχιαίαν επιφάνειαν του αριστερού άκρου ποδός παρατηρείται έγκαυμα δευτέρου βαθμού εκτάσεως ταλλήρου. Κατά την μετάρσιον χώραν του αυτού ποδός έτερον έγκαυμα δίδον όμως τους χαρακτήρας του μετά θάνατον γενομένου. Αι τρίχες των μηρών και κνημών παρουσιάζουν φρύξιν. Φαίνεται ότι τα εγκαύματα και η φρύξις οφείλονται εις επίθεσιν (σημ.: τοποθέτηση) κατ' αυτά ανημμένων σιγαρέττων.

Νεκροψία: Η διάνοιξις των μαλακών μορίων της κεφαλής έδειξεν διασπάρτους εκχυμώσεις κατ' αυτά. Η διάνοιξις της κρανιακής κάψης έδειξεν οίδημα της λεπτής μήνιγγος και διεύρυνσιν των αγγείων αυτής. Ο στόμαχος περιείχε τροφάς εξ άρτου και τομάτας.

Συμπέρασμα: Επί του πτώματος βεβαιούνται κακώσεις προκληθείσαι εκ μαστιγώσεως ήτις εγένετο διά διαφόρων οργάνων (μαστιγίου, βουνεύρου, αλύσεως, πλεκτού σύρματος) άτινα έδρασαν αλλεπαλλήλως και βιαιότατα ως και κακώσεις εξ απαιωρήσεως από των μασχαλών, επίσης δε εγκαύματα εν ζωή και μετά θάνατον γενόμενα. Ο θάνατος οφείλεται κυρίως εις τας κακώσεις καθ' όσον τα εγκαύματα είναι μικράς εκτάσεως.

Σημείωσις: Η ταυτότης της θανούσης εξηκριβώθη υπό της σημάνσεως ένθα ήτο σεσημασμένη ως κομμουνίστρια υπ' αριθ. 59953. Το πτώμα ανήκει εις την Αποστόλου Ηλέκτραν του Νικολάου."


Το παραπάνω κείμενο αποτελεί την έκθεση του ιατροδικαστή, ο οποίος εξέτασε το πτώμα τής αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου, η οποία συνελήφθη από την ομάδα του δοσίλογου Ευσέβιου Παρθενίου την Τρίτη 25 Ιουλίου 1944, στις 7.30' το πρωί. Ο Νίκος Καρκάνης στο βιβλίο του "Οι δοσίλογοι της κατοχής" σημειώνει:

"Εκείνη τη βραδιά η Ασφάλεια πρόσφερε κρασί στα όργανά της. Πανηγύριζαν την τόσο σημαντική σύλληψη. Ήξεραν ότι σφάζοντας την Ηλέκτρα, γκρέμιζαν έναν από τους στύλους της Εθνικής Αντίστασης. Ένα μερόνυχτο κράτησε το μαρτύριο. Μες στο μερόνυχτο την αποτελείωσαν."

Μετά την  κατοχή,  ο δοσίλογος αρχιβασανιστής Παρθενίου, τυφλό όργανο των Γερμανών και δολοφόνος δεκάδων ελλήνων πατριωτών, καταδικάστηκε σε ισόβια σε μια δίκη-παρωδία. Εννοείται ότι στις φυλακές δεν έκανε παρά ολιγοήμερες διακοπές. Ας σημειώσουμε, επίσης, ότι ο Παρθενίου δικάστηκε από το μετακατοχικό κράτος για 28 φόνους κομμουνιστών. Μπορείτε να μαντέψετε για πόσες από αυτές τις κατηγορίες αθωώθηκε; Για...28!!!

"Πράσινη ανάπτυξη" ή "πράσσειν άλογα";

Μας έχει φάει τ' αφτιά ο πρωθυπουργός με την "πράσινη ανάπτυξη". Δηλαδή, έχει που μας τα τρώει πολύ πριν γίνει πρωθυπουργός. Εγώ δεν θέλω να είμαι κακοήθης, σαν εκείνους που υποστηρίζουν ότι δεν ξέρει τι λέει. Ούτε θέλω να δείξω συνωμοσιολογικά χαρακτηριστικά, λέγοντας ότι χρησιμοποιεί τον όρο "πράσινη ανάπτυξη" ίσα-ίσα για να ενεργοποιήσει υπέρ του εκείνους τους ψηφοφόρους οι οποίοι έχουν αυξημένες περιβαλλοντικές ανησυχίες. Εγώ εμφορούμαι από άλλες ιδέες και πιστεύω ότι ο πρωθυπουργός μας ξέρει πολύ καλά τι λέει. Μόνο που θεωρώ ότι ψιλοχέστηκε για τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Είμαι σίγουρος ότι, αν του κάνω μια σχετική ερώτηση, θα μου απαντήσει με τον τίτλο του τελευταίου βιβλίου του Νίκου Μπογιόπουλου: "είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε".

"Πάντων διδάσκαλος ιστορίη", έλεγαν οι πρόγονοί μας. Οπότε ας ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία της "πράσινης ανάπτυξης", στον ευρωπαϊκό χώρο. Θα πάμε στην Δανία, μια χώρα για την οποία πιστεύεται ευρύτερα ότι ακολουθεί πολιτική με περιβαλλοντικές ανησυχίες. Έχουμε και λέμε, λοιπόν:

Μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα της "πράσινης οικονομίας" εδώ και πολλά χρόνια, η εταιρεία κατασκευής ανεμογεννητριών Vestas, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα κλείσει 4 εργοστάσια στην Δανία και θα απολύσει 3.000 εργαζόμενους. Ο λόγος; Όπως ισχυρίζεται η ίδια η εταιρεία, μπορεί μέσα στο 2010 να παρουσίασε μεγάλα κέρδη αλλά όχι τόσο μεγάλα όσο περίμεναν οι επενδυτές. Μάλιστα, η διοίκηση δηλώνει απροκάλυπτα ότι, αν και ο κύκλος εργασιών της εταιρείας αναμένεται να αυξηθεί, δεν συμφέρει να γίνεται η παραγωγή στη Δανία γιατί το εργατικό κόστος είναι υψηλό και τα δικαιώματα των εργαζομένων παράλογα για τις σημερινές συνθήκες παγκοσμιοποίησης και κρίσης.

Τόσο οι σοσιαλδημοκρατικές όσο και οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις της Δανίας έχουν βάλει ως πρωταρχική προτεραιότητα εδώ και 30 χρόνια την περίφημη "πράσινη οικονομία" και την "καθαρή ενέργεια". Έχουν γίνει πάρα πολλές κρατικές επενδύσεις και σχεδιασμοί και έχουν ποντάρει πολύ στο να διαφημίζουν τη χώρα ως πρότυπο "πράσινης ανάπτυξης". Βέβαια, αυτή η ανάπτυξη χαράσσεται με καπιταλιστικά κριτήρια, όπερ σημαίνει ότι όλες οι δραστηριότητες αναπτύσσονται με πρωταρχικό σκοπό την αύξηση των κερδών των εταρειών και την αύξηση της τιμής των μετοχών τους στα χρηματιστήρια.

Να σημειωθεί εδώ ότι η Vestas έχει πάρει πολλά εκατομμύρια κρατικές ενισχύσεις για την καθιέρωσή της στην αγορά και πολλές κρατικές παραγγελίες για αιολικά πάρκα. Πρόσφατα, όμως, εκβίασε την κυβέρνηση (αφού πρώτα εξασφάλισε τις επιχορηγήσεις) ότι, αν δεν αποφασιστεί η εγκατάσταση αιολικού πάρκου στην περιοχή Έστερσιλντ, η οποία έχει κριθεί ακατάλληλη από τις οικολογικές οργανώσεις και έχει προκαλέσει πολλές κινητοποιήσεις των κατοίκων, θα χρησιμοποιήσει τα κεφάλαιά της για δραστηριότητες σε άλλες χώρες.

Τα κέρδη της εταιρείας, όπως προαναφέραμε, δεν είναι ευκαταφρόνητα. Το 2009, για παράδειγμα, ξεπέρασαν τα 6 δισ. κορώνες. Παρά ταύτα, η Vestas στα τελευταία χρόνια έχει μεταφέρει στο εξωτερικό 3.000 θέσεις εργασίας και το 2009 έκανε 1.275 απολύσεις στη Δανία και 600 απολύσεις στην Αγγλία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Vestas έχει 30 εργοστάσια και απασχολεί 23.800 άτομα. Η σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευση στη Δανία κατηγορεί το υπουργείο ανάπτυξης και γενικώτερα την κυβέρνηση για το ότι δεν έχουν συγκεκριμένο πλάνο για την ανάπτυξη πράσινης ενέργειας. Έτσι, οι σοσιαλδημοκράτες ευθυγραμμίζονται απόλυτα με τις κυνικές δηλώσεις του διευθυντή της εταιρείας, ο οποίος δήλωσε, μεταξύ άλλων: "Η εταιρεία μας ποτέ δεν πήγαινε τόσο καλά όσο τώρα και ποτέ δεν ήταν τόσο ανταγωνιστική προς τους ανταγωνιστές της. Το 2010 έχουμε πρωτοφανές ρεκόρ παραγγελιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Καλούμε την κυβέρνηση να επιταχύνει τις διεργασίες για ένα ολοκληρωμένο πλάνο προσαρμογής στην πράσινη ενέργεια μέχρι το 2020. Αυτό, βέβαια, να ξεκαθαρίσουμε ότι αν γίνει δε θα σημάνει και επαναλειτουργία των εργοστασίων στην Δανία. Η παραγωγή πρέπει να γίνεται στις χώρες όπου τα έξοδά της είναι όσο δυνατόν χαμηλότερα, όπως η Κίνα." (!!)

Εδώ έχει ενδιαφέρον να προσεχθούν οι δηλώσεις και άλλων διευθυντών από μεγάλες εταιρείες και άλλων κλάδων που μεταφέρουν την παραγωγή στο εξωτερικό, αφήνοντας πίσω κοινωνικά συντρίμμια και χιλιάδες ανέργους, καθώς και η στάση του κυβερνητικού συνδικαλισμού, ο οποίος προτείνει ως λύση (κρατηθείτε!)...την δωρεάν παροχή ψυχολογικής βοήθειας στους ανέργους!!

Το παράδειγμα της Vestas από την μια πλευρά φανερώνει ξεκάθαρα ότι γίνεται ένας συντονισμένος αγώνας για να κρυφτούν οι πραγματικές αιτίες της κρίσης, οι οποίες πηγάζουν αποκλειστικά και μόνον από τη βασική αντίθεση του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Από την άλλη, ξεσκεπάζει την υποκρισία του πρωθυπουργού μας, ο οποίος προσπαθεί να πείσει -υποτιμώντας την κοινή νοημοσύνη- ότι θα αντιγράψει στην Ελλάδα όλα εκείνα που στην Δανία, υπό ευνοϊκώτερες συνθήκες, έχουν αποτύχει στην πράξη.

Σωστός ο Μπογιόπουλος! "Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε!"...

"Τα χρόνια του σιδήρου"

Ο Τζων Μάξγουελ Κουτσέ (John Maxwell Coetzee) καταχωρίστηκε στην χώρα μας ως Τζ. Μ. Κούτσι, αλλά αυτή η αλλοίωση του ονόματός του δεν μειώνει καθόλου την αξία του. Πρόκειται για τον διασημότερο σύγχρονο εκπρόσωπο της νοτιοαφρικανικής λογοτεχνίας, ο οποίος έχει τιμηθεί με δυο βραβεία Booker (1983 και 1999) και με ένα βραβείο Νόμπελ (2003).

