Ο κυβερνοσυνδικαλισμός και το ξεπούλημα της ΔΕΗ

Χτες είδαμε πώς παίχτηκε το παιχνίδι στον Ο.Τ.Ε. Με παρόμοιο τρόπο παίχτηκε και στην Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, στην Δ.Ε.Η. Πάλι η κυβέρνηση Μηντσοτάκη ήταν, το 1990, η οποία έκανε την πρώτη απόπειρα να ιδιωτικοποιήσει την Δ.Ε.Η. Τα κυβερνητικά επιτελεία προβληματίζονταν αν η ιδιωτικοποίηση θα γινόταν με την μέθοδο "build operate transfer" (BOT - η κυριότητα μεταβιβάζεται ως αντάλλαγμα στον ανάδοχο του έργου) ή με την μέθοδο "build own operate transfer (BOOT - ο ανάδοχος αποκτά το δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου για ορισμένο χρονικό διάστημα). Όμως, η καθολική κινητοποίηση των εργαζομένων άφησε τα σχέδια του Μητσοτάκη στο ράφι.

Εκείνη την εποχή η θέση τόσο της ΠΑΣΚΕ όσο και της ΔΑΚΕ ήταν ίδια με την στάση τους στον ΟΤΕ: ο χαρακτήρας της ΔΕΗ έπρεπε να παραμείνει δημόσιος. Αλλά, βέβαια, αυτή η στάση άλλαξε (άρδην για την ΠΑΣΚΕ και εν μέρει για την ΔΑΚΕ) με την κυβερνητική μεταβολή του 1993, όταν το ΠΑΣΟΚ επέστρεψε στην κυβέρνηση. Μάλιστα, ο επαναπροσδιορισμός της στάσης των κυβερνοσυνδικαλιστών είχε αρχίσει από το 1992, όταν θεμελιώθηκε η συνθήκη του Μάαστριχτ.

Η συνθήκη του Μάαστριχτ (η οποία ήρθε στην ελληνική βουλή και υπερψηφίστηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ αλλά και ΣΥΡΙΖΑ) περιείχε (άρθρο 129β) αποφάσεις για απελευθέρωση του ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας, οι οποίες ακολουθήθηκαν από μια σειρά οδηγιών. Η ελληνική αστική εξουσία έπρεπε να δημιουργήσει το απαραίτητο νομικό πλαίσιο για την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων και οδηγιών κι έτσι ψηφίστηκε (κι από των δυο μεγάλων κομμάτων τις κυβερνήσεις) μια σειρά νόμων (2773/1999, 3175/2003, 3426/2005 κλπ), με στόχο την διευκόλυνση του μεγάλου κεφαλαίου στην επιδρομή του κατά της ΔΕΗ. Φυσικά, οι φιλοκυβερνητικές συνδικαλιστικές παρατάξεις ανέλαβαν την χειραγώγηση των εργαζομένων. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. 

Το 1995 ψηφίζεται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ νόμος για την παραχώρηση σε ιδιώτες των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ψηφίζεται ο νόμος 2773/1999, ο οποίος βάζει τις προϋποθέσεις για να αρχίσει η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και η "απελευθέρωση" της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εξελίξεις αρχίζουν να τρέχουν. Η ΔΕΗ μπαίνει στο χρηματιστήριο και ιδρύονται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και ο Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΔΕΣΜΗΕ). Σε όλα αυτά δίνει απλόχερα την συγκατάθεσή της η -αδιάλλακτη μέχρι τότε- ΓΕΝΟΠ, διακηρύσσοντας ότι προσπαθεί να τηρηθούν οι κανόνες τους υγιούς ανταγωνισμού.

Έτσι, αρχίζει η μετοχοποίηση της Εταιρείας, η οποία πραγματοποιείται σε τρεις δόσεις μέχρι το 2006. Το μεγάλο κεφάλαιο εφορμά. Οι πρώτες ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δημιουργούνται στην Θεσσαλονίκη από την "Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.", μια εταιρεία η οποίας ελέγχεται από μονοπωλιακούς ομίλους.

Επίσης, το 2005 ψηφίζεται ο νόμος 3426, ο οποίος βοηθάει στην επιτάχυνση των διαδικασιών απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας. Και, τέλος, με πρόφαση τις υποχρεώσεις από το μνημόνιο, ολοκληρώνεται η διάλυση της ΔΕΗ με το σπάσιμο της εταιρείας σε θυγατρικές, οι οποίες ασχολούνται ξεχωριστά με την μεταφορά και την διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος. Εννοείται ότι αυτό το σπάσιμο έγινε για να διευκολυνθούν οι ιδιώτες αγοράζοντας μικρότερα κομμάτια. Κατά περίεργο(;) τρόπο, αυτό το σπάσιμο, το οποίο απετέλεσε και το τελειωτικό χτύπημα στον πάλαι ποτέ δημόσιο κολοσσό, δεν συνάντησε την παραμικρή αντίδραση από τις ξεπουλημένες ηγεσίες των κυβρνοσυνδικαλιστικών παρατάξεων.

Γενικά, σε όλη αυτή την καλοσχεδιασμένη επιχείρηση ξεπουλήματος της ΔΕΗ, οι κυβερνοσυνδικαλιστές συντάχθηκαν με την στρατηγική του μεγάλου κεφαλαίου. Όχι μόνο δεν πρόβαλαν την παραμικρή αντίσταση (μόνο ο δόλιος ο Μητσοτάκης γεύτηκε τις αντιδράσεις τους) αλλά φρόντισαν να καλλιεργήσουν την εντύπωση πως τάχατες πάλευαν για την διάσωση των κατακτήσεων των εργαζομένων της ΔΕΗ. Οχυρωμένοι πίσω από το μοιρολατρικό "αφού είμαστε την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε περισσότερο", υπνώτισαν τους εργαζόμενους και τους οδήγησαν σε μια παθητική στάση ενώ γύρω μαίνονταν οι αντιλαϊκές εξελίξεις.

Κύριο όπλο των κυβερνοσυνδικαλιστών στο πρόστυχο παιχνίδι τους ήταν η δήθεν ανυποχώρητη στάση τους στο να μη θιγούν τα δικαιώματα των εργαζομένων στην Επιχείρηση. Κορωνίδα αυτής της προστυχιάς αποτελεί η αλήστου μνήμης σύμφωνη γνώμη της ΓΕΝΟΠ με τον νόμο 2773/1999, επειδή διασφαλιζόταν η περιουσία των ταμείων των εργαζομένων της ΔΕΗ με την ενσωμάτωσή τους στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της εταιρείας!

Σήμερα, μπροστά στις ραγδαίες αρνητικές εξελίξεις των ιδιωτικοποιήσεων, η ΓΕΝΟΠ προσπαθεί να παραστήσει τον προστάτη των λαϊκών συμφερόντων. Προβάλλει το επιχείρημα ότι δεν χρειάζεται καμμία τομή για περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας γιατί αυτή η αγορά ήδη είναι απελευθερωμένη. Με αυτό τον τρόπο, όμως, οι κυβερνοσυνδικαλιστές δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να συμφωνούν με την μέχρι τώρα εφαρμοσθείσα πολιτική ξεπουλήματος! Αυτή η στάση προκαλεί σύγχυση στους εργαζόμενους και τους εγκλωβίζει στην ηλίθια λογική πως μπορούν να ξεφύγουν από την αντεργατική λαίλαπα επειδή η ΔΕΗ είναι κερδοφόρα. Κι αν αυτή η στάση των κυβερνοσυνδικαλιστών δεν αποτελεί βούτυρο στο ψωμί του μεγάλου κεφαλαίου, τότε τι αποτελεί;

Ο κυβερνοσυνδικαλισμός και το ξεπούλημα του ΟΤΕ

Συνεχίζοντας τα όσα λέγαμε χτες, ας δούμε σήμερα με ποιον πρόστυχο τρόπο ο εκάστοτε κυβερνοσυνδικαλισμός απετέλεσε την "πέμπτη φάλαγγα" της αστικής εξουσίας προκειμένου να απαξιωθεί και, τελικά, να ξεπουληθεί μια από την μεγαλύτερες και επικερδέστερες δημόσιες επιχειρήσεις. Ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος. Ο Ο.Τ.Ε.

Πρώτος προσπάθησε να βάλει χέρι στον Ο.Τ.Ε. ο Μητσοτάκης, το 1992. Οι τεχνοκράτες τής τότε κυβέρνησης επιχείρησαν να ξεπουλήσουν το 35% του οργανισμού σε ξένο "στρατηγικό επενδυτή", στον οποίο χάριζαν ταυτόχρονα και το μάνατζμεντ. Με απλά λόγια: μια δημόσια επιχείρηση με στρατηγικό ενδιαφέρον για την χώρα παραδινόταν στα χέρια κάποιου τρέχα-γύρευε ξένου "στρατηγικού επενδυτή" (που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι τούρκος, ας πούμε), ο οποίος θα κατείχε μόλις το 35% αυτής. Λογικό; Για τον Μητσοτάκη και την παρέα του, ναι.

Τότε η -αντικυβερνητική- συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, η ΠΑΣΚΕ, κινητοποίησε θεούς και δαίμονες, υποστηρίζοντας ότι ο Ο.Τ.Ε. πρέπει να έχει μόνο 1 μετοχή, η οποία να ανήκει στο δημόσιο. Καλά ως εδώ, έτσι; Έλα, όμως, που λίγο καιρό αργότερα έπεσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ήρθε πάλι το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία με πρόγραμμα να μετοχοποιήσει τον Ο.Τ.Ε., να τον βάλει στο χρηματιστήριο και, μέσα από το χρηματιστήριο, να πουλήσει σε ιδιώτες το 24% του οργανισμού. Τι να κάνει τώρα η -φιλοκυβερνητική πλέον- ΠΑΣΚΕ; Πώς να βοηθήσει την κυβέρνηση;

Το κόλπο βρέθηκε. Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι ο Κανονισμός Προσωπικού του Ο.Τ.Ε. θα παραμείνει αναλλοίωτος κι έτσι δεν θα θιγούν τα δικαιώματα των εργαζομένων στον οργανισμό. Έτσι, οι κυβερνοσυνδικαλιστές συμφώνησαν με το σχέδιο της κυβέρνησης για έναρξη του ξεπουλήματος, καμαρώνοντας ταυτόχρονα για την "επιτυχία" τους να "στριμώξουν" την κυβέρνηση και να "διασφαλίσουν" τους εργαζόμενους.

Επειδή, όμως, η κοροϊδία ήταν εξώφθαλμη, η ΠΑΣΚΕ έπρεπε να βρει πιο σοβαρή δικαιολογία για την αλλαγή της στάσης της σε σχέση με όσα είχε κάνει το 1992. Έτσι, χρησιμοποίησε το επιχείρημα ότι τάχατες υπήρχε μεγάλη ανάγκη να βρεθούν, διά της ιδιωτικοποιήσεως τμήματος του Ο.Τ.Ε., τα απαραίτητα κεφάλαια για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του οργανισμού. Τώρα, για ποια ανταγωνιστικότητα γινόταν λόγος σε μια εποχή που ο Ο.Τ.Ε. έπαιζε μόνος του στο γήπεδο, αυτό είναι άλλη κουβέντα.

Όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη έδινε τις πρώτες άδειες κινητής τηλεφωνίας στην Πάναφον (σήμερα Βόνταφον) και στην Τελεστέτ (σήμερα Γουίντ), φρόντισε να αφήσει τον Ο.Τ.Ε. έξω από το παιχνίδι, παρ' ότι ο οργανισμός είχε τότε έτοιμο το "κινητό του φτωχού" (ένα σύστημα μετάδοσης σήματος μέσω των πανταχού παρόντων καλωδίων της ΔΕΗ, το οποίο δεν χρειαζόταν τις γνωστές κεραίες κινητής τηλεφωνίας!). Τελικά, ο δρόμος προς την κινητή τηλεφωνία άνοιξε και για τον Ο.Τ.Ε. το 1997. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκαν οι πρώτες θυγατρικές εταιρείες του οργανισμού (Κοσμοτέ κλπ), δρομολογώντας πλέον την λειτουργία του Ο.Τ.Ε. με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Τότε, λοιπόν, η διοίκηση του οργανισμού, σε απόλυτη συνεργασία με την κυβερνοσυνδικαλιστική πλειοψηφία, όρισε ότι το εργασιακό καθεστώς όσων προσλαμβάνονται στις θυγατρικές του Ο.Τ.Ε. θα είναι καθεστώς απλών ιδιωτικών υπαλλήλων. Αυτό, φυσικά, σήμαινε ότι αυτοί οι εργαζόμενοι θα δούλευαν σαν να βρισκόντουσαν σε οποιαδήποτε κοινή επιχείρηση, δηλαδή με μειωμένες αποδοχές, αυξημένα ωράρια, δίχως κάλυψη στις απολύσεις κλπ. Α! Μη ξεχάσουμε να σημειώσουμε ότι στις πρώτες διοικήσεις των θυγατρικών του Ο.Τ.Ε. διορίστηκαν -τί άλλο;- στελέχη της ΠΑΣΚΕ!

Φυσικά, ο κυβερνοσυνδικαλισμός δεν σταμάτησε εδώ το πρόστυχο παιχνίδι του. Φρόντισε να μη δημιουργήσει το παραμικρό πρόβλημα στον Σημίτη, όταν το 2000 η τότε πασοκική κυβέρνηση ξεπουλούσε (με τον νόμο 2648) την πλειοψηφία του δημοσίου στον οργανισμό, κατεβάζοντας το ποσοστό της συμμετοχής του στο 33%. Το παραμύθι που επικαλέστηκαν οι κυβερνοσυνδικαλιστές για να δικαιολογήσουν την στάση τους έμοιαζε φριχτά με το παραμύθι του 1996: επετεύχθη η καλύτερη δυνατή λύση για να βρεθούν χρήματα, διότι και το μάνατζμεντ του Ο.Τ.Ε. παραμένει στο κράτος και τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν θίγονται.

Όμως, ακόμη κι αυτό το τελευταίο περί δικαιωμάτων κλπ αποτελεί χονδροειδέστατο ψέμα. Ποια δικαιώματα δεν θίχτηκαν, όταν μέσα στην προηγούμενη δεκαετία είχε μειωθεί το προσωπικό (με την περίφημη "εθελουσία έξοδο") κατά 18.000 εργαζομένους, προκειμένου να προετοιμαστεί το ολοκληρωτικό ξεπούλημα του οργανισμού; Ποια δικαιώματα δεν θίχτηκαν, όταν οι ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την αποχώρηση των χιλιάδων εργαζομένων καλύπτονταν από εργαζομένους τους οποίους "δανειζόταν" ο Ο.Τ.Ε. από τους εργολάβους στους οποίους ανέθετε τα έργα του; Ποια δικαιώματα δεν θίχτηκαν, δηλαδή, όταν το οδηγούμενο στην συνταξιοδότηση προσωπικό αντεκαθίστατο από εργαζομένους με συρρικνωμένα δικαιώματα;

Και η ξεφτίλα συνεχίζεται. Το 2005 η -πασοκοτραφής, μη ξεχνιόμαστε- ηγεσία της ΟΜΕ-ΟΤΕ "ξέχασε" ότι στην κυβέρνηση βρισκόταν η Νέα Δημοκρατία και συναποφάσισε με την διοίκηση του ΟΤΕ (σε αγαστή συνεργασία πάντα!) οι νέες προσλήψεις να μη γίνονται με συμβάσεις αορίστου χρόνου και ο μισθός αυτών των νεοπροσλαμβανομένων να μη συμπεριλαμβάνει τα επιδόματα των μονίμων υπαλλήλων! Έτσι, οι καινούργιοι υπάλληλοι του οργανισμού προσλαμβάνονταν με πολύ μειωμένες αποδοχές (σημ.: βέβαια, αυτή την πουστιά την βρήκαν μπροστά τους τώρα που επιχειρείται "εξορθολογισμός" των αποδοχών, με συμπίεση των υψηλών μισθών στα επίπεδα των χαμηλών, αλλά αυτή είναι μια άλλη κουβέντα).

