Ψήφος όχι απλώς "κατά" αλλά "υπέρ"...

Θυμάμαι πόσο απλά ήταν τα προεκλογικά πράγματα πριν μερικές δεκαετίες. Είχαμε την Νέα Δημοκρατία με την συντηρητικούρα της, το ΠαΣοΚ με τον τριτοδρομικό ψευδοσοσιαλισμό του, το ΚΚΕ με τον σταθερά αντικαπιταλιστικό του λόγο, τα μικρότερα φιλοευρωπαϊκά αριστερά κόμματα (ΚΚΕ εσωτερικού, Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, Σοσιαλιστική Πρωτοπορία, Κόμμα Αγροτών-Εργατών κλπ) με την μορφή κάποιας "Συμμαχίας", άντε και καμμιά Εθνική Παράταξη ως ακροδεξιά πινελλιά ή καμμιά Πολιτική Άνοιξη ως πολιτική τσικολελέτα.

Σήμερα, η κατάσταση δείχνει μπερδεμένη κατά περίεργο τρόπο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σοβαρή πιθανότητα να μπουν στην επόμενη βουλή 10 κόμματα, για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία (προσωπικά, πιστεύω ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά ας μη το κουβεντιάσουμε τώρα αυτό). 10 κόμματα στην βουλή! Κι εδώ έρχεται το περίεργο: σύμφωνα με τον προεκλογικό τους λόγο, το ΠαΣοΚ επιμένει στην ορθότητα των μνημονιακών επιλογών του και η Νέα Δημοκρατία μάς παλαβώνει με τα "ήξεις-αφήξεις" και τα "ναι μεν, αλλά" της, αλλά όλοι οι άλλοι, από το ΚΚΕ μέχρι την Χρυσή Αυγή, τάσσονται αναφανδόν κατά του μνημονίου. Δηλαδή, σε σχέση με το μνημόνιο, έχουμε 10 κόμματα που διεκδικούν θέση στο επόμενο κοινοβούλιο αλλά δυο πολιτικές.

Υπ' αυτή την έννοια, αν το μείζον πρόβλημα του απλού κι ανυποψίαστου ψηφοφόρου είναι να ξεφορτωθούμε τον βραχνά τού μνημονίου, τότε ανοίγεται μπροστά του μια ευρεία ποικιλία επιλογών από τον κομμουνισμό μέχρι τον χιτλερικό φασισμό. Αυτή η ευρύτητα, όμως, δημιουργεί μια ιδιότυπη θολούρα, εφ' όσον είτε Κατσέλη ψηφίσεις, είτε τροτσκιστές, είτε Καμμένο, η ψήφος σου είναι κατά του μνημονίου.

Όμως, είναι όντως αυτό το μείζον πρόβλημα; Αρκεί, δηλαδή, να ψηφίσουμε κατά του μνημονίου; Ας υποθέσουμε, για την οικονομία της κουβέντας, ότι τα αντιμνημονιακά κόμματα συγκεντρώνουν 60% και βρίσκουν τον τρόπο να σχηματίσουν κυβέρνηση. Αν η ψήφος μας ήταν απλώς αντιμνημονιακή, ολοκληρώνει εκεί την αποστολή της, αφήνοντας μετέωρο ένα ερώτημα: και τώρα, τί;

Να κάνω και μερικές παράλληλες σκέψεις; Ας πάρουμε π.χ. το σύνθημα "οι κλέφτες στην φυλακή". Άντε, λοιπόν, τους πιάσαμε τους κλέφτες, τους βάλαμε φυλακή και δημεύσαμε και την περιουσία τους. Αν δεν εξασφαλίσουμε την λειτουργία ενός συστήματος που δεν θα εκκολάπτει κλέφτες, σε λίγο καιρό θα εμφανιστούν καινούργιοι. Όσο για το άλλο σύνθημα "νέοι άνθρωποι στην Βουλή", τί να πω; Σύνθημα αυταπόδεικτα ανερμάτιστο και βλακωδέστατο, αν βάλεις δίπλα σε παρένθεση κάποια ονόματα από το παρελθόν (π.χ. Άδωνις, Καϊλή, Τζάκρη, Ρουσόπουλος, Λαλιώτης, Μακρή, Καρατζατέτοιος, κλπ), οι οποίοι ήσαν "νέοι άνθρωποι" όταν πρωτομπήκαν στην Βουλή.

Με όλα τούτα, θέλω να πω πως κάθε ψηφοφόρος που διαθέτει στοιχειώδη κριτική σκέψη, πρέπει να δώσει ψήφο "υπέρ" μιας πολιτικής επιλογής κι όχι "κατά" μιας άλλης. Όταν το οικοδόμημα είναι σάπιο, δεν έχει νόημα να βγάλεις καινούργιο διαχειριστή, να βάλεις φυλακή τον προηγούμενο ή να καταγγείλεις ως ασύμφορο το συμβόλαιο που εκείνος είχε κάνει με μια εταιρεία επισκευών. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν αλλά δεν θα λύσουν το βασικό πρόβλημα: το οικοδόμημα θα παραμείνει σάπιο. Συνεπώς, την Κυριακή πρέπει να ψηφίσουμε όχι απλώς "κατά" του μνημονίου αλλά "υπέρ" μιας συγκεκριμένης επιλογής: υπέρ της κατεδάφισης αυτού του σάπιου οικοδομήματος και της ανέγερσης ενός καινούργιου!

"Οι θάλασσες του Νότου"

Ο πρόωρα χαμένος ισπανός λογοτέχνης Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (1939-2003) αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση στα ευρωπαϊκά γράμματα. Αν και από μικρή ηλικία είχε παρουσιάσει έξοχο και πολυσχιδές έργο με ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα και δοκίμια, έμελλε να γνωρίσει την καταξίωση μόλις το 1970. Τότε, μέσα στις σελίδες τού "Εγώ σκότωσα τον Κέννεντυ", γεννήθηκε ο ιδιόρρυθμος και αντισυμβατικός ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, ο οποίος εξαπλώνει την φήμη τού δημιουργού του πέρα από τα σύνορα της Ισπανίας. Ο Μονταλμπάν διαπιστώνει ότι, με όχημα τις ιστορίες τού Καρβάλιο, μπορεί ευκολώτερα να μιλήσει για θέματα που τον απασχολούσαν και στο παρελθόν αλλά δεν εύρισκε τον τρόπο να κινήσει το ευρύτερο ενδιαφέρον τού κόσμου γι' αυτά. Έτσι, σπουδαίες δουλειές γίνονται πλέον παρελθόν (π.χ. "Μαρξιστικά ζητήματα", "Υποφυσιολογικό μανιφέστο", "Συναισθηματικό χρονικό της Ισπανίας" κλπ) κι από δω και πέρα ο Μονταλμπάν θα μιλάει μόνο μέσω του Πέπε Καρβάλιο.

Στο βιβλίο "Οι θάλασσες του Νότου", στο οποίο αναφερόμαστε σήμερα, ο Καρβάλιο ασχολείται με μια παράξενη υπόθεση. Ο επιχειρηματίας Στούαρτ Πεδρέλ εξαφανίζεται ξαφνικά και έναν χρόνο αργότερα το πτώμα του βρίσκεται μαχαιρωμένο σε μια εγκαταλελειμένη οικοδομή. Η οικογένειά τού νεκρού ζητάει από τον Καρβάλιο να διερευνήσει την προφανή δολοφονία και να βρει απάντηση στο ερώτημα πού βρισκόταν ο Πεδρέλ επί έναν ολόκληρο χρόνο. Μοναδικό ίχνος για τον ντετέκτιβ, ένα σημείωμα που βρέθηκε στις τσέπες τού νεκρού, γραμμένο στα ιταλικά: "Κανείς πια δεν θα με πάει στον Νότο".

Φυσικά, ο Μονταλμπάν δεν μένει στην δόμηση μιας ντετεκτιβίστικης ιστορίας με -έτσι κι αλλοιώς- πλούσιο σασπένς και συνεχείς ανατροπές. Βρισκόμαστε στην Βαρκελώνη τού 1979 και η Ισπανία βιώνει τα πρώτα της μεταφρανκικά χρόνια, κάνοντας μερικά δειλά κι αβέβαια βήματα σε μια νεόκοπη δημοκρατία, η οποία προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της δίχως να διαθέτει οποιαδήποτε δημοκρατική εμπειρία επί 40 σχεδόν χρόνια. Ο Μονταλμπάν δεν θα μπορούσε να χάσει την ευκαιρία και ο λόγος του είναι ξυράφι. Μερικά δείγματα: 

"Αν η διαπάλη ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό συνεχιστεί διαμέσου της ανταγωνιστικής, ειρηνικής οδού, θα κερδίσει ο κομμουνισμός. Η μόνη δυνατότητα που απομένει στον καπιταλισμό είναι ο πόλεμος, εάν και εφόσον συμφωνηθεί ότι θα πρόκειται για πόλεμο συμβατικό, χωρίς πυρηνικά όπλα"..."Η κερδοσκοπική οικοπεδοποίηση είχε την τάση να επεκτείνεται με δακτυλίους. Αγοράζονται οικοδομήσιμα εδάφη, που βρίσκονται αρκετά μακρύτερα από τα οικιστικά όρια, προκειμένου να αναβαθμισθεί οικονομικά η περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στους καινούργιους οικισμούς και στα προηγούμενα αστικά όρια. Η εταιρεία...οικοδόμησε μια ολόκληρη συνοικία στο Σαν Μαχίν και συγχρόνως αγόρασε σε χαμηλές τιμές τη γη που απόμενε ανάμεσα στον καινούργιο οικισμό και την πόλη τού Οσπιταλέτ. Μ' ένα καινούργιο οικοδομικό σχέδιο και αυτή η αδέσποτη γη αστικοποιήθηκε και πολλαπλασίασε επί χίλια την αρχική επένδυση της κατασκευαστικής εταιρείας"..."Το να προσπαθεί κανείς να αποδράσει από την ίδια του την ηλικία, από την ίδια του την κοινωνική θέση οδηγεί στην τραγωδία"...

"Οι θάλασσες του Νότου" έχουν εκδοθεί στα ελληνικά από τον Ζαχαρόπουλο, τον Πατάκη και το Μεταίχμιο (μάλιστα, το Μεταίχμιο τις είχε εκδόσει και στην σειρά "4-5-6" με τιμή μόλις 5 ευρώ!) αλλά φοβάμαι ότι σήμερα θα δυσκολευτείτε να βρείτε ένα αντίτυπο, μιας και όλες αυτές οι εκδόσεις είναι εξαντλημένες. Ευτυχώς, από το Μεταίχμιο κυκλοφορεί ένας τόμος 800 σελίδων με τίτλο "Η Βαρκελώνη του Μανόλο", στον οποίο περιλαμβάνονται τρεις ιστορίες τού Πέπε Καρβάλιο κι ανάμεσά τους και "Οι θάλασσες του Νότου". Όσο για την τιμή, χαμογελάστε: με 14 ευρώ (μείον 10% στα μεγάλα βιβλιοπωλεία) δεν έχετε κανέναν απολύτως λόγο να μην αποδράσετε στον παράξενο κόσμο τού Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν.

Προεκλογικά στιγμιότυπα

Ο Σαμαράς τοποθέτησε επί κεφαλής τού ψηφοδελτίου επικρατείας τής Νέας Δημοκρατίας τον Χαράλαμπο Αθανασίου, αρειοπαγίτη και πρόεδρο της ένωσης δικαστών και εισαγγελέων. Πάει καλά. Λογικό μου φαίνεται να δώσει αυτή την θέση στον άνθρωπο που ήταν σύμβουλός του. Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι κάπου υπάρχει ένα προβληματάκι όταν δικαστής τού Άρειου Πάγου είναι και σύμβουλος αρχηγού πολιτικού κόμματος. Πόσο "ανεξάρτητη" μπορεί να είναι μια δικαιοσύνη, η οποία κάνει αλλαξοκωλιές με την πολιτική; Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας...

Οι υποψήφιοι βουλευτές τού ΠαΣοΚ έχουν βρει μια ντρίμπλα για να αποφεύγουν τις προεκλογικές κακοτοπιές: κάνουν λόγο για "νέο ΠαΣοΚ". Σιγά την ντρίμπλα, δηλαδή. Λες κι ο Σημίτης δεν μίλαγε για "νέο ΠαΣοΚ" όταν διαδέχτηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου ή ο Γιωργάκης δεν έλεγε τα ίδια όταν πήρε την θέση τού Σημίτη. Ή, μήπως, ξεχάσαμε εκείνο το κωμικό "Γιώργο, άλλαξέ τα όλα"; Και λέω "κωμικό" επειδή μάλλον ως ανέκδοτο ακούγεται η εντολή για ριζικές αλλαγές στον Γιωργάκη. Τέλος πάντων, την έχουν καταβρεί με την φάμπρικα των "νεωτερισμών" και των "αλλαγών" εκεί στο ΠαΣοΚ. Αν υποψιαστώ ότι το κόμμα που ευαγγελιζόταν την "Αλλαγή" το 1981, τέτοιου είδους αλλαγές εννοούσε, θα πεθάνω...

Προ καιρού πείραζα κάποιον ηλικιωμένο, επειδή ξέρω πως είναι "πασοκομανής".
- Τί βλέπεις για τις εκλογές, Μανώλη; Αλλά τί ρωτάω; Εσύ ΠαΣοΚ και ξερό ψωμί, έτσι;
Μου χαμογέλασε πονηρά.
- Μπα, τώρα έχω βρει άλλο να ψηφίσω. Αρκετά με το ΠαΣοΚ.
Αιφνιδιάστηκα.
- Σώπα, ρε Μανώλη! Πώς έτσι; Κι όταν λες "άλλο";
- Αυτό το κόμμα τής αριστεράς, που είναι αυτός ο ευγενής κύριος με τα άσπρα μαλλιά...
- Ο Κουβέλης;
- Μπράβο, ο Κουβέλης!
- Για σιγά, ρε Μανώλη. Εσύ δεν ξέρεις καλά-καλά πώς λένε το κόμμα και πώς λένε τον αρχηγό του και θα το ψηφίσεις;
- Ναι, θα το ψηφίσω γιατί τα λέει ωραία.
Τότε κατάλαβα από πού προέρχονται τα υψηλά ποσοστά που καταγράφει η Δημοκρατική Αριστερά στις δημοσκοπήσεις: όλοι οι πασόκοι που ντρέπονται να πουν ότι θα ψηφίσουν ΠαΣοΚ, δηλώνουν κουβελικοί. Γι' αυτό και τα ποσοστά τής Δημοκρατικής Αριστεράς πέφτουν όσο αυξάνεται η πασοκική συσπείρωση. Λογικό, λογικώτατο. Έτσι κι αλλοιώς, τί λέει ο Κουβέλης; Μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα στο ευρώ, επαναδιαπραγμάτευση κάποιων όρων του μνημονίου κλπ. Δηλαδή, ό,τι ακριβώς λέει και το ΠαΣοΚ. Συνεπώς, άμα συμφωνώ με αυτές τις θέσεις, γιατί να προτιμήσω ένα κόμμα κακέκτυπο και να μη ψηφίσω το ορίτζιναλ;
Παρεμπιπτόντως, σήμερα έμαθα ότι, τελικά, ο Μανώλης δήλωσε πως θα ψηφίσει ΠαΣοΚ επειδή ο Βενιζέλος, με τα δάνεια που πήρε, του εξασφάλισε την σύνταξή του! Αυτά παθαίνει όποιος ενημερώνεται από το Μέγκα, το Σκάι και το Βήμα της Κυριακής...

Κάτι μου λέει ότι την άλλη Κυριακή θα γελάσουμε πικρά. Κατ' αρχάς, αν δεν συμβεί κάποιο συγκλονιστικό απρόοπτο (απ' αυτά που συμβαίνουν στα παραμύθια), θα πάμε σε συγκυβέρνηση των δυο μεγάλων κομμάτων, αφού με το πριμ των 50 βουλευτών που παίρνει το πρώτο κόμμα θα βγάλουν άνετη πλειοψηφία. Από κει και κάτω, όμως, εκτιμώ ότι θα γίνει πατιρντί. Δεν θα παραξενευτώ καθόλου αν η "σίγουρη" είσοδος στην βουλή τόσο της Δημοκρατικής Αριστεράς όσο και των Ανεξάρτητων Ελλήνων, αποδειχτεί όχι και τόσο σίγουρη αφού φοβάμαι ότι τα πασοκικά και τα νεοδημοκρατικά γαλιά θα ξαναμαζευτούν στα κοτέτσια τους και θα ξεχάσουν και τις πλατείες και τα γιαουρτώματα και τις πρόγγες και τα μπινελίκια και όλα...

Η "υπόλοιπη" αριστερά κι ένα φάντασμα

Τελικά, η Φωφάρα σίγουρα τα έχει χάσει. Έχει κόψει κάβο, που λένε. Όποτε την ακούω να μιλάει, η γυναίκα είναι εκτός τόπου και χρόνου. Και το πρόβλημα δεν είναι ότι μπουρδολογεί ασύστολα. Παλιά της τέχνη, κόσκινο. Είναι ότι πλακώνουν δημοσιογράφοι, δημοσιολόγοι και αναλυτές (φυσικά, όλοι τους "έγκυροι") και αναλύουν τις μπούρδες της. Για να βγάλουν τί; Τί μπορεί να προκύψει από την ανάλυση μιας μπούρδας; Όπως έλεγε κάποτε ο Νιόνιος: "και να ταΐσεις κακάο τη γελάδα, δεν θα 'ναι πάλι πιθανό ν' αρμέξεις σοκολάδα"...

Δεν θα μείνω στο ότι η Φωφάρα "χαιρέτισε" τις δηλώσεις Ολάντ. Εκπρόσωπος τύπου είναι, δικαίωμά της να χαιρετάει και να κουνάει το μαντήλι σε όποιον θέλει. Εγώ θα μείνω στην εξής αποστροφή από τις δηλώσεις της: "Καλούμε τις υπόλοιπες δυνάμεις τις ελληνικής αριστεράς να ακολουθήσουν το παράδειγμα της γαλλικής αριστεράς και να στηρίξουν αυτό τον δρόμο".