Για να κάνουμε την γνωριμία μας με τον Τζ. Μ. Κούτσι (ας δεχτούμε το "ελληνοποιημένο" όνομά του), διάλεξα το βιβλίο του "Τα χρόνια του σιδήρου". Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα γράμμα. Το απευθύνει στην κόρη της (που ζη στο εξωτερικό) μια λευκή νοτιοαφρικανή, η οποία περιμένει το τέλος της, χτυπημένη από τον καρκίνο. Ο Κούτσι βρίσκει την ευκαιρία να καταγράψει το τέλος της εποχής του απαρτχάιντ με έναν μοναδικό τρόπο. Απ' αυτό το -δύσκολο μεν, θαυμάσιο δε- βιβλίο, αντιγράφω δυο αποσπάσματα:

"... Η τηλεόραση. Γιατί βλέπω τηλεόραση; Η παρέλαση των πολιτικών κάθε απόγευμα - αρκεί να δω τα χοντρά, ανέκφραστα μούτα τους, τα τόσο γνώριμα από τα παιδικά μου χρόνια, για να νιώσω μελαγχολία και ναυτία. Οι νταήδες στην τελευταία σειρά θρανίων, τα κοκαλιάρικα και αργόστροφα αγόρια που ανατράφηκαν και προωθήθηκαν για να κυβερνήσουν τη χώρα. Μαζί με τους πατεράδες, τις μανάδες, τος θείους και τις θείες τους, τους αδελφούς και τις αδελφές τους - ένα σμήνος ακρίδων που λυμαίνονται τη χώρα, μασουλάνε αδιάκοπα, καταβροχθίζουν ζωές. Γιατί τους κοιτάω παραδομένη στη φρίκη και στη σιχαμάρα; Γιατί τους επιτρέπω να μπαίνουν σπίτι μου; Επειδή η βασιλεία της οικογένειας των ακρίδων είναι η αλήθεια της Νότιας Αφρικής, και η αλήθεια είναι αυτό που μ' αηδιάζει; Δεν σκοτίζονται πια να διεκδικήσουν τη νομιμότητα. Τη λογική την έκαναν πέρα. Αυτό που τους απορροφά είναι η εξουσία και η αποχαύνωση που φέρνει η εξουσία. Τρώγοντας και συζητώντας, ροκανίζουν ζωές, ρεύονται. Μιλάνε αργά, κι ο ήχος βγαίνει βαρύς, θαρρείς μέσα από τις κοιλιές τους. Κάθονται σε κύκλο, λογομαχούν με στόμφο, εκδίδουν διατάγματα που μοιάζουν με σφυροκοπήματα: θάνατος, θάνατος, θάνατος. Η δυσωδία δεν τους ενοχλεί. Βαριά βλέφαρα, γουρουνίσια μάτια, τύπο καπάτσοι με την καπατσοσύνη που χαρακτήριζε γενιές και γενιές χωριατών. Συνωμοτούν ο ένας εναντίον του άλλου - αργόσυρτες χωριάτικες συνωμοσίες. Αφρικανοί, κοιλαράδες, χοντροσάγονοι άντρες θρονιασμένοι στις πολυθρόνες των γραφείων τους....Συνθλίβουν τα πάντα - η εξουσία τους βρίσκεται στο βάρος τους. Πελώρια αρχίδια σαν των ταύρων συνθλίβουν τις γυναίκες τους, τα παιδιά τους, αφαιρώντας από μέσα τους κάθε σπίθα. Στις καρδιές τους δεν απέμεινε πια ούτε μια σπίθα φωτιάς. Καρδιές νωθρές, βαριές σαν λουκάνικο με το αίμα του..."

"... Γιατί δεν καλώ βοήθεια, γιατί δεν καλώ τον Θεό; Επειδή ο θεός δεν μπορεί να με βοηθήσει. Ο Θεός με γυρεύει αλλά δεν μπορεί να φτάσει ως εμένα. Ο Θεός είναι ένα άλλο σκυλί χαμένο σ' έναν άλλο λαβύρινθο. Μυρίζω τον Θεό και ο Θεός μυρίζει εμένα. Εγώ είμαι το θηλυκό στον οίστρο του, ο Θεός το αρσενικό. Ο Θεός με μυρίζει, δεν σκέφτεται τίποτ' άλλο παρά πώς θα με βρει και θα με πάρει. Χοροπηδάει πάνω κάτω στους μαιάνδρους και γρατζουνάει τον τοίχο. Αλλά έχει χαθεί, όπως κι εγώ έχω χαθεί..."

"Τα χρόνια του σιδήρου" είναι ένα ιδιόμορφο μυθιστόρημα αλλά θα μπορούσε να ήταν ένα ιδιόμορφο ποίημα, ένα ποίημα για τον καρκίνο της πρωταγωνίστριας και για τον καρκίνο του απαρτχάιντ. Κυκλοφορεί σε καλαίσθητη έκδοση 270 σελίδων από το "Μεταίχμιο", σε ρέουσα μετάφραση της Σταυρούλας Αργυροπούλου και κοστίζει περίπου 14 ευρώ. Τολμήστε!

Οι -κατά Χίλλαρυ- επιτυχημένοι "φελλοί"

Έλεγα να μη κάνω κανένα σχόλιο για την πρόσφατη επίσκεψη στην χώρα μας της αμερικανίδας υπουργού εξωτερικών, της γνωστής και μη εξαιρετέας κυρίας Χίλλαρυ "απατημένης" Κλίντον. Έλα, όμως, που ξεφυλλίσω το αρχείο μου και δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να ξυστώ λιγάκι στην γκλίτσα του τσοπάνη... Για την ακρίβεια, θα γυρίσω το ημερολόγιο 3 μήνες πίσω και θα θυμηθώ μιαν άλλη επίσημη συνάντηση της Χίλλαρυ. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Στα μέσα του περασμένου Απρίλη, η Χίλλαρυ υποδέχτηκε στις ΗΠΑ τον πρόσφατα -τότε- εκλεγμένο νέο πρόεδρο της πολύπαθης Αϊτής, τον Μισέλ "Σουήτ Μίκι" Μαρτελί, με την δήλωση ότι οι ΗΠΑ "είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένες και ευχαριστημένες" από την εκλογή του Μαρτελί. Ο Μαρτελί θα αναλάμβανε επισήμως τα καθήκοντά του στις 14 Μαΐου, αλλά στο μεταξύ είπε να πεταχτεί ως τις ΗΠΑ για να συναντήσει τόσο την Χίλλαρυ όσο και εκπροσώπους του ΔΝΤ, της παγκόσμιας Τράπεζας και της Διαμερικανικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Πριν συνεχίσουμε, ας δούμε τι σόι πράμα είναι αυτός ο Μαρτελί.

Ο πρόεδρος της Αϊτής, λοιπόν, γεννήθηκε το 1961 στην Αϊτή. Ο πετρελαιάς πατέρας του δεν άντεξε την πτώση τού δικτάτορα Ντυβαλιέ (1986) και την κοπάνησε για τις ΗΠΑ. Εκεί, ο Μισέλ προσπάθησε να ακολουθήσει στρατιωτική καρριέρα αλλά απέτυχε παταγωδώς. Έτσι, το έρριξε στην μουσική, έμαθε μόνος του να παίζει κήμπορντς και κατάφερε να γίνει ένας τεταρτοκλασσάτος τραγουδιστής της κακιάς ώρας. Εννοείται ότι ήταν τόσο "φελλός", ώστε δεν είχε ούτε κατά διάνοια πολιτικές βλέψεις. Τι τα θέλετε, όμως; Άμα βάλει κάτι στο μυαλό της η CIA, μέχρι κι εμένα μπορεί να κάνει πρόεδρο! Έτσι, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ ανέλαβαν να προωθήσουν τον περί ου ο λόγος "φελλό" σε πρόεδρο-μαριονέττα της Αϊτής. Τι κι αν ο Μισέλ είχε 25 χρόνια να πατήσει το πόδι του στην πατρίδα του; Λεπτομέρειες...

Το παιχνίδι στήθηκε αριστοτεχνικά. Πρώτα-πρώτα, αποκλείστηκε από τις εκλογές το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας, το Fanmi Lavalas του Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ. Ο Αριστίντ ήταν εκείνος που ανέλαβε τα ηνία του εκδημοκρατισμού της Αϊτής μετά την πτώση του Ντυβαλιέ και ο οποίος είχε χτυπηθεί δυο φορές με αμερικανοκίνητα πραξικοπήματα (1991 και 2004). Έτσι, οι αμερικανοί καθάρισαν με τον Αριστίντ, ο οποίος αναμενόταν ότι θα κέρδιζε τις εκλογές από τον πρώτο γύρο.

Το ωραίο, όμως, ήρθε στη συνέχεια. Στις 28 Νοεμβρίου 2010 πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Αϊτή με τρεις βασικούς υποψήφιους: την γερουσιαστή (και πρώην "πρώτη κυρία" της χώρας) Μιρλάντ Μανιγκά, τον επί κεφαλής του μέχρι τότε κυβερνώντος κόμματος Ζιντ Σελεστίν και τον Μαρτελί. Τα αποτελέσματα των εκλογών αποτέλεσαν χαστούκι για τους αμερικανούς, αφού πρώτευσε η Μανιγκά με 31% και ακολούθησε ο Σελεστίν με 22,48%. Ο "φελλός" ήταν τόσο φελλός, ώστε ήρθε τρίτος και καταϊδρωμένος με 21,84%, παρ' ότι είχε την στήριξη τόσο των αμερικανών όσο και του στρατιωτικού κατεστημένου της χώρας.

Από την επόμενη μέρα ξέσπασαν ταραχές εκ μέρους των οπαδών του Μαρτελί. Ο "φελλός" φρόντισε να ρίχνει λάδι στην φωτιά, δηλώνοντας ότι "η διεθνής κοινότητα και οι παρατηρητές της εκλογικής διαδικασίας αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα ως εσφαλμένο"(!!) και άλλα τέτοια ωραία. Η CIA και η Χίλλαρυ (ο Μαρτελί ήταν προσωπικό της στοίχημα) δεν μπορούσαν να χωνέψουν την κατραπακιά. Έπρεπε κάτι να κάνουν και, μάλιστα, πολύ γρήγορα. Τι έκαναν; Θαυμάστε:

Πρώτα-πρώτα, πότε λέτε ότι πραγματοποιήθηκε ο δεύτερος γύρος των εκλογών ανάμεσα στους δυο πρώτους; Την επόμενη Κυριακή, είπατε; Λυπάμαι, χάσατε. Την μεθεπόμενη Κυριακή; Όχι, ξαναχάσατε. Σε ένα μήνα; Και πάλι χάσατε! Λοιπόν, για να μη σας κουράζω, ο δεύτερος γύρος πραγματοποιήθηκε...ΤΕΣΣΕΡΙΣ μήνες μετά τον πρώτο, στις 20 Μαρτίου 2011!!! Αναρωτιέστε προς τί τόση καθυστέρηση; Ελάτε, καλέ! Εύκολο πράμα είναι να βγάλεις δεύτερο τον τρίτο στο τσακ-μπαμ;

Τι σκαρφίστηκαν, λοιπόν, οι αμερικανοί; Να πείσουν τον δεύτερο των εκλογών, τον Ζιντ Σελεστίν, να...παραιτηθεί! Από τη μια εξαπέλυσαν σφοδρότατες πιέσεις κατά του Σελεστίν κι από την άλλη συνέχισαν να υποθάλπουν τα επεισόδια. Τελικά, ο Σελεστίν "πείστηκε" να αποσυρθεί από τον δεύτερο γύρο, γράφοντας το όνομά του στο βιβλίο Γκίνες ως ο πρώτος υποψήφιος πρόεδρος ο οποίος παραιτείται πριν τον δεύτερο γύρο! Έτσι, ο δεύτερος γύρος θα πραγματοποιόταν ανάμεσα στην πρωτεύσασα Μανιγκά και στον τρίτο Μαρτελί.

Φαίνεται, όμως, ότι οι αμερικανοί είχαν συνειδητοποιήσει πλέον ότι ο εκλεκτός τους ήταν τόσο φελλός ώστε ούτε έτσι θα κατάφερνε να κερδίσει την κούρσα. Έπρεπε να βρεθεί τρόπος να πριμοδοτηθεί ο "φελλός", μπας και τα καταφέρει. Και ο τρόπος βρέθηκε: ο Σελεστίν (ξαναλέω ότι μιλάμε για τον επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος!) δεν έφτανε που παραιτήθηκε από την διεκδίκηση της προεδρίας αλλά στήριξε ανοιχτά την υποψηφιότητα Μαρτελί, δίνοντας γραμμή στους ψηφοφόρους του κόμματός του να ψηφίσουν τον "φελλό"! Έτσι, στις εκλογές της 20ης Μαρτίου, με την αποχή να αγγίζει το 78%(!), ο Μαρτελί εκλέχτηκε πρόεδρος της Αϊτής με 67,58%...

Η αναδρομή στην ιστορία τελειώνει κάπου εδώ. Κρατάω τα κολακευτικά λόγια της Χίλλαρυ για τον "φελλό" (τα ανέφερα στην αρχή) και τα συγκρίνω με τα καλά λόγια που είπε τις προάλλες για την ελληνική κυβέρνηση. Φυσικά, δεν θα σας πω τι συμπεραίνω. Μαντέψτε!

Ο θάνατος του αγροτάκου

Από τούτη την ταπεινή γωνιά, έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στους αγρότες και στον εμπαιγμό τους από τις αστικές κυβερνήσεις του τόπου. Μάλιστα, είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για τον συντάκτη αυτού του ιστολογίου η αναδημοσίευση των σχετικών κειμένων από ιστοχώρους αγορτικών περιοχών της χώρας, όπως η Θεσσαλία κλπ. Ως ανταπόδοση, λοιπόν, αυτής της τιμής, θα επιχειρήσω σήμερα να ρίξω μια ανατομική ματιά στο σχέδιο νόμου για τους αγορτικούς συνεταιρισμούς, όπως αυτό παρουσιάζεται για δημόσια διαβούλευση στο διαδίκτυο από το opengov.

Ας αρχίσουμε από το άρθρο 8 του εν λόγω νομοσχεδίου, το οποίο αναφέρεται στην ΠΑΣΕΓΕΣ. Διαβάζω: "Η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ) αποτελεί ιδεολογική και συντονιστική οργάνωση των ΣΑΟ και δεν έχει εμπορική ιδιότητα". Παναπεί ότι η ΠΑΣΕΓΕΣ χάνει την δυνατότητα των εμπορικών δραστηριοτήτων της και διατηρεί το προνόμιο του...χειροκροτητή της κυβέρνησης! Τι άλλο να κάνει;

Βέβαια, ο ρόλος του χειροκροτητή πρέπει να αμειφθεί καταλλήλως, Έτσι, το άρθρο 15 προβλέπει την αύξηση της χρηματοδότησής της από 1,2% σε 2% των εσόδων του ΕΛΓΑ. Καταλάβαμε τώρα γιατί διαγκωνίζονται πράσινοι και γαλάζιοι για την διοίκηση της ΠΑΣΕΓΕΣ; Σιγά μη νοιάστηκαν ξαφνικά για τα προβλήματα των μικροαγροτών. Απλώς, είναι πολλά τα λεφτά που θα διαχειριστούν, Άρη!