Την ίδια χρονιά ήρθε και το -αναμενόμενο, μετά από τέτοια κυβερνοσυνδικαλιστική προδοσία- τελικό χτύπημα, με τον νόμο 3429, ο οποίος κατάργησε τον πολυθρύλητο Κανονισμό Προσωπικού, "απάλλαξε" τον οργανισμό από τα "περιττά" εργασιακά κεκτημένα και άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για το ολοκληρωτικό ξεπούλημά του στην Ντώυτσε Τέλεκομ.

Τελειώνοντας το κεφάλαιο "Ο.Τ.Ε.", για να μη θεωρηθεί ότι όλα τα "στραβά κουλούρια" φτιάχτηκαν από την νύφη (την ΠΑΣΚΕ), πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι εξ ίσου "στραβά κουλούρια" έφτιαξε και η πεθερά (η ΔΑΚΕ). Μόνη διαφοροποίηση των νεοδημοκρατών συνδικαλιστών ήταν η επιμονή τους να μείνει το μάνατζμεντ του οργανισμού στο δημόσιο, αλλά αυτή η επιμονή ήταν και ανέξοδη και εκ του ασφαλούς, μιας και βρισκόταν στη θέση της αντιπολίτευσης.


Πώς σας φάνηκε η ανασκόπησή μας; Υπομονή μέχρι αύριο που θα μιλήσουμε και για την ΔΕΗ. Υπομονή!

Ο επικίνδυνος κυβερνοσυνδικαλισμός

Αλήθεια, θυμόσαστε εκείνη την αποστροφή του Πάγκαλου, πως το ΠΑΣΟΚ είναι το μόνο κόμμα του λαού; Αν δεν το θυμόσαστε, ας αναμοχλεύσω την μνήμη σας, επαναλαμβάνοντας τον τρόπο με τον οποίο ο σημερινός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης "απέδειξε" την ορθότητα του ισχυρισμού του. Είχε πει, λοιπόν: "Η συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΣΟΚ έχει την πλειοψηφία και στην ΑΔΕΔΥ και στην ΓΣΕΕ και στην ΠΑΣΕΓΕΣ. Συνεπώς, η πλειοψηφία και των δημοσίων υπαλλήλων και των ιδιωτικών υπαλλήλων και των αγροτών είναι ΠΑΣΟΚ"(!)

Δεν θα επιχειρήσω να παραβιάσω ανοιχτές πόρτες σχολιάζοντας την παπαριά του Πάγκαλου. Επειδή, όμως, σαλτάρω κάθε φορά που οι αργυρώνητοι εκπρόσωποι των παραπάνω συνομοσπονδιών διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, κοπτόμενοι δήθεν για τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων που -υποτίθεται πως- εκπροσωπούν, ας κάνουμε μια μικρή αναδρομή. Έτσι, για να δούμε πώς αυτή η καραγκιοζαρία των κυβερνοσυνδικαλιστών "αντιτάχθηκε" σε κάποιες αντιλαϊκές κυβερνητικές επιλογές.

Πρώτα-πρώτα, ας θυμηθούμε τα γέλια που κάνουμε όποτε συναντούνται οι "κοινωνικοί εταίροι" για να συμφωνήσουν στο ζήτημα της αναπροσαρμογής των μισθών. Δηλαδή, κάθονται στο ίδιο τραπέζι οι κυβερνοσυνδικαλιστές με τους βιομήχανους και τους τραπεζίτες, διότι αυτοί είναι οι "κοινωνικοί εταίροι". Με άλλα λόγια, η θεια μου η Μαριγούλα που εργάζεται ως καθαρίστρια σε κάποιο υποκατάστημα της Τραπέζης Πειραιώς, εκπροσωπούμενη από τον Παναγόπουλο αναδεικνύεται σε εταίρο (ή, μήπως, εταίρα;) του Σάλλα. Ω, ρε μεγαλεία η θεια-Μαριγούλα!

Βέβαια, να ξεκαθαρίσουμε ότι, όταν μιλάμε για "αναπροσαρμογή" των μισθών, οι "κοινωνικοί εταίροι" εννοούν πάντοτε την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών. Ποτέ οι "κοινωνικοί εταίροι" δεν συζητούν για αναπροσαρμογή στην διανομή του πλούτου, έτσι; Δηλαδή, για να το πω με απλά λόγια, οι εκπρόσωποι των λαϊκών στρωμάτων δεν διεκδικούν ποτέ για λογαριασμό των λαϊκών στρωμάτων, που -υποτίθεται πως- εκπροσωπούν, μερίδιο από την αύξηση του πλούτου, ο οποίος παρήχθη χάρη στην εργασία αυτών των λαϊκών στρωμάτων.

Κι αν τα παραπάνω ακούγονται είτε πολύ δυσνόητα είτε πολύ "κομμουνιστικά", ας δώσω ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι, σε μια χρονιά με πληθωρισμό 2%, το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (δηλαδή, ο παραγόμενος εθνικός πλούτος) αυξάνεται κατά 3%. Τι νομίζετε ότι θα συζητήσουν οι "κοινωνικοί εταίροι"; Μπράβο, το βρήκατε! Σιγά μη κάτσουν να μοιράσουν το 3% στον λαουτζίκο. Ο λαουτζίκος δουλεύει για να παράγει πλούτο, όχι για να τον καρπούται. Βέβαια, τώρα που βρισκόμαστε σε περίοδο ύφεσης, έρχονται όλα τα λαμόγια (εντός και εκτός κυβέρνησης) να "εξορθολογικοποιήσουν" (πού την βρήκαν αυτήν την ανύπαρκτη λέξη, ρε γαμώτο;) προς τα κάτω το επίπεδο των αμοιβών. Αλλά για "εξορθολογικοποίηση" σε περιόδους ανάπτυξης, ούτε κουβέντα.

Μήπως, όμως, κι αυτή η τιμαριθμική αναπροσαρμογή γίνεται σωστά; Αμ, πώς! Βάλε εκπροσώπους τον Παναγόπουλο, τον Παπασπύρου και τον Καραμίχα και...την πέτυχες! Αυτοί "πετυχαίνουν" αυξήσεις 77 λεπτών στο μεροκάματο και αισθάνονται πανευτυχείς. Να θυμηθούμε την "επιτυχία" τους πριν δυο χρόνια, όταν συμφώνησαν ότι οι εργαζόμενοι δεν θα πάρουν καμμία αύξηση για το 2010 και για το πρώτο εξάμηνο του 2011, ενώ από την 1η Ιουλίου 2011 θα έπαιρναν αύξηση ίση με το ποσοστό του μέσου ευρωπαϊκού πληθωρισμού. Δηλαδή, "πέτυχαν" 1,6% αύξηση μετά από ενάμιση χρόνο. Και πανηγύριζαν, ρε γαμώ τον σοσιαλισμό μου μέσα! Πανηγύριζαν επειδή έδεσαν την αύξηση πάνω στον μέσο ευρωπαϊκό πληθωρισμό. Αυτούς τους γαμημένους τους μισθούς γιατί δεν μπορούν να τους δέσουν πάνω στον μέσο ευρωπαϊκό μισθό; Έλα ντε.

Λαϊκίζω και το ξέρω. Δεν είναι δα και μεγάλο κατόρθωμα να πεις μπινέ τον μπινέ. Αλλά βρισκόμαστε ακόμα στον πρόλογο. Ο ρόλος των κυβερνοσυνδικαλιστών είναι πολύ πιο σκοτεινός και πολύ πιο επικίνδυνος. Στα επόμενα σημειώματα θα δούμε πώς αποδείχθηκαν εξαιρετικοί συμπαίκτες της κυβέρνησης στο ξεπούλημα των δημόσιων κολοσσών που ακούνε στο όνομα ΟΤΕ και ΔΕΗ. Υπομονή ως αύριο.

Ας τελειώνουν τα παραμύθια

Ας τελειώνει, επί τέλους, αυτό το παραμύθι με τους κυβερνητικούς βουλευτές που πουλάνε ψευτομαγκιές, πως τάχατες θα καταψηφίσουν τούτο ή εκείνο το νομοσχέδιο επειδή -και καλά- πονάνε τον φουκαρά τον λαό. Βαρέθηκα ν' ακούω τις πομπώδεις κορώνες τους υπέρ των λαϊκών δικαιωμάτων και μετά να τους βλέπω να σκύβουν το κεφάλι μπροστά στην -υποτιθέμενη- εθνική ανάγκη να πάρουμε την επόμενη δόση από την τρόικα.

Ας τελειώνει, επί τέλους, και το σαμαρικής εμπνεύσεως νεοδημοκρατικό παραμύθι περί "άλλου μείγματος πολιτικής". Μας το έχει ξεκαθαρίσει η αξιωματική αντιπολίτευση ότι πορεύεται με "εθνικά κριτήρια" και γι' αυτό ψηφίζει τα περισσότερα νομοσχέδια που φέρνει η κυβέρνηση στην βουλή. Άσε που εκεί στην ΝΔ δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να "αθετήσουν" τις υπογραφές που βάζει σήμερα το ΠΑΣΟΚ στον εθελούσιο εξανδραποδισμό ενός όλόκληρου κράτους. Ποιο είναι το "άλλο μείγμα", τελικά; Η περαιτέρω μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων; Ή το γρηγορώτερο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας; Άκου άλλο μείγμα! Παναπεί, συμφωνούν στο γέμισμα του λαϊκού τσουκαλιού με σκατά αλλά διαφωνούν στην δόση του...αλατοπίπερου, ε;

Ας τελειώνει επί τέλους, και το παραμύθι της "ανοιχτόμυαλης" ευρωαριστεράς, που προσπαθεί να πείσει τον λαό ότι αν φύγει ο Λάκης κι έρθει ο Μάκης θα καλυτερέψει το κουμάντο. Αλλάχτε πλευρό, ρε παιδιά! Το οικοδόμημα είναι τόσο σάπιο, ώστε δεν σώζεται ούτε με σοβαντίσματα, ούτε με καινούργια κεραμίδια, ούτε με αλλαγή κουφωμάτων. Γκρέμισμα θέλει το γαμημένο! Δηλαδή, αν αύριο πάρει το τιμόνι ο Τσίπρας ή ο Κουβέλης, θα κλάσουν μαλλί οι διεθνείς αγορές κι ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός; Κι αν τελικά πουν "ναι" οι ευρωπαίοι στο κωλοευρωομόλογο, θα ξαναπιάσουν δουλειά οι άνεργοι ή θα ξανανέβουν οι μισθοί εκεί που ήσαν πριν δυο χρόνια; Ήμαρτον!

Ας τελειώνει, επί τέλους, και το παραμύθι με τους "εκβιασμούς" της τρόικας, μιας και μόνο οι πεθαμένοι δεν ξέρουν πια ότι η τρόικα απλώς ελέγχει την εκτέλεση όσων η δική μας κυβέρνηση υποσχέθηκε πως θα κάνει. Εντάξει, Ευάγγελε; Αρκετά έγινες μπούλα.

Ας τελειώνει, επί τέλους, και το παραμύθι πως δεν θα πληρωθούν μισθοί και συντάξεις αν δεν πάρουμε την επόμενη δόση (όποια είναι κάθε φορά, δεν αλλάζει κάτι). Μεγαλύτερη χοντρομαλακία δεν μπορεί να ειπωθεί! Αφού είπαμε: υπογράψαμε μνημόνιο για 110 δισ. δανεικά κι έχουμε δώσει στις τράπεζες 108 απ' αυτά. Αμ δεν πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις με τα δανεικά, ρε! Οι μισθοί και οι συντάξεις είναι που πληρώνουν τα δανεικά, με το πετσόκομμά τους.


Ας τελειώνουν, επί τέλους, όλα τα παραμύθια. Αποδείχτηκε ότι κανένα δεν έχει δράκο και γι' αυτό έχουν γίνει βαρετά.

Ας τελειώνουμε κι εμείς με όλους τους παραμυθάδες. Αρκετά τους ανεχτήκαμε!

Το δούλεμα πάει κορδόνι!

Αντιγράφω από τον ιστοχώρο του πρωθυπουργού (http://www.primeminister.gov.gr/) αποσπάσματα από την ομιλία που εκφώνησε τον περασμένο Οκτώβριο στους εκπροσώπους των "κοινωνικών εταίρων" (ξέρετε ποιους, έτσι; τον πρόεδρο του ΣΕΒ, τις πουλημένες ηγεσίες των πασοκοκρατούμενων ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ κλπ) . Για να μη μπερδευτείτε, ξεκαθαρίζω ότι πρόκειται για ομιλία του έλληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου η οποία απευθύνεται σε έλληνες. Και να μη ξεχνάμε ότι πέρυσι τον Οκτώβριο το μνημόνιο βρισκόταν ήδη σε πλήρη εφαρμογή. Απολαύστε:

"...Η ανεργία αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα που έχουμε μπροστά μας. Δεν έχει νόημα σήμερα να λέει κανείς ψέματα για τα πραγματικά προβλήματα και να καλλιεργεί απλώς εντυπώσεις. Η ανεργία στη χώρα μας υπάρχει και, υπάρχει σήμερα, ως συνέπεια μιας οικονομίας, που αργοπέθαινε εδώ και χρόνια..." [σημ.: Προσοχή στον παρατατικό: αργοπέθαινε! Παλιά, δηλαδή...] 

"...Αυτή τη φορά, όμως, το χρήμα δεν πρέπει να πάει στράφι, δεν πρέπει να πάει στις τσέπες λίγων και «ημετέρων». Υπόσχομαι στον Ελληνικό λαό ότι, πλέον στη χώρα, θα επικρατήσει η διαφάνεια, η δικαιοσύνη, η πρόοδος του συνόλου – και όχι μερικών «ημέτερων»." [σημ.: Γλώττα λανθάνουσα τ' αληθή λέγει; Δηλαδή, ο ίδιος ο πρωθυπουργός παραδέχεται ότι, ίσαμε τώρα, το χρήμα πήγαινε στις τσέπες λίγων και «ημετέρων»; Ε, ρε τί ακούμε οι πτωχευμένοι από πρωθυπουργικά χείλη!]

Και συνεχίζει ο πρωθυπουργός: "Όμως, παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε ακόμα στην καρδιά της ύφεσης, ακόμα και τώρα, μέσα στην κρίση, εμείς κάνουμε κάθε προσπάθεια για να κινητοποιήσουμε όλους τους μηχανισμούς που έχουμε στα  χέρια μας. Και γνωρίζουμε ότι αυτοί οι μηχανισμοί του κράτους έχουν τεράστιες αδυναμίες, αλλά τους κινητοποιούμε, ώστε να παλέψουμε με την ανεργία, να διατηρήσουμε τις ήδη υπάρχουσες θέσεις εργασίας και, βεβαίως, να δημιουργήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες..."