Τί σας κάνει εντύπωση σε τούτη την πρόταση; Όχι, βέβαια, το προσκλητήριο, έτσι; Υπάρχει μια λεξούλα, η οποία αυτομάτως προσδίδει σ' ολόκληρη την πρόταση τον χαρακτήρα τής μπούρδας: η λεξούλα "υπόλοιπες". Παναπεί, λοιπόν, ότι η Φωφάρα κατατάσσει από χέρι το ΠαΣοΚ στον χώρο τής αριστεράς και καλεί τις "υπόλοιπες δυνάμεις τις ελληνικής αριστεράς" σε συμπόρευση.

Χριστέ μου, Μωάμεθ μου, Βούδα μου κι όλοι οι θεοί τού Ολύμπου αντάμα! Μα υπάρχει σήμερα νοήμων άνθρωπος που να θεωρεί το ΠαΣοΚ αριστερό κόμμα; Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες; Πού να πάρουν και να σηκώσουν όλοι οι δαίμονες μαζί, τώρα και πίσω-πίσω το ΠαΣοΚ αριστερά; Δηλαδή, πότε ήταν αριστερά το ΠαΣοΚ και δεν το είχαμε καταλάβει; Πού βρέθηκε η αριστεροσύνη του από τότε που έβγαλε ο Αντρέας το ζιβάγκο και μετά;

Αριστερός, λοιπόν, ο Μπένι. Αριστερός κι ο Λοβέρδος. Κι ο Σαχινίδης. Κι ο Παπακωνσταντίνου. Κι οι Αννούλες (μη ξεχνάμε και την σύζυγο του γιαουρταρπάχτρα εθνικού μας τροβαδούρου). Και ο Χρυσοχοΐδης, ο αδιάβαστος. Δυστυχώς, χάσαμε την άλλη την μεγάλη αριστεράντζα, τον Πάγκαλο, αλλά θα το πιούμε κι αυτό το πικρό το ποτήρι...

Φυσικά, ως σεγόντο στην μπούρδα τής Φωφάρας ήρθε κι η Τρέμη να μας πει την μαλακία της. Έτσι, δηλαδή, για να τον πάθουμε οριστικά τον ταμπλά. Η Ολγάρα μπέρδεψε την βούρτσα με την λούτσα κι είπε να παραδώσει ένα μαρξιστικό μάθημα στους αμόρφωτους έλληνες. Είπε, λοιπόν, βιάζοντας την πασίγνωστη ρήση τού Μαρξ, ότι "πάνω απ' την Ευρώπη πλανάται ένα φάντασμα, το φάντασμα της ανάπτυξης". Μπρρρρ... Ανατρίχιασα, γαμώ το θρίλλερ μου μέσα!

Κορίτσια, δεν αφήνετε τις πίπες, λέω 'γω; Το τι είναι αριστερά και το τι δεν είναι τα καταλαβαίνει μια χαρά ο κόσμος. Δεν χρειάζονται επεξηγήσεις. Όσο για σένα, κυρα-Όλγα, πάει ένα στοιχηματάκι ότι το φάντασμα που πλανάται πάνω από την Ευρώπη δεν είναι η ανάπτυξη; Βέβαια, η ανάπτυξη είναι φάντασμα αλλά πλανάται στο μυαλό (όσο έχουν, τέλος πάντων) του Μπένι, του Αντώνη και της Αννούλας τής "διά βίου". Πάνω από την Ευρώπη πλανάται άλλο φάντασμα, όσο κι αν στην σκέψη του βγάζεις σπυράκια. Γκέγκε;

Αγανακτισμένο και "άγονα...κτισμένο" φοιτητικό κίνημα

[Σήμερα δημοσιεύω ένα κείμενο που έφτασε εδώ και καιρό στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο από κάποιον φίλο αυτού του ιστολογίου. Συντάκτης είναι ένας νεαρός φοιτητής, ο Γιώργος Μαγιάκης, τον οποίο έχω γνωρίσει προσωπικά και ομολογώ ότι με συνάρπασε η καθαρότητα της σκέψης και του λόγου του. Ο τίτλος είναι δικός του:]


Φοιτητές, παρατάξεις, συνελεύσεις, καταλήψεις και… αγανάκτηση. Οι σπουδαστές επιδίδονται καθημερινά σ’ ένα ανηλεή αγώνα μάθησης, βιοπορισμού και κοινωνικής πάλης. Πρόκειται για μια γενιά νέων που καλείται από τα σχολικά θρανία και την πίεση ενός σαθρού εκπαιδευτικού συστήματος να μεταβεί σε ένα ευρύτερο εκπαιδευτικό πλαίσιο, όπως είναι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση και να ανταπεξέλθει ταχέως στις υποχρεώσεις που της ανατίθενται. Το ίδιο το πανεπιστήμιο αποτελεί προθάλαμο για την μετέπειτα είσοδο των φοιτητών σ’ ένα ακόμη πιο διευρυμένο σύνολο, την πολιτεία και τον κόσμο της εργασίας. Επομένως, ένας σημαντικός ρόλος επαφίεται στον φοιτητή, αυτός του άρρηκτα συνδεδεμένου με το κοινωνικό γίγνεσθαι και αυτός του αγώνα για την κοινωνική πρόοδο. Κατά πόσο όμως οι φοιτητές είναι σε θέση να αντιληφθούν αυτόν το νέο ρόλο τους;

Ευθύνες για την αποχή και αδράνεια των φοιτητών υπέχουν τόσο η πολιτεία όσο και οι ίδιοι οι φοιτητές. Το φοιτητικό κίνημα είναι αδύνατο να σταθεί στα πόδια του όταν η έντονη ζύμωση πολιτικών ιδεών που πραγματώνεται σε συνεδριακά κέντρα και έδρανα των ΑΕΙ επισκιάζεται από το θαμπό φως της κερδοσκοπίας που προωθεί η αστική τάξη εις βάρος του σπουδαστή. Τα φοιτητικά κινήματα παραγκωνίζονται από την στάση της πολιτείας και οδηγούνται έτσι σε ευνουχισμό των αγώνων τους.

Μεγάλη συμβολή στον ιδεολογικό υποτροπιασμό των φοιτητικών συνδικάτων έχει διαδραματίσει και το υπάρχον πολιτικό σύστημα με τα μαγαζάκια του. Εκφυλισμένα κόμματα με εκφυλισμένες θυγατρικές και εκφυλισμένους φοιτητο-πατέρες ευτελίζουν συνεχώς τη δύναμη των φοιτητών για διεκδίκηση. Δημιουργούν έτσι ένα κλίμα ιδεολογικού λήθαργου και αποπροσανατολισμού των φοιτητικών κινημάτων από το στόχο τους που είναι αυτός της καθαρής κοινωνικής πάλης.

Ο ίδιος ο φοιτητής πρέπει να συνδικαλιστεί σθεναρά, να συναναστραφεί με εργατικά σωματεία και να τολμήσει ένα άνοιγμα προς την κοινωνία.  Μια βουβή αγανάκτηση με μια τεντωμένη παλάμη αποτελεί απλά μια βουβή ανοχή. Πρέπει το φοιτητικό κίνημα να εκφράζει όλη τη νεολαία, ανεξαρτήτως εκπαιδευτικής βαθμίδας και κοινωνικής θέσης. Πρέπει το σύνθημά μας να είναι οικουμενικό, urbi et orbi. Επιβάλλεται ένα μη πατερναλιστικό ρεύμα φοιτητών, το οποίο θα είναι συσπειρωμένο, ενωμένο και διεκδικητικό. Μην ξεχνάμε ότι αυτή η γενιά, με τους αγώνες και την ψήφο της, μπορεί να ανατρέψει και να δημιουργήσει το επόμενο πολιτικό σύστημα.

Και για όσους φοιτητές βιάζονται να λιποτακτήσουν και να φύγουν απ’ τον τόπο τους, παραθέτω μερικούς στίχους του Φώτη Αγγουλέ :

"Μην ξεκινήσεις άσκοπα, δεν έχει ο δρόμος τέρμα,
κι είν’ ένας κύκλος η φυγή, κι η λύτρωση ένα ψέμα.
Μην ξεκινήσεις, ρίζωσε στην πατρική σου γη
και σκάψε την και κάμε την περβόλι."

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΓΙΑΚΗΣ

Η κυνικότητα του Προβόπουλου

Για όποιον δεν καταλαβαίνει (ή δεν θέλει να καταλάβει) τι σχεδιάζει το αστικό μας σύστημα για μετά τις εκλογές, μια ματιά στην ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (ή, όπως έχουμε κατ' επανάληψη επισημάνει, πιο σωστά: του ελληνικού παραρτήματος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) είναι εξόχως αποκαλυπτική. Ο μεσιέ Προβόπουλος είναι κυνικός και δεν μασάει τα λόγια του:

"Η τρέχουσα προεκλογική περίοδος έχει εκ των πραγμάτων επιβραδύνει την υλοποίηση των προγραμματισμένων αλλαγών... πραγματοποιήθηκαν αλλαγές που ήταν σημαντικές αλλά ανεπαρκείς σε σχέση με το μέγεθος του οικονομικού προβλήματος... δεδομένου ότι η άνοδος της παραγωγικότητας παίρνει χρόνο, ο μόνος τρόπος που απομένει για τη βραχυχρόνια υποχώρηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος είναι η μείωση του συνολικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος... η ζώνη του ευρώ εισέρχεται σε ήπια ύφεση το 2012, όμως με αυξημένους κινδύνους για επιδείνωση της κατάστασης αν υπάρξει όξυνση της κρίσης χρέους και αν οι τιμές των εμπορευμάτων αυξηθούν περαιτέρω..."

Το κόλπο με τις εκθέσεις των μεγαλοτραπεζιτών είναι παμπάλαιο. Ο Προβόπουλος έχει πρωταγωνιστήσει πολλές φορές σ' αυτό και, βέβαια, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον ανεκδιήγητο Γκαργκάνα αλλά ούτε και τον Παπαδήμο, τον τωρινό πρωθυπουργό, τότε που ήταν διοικητής τής Τράπεζας της Ελλάδος. Ποιό κόλπο; Μα, να βγαίνουν οι "τεχνοκράτες" τραπεζίτες και να συνιστούν την λήψη μέτρων που εξυπηρετούν τους πελάτες τους (δηλαδή τους κεφαλαιοκράτες) και μετά να έρχεται η εκάστοτε κυβέρνηση, "τοις κείνων ρήμασι πειθομένη", να νομοθετεί αναλόγως.

Πράγματι, αξίζει τον κόπο να ρίξει κανείς μια ματιά στις εκθέσεις των διοικητών τής Τράπεζας της Ελλάδος. Έτσι, θα διαπιστώσει ότι όλα τα μέτρα, τα οποία νομοθετήθηκαν και σάρωσαν κάθε έννοια κοινωνικού κράτους, εργασιακών κεκτημένων κλπ, είχαν προταθεί προηγουμένως (και, μάλιστα, με αυστηρό ύφος) από τον εκάστοτε "τεχνοκράτη", "ανεξάρτητο" και "σοβαρό επιστήμονα" αρχιτραπεζίτη τής χώρας.

Προφανώς, λοιπόν, δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να συνειδητοποιήσουμε το τι μας περιμένει μετά την 6η Ιουνίου, όταν ακούμε τον Προβόπουλο να λέει "δεδομένου ότι η άνοδος της παραγωγικότητας παίρνει χρόνο, ο μόνος τρόπος που απομένει για τη βραχυχρόνια υποχώρηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος είναι η μείωση του συνολικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος".

Συμπέρασμα: ο λαός δεν πρέπει να επιτρέψει να προκύψουν από την κάλπη οι προϋποθέσεις σύμπηξης ενός άλλου "μαύρου μετώπου", το οποίο θα σαρώσει ό,τι έχει απομείνει όρθιο. Η ερχόμενη ώρα της ψήφου είναι ώρα ευθύνης για όλους μας.


ΥΓ: Μια και αναφερόμαστε στον Προβόπουλο, δείτε ένα παλιότερο σημείωμα που του είχε αφιερώσει  τούτο το ιστολόγιο, με τίτλο "Το αποκορύφωμα της προστυχιάς".

Εσύ πού ήσουν;

[Το παρακάτω κείμενο κυκλοφορεί εδώ και καιρό στην μπλογκόσφαιρα αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι η πατρότητα ανήκει στο εμπνευσμένο ιστολόγιο "Επιμελώς αμελής και λοιπά παράδοξα" της Amelie Law. Γράφτηκε στις 2 Μαΐου 2010 στο Facebook, δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο μια βδομάδα αργότερα και το αναδημοσιεύω τώρα επειδή έρχονται εκλογές. Το ξέρω πως το κείμενο θα εγείρει ενστάσεις αλλά πρέπει να παραδεχτώ ότι ξεχειλίζει από αγνότητα συναισθημάτων...]


Έχω βουλιάξει κι εγώ μές τη συλλογική κατήφεια, μες την κατάθλιψη…

Φοβάμαι, ανησυχώ, θλίβομαι, αναρωτιέμαι για το μέλλον των παιδιών μου,  για το γκρέμισμα των ονείρων μου και των μακρυχρόνιων προσπαθειών μου…

Αλλά ακόμα και αυτά καλύπτονται από την βαθιά μου οργή…

Πού ήμουν όλα αυτά τα χρόνια εγώ;

Πού ήσουν όλα αυτά τα χρόνια εσύ, εαυτέ μου;

Πού ήσουν όταν μας κοροϊδευαν, μας ξεπουλούσαν, μας πέταγαν τα πλαστικά όνειρα στη μούρη κι εσύ τα κυνηγούσες;

Πού ήσουν όταν ο γιατρός σού ζητούσε το φακελλάκι για να σε κάνει καλά και αντί να τον καταγγείλεις τον πούστη, τον πλήρωνες αποκαλώντας τον “γιατρέ μου”;

Πού ήσουν όταν έβλεπες τους μεγαλοδικηγόρους να γίνονται μοντελάκια ζωής στην τηλεόραση και να κόπτονται για το κοινό καλό και το δίκαιο, δηλώνοντας 10,000 ευρώ εισόδημα… “Πόσο καλά τα λέει ο πούστης…” έλεγες

Πού ήσουν όταν έδινες το μπαξίσι στην πολεοδομία αντί να του δώσεις γροθιά στη μούρη του καργιόλη αλλά μετά δεν θα έβγαινε η άδεια της πολυπόθητης οικοδομής μικρό λαμόγιο ελληνάρα…
Το σάλιο σου γαργάρα και έδινες τη μιζούλα στον πολεοδόμο, στον ικατζή που σου έκανε τον έλεγχο στην επιχειρησούλα σου, στον εφοριακό που ανακάλυψε τις δικές σου λαμογιές… Κάλλιο να πληρώσεις 10 σε αυτόν παρά 50 στο κράτος.

Πού ήσουν όταν έτρεχες στα γραφεία των βουλευτών για να τους παρακαλέσεις να βολέψουν το σπλάχνο σου, το άχρηστο σπλάχνο σου, που δεν κατάφερε να κάνει τίποτα περισσότερο στη ζωούλα του από το να γλύφει κατουρημένες ποδιές και βρώμικους κώλους…

Πού ήσουν όταν ανταγωνιζόσουν στις συγκεντρώσεις των προβάτων (ωπ! κομμάτων ήθελα να πω), με τους λοιπούς “συντρόφους” για το ποιος θα σηκώσει τη μεγαλύτερη σημαία…

Πού ήσουν όταν ξελαρυγγιαζόσουν λαμόγιο για το δίκαιο του λαού, πηδώντας πάνω κάτω μόλις έβλεπες φακό για να σιγουρευτείς ότι θα σε δει ο πολιτευτής που θα σε βάλει εποχιακό, συμβασιούχο στο δήμο… άλλος ένας στην πλάτη των υπολοίπων που θα καθαρίζει φασόλια στο οκτάωρό του (όχι ρε!!! πλέον μπαίνεις στο φέισμπουκ, έχεις εξελιχθεί)

Πού ήσουν μικρομεγαλεπιχειρηματία όταν μαγείρευες τα δικά σου βιβλία για να πληρώσεις λιγότερα,
για να πάρεις το τέρας suv που θα κάλυπτε τη μικροτσούτσουνη ύπαρξή σου με το μέγεθός του…

Πού ήσουν μαντάμ σουσού όταν γελούσες σαν ηλιθία στη δασκάλα του παιδιού σου που μαλακίες έμαθε, μαλακίες το μαθαίνει, όταν αναγνώριζες τις μαλακίες που κάνουν στο παιδί αλλά πού να τρέχεις τώρα έχεις κι άλλες δουλειές… Αλλωστε το παιδί θα το στείλουμε στο Λονδίνο να σπουδάσει… εκεί θα καλυφθούν όλες οι ανεπάρκειες του δικού μας εκπαιδευτικού συστήματος…

Πού ήσουν συνδικαλιστή της πλάκας και του ελέους όταν με τη δύναμη που σου δίνει το ότι βολεύτηκες σε μια γαμημένη δημόσια επιχείρηση, κατέβαζες τους διακόπτες μιας ολόκληρης χώρας,
δημιουργώντας τόσα προβλήματα, ίσα για να διαμαρτυρηθείς/εκβιάσεις για τα δικά σου μικροσυμφέροντα…

Πού ήσουν όταν το ελληνικό όνειρο έσκασε μύτη; αγόραζες πορτοκαλιές εφημερίδες λαμόγιο και έπαιζες χρηματιστήριο λες και είναι λοτταρία…

Πού ήσουν όταν εταιρείες ανύπαρκτες, με ένα γραφειάκι 2χ3 και 1 άτομο προσωπικό,
χτύπαγαν λίμιτ απ κάθε μέρα…