Κι αφού είδαμε τι τρέχει με την ΠΑΣΕΓΕΣ, ας γυρίσουμε στο πρώτο άρθρο του νομοσχεδίου, όπου εισάγεται η έννοια του "δημοπρατηρίου". Διαβάζω: "Ως Δημοπρατήριο θεωρείται μια συμβατικά ή ψηφιακά οργανωμένη αγορά αγροτικών προϊόντων, στο πλαίσιο της οποίας οι παραγωγοί προσφέρουν τα προϊόντα αυτά σε ενδιαφερόμενους αγοραστές με ελεύθερα διαπραγματεύσιμες τιμές, ενώ η διαπραγμάτευση, η διαμόρφωση της τελικής τιμής ανά προϊόν, οι σχετικές πωλήσεις και οι πληρωμές λαμβάνουν χώρα εντός και διά του Δημοπρατηρίου". Σε πρώτη ανάγνωση, δεν φαίνεται κάτι κακό. Αλλά, αν το σκεφτούμε βαθύτερα, άραγε πώς θα λειτουργήσει αυτό το δημοπρατήριο; Όπως στην αγορά γάλακτος, ας πούμε; Δηλαδή, δίνοντας την ευκαιρία στις μεγάλες επιχειρήσεις να επισημοποιούν κάθε φορά και χαμηλότερες τιμές για τους παραγωγούς; Να μένει το βύσσινο, κορίτσια! Ελεύθερη διαπραγμάτευση με ΕΝΑΝ ελεγχόμενο από την κυβέρνηση διαπραγματευτή (το δημοπρατήριο) οδηγεί, με μαθηματική βεβαιότητα, σε καρτελοποίηση της αγοράς.

Με τα άρθρα 2 έως 4 ρυθμίζονται ζητήματα μητρώου των αγροτικών συνεταιρισμών. Ποιο είναι το ζουμί αυτών των διατάξεων; Να κλείσουν οι "ανενεργοί" και οι "ζημιογόνοι" συνεταιρισμοί. Στόχος της κυβέρνησης είναι να μείνουν καμμιά διακοσαριά συνεταιρισμοί από τους περίπου 6.500 που υπάρχουν σήμερα. Λογικό ακούγεται, ε; Γιατί, όμως, υπάρχουν "ανενεργοί" ή ζημιογόνοι συνεταιρισμοί; Αυτό δεν μας το λέει κανείς. Και δεν μας το λέει επειδή για την ύπαρξή τους ευθύνεται η αντιαγροτική πολιτική που ακολουθήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις των τελευταίων 20 χρόνων.

Λεπτομέρεια: πουθενά δεν γίνεται λόγος για την τύχη της περιουσίας των συνεταιρισμών που θα κλείσουν. Προφανώς, πάμε για εκποίηση αυτής της περιουσίας, σύμφωνα με την διακηρυγμένη απόφαση της κυβέρνηση για γενικό ξεπούλημα στα πλαίσια του "μεσοπρόθεσμου".

Να δείξουμε προσοχή και σε δυο ακόμη διατάξεις. (1) Άρθρο 3: "Σε κάθε περίπτωση το συνεταιριστικό κεφάλαιο της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του ν. 2810/2000 (σημ.: δηλαδή, των αγροτικών συνεταιρισμών) δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το συνολικό ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, ανεξάρτητα από τον αριθμό των εταιρικών μερίδων". (2) Άρθρο 6: "Το μετοχικό κεφάλαιο των ΑΕΣ (σημ.: Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις) που αναγνωρίζονται και καταχωρούνται στο Μητρώο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το συνολικό ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ". Ωπ, νά 'το! Πώς σας φαίνεται; Άντε να μαζέψεις τέτοια κεφάλαια δίχως να συμμετέχουν στον συνεταιρισμό ή στην σύμπραξη κάποιοι μεγαλοαγρότες ή επιχειρηματίες. Ωραίοι συνεταιρισμοί, ε; Αγρότες των 10-20 στρεμμάτων γίνονται αθύρματα των μεγαλοαγροτών. Γαμώ τον σοσιαλισμό μου, δηλαδή.

Το άρθρο 9 αποθεώνει τις "διεπαγγελματικές οργανώσεις", τονίζοντας ότι "μόνο μια Διεπαγγελματική Οργάνωση μπορεί να αναγνωριστεί σε εθνικό επίπεδο, ανά ομάδα ομοειδών προϊόντων ή ανά προϊόν". Αναρωτιέμαι εδώ, τί κατάφεραν οι διεπαγγελματικές οργάνώσεις που έχουν συσταθεί μέχρι σήμερα, π.χ. για το λάδι ή για το κρασί; Πέτυχαν κάτι προς όφελος των μικρομεσαίων αγροτών; Τρίχες! Οι τιμές παραγωγού σε λάδι και κρασί κατρακυλούν, προς όφελος των εμπόρων. Αυτούς τους εμπόρους εξυπηρετούν και οι διατάξεις τόσο του άρθρου 10 ("Αγροτοδιατροφικές Συμπράξεις") όσο και του άρθρου 11 ("Συμβολαιακή Γεωργία"). Συνδυάστε αυτές τις διατάξεις με όσα είπαμε πρωτύτερα για το "δημοπρατήριο" και θα βγάλετε αβίαστα συμπεράσματα.

Ας μην επεκταθώ περισσότερο με τούτο το νομοσχέδιο, το οποίο συνιστά τον "θάνατο του αγροτάκου". Αυτά τα λίγα είναι αρκετά για να διαπιστώσουμε ότι η "μεταρρύθμιση", η οποία επιχειρείται από το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης, έχει σίγουρα θύματα τους μικρομεσαίους αγρότες. Ο κεντρικός σχεδιασμός της στηρίζει την επιχειρούμενη ανάπτυξη τόσο στους μεγαλοαγρότες όσο και στις μεγάλες επιχειρηματικές μονάδες. Και η κυβέρνηση για να τα καταφέρει, θωρακίζει το κρατικοδίαιτο αγροτικό συνδικαλιστικό όργανό της (την ΠΑΣΕΓΕΣ) ενώ, παράλληλα, φροντίζει να διαλύσει τον ευρύτερο αγροτικό συνδικαλισμό με τις διατάξεις του άρθρου 18, το οποίο ορίζει ότι "οι Αγροτικοί Σύλλογοι ιδρύονται και λειτουργούν ένας κατά κλαδικό αντικείμενο σε κάθε Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού". Αλήθεια, πόσο συνταγματικός είναι ένας νόμος ο οποίος ορίζει πού και πώς θα ιδρύονται αγροτικοί σύλλογοι και πώς θα ψηφίζουν τα μέλη τους;

Τελειώνω, εκφράζοντας την ελπίδα ότι οι αγρότες θα αντιληφθούν, επί τέλους, το πρόστυχο παιχνίδι που χρόνια τώρα παίζεται στην πλάτη τους και θα αποφασίσουν να αλλάξουν στάση, παύοντας να υποστηρίζουν την κάθε πράσινη ή γαλάζια επιλογή που τάχατες γίνεται για το καλό τους αλλά που στην ουσία τους οδηγεί στον αφανισμό. Διάολε, ο πολύφερνος μπαμπούλας του παρελθόντος ("αν έχεις δυο ελιές, ο κομμουνισμός θα σου πάρει την μία") δεν τρομάζει πλέον κανέναν.

"Αναδιαρθρωθείτε", μας έλεγαν...

Ο τίτλος του σημερινού σημειώματος πρέπει να φέρνει στο μυαλό των φίλων του Αστερίξ την γνωστή εικόνα των ρωμαίων, ξαπλωμένων στο χώμα και σακατεμένων από τις φάπες των γαλατών, να μονολογούν "καταταχτείτε, μας έλεγαν... ανακαταταχτείτε μας έλεγαν...". Δεν ξέρω γιατί αλλά κάθε φορά που αναλογίζομαι το θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, μας βλέπω στην θέση των ρωμαίων να μονολογούμε κατά τον ίδιο τρόπο "αναδιαρθρωθείτε, μας έλεγαν...".

Το τί παναπεί "αναδιάρθρωση", έχουν αναλάβει να μας το εξηγήσουν (ο καθένας με τον τρόπο του) οι "φωστήρες" της τηλεοπτικής μας ενημέρωσης. Εδώ, θα δώσω μια χοντροκομμένη ερμηνεία με ένα παράδειγμα. Φανταστείτε έναν έμπορο, ο οποίος χρωστάει στους προμηθευτές του αλλά δεν μπορεί να τους ξοφλήσει. Έτσι, πλησιάζει τον καθένα τους ξεχωριστά με μια πρόταση: "Σου χρωστάω 100 αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να τα πάρεις. Είσαι να πάρεις 50 και να κλείσουμε τα τεφτέρια μας;" Οπότε, τι να κάνει κι ο προμηθευτής; Για να μη χάσει και τ' αβγά και τα καλάθια, βάσει της παροιμίας "από κακό χρεωφειλέτη κι ένα δεμάτι άχυρα καλό είναι", δέχεται την προτεινόμενη "αναδιάρθρωση χρέους" του πελάτη του.

Πριν συνεχίσουμε, πρέπει να κάνουμε δυο παραδοχές, στις οποίες έχουμε αναφερθεί διεξοδικά σε προηγούμενα σημειώματα. Πρώτη παραδοχή: το θέμα του κρατικού χρέους έχει ταξική διάσταση, καθώς συνιστά αποτέλεσμα των εκμεταλλευτικών παραγωγικών σχέσεων, οι οποίες ενυπάρχουν -φύσει και δυνάμει- στον καπιταλισμό. Δεύτερη παραδοχή: αντίθετα απ' όσα υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, δεν είναι το χρέος που δημιούργησε την κρίση αλλά η κρίση είναι η αιτία που φουσκώνει το χρέος.

Αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε την αντιπαράθεση, η οποία έχει ξεσπάσει μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των διεθνών "αγορών" για το θέμα της αναδιάρθρωσης του κρατικού χρέους, θα πρέπει να απαντήσουμε σε ένα καίριο ερώτημα: γιατί εμφανίστηκε με τόση ένταση την περίοδο αυτή το συγκεκριμένο ζήτημα από εκπροσώπους του διεθνούς κεφαλαίου και δεν τέθηκε, π.χ., πριν ένα χρόνο, ή πριν έξι μήνες; Τι έχει μεσολαβήσει μεταξύ του τότε και του τώρα;

Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Οι -κάθε άλλο παρά αθώοι- ξένοι αναλυτές δεν προέτασσαν το θέμα της αναδιάρθρωσης στο πρόσφατο παρελθόν, επειδή έπρεπε να γίνουν πρώτα ορισμένες αναγκαίες διευθετήσεις. Γράφτηκε κατά κόρον στον ελληνικό και ξένο τύπο ότι μεγάλο μέρος του ελληνικού κρατικού χρέους (περίπου 100 δισ. ευρώ) βρισκόταν στα χέρια των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών. Οι τελευταίες κάτι έπρεπε να κάνουν ώστε να απαλλαγούν από τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία μπορεί να συνιστούσαν κάποτε χρυσοφόρα τοποθέτηση (γι' αυτό μας ρούφηξαν το μεδούλι γάλλοι και γερμανοί) αλλά σήμερα έχουν απαξιωθεί και χαρακτηρίζονται ως "σκουπίδια" από τους οίκους αξιολόγησης.

Ποιος θα αγόραζε, όμως, αυτά τα απαξιωμένα ομόλογα; Ιδιώτες; Όχι, βέβαια! Η λύση βρέθηκε μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία άρχισε να αγοράζει μαζικά το τοξικό ελληνικό κρατικό χρέος. Εκτιμάται ότι η ΕΚΤ κατέχει σήμερα ελληνικά ομόλογα ύψους 50 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν μεταγγιστεί σε αυτή από τις εμπορικές τράπεζες της ευρωζώνης. Το γνωστό δηλαδή κόλπο: όταν καπιταλιστικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε κίνδυνο, ενεργοποιούνται αυτόματα οι κρατικομονοπωλιακοί μηχανισμοί, μεταφέροντας τις όποιες ζημιές από τους κεφαλαιοκράτες στους εργαζόμενους. Μη ξεχνάμε ότι η ΕΚΤ δεν είναι εμπορική τράπεζα αλλά τα κεφάλαιά της συνεισφέρονται από τα κράτη-μέλη της, δηλαδή από τους λαϊκούς φόρους.