"... Εμείς, ακόμα και σ’ αυτή την περίοδο της μεγάλης οικονομικής στενότητας, αξιοποιούμε τα λεφτά τα οποία υπάρχουν. Φροντίζουμε να βρούμε τα εργαλεία για τη στήριξη των προγραμμάτων για την ανεργία και, πάνω σ’ αυτό θα συνεργαστούμε, αξιοποιώντας και τις δικές σας απόψεις..." [σημ.: Μπράβο επιμονή! Εδώ έχει πάρει φωτιά ο κώλος μας κι ο πρωθυπουργός ακόμα μιλάει για λεφτά τα οποία υπάρχουν!]

Απίστευτο, έτσι; Μιλάει ο πρωθυπουργός της χώρας και το δούλεμα πάει κορδόνι! Πέρασαν έντεκα μήνες και ο ίδιος πρωθυπουργός ξαναμίλησε και δεσμεύτηκε ότι θα αγωνιστεί με όλες του τις δυνάμεις για να υπάρχει ένας εργαζόμενος σε κάθε οικογένεια! Στο μεταξύ, βέβαια, η επίσημη ανεργία άγγιξε το 17% (χωρίς να υπολογίζουμε όσους κάνουν μερικά μεροκάματα μέσα στον μήνα ή όσους δουλεύουν τρίωρα και τετράωρα), με την ανεπίσημη να έχει ξεπεράσει το 20%.

Το δούλεμα πάει κορδόνι! Όταν, πριν ενάμιση χρόνο, η σοσιαληστρική μας κυβέρνηση σκλάβωνε τον τόπο στα δεσμά του μνημονίου, οι καταγεγραμμένοι άνεργοι ήσαν κάπου 457.000. Χάρη στις "δεσμεύσεις" του πρωθυπουργού, στα τέλη του περασμένου Μαΐου αυτό το νούμερο ήταν μεγαλύτερο από 811.000!

Το δούλεμα πάει κορδόνι! Μετά την "επικράτηση της διαφάνειας, της δικαιοσύνης και τις προόδου του συνόλου", ανακοινώνεται ότι θα βγουν σε "εργασιακή εφεδρεία" (έτσι λέγεται σήμερα η "απόλυση"...πόσο πλούσια είναι η πουτάνα η ελληνική γλώσσα, ε;) 30.000 άτομα μέχρι τέλος της χρονιάς. Βέβαια, ο Πάγκαλος αποκάλυψε ότι οι 30.000 θα γίνουν μάλλον 70.000 και περιμένουμε να δούμε ποιος θα μας ανακοινώσει ότι οι..."έφεδροι" θα φτάσουν τις 100.000...

Το δούλεμα πάει κορδόνι! Υπογράψαμε ένα μνημόνιο για "βοήθεια" 110 δισ. ευρώ, έτσι; Λοιπόν, αφού μοιράσαμε 108 δισ. ευρώ στις τράπεζες για...ενίσχυση, ο "δεσμευμένος" και αγωνιζόμενος κατά της ανεργίας πρωθυπουργός δεν κατάφερε τίποτε περισσότερο από το να μην έχει δουλειά το 45% των νέων ανθρώπων μέχρι 24 ετών! Δηλαδή, αν δεν "δεσμευόταν", πόσο θα ήταν αυτό το ποσοστό; 90%;

Το δούλεμα πάει κορδόνι, αλλά σας πήραμε χαμπάρι ρεεεεεεεεεε!!!

"Miami blues"

Ο Τσαρλς Ουίλφορντ συνιστά μια ιδιαίτερη περίπτωση της αμερικανικής λογοτεχνίας. Μέχρι τα 36 του χρόνια υπηρέτησε στην πολεμική αεροπορία και κατόπιν, μόλις αποσύρθηκε, πήγε να σπουδάσει λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, αν και ο ίδιος καταγόταν από το Αρκάνσας. Αγάπησε τόσο το Μαϊάμι, ώστε αποφάσισε να αφιερώσει τα γραπτά του σ' αυτό, χρησιμοποιώντας το ως φόντο στις ιστορίες που σκεφτόταν να γράψει.

Επηρεασμένος από τον κλασσικό νουάρ αμερικανικό κινηματογράφο της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου, ο Ουίλφορντ δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να μεταφέρει στο χαρτί όσα απολάμβανε στο σελιλόιντ. Δίχως να το καταλάβει, βρέθηκε να γράφει και αστυνομικές ιστορίες. Και, μάλιστα, τις έγραφε τοσο καλά ώστε θεωρείται ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων με κλασσική δομή, αν και υπογράφει μόνο τέσσερα τέτοια μυθιστορήματα,.τα οποία συνιστούν την "αστυνομική τετραλογία του Μαϊάμι".

Το πρώτο από τα τέσσερα αυτά αστυνομικά μυθιστορήματα του Ουίλφορντ έχει τον τίτλο "Miami blues" και έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τον Άλεκ Μπώλντουιν και την -βραβευμένη για τον ρόλο- Τζένιφερ Τζέισον Λη (προσοχή: η ταινία παίχτηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο "Ένας επικίνδυνος άνθρωπος" και δεν πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη παπαριά όπου πρωταγωνιστεί ο ανεκδιήγητος Στήβεν Σηγκάλ!). Πρωταγωνιστής της ιστορίας (αλλά και των άλλων τριών ιστοριών της τετραλογίας) είναι ο υπαστυνόμος Χοκ Μόσλι, ένας απίστευτος τύπος ο οποίος φοράει μασέλα στα 42 του χρόνια, οδηγεί ένα χιλιοτρακαρισμένο σαράβαλο και μένει σε ένα φρικτό δωμάτιο ενός μισοερειπωμένου ξενοδοχείου.

Ο κακός της ιστορίας είναι ο Φρέντι Τζούνιορ Φρένγκερ, ένας πρώην τρόφιμος των φυλακών, ο οποίος ξεκινάει ως μικροαπατεώνας και βήμα-βήμα εξελίσσεται σε αδίστακτο δολοφόνο. Τα πράγματα δείχνουν να πηγαίνουν καλά για τον Φρέντι, ώσπου του έρχεται η ατυχής έμπνευση να επιτεθεί στον Μόσλι προκειμένου να του κλέψει το σήμα και το όπλο. Ο Φρέντι πιστεύει ότι έτσι θα διευκολύνει την "καρριέρα" του ως κακοποιού αλλά δεν έχει υπολογίσει το πείσμα του Μόσλι. Ένα πείσμα που θέριεψε από το γεγονός ότι ο Φρέντι δεν περιορίστηκε να κλέψει το όπλο και το σήμα του υπαστυνόμοιυ αλλά και την...μασέλα του!

Το "Miami blues" είναι ένα απλό μυθιστόρημα, με δράση η οποία εξελίσσεται γραμμικά, δίχως να ταλαιπωρεί τον αναγνώστη με χρονικά άλματα και φιλοσοφικές αναζητήσεις. Ακριβώς όπως γράφονταν τα αστυνομικά μυθιστορήματα τον παλιό καιρό από δημιουργούς όπως ο Ντάσιελ Χάμετ ή η Άγκαθα Κρίστι. Το "διαφορετικό" που έχει τούτο το μυθιστόρημα είναι ότι μπορεί να χρησιμεύσει και ως ένας "καλτ" οδηγός του Μαϊάμι.

Πράγματι, ο Ουίλφορντ δείχνει ερωτευμένος με την πόλη όπου ήρθε για να σπουδάσει αλλά, τελικά, εγκαταστάθηκε για πάντα. Μη περιμένετε, όμως, να σας ξεναγήσει στον λαμπερό κόσμο του "CSI Miami". Ο Ουίλφορντ προτιμάει τα δρομάκια πίσω από τους παραλιακούς ουρανοξύστες, τις χαζοβιόλες πουτανίτσες αντί για τις στυλάτες πλουσιοκυράδες και τους καθημερινούς ανθρώπους αντί για τους κοστουμαρισμένους γιάπηδες. Μάλιστα, επειδή αγαπάει αυτό τον κόσμο που βρίσκεται μακρυά από τους προβολείς, προσπαθεί να κάνει και τους αναγνώστες να νιώσουν, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον μια συμπάθεια για όλους αυτούς τους απλούς ανθρώπους. Κι έχει αρκετό ταλέντο για να το καταφέρει.

Το "Miami blues" δεν διεκδικεί λογοτεχνικές δάφνες. Όμως, αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για τους λάτρες του κλασσικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Επίσης, θα ενθουσιάσει όλους όσους απολαμβάνουν κάθε φορά που, διαβάζοντας ένα βιβλίο, νομίζουν ότι παρακολουθούν μια ταινία στον κινηματογράφο. Στην Ελλάδα, το "Miami blues" κυκλοφορεί από το "Μεταίχμιο" σε μια έκδοση 300 σελίδων που διαβάζονται νεράκι. Μάλιστα, το "Μεταίχμιο" έχει συμπεριλάβει τούτο το βιβλίο σε μια σειρά με πολύ χαμηλή τιμή κι έτσι δεν θα χρειαστεί να ξοδέψετε πάνω από 9 ευρώ για να το αποκτήσετε.

Ανέκδοτο

Αντιγράφω από το twitter:

- Ένας εργαζόμενος ανά οικογένεια, ένα βιβλίο ανά τάξη, ένας γιατρός ανά όροφο, ένα νερό ανα Βαγγελιώ...
- Ήταν ένας άγγλος, ένας γάλλος κι ένας εργαζόμενος...
- Αν σε ένα αντρόγυνο δουλεύουν και οι δυο, πρέπει ο ένας να παραιτηθεί;
- Ανταλλάσσω εργαζόμενο αδελφό με άνεργη και όμορφη κοπέλλα 22 ετών. Οι ενδιαφερόμενες να στείλουν φωτογραφία με μπικίνι στην διεύθυνση...
- Γνωρίζω οικογένεια όπου δουλεύουν τέσσερα μέλη της. Πού πρέπει να κάνω καταγγελία;
- Πόσοι ημιαπασχολούμενοι κάνουν έναν εργαζόμενο;
- Ξέρετε τι φταίει για τον ένα εργαζόμενο ανά οικογένεια; Ο ένας ψηφοφόρος του ΠαΣοΚ ανά οικογένεια.
- Αντί οι άνεργοι να είναι ευτυχείς που θα ξεκοκκαλίζουν αυτά που θα βγάζει ο ένας εργαζόμενος στην οικογένεια, διαμαρτύρονται κι από πάνω; Αχάριστοι!

Μπράβο, Γιώργαρε! Έγινες ανέκδοτο, κατακαημένε! Και, μάλιστα, πιο πετυχημένο από εκείνον τον άγνωστο σε όλους Γιωρίκα...

Υστερόγραφο: Όσοι μιλάνε για "κατάντια της Ελλάδας", σε τί ακριβώς αναφέρονται;

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (10)

Η πραγματικότητα είναι ότι το αύριο της ευρωζώνης φαίνεται σκοτεινό. Και σίγουρα δεν φταίει το ελληνικό χρέος γι' αυτό. Φταίει η ενδοκαπιταλιστική κόντρα ανάμεσα σε κεφαλαιοκρατικές ομάδες με αντικρουόμενα συμφέροντα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί η Ελλάδα για να δρομολογηθεί η κατάργηση -ή, έστω, ο μετασχηματισμός- της ευρωζώνης αλλά σ' αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είναι το εργαλείο κι όχι το αίτιο.

Ό,τι κι αν συμβεί, όμως, το μόνο σίγουρο είναι ότι η αναμενόμενη όξυνση της ύφεσης (έστω κι αν προηγηθεί κάποια βραχυχρόνια αναιμική ανάπτυξη) θα οδηγήσει σε περαιτέρω απαξίωση της αξίας της εργασίας, γεγονός που συνεπάγεται ότι η εργατική τάξη στο σύνολο της ευρωζώνης θα δει την κατάστασή της να χειροτερεύει ακόμη περισσότερο. Όλο και μεγαλύτερα τμήματα του απλού εργαζόμενου λαού θα γίνουν θυσία στον βωμό του περιορισμού της ζημιάς που είναι υποχρεωτικό να καταγράψει το κεφάλαιο στα πλαίσια της επιβαλλόμενης απαξίωσής του. Έτσι, ως το πλέον πρόσφορο θύμα, τα λαϊκά στρώματα θα οδηγηθούν στην σφαγή προκειμένου να προστατευθεί η ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αποδείξαμε στα προηγούμενα σημειώματα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε με την ευρύτερη εσωτερική της αγορά είτε με την στενώτερη ευρωζώνη της, δεν αποτελεί παράγοντα συνοχής και σταθερότητας. Η εκδηλούμενη ανισομετρία ανάμεσα στα κράτη-μέλη της συνεχώς διογκώνεται και οι φυγόκεντρες δυνάμεις που δημιουργεί αυτή η ανισομετρία απειλεί όλο και περισσότερο την οντότητά της. Ο ευρωενωσιακός ιμπεριαλισμός (με προεξάρχον το γερμανικό κομμάτι του) βρίσκεται σήμερα μπροστά σε σταυροδρόμι: ή θα επιλέξει συμπαγή νομισματική πολιτική ή θα προσπαθήσει να συνταιριάσει τις ξεχωριστές επιλογές των κρατών-μελών. Η επιλογή είναι δύσκολη, μιας και οι υπαρκτές αντιθέσεις δεν είναι δυνατόν ούτε να καλιμπραριστούν ούτε να μετρηθούν οι επιπτώσεις τους με ακρίβεια.

Πάντως, σε κάθε επιλογή υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: η περαιτέρω ύφεση μπορεί να καθυστερήσει λιγώτερο ή περισσότερο αλλά δεν μπορεί να αποφευχθεί δίχως να καταστραφεί το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο. Συνεπώς, οποιαδήποτε επιλογή κι αν γίνει από την αστική εξουσία, θα βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα των εργαζομένων. Κι αυτό το χαρακτηριστικό θα έχει απόλυτη εφαρμογή σε όλες τις χώρες, από την πανίσχυρη Γερμανία μέχρι την αδύναμη Ελλάδα.

Ολοκληρώνοντας, ας προσπαθήσουμε να καταγράψουμε ορισμένα συμπεράσματα:

- Είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι φυγόκεντρες δυνάμεις που αναπτύσσονται ολοένα κι εντονώτερα μέσα στην Ευρωζώνη να οδηγήσουν είτε στον μετασχηματισμό της είτε στην συρρίκνωσή της είτε -το λιγώτερο πιθανό για την ώρα- στην διάλυσή της. Αυτές οι φυγόκεντρες δυνάμεις είναι αδύνατον να τιθασσευτούν γιατί οι ανισότιμες σχέσεις και η ανισόμετρη ανάπτυξη είναι σύμφυτες με τον καπιταλισμό.
- Οποιαδήποτε επιλογή γίνει από την ευρωπαϊκή αστική εξουσία, η προσπάθεια μείωσης της αξίας της εργατικής δύναμης θα συνεχιστεί με αυξανόμενη ένταση.
- Οι προτεινόμες λύσεις από τον αποκαλούμενο "προοδευτικό χώρο" για καλύτερη διαχείριση, για αλλαγή στρατηγικής ή τακτικής, για έκδοση ευρωομολόγων, για θωρακισμένο μηχανισμό στήριξης κλπ δεν πρόκειται ούτε να οδηγήσουν σε ανάκαμψη ούτε να βελτιώσουν την θέση των λαϊκών στρωμάτων. Και τούτο γιατί οποιαδήποτε αστική επιλογή βρίσκεται -και πάντα θα βρίσκεται- απέναντι στα συμφέροντα της εργατικής τάξης.
- Η έξοδος οποιασδήποτε χώρας από την μέγγενη της Ευρωζώνης δεν πρόκειται σε καμμιά περίπτωση να οδηγήσει σε βελτίωση της θέσης των λαϊκών στρωμάτων εφ' όσον η διαχείριση της εξουσίας παραμένει στα χέρια τής αστικής τάξης. Αδιάψευστοι μάρτυρες είναι οι εκτός ευρωζώνης χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Βρεττανία, Δανία, Σουηδία κλπ), όπου η αντεργατική καπιταλιστική επίθεση για την υπεράσπιση του χειμαζομένου κεφαλαίου δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από την επίθεση στην Ελλάδα ή στην Ιρλανδία.