Πού ήσουν όταν έπαιρνες μετοχοδάνεια και υποθήκευες τα χωραφάκια του παππού, πιστεύοντας ότι θα γίνεις πλούσιος σε ένα μήνα (και πολύ λέω)…

Πού ήσουν όταν το χέρι σου πετάει τα σκουπίδια, δεξιά και αριστερά μέσα στο δάσος, όταν γεμίζεις τις παραλίες αποτσίγαρα και πλαστικά ποτήρια φραπέ (όχι φραπέ ρε πια, φρέντο, έλεος, πού ζεις;)

Πού ήσουν όταν το παιδί σου ουρλιάζει στο αυτί του διπλανού, αδιαφορώντας για την ύπαρξή του (όλοι να καούν ρε, εγώ θα φάω τα κεφτεδάκια μου και είμαι μια χαρά… γκρααααααου)

Πού ήσουν όταν έβλεπες τα σκάνδαλα να σκάνε το ένα μετά το άλλο… όταν οι θρησκευτικοί “άρχοντες” αποδεικνύονταν κοσμικότεροι των κοσμικών απατεώνων… σταμάτησες να παντρεύεσαι, να βαφτίζεις, να συμμετέχεις στα κοινά της εκκλησίας επρος ένδειξιν της αηδίας σου;  σιγά ρε.. όπου γάμος και χαρά η Βασίλω πρώτη…

Πού ήσουν όταν η χώρα σου καιγόταν απ’ άκρη σε άκρη…πού ήσουν όταν λίγο έλειψε να χαθεί η Ολυμπία, πήρες το τριχίλιαρο πρόβατο και έσκασες… τουμπεκί ψιλοκομμένο… και ναι! τους ξαναψήφισες.. ξανά και ξανά και ξανά…

Πού ήσουν όταν τα ροζ πλημμύρισαν τη ζωή σου…έσκυψες κι εσύ στην κλειδαρότρυπα αυτό έκανες. τι είπε, τι έκανε, πήρε καλά την πίπα; και για το πάπλωμα κουβέντα κανείς… για την ταμπακέρα σιωπή…

Όλοι βολεμένοι στον μικρόκοσμό τους.. .ποιος θα έχει την πιο μεγάλη τζιπούκλα, την πιο γαμάτη γκόμενα, την πιο σικ γυναίκα, τα πιο όμορφα παιδιά… τις πιο καλές σπουδές, το πιο γαμάτο σπίτι, το πιο μεγάλο τζάκι, το πιο άνετο σαλόνι, το πιο βαθύ καναπέ, την πιο μεγάλη πλασμα(τική) τηλεόραση, το πιο σύγχρονο ηχοσύστημα… τις πιο σικάτες διακοπές, τις πιο χλιδάτες αποδράσεις, τις πιο γκλαμουράτες εξόδους…

Και δανειζόσουν λαμόγιο, δανειζόσουν… όχι χρήμα… χρόνο δανειζόσουν… Και απλά ο χρόνος τέλειωσε…Κάποτε θα ερχόταν η ώρα… νομοτελειακό είναι….

Τώρα μη φωνάζεις λαμόγιο, απατεωνίσκε…

Αποδέξου και μη φωνάζεις… Γιατί ΦΤΑΙΣ για ΟΛΑ… ΕΣΥ ΦΤΑΙΣ… ΕΓΩ ΦΤΑΙΩ…Καιρός είναι να κάνουμε μια καλή αυτοκριτική… να πούμε εγώ φταίω και να δούμε πώς θα καθαρίσουμε τα σκατά που ΕΜΕΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΜΕ… που εμείς ΑΦΗΣΑΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΠΝΙΞΟΥΝ…

Σταμάτα λοιπόν τις κορώνες, κατέβασε τους τόνους της “δίκαιης αγανάκτησής” σου & σκέψου τη δική σου συμμετοχή, τα δικά σου λάθη…

ΕΛΛΗΝΑΡΑ ε ΕΛΛΗΝΑΡΑ!!!

Κατοχικό δάνειο: μια άγνωστη αλήθεια

[Τον Ιούνιο του 2010, δημοσιεύσαμε σε τούτο το ιστολόγιο μια σειρά πέντε κειμένων με τον γενικό τίτλο "Γερμανικές αποζημιώσεις: μια προσέγγιση, η οποία αναδημοσιεύθηκε σε πολλά ιστολόγια. Σήμερα, δημοσιεύουμε ένα πολύ καλό κείμενο του Τάσου Μηνά Ηλιαδάκη, σχετικά με το ζήτημα του αναγκαστικού δανείου το οποίο πήρε το 1942 η Γερμανία από την Ελλάδακαι το οποίο ποτέ δεν αποπλήρωσε.]

Κατοχικό Δάνειο: Μιά Άγνωστη Αλήθεια

Το Βερολίνο προκειμένου να αντιμετωπίσει τους στρατιωτικούς και στρατηγικούς του στόχους στην ευρύτερη ελληνική περιοχή (Λιβύη – Μέση Ανατολή – Βαλκάνια), είχε υποχρεώσει την Ελλάδα να κεφαλαιοδοτεί και να συντηρεί τα στρατεύματα που στάθμευαν σ' αυτήν και είχαν πεδίο δράσης την ευρύτερη περιοχή της. Αυτά ήταν υπερπολλαπλάσια από εκείνα των στρατευμάτων κατοχής. Επί πλέον η Ελλάδα ανεφοδίαζε με τρόφιμα το μέτωπο της Λιβύης.

Στόχος των στρατευμάτων αυτών ήταν αφ’ ενός μεν τα πετρέλαια της Λιβύης και της Μέσης Ανατολής αφ’ ετέρου δε η ενίσχυση της άμυνας των Βαλκανίων. Από τα Βαλκάνια, το Βερολίνο εξασφάλιζε στην πολεμική του βιομηχανία το 20% του αντιμονίου, το 50% των ορυκτελαίων, το 60% του βωξίτη και το 100% του νικελίου.

Την ίδια στιγμή για τους συμμάχους η μοναδική πύλη των Βαλκανίων ήταν και παρέμενε η Ελλάδα. Λόγω αυτών, η γερμανική απαίτηση για υψηλή κεφαλαιοδότηση από την Ελλάδα ήταν ανελαστική και είχε προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις ακόμα και της κατοχικής κυβέρνησης Τσολάκογλου, ο οποίος απειλούσε με παραίτηση.

Παράλληλα, τόσο ο Μουσολίνι όσο και ο Γερμανός πληρεξούσιος για την Ελλάδα, Γκύντερ Αλτενμπουργκ, πίεζαν το Βερολίνο να μειώσει τα έξοδα κατοχής για την Ελλάδα. Το πρόβλημα των μοναδικά υπέρογκων δαπανών κατοχής συνόδευε η "παντός αγαθού" λεηλασία του τόπου, φυσικό επακόλουθο της οποίας ήταν ο λιμός. Ο Αλτενμπουργκ από τις πρώτες ημέρες προειδοποιούσε το Βερολίνο για τον επερχόμενο υποσιτισμό. Την ίδια στιγμή, ο εκπρόσωπος του Βατικανού, νούτσιος Α. Ρονκάλι (ο μετέπειτα πάπας Ιωάνης ΚΓ'), μετά από έρευνες του, διαπίστωνε τριπλασιασμό των θανάτων σε Αθήνα-Πειραιά λόγω λιμού τον χειμώνα 1941-42, ενώ και ο Γκαίμπελς σημείωνε στο ημερολόγιό του ότι "η πείνα (στην Ελλάδα) έχει καταστεί ενδημική νόσος. Στους δρόμους της Αθήνας οι άνθρωποι πεθαίνουν κατά χιλιάδες από εξάντληση".

Το πρόβλημα του λιμού οξυνόταν περισσότερο από το Λονδίνο,  το οποίο είχε κηρύξει την Ελλάδα σε επισιτιστική καραντίνα για να εξωθήσει τον ελληνικό πληθυσμό προς την αντίσταση. Η πείνα, η ανομία και τα φιλοαγγλικά αισθήματα γίνονταν τόσο απειλητικά, ώστε οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να τα αγνοήσουν. Ο υποσιτισμός τούς απασχολούσε γιατί υποκινούσε λαϊκές αντιδράσεις και γενικώτερη αντίσταση.

Έτσι, οι Δυνάμεις Κατοχής οδηγήθηκαν σε μια αδήριτη πραγματικότητα δύο ανελαστικών και αντικρουομένων απαιτήσεων. Από τη μια η κεφαλαιοδότηση από την Ελλάδα των στρατιωτικών επιχειρήσεων του άξονα στην ευρύτερη περιοχή της και από την άλλη η πείνα που οδηγούσε στην εξέγερση και στην αντίσταση.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος οι Δυνάμεις Κατοχής, τον Οκτώβριο του 1941, θα στείλουν στην Ελλάδα οικονομικούς τεχνοκράτες, δίχως όμως κάποιο αποτέλεσμα. Στην συνέχεια, το πρόβλημα θα λάβει οξύτατη μορφή και θα απασχολήσει την ιταλογερμανική Δημοσιονομική Συνδιάσκεψη εμπειρογνωμόνων, από Ιανουάριο μέχρι Μάρτιο του 1942 στη Ρώμη.

Η γερμανική επιμονή για υψηλή κεφαλαιοδότηση από την Ελλάδα οδηγούσε σε αδιέξοδο τη Διάσκεψη. Τότε ο Ιταλός τραπεζίτης και οικονομικός πληρεξούσιος της Ιταλίας στην Ελλάδα, Ντ'Αγκοστίνι, πρότεινε ως λύση το δάνειο. Δηλαδή, οι πέρα από τις δαπάνες κατοχής αναλήψεις να χρεώνονται από την Ελλάδα ως δάνειο προς την Γερμανία και την Ιταλία.

Η σχετική δανειακή συμφωνία θα υπογραφεί στις 14.3.1942 από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας στην Ελλάδα, αντίστοιχα Άλτενμπουργκ και Γκίτζι. Η Ελλάδα δεν είχε προσκληθεί και δεν ήταν παρούσα. Στην Ελλάδα την ανακοίνωσε μετά από εννιά μέρες ο Άλτενμπουργκ με την ρηματική διακοίνωση 160/23.3.1942 και ο Γκίτζι με το σημείωμά του Νο4/6406/461/23.3.1942. Σύμφωνα μ'αυτήν:

• Η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται κατά μήνα να καταβάλλει έξοδα κατοχής 1,5 δισ. δρχ. (άρθρο 2).

• Οι αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδος (στο εξής ΤΕ), άνω του ποσού αυτού θα χρεώνονται στις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας ως άτοκο, σε δραχμές δάνειο της Ελλάδας προς αυτές (άρθρο 3).

• Η επιστροφή του δανείου θα γινόταν αργότερα (αρθ. 4).

• Η συμφωνία είχε αναδρομική ισχύ από 1.1.1942 (άρθρ. 5).

Η δανειακή σύμβαση αποτελούσε μια συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας που επιβαλλόταν στην Ελλάδα υποχρεωτικά εκτελεστή (αναγκαστική). Οι δανειακές αναλήψεις θα είχαν την μορφή μηνιαίων προκαταβολών, το ύψος και η διάρκεια των οποίων δεν προσδιοριζόταν. Επίσης δεν προσδιοριζόταν πότε θα άρχιζε η εξόφληση του, ενώ προσδιοριζόταν ότι ήταν άτοκο και σε δραχμές.

Με το εμπιστευτικό έγγραφο 409/2.4.1942 ο έλληνας υπουργός οικονομικών έδινε εντολή στην ΤΕ να συμμορφωθεί με την ρηματική διακοίνωση του Αλτενμπουργκ και να αρχίσει να καταβάλει τις δανειακές προκαταβολές.

Την αρχική αυτή αναγκαστική σύμβαση ακολούθησαν τρεις τροποποιήσεις με κοινή βούληση των συμβαλλομένων. Αυτές μετατρέπουν την αρχική αναγκαστική σύμβαση σε συμβατική. Δηλαδή το δάνειο παύει να είναι αναγκαστικό και μεταπίπτει σε κοινό συμβατικό δάνειο. Με την πρώτη τροποποίηση (2.12.1942) ορίζεται ότι τα δανειακά ποσά είναι αναπροσαρμοζόμενα και θα αρχίσουν να επιστρέφονται από τον Απρίλιο του 1943 (άρθρο β, παράγραφοι 2 και 3). Μάλιστα κατέβαλαν και δύο εξοφλητικές δόσεις του δανείου και στη συνέχεια σταμάτησαν την επιστροφή του, οπότε μεταπίπτει σε έντοκο λόγω υπερημερίας. Δηλαδή το δάνειο είχε μετατραπεί σε σταθερού νομίσματος και έντοκο.

Το ύψος του δανείου κατά την ΤΕ ανέρχεται (δίχως τους τόκους) σε 227.940.201 εκ. δολ. το 1944 και κατά τον Αλτενμπουργκ 400 εκ. μετακατοχικά μάρκα. Με τις αναπροσαρμογές και τους τόκους ανέρχεται σε κάποιες δεκάδες δισ. ευρώ. Επομένως το κατοχικό δάνειο είναι συμβατικό και όχι αναγκαστικό, σταθερού νομίσματος και από τον Απρίλιο του 1943 έντοκο. Αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας έναντι της Ελλάδας και όχι επανορθωτική. Ως τέτοια δεν εντάσσεται στη συμφωνία του Λονδίνου 1953 που αναστέλει την καταβολή των επανορθώσεων και αποζημιώσεων.

Η Ελλάδα, στην διάσκεψη των επανορθώσεων του 1945, στην διάσκεψη των Παρισίων το 1946 και στην διάσκεψη των ΥΠΕΞ των τεσσάρων Μ.Δ. τον Νοέμβριο του 1947, διαχώρισε το κατοχικό δάνειο από τις επανορθώσεις και ζητούσε την επιστροφή του. Η Ελλάδα ουδέποτε έπαψε να διεκδικεί το κατοχικό δάνειο:

• Το 1964 με τον Αγγελόπουλο, ως εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης.

• Το 1965 με τον Α. Παπανδρέου.

• Στις ελληνογερμανικές συνομιλίες στην Αθήνα το 1966. Τότε η Γερμανία πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι του δανείου είχε παραιτηθεί εγγράφως ο Κ. Καραμανλής. Στη συνέχεια το μετέτρεψε σε προφορική παραίτηση Καραμανλή, πράγμα που διέψευσε ο Κ. Καραμανλής. Τέλος, με τη ρηματική της διακοίνωση στις 31.3.1967, η Γερμανία δεχόταν ότι δεν υπήρξε παραίτηση Καραμανλή.

• Το 1974 το ανακίνησε ο Ζολώτας.

• Στις 18.4.1991 το έθεσε ανεπίσημα και προφορικά ο τότε ΥΠΕΞ Α. Σαμαράς στον Γερμανό ομόλογό του.

• Στις 14.11.1995 το έθεσε η Ελλάδα με ρηματική διακοίνωση.

Η Γερμανία σταθερά το απορρίπτει, με τα επιχειρήματα:

• Το δάνειο εντάσσεται στη συμφωνία του Λονδίνου.

• Από το δάνειο παραιτήθηκε ο Κ. Καραμανλής. Το επανέλαβε και μετά το 1990 παρά τη ρηματική διακοίνωση του Μαρτίου 1967.

• Ύστερα από 50 χρόνια δεν μπορεί να εγείρονται τέτοιες απαιτήσεις. (Η Ελλάδα το διεκδικεί από το 1945).

Το μόνο που δηλώνουν αυτά τα επιχειρήματα είναι έλλειψη επιχειρημάτων. Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας το 1990 έχει εκλείψει και το τυπικό επιχείρημα που θα μπορούσε να προβληθεί, εκείνο του χωρισμού της Γερμανίας. Επομένως είναι άμεσα διεκδικήσιμο και πολιτικά και συμβατικά (νομικά). Μπορεί να το διεκδικήσει η ελληνική κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος ή οποιοσδήποτε μέτοχος της (πάνω ενός ορίου μετοχών), όπως και ο ελληνικός λαός μέσω των συντεταγμένων πολιτειακών θεσμών του.

Τέλος την ελληνική διεκδίκηση ενισχύει το προηγούμενο της Γιουγκοσλαβίας και της Πολωνίας στις οποίες η ναζιστική Γερμανία είχε επιβάλλει παρόμοια κατοχικά δάνεια και τα οποία μετακατοχικά η τότε Δ. Γερμανία επέστρεψε (αντίστοιχα το 1956 και 1971).

Η σημερινή Γερμανία δεν πρέπει να ξεχνά ότι δανείσθηκε από το ελληνικό κράτος κατά παράβαση του άρθρου 49 της σύμβασης της Χάγης του 1909 και το οποίο ισχύει και σήμερα. Δανείσθηκε από ένα κράτος που η ίδια η ναζιστική Γερμανία είχε χαρακτηρίσει ακατάλυτο και ότι οι ναζί όχι μόνο δεν αμφισβήτησαν ουδέποτε το δάνειο αλλά και άρχισαν την αποπληρωμή του, ενώ και ο καγκελλάριος Ερχαρντ, το 1964, είχε δεσμευθεί για την επιστροφή του μετά την επανένωση της Γερμανίας.

Η Γερμανία δεν πρέπει να ξεχνά ότι η γερμανική κατοχή είναι υπόλογος για το οικονομικό ελληνικό ολοκαύτωμα της περιόδου 1940-44. Ενδεικτικά και μόνο είναι υπόλογος για το ότι στην Ελλάδα ο πληθωρισμός αυξήθηκε 15,3 εκατομμύρια φορές και ότι μόνο την Ελλάδα υποχρέωσε η τότε Γερμανία να της καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις.