Έτσι, αφού πλέον οι ευρωπαϊκές εμπορικές τράπεζες "παρκάρισαν" τα ελληνικά ομόλογα, ήρθε η ώρα των σεναρίων περί αναδιάρθρωσης του χρέους μας. Προοπτική για την οποία το ελληνικό τραπεζικό κεφάλαιο ούτε να ακούσει δε θέλει, από τη στιγμή που συνεχίζει να διατηρεί στα χαρτοφυλάκιά του ομόλογα ύψους πολλών δισ. ευρώ. Βλέπετε, αν γίνει αναδιάρθρωση και διαγραφεί π.χ. το 30% του κρατικού χρέους, οι ελληνικές τράπεζες θα διαγράψουν από τα βιβλία τους λογιστικές απαιτήσεις αρκετών δισεκατομμυρίων. Εκτιμάται ότι αν πάμε σε διαγραφή χρέους της τάξης του 40%, θα προκληθούν τεκτονικές δονήσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Ενώπιον αυτών των εξελίξεων, οι τραπεζίτες δεν μένουν με τα χέρια σταυρωμένα. Αφού στράγγισαν την ελληνική αγορά, μηδενίζοντας σχεδόν τις ποσότητες του κυκλοφορούντος χρήματος, πιέζουν την πολιτεία για περαιτέρω ενίσχυση ύψους 30 δισεκατομμυρίων, με την δικαιολογία ότι έτσι θα μπορέσουν να διοχετεύσουν και πάλι ζεστό χρήμα στην αγορά ώστε να αναθερμανθεί η οικονομία και να πάρει μπρος η ανάπτυξη. Φυσικά, το γεγονός ότι η σχεδιαζόμενη αναδιάρθρωση θα τις υποχρεώσει να καταγράψουν απώλειες καμμιά 30ριά δισεκατομμύρια αποτελεί απλή...σύμπτωση (εδώ γελάμε)!

Και για όποιον δεν κατάλαβε: αφού, μ' αυτά και με τ' άλλα, θα έχουμε πληρώσει την κρίση του καπιταλισμού με τα μαλλιοκέφαλά μας και θα μας έχει ρημάξει η ανεργία, θα σκάσουμε και το κόστος της αναδιάρθρωσης, για να μη ζημιώσουν οι τραπεζίτες.

Ε, ρε γαμώτο, πώς να μη σωριαστείς από τις καταμουτσουνιές και πώς να μην αρχίσεις να μονολογείς "αναδιαρθρωθείτε, μας έλεγαν..."; Πώς;

Ελλάδα-Τουρκία: βίοι παράλληλοι; (2)

Είδαμε στο χτεσινό μας σημείωμα τους λόγους οι οποίοι έχουν οδηγήσει στην -φαινομενική- άνοιξη της τουρκικής οικονομίας και παρατηρήσαμε, θέλοντας και μη, εικόνες που έχουμε ζήσει στον τόπο μας πριν λίγα χρόνια. Εστιάσαμε δε περισσότερο στην τεχνητή αύξηση της κατανάλωσης, η οποία δεν προέρχεται από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των τούρκων εργαζομένων αλλά από τον υπέρμετρο δανεισμό. Με άλλα λόγια, με τον δανεισμό των νοικοκυριών να έχει αυξηθεί κατά 36,5%, οι μεν εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά 43% οι δε εξαγωγές αυξήθηκαν μόνο κατά 11,7%. Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα των εμπορικών συναλλαγών ξεπέρασε τα 10 δισ. δολλάρια. Όπως γνωρίζουν όλοι οι τριτοετείς φοιτητές των οικονομικών σχολών, αυτό το φαινόμενο αποτελεί ξεκάθαρο σημάδι υπερθέρμανσης της τουρκικής οικονομίας.

"Πρόκειται για λάθος εκτίμηση", απαντά η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, η οποία επιμένει να ακολουθεί μια αρκετά ανορθόδοξη πολιτική: από τη μια κρατάει πολύ χαμηλά τα επιτόκια, διευκολύνοντας τον δανεισμό των νοικοκυριών και την κατανάλωση κι από την άλλη ζητάει από τις τράπεζες να αυξήσουν τα αποθεματικά τους, για να μπει φρένο στον άκρατο δανεισμό. Ομολογώ ότι πρέπει να σκίσω τα πτυχία μου, μιας και αδυνατώ να καταλάβω αυτή την πολιτική. Πώς να αυξηθούν τα τραπεζικά αποθεματικά όταν ευτελίζονται τα επιτόκια δανεισμού; Τα χαμηλά επιτόκια σπρώχνουν διαρκώς τον κόσμο στην κατανάλωση, τα μεγάλα αστικά κέντρα έχουν γεμίσει με εμπορικά κέντρα, οι τράπεζες άνοιξαν μόνο πέρυσι 485 νέα υποκαταστήματα και κάνουν μεγάλες προσφορές για να προσελκύουν πελάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τα καταναλωτικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 42% πέρυσι, ενώ η έκδοση πιστωτικών καρτών αυξήθηκε κατά 24%. Αυτά είναι ξεκάθαρα παρεπόμενα υπερθέρμανσης. Και, φυσικά, είναι εξαιρετικά επικίνδυνα.

"Ο νεαρός ηλικιακά πληθυσμός της Τουρκίας δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το κόστος της πίστωσης", λέει η οικονομολόγος Μπουρτσού Ουναβάρ, ενώ ήδη άλλοι συνάδελφοί της προειδοποιούν ότι, λόγω της ακριβής εισαγόμενης ενέργειας, είναι πιθανό το έλλειμμα του Ιουνίου να είναι ακόμα πιο ανησυχητικό. Φωνές βοώντων εν τη ερήμω. Όπως γινόταν και στον τόπο μας πριν χρόνια, έτσι γίνεται και στην Τουρκία σήμερα: οι φωνές της λογικής κατηγορούνται πως προβοκάρουν το έργο της κυβέρνησης.

Μπορεί ο Ερντογάν να προσπαθεί να καθησυχάσει όσους ανησυχούν αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν χάνει ευκαιρία για να υπογραμμίσει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που επιτεύχθηκαν επί των ημερών του. Κάτι σαν το "κόρδωμα" του Σημίτη, ας πούμε, την εποχή που μας έβαζε στην ευρωζώνη (χάρη στην συμπαιγνία με κάτι Γκόλντμαν Σακς και τα ρέστα) κι ας πηγαίναμε ξυπόλητοι στ' αγκάθια ή ξεβράκωτοι στ' αγγούρια, αν προτιμάτε.

Προς το παρόν, οι αγορές αναμένουν, με τους αναλυτές να τονίζουν ότι το έλλειμμα σύντομα θα είναι πολύ μεγάλο για να τιθασσευτεί. "Οι επενδυτές θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα στους Τούρκους πολιτικούς ότι, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, οι ανησυχίες για την πορεία της τουρκικής οικονομίας θα συνεχίσουν να αυξάνονται και η λίρα θα συνεχίσει να αποδυναμώνεται", λέει ο χρηματιστής της RBC Capital Markets, Νάιτζελ Ρέντελ. "Οι πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν δράση, γιατί ήδη βρίσκονται πίσω από τις εξελίξεις". Με άλλα λόγια, ο Ρέντελ εννοεί ότι δεν θα πρέπει η χάραξη αυτής της πολιτικής να αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια της κεντρικής τράπεζας της χώρας. Αναρωτιέμαι, όμως, κατά πόσο είναι δυνατόν η κεντρική τράπεζα μιας χώρας να χαράζει πολιτική ερήμην των επιλογών της κυβέρνησης η οποία την ελέγχει. Και, για την ώρα, φαίνεται ότι η τουρκική κυβέρνηση χορεύει ακόμα στους ρυθμούς του εκλογικού θριάμβου.

"Έτσι, η οικονομία μπλέκεται με την πολιτική", σχολιάζει η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ. "Η έκρηξη των πωλήσεων αυτοκινήτων, σπιτιών, οικιακών συσκευών και κινητών τηλεφώνων εξηγεί εν μέρει πώς το κυβερνών κόμμα κατάφερε να κερδίσει τις μισές ψήφους, παρ’ ότι βρίσκεται μια δεκαετία στην εξουσία. Οι Τούρκοι ξοδεύουν, ακολουθούν αυτό το ρεύμα της ευφορίας που πυροδοτείται από την φθηνή πίστωση και τους αρέσει πολύ. Όσο για τους πολιτικούς, προφανώς δεν έχουν καμμία διάθεση να διαλύσουν το πάρτι!".

Τελικά, το "ούνα φάτσα, ούνα ράτσα" φαίνεται πως θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε όχι μόνο για τους εκ δυσμών γείτονες αλλά και για τους εξ ανατολών. Θυμηθείτε πόσες φωνές προσπάθησαν να συνεφέρουν τούτο τον τόπο, όταν χωνόμασταν ως τα μπούνια σε χρηματιστηριακά παιγνίδια ή σε καταναλωτικά όργια, δίχως να συνειδητοποιούμε ότι το πραγματικό μας εισόδημα δεν αυξανόταν όσο κι αν αβγάταιναν τα χρήματα που μπορούσαμε να ξοδέψουμε. Τι απέγιναν εκείνες οι φωνές; Μα, ό,τι θα απογίνουν και στην γείτονα. Θα τις στομώσουν κι εκεί, όπως τις στομώσαμε εμείς εδώ, ενθυμούμενοι την σαββοπουλική ρήση: "Αμέσως καταλάβαμε τι πήγαινε να πει και του 'παμε να φύγει μουδιασμένα. Αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει, καλύτερα να μη μας πει κανένα."

Ελλάδα-Τουρκία: βίοι παράλληλοι; (1)

Την ώρα που όλος ο κόσμος ασχολείται με το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, ίσως θα ήταν πιο ωφέλιμο αν κάποιοι ασχολούνταν με τις συνθήκες οι οποίες επώασαν αυτό το πρόβλημα. Και, ίσως, κάποιοι άλλοι θα ήταν προτιμώτερο να ασχολούνταν με τις περιπτώσεις εκείνες οι οποίες σήμερα βιώνουν τις ίδιες αυτές συνθήκες.

Για να μη μιλάω με γρίφους, ας δούμε τί συμβαίνει σήμερα στην γείτονα Τουρκία. Εκεί, ο Ερντογάν έχει αναδειχθεί σε κύριο του πολιτικού παιχνιδιού, χάρη στην πορεία της τουρκικής οικονομίας από το 2002, τότε που πήρε την εξουσία για πρώτη φορά, ίσαμε σήμερα. Σ' αυτό το διάστημα, η Τουρκία έχει καταγράψει ετήσια ανάπτυξη 6% (κατά μέσο όρο), το ΑΕΠ σκαρφάλωσε από 232 σε 797 δισ. δολλάρια, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε από 3.500 σε 10.000 δολλάρια και οι ξένες επενδύσεις εκτοξεύτηκαν από 1,1 σε 9 δισ. δολλάρια. Παράλληλα, καμμία τουρκική τράπεζα δεν αντιμετώπισε πρόβλημα στη διάρκεια της κρίσης. Τέλος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η τουρκική οικονομία θα είναι, το 2015, η 16η μεγαλύτερη στον κόσμο.

Δεν είναι μόνο αυτά. Το βασικώτερο είναι ότι η Τουρκία έχει εκσυγχρονίσει αρκετά την οικονομία της, αφού, με τον τομέα παροχής υπηρεσιών να αντιστοιχεί στα 2/3 της παραγωγής, η χώρα δεν εξαρτάται πλέον από παραδοσιακούς τομείς, όπως η γεωργία και η υφαντουργία. Για μια χώρα όπου οι περισσότεροι πολίτες της θυμούνται μέχρι πολύ πρόσφατα μια ζωή στη φτώχεια και στην ατελείωτη αναμονή στις ουρές για να εξασφαλίσουν λίγο ψωμί, τσάι ή ζάχαρη, οι επιτυχίες αυτές είναι που έχουν καταστήσει τον Ερντογάν απόλυτο κυρίαρχο του παιχνιδιού. Μάλιστα, λίγο μετά τον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο του Ερντογάν, ήρθε άλλη απίθανη πρωτιά για την γείτονα: η στατιστική υπηρεσία επιβεβαίωσε τον θεότρελλο ρυθμό ανάπτυξης του 11% για φέτος, μια επίδοση που κάνει την μεν Κίνα να ωχριά την δε Ευρώπη να μένει με το στόμα ανοιχτό. Όλα καλά, λοιπόν; Εδώ είναι η σειρά των "κάποιων" του προλόγου να μιλήσουν και να πουν τα πράγματα όπως έχουν κι όχι όπως λέγονται στα προεκλογικά μπαλκόνια και στα τηλεοπτικά παράθυρα. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση του 11% που προαναφέραμε, οι δείκτες της τουρκικής οικονομίας πήραν την ανηφόρα. Αλλά μέσα σε μια ώρα, τόσο η λίρα όσο και το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης άρχισαν να χάνουν έδαφος. Σε ένα άπειρο μάτι κάτι τέτοιο ηχεί αντιφατικό, αλλά οι "κάποιοι" καταλαβαίνουν ότι οι αλματώδεις ρυθμοί ανάπτυξης αποκαλύπτουν και αδυναμίες. Καταλαβαίνουν, δηλαδή, ότι αυτό το "επίτευγμα" βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση, η οποία παρουσίασε αύξηση από 9% σε 12% μέσα σε ένα τρίμηνο, λόγω της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων που ακολουθεί η τουρκική κεντρική τράπεζα και της απλόχερης χορήγησης πάσης φύσεως δανείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας.