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (9)

Λέγαμε χτες ότι οι μεταβολές του ενδοκαπιταλιστικού συσχετισμού δυνάμεων φαίνονται και μέσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, το εκτελεστικό συμβούλιο του ΔΝΤ ενέκρινε τις προτάσεις για την αναθεώρηση των ποσοστώσεων (μεριδίων) των χωρών-μελών του. Το μερίδιο ενός μέλους του ΔΝΤ καθορίζει τη συνδρομή που πρέπει να πληρώνει, το βάρος της ψήφου του, την πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις από το ΔΝΤ και το μερίδιό του στα λεγόμενα "ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα". Οι νέες ποσοστώσεις τέθηκαν σε ισχύ από την αρχή του 2011.

Ως αποτέλεσμα της ανακατανομής μεριδίων, η Κίνα αναδείχθηκε στην 3η μεγαλύτερη δύναμη του ΔΝΤ, αφήνοντας πλέον πίσω της παραδοσιακά μεγάλες δυνάμεις όπως η Γερμανία, η Βρεττανία, η Γαλλία και η Ιταλία. Είναι επόμενο ότι αυτή η αναβάθμιση της Κίνας μείωσε αντίστοιχα τα μερίδια όχι μόνο των χωρών που προαναφέραμε αλλά και των ΗΠΑ. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθούν μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία.

Τα μερίδια καθορίζουν και την σύσταση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΝΤ. Το ΔΣ του Ταμείου αποτελείται από 24 μέλη. Από αυτά, τα 5 επιλέγονται από ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία και Βρεττανία ενώ τα υπόλοιπα 19 εκλέγονται με τις ψήφους ενός αριθμού χωρών. Με την παλιά ποσόστωση, η Κίνα, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μπορούσαν να εκλέξουν μόνες τους αντιπρόσωπο στο ΔΣ, δίχως χωρίς να χρειάζονται τις ψήφους άλλης χώρας. Οι ψήφοι των αντιπροσώπων στο ΔΣ δεν είναι ισοδύναμες αλλά απηχούν την ισχύ της χώρας τους. Για παράδειγμα, ο αντιπρόσωπος της Κίνας κατείχε 81.151 ψήφους ή 3,65% και με την νέα ποσόστωση κατέχει 96.000 ή 3,81%. Να σημειώσουμε ότι αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ είναι ο Ευάγγελος Βενιζέλος με 11.759 ψήφους ή ποσοστό 0,47%.

Αυτές οι μεταβολές στο συσχετισμό δυνάμεων επιδρούν στη γενικότερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η γενική τάση της Ε.Ε. είναι η ενδυνάμωση των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσσία και την Κίνα και σ' αυτήν την κατεύθυνση πρωταγωνιστεί ένα ισχυρό τμήμα της γερμανικής αστικής τάξης. Πρόκειται για ομίλους παραγωγής κεφαλαιουχικών προϊόντων και εμπορευμάτων πολυτελείας (π.χ. Mercedes) καθώς και για μεγάλους εμπορικούς ομίλους που εισάγουν στην Ευρώπη κινεζικά καταναλωτικά εμπορεύματα. Αυτό το τμήμα του γερμανικού κεφαλαίου στηρίζει την προσπάθεια της Κίνας να αντισταθεί στις πιέσεις των ΗΠΑ για ανατίμηση του γουάν έναντι του δολλαρίου. Στον αντίποδα, άλλα τμήματα του γερμανικού, του γαλλικού, του ιταλικού κεφαλαίου, που ανταγωνίζονται με ομοειδή κινέζικα εμπορεύματα, συμπορεύονται με τις ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί σήμερα τον πρώτο προορισμό των κινεζικών εξαγωγών. Οι εισαγωγές εμπορευμάτων της Ε.Ε. από τη Κίνα φτάνουν τα 280 δισ. δολλάρια σε σύνολο εισαγωγών 1,5 τρισ. δολαρίων. Αντίστοιχα, οι εξαγωγές προς την Κίνα φτάνουν τα 106 δισ. δολλάρια σε σύνολο εξαγωγών 1,4 τρισ. δολάρια. Αυτός ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών εξηγεί τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εμπορίου της Κίνας Τσεν Ντεμίνγκ και του αντιπροέδρου της κινεζικής κυβέρνησης Γουάνκ Κισάν για τη στήριξη των μέτρων που έλαβε η Σύνοδος Κορυφής της Ευωρπαϊκής Ένωσης. Φυσικά, οι δηλώσεις αυτές έχουν απόλυτη σχέση με την συμφωνία Ρωσσίας-Κίνας να καταργήσουν το δολλάριο στις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές και να προωθήσουν ένα "καλάθι νομισμάτων", στο οποίο μετέχουν το ρούβλι και το γουάν.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει τις σχέσεις της με τη Ρωσσία, της οποίας απορροφά το 45% των εξαγωγών. Για παράδειγμα, η Ρωσσία προμηθεύει σήμερα το 40% του φυσικού αερίου και το 30% του πετρελαίου που χρειάζεται η Γερμανία. Κατά την διάρκεια της περυσινής συνόδου Ε.Ε.-Ρωσσίας, υπεγράφη μνημόνιο άρσης των αντιρρήσεων της Ε.Ε. για την είσοδο της Ρωσσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου μετά από διαπραγματεύσεις...17 ετών! Παράλληλα, ο Ρώσσος πρωθυπουργός Πούτιν, με άρθρο του στη γερμανική εφημερίδα "Sueddeutsche Zeitung" στις 25/11/2010, πρότεινε την δημιουργία Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ (σχετική αναφορά είχαμε κάνει σε προηγούμενο σημείωμα). Η πρόταση εστίασε στη διαμόρφωση κοινής βιομηχανικής πολιτικής, εταιρικής σχέσης σε ζητήματα έρευνας και ενεργειακής συνεργασίας, ώστε να διευκολυνθούν οι ρωσσικές επενδύσεις στην Ε.Ε..

Αυτές οι εξελίξεις αυξάνουν την ανησυχία των ΗΠΑ για πιθανή αποστασιοποίηση της Γερμανίας από το διαμορφωμένο ευρωατλαντικό πλαίσιο. Πρόσφατες αναλύσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού εστιάζουν στη γερμανική εξωτερική πολιτική προσέγγισης με τη Μόσχα και το Πεκίνο και στη σχετική ανησυχία των ΗΠΑ. Η διαφαινόμενη μετατόπιση του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος της Γερμανίας προς την Ανατολή διαμορφώνει νέα δεδομένα για τον έλεγχο της Ευρασίας. Είναι λογικό ότι η οποιαδήποτε γερμανική μετατόπιση θα βαρύνει καθοριστικά στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά. Κι αυτό είναι που τρέμουν οι ΗΠΑ.


Μέχρις εδώ, αναλύσαμε τόσο το χτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης όσο και το σήμερα. Στο επόμενο και τελευταίο σημείωμα της σειράς, θα προσπαθήσουμε να διαβλέψουμε (πάντοτε με οδηγό την Ιστορία και την καθαρή σκέψη) και το αύριο, με όση αβεβαιότητα μπορεί να εμπεριέχει κάθε προσπάθεια πρόβλεψης, μιας και "κοινά α τύχα και το μέλλον αόρατον".

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (8)

Οι τοποθετήσεις και οι επιλογές των γερμανών και των γάλλων κεφαλαιοκρατών, τις οποίες είδαμε στα προηγούμενα σημειώματα, γίνονται στο πλαίσιο των ευρύτερων αλλαγών που παρατηρούνται στον συσχετισμό δυνάμεων εντός του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Αυτές οι αλλαγές είναι μεν διαχρονικές αλλά η πρόσφατη καπιταλιστική κρίση τις έκανε εμφανέστερες. Ίσως η Χαρακτηριστικώτερη ενδοκαπιταλιστική αλλαγή είναι η βελτίωση της θέσης των χωρών του BRIC (Brazil, Russia, India, China) σε βάρος των Η.Π.Α. και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μιας και αναφερθήκαμε στις χώρες του BRIC, αξίζει να σημειώσουμε ότι η Κίνα και η Ινδία είναι οι μόνες ισχυρές δυνάμεις με πραγματικά υψηλό ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά την τελευταία δεκαετία. Και είναι γεγονός ότι αυτές οι "αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις" παρουσιάζουν μια εντυπωσιακή δυναμική, την ώρα που οι παραδοσιακές ισχυρές οικονομίες (ΗΠΑ, Βρεττανία, Γερμανία κλπ) βρίσκονται σε -μικρή ή μεγαλύτερη- κάμψη.

Αυτές οι αλλαγές αντανακλώνται και στις τελευταίες συνόδους του G20. Μάλιστα, η σύνοδος του 2010 στο Τορόντο κατέληξε σε ένα ευχολόγιο, το οποίο καλούσε τις κυβερνήσεις αφ' ενός μεν να ενισχύσουν με κρατικούς πόρους την ανάκαμψη αφ' ετέρου δε να διατηρήσουν την δημοσιονομική σταθερότητα. Στην ίδια σύνοδο κατεγράφη και η γνωστή αγωνιώδης έκκληση στις δυναμικές οικονομίες με μεγάλα πλεονάσματα εξωτερικού εμπορίου να ενισχύσουν την εγχώρια κατανάλωσή τους.

Στην πρόσφατη σύνοδο του G20 στη Σεούλ, η όξυνση των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων ήταν εντονώτατη. Οι γενικόλογες διακηρύξεις προς τα καπιταλιστικά κέντρα "να απόσχουν από οποιαδήποτε ανταγωνιστική υποτίμηση νομισμάτων" και "να μην εγκαταλείψουν την προσπάθεια για κοινές συντονισμένες λύσεις" δεν έχουν, φυσικά, καμμιά ιδιαίτερη σημασία. Όμως, τα συμπεράσματα της συνόδου επιβεβαίωσαν την αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων υπέρ της Κίνας και σε βάρος των ΗΠΑ. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά "στιγμιότυπα":

- Στο εξωτερικό εμπόριο δεν έγινε δεκτή ούτε από την Κίνα, ούτε από τη Γερμανία η πρόταση των ΗΠΑ για διεθνή μηχανισμό ελέγχου ελλειμμάτων-πλεονασμάτων. Οι ΗΠΑ ζητούσαν την αυτεπάγγελτη επέμβαση αυτού του μηχανισμού όποτε μια χώρα παρουσίαζε είτε ελλείμματα είτε πλεονάσματα μεγαλύτερα του 4% του ΑΕΠ της.
- Στις νομισματικές ισοτιμίες σημειώθηκε άλλη μια αποτυχία των ΗΠΑ, που πίεσαν την Κίνα να ανατιμήσει το γουάν. Παράλληλα, Κίνα και Γερμανία άσκησαν δριμύτατη κριτική στην απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) να διοχετεύσει στην αγορά 600 δισεκατομμύρια δολλάρια και ταυτόχρονα να επιτρέψει την διολίσθηση του νομίσματος των ΗΠΑ.
- Στο ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν πάρθηκε καμμία απόφαση αλλά επικυρώθηκε ο νέος συσχετισμός δυνάμεων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με αναβάθμιση των BRIC και ανάλογη υποβάθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι εσωτερικές κόντρες στο G20 καθιστούν επίκαιρες τις προτάσεις για αναβάθμιση των μέτρων προστατευτισμού, κυρίως στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες πλήττονται από το υποτιμημένο γουάν. Φυσικά, κάθε τέτοια συζήτηση προκαλεί τις έντονες διαμαρτυρίες της Κίνας, η οποία εμφανίζεται ως προασπιστής του..."ελεύθερου εμπορίου" (o tempora, o mores - ω καιροί, ω ήθη!). Εξ άλλου, η διόγκωση του προστατευτισμού διευκολύνει την εφαρμογή ορισμένων νεοκεϋνσιανών μέτρων κρατικής ενίσχυσης της ζήτησης εγχώριων προϊόντων με σκοπό τόσο την μείωση του ελλείμματος του εξωτερικού εμπορίου όσο και την αύξηση της εγχώριας παραγωγής.

Είναι επόμενο ότι όλες αυτές οι παγκόσμιες ενδοκαπιταλιστικές αλλαγές έχουν αντίκτυπο και στην Ευρωζώνη. Μεταξύ αυτών των αλλαγών, κάναμε λόγο πιο πάνω και για νέο συσχετισμό δυνάμεων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αλλά για όλα αυτά θα μιλήσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες αύριο.

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (7)

Στο προηγούμενο σημείωμα είδαμε τις "κόντρες" που υπάρχουν ανάμεσα στους κεφαλαιοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παίρνοντας για παράδειγμα την Γερμανία και τις αντιπαραθέσεις που εκδηλώνονται τόσο στο εσωτερικό της όσο και με την Γαλλία. Το συμπέρασμα είναι ότι οι αντιπαραθέσεις αυτές, οι οποίες εκφράστηκαν πάνω στην -εγκεκριμμένη από την σύνοδο κορυφής- συμφωνία Μέρκελ-Σαρκοζύ, δεν έχουν ως κίνητρο κάποια πρόταση για μια εναλλακτική φιλολαϊκή διαχείριση αλλά συνιστούν αντιπροτάσεις που στοχεύουν στην θωράκιση της σημερινής σύνθεσης της Ευρωζώνης.

Από τα δικά μας ΜΜΕ έγινε πολύς λόγος για τις επιφυλάξεις που κατά καιρούς διατύπωσαν κορυφαίοι παράγοντες (Γιούνκερ, Τρισσέ, Μπαρόζο, Στρως Καν κλπ). Μόνο που όλες αυτές οι επιφυλάξεις προέρχονταν (και αφορούσαν) την απουσία σαφούς γαλλογερμανικής δέσμευσης δανεισμού κρατών του μεγέθους της Ισπανίας, της Ιταλίας ή, έστω, του Βελγίου. Και, βέβαια, δεν συνιστούσαν παρά διαφορετικές προτάσεις για τον επιμερισμό της -αναμενόμενης- ζημιάς από κάθε απαξίωση κεφαλαίου, ανάμεσα στα κράτη-μέλη και στους ιδιώτες πιστωτές. Η Γερμανία απέρριψε σχεδόν όλες αυτές τις εναλλακτικές προτάσεις, ανάμεσα στις οποίες οι κυριώτερες ήσαν δύο: 

- (Α) Η πρόταση του προέδρου της ευρωζώνης Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ για την έκδοση ενός κοινού ευρωομολόγου, με το οποίο υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν να δανείζονται με διαφοροποιήσεις όλα τα κράτη της ευρωζώνης. Σημειώνουμε εδώ ότι την συγκεκριμένη πρόταση επικρότησαν όλα τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου, πλην του ΚΚΕ. Οι γερμανικές επιφυλάξεις οφείλονταν αφ' ενός μεν στο φθηνότερο κόστος δανεισμού που έχει διασφαλίσει σήμερα το γερμανικό κράτος, αφ' ετέρου δε στο ύψος των μελλοντικών δανείων που προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά. Η εμμονή των γερμανών οδήγησε σε επαναδιατύπωση της πρότασης, ώστε να διασφαλίζονται καλύτερα τα γερμανικά συμφέροντα. Για παράδειγμα, καταγράφηκε δέσμευση ότι σημαντικό μέρος των ευρωομολόγων θα έχει ως αντικείμενο την υλοποίηση μεγάλων έργων πανευρωπαϊκής κλίμακας. Φυσικά, τον πρώτο ρόλο σε τέτοια έργα δεν μπορεί παρά να τον έχουν οι μεγάλοι γερμανικοί μονοπωλιακοί όμιλοι (Ζήμενς, Χόχτιφ κλπ).
- (Β) Η πρόταση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν-Κλωντ Τρισσέ για αγορά κρατικών ομολόγων όχι μόνο από την Ε.Κ.Τ. αλλά και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης.