Αυτό το ολοκαύτωμα το αναγνώρισαν οι Ιταλοί: "Η Ελλάδα είναι στημένη σαν λεμόνι", έλεγε ο Γκίτζι. Αποκορύφωμα ο Μουσολίνι, που έλεγε ότι "... οι Γερμανοί άρπαξαν από τους Έλληνες ακόμα και τα κορδόνια των παπουτσιών τους...". Αλλά και ο Γερμανός Υπ. Οικονομίας, Φουνκ, τον Ιούνιο του 1943 έγραφε σε άρθρο του ότι, "η Ελλάς δοκίμασε τα δεινά του πολέμου, όπως ίσως καμία άλλη χώρα της Ευρώπης". Για την επανόρθωση η Ελλάδα θα χρειαζόταν 33 φορές το εθνικό εισόδημα του 1946. Αυτό μετακατοχικά η Ελλάδα θα το αναζητούσε στον εξωτερικό δανεισμό.

Από την άλλη πλευρά, αυτή που αμφισβητεί και αρνείται την επιστροφή του κατοχικού δανείου είναι η μετά το 1990 ενωμένη και δημοκρατική Γερμανία. Αυτή όμως η συμπεριφορά, εκτός των άλλων, πλήττει βάναυσα τα μετακατοχικά φιλογερμανικά αισθήματα, όπως τα χαρακτήρισε ο καγκελλάριος Κολ, του ελληνικού λαού και γι' αυτό ακέραια την ευθύνη φέρει η γερμανική κυβέρνηση.

"Η σιδερένια φτέρνα"

Στην πρώτη μας επαφή σε τούτο το ιστολόγιο με την αμερικανική επαναστατική λογοτεχνία των αρχών τού 20ου αιώνα είχαμε γνωρίσει τον Άπτον Σίνκλαιρ ("Η ζούγκλα", "Ο βασιλιάς άνθρακας"). Σήμερα θα κάνουμε την γνωριμία μας με έναν ακόμη σημαντικό αμερικανό λογοτέχνη εκείνης της περιόδου. Μιλάμε για τον Τζακ Λόντον και για το βιβλίο του "Η σιδερένια φτέρνα".

Αν μη τι άλλο, "Η σιδερένια φτέρνα" καταδεικνύει έναν συγγραφέα ο οποίος διαθέτει όχι μόνο τεράστια ευφυΐα αλλά και εκπληκτική διορατικότητα, δυο χαρακτηριστικά τα οποία οφείλονται ασφαλώς στην μεγάλη μόρφωση και στην βαθειά γνώση των προβλημάτων τού σοσιαλισμού. Για να εκτιμήσουμε σωστά όλα αυτά, ας ρίξουμε μια ματιά στην υπόθεση, έχοντας κατά νου ότι το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1907:

Μεταφερόμαστε στο μέλλον, κάπου στις αρχές τού 27ου αιώνα. Εκείνη την εποχή, κάποιος αρχαιολόγος ανακαλύπτει το "Χειρόγραφο Έβερχαρντ". Πρόκειται για ένα σπουδαίο κείμενο, το οποίο φαίνεται πως γράφτηκε γύρω στο 1930 από την Έιβις Έβερχαρντ, την σύζυγο του σοσιαλιστή ηγέτη και επαναστάτη Έρνεστ Έβερχαρντ. Ουσιαστικά, "Η σιδερένια φτέρνα" δεν είναι παρά αυτό ακριβώς το "Χειρόγραφο Έβερχαρντ", το οποίο διαδραματίζεται από το 1912 έως το 1918, όταν η φασιστική και μιλιταριστική ολιγαρχία, σε συνεννόηση με τα επιδοτούμενα και εξαρτημένα από την εξουσία εργατικά σωματεία, καταπιέζει αδίστακτα την δημοκρατία και τους ελεύθερους θεσμούς στις ΗΠΑ, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις. Δυστυχώς, ο αρχαιολόγος δεν καταφέρνει να φέρει στο φως ολόκληρο το "Χειρόγραφο" κι έτσι το βιβλίο μένει μισοτελειωμένο.

Χάρη στο θαυμάσιο εύρημά του, ο Λόντον μπορεί να μιλήσει για τέσσερις διαφορετικές χρονικές περιόδους: για όσα είχαν συμβεί μέχρι το 1907 (δηλαδή γι' αυτά που ήδη γνωρίζει), για όσα είναι βέβαιο ότι θα συμβούν τα αμέσως επόμενα χρόνια (δηλαδή μέχρι το 1918), για όσα φοβάται πως θα ακολουθήσουν (μέχρι τα μέσα της δεκαετίας τού 1930) αλλά και για όσα εύχεται να συμβούν (δηλαδή για την Αδελφοσύνη του Ανθρώπου, η οποία αρχίζει γύρω στα 2300 και συνεχίζεται ως το 2700, όταν ανακαλύπτεται το "Χειρόγραφο"). Επίσης, χάρη στο εύρημα της "ημιτελούς ανακάλυψης", ο Λόντον αποφεύγει να δώσει στο κείμενό του χαρακτήρα ονειροπόλησης και προτιμά να αφήσει στην φαντασία τού αναγνώστη το πώς θα είναι τότε ο κόσμος και η -ευκταία- Αδελφοσύνη.

Είναι απίστευτο το πόσο "φρέσκο" είναι τούτο το βιβλίο. Παρ' ότι ο Λόντον ασχολείται με το μέλλον, η τροπή που παίρνουν τα γεγονότα, οι κοινωνικές συμμαχίες που δημιουργούνται, οι αυταπάτες που δεν ξεπερνιούνται και οι αντιδράσεις των εξαθλιωμένων αλλά και των ευνοημένων της εξουσίας είναι αναλυμένες πολύ σωστά και περιγράφουν με ακρίβεια την σημερινή πραγματικότητα. Πράγματι, ο αναγνώστης υποχρεούται σε κάθε σελίδα να παραλληλίζει όσα διαβάζει με το σήμερα. Κι όσοι έχουν διαβάσει το μαρξικό έργο "Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη", δεν μπορεί παρά να εντοπίσουν πολλά κοινά στοιχεία με το βιβλίο τού Λόντον.

Για να κεντρίσω το ενδιαφέρον σας, παραθέτω ένα απόσπασμα: "Οι δύσκολοι καιροί στο εσωτερικό είχαν προκαλέσει τεράστια μείωση της κατανάλωσης. Οι εργάτες, άνεργοι οι πιο πολλοί, δεν είχαν μεροκάματα να ξοδέψουν. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η Πλουτοκρατία βρέθηκε με ένα πλεόνασμα μεγαλύτερο παρά ποτέ στα χέρια της. Το πλεόνασμα αυτό ήταν αναγκασμένη να διαθέσει στο εξωτερικό και, καθώς είχε κολοσσιαία σχέδια, χρειαζόταν λεφτά. Στο μεταξύ, οι εντατικές προσπάθειες που κατέβαλε για να διαθέσει το πλεόνασμά της στην παγκόσμια αγορά την έφεραν σε σύγκρουση με την Γερμανία. Τις οικονομικές συγκρούσεις ακολουθούν συνήθως πόλεμοι κι αυτή η συγκεκριμένη σύγκρουση δε θ' αποτελούσε εξαίρεση. Κι έτσι, ο μεγάλος Γερμανός πολέμαρχος ετοιμαζόταν και το ίδιο έκαναν κι οι Ηνωμένες Πολιτείες...". Και πιο κάτω: "Κι εκείνη τη νύχτα, μια μοίρα τού γερμανικού στόλου έκανε έφοδο στη Χονολουλού, όπου βύθισε τρία αμερικανικά καταδρομικά κι ένα σκάφος τής τελωνοφυλακής και βομβάρδισε την πόλη. Την επομένη, η Γερμανία κι οι Ηνωμένες Πολιτείες κήρυτταν τον πόλεμο...". Μέσα σε λίγες γραμμές ο Λόντον καταφέρνει να εξηγήσει την δημιουργία οικονομικών κρίσεων λόγω υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων, να προβλέψει την έκρηξη ενός μεγάλου πολέμου με πρωταγωνίστρια την Γερμανία (η πρόβλεψη γίνεται για τα τέλη τού 1912, δηλαδή ενάμιση χρόνο πριν το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου) και να μαντέψει ότι οι ΗΠΑ θα βγουν σε πόλεμο μετά από χτύπημα που θα δεχτούν στην Χαβάη (κάτι που έγινε το 1941).

Δεν χρειάζεται να προσθέσω περισσότερα. "Η σιδερένια φτέρνα" κυκλοφορεί σε μια ευκολοδιάβαστη έκδοση από την "Σύγχρονη Εποχή", η οποία έχει μεν ονομαστική τιμή 14 ευρώ αλλά την είδα πρόσφατα στο βιβλιοπωλείο τής "Σύγχρονης Εποχής" σε προσφορά, με έκπτωση 40%. Επενδύστε άφοβα!

Το παιχνιδάκι

Πώς το είπε χτες στο Ηράκλειο ο Βενιζέλος; Ευκολώτερα θα βγει πρώτο κόμμα το ΠαΣοΚ παρά θα πάρει αυτοδυναμία η Νέα Δημοκρατία. Έτσι δεν είπε;

Μεγάλη κουβέντα! Επί τέλους, ρε γαμώτο, λύσαμε μια κεφαλαιώδη απορία. Μάθαμε -θενκς Μπένι- πού αξίζει να βάλουμε τα στοιχήματά μας για να κονομήσουμε. Όλα τα λεφτά, λοιπόν, στο "ΠαΣοΚ για πρώτο κόμμα", εκτός από κάτι λίγα που θα βάλουμε για κάλυψη στο "όχι αυτοδυναμία τής Νέας Δημοκρατίας". Τώρα, βέβαια, θα είναι βλακεία να ρωτήσω τι απόδοση έχει το ποντάρισμα σε "ΠαΣοΚ για πρώτο κόμμα", αφού αναμένεται ότι θα πέσει κατακόρυφα μετά την δήλωση Βενιζέλου.

Το θέμα είναι ότι με την δήλωση Βενιζέλου δεν βρήκαμε μόνο το "σιγουράκι" για το στοίχημά μας. Παράλληλα (ως "side effect", ένα πράμα), καταλάβαμε ποια έγνοια πρέπει να τυρρανάει τον αυριανό ψηφοφόρο: να στηρίξει ΠαΣοΚ για πρώτο κόμμα ή να ρίξει το κουκί του στην αυτοδυναμία τής Νέας Δημοκρατίας. Έλα ντε! Αυτά είναι διλήμματα, όχι μαλακίες...

Νομίζω ότι ο Μπένι με τον Άντυ παίζουν για άλλη μια φορά το ίδιο παιχνιδάκι, με το οποίο τα κόμματά τους σημείωναν εκλογικές επιτυχίες στο παρελθόν. Ένα παιχνιδάκι στο οποίο αρέσκονται όχι μόνο τα δικά τους κόμματα αλλά όλα τα μεγάλα κόμματα σε όλον τον κόσμο. Ποιο παιχνιδάκι; Προσέξτε:

Στις περισσότερες δυτικές "δημοκρατίες" υπάρχουν δυο μεγάλα κόμματα τα οποία εναλλάσσονται δίχως προβλήματα στην εξουσία, αφού υπηρετούν την ίδια αστική φιλοκαπιταλιστική πολιτική. Κάθε φορά που ένα από αυτά τα δυο μεγάλα κόμματα εξουσίας παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα ύπαρξης, παρατηρούνται προβλήματα και στο "αντίπαλο" κόμμα για δυο λόγους: Πρώτον, η οποιαδήποτε λαϊκή αντίδραση δημιουργεί διαλυτικές τάσεις στο ένα κόμμα, είναι λογικό να δημιουργεί τριγμούς και στο "συνεταιράκι" του στην εξουσία, μιας και η πλειοψηφία των πολιτών καταλαβαίνει λίγο-πολύ ότι και τα δυο κόμματα εκφράζουν την ίδια πολιτική. Δεύτερον: οι διαλυτικές τάσεις στο ένα κόμμα γίνονται αιτία αποσυσπείρωσης του άλλου κόμματος, αφού η εμφανής αδυναμία τού αντιπάλου γίνεται αιτία χαλάρωσης για τον "βέβαιο" νικητή.

Έχοντας αυτά κατά νου, καταλαβαίνουμε ότι η Νέα Δημοκρατία πλήττεται, κατά βάθος, από την κατάρρευση του ΠαΣοΚ. Έτσι ερμηνεύεται το "περίεργο" -κατά τους "έγκριτους" αναλυτές των ΜουΜουΕ- δημοσκοπικό φαινόμενο το μεν ΠαΣοΚ να γράφει ποσοστά 10%-15% αλλά η Νέα Δημοκρατία να μη μπορεί να χτυπήσει τριαντάρι με τίποτε. Και έτσι ερμηνεύονται και άλλα φαινόμενα του παρελθόντος, όπως το ότι ο Ανδρέας δεν έβαλε ποτέ την δεξιά στο "χρονοντούλαπο τής Ιστορίας" ή το ότι ο Γιωργάκης δεν δοκίμασε ποτέ του να "σκοτώσει" το πολιτικό πτώμα που άφησε πίσω του ο Καραμανλής Β' ο Χοντρός.

Τώρα μπορούμε να επανέλθουμε στο παιχνιδάκι, στο οποίο αναφερθήκαμε πρωτύτερα. Όσο θα πλησιάζουμε προς τις εκλογές, τόσο θα εντείνονται οι επιθέσεις των μεν κατά των δε. Φυσικά, στόχος αυτών των επιθέσεων δεν είναι να πλήξουμε τον αντίπαλο. Ίσα-ίσα! Στόχος είναι να "τσαντιστούν" οι ψηφοφόροι τού αντιπάλου και να συσπειρωθούν, επειδή όσο μαζεύονται εκείνοι στο δικό τους μαντρί τόσο θα μαζεύονται και οι δικοί μας ψηφοφόροι στο δικό μας μαντρί. Μια ματιά στην Ιστορία αποδεικνύει πανεύκολα του λόγου το αληθές. Με άλλα λόγια: αν το ΠαΣοΚ δεν καταγράψει πάνω από 25% σε δημοσκόπηση, η Νου-Δου δεν πρόκειται να βγάλει 30άρι με τίποτε.

Όμως, όσο κι αν τα παραπάνω αφορούν τα μαντριά τού Μπένι και του Άντυ, ο λαός έχει τα δικά του προβλήματα και σ' αυτά πρέπει να επικεντρωθεί. Για τα συμφέροντα της αστικής τάξης δεν ελλοχεύει κανένας κίνδυνος, αφού και κάτω από 50% να μαζέψουν αθροιστικά τα δυο κόμματα εξουσίας, μπορούν άνετα να στήσουν μια δικομματική κυβέρνηση συνεργασίας με το πριμ των 50 εδρών που παίρνει ο πρώτος. Συνεπώς, το ζητούμενο για τα κατακρεουργημένα λαϊκά στρώματα είναι απλό: να βγουν και τα δυο κόμματα από τις κάλπες όσο το δυνατόν πιο ανίσχυρα. Μόνον έτσι υπάρχει ελπίδα να βγει ο λαός νικητής στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει εναντίον του το κεφάλαιο.

Ας τους αφήσουμε, λοιπόν, να παίξουν τα παιχνιδάκια τους μόνοι τους και να βάλουν όποια στοιχήματα γουστάρουν. Εμείς μπορούμε να βάλουμε το δικό μας στοίχημα, στο δικό μας παιχνίδι. Αν παίξουμε σωστά, θα κερδίσουμε!

Απορίες ενός πανεπιστημιακού

[Ο Κωνσταντίνος Τοκμακίδης είναι καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πριν λίγο καιρό διατύπωσε ορισμένες απορίες στο φόρουμ "Hellenic-Proffesors-Phds". Επειδή εκτιμώ ότι παρουσιάζουν ενδιαφέρον, αντιγράφω το κείμενό του άνευ σχολίων.]

Έχετε δανείσει 100 ευρώ σε έναν με μισθό 100 ευρώ και 500 ευρώ σε κάποιον με μισθό 1000 ευρώ. Ο πρώτος σας χρωστάει το 100% του μισθού του ενώ ο δεύτερος σας χρωστάει το 50% του μισθού του. Βάσει ποιάς λογικής θα κυνηγούσατε τον πρώτο που αδυνατεί να πληρώσει το χρέος του και θα αφήνατε τον δεύτερο που ΜΠΟΡΕΙ να πληρώσει; Γιατί προσπαθείτε να πάρετε τα 100 και όχι τα 500; Αυτό ακριβώς είναι που συμβαίνει με το ΔΝΤ.