Παράλληλα, οι κρατικές δαπάνες διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, φθάνοντας το 6,7%. Φυσικά, εδώ έπαιξαν ρόλο οι γενναιόδωρες προεκλογικές παροχές του κυβερνώντος κόμματος προς τους ψηφοφόρους. Οι έξαλλοι ρυθμοί εγχώριας κατανάλωσης έχουν οδηγήσει στη μείωση των εξαγωγών και στον τετραπλασιασμό των εισαγωγών, δημιουργώντας ένα διαρκώς διογκούμενο έλλειμμα στους λογαριασμούς του κράτους, το οποίο σίγουρα θα αφήσει την οικονομία της Τουρκίας σοβαρά εκτεθειμένη στην επόμενη κρίση.

Εϊμαι σίγουρος ότι στα παραπάνω "διαβάσατε" ήδη μερικά ψήγματα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Ίσως θυμηθήκατε ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια οι τράπεζες τσακώνονταν για το ποια θα σας πρωτοδώσει πιστωτική κάρτα ή καταναλωτικό δάνειο. Ίσως, πάλι, θυμηθήκατε το "Τσοβόλα, δώστα όλα" του μακαρίτη του Αντρέα ή, ακόμα-ακόμα, το πρόσφατο "λεφτά υπάρχουν" του γυιού του. Ίσως, τέλος, να θυμηθήκατε τον Σημίτη, οποίος μας υποσχόταν ότι θα φάμε με χρυσά κουτάλια μπαίνοντας στην ευρωζώνη, μιας κι η "ψωροκώσταινα" είχε πιάσει τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Ότι κι αν θυμηθήκατε, μάλλον σας έκανε να μελαγχολήσετε. Από την άλλη πάλι, ας χαμογελάσουμε και λίγο στην σκέψη ότι προηγούμεθα των Τούρκων κατά μια δεκαετία, τουλάχιστον. Εμείς το παστέλι του χρηματιστηρίου και της υπέρμετρης κατανάλωσης το φάγαμε πριν πολλά χρόνια και τώρα είμαστε σε άλλη φάση.

Υπομονή μέχρι αύριο. Στο επόμενο σημείωμα θα ολοκληρώσουμε την ματιά μας στο τουρκικό "θαύμα" και θα έχουμε περισσότερες ευκαιρίες να κουνήσουμε θλιμμένα το κεφάλι...

Ωδή σ' ένα δρομέα μεσοπρόθεσμων αποστάσεων

[Το παρακάτω κείμενο είναι του Νίκου Κουνενή, από την εβδομαδιαία εφημερίδα "Δρόμος της αριστεράς", φύλλο 73, 9/7/2011. Πού πρόσκειται αυτή η εφημερίδα, είπατε; Χμμμ... Έχει σημασία;]

Θυμάσαι, υπουργέ;

Ήταν μεταπολίτευση κι εσύ έλιωνες τα παπούτσια σου στις διαδηλώσεις, εισέπνεες και εξέπνεες χημικά, κατάγγελλες τη βιαιότητα του «κράτους της δεξιάς», υπερασπιζόσουνα το άσυλο, κραύγαζες ενθουσιωδώς το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», τσιτάριζες τον Μαρξ τον Ένγκελς και τον Χο Τσι Μινχ, απαιτούσες «Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση» και διαβεβαίωνες πως με τίποτα λιγότερο απ’ αυτά δεν θα μπορούσες ποτέ σου να βολευτείς.Θυμάσαι, υπουργέ; Ήταν λίγα χρόνια αργότερα κι εσύ, πρόεδρος πια της ΕΦΕΕ, παρήλαυνες στην κεφαλή της πορείας του Πολυτεχνείου με τη ματοβαμμένη σημαία στο χέρι, ξημεροβραδιαζόσουν -έμμισθος, πλέον- στη Χαριλάου Τρικούπη και νέρωνες με συνεχώς αυξανόμενες δόσεις το κρασί σου, προκειμένου να προετοιμαστείς για τις πολλά υποσχόμενες ημέρες της «Αλλαγής».

Θυμάσαι υπουργέ;

Ήταν δυο χρόνια πριν από την πρώτη νίκη του ΠΑΣΟΚ κι εσύ συνέπραττες στην κάθαρση του «κινήματος» απ’ ό,τι ριζοσπαστικό απειλούσε την προσαρμογή του στον πραγματισμό της επερχόμενης εξουσίας. Με ανέκρινες και μένα τότε, ως μέλος της αριστερής μας ομάδας, που εν τέλει -και ευτυχώς- «έθεσε εαυτόν εκτός κινήματος», στις 17 Νοέμβρη του 1980, μέρα δολοφονίας των Κουμή - Κανελλοπούλου, ένα χρόνο πριν από τις εκλογές του ’81. Ήταν φανερό από τότε πως το ανακριτικό υφάκι σού ταίριαζε μούρλια κι ας μην μπορούσε κανείς ακόμη να φανταστεί το σκοτεινό οφίκιο που θ’ αναλάμβανες, τριάντα ένα χρόνια αργότερα.

Θυμάσαι, υπουργέ;

Συμπληρώθηκαν κιόλας τρεις δεκαετίες απόλαυσης των κομματικών και κρατικών αξιωμάτων που, κατά συρροήν, σου ανατέθηκαν -ενισχυμένων με όλα τα καλούδια που μπορεί να προσφέρει η ισόβια άσκηση της εξουσίας- κατά τη διάρκεια των οποίων πόζαρες πότε ως απλός βουλευτής, πότε ως υφυπουργός, πότε ως Ευρωπαίος επίτροπος, πότε ως υπουργός παντός καιρού και ηγέτης και εσχάτως ως επικεφαλής των ροπαλοφόρων και χημικοφόρων πραιτωριανών που ματοκυλάνε με περισσό ζήλο ό,τι συνεχίζει να ζει, να αναπνέει και να ονειρεύεται στη δύσμοιρη τούτη χώρα.

Το συνειδητοποιείς υπουργέ;

Κανείς προκάτοχός σου από τη μεταπολίτευση και δώθε δεν πέτυχε τον απίστευτο άθλο σου της 29ης Ιουλίου, που αποτελεί το αδιαμφισβήτητο πανελλήνιο και πανευρωπαϊκό ρεκόρ άγριας χημικής και ροπαλοφόρας καταστολής. Ούτε ο Μπάλκος του απώτερου παρελθόντος, ούτε ο Πολύδωρας, ο Χρυσοχοΐδης και οι άλλοι του πρόσφατου. Υπήρξες πρωτοπόρος, κι αυτό αναγνωρίζεται ήδη από εκατοντάδες ανθρώπους με ανοιγμένα κεφάλια και θρυμματισμένα άκρα, από χιλιάδες ασφυκτιούντες απ’ τα «ληγμένα» σου, από εκατομμύρια κυνηγημένους, απελπισμένους και οργισμένους ανθρώπους σ’ ολόκληρη τη χώρα.

Το νιώθεις υπουργέ;

Λίγες μέρες μετά το μακέλεμα του Συντάγματος και ακόμα λιγότερες μετά τη στάθμευση των δυο διμοιριών των ΜΑΤ έξω από το σπίτι σου για να προστατεύσουν τη γυναίκα και το παιδί σου, που κατά την κρίση σου κινδύνευαν, αναρίθμητοι γιοι και κόρες, πατεράδες και μανάδες απειλούνται καθημερινά από τους ένστολους παλικαράδες σου, χωρίς να δικαιούνται την παραμικρή προστασία, ασφάλεια και δικαιοσύνη.

Θυμάσαι, υπουργέ;

Κάποτε έδινες πομπώδεις όρκους αφοσίωσης στο σοσιαλισμό, σήμερα απειλείς με κομματικά τάγματα εφόδου και εγχώριες νύχτες των κρυστάλλων. Κάποτε ρούφαγες κονσερβαρισμένη χημεία, σήμερα βάζεις τα έξαλλα όργανά σου να την ξεράσουν στα μούτρα και τα πνευμόνια του λαού. Κάποτε κραύγαζες για δημοκρατία, σήμερα συναγωνίζεσαι τον αντιπρόεδρό σου, τον εγγονό του δικτάτορα, σε σκοτεινές απειλές και φοβέρες.

“Αχ, πού 'σαι νιότη που 'δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!” Ο Υπουργός προστασίας -τίνος άραγε- επικεφαλής της πορείας του Πολυτεχνείου, όταν ήταν πρόεδρος της Ε.Φ.Ε.Ε. 

Ντρέπεσαι καμιά φορά, υπουργέ;

Ή έχεις εξορίσει διά παντός από τον ψυχισμό σου το ενοχλητικό αυτό συναίσθημα, απωθώντας το λυσσαλέα στα έγκατα της κόλασης του Κρότου και της Λάμψης;


(Σημείωση: Το σκίτσο και η φωτογραφία με την λεζάντα της πάρθηκαν από το ιστολόγιο "Καλώδια")

"Ντέμιαν"

Οι περισσότεροι γνωρίζουν τον Χέρμαν Έσσε από το πολυδιαβασμένο "Ο λύκος της στέππας", ένα βιβλίο που αγαπήθηκε και βρισκόταν σχεδόν σε κάθε "ψαγμένη" φοιτητική βιβλιοθήκη (τουλάχιστον, την εποχή που εγώ ήμουν φοιτητής). Άλλωστε, ο Έσσε "ταίριαζε" πάντοτε με την επαναστατικότητα και την αμφισβήτηση που χαρακτηρίζουν την νέα γενιά.

Και πώς αλλιώς να γίνει, αφού ο Έσσε εκπροσωπούσε (έστω και ακουσίως) το αντιμιλιταριστικό κίνημα. Γεννήθηκε στο Καλβ της Γερμανίας και, έχοντας πολεμήσει κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε διαπρύσιος κήρυκας κατά του πολέμου. Αηδιασμένος από την άνοδο του Χίτλερ στην χώρα του, μετακόμισε στην Ελβετία, όπου και πέθανε το 1962. Αναδείχθηκε σε φανατικό αντιναζιστή και δεν δίστασε να αναλάβει πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση τόσο των εβραίων όσο και οποιωνδήποτε άλλων διώκονταν από το χιτλερικό καθεστώς. Το 1946 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για το σύνολο του έργου του, αν και είναι μάλλον δικαιολογημένοι όσοι υποστηρίζουν ότι η βράβευσή του ήταν περίπου υποχρεωτική εκείνη την εποχή (μόλις είχε τελειώσει ο πόλεμος και μόλις είχε συντριβεί ο ναζισμός), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Έσσε δεν άξιζε το βραβείο.

Για όσους δεν έχουν ακόμη γνωρίσει τον Χέρμαν Έσσε, αντί για τον -κάπως- βαρύ "Λύκο", διαλέγω το πιο αυτοβιογραφικό του βιβλίο, το "Ντέμιαν". Και λέω "αυτοβιογραφικό", γιατί ο πρωταγωνιστής και αφηγητής της ιστορίας ακούει στο όνομα Έμιλ Σίνκλερ, όπως ακριβώς λεγόταν ο στενώτερος φίλος του γερμανού ποιητή Νοβάλις, το έργο του οποίου είχε σαγηνεύσει τον Έσσε. Εξ άλλου, ο Έσσε πρωτοκυκλοφόρησε το "Ντέμιαν" με το ψευδώνυμο Έμιλ Σίνκλερ.

Ο Σίνκλερ είναι ένας έφηβος μεγαλωμένος σε αστικό περιβάλλον. Όταν αρχίζει να συναναστρέφεται τον συμμαθητή του Μαξ Ντέμιαν, μία από τις συναρπαστικότερες και αινιγματικότερες φυσιογνωμίες στο μυθιστόρημα του 20ού αιώνα, η ζωή του αλλάζει ριζικά. Ο τελευταίος τού αποκαλύπτει μιαν άλλη εικόνα του κόσμου: πιο βαθιά, πιο περίπλοκη, γεμάτη φωτοσκιάσεις και άγνωστες πλευρές. Τον βοηθά έτσι να ξεπεράσει τις συμβατικές ιδέες για τη ζωή και να ανακαλύψει τον εαυτό του. Η φιλία του Σίνκλερ με τον Ντέμιαν είναι η μύηση του πρώτου στην αλήθεια, στον εσωτερικό κόσμο, στην ψυχική ωρίμανση και στην αυτογνωσία και σηματοδοτεί την κρίσιμη περίοδο του περάσματος από τα ερωτήματα της εφηβείας στις πρώτες βεβαιότητες της νεότητας και από τις πρωταρχικές εικόνες και αισθήσεις στη συνειδητή ζωή. Ο Ντέμιαν είναι η απελευθερωτική δύναμη που βοηθά τον Σίνκλερ να σπάσει τα κοινωνικά και τα προσωπικά του στεγανά και να κατανοήσει την ουσιαστική σημασία των πραγμάτων. Αυτή η σύντομη αλλά γεμάτη ένταση και βάθος φιλία θα τον παρακολουθεί από εδώ και στο εξής και θα αποτελεί την πυξίδα της ζωής του.