Παρά την επιβολή του στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, ο γαλλογερμανικός άξονας γνωρίζει ότι ο δρόμος που προτείνει είναι όχι μόνο αντιλαϊκός (άρα επικίνδυνος για το πολιτικό κατεστημένο) αλλά και αδιέξοδος (όσο κι αν παρουσιάζεται ως μονόδρομος για την έξοδο από την κρίση). Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του αδιεξόδου είναι η περίπτωση της Ιρλανδίας.

Η Ιρλανδία υπήρξε επί μια δεκαπενταετία (πριν την εκδήλωση της διεθνούς οικονομικής κρίσης) το πεδίο εφαρμογής των σύγχρονων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Προώθησε τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις, την μερική απασχόληση, την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζόμενων, τις ιδιωτικοποιήσεις, το "άνοιγμα" στρατηγικών τομέων της οικονομίας κλπ. Παράλληλα, από τη μια συγκράτησε το δημόσιο χρέος της χώρας κι από την άλλη δημιούργησε έναν φορολογικό παράδεισο για το μεγάλο κεφάλαιο, με ιδιαίτερα χαμηλό συντελεστή φορολόγησης των κερδών (12,5%), για να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις των μονοπωλιακών ομίλων. (σημ.: Θυμίζω ότι μερικά από τα "μεγάλα κεφάλια" του ΠΑΣΟΚ (Άννα Διαμαντοπούλου, Βάσω Παπανδρέου κλπ) είχαν προτείνει στον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη να μελετηθεί το ιρλανδικό μοντέλο ώστε να υιοθετηθεί προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα. Ο Σημίτης ξέκοψε κάθε τέτοια σκέψη με την πρώτη.)

Η συγκεκριμένη περίοδος ήταν πράγματι ένα θαύμα για την αύξηση των κερδών των μονοπωλιακών ομίλων και για τη διατήρηση των υψηλότερων ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βέβαια, αυτό το "θαύμα" στηρίχτηκε στην επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων και, τελικά, δεν απέτρεψε την εκδήλωση της ύφεσης στην βιομηχανική παραγωγή, ιδιαίτερα στον τομέα των κατασκευών. Η κατάρρευση των κατασκευών συμπαρέσυρε τις τράπεζες της χώρας, οι οποίες χορηγούσαν αφειδώς φθηνά και επισφαλή στεγαστικά δάνεια. Έτσι, οι τράπεζες "κουμπώθηκαν", η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώθηκε και τα δημόσια έσοδα άρχισαν να μειώνονται δραματικά, λόγω της ύφεσης. Όμως, παρά την μείωση των εσόδων του, το ιρλανδικό δημόσιο δεν δίστασε να ανοίξει την "κάνουλα" για να ενισχύσει τις τράπεζες. Κι αφού οι τράπεζες άρμεξαν όσα μπορούσαν να αρμέξουν και τα εργατικά δικαιώματα χτυπήθηκαν όσο μπορούσαν να χτυπηθούν, στο φινάλε η χώρα προσέφυγε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.

Από την παραπάνω διδακτική ιρλανδική ιστορία συμπεραίνουμε πανεύκολα ότι ήταν το ξέσπασμα της κρίσης που διόγκωσε το -απολύτως ελεγχόμενο ως τότε- δημόσιο χρέος. Το ξαναλέω και το υπογραμμίζω: η κρίση οδήγησε στην διόγκωση του χρέους, δεν υπήρχε κανένα χρέος για να προκαλέσει κρίση. Εδώ, στην ψωροκώσταινα, οι ταγοί μας προσπαθούν να μας πείσουν ότι το δημόσιο χρέος ήταν που δημιούργησε την κρίση και, επομένως, πρέπει να κάνουμε το παν για να ξοφλήσουμε τα χρέη μας ώστε να βγούμε από το αδιέξοδο. Συμπέρασμα: αν δεν είναι πουλημένοι ψεύτες, τότε είναι παντελώς άχρηστοι.

Θα συνεχίσουμε.

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (6)

Εκτός από την διαπάλη που υπάρχει, όπως είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα, ανάμεσα σε τμήματα της γερμανικής αστικής τάξης, το ίδιο συμβαίνει και στην Γαλλία. Εκεί, οι κεφαλαιοκράτες αντιμετωπίζουν προβλήματα από την γερμανική υπεροχή σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, κάτι που δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο.

Σ' αυτή την ενδοκαπιταλιστική διένεξη Γαλλίας-Γερμανίας, παίζουν τον δικό τους ρόλο και οι πιέσεις των κεφαλαιοκρατών απ' όλον τον κόσμο. Για παράδειγμα, οι Η.Π.Α., που πλήττονται από την μείωση των εξαγωγών τους, πιέζουν την Γερμανία να αυξήσει την εσωτερική της κατανάλωση. Αλλά και η Ρωσσία, που προσπαθεί να "ανοίξει" προς όφελός της την ευρωπαϊκή αγορά, πιέζει για την δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου, η οποία θα φτάνει μέχρι τις ρωσικές ακτές στον Ειρηνικό.

Με αυτά τα δεδομένα υπ'  όψη, μπορούμε να καταλάβουμε την συμφωνία μεταξύ Μέρκελ-Σαρκοζύ πέρυσι στο Ντωβίλ. Η συμφωνία αυτή εγκρίθηκε στην σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον περασμένο Δεκέμβριο και περιλαμβάνει δυο βασικούς άξονες:  (α) "Μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας", ο οποίος θα διασφαλίζει την χρηματοοικονομική σταθερότητα της Ευρωζώνης και ο οποίος θα αρχίσει να λειτουργεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2013, αντικαθιστώντας τον σημερινό Μηχανισμό και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και (β) "Ενισχυμένη Οικονομική Διακυβέρνηση", η οποία θα επιτευχθεί με συντονισμένη πανευρωπαϊκή δράση σε ορισμένα θέματα, όπως η τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, η επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" (με ιδιαίτερο βάρος στην μείωση του κόστους εργασίας), η τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, η εφαρμογή ενός πλαισίου μακροοικονομικής εποπτείας (με δυνατότητα επιβολής κυρώσεων), η πλήρης στήριξη τζν τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος εν γένει κλπ.

Σύμφωνα με την απόφαση, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα ενεργοποιείται με αμοιβαία συμφωνία όλων των κρατών-μελών και μόνο αν κριθεί απαραίτητο για την διάσωση μιας χώρας. Τα νέα κρατικά ομόλογα θα συνοδεύονται από μια ρήτρα συλλογικής δράσης, με βάση την οποία, σε περίπτωση που μια χώρα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις, οι ιδιώτες πιστωτές θα δέχονται υποχρεωτικές αλλαγές στους όρους αποπληρωμής του δημόσιου χρέους (επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, αναδιάρθρωση και περικοπή του ύψους του χρέους κλπ.), έστω κι αν κάτι τέτοιο προκαλέσει αύξηση των ασφαλίστρων κινδύνου (cds) για τις "διασωζόμενες" χώρες. Αν μια χώρα αδυνατεί να εξυπηρετήσει όλα τα χρέη της, αποκτούν σειρά προτεραιότητας για εξόφληση ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός και το ΔΝΤ έναντι των ιδιωτών. Εξυπακούεται ότι κάθε προσφυγή στον Μηχανισμό θα συνοδεύεται από εφαρμογή αυστηρού προγράμματος οικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής.

Τα παραπάνω καθιστούν σαφές ότι οι συγκεκριμένες επιλογές έγιναν με κεντρικό γνώμονα την προστασία του τραπεζικού συστήματος. Μπροστά στον κίνδυνο καταγραφής σοβαρών ζημιών (με άλλα λόγια, μπροστά στον κίνδυνο καταστροφής ενός μεγάλου τμήματος υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου), οι ευρωκαπιιταλιστές προχωρούν στην θέσπιση ενός συστήματος που θα περιορίζει τον κίνδυνο και θα διασφαλίζει το μεγαλύτερο κομμάτι των κερδών τους.

Όσο για την εναρμονισμένη "Ενισχυμένη Οικονομική Διακυβέρνηση", εκεί τα πράγματα δεν δείχνουν εύκολα. Εναρμόνιση δεν σημαίνει μόνο δημοσιονομική εξυγίανση αλλά και ανατροπές πολλών εθνικών δεδομένων καθεστώτων (φορολογικό, συνταξιοδοτικό, εργασιακό κλπ), οι οποίες σίγουρα θα προκαλέσουν έντονες αναταραχές που, πιθανόν, δεν θα μπορούν να ελεγχθούν. Παράλληλα, πρέπει να απντηθούν πολλά κεφαλαιώδη ερωτήματα, όπως π.χ. πάνω σε ποια βάση θα επιχειρηθεί η εναρμόνιση. Ας πούμε, ποιος μπορεί να φανταστεί μια Ευρωπαϊκή Ένωση με ενιαίο συντελεστή ΦΠΑ (όπως έχει προτείνει η Μέρκελ), όταν σήμερα υπάρχουν συντελεστές από μηδέν μέχρι 28%;

Πόσο εύκολο είναι, λοιπόν, να υλοποιηθεί στην πράξη αυτή η κατ' αρχήν συμφωνία; Θα το δούμε στην συνέχεια.

"Ο Τζόνι πήρε το όπλο του"

"Πάντα για κάτι πολεμούσανε οι μπάσταρδοι κι άμα τολμούσε κανένας να τους πει, στο διάολο οι πόλεμοι, όλοι ίδιοι είναι και κανείς ποτέ δεν κερδίζει τίποτα, τον φωνάζανε δειλό. Όταν δεν πολεμούσανε για την ελευθερία, πολεμούσανε για την ανεξαρτησία ή για τη δημοκρατία ή για την αξιοπρέπεια ή για την τιμή ή για την πατρίδα ή για κάτι άλλο που επίσης δεν σήμαινε τίποτα. Πολεμούσαν για να γίνει ο κόσμος ασφαλής για τη δημοκρατία, για τις μικρές χώρες, για όλους. Άμα είχε τελειώσει λοιπόν τώρα ο πόλεμος, τότε ο κόσμος έπρεπε να είχε γίνει ασφαλής για τη δημοκρατία. Είχε γίνει; Και για ποιο είδος δημοκρατίας; Και για πόση δημοκρατία; Και για ποιανού τη δημοκρατία;"

Ο Τζόνι Μπόναμ, ο πρωταγωνιστής του Ντάλτον Τράμπο στο μυθιστόρημα "Ο Τζόνι πήρε το όπλο του", είναι ένα νεαρό παλληκάρι που πάει στον πόλεμο και τραυματίζεται σοβαρά. Τόσο σοβαρά, ώστε χάνει και τα τέσσερα άκρα από την ρίζα, τα μάτια, την μύτη, το στόμα και την ακοή. Απομένει στο κρεββάτι κάποιου νοσοκομείου, ένα κούτσουρο δίχως άκρα και με ένα κεφάλι δίχως πρόσωπο. Όμως, το μυαλό του Τζόνι παραμένει στην θέση του, σε απόλυτη διαύγεια. Έτσι, παρ΄ότι ούτε βλέπει ούτε ακούει ούτε μιλάει, ο Τζόνι μπορεί να σκέφτεται και να καταγγέλει όσα θεωρεί πως πρέπει να καταγγείλει.

"Πάρτε με στα κοινοβούλια, στα συμβούλια, στα συνέδρια των πολιτικών. Θέλω να 'μαι μπροστά όταν θα μιλάνε για τιμή και για δικαιοσύνη, για δημοκρατία, για τα δεκατέσσερα σημεία, για την αυτοδιάθεση των λαών. Θέλω να 'μαι μπροστά για να τους θυμίσω πως δεν έχω γλώσσα να τους τη βγάλω έξω από το στόμα μου, που ούτε κι αυτό το έχω. Αλλά οι πολιτικοί έχουνε γλώσσες. Οι πιλιτικοί έχουνε στόματα. Βάλτε το γυάλινο κουτί μου πάνω στο τραπέζι του ομιλητή για να νιώθω τις δονήσεις κάθε φορά που θα κατεβαίνει το σφυρί. Κι άστε τους να μιλήσουν για εμπορική πολιτική, για αποκλεισμούς, για νέες αποικίες, για παλιές έχθρες... Άστε τους να μιλήσουν για πολεμοφόδια, για αεροπλάνα, για πολεμικά πλοία, για τανκς και για αέρια, πρέπει να τα έχουμε, φυσικά, δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα χωρίς αυτά, πώς αλλιώς θα προστατεύαμε την ειρήνη άμα δεν τα 'χαμε;Άστε τους να κάνουν μπλοκ και συμμαχίες και σύμφωνα αμοιβαίας βοήθειας και διαβεβαιώσεις ουδετερότητας. Άστε τους να γράφουν προειδοποιήσεις, τελεσίγραφα, διαμαρτυρίες, καταγγελίες.

Αλλά προτού ψηφίσουν, προτού δόσουνε τη διαταγή να ξεκινήσουν όλα τα στρατιωτάκια και ν' αρχίσουνε ν' αλληλοσφάζονται, άστε τον πρόεδρο να χτυπήσει το σφυρί του στο κουτί μου και να με δείξει και να πει, ορίστε κύριε, ιδού το ζήτημα, ή είστε υπέρ αυτού του πράγματος ή κατά. Κι αν είναι κατά, ας σηκωθούνε, που να τους πάρει ο διάβολος, ας σηκωθούνε σαν άντρες να ψηφίσουν. Κι αν είναι υπέρ, να τους κρεμάσουν, να τους πνίξουν, να τους διαπομπεύοσυν κομματάκι-κομματάκι, να τους πετάξουν στα χωράφια όπου δεν θα τους αγγίξει κανένα καθαρό ζώο και να σαπίσουν τα κομμάτια τους και κανένα δέντρο, κανένα χόρτο να μη φυτρώσει εκεί όπου θα σαπίσουν."

Αυτή η μεγαλοφυής σύλληψη του Ντάλτον Τράμπο, αυτό το βιβλιαράκι των διακοσίων σελίδων με τον τίτλο "Ο Τζόνι πήρε το όπλο του", συνιστά -κατά την γνώμη μου- το κορυφαίο αντιπολεμικό ανάγνωσμα που έχει γραφτεί ποτέ (συγγνώμη από όσους πιστεύουν το ίδιο για το "Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ). Όπως και η ομώνυμη ταινία συνιστά -πάλι κατά την γνώμη μου- την κορυφαία αντιπολεμική ταινία που έχει γυριστεί ποτέ (συγγνώμη από όσους πιστεύουν το ίδιο για το "Πλατούν", τον "Ελαφοκυνηγό", την "Λεπτή κόκκινη γραμμή" ή το "Αποκάλυψη τώρα").