Είδα στο διαδίκτυο τον κατάλογο με τα χρέη όλων των χωρών της γης. Ενδεικτικά, η Γερμανία με 5 τρις έλλειμμα έχει χρέος στο 155% του ΑΕΠ της, η Γαλλία με 5 τρις έλλειμμα έχει χρέος στο 188% του ΑΕΠ της, οι ΗΠΑ με 13 τρις έλλειμμα έχουν χρέος στο 94% του ΑΕΠ τους. Οπότε, είναι προφανές ότι δεν έχει τόση σημασία το μέγεθος του χρέους όσο το ποσοστό του επί του ακαθαρίστου εθνικού προϊόντος. Μετά από μερικές ματιές στον πίνακα προκύπτουν κάποιες απορίες:

- Ερώτηση 1: Πώς γίνεται και ενώ το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία και η Αυστρία έχουν ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ποσοστό χρέους από εμάς, αυτοί να ΜΗΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ σώσιμο, αλλά αντίθετα έρχονται να σώσουν εμάς;

- Ερώτηση 2: Πώς γίνεται το Αφγανιστάν με περίπου μισόν αιώνα συνεχείς πολέμους να έχει μόνο 23% του ΑΕΠ του χρέος, την στιγμή που ξέρουμε ότι ένας πόλεμος μερικών ημερών μπορεί να "ξετινάξει" μία χώρα;

- Ερώτηση 3: Πώς γίνεται να χρωστάνε 29% το Κουβέιτ, 54% το Μπαχρέιν και τα Αραβικά εμιράτα 56%, την στιγμή που είναι παγκόσμιοι προμηθευτές πετρελαίου;

- Ερώτηση 4: Πώς γίνεται στην Ελβετία με 271% χρέος, μία απλή καθαρίστρια σε νοσοκομείο (περίπου το 2000) να πληρώνεται με 2000 ευρώ μισθό, όσα έπαιρνε την ίδια στιγμή (στα βρώμικα καρβουνο-εργοστάσια της ΔΕΗ) ένας «υψηλόμισθος» τεχνικός, ανώτερης στάθμης εκπαίδευσης, ενταγμένος στα υπερ-βαρέα/ανθυγιεινά με 25 χρόνια προϋπηρεσία;

- Ερώτηση 5: Πώς γίνεται η Νορβηγία με 143% χρέος να μην έχει πρόβλημα και να μην χρειάζεται σώσιμο ή περικοπές;

- Ερώτηση 6: Γιατί οι παγκόσμιοι δανειστές δεν ανησυχούν μήπως χάσουν τα 13,5 τρις που χρωστάνε οι ΗΠΑ, τα 2 τρις που χρωστάει το Λουξεμβούργο, τα 9 τρις που χρωστάει η Αγγλία (κλπ, κλπ) αλλά ανησυχούν για τα 500 δις που χρωστάμε εμείς;

- Ερώτηση 7: Πώς γίνεται και ολόκληρος ο πληθυσμός της γης χρωστάει το 98% των χρημάτων του;

- Ερώτηση 8: Ποιοί έχουν τόσα πολλά ώστε να «αντέχουν» να δανείσουν τόσο πολύ χρήμα;

- Ερώτηση 9: Πού τα βρήκαν τόσα χρήματα;

- Ερώτηση 10: Γιατί τα χρήματά τους δεν συμμετέχουν στο ΑΕΠ της χώρας τους;

Τελικά, μήπως τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι παρά μία τεράστια φούσκα,ενώ το χρήμα είναι ψεύτικο, τυπωμένο στα άδυτα των πολυεθνικών τραπεζών μόνο και μόνο για να επιτευχθεί ένας παγκόσμιος έλεγχος;


[Παρατήρηση δική μου: δεν γνωρίζω τι ειδικότητα έχει ο κύριος Τοκμακίδης αλλά μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι δεν είναι οικονομολόγος.]

Έντιμε άνθρωπε...

Εν όψει εκλογών, μαζί με όλους τους "έντιμους" γύρω μας, ας θάψουμε και τον "έντιμο άνθρωπο" που κουβαλάμε μέσα μας. Χωρίς περιττά σχόλια.

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή, έχεις κατάστημα κάπου στη γη,
πουλάς εμπόρευμα, βγάζεις λεφτά...πολλά λεφτά...πολλά λεφτά.
Τις Κυριακές πρωί στην εκκλησιά σταυροκοπιέσαι στην Παναγιά.

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή, έχεις και σύζυγο, κόρη, παιδί,
μοντέρνα έπιπλα, έγχρωμη τιβί, τρως τροφή πνευματική.
Μακριά από κόμματα μην βρεις μπελά, "πατρίς, θρησκεία και φαμελιά".

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή, τι κι αν πεθαίνουνε πάνω στη γη
χιλιάδες άνθρωποι, χωρίς ψωμί, μαύροι, λευκοί ή κίτρινοι;
Ο γιός σου μοναχά να 'ναι καλά, ν' αφήσεις τ' όνομα και τον παρά.

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή, σκέβρωσες, σάπισες στο μαγαζί,
τη νιότη ξόδεψες και την ορμή για τη δραχμή, για το πετσί.
Δίπλα σου τ' όνειρο, η ζωή και το φως, μα εσύ στο κουφάρι σου κλεισμένος εντός.

Ξέρεις πως δώσανε κυρ-Παντελή, άλλοι τα νιάτα τους και τη ζωή
να γίνει τ' όνειρο φέτα ψωμί, να φας και ' συ κυρ-Παντελή;
Κι εσύ τί έδωσες κυρ-Παντελή; Πες μας τί έκανες σ' αυτή τη γη;
Πες μας τι άφησες κληρονομιά που να εμπνέει τη νέα γενιά;

Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή, έντρομε, άβουλε συ φασουλή,
βρώμισες τ' όνειρο και την ψυχή, άδειο πετσί χωρίς πνοή.
Έντιμοι άνθρωποι, νέα γενιά, θάψτε τους έντιμους μες στα σκατά
κι αυτούς που φτιάξανε τον Παντελή, σκουλήκι άχρηστο σ' αυτή τη γη!

Για τον Δημήτρη που έφυγε...

Μετά από τόσα που έχουν κιόλας ειπωθεί, μπορεί να φαίνεται περιττό αλλά δεν μπορώ να μη γράψω δυο γραμμές θλίψης για τον θάνατο του Δημήτρη Μητροπάνου. Αυθεντική θλίψη, απ' αυτή που δεν χρειάζεται να την εξηγήσεις σε κανέναν, μιας κι όσοι την νοιώθουν δεν χρειάζονται εξηγήσεις ενώ για τους υπόλοιπους κάθε εξήγηση πάει στράφι.

Αν θυμάμαι καλά, ήταν κάπου στα τέλη τής δεκαετίας τού '80 όταν ο Δημήτρης Μητροπάνος βρέθηκε στην Πάτρα για να τραγουδήσει στο κατάμεστο Αρχαίο Ωδείο. Θα θυμάμαι πάντα εκείνη την βραδυά για δυο λόγους. Πρώτα-πρώτα, παρά το ότι έχω παρακολουθήσει αμέτρητες συναυλίες, εκείνη ήταν η μοναδική φορά που είδα καλλιτέχνη να επιστρέφει στην σκηνή τέσσερις φορές! Ακούγεται απίστευτο αλλά εκείνο το βράδυ ο Μητροπάνος "αναγκάστηκε" από τον κόσμο να κάνει τέσσερα encore!

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο μού έχει μείνει αξέχαστη εκείνη η παράσταση είναι το τελευταίο encore. Είχαν πονέσει τα χέρια μας από τα χειροκροτήματα κι ήμασταν πια σίγουροι ότι ο Μητροπάνος δεν θα ξανάβγαινε στην σκηνή, όταν η ορχήστρα επέστρεψε. Την έκπληξη διαδέχτηκε η αδημονία για το ποιο κομμάτι είχε φυλάξει ο Μητροπάνος για το τέταρτό του encore. Υποτίθεται ότι κάθε καλλιτέχνης φυλάει για το τέλος την μεγαλύτερη επιτυχία του, ως tour de force, αλλά εμείς είχαμε ήδη ακούσει τα πάντα. Και τότε ακούστηκαν οι πρώτες νότες από τα "Πουλιά" ("Ήλιε μου σε παρακαλώ") του Λοΐζου.

Θυμάμαι ότι άνοιξα το στόμα από την έκπληξη. Αυθόρμητα σηκώθηκα, γύρισα στον άγνωστο που καθόταν πίσω μου και, χτυπώντας τις παλάμες, αναφώνησα: "θα ξεφτιλιστεί, γαμώτο"! Βλέπετε, ήμουν σίγουρος ότι κανένας δεν θα μπορούσε ποτέ να ερμηνεύσει αυτό το κομμάτι σαν τον Νταλάρα... Λίγα λεπτά αργότερα, κατάλαβα γιατί ο Μητροπάνος είχε διαλέξει αυτό το κομμάτι για τελευταίο encore, κατάπια την γλώσσα μου και υποκλίθηκα στο μεγαλείο ενός πραγματικά μεγάλου ερμηνευτή. Εκείνο το βράδυ, καθώς ο Μητροπάνος έσβηνε τον Νταλάρα, κατάλαβα ότι άκουγα έναν μεγάλο καλλιτέχνη, δίχως τον περιοριστικό όρο "λαϊκός". Και γι' αυτό δεν ένοιωσα ποτέ έκπληξη ακούγοντάς τον να ερμηνεύει ο,τιδήποτε "μη-λαϊκό".

Κάπως έτσι, ανάμεσα σε αναμνήσεις, οριοθετείται η θλίψη μου για την απώλεια ενός ανθρώπου, που αναδείχτηκε σε τραγουδιστή του λαού δίχως να γίνει "λαϊκός". Και κάπως έτσι οριοθετείται και η αηδία που ένοιωσα ακούγοντας τις δηλώσεις των πολιτικών για τον θάνατό του. Πώς είναι δυνατόν να ένοιωσαν θλίψη για την απώλεια ενός τραγουδιστή του λαού όλοι εκείνοι που δεν έχουν καμμιά σχέση με τον λαό; Πόσο σιχαμερό είναι ν' ακούς τον Μπένι, τον Αντώνη, την Ντόρα κι όλο το σινάφι τους να εκθειάζουν κάποιον ο οποίος τους σιχαινόταν;

Θλίψη για τον μεγάλο που έφυγε... Αηδία για τους μικρούς που προσπαθούν να ψηλώσουν πατώντας πάνω του...

Ο εξιλαστήριος αμνός και οι σύγχρονοι Πιλάτοι

"Η σημερινή απολογία του Άκη είναι το τέλος ενός τελειωμένου. Είναι όμως και η κορυφή του παγόβουνου ενός σάπιου πολιτικού συστήματος."

Συμφωνώ απολύτως με την συγκεκριμμένη δήλωση του Δημήτρη Παπαδημούλη, και ως προς το πρώτο σκέλος της και ως προς το δεύτερο. Μεσούσης της μεγάλης εβδομάδος, βρέθηκε -επί τέλους!- ο εξιλαστήριος "αμνός" που θα σηκώσει στις πλάτες του όλες τις αμαρτίες ενός συστήματος καταδικασμένου όχι μόνο από την Ιστορία αλλά και από τις συνειδήσεις των απλών πολιτών.

Ο Άκης είναι πράγματι ένας τελειωμένος. Μόνο που δεν τέλειωσε μόνος του αλλά τον τέλειωσαν κάποιοι άλλοι. Τον τέλειωσε εδώ και χρόνια το ίδιο του το κόμμα, τον τέλειωσαν οι ίδιοι του οι "σύντροφοι". Κι αφού πρώτα τον τέλειωσαν, έρχονται τώρα να τον σταυρώσουν, προκειμένου να του φορτώσουν όλες τους τις αμαρτίες.

Ώστε, λοιπόν, έπαιρνε μίζες ο Άκης, όντας υπουργός εθνικής αμύνης. Έπαιρνε μίζες από τα υποβρύχια, έπαιρνε μίζες από τα άρματα μάχης, έπαιρνε μίζες από τα οπλικά συστήματα...έπαιρνε μίζες από παντού. Αυτό μπορώ άνετα να το δεχτώ και να το θεωρήσω φυσιολογικό (το αφύσικο θα ήταν να μην έπαιρνε μίζες). Εκείνο που δεν μπορώ να δεχτώ με τίποτε, όμως, είναι ότι όλοι οι άλλοι έχουν δικαίωμα να πλένουν τα χέρια τους, σαν άλλοι πόντιοι Πιλάτοι.

Αλήθεια, κανένας δεν είχε πάρει χαμπάρι τίποτε; Εδώ γίνεται λόγος για μια πολυμελέστατη συμμορία και για έναν σωρό υπεράκτιων εταιρειών. Πώς πέρασαν όλα τούτα εν κρυπτώ και παραβύστω; Όλοι εκείνοι οι "σωτήρες" με το "διορατικό βλέμμα" (Σημίτης, Γιωργάκης, Βενιζέλος κλπ) είχαν πάθει τύφλωση; Ή, μήπως, η δραστηριότητα του Άκη ήταν τόσο εξωπραγματική ώστε δεν πέρναγε από το μυαλό κανενός ότι ήταν δυνατόν να παίζοναι τέτοια βρόμικα παιχνίδια στο παρασκήνιο;

Μήπως να μιλήσουμε για την περίφημη "πολιτική ευθύνη"; Ποιος εξέθρεψε το "φαινόμενο Άκη"; Αν δεν με απατά η μνήμη μου, το 1995 ο Άκης είχε διατελέσει αναπληρωτής πρωθυπουργός (λόγω της ασθένειας του Ανδρέα Παπανδρέου) και με αυτή την ιδιότητα είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην σύνοδο κορυφής των χωρών-μελών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Μαδρίτη. Επίσης, αν θυμάμαι καλά, τον Ιανουάριο του 1996 ο Άκης έφτασε μια ανάσα από το να εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Ποιος τον "έσπρωξε" τόσο ψηλά; Αλλά κι αργότερα, ποιος τον διατηρούσε στην κορυφή τόσο της κομματικής ιεραρχίας όσο και της πολιτικής εξουσίας; Ποιος τον διόριζε υπουργό εθνικής αμύνης ή υπουργό ανάπτυξης;

Όμως, υπάρχει και κάτι άλλο που με παραξενεύει τούτες τις ημέρες: κανένας δεν ασχολείται με το πώς εξαφανίστηκε ο Άκης από το προσκήνιο. Προφανώς, όλοι εκείνοι που κάποτε τον έσπρωχναν προς τα πάνω, ξαφνικά του έδωσαν μια κατακεφαλιά και τον έστειλαν στα αζήτητα της Ιστορίας. Γιατί άλλαξαν συμπεριφορά απέναντί του; Μήπως τους "έρριξε" στην μοιρασιά; Μήπως καταλάβαιναν ότι το παιχνίδι είχε παραχοντρύνει και υπήρχε κίνδυνος να βγουν όλα στην φόρα;

Πάμε παρακάτω. Ας δεχτούμε ότι ο Άκης "έφαγε" πολλά. Πόσα; 50 εκατομμύρια; 100 εκατομμύρια; 200 εκατομμύρια; Εγώ το χοντραίνω και λέω ότι έφαγε 500 ολόκληρα εκατομμύρια. Μα ετούτος ο τόπος λένε ότι χρωστάει καμμιά τριακοσαριά δισεκατομμύρια. Ο Άκης θα την πληρώσει για όλα; Εδώ πρέπει να ψάξουμε για καμμιά εξακοσαριά Άκηδες.

Προς το παρόν, όμως, έχουμε βρει καμμιά εξακοσαριά πόντιους Πιλάτους, οι οποίοι διακηρύσσουν την απέχθειά τους προς τον πρώην υπουργό. Κι ανάμεσά τους, σύμπασα η Νέα Δημοκρατία, η οποία δεν ξέρει τίποτε για τον φόνο και περιμένει να ξεπλύνει με το αίμα τού Άκη τις δικές της βουλγαράκειες, ρουσοπούλειες και παυλίδειες πομπές...

Αν η σταύρωση του Χριστού αποκάλυψε το σάπιο κατεστημένο εξουσίας εκείνης της εποχής, η σταύρωση του Άκη αποκαλύπτει την σαπίλα τού σημερινού κατεστημένου και υπογραμμίζει αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε: το σύστημα, το οποίο μας πνίγει, είναι τόσο διαβρωμένο ώστε δεν επιδέχεται επισκευών. Δεν πρόκειται να φτιάξουμε τίποτε διατηρώντας το, όσο κι αν το σοβαντίζουμε με αλλαγές προσώπων. Πρέπει να το γκρεμίσουμε συθέμελα και να χτίσουμε ένα καινούργιο. Από την αρχή.

Δυο βιβλία για τις αργίες τού Πάσχα

Τούτες τις ημέρες, των γιορτών και των αργιών, το ιστολόγιο θα κάνει ένα μικρό διάλειμμα. Όχι δηλαδή πως αισθάνομαι την ανάγκη ξεκούρασης. Οι καιροί ου μενετοί και δεν επιτρέπεται σε κανένα να καμώνεται τον κουρασμένο. Απλώς, οι συνεχόμενες αργίες μού δίνουν την ευκαιρία αφ' ενός μεν να τακτοποιήσω μερικές δουλίτσες, τις οποίες όλο αναβάλλω, αφ' ετέρου δε να διαβάσω δυο βιβλία, τα οποία περιμένουν εδώ και καιρό την σειρά τους:

α) Κρις Χάρμαν, "Λαϊκή Ιστορία τού κόσμου" (εκδόσεις Τόπος, σελίδες 748, 24,90 €). Ο βρεττανός σοσιαλιστής ιστορικός Κρις Χάρμαν παρουσιάζει την ιστορία της ανθρωπότητας από μια διαφορετική σκοπιά: από την σκοπιά των λαών. Για παράδειγμα, δεν ενδιαφέρεται για το πώς στήθηκαν οι διάφορες αυτοκρατορίες (ρωμαϊκή, βυζαντινή, οθωμανική κλπ) αλλά για το πώς βίωσαν οι απλοί λαοί το στήσιμό τους. Στόχος του είναι να δείξει τον τρόπο με τον οποίο επιβλήθηκαν οι διάφορες εξουσίες (πολιτικές, θρησκευτικές, οικονομικές κλπ) μέσα στο διάβα των αιώνων και ποιο ήταν το αντίκρυσμά τους στα δικαιώματα των απλών ανθρώπων, στην πρόοδό τους και στην προκοπή τους. Έτσι, ο τρόπος με τον οποίο ο Χάρμαν κοιτάζει την Ιστορία, αμβλύνει τις διαφορές των διαφόρων πολιτισμών (κινεζικός, ελληνικός, αιγυπτιακός κλπ) και υπογραμμίζει την κοινή μοίρα των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την εποχή και το μήκος ή το πλάτος στο οποίο έζησαν. Έχω λόγο να πιστεύω ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο.