Ο Ντέμιαν ωστόσο δεν είναι μόνο ο φίλος, αυτός που γνωρίζει και καθοδηγεί. Είναι και ένα αρχέτυπο με το οποίο θα φτάσει στο τέλος να ταυτιστεί ο νεαρός Εμίλ Σίνκλερ και έτσι να γίνει ο πραγματικός εαυτός του. Η ζωή του πλέον θα του ανήκει επειδή ξέροντας ποιος είναι έχει μάθει και πώς να ζει. Γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι αληθινός αν δεν έχει τη δύναμη και την ικανότητα πίσω από τα φαινόμενα να βλέπει την αθέατη πλευρά τους, που είναι το νόημα της ύπαρξής τους, όπως άλλωστε και της δικής του. Η φωτεινή σκιά του Ντέμιαν θα "απορροφηθεί" στο τέλος από τον Σίνκλερ. Οταν οι δύο φίλοι θα αποχαιρετιστούν, ο δεύτερος θα ξέρει ότι τον πρώτο θα τον φέρει μαζί του για πάντα.

Ο "Ντέμιαν" είναι ένα από τα γοητευτικότερα ευρωπαϊκά "μυθιστορήματα της ενηλικίωσης". Εμπνευσμένο από τις φροϋδικές ιδέες και την ψυχανάλυση, κυρίως όμως από την ψυχολογία του βάθους του Γιουνγκ, το μυθιστόρημα παρουσιάζει την εικόνα ενός κόσμου που έχει τη μορφή του αβγού και όπου ο άνθρωπος, όπως το πτηνό τη στιγμή της εκκόλαψης, αγωνίζεται να σπάσει το κέλυφός του.

Είναι θαυμαστός ο τρόπος με τον οποίο ο Έσσε καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αυτογνωσία είναι η ύψιστη ελευθερία. Και δεν χρειάζεται περισσότερες από 170 αραιογραμμένες σελίδες για να τα καταφέρει. Φυσικά, ο "Ντέμιαν" δεν διαβάζεται με την ίδια ταχύτητα που διαβάζεται ένα αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά, πιστέψτε με, προσφέρει ασύγκριτα μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Κυκλοφορεί από τον "Καστανιώτη" και η απόκτησή του θα σας κοστίσει λιγώτερο από 11 ευρώ (στα καλά βιβλιοπωλεία).

Σημείωση: Αν ανήκετε σε εκείνους που μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο στην οθόνη του υπολογιστή τους, μπορείτε να απολαύσετε το μυθιστόρημα του Έσσε δίχως να ξοδέψετε δεκάρα. Απλώς, πατήστε εδώ και...καλή ανάγνωση!

Βία είναι...

[Στην χτεσινή εφημερίδα "Πρώτη" του Πύργου Ηλείας, βρήκα και αναδημοσιεύω το παρακάτω κείμενο του Χρήστου Αθανάσουλα. Το αφιερώνω σε όσους είναι γενικά κατά της βίας, με την ελπίδα ότι θα αναθεωρήσουν τις απόψεις τους.]


Βία είναι...

... να μην έχεις να φας.
... να μην έχεις πού να κοιμηθεις (κι αν έχεις ένα σπίτι -μετά από 40 χρόνια μεροκάματα- να ξέρεις ότι το μέλλον του είναι ένα πρόγραμμα πλειστηριασμού της Eurobank).
... να είσαι άρρωστος και να μη μπορείς να πας σε νοσοκομείο.
... να σε τρομοκρατούν.
... να είσαι άνεργος.
... να πρέπει να δουλεύεις απλά για να επιβιώνεις.
... να σε παραπλανούν (λεφτά υπάρχουν).
... η προπαγάνδα.
... το να επιμένουν να σε πείσουν ότι το γιαουρτάκι στον βουλευτή είναι επίθεση κατά της δημοκρατίας, ενώ η επίθεση στα όνειρα ενός λαού είναι διέξοδος.
... το να επιμένουν να σε πείσουν ότι το να πετάς ένα μισοάδειο μπουκαλάκι νερό σε μια λιμουζίνα είναι προπηλακισμός, ενώ το να ρίχνεις τόννους ληγμένα, καρκινογόνα ασφυξιογόνα είναι απλά...Τετάρτη.
... η μοναξιά.
... να σου επιβάλλονται.
... να επιβάλλεσαι.
... να φοβάσαι.
... να φοβίζεις.
... ο ανταγωνισμός.
... η συναλλαγή.
... να σε τεστάρουν (ρίχνουν άδεια για να πιάσουν γεμάτα).
... να τεστάρεις (ρίχνεις άδεια για να πιάσεις γεμάτα).
... τα ΜΑΤ.
... ο στρατός των κομματικών παρατρεχάμενων.
... το αδιέξοδο.
... ο νόμος του κόμματος.
... η κομματική πειθαρχία.
... οι νόμοι που ψηφίζουν 155 άνθρωποι με την κοινωνία να πηδάει από τα μπαλκόνια.
... οι φυλακές που γεμίζουν απ' αυτούς που δεν έχουν "κονέ" με το κατεστημένο.
... η ελεγχόμενη πληροφόρηση.
... ο καπιταλιστικός τρόπος ζωής: ζήσε για να καταναλώνεις.
... οι τράπεζες.
... οι πολυεθνικές.
... η κομματική παράταξη που λειτουργεί σαν μαφιόζικη οικογένεια.
... η ΜΙΑ θρησκεία.
... η μόδα.
... τα πρότυπα του κάθε Προκρούστη.
... η απομόνωση.
... οι εθνικισμοί.
... το να επιδιώκεις να την βολέψεις ατομικά κι ας καίγεται ο κόσμος γύρω σου.
... οι παρακολουθήσεις.
... η ρουφιανιά.
... οι τσιμεντένιες πόλεις.
... η εκπαίδευση σε παλαιολιθικά σχολεία.
... οι απρόσωπες τάξεις.
... οι βαθμοί στα σχολεία.
... η προκατάληψη.
... η αυθαιρεσία.
... τα ψυχιατρεία.
... τα ακριβά αυτοκίνητα.
... τα "καλά" ρούχα.
... ο προϋπολογισμένος γάμος.
... η σεμνότυφη μονογαμία.
... η πατριαρχία ενάντια στην δημοκρατία της οικογένειας.
... η εκμετάλλευση.
... η ιδιοκτησία του ενός που αυξάνει την φτώχεια του άλλου.
... αυτό που μας πήρε από λαό-πανηγύρι και μας έκανε τον πιο μελαγχολικό λαό της Ευρώπης.

Μόνο στα μπορντέλλα δεν υπάρχουν μονοπώλια

Βέεεεεεβαια! Δίκιο έχουν οι σοσιαλιστάδες που μας κυβερνούν. Αυτά τα "στεγανά" των φορτηγατζήδων, των ταξιτζήδων, των εφημεριδοπωλών και των φαρμακοποιών φταίγανε για όλα. Αυτά είναι που είχαν πηδήξει την οικονομία μας. Αυτά είναι που κρατάγανε κλειστές τις πόρτες στην νέα γενιά και διατηρούσανε την ανεργία σε ύψη δυσθεώρητα. Ε, πώς ρε κύριε; Εγώ από μικρός ονειρευόμουν να γίνω φορτηγατζής κι εσύ επιμένεις να νου στερείς το δικαίωμα στο όνειρο με τα στεγανά σου; Καλά σου ξηγιούνται ο Ρέππας με τον Ραγκούση, ν' αγιάσουν οι μανούλες τους.

Ω, ρε φούμαρο που τρώμε, λέω εγώ! Διυλίζεται ο κώνωψ και καταπίνεται η κάμηλος. Τα "μονοπώλια" των ταξιτζήδων και των εφημεριδοπωλών φταίνε, ρε σεις; Ή μπας και τα βάλανε με δαύτους επειδή "τους παίρνει", ενώ με τα πραγματικά μονοπώλια και τα πραγματικά καρτέλ δεν έχουν τα απαραίτητα "ούμπαλα" για να τα βάλουν; Πάνε να ανοίξουν το επάγγελμα των συμβολαιογράφων αλλά δεν μπορούν (ή μήπως δεν θέλουν;) να αγγίξουν εκείνους που πραγματικά καταδυναστεύουν και την οικονομία και τον λαό με τις ολιγοπωλιακές (μονοπωλιακές, πες καλύτερα) τακτικές τους. Αλλά, ας μιλήσουμε με στοιχεία. Εννοείται ότι όποιος θέλει να διασταυρώσει αυτά τα στοιχεία, μπορεί να προσφύγει στις επίσημες ιστοσελίδες των εταιρειών που αναφέρονται παρακάτω.

Την Marfin την ξέρουμε όλοι, έτσι; Marfin Investment Group λέγεται ο κολοσσός και η γνωστή μας Marfin Egnatia Bank δεν είναι παρά ένα κομμάτι της δραστηριότητάς του. Ένα άλλο κομμάτι τού ίδιου κολοσσού είναι η Vivartia, η οποία κινείται στον χώρο των τροφίμων. Αυτή η Vivartia, λοιπόν, σε καθεστώς ελεύθερου -υποτίθεται- ανταγωνισμού, όπου η οποιαδήποτε κρατική παρέμβαση θεωρείται πως δημιουργεί στρεβλώσεις, έχει καταφέρει μερικά σπουδαία πράγματα. Δείτε ποιες γνωστές φίρμες κατέχει, κυρίως μέσω εξαγορών: Δέλτα, Μεβγάλ, Froza (κατεψυγμένα τρόφιμα), Μπαρμπα-Στάθης (ομοίως), Goody's (ναι, ναι!), Chipita, Everest (η γνωστή αλυσίδα), Hellenic Catering, Nestle (το γάλα Βλάχας), Flocafe (αμέ!), Δωδώνη (τα παγωτά). Από δίπλα, έχει και κάμποσες λιγώτερο γνωστές: Βίγλα (τυροκομικά Ολύμπου), Παφίλης (κυλινδρόμυλοι), Hellenic Catering, Creamline Group (εταιρεία τροφίμων με θυγατρικές σε Βουλγαρία και Ρουμανία), Royal Foods (Βουλγαρία), Euromerchant Balkan Fund (Ρωσσία), Krasnoselskaya (Ρωσσία επίσης), Food & Snack (Γερμανία), La Pasteria (εστιατόρια), Anthemia, Alesis κλπ κλπ.

Ένας άλλος κολοσσός ακούει στο όνομα Unilever. Στην ιστοσελίδα της Unilever διαβάζουμε ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται σε 150 χώρες και πραγματοποιεί ετήσιο τζίρο πάνω από 40 δισ. ευρώ. Στην ελληνική αγορά διακινεί τα γνωστά σε όλους προϊόντα (πάρτε βαθειά ανάσα): Άλτις, Φυτίνη, Βιτάμ, Becel, Sol (ηλιέλαιο), Φλώρα (αραβοσιτέλαιο), Lipton, Algida, Έβγα (ορισμένα είδη παγωτού), Knorr, Helmann's, Iglo (κατεψυγμένα προϊόντα), Pummaro, Klinex, Jif, Skip, Gajoline, Dove, Lux, Aim, Ultrex, Organics, Axe, Rexona κλπ κλπ.

Τις προάλλες λέγαμε ότι η "Φάγε", των αδελφών Φιλίππου, υποχώρησε στον "πόλεμο" με την "Δέλτα" και αποτραβήχτηκε από την αγορά γάλακτος. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα αδερφάκια φαλίρισαν, αφού οι τρεις όμιλοί τους (Φάγε, Elbisco, Hellenic Quality Foods) κατέχουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις φίρμες: Έβγα (όσα παγωτά δεν έχει πάρει η Vivartia), Πίνδος (γαλακτοκομικά), Μιμίκος (κοτόπουλα), Κανάκη (ζύμες κλπ), Ελληνική Εταιρεία Μπισκότων (η γνωστή μας Αλλατίνη), Βοσινάκης, Κρις-Κρις, Elite (φρυγανιές), Folie (κρουασάν), Refresh (χυμοί), Forma (φρυγανιές). Κι από δίπλα, αρκετές λιγώτερο γνωστές, όπως: Βις, Βιπέχ, Τυράς, Χάνογλου κλπ. Και μη ξεχάσουμε και την Zito Luks, την εταιρεία παραγωγής ψωμιού με 29 αρτοποιεία στα...Σκόπια.

Να χαρώ εγώ "ελεύθερο ανταγωνισμό"! Ρε, γαμώ την πουτάνα μου, πώς να λειτουργήσει ελεύθερος ανταγωνισμός όταν 2 (ολογράφως: δύο) εταιρείες κατέχουν το 98% στην αγορά μαργαρίνης, το 65% στο τυποποιημένο ελαιόλαδο, το 100% σε ζωμούς και έτοιμες σούπες, το 89% στα αναψυκτικά, το 93% στο γάλα εβαπορέ, το 84% στα παγωτά, το 81% στα κρουασάν, το 81% στους καφέδες, το 89% στις μαγιονέζες, το 80% στα σνακς (γαριδάκια, τσιπς) ή το 76% στα όσπρια; Πώς διάολο να συμπιεστούν οι τιμές, προς όφελος των καταναλωτών, όταν στο παιχνίδι υπάρχουν δυο πανίσχυροι παίχτες που μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους και να βάλουν τους κανόνες;

Πάλι καλά που υπάρχει και αντίλογος. Τώρα, με το άνοιγμα του επαγγέλματος των ταξιτζήδων, θα στηθούν ανταγωνιστικές εταιρείες εκμετάλλευσης ταξί κι έτσι ο καταναλωτής θα μπορεί να επιλέξει την εταιρεία με το φτηνότερο κόμιστρο. Γεια σου ρε Γιώργαρε με τα ωραία σου!