Δεν χρειάζεται να μιλήσω πολύ για τούτο το βιβλίο, το οποίο γράφτηκε to 1938 κι έγινε ταινία 33 χρονια αργότερα σε σκηνοθεσία του ίδιου του Τράμπο. Χάρη στην "Σύγχρονη Εποχή" κυκλοφορεί και στα ελληνικά. Μη διστάσετε να διαθέσετε 11 ευρώ για να αποκτήσετε ένα βιβλίο που θα σας τιμήσει ως αναγνώστες και που μπορείτε άνετα να το κατατάξετε ανάμεσα στα 10 βιβλία που θα έπρεπε να διαβάσει κάθε άνθρωπος.

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (5)

Το πρόβλημα της ανισομετρίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (αλλά και στην Ευρωζώνη) αποτυπώνεται πεντακάθαρα στην εξής δήλωση του Χάινερ Φλάσμπεκ (επικεφαλής του τμήματος για τις στρατηγικές ανάπτυξης στην Διαρκή Σύνοδο του ΟΗΕ για το εμπόριο και την ανάπτυξη): "Παρ' όλο που στις Βρυξέλλες, μαζί με τους κανόνες για τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, συζητιούνται με υψηλή προτεραιότητα οι μακροοικονομικές ισορροπίες, δεν υπάρχει ως τώρα κανένα σχέδιο το οποίο να πείθει ότι μπορούν να εξαλειφθούν οι εξωτερικές ανισορροπίες που δημιουργήθηκαν στις αγορές κατά την τελευταία δεκαετία".

Οι συνέπειες της κρίσης στην ανισομετρία και στην διόγκωση του δημόσιου χρέους στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης έχουν ανοίξει έντονη συζήτηση γύρω από τα σοβαρά διλήμματα τα οποία αφορούν το μέλλον της Ευρωζώνης. Στην συζήτηση αυτή πρωτοστατούν οι κυρίαρχες αστικές δυνάμεις της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία. Εν όψει της πρόσφατης συνόδου κορυφής, πολλοί αναλυτές παρουσίασαν διάφορα σενάρια, ανάμεσα στα οποία ήσαν η αλλαγή των κανόνων λειτουργίας της Ευρωζώνης με τη διευκόλυνση των πιο χρεωμένων κρατών μέσω ευρωενωσιακού μηχανισμού, η αποπομπή των υπερχρεωμένων κρατών από τη σημερινή Ευρωζώνη και η αναμόρφωσή της με πιο ομοιογενείς οικονομίες, ακόμα και η διαμόρφωση δύο διαφορετικών ζωνών νομισμάτων. Τα σενάρια και οι προτάσεις αντανακλούν σ' ένα βαθμό διαφορετικά συμφέροντα τμημάτων της γερμανικής και της γαλλικής αστικής τάξης, καθώς και την παρέμβαση άλλων μεγάλων καπιταλιστικών κέντρων (κυρίως των ΗΠΑ, της Βρεττανίας, της Ρωσσίας, ακόμα και της Κίνας).

Η κυρίαρχη τάση της γερμανικής άρχουσας τάξης θέτει ως προτεραιότητα την θωράκιση του ευρώ (δηλαδή, την νομισματική σταθερότητα), θεωρεί επικίνδυνη την ανάληψη από το γερμανικό κράτος μεγάλου βάρους σχετικά με τη διαχείριση της υπερχρέωσης κρατών-μελών της Ευρωζώνης και υποστηρίζει τη μεγαλύτερη εμπλοκή των πιστωτών στη διαδικασία απαξίωσης κεφαλαίου. Ο αναλυτής Κ. Κάρστενσεν διατυπώνει συνοπτικά το συγκεκριμένο ζήτημα: "Μια πλήρης εγγύηση των κρατικών ομολόγων από την ΕΕ θα υπονομεύει την σταθερότητα της Ευρωζώνης και των χρηματοπιστωτικών αγορών και αυτό διότι καμιά χώρα, ούτε η Γαλλία ούτε η Γερμανία μαζί, δεν έχουν την οικονομική δύναμη να συμβάλουν σε κάθε απειλή χρεοκοπίας. Το τέλος της νομισματικής ένωσης σε μια ακόμα πιο σοβαρή κρίση θα έχει προγραμματιστεί εκ των προτέρων".

Όμως, υπάρχει και μια μεγάλη μερίδα τής γερμανικής αστικής τάξης η οποία έχει ιδιαίτερα συμφέροντα στα υπερχρεωμένα κράτη και, ως εκ τούτου, αντιτίθεται στις παραπάνω επιλογές. Εδώ ανήκουν όσες γερμανικές τράπεζες θα καταγράψουν απώλειες σε περίπτωση απαξίωσης (αναδιάρθρωσης) του δημόσιου χρέους, μονοπωλιακοί όμιλοι που εξάγουν κυρίως καταναλωτικά εμπορεύματα, όμιλοι με σημαντικές επενδύσεις σε αυτά τα κράτη της Ευρωζώνης κλπ. Αυτή η πλευρά, εκτός από τον κίνδυνο των απωλειών που αντιμετωπίζει, προβάλλει και το πραγματικό επιχείρημα ότι η Γερμανία πρέπει να μεγεθύνει την εμπλοκή της στα "σχέδια σωτηρίας" των υπερχρεωμένων κρατών, μιας και δανείζει αυτές τις χώρες με υψηλό επιτόκιο και, επομένως, θα έχει πρόσθετο όφελος.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Πάντοτε η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις τμημάτων της γερμανικής άρχουσας τάξης αντανακλούν διαφορετικά συμφέροντα και διαφορετικές προτεραιότητες. Για παράδειγμα:
- Οι εξαγωγές της Γερμανίας στις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης αναλογούν μόνο στο 5% των γερμανικών εξαγωγών εμπορευμάτων. Η βαθειά κρίση σε αυτές τις χώρες δεν εμπόδισε τη σημαντική συνολική αύξηση των γερμανικών εξαγωγών το 2010. Αυτό σημαίνει ότι, για τη γερμανική βιομηχανία, αυτές οι χώρες έχουν σχετικά μικρή οικονομική σημασία.
- Οι πραγματικές δυνατότητες παρέμβασης της Γερμανίας είναι περιορισμένες σε σχέση με τη σημερινή έκταση του προβλήματος. Μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα πρόβλημα το οποίο απειλεί να πλήξει και την Ιταλία και το Βέλγιο αλλά ακόμη και την Γαλλία.
- Παρά τα όσα υποστηρίζουν δημοσίως, τα "μεγάλα κεφάλια" γνωρίζουν ότι η διόγκωση του χρέους θα συνεχιστεί,αφού δεν εξαλείφονται οι αιτίες του προβλήματος. Μάλιστα, σχετικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, όταν το δημόσιο χρέος μιας χώρας υπερβεί το 80% του ΑΕΠ, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η ουσιαστική μείωσή του διότι επενεργούν ανεξέλεγκτοι παράγοντες όπως αυξήσεις των επιτοκίων δανεισμού, διόγκωση των ασφαλίστρων κινδύνο (CDS) κλπ.
- Το περιβόητο "συμβούλιο σοφών της γερμανικής οικονομίας" προτείνει αυτήν την περίοδο αύξηση των επενδύσεων στο εσωτερικό της Γερμανίας για να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη.
- Εκτιμάται ότι η έκθεση των γερμανικών τραπεζών σε περιπτώσεις όπως της Ελλάδας είναι μικρότερη από αυτή των γαλλικών ομίλων που αποτελούν ένα σημαντικό ανταγωνιστή τους. Συνεπώς, οι γαλλικές τράπεζες τηρούν σκληρότερη στάση από τις γερμανικές απέναντι σε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση χρεών.
- Η χάραξη οποιασδήποτε οικονομικής πολιτικής από την Γερμανία απέναντι στα υπερχρεωμένα κράτη πρέπει να λάμβάνει υπ' όψη τα συμφέροντα άλλων ισχυρών κρατών που συμβαδίζουν σε αυτή τη φάση με τις στρατηγικές επιλογές της.
- Η διατήρηση της Ευρωζώνης στη σημερινή της μορφή έχει μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για ορισμένα ισχυρά κράτη απ' ότι έχει για την Γερμανία. Για παράδειγμα, η Ολλανδία έχει εμπορικό πλεόνασμα 10,6% του ΑΕΠ με την Ευρωζώνη, ενώ με τον υπόλοιπο κόσμο εμπορικό έλλειμμα 6,7% του ΑΕΠ. Αντίθετα, η Γερμανία παρουσιάζει μικρότερο εμπορικό πλεόνασμα με την Ευρωζώνη 2,1% του ΑΕΠ, αλλά διατηρεί εμπορικό πλεόνασμα 1,4% του ΑΕΠ και με τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι οι Ολλανδοί "καίγονται" για την διατήρηση της Ευρωζώνης αλλά οι Γερμανοί μπορούν να σφυρίζουν αδιάφορα.

(συνεχίζεται)

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (4)

Όσα είπαμε στα προηγούμενα σημειώματα περί ανισόμετρης ανάπτυξης και έξαρσης των ανταγωνισμών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνονται σαφέστερα αν παρατηρήσουμε ότι μπορούμε εύκολα να κατατάξουμε τα κράτη-μέλη σε τρεις ομάδες-κατηγορίες: 
- Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα κράτη τα οποία έχουν επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, παρουσιάζουν θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυξητική πορεία των επενδύσεων και σχετικά καλή δημοσιονομική κατάσταση. Εδώ συναντάμε την Γερμανία, την Ολλανδία, την Αυστρία, την Φινλανδία και την Σουηδία.
- Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει κράτη με χαμηλότερη παραγωγικότητα, μικρό ρυθμό ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ, αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος. Εδώ κατατάσσονται ισχυρά κράτη όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Βρεττανία.
- Τέλος, στην τρίτη κατηγορία κατατάσσονται οι "αδύναμοι κρίκοι" της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση και παρουσιάζουν ιδιαίτερα αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ενώ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπερχρέωσης.

Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης, η ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επίσης ανομοιογενής. Για παράδειγμα, η Γερμανία και η Ολλανδία βρίσκονται σε φάση ανόδου της βιομηχανικής παραγωγής αλλά σε Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία η ανάκαμψη είναι αναιμική, με τα επίπεδα της παραγωγής να υπολείπονται σημαντικά των αντίστοιχων του 2005 και με πορεία μείωσης τους τελευταίους μήνες (σε σχέση με τη μέγιστη επίδοση του 12μηνου). Όμως, ακόμη και η γερμανική βιομηχανία υπολείπεται ακόμα κατά 17% από το προ κρίσης επίπεδο. Αυτό επισημαίνει σχετική μελέτη της Deutsche Bank, η οποία δείχνει ότι το βάθος της συρρίκνωσης στη βιομηχανία ήταν πολύ μεγαλύτερο στην πρόσφατη κρίση συγκριτικά με τις προηγούμενες του 2001 και του 1992. Παράλληλα, καταγράφεται ανομοιογένεια και στην μεταβολή εισροών και εκροών των "άμεσων ξένων επενδύσεων" για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Ως γενική τάση καταγράφεται κάμψη που συμβαδίζει με την αντίστοιχη παγκόσμια τάση την περίοδο 2007-2009, λόγω της διεθνούς κρίσης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανισόμετρης και αβέβαιης ανάκαμψης, καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η εφαρμογή σχεδίων ενιαίας οικονομικής διακυβέρνησης και πολύ περισσότερο σχεδίων πολιτικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και χρόνια έχει σταματήσει κάθε συζήτηση για ενιαίο ευρωπαϊκό σύνταγμα κλπ. Όσο ο "τραχανάς" της κρίσης κεφαλαίων παραμένει απλωμένος, δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε διάθεση για τέτοια ζητήματα. Η αστική τάξη κάθε κράτους-μέλους, με βάση τη διαφορετική θέση και τα ιδιαίτερα συμφέροντά της, μετέχει στην διαπάλη για το μέλλον της Ευρωζώνης, το οποίο γίνεται όλο και πιο επισφαλές στην σημερινή μορφή του. Πρόκειται για εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση αν συνυπολογίσει κανείς την διαπάλη ισχυρών τμημάτων της άρχουσας τάξης στο εσωτερικό κάθε χώρας, ιδιαίτερα των ισχυρών δυνάμεων της ΕΕ, καθώς και την γενικώτερη όξυνση των αντιθέσεων στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.



Σημείωση: Σε όσους πιθανόν στραβομουτσούνιασαν με τον όρο "διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα", που μόλις χρησιμοποίησα, θυμίζω την ρήση του Μαρξ "ο ιμπεριαλισμός είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού".

(Η συνέχεια στο επόμενο σημείωμα)

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (3)

Η όξυνση της ανισομετρίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζεται μεταξύ των κρατών-μελών με την αύξηση της διαφοράς στο επίπεδο της παραγωγικότητας, του όγκου των εξαγωγών τους, των εκροών για άμεσες επενδύσεις κεφαλαίου σε άλλες χώρες κλπ. Φυσικά αντανακλάται και στη διαφορετική δημοσιονομική κατάσταση των κρατών-μελών της Ε.Ε. Όμως, πίσω από την διόγκωση του δημόσιου χρέους ορισμένων κρατών-μελών βρίσκονται η βαθειά κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και η επίδραση αυτής της υπερσυσσώρευσης στην ένταση της ανισομετρίας μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Για να το καταλάβουμε αυτό, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καπιταλισμός έχει ως βασικό κίνητρο την αύξηση του κέρδους. Σ' αυτό το δεδομένο πλαίσιο, όμως, εμφανίζεται το "παράδοξο του καπιταλισμού": όσο αναπτύσσεται μια καπιταλιστική οικονομία τόσο περισσότερο έντονο γίνεται το φαινόμενο να μεταφέρει την παραγωγή της σε χώρες με φθηνότερη εργασία και στην συνέχεια να εισάγει έτοιμα εμπορεύματα, τα οποία προσπαθεί να προωθήσει προς κατανάλωση στην ντόπια κοινωνία, αν και το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα αυτής της κοινωνίας έχει ήδη μειωθεί λόγω της προηγηθείσας μεταφοράς παραγωγής σε άλλες χώρες!

Το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεσή του αναφέρει ότι "το δημόσιο χρέος των αναπτυγμένων οικονομιών από 75% πριν την κρίση αναμένεται να φθάσει στο 110% το 2014". Επισημαίνει, μάλιστα, ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης οφείλεται στη μείωση των κρατικών εσόδων λόγω της κρίσης και στα κρατικά πακέτα διάσωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αυτό και μόνο αρκεί για να αντιληφθούμε ότι η δυσκολία της αστικής πολιτικής να διαχειριστεί την κρίση εντείνεται όλο και περισσότερο. Κι όπως έχει αποδείξει η ιστορία, οι βασικές εκδοχές της αστικής διαχείρισης, οι οποίες έχουν πάντοτε έντονο αντιλαϊκό χαρακτήρα, δεν μπορούν να εξαλείψουν τις νομοτέλειες και τις αντιφάσεις της καπιταλιστικής παραγωγής.