β) Λεονάρδο Παδούρα, "Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά" (εκδόσεις Καστανιώτη, σελίδες 685, 19,17 €). Γνωρίσαμε τον κουβανό συγγραφέα και δημοσιογράφο Λεονάρδο Παδούρα μέσα από τα αστυνομικά του μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Μάριο Κόντε, τα οποία έχουν βραβευτεί σε πολλές χώρες. Όμως, τούτο το μυθιστόρημα δεν είναι αστυνομικό. Πρόκειται για μια ιστορία, η οποία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και αναφέρεται στον Τρότσκι, τον οποίο παρακολουθεί από την στιγμή τής εξορίας του μέχρι την στιγμή τής δολοφονίας του στο Μεξικό. Το εύρημα του Παδούρα είναι ότι οι αναφορές του στον Τρότσκι γίνονται έμμεσα, μέσα από τις διηγήσεις ενός φτωχού κουβανού, ο οποίος είχε συναντηθεί κάποτε με τον δολοφόνο τού Τρότσκι. Χάρη σ' αυτό το εύρημα, ο Παδούρα μπλέκει αξεδιάλυτα την εποχή που έζησε ο Τρότσκι με την εποχή που ζει ο αφηγητής, καταφέρνοντας έτσι να μιλήσει για μια ολόκληρη σχεδόν εβδομηκονταετία καημού και οράματος για έναν σοσιαλιστικό κόσμο. Κάτι μου λέει ότι δεν θα απογοητευτώ διαβάζοντας αυτό το βιβλίο.

Δίχως να παίρνω όρκο ότι δεν θα μπω στον πειρασμό να δημοσιεύσω κάτι το επόμενο τριήμερο, εύχομαι σε όλους καλή ανάσταση (όχι με την θρησκευτική έννοια του όρου) και τα ξαναλέμε από βδομάδα.

Πολιτικά σούργελα

"Θα απευθυνθούμε στον ελληνικό λαό, καταστρέφετε την παραγωγή και την οικονομία"... "όπως φάνηκε εδώ και μία εβδομάδα, επρόκειτο για μία προειλημμένη, προαποφασισμένη κίνηση που υπαγορεύτηκε, κυρίως, από τις προεκλογικές σκοπιμότητες του ΚΚΕ"... "με δεδομένη την απόφαση της ΠΝΟ να προχωρήσει τελικώς στην 48ωρη απεργία δεν υπάρχουν πλέον συμφωνηθέντα"...

Σταχυολόγησα τα παραπάνω λόγια από τις δηλώσεις που έκανε τις τελευταίες μέρες, σχετικά με την απεργία των ναυτεργατών, η υπουργός ανάπτυξης -ex παιδείας- Αννούλα η "διά βίου". Αυτά τα ελάχιστα ερανίσματα αρκούν για να δείξουν ότι η υπουργός είτε έχει τρικυμία εν κρανίω είτε γερνάει κι αρχίζει να ρετάρει.

Θα απευθυνθεί στον ελληνικό λαό, λέει, για να καταγγείλει τους απεργούς προφανώς, λες και οι απεργοί δεν αποτελούν κομμάτι τού λαού. Θα τους καταγγείλει ως καταστροφείς τής οικονομίας, ποιά; Αυτή η οποία, παρέα με κάποια άλλα πολιτικά σούργελα, έκανε ό,τι μπορούσε για να καταστραφεί ο κοινωνικός ιστός και να βυθιστούν στην φτώχεια εκατομμύρια εργαζομένων. Επίσης, αποδίδει την απόφαση για απεργία όχι στην απόγνωση των εργατών αλλά στις "προεκλογικές σκοπιμότητες του ΚΚΕ", σαν να μη γνωρίζει ότι οι εκπρόσωποι του ΠΑΜΕ αποτελούν μειοψηφία στην διοίκηση της ΠΝΟ.

Αλλά εκεί που έχει πλάκα η Αννούλα είναι όταν μιλάει για άρση των συμφωνηθέντων. Καλέ, μη! Καλέ, α! Καλέ, είσαι τρελλή; Καλέ, μη μας το κάνεις αυτό! Άκου, "δεν υπάρχουν πλέον συμφωνηθέντα"! Καλέ, μη καπριτσώνεις και μη χτυπάς με γινάτι το πόδι στο πάτωμα, σαν την Μαφάλντα! Χαλάρωσε λιγάκι κι εξήγησέ μας ποια είναι αυτά τα "συμφωνηθέντα" που αναιρέθηκαν; Πού ακριβώς είχαμε συμφωνήσει; Στο να μειωθούν κατακόρυφα οι αμοιβές και οι συντάξεις των ναυτεργατών; Στο να κλείσει ο "Οίκος Ναύτου"; Στο να αρθεί το καμποτάζ; Στο να μπορούν οι εφοπλιστές να απολύουν όποιους γουστάρουν και να προσλαμβάνουν στην θέση τους μπαγκλαντεσιανούς και μπουργκιναφασινούς πεινασμένους με 2 ευρώ ωρομίσθιο και δίχως ασφάλιση; Πού διάολο είχαμε συμφωνήσει;

Πάμε παρακάτω. Αρωγός τής Αννούλας έσπευσε ο αναμορφωτής τής υγείας -ex εργασίας- ο Ανδρέας ο όμορφος. Έτσι, τα 'χωσε κι αυτός με την σειρά του στους απεργούς, οι οποίοι υπονομεύουν όχι μόνο την προσπάθεια για ανόρθωση της οικονομίας αλλά και "τον μεροκαματιάρη, που περιμένει αυτή την εβδομάδα να ενισχύσει τα εισοδήματά του".

Ώπα, ρε Αντρίκο! Ώπα, καλέ, που σ' έπιασε ο πόνος για τον φουκαρά τον μεροκαματιάρη! Λες και οι απεργοί δεν είναι μεροκαματιάρηδες αλλά ραντιέρηδες. Λες και δεν καταλαβαίνεις ότι στους δρόμους βγαίνουν οι μεροκαματιάρηδες. Για την ακρίβεια, στους δρόμους βγαίνουν αυτοί που ήσαν κάποτε μεροκαματιάρηδες και τώρα κατάντησαν -ή κινδυνεύουν να καταντήσουν- διακονιαραίοι επειδή κάποια πολιτικά σούργελα σαν και σένα φρόντισαν να τους γαμήσουν το μεροκάματο. Ρε συ, κόψε μας κανένα φάρμακο ακόμη και κλείσε και μερικά νοσοκομεία παραπάνω για να μας δείξεις πόσο νοιάζεσαι τους μεροκαματιάρηδες!

Άντε να χαθείτε, πολιτικά σούργελα!

Ο αχυρώνας

Χτες βράδυ, χάρη στην συνήθεια του ζάππινγκ, έπεσα στο κεντρικό δελτίο προπαγάνδας (όσο κι αν κάποιοι επιμένουν να το αποκαλούν δελτίο ειδήσεων) του Μέγκα. Καλεσμένοι, σε αντικρυστά παράθυρα, ο πάλαι ποτέ κομμουνιστής -κατά δήλωσή του- Μίμης Ανδρουλάκης και ο πάλαι ποτέ αδέσμευτος κι ασυμβίβαστος -κατά δήλωσή του- δημοσιογράφος Πάνος Παναγιωτόπουλος, ο πρώτος ως απολογητής τού ΠαΣοΚ και ο δεύτερος ως εκφραστής τής Νέας Δημοκρατίας.

Μη στοιχηματίσετε ότι τσακίστηκα να αλλάξω κανάλι, γιατί θα χάσετε. Σιγά που θα έχανα τέτοια κωμωδία! Μιλάμε για πολλά γέλια, ε;  Όχι επειδή έβλεπα να κονταροχτυπιούνται οι καλεσμένοι, να μαίνονται και να αλληλοκατηγορούνται, προσπαθώντας να αποδείξουν ότι το κόμμα τού ενός είναι καλύτερο από του άλλου. Αυτά είναι συνηθισμένα. Τα γέλια ήταν επειδή, από δίπλα, ο Πρετεντέρης με τον Τσίμα χρησιμοποιούσαν τις -κατ' επίφαση- αλληλοκατηγορίες για να αποδείξουν ότι τα δυο μεγάλα αστικά κόμματα εξουσίας συμφωνούν στις βασικές γραμμές που πρέπει να ακολουθηθούν!

"Θα στηρίξετε μετεκλογικά τις τράπεζες;", ρωτούσε Ο Πρετεντέρης. "Ναι, για να αναθερμανθεί η αγορά", απαντούσε ο Ανδρουλάκης, "ναι, για να πάρει μπρος η ανάπτυξη" συμφωνούσε ο Παναγιωτόπουλος. "Θα τηρήσετε τις υπογεγραμμένες συμφωνίες;", ρωτούσε ο Τσίμας. "Ναι, γιατί αυτή είναι η μόνη διέξοδος", ισχυριζόταν ο Ανδρουλάκης, "ναι, αλλά θα τις ξανασυζητήσουμε με τους εταίρους μας", διαφωνούσε συμφωνώντας ο Παναγιωτόπουλος.

Σιγά-σιγά, όμως, έπαψα να γελάω κι άρχισα να προβληματίζομαι. Γιατί, άραγε, το βαρύ δημοσιογραφικό πυροβολικό ενός καναλιού, το οποίο αποδεδειγμένα υπηρετεί την αστική εξουσία, βάλθηκε να στριμώξει τους δυο πολιτικούς, προκειμένου να καταδείξει ότι δεν υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές μεταξύ ΠαΣοΚ και Νέας Δημοκρατίας;

Τελικά, η απάντηση στην απορία μου είναι πολύ απλή. Μπροστά στην διογκούμενη λαϊκή κατακραυγή, στην συσπείρωση των εργαζομένων και στην επέκταση της διάθεσης των λαϊκών στρωμάτων για σύγκρουση, η αστική εξουσία αλλάζει ρότα. Η προπαγάνδα της έχει πλέον ως στόχο να πείσει τον πολίτη ότι η πολιτική στήριξης του κεφαλαίου αποτελεί μονόδρομο και είναι τόσο πολύ απαραίτητη ώστε ακόμα και τα δυο μεγάλα κόμματα αναγκάζονται να συμφωνήσουν σ' αυτήν. Με άλλα λόγια, ΠαΣοΚ και Νέα Δημοκρατία μας καλούν να συμπαραταχθούμε μαζί τους: "βλέπετε ότι, για το συμφέρον τού τόπου, εμείς ξεπερνάμε τις μεγάλες ιδεολογικές διαφορές που μας χωρίζουν, άρα πρέπει και σεις να κάνετε το ίδιο".

Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω τον συλλογισμό μου και η επιβεβαίωση ήρθε διά στόματος Τσίμα: "το περιεχόμενο της διακυβέρνησης έχει συμφωνηθεί αλλά υπάρχει διαφωνία ως προς την μορφή τής διακυβέρνησης, αν θα είναι αυτοδύναμη ή κυβέρνηση συνεργασίας".

Τέλος τα γέλια. Μπορείς να γελάς όσο θέλεις, βλέποντας δυο γαϊδάρους να μαλλώνουν σε ξένο αχυρώνα αλλά πρέπει να ανησυχήσεις σαν δεις τους γαϊδάρους να μονοιάζουν. Κι επειδή τούτος ο τόπος, ο αχυρώνας, είναι δικός μας, έχουμε δικαίωμα να μη παραχωρούμε το διαφέντεμά του σε κανέναν γάιδαρο. Ας τους πετάξουμε και τους δυο στην αυλή, στα αζήτητα, να τσακώνονται, να μαλλιοτραβιούνται και να συμφωνούν μεταξύ τους όσο θέλουν.

Τέλος τα γέλια. Ώρα να πάρουμε το καμτσίκι.

Απεργιακός μπούσουλας

Σ' εκείνο το προστυχοκάναλο που λέγεται ΣΚΑΪ (π' ανάθεμά με αν κατάλαβα ποτέ γιατί διάλεξαν αγγλική λέξη με ελληνικά γράμματα), μια αγράμματη δημοσιογράφα κι ένας καραπαπάρας εφοπλιστής αποφάσισαν ότι τα ναυτικά συνδικάτα είναι σωματεία-σφραγίδες.

Στο άλλο κανάλι, το Μεγκάλο, τα παράθυρα κατέληξαν ότι οι ναυτεργάτες τορπιλλίζουν κάθε προσπάθεια για συνεννόηση με το να βάζουν κάθε μέρα κι ένα διαφορετικό θέμα στο τραπέζι.

Στο παραδίπλα κανάλι, ο ρεπόρτερ σχεδόν έκλαιγε με την καταστροφή που προμηνύεται για τους ξενοδόχους αλλά και για τους φουκαράδες αγρότες των νησιών.

Κι οι αστοί πολιτικοί, σε μια ομολογουμένως αγαστή σύμπλευση, καταδικάζουν την απεργία των ναυτεργατών, ως φέρουσα πολλά δεινά στην χειμαζομένη χώρα. Μάλιστα δε, ο Βενιζέλος εκφράζει την λύπη του για το γεγονός ότι αυτή η απεργία θα εμποδίσει τους έλληνες να πάνε για Πάσχα στα νησιά τους κι έτσι δεν θα μπορέσουν να νοιώσουν περισσότερο στην καρδιά τους την πατρίδα.


Δεν θα αντιμιλήσω σε κανέναν από τους παραπάνω. Δεν θα τους πω ότι οι ξενοδόχοι κλαίνε και θρηνούν πολύ πριν ακουστεί ο,τιδήποτε για απεργία. Δεν θα τους πω ότι οι αγρότες των νησιών έχουν καταστραφεί εδώ και πολλά χρόνια. Δεν θα τους πω ότι οι έλληνες δεν θα πήγαιναν έτσι κι αλλοιώς στα νησιά τους, μιας και δεν έχουν πια λεφτά ούτε για τα εισιτήρια των πλοίων.

Δεν θα πω τίποτε από τα παραπάνω. Ούτε θα εκφράσω την άποψη ότι το μένος τους κατά των απεργών οφείλεται στον φόβο που νοιώθουν κάθε φορά που βρίσκονται απέναντι σε οργανωμένο λαϊκό ξεσηκωμό, διατεθειμένο να συγκρουστεί ανυποχώρητα.

Απλώς, θα τους ρωτήσω πότε, κατά την γνώμη τους, πρέπει να απεργεί κάποιος. Ας βγάλουν ένα πρόγραμμα, βρε αδερφέ! Να μας πουν, για παράδειγμα, ότι τούτες τις ημέρες επιτρέπεται να απεργούν μόνο οι εκπαιδευτικοί. Ας μας πουν, επίσης, ότι οι εκπαιδευτικοί επιτρέπεται να απεργούν και τα Χριστούγεννα και το δίμηνο Ιούλιος-Αύγουστος αλλά απαγορεύεται διά ροπάλου κάθε απεργιακή κινητοποίηση κατά την περίοδο των εξετάσεων. Και οι ναυτεργάτες να έχουν δικαίωμα να απεργούν όποτε βγάζουν απαγορευτικό απόπλου τα λιμεναρχεία.

Ακόμη, ας μας πουν ότι ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων δεν επιτρέπεται να απεργούν ποτέ. Π.χ.: νοσηλευτικό προσωπικό (κινδυνεύουν ζωές), ταξιτζήδες (δυσκολεύεται ο εργάτης να πάει στην δουλειά του), οδηγοί λεωφορείων (για τον ίδιο λόγο), σερβιτόροι (πλήττεται ο τουρισμός), δημόσιοι υπάλληλοι (υπονομεύεται η κρατική μηχανή), ιδιωτικοί υπάλληλοι (καταστρέφεται το εμπόριο), τραπεζικοί υπάλληλοι (προκαλείται ασφυξία στην αγορά), σκουπιδιάρηδες (δημιουργείται κίνδυνος για την δημόσια υγεία), λογιστές (δημιουργείται υστέρηση στα δημόσια έσοδα), πουτάνες (ελλοχεύει αύξηση βιασμών), εργαζόμενοι στα μουμουέ (διακόπτεται η προσπάθεια πλύσης εγκεφάλων), περιπτεράδες (δεν θα βρίσκει ο κόσμος προφυλακτικά κι έτσι θα αβγατίσουν τα κρούσματα σύφιλης), φαρμακοποιοί (για ευνόητους λόγους), βιομηχανικοί εργάτες (ναρκοθετείται η προσπάθεια για ανάπτυξη) κλπ

Ε, λεβέντες! Μέχρι να βγάλετε έναν μπούσουλα για τις απεργίες, μας επιτρέπετε να απεργούμε όποτε εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να απεργήσουμε; Εκτός εάν μετά την κατάργηση της εργασίας ως δικαίωμα (ποιό δικαίωμα με τόση ανεργία και τέτοιο μισθό-χαρτζηλίκι;) έρχεται η θέσπιση της εργασίας ως υποχρέωση,,,

Απορίες ενός χοντροκέφαλου

Βρε, καλώς τα παιδιά! Σαν τα σαλιγκάρια μετά την βροχή, ξετσουτσούνισαν οι εθνοσωτήρες προκειμένου να επικοινωνήσουν με τον λαό εν όψει εκλογών. Προφανώς, θεωρούν ότι όλοι εμείς είμαστε χοντροκέφαλοι και δεν έχουμε καταλάβει ότι σωθήκαμε χάρη στις δικές τους εμπνευσμένες ενέργειες, άρα πρέπει να μας δώσουν μερικές απαραίτητες εξηγήσεις.