Τελικά, μόνο στα μπορντέλλα δεν υπάρχουν μονοπώλια. Άσε δε που το επάγγελμα είναι ήδη ανοιχτό. Ευτυχώς! Το φαντάζεστε να έμπαιναν στον χώρο η Unilever με την Procter & Gample; Ανατριχίλα...

Παπαγαλία και απομνημόνευση

Το χτεσινό μας κείμενο έγινε αφορμή για έντονη συζήτηση περί παπαγαλίας. Θεωρώ, λοιπόν, επιβεβλημένο να πούμε δυο λόγια παραπάνω για να ξεκαθαρίσουμε ότι άλλο η -καταδικαστέα- παπαγαλία κι άλλο η -επιβεβλημένη- απομνημόνευση. Σαφώς και δεν αρκεί η απομνημόνευση, καμμιά αντίρρηση. Αλλά άλλο να μην αρκεί και άλλο να λείπει τελείως.

Δώσαμε χτες ένα παράδειγμα με την προπαίδεια. Ας προσθέσουμε μερικά παραδείγματα ακόμη. Το να θυμάσαι ότι τα ρήματα σε -ω γράφονται με ωμέγα είναι κακό; Το να μάθεις απ' έξω τις ταυτότητες της άλγεβρας και της τριγωνομετρίας είναι καταδικαστέο; Το να απομνημονεύσεις τους τύπους της φυσικής είναι κατακριτέο; Το να έχεις κατά νου τις βασικές ιστορικές χρονολογίες δεν βοηθάει στην κατανόηση της διαδοχής των ιστορικών γεγονότων; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι εύλογες και αναμενόμενες. Πώς, λοιπόν, να απορρίψουμε την απομνημόνευση ως μέσο μάθησης;

Οι μαθητές που δεν "διαβάζουν" και δεν εφαρμόζουν τύπους και κανόνες με πολλούς και διάφορους τρόπους είναι καταδικασμένοι σε αμάθεια. Διαβάζουμε στο αμερικανικό Science: "Ερευνα, υπό τον δρα Τζέφρι Κάρπικε του Πανεπιστημίου Περντιού των ΗΠΑ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας στην τάξη, που περιλαμβάνουν την απομνημόνευση χρονολογιών και τύπων, είναι καλύτερες στο να αποτυπώνουν τις γνώσεις στον νου των μαθητών, σε σχέση με άλλες πιο «σύγχρονες» εκπαιδευτικές μεθόδους που αποφεύγουν την απομνημόνευση". Αλλά και η Ανν Μάνγκεν, καθηγήτρια του νορβηγικού πανεπιστημίου Στάβανγκερ, σημειώνει: "Η γνώση αποτυπώνεται όταν γράφουμε και όχι όταν πληκτρολογούμε... Οι μαθητές που γράφουν με το χέρι τους, αντί να πληκτρολογούν σε έναν υπολογιστή, μαθαίνουν καλύτερα. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους διαβάζουν από ένα βιβλίο, αντί από μια οθόνη. Ο συγκριτικός έλεγχος του εγκεφάλου έδειξε ότι οι άνθρωποι που γράφουν με τον «παραδοσιακό» τρόπο, εμφανίζουν ενεργοποίηση της περιοχής του Μπροκά, ενώ οι «μοντέρνοι» καθόλου".

Ας συμφωνήσω ότι στο σημερινό ελληνικό σχολείο οι μαθητές "μαθαίνουν" χωρίς να μπορούν να συνδυάσουν, να εξηγήσουν και να εμβαθύνουν. Η βαθμοθηρία και ο ανταγωνισμός, από πολύ νωρίς, δημιουργούν στο μαθητή πιέσεις που τον οδηγούν -θέλει δεν θέλει- στην παπαγαλία. Το ίδιο και το κυνήγι της ύλης, των εξετάσεων, τα φροντιστήρια. Ο μαθητής πείθεται απ' τους γονείς του, τους δασκάλους του και την εμπειρία του ότι το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να παπαγαλίζει, γιατί αυτό "μετράει". Δεν του έχει δείξει κανείς έναν άλλο δρόμο για τη γνώση.

Το ερώτημα είναι αν με τα μέτρα και τις μεθόδους του υπουργείου παιδείας αντιμετωπίζεται αυτό το φαινόμενο. Άραγε, με την μείωση και την υποβάθμιση της ύλης, την αφαίρεση από την ύλη κάθε επιστημονικής έννοιας και αιτιολόγησης, την αντικατάσταση των νόμων και των επιστημονικών δεδομένων από στατιστικές, από συλλογή εντυπώσεων, από το διαδίκτυο ή το Google (που το ρωτάς για τον Κρόνο και σου βγάζει αστρολογικές προβλέψεις) αντιμετωπίζεται η αδυναμία κριτικής σκέψης; Με τα βιβλία των "μαθηματικών του περίπου", με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή απ' την τρίτη δημοτικού και με βιβλία που δεν έχουν μέσα κανόνες και θεωρία, πώς θα χτυπηθούν η παπαγαλία και το φροντιστήριο; Με βιβλία γλώσσας που περιέχουν συνταγές μαγειρικής αλλά δεν περιέχουν γραμματική και κανόνες σύνταξης, πώς θα χτυπηθεί η ασυναρτησία;(*)

Ας τελειώνουμε με αυτό το παραμύθι. Λέμε όχι στην άκριτη παπαγαλία μεν, ναι στην εκπαιδευτική απομνημόνευση δε. Το "νέο σχολείο" πάει ένα βήμα παρακάτω, μέσα από την κατάργηση των βιβλίων και την παρότρυνση για γενική χρήση του διαδικτύου ως μόνου φορέα γνώσης. Με απλά λόγια, λέει στους μαθητές ότι η γνώση υπάρχει κάπου στο κυβερνοδιάστημα και ο εκπαιδευόμενος οφείλει να ψάξει να την βρει. Τόσο απλά. Και τόσο πρόστυχα, συνάμα.

Ελπίζω ότι οι εκπαιδευτικοί μας θα κάνουν το χρέος τους και θα υψώσουν τα αναγκαία αναχώματα για να αποτρέψουν την πλήρη καταστροφή της παιδείας. Ελπίζω ότι αυτοί οι εκπαιδευτικοί θα κάνουν το χρέος τους ώστε η νέα γενιά να συνεχίσει να κρατάει βιβλία στα χέρια της και να μη περιοριστεί μόνο στα εγχειρίδια χρήσης (manual) κάποιων μηχανών ή συσκευών...


(*) Εύστοχη η παρατήρηση του Σωτήρη, ενός φίλου μου δάσκαλου, ο οποίος διακρίνει στις συνταγές μαγειρικής την παβλόφεια τακτική να εθιστεί ο μαθητής στο να δέχεται εντολές ("κόψτε...", "μαρινάρετε...", "σωτάρετε...", "πασπαλίστε...", "σερβίρετε..." κλπ) όπου οφείλει να υπακούει αδιαμαρτύρητα.

"Νέο σχολείο" δίχως βιβλία!

Η Αννούλα της παιδείας μάς το είπε έμμεσα με το κείμενο του Μανδραβέλη, το οποίο επέλεξε στις πρόσφατες εξετάσεις και το οποίο σχολιάσαμε κατάλληλα με το κείμενό μας "Η ''πάσχουσα'' παιδεία". Ο Ντον Τάπσκοτ, από τις σελίδες των "New York Times" δεν τηρεί τα προσχήματα και είναι σαφέστερος: "Η απομνημόνευση είναι χάσιμο χρόνου, αφού η Google είναι μόνο ένα κλικ μακριά σας... η μάθηση με απομνημόνευση πλησιάζει στο τέλος της... οι μαθητές πρέπει να διδάσκονται να διαχειριστούν καλύτερα τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες online... Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι πλέον πηγή γνώσης... Το διαδίκτυο είναι".

Λυσσάξανε όλα τα "παπαγαλάκια" με την παπαγαλία. Δεν θα υποστηρίξω, βέβαια, ότι η παπαγαλία είναι καλή, να εξηγούμαστε. Αλλά δεν θα υποστηρίξω κιόλας ότι κάθε μορφής απομνημόνευση συνιστά παπαγαλία. Το να θυμάσαι ότι 7 επί 8 κάνει 56 είναι παπαγαλία αλλά αν δεν "παπαγαλίσεις"την προπαίδεια θα πρέπει να επιστρατεύεις τα δάχτυλα χεριών και ποδιών τόσο τα δικά σου όσο και δυο φίλων σου ταυτόχρονα κάθε φορά που θα πρέπει να βρίσκεις πόσο κάνει 7 επί 8.

Η Αννούλα κι η κομπανία της, λοιπόν, ρίχνουν την απομνημόνευση στο καθαρτήριο πυρ και μαζί της ρίχνουν και την μάθηση στο σύνολό της. Η Εφούλα της Αννούλας (η Χριστοφιλοπούλου ντε!) είναι σαφής για τα σχέδια του υπουργείου περί του "νέου σχολείου", λέγοντας ότι "φεύγουμε από το λύκειο της επαχθούς ύλης"  και ότι οι μαθητές "θα έχουν λιγότερα μαθήματα, λιγότερη ύλη".

Ρε, δεν πα' να λέει ο Ισοκράτης ότι "της παιδείας αι μεν ρίζαι πικραί ο δε καρπός γλυκύς". Οι σοσιαλιστάδες μας απορρίπτουν την "επαχθή ύλη", ευαγγελιζόμενοι την "ήσσονα προσπάθεια", το τεμπελίκι. Λιγοστεύουν κι υποβαθμίζουν τη ύλη. Ταυτίζουν έντεχνα την παπαγαλία με κάθε είδους απομνημόνευση, χτυπώντας την βασικότερη διαδικασία της οικοδόμησης της γνώσης. Όταν λένε "μη παπαγαλίζεις" εννοούν "μη μάθεις". Καλλιεργούν άρνηση της ανάγκης της μνήμης, άρα συνολικά της μόρφωσης και της γνώσης.

Δεν χρειάζεται πια να μαθαίνουμε αφού η γνώση υπάρχει στο διαδίκτυο. Μόνο που αυτό δεν είναι "γνώση μας". Είναι πληροφορίες χύμα. Ο υπολογιστής από εργαλείο γίνεται αποκλειστικός φορέας της γνώσης. Ούτε βιβλίο χρειάζεται, ούτε και καθηγητής, ούτε τύποι και κανόνες. Γιατί να μάθεις την προπαίδεια; Υπάρχει το κομπιουτεράκι. Γιατί να μάθεις κανόνες γραμματικής; Εχει αυτόματη διόρθωση το Word.

Και προχωρούν οι σοσιαλιστάδες μας. Γιατί να υπάρχουν μαθήματα; Τώρα χρειάζονται οι εργασιούλες και η διαθεματικότητα. Είναι δύσκολο ένα κομμάτι της ύλης; Θα στο αφαιρέσουμε. Κι αν υπάρχει κάτι που δυσκολεύεσαι να μάθεις...μη το μάθεις! Κατακερματίζουμε την γνώση κι ο καθένας ας μάθει ό,τι μπορεί.

Μ' αυτή την "φιλοσοφία" οικοδομείται το νέο σχολείο. Με "ασκησούλες" της πιο ελεεινής μορφής, όπως "η εξίσωση χ²-5χ+6=0 έχει ρίζα τον αριθμό 0, 1 ή 2;". Γιατί να θυμάσαι τον τύπο που δίνει την λύση της δευτεροβάθμιας εξίσωσης; Δοκιμάζεις το 0, τζίφος. Δοκιμάζεις το 1, ξανά τζίφος. Δοκιμάζεις το 2... μπράβο, το βρήκες! Την έλυσες την "άσκηση", άσχετα αν ποτέ σου δεν θα μάθεις να λύνεις εξισώσεις δευτέρου βαθμού.

Κάπως έτσι θα στηθεί το "νέο σχολείο". Ο μαθητής θα παίρνει άριστα σε τέτοιες ασκήσεις και θα μαζεύει μηδενικά στην γνώση, στην κρίση και στην παρατηρητικότητα. Θα μαζεύει "πόντους" δεξιοτήτων και θα "οικοδομεί" την δική του σχολική πορεία, δίχως να πάει μυρουδιά από την γνώση που οικοδόμησε η ανθρωπότητα στα 3.000 τελευταία χρόνια.

Τέτοιους μαθητές χρειάζεται το σύστημα. Με σκέτες δεξιότητες. Δίχως πραγματική γνώση και -κυρίως- δίχως κρίση. Βλέπετε, η γνώση και η κρίση αποτελούν τα πρώτα βήματα για να απαιτήσει ο σκλάβος την απαλλαγή από τα δεσμά του.