Η πολιτική στήριξης του κεφαλαίου σε περιόδους κρίσης (π.χ. με τα μεγάλα κρατικά πακέτα ενίσχυσης των μονοπωλιακών ομίλων) οδηγεί τελικά σε διόγκωση του δημόσιου χρέους. Η παραπάνω διαπίστωση του ΔΝΤ είναι καταλυτική και διαψεύδει όσους παραπλανούν τον λαό, υποστηρίζοντας ότι τα μεγάλα χρέη δημιούργησαν την κρίση και για να ξεπεράσουμε την κρίση πρέπει να μειώσουμε τα χρέη. Η ωμή αλήθεια είναι ότι συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο: η κρίση που δημιουργήθηκε από την υπερυσσώρευση κεφαλαίου διόγκωσε τα χρέη. Συνεπώς, η οποιαδήποτε παρεμβατική πολιτική στήριξης του κεφαλαίου έχει ως μοναδικό στόχο να εμποδίσει -ή, έστω, να περιορίσει- την απαραίτητη απαξίωση κεφαλαίου.

Από την άλλη, η περιοριστική πολιτική της μείωσης των κρατικών δαπανών οξύνει άμεσα τις συνέπειες της κρίσης. Γι' αυτό δεν είναι καθόλου τυχαία η απαισιοδοξία που χαρακτηρίζει τις προβλέψεις για το μέλλον της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας. Η πρόσφατη εξαμηνιαία έκθεση του ΟΟΣΑ προβλέπει για το 2011 επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ στις ΗΠΑ και ουσιαστική στασιμότητα στην Ευρωζώνη, ενώ επισημαίνει ότι "για τις οικονομίες του ΟΟΣΑ η ανάπτυξη δε φαίνεται να μπορεί να ξαναβρεί σύντομα το ρυθμό που παρατηρήθηκε στην αντίστοιχη φάση ανάκαμψης κατά τους προηγούμενους κύκλους της κρίσης".

Οι περισσότερες διεθνείς εκθέσεις συγκλίνουν στην πρόβλεψη για ασταθή, αναιμική ανάκαμψη σε ΗΠΑ και Ε.Ε., η οποία θα οδηγήσει σύντομα σε νέα, βαθύτερη κρίση. Η καπιταλιστική πραγματικότητα είναι ωμή: αν δεν προηγηθεί διευρυμένη και εκτεταμένη καταστροφή συσσωρευμένου κεφαλαίου δεν μπορεί να ξεκινήσει νέα περίδος ανάπτυξης. Ουσιαστικά, δηλαδή, κάθε πολιτική που στοχεύει στον περιορισμό της καταστροφής συσσωρευμένου κεφαλαίου, δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εμποδίζει την έναρξη ενός καινούργιου κύκλου διευρυμένης αναπαραγωγής!

Με άλλα λόγια, το κρίσιμο πρόβλημα το οποίο αδυνατεί να αντιμετωπίσει η αστική πολιτική αφορά τον έλεγχο της απαξίωσης-καταστροφής κεφαλαίου που έχει υπερσυσσωρευθεί και οδηγεί σε μείωση του ποσοστού κέρδους. Πάνω σε αυτό το έδαφος οξύνεται και η διαπάλη διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου για τον επιμερισμό των βαρών της κρίσης (π.χ. απαξίωση κεφαλαίων με τη μορφή εμπορευμάτων, κατανομή ζημιών και απαξίωση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, "ξεφούσκωμα" των τεχνητά φουσκωμένων χρηματιστηριακών προϊόντων κλπ.).

Στις επίσημες φθινοπωρινές προβλέψεις της η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,7% το 2010 και προβλέπει επίσης 1,7% για το 2011 και 2% το 2012, επισημαίνοντας όμως ότι αυτή η υποτονική ανάκαμψη είναι ανομοιογενής και πολλά κράτη-μέλη διανύουν δύσκολη περίοδο προσαρμογής. Επίσης, γίνονται αναφορές τόσο στους κινδύνους εξασθένισης της παγκόσμιας ζήτησης όσο και στην εύθραυστη κατάσταση των χρηματοπιστωτικών αγορών και των αγορών κρατικών ομολόγων.

[συνεχίζεται]

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (2)

Οι κατευθύνσεις της στρατηγικής, την οποία εξετάσαμε στο χτεσινό σημείωμα, βρίσκονται στο ίδιο το ιδρυτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκρότηση της Ευρωζώνης προωθήθηκε στη συνέχεια με διακρατική συμφωνία ορισμένων κρατών-μελών, με στόχο την εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων που προσέφερε το κοινό νόμισμα (το ευρώ) στο μεγάλο κεφάλαιο. Ενδεικτικά, ως τέτοια πλεονεκτήματα μπορούμε να αναφέρουμε την συναλλαγματική και νομισματική σταθερότητα, την βελτίωση των χρηματοδοτικών και πιστοληπτικών όρων για τις ιδιωτικές και τις δημόσιες επενδύσεις σε κράτη της Ευρωζώνης και την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.

Σε ομιλία του στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 2009, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς είναι σύντομος και περιεκτικός: "Το ευρώ έχει επιτύχει. Έχει επιτύχει επειδή το ένα τρίτο του εξωτερικού εμπορίου διεκπεραιώνεται πλέον εντός των συνόρων της Ευρωζώνης έναντι του ενός τετάρτου δέκα χρόνια πριν, έχει επιτύχει επειδή το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων της Ευρώπης γίνεται σήμερα στο εσωτερικό της Ευρωζώνης έναντι μόλις ενός πέμπτου δέκα χρόνια πριν. Και κάτι ακόμη σημαντικό: το ευρώ είναι το δεύτερο αποθεματικό νόμισμα και η αυξητική τάση, που παρουσιάζει στα πλαίσια των διεθνών αποθεματικών νομισμάτων, είναι συνεχής. Βρισκόταν στο 17,5% το 1999 και σήμερα αγγίζει το 27%. Σήμερα, λοιπόν, δέκα χρόνια μετά την εισαγωγή του, και δέκα χρόνια δεν είναι τίποτα αν τα υπολογίσουμε στην κλίμακα των μεγάλων διεθνών ανακατατάξεων, το ένα τέταρτο των εμπορικών συναλλαγών και περίπου οι μισές διεθνείς υποχρεώσεις διεκπεραιώνονται σε ευρώ".

Όμως, παρά την κοινή στόχευση του μεγάλου κεφαλαίου (το οποίο, ας μη ξεχνάμε, δεν έχει εθνικότητα, πατρίδα, θρησκεία, προκαταλήψεις κλπ), δεν αναιρεί την ανισόμετρη ανάπτυξη στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Είναι εύκολο να καταλάβουμε τις αιτίες της αυτής ανισόμετρης ανάπτυξης, αν σκεφτούμε ότι η καπιταλιστική δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζεται σε επί μέρους κρατική οργάνωση. Για παράδειγμα: παρ' ότι γερμανοί, ιρλανδοί και έλληνες κεφαλαιοκράτες έχουν κοινή στόχευση, είναι υποχρεωμένοι να δρουν μέσα στα πλαίσια που ορίζει η Γερμανία για τους πρώτους, η Ιρλανδία για τους δεύτερους και η Ελλάδα για τους τρίτους. Αυτό το χαρακτηριστικό έχει ως συνέπεια να προάγονται οι ανταγωνισμοί και οι αντιθέσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Εφ'όσον, λοιπόν, αυτές οι ενδοκαπιταλιστικές "κόντρες" είναι δεδομένες, θα έπρεπε να πριμένουμε ότι το ευρώ, ως κοινό νόμισμα, όχι μόνο δεν θα μπορούσε να αμβλύνει την ανισομετρία στην ανάπτυξη -ή και στην διάρθρωση- των βιομηχανικών κλάδων αλλά θα την όξυνε. Συνεπώς, όσοι προσδοκούσαν πως το κοινό νόμισμα θα βελτίωνε την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, είτε έλεγαν ψέμματα είτε ήσαν άσχετοι.

Στην προηγούμενη δεκαετία, η Γερμανία υπήρξε η μεγάλη ωφελημένη από τη συγκρότηση της Ευρωζώνης. Από τη μια διατήρησε ισχυρό το ευρώ ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα και από την άλλη έδωσε διέξοδο στις εξαγωγές της στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, διαμορφώνοντας μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα, τη στιγμή που αντίστοιχα διευρύνονταν τα ελλείμματα σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, ακόμη και στη Γαλλία.

Η ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας, σε σχέση με τις άλλες ισχυρές οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Βρεττανία, Γαλλία, Ιταλία), εξαρτάται πολύ περισσότερο από τις εξαγωγές της. Χαρακτηριστικά, ο Μάρτιν Γουλφ καταγράφει στους "Finacial Times" της 7/9/2010: "Τα 2/3 της γερμανικής ανάπτυξης στην περίοδο 2000-2008 οφείλονταν στην αύξηση των εξαγωγών. Το 47% της συνολικής της ζήτησης προέρχεται από εξαγωγές, έναντι μέσου όρου στις άλλες τρεις μεγάλες οικονομίες 28%". Σ' αυτή την γερμανική "άνοιξη των εξαγωγών" το ευρώ συνέτεινε αφάνταστα, αφού διασφάλισε σταθερότερες ισοτιμίες και μικρότερες διακυμάνσεις σε σχέση με το μάρκο. Ειδικά στρις τρέχουσες συνθήκες κρίσης, το μάρκο θα είχε δεχτεί εντονώτατες πληθωριστικές πιέσεις και θα είχε επηρεάσει αρνητικά την εξέλιξη του γερμανικού εξαγωγικού εμπορίου.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι (σύμφωνα με τη βάση μακροοικονομικών δεδομένων της Ε.Ε.) το 60% του εμπορικού πλεονάσματος της Γερμανίας οφείλεται στις συναλλαγές της εντός της Ευρωζώνης. Αλλά και η εξαγωγή κεφαλαίων με τη μορφή δανείων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης ήταν συμφέρουσα για τους γερμανικούς τραπεζικούς ομίλους πριν την εκδήλωση της κρίσης. Μάλιστα, σύμφωνα με το γερμανικό ινστιτούτο IFO, η συνολική εξαγωγή κεφαλαίου στην Ευρωζώνη κατά την πρώτη δεκαετία του ευρώ παρουσίασε σημαντική κερδοφορία. Τα παραδείγματα της εισόδου στην Ελλάδα της "Ντώυτσε Τέλεκομ" στις τηλεπικοινωνίες, της "Χόχτιφ" στο αεροδρόμιο των Σπάτων και της "Ζήμενς" σε μια σειρά κλάδους είναι χαρακτηριστικά και επιβεβαιώνουν αυτό το γενικό συμπέρασμα.

Βέβαια, η μεταβολή του συσχετισμού δυνάμεων υπέρ της Γερμανίας στο εσωτερικό της Ε.Ε., ως αποτέλεσμα της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, προϋπήρξε της κρίσης. Η κρίση απλώς όξυνε τις αντιθέσεις ακόμα και στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. Αλλά για όλα αυτά θα συνεχίσουμε αύριο.

Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (1)

Εδώ και ενάμιση χρόνο, κάτω από την πίεση της παραπλανητικής προπαγάνδας των αστικών κομμάτων εξουσίας, ο απλός πολίτης δείχνει χαμένος. Βασανίζεται από ερωτήματα και απορίες (π.χ. "τελικά, θα πτωχεύσουμε;", "θα γυρίσουμε στην δραχμή;" κλπ κλπ), στα οποία δυσκολεύεται να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις. Και η δυσκολία του αυτή δεν έγκειται τόσο στην έλλειψη οικονομικών γνώσεων (είδαμε δα πώς τα κατάφεραν και κάποιοι "διακεκριμμένοι" οικονομολόγοι!) όσο στην έλλειψη της πολιτικής κουλτούρας η οποία απαιτείται για την ανάπτυξη του απαραίτητου πολιτικού αισθητήριου.

Από τούτη δω την ταπεινή γωνιά, έχουμε προσπαθήσει επανειλημμένα να δώσουμε μερικές εξηγήσεις με απλά λόγια. Σήμερα θα ξεκινήσουμε άλλη μια τέτοια προσπάθεια, επιχειρώντας να διερευνήσουμε το μέλλον της χώρας μας στην Ευρωζώνη και, κατ' επέκταση, το μέλλον της ίδιας της Ευρωζώνης. Κι αυτό θα το κάνουμε με τον γνωστό τρόπο αυτού του ιστολογίου: δίχως αφορισμούς και κραυγές αλλά με κριτικό πνεύμα και με κύριο οδηγό την ιστορία. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με μια ματιά στις απαρχές αυτού του ευρωσυστήματος.

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση, σε όλη την ιστορική της πορεία από την Ε.Ο.Κ. στην Ε.Ε. και στην Ο.Ν.Ε. (ή Ευρωζώνη, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται), έχει ως βασικό στόχο την θωράκιση της ανταγωνιστικότητας και τη μεγέθυνση των μονοπωλίων των κρατών-μελών της σε συνθήκες όξυνσης του ανταγωνισμού και ανακατατάξεων στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να πούμε σχηματικά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια διακρατική καπιταλιστική συμμαχία. Αυτό το βασικό κίνητρο συγκρότησης της Ε.Ε. καθόρισε -και εξακολουθεί να καθορίζει- ως κύρια συνεκτικά στοιχεία της την μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης και την προώθηση της απελευθέρωσης των αγορών (ιδιαίτερα σε τομείς στρατηγικής σημασίας), ώστε να ανασχεθεί η τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους για ένα μέρος του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.

Μέσα από την ευρωπαϊκή ενοποίηση, επιτυγχάνεται και η ενιαία στόχευση των μονοπωλίων τα οποία εδρεύουν στα κράτη της Ε.Ε. Όντας "αδέλφια" πια οι ευρωπαίοι κεφαλαιοκράτες, μπόρεσαν να συντονίσουν ευκολώτερα τις προσπάθειές τους για μεγιστοποίηση των κερδών τους. Αυτή η στόχευση φαίνεται ξεκάθαρα, αφού αποτελεί το καθοριστικό κοινό στοιχείο (α) της Συνθήκης του Μάαστριχτ, (β) της στρατηγικής της Λισαβόνας και (γ) της πρόσφατης "Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη".

Σ' αυτή την τελευταία στρατηγική έχουμε ακροθιγώς αναφερθεί και στο παρελθόν ("Εργασιακός μεσαίωνας εκπαιδευόμενων σκλάβων"). Πρόκειται για την στρατηγική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η οποία εξυπηρετεί την τάση σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης της εργατικής τάξης μέσω μιας πολιτικής αλλαγών (φυσικά, εις βάρος των εργαζομένων) στις εργασιακές σχέσεις, μείωσης των μισθών σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, ιδιωτικοποιήσεων στους ευαίσθητους εθνικά τομείς (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές κλπ), εμπορευματοποίησης των απαιτούμενων κοινωνικών υπηρεσιών (παιδεία, υγεία, ασφάλιση κλπ) και ούτω καθ' εξής.

Αυτή η στρατηγική δεν καθορίστηκε ούτε από την πρόσφατη οικονομική κρίση ούτε από την υπερχρέωση ορισμένων κρατών-μελών της Ε.Ε., αφού είχε χαραχθεί πολύ νωρίτερα. Στόχος της είναι η προσαρμογή της υπάρχουσας εργατικής νομοθεσίας (μισθοί, ωράρια, επιδόματα κλπ) στις νέες συνθήκες της διεθνούς αγοράς εργασίας. Δηλαδή, μιας αγοράς όπου η αξία της εργασίας έχει ευτελιστεί μετά την μαζική είσοδο φθηνότερης εργασίας από την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία, άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής κλπ.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι η υλοποίηση των κεφαλαιοκρατικών σχεδίων διευκολύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από την κατάρρευση των κομμουνιστικών κρατών στα τέλη του περασμένου αιώνα. Από την στιγμή που εξέλειπε ο φόβος της "αρκούδας", το έδαφος έμεινε ανοιχτό για την επέλαση των "λύκων". Παράλληλα, τροφή για τους "λύκους" αυτούς απετέλεσαν τα εκατομμύρια των εργαζομένων οι οποίοι, όντας αλλοιώς μαθημένοι, μπήκαν μαζικά στο -πρωτόγνωρο γι' αυτούς- σύστημα "μισθωτή εργασία - κεφάλαιο" κι έγιναν βορά του.