Θα μας πουν πολλά. Αυτό είναι σίγουρο. Όπως είναι εξ ίσου σίγουρο ότι για κάποια άλλα "πολλά" δεν θα μας πουν κουβέντα. Κι επειδή δεν θέλω να αντιγυρίσουν κάποτε πως τάχα δεν τους ρωτήσαμε, ας βάλω εδώ μερικές απορίες, στοιχηματίζοντας ταυτόχρονα ότι δεν θα απαντήσουν σε καμμία:

1) Εκεί, στο υπουργείο οικονομικών, υπάρχει μια λίστα με τα δάνεια που έχει πάρει η χώρα και τα οποία δεσμευτήκαμε με τα μνημόνια ότι θα ξωφλήσουμε μέχρι δεκάρα. Πάνω-πάνω σ' αυτή την λίστα υπάρχει ένα δάνειο του 1929. Με το δεδομένο ότι η χώρα είχε κηρύξει πτώχευση το 1932, αυτό το γαμημένο το δάνειο πώς γίνεται και το χρωστάμε ακόμη; Δεν το πήρε σβάρνα εκείνη η πτώχευση;

2) Ενώ στον περίφημο "μηχανισμό στήριξης" συνεισφέρουν όλες οι χώρες με τα κρατικά τους ταμεία, η Γερμανία δεν συνεισφέρει απ' ευθείας ως κράτος αλλά πλαγίως, μέσω της κεντρικής της τράπεζας. Προς τί αυτή η ντρίπλα; Μήπως για να μη μπορεί η Ελλάδα να ισχυριστεί κάποτε ότι δεν θα επιστρέψει τα γερμανικά δανεικά αλλά θα τα συμψηφίσει με τις απαιτήσεις της από εκείνο το ρημαδιασμένο το κατοχικό δάνειο, που είχαν πάρει με τσαμπουκά οι γερμανοί;

3) Αυτό το "ζόρικο αγόρι", το οποίο κάποτε απέτυχε να φέρει την "πολιτική άνοιξη" στον τόπο και τώρα ζητάει αυτοδυναμία για να φέρει την πολυπόθητη ανάπτυξη με ένα άλλο "μείγμα πολιτικής", έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι σέβεται την υπογραφή του. Μ' αυτή την υπογραφή, όμως, έχει αποδεχτεί ότι παραιτείται ανέκκλητα από κάθε πρωτοβουλία για αναθεώρηση των μνημονίων. Πώς διάβολο διακηρύσσει τώρα ότι, μόλις εκλεγεί πρωθυπουργός, θα επαναδιαπραγματευτεί το μνημόνιο; Θα πάρει πίσω την υπογραφή του, την οποία σέβεται;

4) Όσο χοντροκέφαλοι και να είμαστε, έχουμε καταλάβει πως δίχως τα μνημόνια δεν θα είχε λεφτά το κράτος ούτε για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις ούτε για να κάνει κοινωνική πολιτική. Από την άλλη, όμως, οι λογαριασμοί τού κράτους λένε ότι το 97% των δανείων που πάρθηκαν την περασμένη δεκαετία, διοχετεύτηκαν στην εξυπηρέτηση παλιότερων δανείων. Τώρα πάλι, υπογράψαμε ότι τα μνημονιακά δάνεια θα πηγαίνουν αποκλειστικά στην πληρωμή των δανειστών μας. Δηλαδή, τί θα γίνει αν δεν ξαναπάρουμε δάνειο; Δεν θα έχουμε να πληρώσουμε τους δανειστές μας; Παναπεί, πληρώνω τον δανειστή μου ώστε να μου ξαναδώσει δανεικά για να έχω να τον ξαναπληρώσω;

5) Ας πούμε ότι μέχρι τώρα όλα έγιναν καλώς, το ξεμάτωμα του ελληνικού λαού φέρνει αποτέλεσμα και η χώρα μπαίνει σε τροχιά ανάπτυξης. Ποια θα είναι η ωφέλεια αυτού που ξεμάτωσε; Απ' όσα θυμάμαι, η χώρα κατέγραφε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης ίσαμε το 2008 αλλά αυτός ο δόλιος ο λαός δεν κέρδισε τίποτε. Τώρα, όταν έρθει αυτή η πουτάνα η ανάπτυξη, ποιος ακριβώς θα αναπτυχθεί; Το μεροκάματο του μαστρο-Νίκου, η σύνταξη του μπαρμπα-Μήτσου ή το ενεργητικό τής Γιούρομπανκ και της Μότορ-Όιλ;

6) Απ' όσα λένε οι "ειδικοί", από τους βιομήχανους ως την κυρα-Λαγκάρντ, για να δούμε άσπρη μέρα πρέπει να πέσουν οι μισθοί σε επίπεδα Κροατίας, Βουλγαρίας, Ζανζιβάρης κλπ. Αν, τελικά, δεν πειστώ από τις απαντήσεις που θα πάρω και αποφασίσω με την ψήφο μου να στείλω στον γερο-διάολο κι αυτούς και το σύστημά τους, πόσο θα φτάσει ο μισθός μου;

7) Κάποτε φοβόμουν πως αν έρθουν οι κομμουνιστές, θα μου πάρουν την μία από τις δυο γιδούλες που είχα στην αυλή μου. Σήμερα που το κράτος όχι μόνο μού έχει πάρει και τις δυο γιδούλες αλλά δεν μου δίνει ούτε ένα ποτήρι γάλα, γιατί πρέπει να φοβάμαι τον κομμουνισμό;

Έχω κι άλλες απορίες αλλά ας μείνω σ' αυτές. Κι αν κάποιοι γελάνε με τις ηλίθιες ερωτήσεις που έκανα, ας με συμπαθάνε. Είπαμε, είμαι χοντροκέφαλος.

"Βάρδια"

Έχουμε γνωρίσει τον Νίκο Καββαδία μέσα από τα ποιήματά του, κυρίως μέσα από εκείνα που έγιναν τραγούδια. Όμως, ο Καββαδίας έχει αφήσει πίσω του κι ένα πεζογράφημα, το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1954. Πρόκειται για την "Βάρδια", ένα κείμενο το οποίο θα μπορούσαμε άνετα να χαρακτηρίσουμε με τον αδόκιμο όρο ποιητικό μυθιστόρημα αναμνήσεων.

Καμβάς τής ιστορίας είναι το ταξίδι ενός σαραβαλιασμένου φορτηγού πλοίου στις θάλασσες της Κίνας. Όμως, ο Καββαδίας συνθέτει τον πίνακά του με τις συνομιλίες των μελών τού πληρώματος, τα οποία κουβεντιάζουν μεταξύ τους κατά την διάρκεια της βάρδιας τους. Με αυτά τα δεδομένα, θα περίμενε κανείς ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν ανιαρό και ανούσιο: πώς να συντεθεί ένα ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο στηρίζεται αποκλειστικά σε κουτσομπολιά και αναμνήσεις;

Και όμως, ο Καββαδίας μάς προσφέρει μια μοναδική πειστική απάντηση. Οι κουβέντες των ναυτικών καταγράφουν μεν την ζωή των ομιλητών αλλά, παράλληλα, η αίσθηση του ταξιδιού καταλαμβάνει και τον αναγνώστη, ο οποίος αναλαμβάνει μαζί τους την δική του βάρδια στην ζωή. Ο απογυμνωμένος από καθωσπρεπεισμούς καββαδιακός λόγος δημιουργεί έντονες -και συχνά αφόρητες- εικόνες, αισθήσεις και σκέψεις. Άλλωστε, πρόκειται για έναν ποιητικό κατά βάση λόγο:


-Είπες κάτι για τις γυναίκες.
- Ναι. Τις φοβάμαι.
- Όλοι, λίγο πολύ τις φοβόμαστε. Ετούτες μάλιστα στα λιμάνια.
- Ετούτες είν' οι καλύτερες. Ποιος πήρε ποτές αρρώστια από "σπίτι"; Γιατί τις λένε καθαρές; Γιατί πλένουνται μόλις τελειώσουνε τη δουλειά. Θυμάμαι μια τέτοια, ένα βράδυ στο Λας Βέγκας. Έβγαλα το πουκάμισό μου. Η φανέλα μου η εσωτερικιά ήταν σκισμένη, κουρέλι. Τράβηξα τη γυναίκα να τη χαϊδέψω. "-Στάσου, μου 'πε, μη βιάζεσαι".
Μου 'βγαλε με το ζόρι τη φανέλα κι άρχισε να την μπαλώνει. Όταν την πλήρωσα, κοκκίνισε σα μαθήτρια και μου 'πε κρατώντας τα λεφτά στο χέρι.
"-Άμα δεν έχεις άλλα, δεν πειράζει. Κράτησέ τα κι αν ξαναγυρίσεις, φέρε μου λίγη σταφίδα ελληνική".
Αρνήθηκα και της έδειξα ένα μάτσο λεφτά. "-Τότε, μου 'πε, κάνε μου τη χάρη πάρε μια φανέλα. Αν σ' έβλεπε η μάνα σου σε τέτοιο χάλι, θα 'πιανε τα κλάματα".
Κατάλαβες. Τις άλλες φοβάμαι, τις τίμιες, αυτές που δεν πέφτουνε για λεφτά. Αυτές που ξέρουνε γράμματα. Που τις παντρευόμαστε."


Ακριβώς επειδή ο λόγος τού Καββαδία παραμένει ποιητικός, μαστιγώνει. Κι αν κάποιοι τον βρίσκουν κάπου-κάπου αθυρόστομο, ας θυμηθούν ότι ένας ποιητής δεν μπορεί να κοροϊδεύει χρησιμοποιώντας αποδεκτά κλισέ. Αφού ο αναγνώστης "μπαίνει" στο καράβι και κάνει την βάρδια του, δεν γίνεται να κρύψει τις πομπές του πίσω από ωραία λόγια:


Για να τελειώνουμε. Ήμουνα με τον "Πολικό". Από τον Πειραιά για Σαλονίκη. Όξω από την δεσπέτζα, πάνου στο σεντουκάκι της, καθότανε μια τέτοια. Άσκημη σαν το χρέος. Ένας ναύτης τη διπλάρωσε από νωρίς. "Θα 'χουμε θάλασσα, να σε βάλω κάπου να ξαπλώσεις."
"Όχι". Της πήγε ένα πιάτο φαΐ το βράδι. "Δε θέλω".
Τα μεσάνυχτα ξαναπήγε κοντά της. "Τσιγάρο;"
"Όχι, μωρέ τράγο, αφού βλέπεις πως φουμάρω. Πάρτο απόφαση. Δε στο δίνω. Έφυγα από τα Βούρλα και πάω για το Βαρδάρι. Αν σ' αρέσω, έλα κει πέρα. Όχι εδώ. Γυρεύεις μωρέ ποτέ σου από το μπακάλη τυρί, την Κυριακή που τονε συναντάς στο δρόμο; Άντε πήγαινε να βρεις καμιά πρωτοθεσίτισσα. Ξεφορτώσου με."
Την ίδια ώρα, στην καμπίνα του καπετάνιου, τα 'χε σηκώσει σαν τ' αυτιά του λαγού, μια κυρία που τη σεβόταν όλος ο κόσμος στον τόπο της, με τέσσερα παιδιά κι άντρα λεβέντη. Σκέφτηκες μωρέ ποτέ σου τι χαρίζουν οι πόρνες με πενταροδεκάρες; Βάζουν απάνω τους σακατεμένους, στραβούς, καμπούρηδες, κείνους που βρωμάνε αγιάτρευτα, που 'χουν μοτάρια στο κορμί τους, τρελούς, όλους όσους δε βρίσκεται καμιά γυναίκα να τους χαϊδέψει. Ζουν στα μπορντέλα, τις λέμε δημόσιες. Τις άλλες που 'ναι απόξω, πώς πρέπει να τις φωνάζουμε; Βρες μου τη λέξη.

Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα. Η "Βάρδια" μπορεί να πλησιάζει τα 60 της χρόνια αλλά διαθέτει μια φρεσκάδα πρωτόγνωρη. Σήμερα κυκλοφορεί από την "Άγρα" σε μια συμπαθέστατη έκδοση 219 σελίδων, η απόκτηση της οποίας θα σας κοστίσει κάπου 15 ευρώ. Ξοδέψτε άφοβα!

Ανώτατη εκπαίδευση επί πληρωμή; Το βρεττανικό παράδειγμα

Το μέλλον το οποίο σχεδιάζει για την νεολαία η παγκοσμιοποιημένη νέα τάξη πραγμάτων, αποτυπώνεται με ανατριχιαστική σαφήνεια στην προσωπική ιστορία τής Έμμας Γκρην. Η Έμμα είναι μια τυπική μεταπτυχιακή αγγλίδα φοιτήτρια, η οποία αδυνατούσε να καλύψει το υπέρογκο κόστος των σπουδών της. Μπροστά στον κίνδυνο να διακόψει άδοξα αυτές τις σπουδές και μη μπορώντας να βρει δουλειά, πήρε την απόφασή της:  

"Κάνω στριπτίζ μπροστά σε διαδικτυακές κάμερες για να πληρώνω τις σπουδές μου", δηλώνει θαρραλέα η Έμμα και αποκαλύπτει ότι δεν είναι η μόνη φοιτήτρια που καταφεύγει στην "βιομηχανία τού σεξ" για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές της.

Σχετική έρευνα πανεπιστημίου του Λονδίνου αναφέρει ότι το 16% των φοιτητών είναι πρόθυμο να καταφύγει στην πορνεία προκειμένου να εξασφαλίσει τα δίδακτρά του, ενώ ένα επιπρόσθετο 11% δηλώνει πρόθυμο να εργαστεί σε γραφείο συνοδών. Ανάλογη έρευνα του πανεπιστημίου του Ληντς αναφέρει ότι το 25% των στριπτιζέζ και των εξωτερικών χορευτριών είναι φοιτήτριες. Προφανώς, σε όλους αυτούς εντάσσεται και η Έμμα, η οποία δηλώνει ότι κερδίζει 200 λίρες τη βδομάδα κάνοντας τρεις ώρες διαδικτυακό στριπτίζ την ημέρα, για λογαριασμό τής "Got Webcams".

Σημειωτέον ότι η Έμμα έχει μειωμένα έξοδα διαβίωσης, μιας και ζει με τους γονείς της, οπότε χρειάζεται αυτά τα χρήματα κυρίως για να πληρώνει τα δίδακτρα. Πριν στραφεί στο διαδικτυακό στριπτίζ, η Έμμα έκανε δουλειές του ποδαριού αλλά αυτές οι δουλειές είτε άρχισαν να σπανίζουν είτε ήσαν πολύ κακοπληρωμένες. "Πριν ήμουν σε απελπισία καθώς με το ζόρι επιβίωνα με 40 λίρες την εβδομάδα, ενώ το φοιτητικό χρέος με είχε πνίξει", δηλώνει αφοπλιστικά και ξεκαθαρίζει ότι "εάν βρω δουλειά πλήρους απασχόλησης θα σταματήσω".

Όμως, τόσο η Έμμα Γκρην όσο και αμέτρητοι άλλοι φοιτητές που στρέφονται στην "βιομηχανία τού σεξ" ή στον τζόγο ή γίνονται πειραματόζωα (συμμετέχουν επί πληρωμή σε ιατρικά πειράματα) για την χρηματοδότηση των σπουδών τους, είναι καταδικασμένοι να συνεχίσουν να υποθηκεύουν τη ζωή τους για ένα αβέβαιο και σκοτεινό μέλλον. Καταδικασμένοι, καθώς από εφέτος τα δίδακτρα τριπλασιάστηκαν, το ΕΜΑ (Education Maintenance Allowance: επίδομα για μαθητές και φοιτητές 18-29 ετών) συνθλίφτηκε, οι περικοπές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση γιγαντώθηκαν, η ανεργία θερίζει και οι συνολικές περικοπές, τις οποίες επιβάλλει η κυβέρνηση Κάμερον, βυθίζουν τα λαϊκά στρώματα στην ανέχεια.

Ο νόμος για τον τριπλασιασμό των διδάκτρων υιοθέτησε πλήρως την έκθεση της επιτροπής Μπράουν και ήταν από τους πρώτους που ψήφισε η κυβέρνηση Κάμερον, δείχνοντας σαφώς τις προθέσεις της. Προφανώς, η αστική βρεττανική κυβέρνηση κάθε άλλο παρά ανησυχεί στην προοπτική να καταντήσει η ανώτατη παιδεία αποκλειστικό προνόμιο των τέκνων της ολιγαρχίας και ορισμένων που θα τύχουν της φιλανθρωπίας τους. Δεν είναι τυχαίο ότι επί κεφαλής της επιτροπής "ειδικών" ήταν ο λόρδος Τζων Μπράουν, πρώην γενικός διευθυντής του πετρελαϊκού κολοσσού ΒΡ.

Μάλλον αναμενόμενο, λοιπόν, ότι το πρώτο συμπέρασμα της επιτροπής ήταν η ανάγκη αύξησης των διδάκτρων. Έτσι, η επιτροπή πρότεινε την πλήρη απελευθέρωση των διδάκτρων ώστε να μειωθούν οι σχετικές κρατικές δαπάνες (στο πλαίσιο της αναθεώρησης των δημοσίων δαπανών, την οποία -υποτίθεται- επιτάσσει το έλλειμμα της Βρεττανίας). Βέβαια, ο νόμος δεν θέσπισε την πλήρη απελευθέρωση, αλλά αύξησε το ανώτατο όριο διδάκτρων από τις 3.225 στις 9.000 στερλίνες. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων θα μειωθεί κατά 1,2 δισεκατομμύρια στερλίνες μέχρι το 2014.

Η δημόσια δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση έχει καταργηθεί εδώ και χρόνια στην Βρεττανία. Η Θάτσερ άφησε κληρονομιά στην φοιτητιώσα νεολαία την πληρωμή διδάκτρων και οι διάδοχοί της (Μαίητζορ, Μπλαιρ, Μπράουν και Κάμερον, τόρρηδες και εργατικοί σε αγαστή συνεργασία) υπηρέτησαν και υπηρετούν την θατσερική κληρονομιά. Ως το 2000 το κόστος της απόκτησης πρώτου πτυχίου ήταν 1.000 λίρες ετησίως. Τότε το ποσό διπλασιάστηκε και το 2006 (επί εργατικού Μπλαιρ) αυξήθηκε εκ νέου κατά 60%. Εφέτος, ο Κάμερον το τριπλασίασε. Απόρροια όλης αυτής της "εμπνευσμένης" πολιτικής είναι η κατά 10% μείωση των φοιτητών το 2009 σε σχέση με το 2000.

Αυτά τα ολίγα. Αφιερωμένα σε όσους εξακολουθούν να πετροβολούν την δωρεάν ανώτατη παιδεία και να πιστεύουν ότι η επιβολή διδάκτρων θα "συνετίσει" τους φοιτητές.