Τελειώνω με μια πληροφορία για όσους θεωρούν ότι όσα είπα παραπάνω είναι παρατραβηγμένα. Το σχέδιο νόμου, το οποίο προωθεί η Αννούλα της παιδείας, αναφέρει στο άρθρο 37: "Από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 παύει η διανομή των διδακτικών συγγραμμάτων στους φοιτητές με δαπάνες του Δημοσίου και θεσπίζεται η υποχρέωση ανάρτησης στο διαδίκτυο της αναλυτικής ύλης των παραδόσεων/σημειώσεων των μαθημάτων που διδάσκουν οι καθηγητές όλων των βαθμίδων". Δηλαδή, από το 2014 οι φοιτητές θα υποχρεωθούν να αντικαταστήσουν την βιβλιοθήκη τους με μια σύνδεση στο διαδίκτυο...

"Νέο σχολείο" δίχως βιβλία; Ποιος να μου το 'λεγε! Αχ, δόλια παιδεία...

...Πού πήγαν τα λεφτά;

Είδαμε στο χτεσινό σημείωμά μας ότι ο τόπος παρήγαγε πλούτο, όπως δηλώνει ο δείκτης του ΑΕΠ, παρ' ότι αυτός ο δείκτης "μαγειρεύεται" από την κρατούσα τάξη σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Και μιλάμε μόνο για τα τελευταία χρόνια, έτσι;

Εκτός του ΑΕΠ, όμως, υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που μας πείθουν ότι τα κονδύλια που τάχατες λείπουν για τους μισθούς και τις συντάξεις έχουν μεν παραχθεί αλλά έχουν απορροφηθεί από μια οικονομική ολιγαρχία. Κι όχι απλώς έχουν παραχθεί αλλά μιλάμε για την μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίων μεταπολεμικά. Ένα τέτοιο στοιχείο είναι και το ενεργητικό των επιχειρήσεων.

Να πούμε, για όσους δεν γνωρίζουν, ότι το ενεργητικό μιας επιχείρησης απεικονίζει το σύνολο της περιουσίας της (πάγια, εμπορεύματα, προϊόντα, χρεώγραφα και απαιτήσεις κάθε φύσεως, καταθέσεις, μετρητά κλπ). Όσο αυξάνεται, λοιπόν, το σύνολο του ενεργητικού μιας επιχείρησης, τόσο αυξάνεται και η περιουσία της. Όσο κι αν αυτή η διατύπωση είναι "στρογγυλεμένη" και μπορεί να προκαλέσει σχόλια από τους γνώστες των οικονομικών πραγμάτων, δεν παύει να είναι αληθής.

Τα στοιχεία της περιόδου 2005-2009, στα οποία αναφερθήκαμε και χτες, δείχνουν ότι μέσα σ' αυτήν την περίοδο το ενεργητικό του ευρύτερου τραπεζικού κλάδου αυξήθηκε από 182 δισ. σε 566 δισ. ευρώ (αύξηση 210%) και των υπολοίπων κεφαλαιουχικών εταιρειών (ΑΕ και ΕΠΕ) αυξήθηκε από 184 δισ. σε 267 δισ. ευρώ (αύξηση 45%). Συνολικά, δηλαδή, το ενεργητικό των μεγάλων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 467 δισ. ευρώ περίπου.

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό το νούμερο, πρέπει να το συνδυάσουμε με ένα νούμερο που αναφέραμε χτες. Χτες, λοιπόν, λέγαμε ότι, κατά την ίδια περίοδο, το ΑΕΠ της χώρας έφτασε τα 1.114,8 δισ. ευρώ. Συνεπώς, η κατά 467 δισ. ευρώ αύξηση του ενεργητικού των επιχειρήσεων σημαίνει ότι η περιουσία των επιχειρήσεων καρπώθηκε το 41,88% του παραχθέντος ΑΕΠ!

Κλείστε το στόμα για να συνεχίσουμε. Κοντά στα παραπάνω ποσά πρέπει να συνυπολογίσουμε και κέρδη που διανεμήθηκαν κατά την ίδια περίοδο και τα οποία δεν φαίνονται στο ενεργητικό. Τα στοιχεία μιλάνε για κέρδη πενταετίας 52,8 δισ. ευρώ. Βάλτε κι αυτά μαζί με τα 467 που προαναφέραμε και θα διαπιστώσετε (με μια απλή "μέθοδο των τριών") ότι μιλάμε για το 46,6% του ΑΕΠ της πενταετίας. Τα καταλάβαμε όλα ως εδώ; Μπράβο! Πάμε παρακάτω.

Οι διαδικασίες συσσώρευσης κεφαλαίων, όπως εκφράζονται μέσα από τη συνεχή αύξηση του ενεργητικού ή από την υψηλή κερδοφορία, διευκολύνονται σημαντικά από την πολιτική που ασκούν οι κυβερνήσεις. Μια πολιτική η οποία συνδυάζει μια σειρά φοροελαφρύνσεις και φοροαπαλλαγές, πληθώρα οικονομικών κινήτρων, ποικιλόμορφες χρηματοδοτήσεις, αναθέσεις έργων και άλλα πολλά, τα οποία καταβροχθίζουν δεκάδες δισεκατομμυρίων. Όλα αυτά είναι κονδύλια που βγαίνουν από τον κρατικό κορβανά και δημιουργούν αλλεπάλληλες τρύπες στα δημόσια οικονομικά, τα οποία οι αστικές κυβερνήσεις καλύπτουν με κρατικό δανεισμό. Δηλαδή, με μια πανάκριβη μέθοδο που απομυζά τον πλούτο της κοινωνίας. Η εξυπηρέτηση αυτού του χρέους αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αιτίες αφαίμαξης των εργαζομένων.

Στην πενταετία που αναφερόμαστε, οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους διαμορφώθηκαν σε 210,4 δισ. ευρώ, τα οποία αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο και -χάρη στα μνημόνια- θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Αυτά τα 210,4 δισ. ευρώ αντιπροσωπεύουν το 18,9% του ΑΕΠ της πενταετίας. Με το δεδομένο ότι ο λαός δεν ωφελήθηκε δεκαράκι τσακιστό από τα δάνεια που πάρθηκαν, μπορούμε άνετα να προσθέσουμε: 467 + 52,8 + 210,4. Κάντε την πρόσθεση, ξανακάντε την "απλή μέθοδο των τριών" και θα δείτε ότι το 65,5 του ΑΕΠ της περιόδου 2005-2009 απορροφήθηκε από τους κεφαλαιοκράτες και τις επιχειρήσεις τους!

Δεν τελειώσαμε ακόμη, καλέ! Έχουμε να προσθέσουμε 11,2 δισ. αυξημένες καταθέσεις στο εξωτερικό, 10,5 δισ. από κέρδη ξεπουλημένων ΔΕΚΟ που έφυγαν για το εξωτερικό (τι τα έκανε τα μερίσματα που της αναλογούσαν από τον ΟΤΕ η Ντώυτσε Τέλεκομ;) και τα 28 δισ. ευρώ που χάρισε στις τράπεζες η τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Αν και έχουμε λογαριάσει μόνο τα "χοντρά", δεν πειράζει. Πάρτε πάλι το κομπιουτεράκι...

Συμπέρασμα; Μέσα στην πενταετία 2005-2009 (δηλαδή, πριν την περίφημη οικονομική κρίση) η κοινωνία αύξησε τον πλούτο της κατά 1.114 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 780 δισ. κατέληξαν στους κεφαλαιοκράτες και τις επιχειρήσεις τους. Δηλαδή, η οικονομική ολιγαρχία του τόπου τσέπωσε το 70% του παραχθέντος πλούτου!


Δεν ξέρω αν ο Γιώργος εξακολουθεί να αναρωτιέται "πού πήγαν τα λεφτά;" αλλά εμείς ξέρουμε. Αν κάποιος από τους φίλους αναγνώστες έχει πρόχειρη την διεύθυνση της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του πρωθυπουργού, ας του την στείλει έναν σύνδεσμο προς αυτό το ιστολόγιο, ώστε να διαβάσει κι αυτός και να λύσει την απορία του, επί τέλους!

Λεφτά υπάρχουν...

Όλοι μας νοιώθουμε ότι "λεφτά υπάρχουν" και πως τα όσα λένε οι κυβερνώντες για να δικαιολογήσουν το όργιο της λεηλασίας των λαϊκών εισοδημάτων και της ουσιαστικής διάλυσης του κοινωνικού κράτους, είναι παραμύθια για να καλύψουν άλλα σχέδια. Αυτή η γενική αίσθηση ότι μας κοροϊδεύουν, προκειμένου να υπηρετήσουν το κεφάλαιο και τους εκπροσώπους του, γίνεται αγανάκτηση μόλις πάρουμε μολύβι και χαρτί και κάνουμε μερικούς πολύ γενικούς υπολογισμούς. Χωρίς να είναι απαραίτητη η εμβάθυνση σε ζητήματα τα οποία υποτίθεται ότι αφορούν μόνο τους ειδικούς, εύκολα συνειδητοποιούμε ότι οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα βρίσκονται αντιμέτωποι με μια αστική εξουσία, η οποία νοιάζεται μόνο για το "κλάδεμα" των εργαζομένων.

Η κυβέρνηση και τα παπαγαλάκια της υποστηρίζουν ότι η ακολουθούμενη πολιτική είναι υποχρεωτική, αλλιώς δεν θα είχαμε, τάχα, να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις. Αναφέρονται, δηλαδή, σε ένα κονδύλι που είναι γύρω στα 20 δισ. ευρώ, στο όνομα των οποίου μειώνονται μισθοί και συντάξεις, προωθούνται μια σειρά αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις σε όλο το φάσμα των οικονομικών - παραγωγικών σχέσεων, καταργούνται οι πάσης φύσεως δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα, ακυρώνεται πλήρως ο χαρακτήρας της δημόσιας υγείας και της δωρεάν παιδείας και βγαίνει στο σφυρί όποιο περιουσιακό στοιχείο έχει γλιτώσει από το μένος των ιδιωτικοποιήσεων των δύο προηγούμενων δεκαετιών. Κι όλα αυτά, για να μπορούν να καταβάλλονται οι μισθοί και οι συντάξεις. Για τα 20 δισ. ευρώ που προαναφέραμε.

Το κακό δεν είναι ότι οι κυβερνώντες δημιουργούν λογής λογής μυθεύματα, ώστε να διευκολύνεται η επιβολή των αντιλαϊκών μέτρων και πολιτικών. Απ' αυτά είμαστε μαθημένοι. Το χειρότερο είναι ότι οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί τής άρχουσας τάξης (ειδικότερα δε τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης, που ανήκουν σε κάποιους από τους εκπροσώπους της) έχουν τόση δύναμη ώστε αυτά τα παραμύθια πολλές φορές τα χάβουν ακόμη και τα θύματα αυτής της πολιτικής, εργαζόμενοι και άλλα λαϊκά στρώματα. Οι αριθμοί, βέβαια, δείχνουν άλλα πράγματα. Ας δούμε μερικά από αυτά.

Δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας σε κάθε κοινωνία είναι το λεγόμενο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, αυτό το ΑΕΠ που μας λένε σε όλους τους τόνους. Τι δείχνει, λοιπόν, το ΑΕΠ; Δείχνει το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που παράχθηκαν σε μία χώρα στη διάρκεια ενός χρόνου. Με απλά λόγια, το ΑΕΠ αποτελεί έναν δείκτη, ο οποίος αποτελεί στοιχειώδη βάση για την εξαγωγή συμπερασμάτων, όχι μόνο για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και για τη δομή της. Έτσι, αυτό που λέμε όλοι, δηλαδή πως ζούμε σε ένα σύστημα όπου οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, είμαστε σε θέση να το αποδεικνύουμε με νούμερα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα επίσημα στοιχεία, το ΑΕΠ της χώρας μας κατά την πενταετία 2005-2009 (για την οποία υπάρχουν ολοκληρωμένα στοιχεία) έφτασε συνολικά τα 1.114,8 δισ. ευρώ. Αναλυτικά δε, το 2005 ήταν 198,6 δισ., το 2006 πήγε στα 213,9 δισ., το 2007 έφτασε τα 228,2 δισ., το 2009 ανέβηκε στα 239,1 δισ. και το 2009 έκλεισε λίγο χαμηλότερα, στα 235 δισ. Ας αναρωτηθούμε τώρα κάτι απλό: πώς διάβολο γίνεται να έχεις τέτοια ετήσια παραγωγή και να λες ότι πρέπει να ξεπατώσεις τα πάντα ώστε να βρεις 20 δισ. για να καλύψεις μισθούς και συντάξεις ενός εκατομμυρίου πολιτών; Δύσκολα μπορούμε να χωνέψουμε ότι αυτά τα 20 δισ. αποτελούν τόσο μεγάλο πρόβλημα.

Τι συμβαίνει επομένως; Για να ξαναγυρίσω στον πρόλογο, βλέπουμε ότι "λεφτά υπάρχουν" πράγματι. Το θέμα είναι "πού πήγαν τα λεφτά" και φτάσαμε στο πετσόκομμα μισθών και συντάξεων. Αυτό θα είναι το θέμα του αυριανού μας σημειώματος.