Το δολλάριο σε κίνδυνο (;)

Σημαντικές εξελίξεις τροχιοδρομεί η πρόσφατη απόφαση της τέταρτης συνόδου των BRICS(*) για χρησιμοποίηση των δικών τους νομισμάτων στις μεταξύ τους συναλλαγές, σε αντικατάσταση του πολιτειακού δολλαρίου. Αν κοντά σ' αυτή την απόφαση συνυπολογίσουμε και την απόφαση που πήραν τον περασμένο Δεκέμβριο η Κίνα με την Ιαπωνία, να χρησιμοποιούν τα εθνικά τους νομίσματα στις μεταξύ τους συναλλαγές, τότε οι εξελίξεις αναμένονται ακόμη σημαντικώτερες.

Η βασικώτερη επίπτωση των παραπάνω συμφωνιών θα είναι ότι θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις αυτών των χωρών να απαλλαγούν από το κόστος τής αγοράς δολλαρίων, ενώ ταυτόχρονα θα θωρακιστούν απέναντι στις διακυμάνσεις του πολιτειακού νομίσματος. Αυτή η μείωση του κόστους μεταφράζεται αυτομάτως σε άνοδο των εξαγωγών αυτών των χωρών προς τρίτες χώρες αλλά και στην διεύρυνση των μεταξύ τους εμπορικών συναλλαγών. Ο όγκος των συναλλαγών ανάμεσα σ' αυτές τις χώρες είναι δυσθεώρητος (μόνο οι ετήσιες συναλλαγές Κίνας-Ιαπωνίας υπολογίζονται στα 350 δισ. δολλάρια.

Απόρροια της παραπάνω επίπτωσης θα είναι η σαφής αποδυνάμωση της θέσης τού δολλαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, αφού η υλοποίηση των συμφωνιών θα μειώσει αισθητά την παρουσία του δολλαρίου στο διεθνές εμπόριο. Αυτή η αποδυνάμωση, σε συνδυασμό με τα γενικώτερα προβλήματα της πολιτειακής οικονομίας (υψηλό χρέος, αναιμική ανάκαμψη, υψηλή ανεργία κλπ), μειώνουν και τα περιθώρια της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ να κόβει νόμισμα κατά το δοκούν για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Παράλληλα, πέρα από τις συμφωνίες που προαναφέραμε, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις επί μέρους συμφωνίες τής Ιαπωνίας τόσο με την Ινδία όσο και με την Νότιο Κορέα  για αμοιβαία στήριξη των νομισμάτων τους. Συγκεκριμένα, με την ινδοϊαπωνική συμφωνία, το Τόκυο ενισχύει πρακτικά το ινδικό νόμισμα, το οποίο έχει υποτιμηθεί κατά 15% σε σχέση με το δολλάριο από τις αρχές του 2011, μιας και η συμφωνία προβλέπει έναν μηχανισμό ανταλλαγής συναλλάγματος αξίας 10 δισ. δολλαρίων, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί σε περίπτωση που παραστεί αντίστοιχη ανάγκη. Το "swap" συναλλάγματος είναι βέβαιο ότι όχι μόνο θα ενισχύσει την ινδική ρουπία, αλλά θα αποτελέσει και ανάχωμα για την ανατίμηση του ιαπωνικού γεν. Αντίστοιχα, η συμφωνία Ιαπωνίας-Νοτίου Κορέας προβλέπει την ανταλλαγή συναλλάγματος ύψους 70 δισ. ευρώ.

Είναι σαφές ότι όλες αυτές οι ανακατατάξεις στην παγκόσμια οικονομική σκηνή εντάσσονται στο πλαίσιο μιας γενικευμένης προσπάθειας μιας μερίδας τού κεφαλαίου να περιορίσει τις ζημιές του από την κρίση την οποία αντιμετωπίζει. Με το δεδομένο ότι η μόνη διέξοδος από την κρίση είναι η καταστροφή μεγάλου τμήματος των συσσωρευμένων κεφαλαίων, οι συμφωνίες στις οποίες αναφερθήκαμε σήμερα αποσκοπούν στο να κατευθύνουν αυτή την -υποχρεωτική- καταστροφή προς το δολλάριο. Κι επειδή δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι οι ΗΠΑ θα περιοριστούν σε μια παθητική παρακολούθηση αυτής της κατάστασης, περιμένουμε με πολύ ενδιαφέρον την αντίδρασή τους.



(*) BRICS: Η συντομογραφία με την οποία είναι γνωστός ο νέος ιμπεριαλιστικός σχηματισμός, ο οποίος συμπεριλαμβάνει τα 5 πλέον αναπτυσσόμενα κράτη τού πλανήτη. Πρόκειται για την Βραζιλία, την Ρωσσία, την Ινδία, την Κίνα και την Νότιο Αφρική, η δε συντομογραφία BRICS δημιουργήθηκε από το αρχικό γράμμα τής λατινικής τους ονομασίας.

Μια σκέψη για ένα νεοσύστατο κράτος

Πριν από έναν χρόνο περίπου, είχε λυσσάξει κόσμος και κοσμάκης υπέρ της διχοτόμησης του Σουδάν και της δημιουργίας ενός νέου κράτους στον νότο. Οι ινστρούχτορες των Ηνωμένων Εθνών, οι επί των εξωτερικών νταραβεριτζήδες των ΗΠΑ, Κινέοι, Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί και σύμπασα η Ευρωπαϊκή Ένωση... όλοι δίνανε τα ρέστα τους υπέρ της δημιουργίας τού Νότιου Σουδάν, επειδή έτσι θα προαγόταν η σταθερότητα και η ειρήνη στην περιοχή.

Πράγματι, στις 9 του περασμένου Ιουλίου "γεννήθηκε" η ανεξάρτητη "Δημοκρατία του Νότιου Σουδάν" και στα γεννητούρια παραβρέθηκαν όλοι οι παραπάνω. Προσωρινή πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους είναι η Τζούμπα (η νέα πρωτεύουσα θα φτιαχτεί από μια νοτιοκορεάτικη κατασκευαστική εταιρεία, η οποία έχει πάρει ήδη την δουλειά), προσωρινό του νόμισμα είναι η νοτιοσουδανική λίρα και προσωρινός (;) πρώτος πρόεδρός του ο Σάλβα Κιίρ Μαγιαρντίτ, ηγέτης τού πρώην ανταρτικού "Σουδανικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού" (ο οποίος, παρ' ότι "λαϊκός", τα έχει βρει θαυμάσια όχι μόνο με τους ηγέτες τής δύσης αλλά και με το ΝΑΤΟ.

Για να καταλάβουμε τα περί "προαγωγής τής σταθερότητας και της ειρήνης" που προαναφέραμε, πρέπει να έχουμε υπ' όψη μας μερικά στοιχεία. Κατ' αρχάς, το νεοσύστατο κράτος έχει καλή προίκα, μιας και διαθέτει σημάντικά κοιτάσματα πετρελαίου, χρυσού, χαλκού, διαμαντιών κλπ. Επίσης, λόγω των πλούσιων υδάτινων πόρων του, διαθέτει τεράστιες εύφορες εκτάσεις. Αυτά είναι τα καλά. Ποια είναι, όμως, τα κακά;

Πρώτα-πρώτα, το μεγαλύτερο τμήμα των εύφορων εκτάσεεων, περί των οποίων κάναμε λόγο, έχει ήδη είτε αγοραστεί είτε νοικιαστεί από ξένες χώρες και πολυεθνικά μονοπώλια, προκειμένου να καλλιεργηθεί αφ' ενός μεν για την παραγωγή τροφίμων τα οποία θα διατεθούν στις χώρες αγοράστριες/ενοικιάστριες αφ' ετέρου δεν για την κατασκευή βιοκαυσίμων από τους αγοραστές/ενοικιαστές πολυεθνικούς ομίλους. Έτσι, για να ξέρουμε ότι, πριν καλά-καλά στηθεί το κράτος στα πόδια του, έχει ήδη αρχίσει να ξεπουλιέται η λαϊκή περιουσία.

Ένα άλλο κακό είναι ότι όλοι οι "μαιευτήρες" τού νέου κράτους, πάνω στην πρεμούρα τους για τα γεννητούρια, "ξέχασαν" να χαράξουν με ακρίβεια τα σύνορα ανάμεσα σε Βόρειο και Νότιο Σουδάν. Φυσικά, μια τέτοια "παράλειψη" ήταν επόμενο να δημιουργήσει προστριβές (και, μάλιστα, πολύ θερμές) ανάμεσα στις δυο χώρες. Οπότε, η ελπίδα για "προαγωγή τής ειρήνης" πήγε περίπατο με το "καλημέρα".

Και τα κακά συνεχίζονται. Με το δεδομένο ότι τα έργα υποδομής τού παλιού ενιαίου κράτους γίνονταν κατά κύριο λόγο στο βόρειο τμήμα του, το Νότιο Σουδάν βρέθηκε δίχως υποδομές σε δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρισμού και αποχέτευσης αλλά και δίχως σοβαρές υποδομές σε σχολεία και νοσοκομεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία τού ΟΗΕ (ενός από τους "μαιευτήρες", μη το ξεχνάμε), το 16% των νοτιοσουδανών υποσιτίζεται και το 90% των κατοίκων ζει με λιγώτερο από 1 δολλάριο την ημέρα.

Επίσης, στο Νότιο Σουδάν σημειώνεται παγκόσμιο ρεκόρ μητρικής θνησιμότητας, αφού πεθαίνουν 170 μητέρες ανά 1.000 γεννήσεις(!). Ακόμη, πέρυσι τον Ιούλιο είχαν καταμετρηθεί σε ολόκληρο το Νότιο Σουδάν μόλις 3 (ολογράφως: τρεις) ειδικευμένοι χειρουργοί (!!), ενώ αναλογεί μόνον ένας γιατρός ανά...500.000 κατοίκους(!!!). Φυσικά, δεν αποτελεί έκπληξη το υψηλότατο ποσοστό αναλφαβητισμού (92% των γυναικών δεν γνωρίζει ανάγνωση!), αφού αναλογεί μόλις ένας δάσκαλος (κι αυτός κακοεκπαιδευμένος) ανά...1.000 μαθητές...

Θα μπορούσαμε να μιλάμε με τις ώρες για τα προβλήματα του νεοσύστατου κράτους. Π.χ. θα μπορούσαμε να σημειώσουμε ότι ολόκληρη η χώρα διαθέτει μόλις 50 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων δρόμων. Αλλά είναι προτιμώτερο, καθώς φτάνουμε στο τέλος αυτού του σημειώματος, να αναφερθούμε στην βασική επίπτωση όλων των παραπάνω ελλείψεων. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την ανάδειξη της καινούργιας χώρας σε ένα πεδίο έντονων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ προσπαθούν να παραμερίσουν τους κινέζους από την εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών του νότου ενώ η Κίνα έχει ήδη συμφωνήσει να κατασκευάσει 3.500 χιλιόμετρα πετρελαιαγωγών, οι οποίοι θα μεταφέρουν το νοτιοσουδανικό πετρέλαιο στα λιμάνια τής Κένυας (προκειμένου, βέβαια, να κατευθυνθεί προς ανατολάς).

Μετά από όλα αυτά, πώς να πιστέψω ότι η ίδρυση της "Δημοκρατίας του Νότιου Σουδάν" έγινε με στόχο την "προαγωγή τής σταθερότητας και της ειρήνης" στην περιοχή και όχι για να διευκολυνθεί το αδηφάγο κεφάλαιο στην εξεύρεση νέων κερδοφόρων επενδύσεων;

Η εκμετάλλευση της πείνας

Έχουν περάσει μόλις 4 χρόνια από την τελευταία μεγάλη επισιτιστική κρίση που αντιμετώπισε ο πλανήτης (2007-2008) και ήδη ο Ο.Η.Ε. χτυπάει καμπανάκι κινδύνου για την επανεμφάνιση του φαινομένου και, μάλιστα, σε χειρότερη μορφή. Τα όσα διαλαμβάνονται στην έκθεση του Οργανισμού με τίτλο "Έκθεση για την παγκόσμια κοινωνική κρίση 2011" είναι αποκαλυπτικά, ιδιαίτερα δε όσα περιλαμβάνονται στο "Κεφάλαιο 4: Η παγκόσμια επισιτιστική κρίση".

Η έκθεση επισημαίνει ότι το κύριο σημείο όπου οι οι δυο τελευταίες επισιτιστικές κρίσεις διαφοροποιούνται από τις προηγούμενες είναι ο ρόλος τον οποίο διαδραματίζουν οι μεγάλες τράπεζες, τα κερδοσκοπικά κεφάλαια και τα κρατικά επενδυτικά ταμεία στην διαμόρφωση των τιμών, μέσω των "προθεσμιακών αγορών εμπορευμάτων". Ας σημειώσουμε για τους μη γνώστες ότι, όπως υπάρχουν χρηματιστήρια αξιών (όπου "παίζονται" μετοχές, νομίσματα κλπ), έτσι υπάρχουν και χρηματιστήρια εμπορευμάτων, με χαρακτηριστικώτατο και γνωστότερο παράδειγμα την αγορά πετρελαίου (*).

Το "μπούκωμα" του καπιταλισμού με την υπερπληθώρα συσσωρευμένων κερδών, ανάγκασε τους απανταχού κεφαλαιούχους να αναζητήσουν νέες κερδοφόρες τοποθετήσεις. Έτσι, αυτά τα "αρπακτικά" του καπιταλισμού μετέφεραν τα κεφάλαιά τους στην αγορά εμπορευμάτων, μετατρέποντας τις τιμές των τροφίμων σε αντικείμενο χρηματιστηριακού τζόγου.

Ο ειδικός αναλυτής τού Ο.Η.Ε. Ολιβιέ ντε Σούτερ προειδοποιεί ότι η πρώτη "μεγάλη κερδοσκοπική φούσκα" του 21ου αιώνα θα είναι η επισιτιστική και προβλέπει ότι δεν είμαστε μακριά από την έκρηξή της. Στην ανάλυσή του, ο Σούτερ υπογραμμίζει τον ρόλο διαφόρων μεγάλων παικτών στο παιχνίδι με τις τιμές των τροφίμων (π.χ. η Goldman Sachs, η ασφαλιστική AIG, η -"μακαρίτισσα" πια- Lehman Brothers κλπ), οι οποίοι μέχρι τον Ιούλιο του 2008 είχαν επενδύσει 317 δισεκατομμύρια δολάρια σε βασικά εμπορεύματα και, ειδικώτερα, σε τρόφιμα και ορυκτά. Μάλιστα δε, η επιτροπή τού πολιτειακού κονγκρέσσου, η οποία εξετάζει την υπόθεση της Lehman Brothers, εκτιμά ότι από τις αρχές τού 2003 ως και τον Μάρτιο του 2008 τα επενδεδυμένα κεφάλαια στα εμπορεύματα αυξήθηκαν κατά 2.000% (!), φθάνοντας από τα 13 δισ. στα 260 δισ. δολλάρια! Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κεφαλαίων επενδύθηκε στις προθεσμιακές αγορές του ρυζιού, του καλαμποκιού και της σόγιας, τριών προϊόντων που συνιστούν τη διατροφική βάση δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη.

Μια άλλη παράμετρος της επισιτιστικής κρίσης αφορά την δέσμευση μεγάλων ποσοτήτων βασικών προϊόντων διατροφής για την παραγωγή βιοκαυσίμων στο πλαίσιο της προσπάθειας των αναπτυγμένων οικονομιών να μειώσουν την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο. Στην έκθεση του Ο.Η.Ε. σημειώνεται ότι οι αναπτυγμένες χώρες παρέχουν σε ετήσια βάση 13 δισ. δολλάρια για επιδοτήσεις στην παραγωγή βιολογικού ντίζελ. Αυτό έχει ως συνέπεια εκατοντάδες εκατομμύρια τόννοι δημητριακών να μετατρέπονται σε καύσιμο και να αφαιρούνται από την ανθρώπινη κατανάλωση. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, 119 εκατομμύρια από 416 εκατομμύρια τόννους δημητριακών που παράχθηκαν το 2009 πήγαν στα αποστακτήρια αιθανόλης. Η ποσότητα αυτή ήταν αρκετή για να θρέψει 350 εκατομμύρια ανθρώπους για ένα χρόνο!

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε άφθονα άλλα παραδείγματα, όπου ο καπιταλισμός ρυθμίζει την παραγωγή ανάλογα με τα κέρδη του και όχι ανάλογα με τις ανάγκες των λαών. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να κάνουμε λόγο για το "ξήλωμα" της ζούγκλας τού Αμαζονίου, προκειμένου να δημιουργηθούν εδάφη κατάλληλα για την καλλιέργεια φυτών που θα προορίζονται για παραγωγή βιοκαυσίμων. Επίσης, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εκατομμύρια στρεμμάτων όπου καλλιεργούνται ζωοτροφές προορισμένες να θρέψουν τα γελάδια από τα οποία θα προκύψουν τα χάμπουργκερ που χρειάζονται τα φαστφουντάδικα του αναπτυγμένου κόσμου.

Ό,τι κι αν αναφέρουμε, το συμπέρασμα είναι ένα: την ώρα που εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλόκληρο τον κόσμο (από την υποσαχάρια Αφρική ίσαμε το Μπαγκλαντές) υποφέρουν από την πείνα, ο "θαυμαστός καινούργιος κόσμος" -που ονειρεύτηκαν ο Φρήντμαν και τα παιδιά του από το Σικάγο- βρίσκει τον τρόπο να βγάλει ακόμη περισσότερα κέρδη από την εκμετάλλευση αυτής της πείνας.


(*) Οι κινηματογραφόφιλοι θα θυμούνται την ταινία "Πολυθρόνα για δύο" ("Trading Places", με τους Νταν Έυκροϋντ και  Έντι Μέρφυ), όπου το μεγάλο "κόλπο" γίνεται ακριβώς σε ένα τέτοιο χρηματιστήριο εμπορευμάτων.