Θα συνεχίσουμε.

Κάποιος να τον μαζέψει!

Μεταξύ όσων "διέπραξε" ο πρωθυπουργός στην Θεσσαλονίκη, υπάρχουν ένα πολύ καλό κι ένα τέλειο.

Πρώτα. το πολύ καλό: "Θα κάνουμε τα πάντα για να μείνουμε στο ευρώ"!

Βέβαια, δεν ανέλυσε αυτό "τα πάντα" και μας αφήνει με τις υποψίες. Τί θα κάνουμε, δηλαδή; Θα δουλεύουμε τζάμπα; Θα στήσουμε κώλο στο Σύνταγμα; Θα πουλήσουμε από ένα νεφρό ο καθένας; Θα κλείσουμε τα νοσοκομεία για να γλιτώσουμε τα έξοδα περίθαλψης των ασθενών; Θα δέσουμε μια πέτρα στον λαιμό και θα φουντάρουμε στο πέλαγος; Θα καταργήσουμε τελείως τις συντάξεις; Θα διαλύσουμε ολοκληρωτικά την δημόσια εκπαίδευση κι ας μάθει γράμματα όποιος και όπως μπορεί, έστω με μια σύγχρονη μορφή "κρυφού σχολειού";

Άντε, ρε πρωθυπουργάρα, βγάλε μια διευκρινιστική εγκύκλιο να μας λυθούν οι απορίες, γιατί αυτό το "τα πάντα" που είπες μάς έχει αφήσει σε αγωνία...

Και τώρα, το τέλειο: "Θα αγωνιστώ να υπάρχει ένας εργαζόμενος σε κάθε οικογένεια"! 

Συγκλονιστικό δεν είναι; Και γαμώ τις δεσμεύσεις λέμε! Μόνο που και πάλι δεν μας έδωσε αναλυτικές εξηγήσεις ο πρωθυπουργός μας. Δηλαδή, ένας εργένης ή μια γεροντοκόρη που δεν έχουν οικογένεια, δεν θα έχουν δουλειά; Αλλά και στην περίπτωση της οικογένειας χρειάζονται διευκρινήσεις. Ας πούμε, στη δική μου οικογένεια όπου είμαι μόνον εγώ με την γυναίκα μου, πάει καλά, θα έχει δουλειά ο ένας. Τί θα γίνει, όμως, σε μια οικογένεια με 4 παιδιά, όπου τα δυο μεγάλα σπουδάζουν; Πάλι ο ένας θα έχει δουλειά ή θα προβλέπεται και προσαύξηση ανάλογη με τον αριθμό των παδιών; Αλλά κι όταν λέει ο πρωθυπουργός "ένας εργαζόμενος", πώς τον εννοεί; Πλήρους απασχολήσεως ή ωρομίσθιο με επιχειρησιακή σύμβαση;

Να γιατί λέω ότι χρειάζεται επειγόντως μια διευκρινιστική εγκύκλιος, η οποία να εξηγεί αναλυτικά τις μεγαλεπήβολες δεσμεύσεις της πρωθυπουργάρας μας.

Αυτά είναι τα ωραία, άμα έχεις σοσιαλιστή πρωθυπουργό.

Κάποιος να τον μαζέψει, μωρέ! Επειγόντως!

"Ληξιπρόθεσμα δάνεια"

Πότε ήταν η τελευταία φορά που διαβάσατε ένα βιβλίο και σας έμεινε η αίσθηση ότι γράφτηκε μόλις το ίδιο πρωί; Πότε ήταν η τελευταία φορά που αγαπήσατε τον "μπάτσο" πρωταγωνιστή, έστω κι αν σιχαινόσαστε την λέξη "αστυνομία" και τα παραγωγά της; Πότε ήταν η τελευταία φορά που τελειώνοντας ένα βιβλίο ζηλέψατε τον συγγραφέα και σκεφτήκατε ότι θα θέλατε να ήσασταν εσείς στη θέση του; Πότε ήταν η τελευταία φορά που ένα αστυνομικό μυθιστόρημα σάς έκανε ταυτόχρονα και αναγνώστη αλλά και σκηνοθέτη, μιας και ολόκληρη η δράση του περνούσε ταυτόχρονα ως ανάγνωσμα μπροστά από τα μάτια σας και ως ταινία μέσα στο μυαλό σας; Και πότε ήταν η τελευταία φορά που, μόλις τελειώσατε ένα βιβλίο, τρέξατε αμέσως στο βιβλιοπωλείο για να προμηθευτείτε και τα υπόλοιπα βιβλία του ίδιου συγγραφέα;

Μη ψάχνεστε. Μπορώ να σας εγγυηθώ ότι όλα αυτά μπορούν να σας συμβούν αμέσως μόλις πάρετε στα χέρια σας το αστυνομικό μυθιστόρημα "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" του Πέτρου Μάρκαρη. Όχι πως τα υπόλοιπα δημιουργήματα του Μάρκαρη υστερούν αλλά η δράση σε τούτο το βιβλίο εκτυλίσσεται στην μ.μ. (μετά μνημόνιο) εποχή. Έτσι, το μυθιστόρημα είναι εξαιρετικά σύγχρονο και σε αρκετά σημεία του δίνει την εντύπωση του ρεπορτάζ.

Πρωταγωνιστής είναι και πάλι το ιδιοφυές δημιούργημα του Μάρκαρη, ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος. Οι συγκρίσεις με τον αστυνόμο Μπέκα του Γιάννη Μαρή είναι αναπόφευκτες αλλά αδύνατες. Ο "σοφιστικέ" Μπέκας δεν έχει καμμία σχέση με τον απολύτως "καλτ" Χαρίτο, ο οποίος τρελλαίνεται για τα γεμιστά της γυναίκας του, διατηρεί ερωτική σχέση με το αρχαιολογικού ενδιαφέροντος Μιραφιόρι του, δεν διαβάζει παρά μόνο...λεξικά και απολαμβάνει την συναναστροφή του με έναν αμετανόητο κομμουνιστή με τον οποίο είχαν πρωτοσυναντηθεί στα κρατητήρια επί χούντας. Την ώρα που ο Μπέκας σφίγγεται στα κοστούμια και τις γραβάτες του, ο Χαρίτος απολαμβάνει τους -απαγορευμένους για λόγους υγείας- πιτόγυρους και, μάλιστα, από το λαδόχαρτο για να τρέχουν τα ζουμιά.

Στα "Ληξιπρόθεσμα δάνεια", ο Μάρκαρης επιλέγει να πλέξει την ιστορία του γύρω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, σε μια χώρα που βουλιάζει στο...μνημόνιο. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι "η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά είναι κρίση ενός πολιτικού συστήματος, που όλοι ανεχτήκαμε". Προσθέτει όμως με νόημα ότι "αυτό μπορεί να σημαίνει ότι όλοι έχουμε ένα μερίδιο ευθύνης, αλλά με τίποτα δεν σημαίνει ότι όλοι μαζί τα φάγαμε". Στο βιβλίο αναγνωρίζει ο αναγνώστης πολλές από τις θυμωμένες ή χιουμοριστικές συζητήσεις που κάνουμε τελευταία ενώ τα εγκλήματα των τραπεζιτών συνεχίζονται και μέχρι το τέλος αναρωτιέσαι αν πρόκειται για νέα μορφή τρομοκρατίας ή ... Μόνο που ο Μάρκαρης πάει πάντα την κουβέντα ένα βήμα πιο πέρα:

"Όταν διαβάζω στις εφημερίδες για ιδιωτικοποιήσεις, δεν ξέρω αν θα πρέπει να βάλω τα γέλια ή τα κλάματα, κύριε αστυνόμε", λέει ένας πρώην τραπεζικός στον Χαρίτο. "Υπάρχει ένα μύθος που λέει ότι το δημόσιο στην Ελλάδα είναι υπό διάλυση, γι' αυτό πρέπει να πάνε όλα στους ιδιώτες. Μύθος, κύριε αστυνόμε. Και ο ιδιωτικός φορέας είναι εξίσου χάλια, όπως και ο δημόσιος. Είναι μία η άλλη. Πέρασα από τράπεζα και ξέρω".

Μέσα σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, εμφανίζεται ένας δολοφόνος, ο οποίος καθαρίζει, τον έναν μετά τον άλλον, ανθρώπους που εμπλέκονται με την διακίνηση του χρήματος και με την δημιουργία του "πλούτου χωρίς εργασία". Παράλληλα, κάποια άγνωστη οργάνωση γεμίζει την Αθήνα με αφίσσες, οι οποίες καλούν όσους χρωστούν στις τράπεζες να σταματήσουν τις πληρωμές τους. Και τα πράγματα αγριεύουν όταν ο δολοφόνος χτυπάει στέλχος ξένης τράπεζας, γεγονός που ανακατεύει και τις ξένες υπηρεσίες στα πόδια της ελληνικής αστυνομίας.

Η τέχνη της πλοκής είναι παιχνιδάκι για τον Μάρκαρη. Γι' αυτό και τα μυθιστορήματά του κυκλοφορούν σε 20 χώρες. Στην Ελλάδα, την ευθύνη έχουν οι εκδόσεις "Γαβριηλίδης". Τα "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" απαιτούν κάπου 20 ευρώ για να τα αποκτήσετε αλλά, πιστέψτε με, όχι μόνο δεν θα λυπηθείτε ούτε μια δεκάρα απ' αυτό το εικοσάρικο αλλά θα αισθανθείτε έτοιμοι να ξοδέψετε άλλα τόσα για κάποια άλλη ιστορία τού αστυνόμου Χαρίτου.

"Στην Ιστορία"

Λογάριαζα να ξεκινήσω σήμερα μια σειρά κειμένων για το μέλλον της Ευρωζώνης, μα ένα βιβλιαράκι που έπεσε χτες στα χέρια μου -και σχεδόν με ξενύχτισε- μου χάλασε τα σχέδια. Ήταν ένα μικρό, ταπεινό βιβλιαράκι με τα ποιήματα του λαϊκού ποιητή Φώτη Αγγουλέ, για την προσωπικότητα του οποίου θα αφιερώσω ξεχωριστό σημείωμα. Σήμερα θέλω μόνο να αντιγράψω ένα ποίημά του, το οποίο θεωρώ ότι ταιριάζει γάντι στον σημερινό ευρωϊμπεριαλισμό και την μεταναστευτική του πολιτική. Το "Στην Ιστορία" προκαλεί ρίγη με την φρεσκάδα του και το αφιερώνω τόσο στους "δημοκράτες" εμπνευστές τής Frontex όσο και στους ντόπιους "σοσιαλιστές" συνοδοιπόρους τους:

Έλληνες ήρθαν πάλι…

Η θάλασσα τούς ξέβρασε στις ανατολικές αχτές,

προχτές.

Βγήκαν πνιγμένοι στη στεριά και παραμορφωμένοι,

πρησμένοι σαν τουμπιά και μελανοί,

μα όσο κι αν τόκρυψε η νυχτιά το δράμα τους να μη φανεί,

το νόημα βγαίνει.

Τον ξέρομε τον ένοχο, είναι γνωστή η αιτία…

Στα φαγωμένα μάτια τους κοίταξε μέσα και θα δεις

μια χαλασμένη πολιτεία.

Μα μην τους θάψετε, γιατί, θα χάσει σχήμα η Φρίκη.

Κι όταν γραφτεί η ευγενικιά φασιστικιά ιστορία,

έτσι, πρησμένους, βάλτε τους κι αυτούς σε μια προθήκη.

Υστερόγραφο: Δεν με χαλάει καθόλου εκείνο το "Έλληνες" με το οποίο αρχίζει το ποίημα. Ούτε με χαλάει ούτε με εμποδίζει να σκέφτομαι συνειρμικά λέξεις όπως "Άνθρωποι", "Ψυχές", "Αδέλφια"... Άλλωστε, στην αρένα του Κολοσσαίου, το "morituri te salutamus (= οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούμε)" απευθυνόταν στον αυτοκράτορα από "Ρωμαίους" όλων των φυλών.

Ποιά δημοκρατία;

Είναι αδύνατον πλέον να παρακολουθήσω τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων δίχως η πίεσή μου να χτυπήσει κόκκινο όποτε ακούω, είτε από τους ίδιους τους τηλεδημοσιογραφίσκους είτε από τους -προσεκτικά επιλεγμένους- καλεσμένους τους, να γίνεται αναφορά στην "κοινοβουλευτική δημοκρατία". Σ' αυτή την δημοκρατία, την οποία όλοι αυτοί κάνουν πως την σέβονται ως το πιο ιερό των ιερών αλλά που εγώ επιμένω να την αποκαλώ απλώς "δημοκρατία ΤΟΥΣ".

Η.όρος "κοινοβουλευτική δημοκρατία", λοιπόν, είναι απολύτως υποκριτικός, αφού δεν μιλάμε ούτε για κοινοβουλευτική (μιας κι οι βουλευτές δεν συν-σκέπτονται αλλά, απλώς, ψηφίζουν με όρους κομματικής νομιμοφροσύνης) ούτε  για δημοκρατία. Κάποιοι χρησιμοποιούν τον όρο "κληρονομική κομματοκρατία", αλλά δεν θέλω τώρα να τον σχολιάσω. Θέλω μόνο να αναρωτηθώ για ποια δημοκρατία μιλάμε. Γι' αυτήν όπου η δύναμη του λαού περιορίζεται μόνο στο να οδηγείται κάθε τέσσερα χρόνια στις κάλπες ίσα-ίσα για να επικυρώσει τις αποφάσεις που έχουν παρθεί ερήμην του; Και, μάλιστα, αυτός ο λαός οδηγείται στην κάλπη όντας ιδεολογικά χειραγωγημένος και διαρκώς υπό το κράτος εκβιασμών, μεθόδων πολιτικής τρομοκρατίας, εξαπάτησης, εξαγοράς συνειδήσεων, διαπαιδαγωγημένος από τα γεννοφάσκια του να βλέπει την επιφάνεια των πραγμάτων και κυρίως να θεωρεί φυσικό και αιώνιο το καθεστώς της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Αυτή η παρωδία ονομάζεται δημοκρατία! Αλλά ποιά δημοκρατία καταργεί κάθε λαϊκό δικαίωμα στην εργασία, στην μόρφωση, στην αξιοπρεπή ζωή, στην υγεία, στην ασφάλεια των γηρατειών, στο καθαρό περιβάλλον; Ποιά δημοκρατία βγάζει όλες τις απεργίες παράνομες; Ποιά δημοκρατία διασύρει κάθε ταξική συλλογική διαμαρτυρία; Ποιά δημοκρατία στήνει "αγροτοδικεία" ή "μαθητοδικεία" ή "εργατοδικεία" όποτε ξεσηκώνονται αγρότες ή μαθητές ή εργάτες; Σε ποιά δημοκρατία η δικαιοσύνη συστρατεύεται με την εργοδοσία στον απηνή διωγμό της συνδικαλιστικής δράσης; Ποιά δημοκρατία εξευτελίζει και καταρρακώνει κάθε έννοια κοινωνικού κράτους; 

Η αστική "κοινοβουλευτική δημοκρατία" δείχνει έντονα την φθορά και την παρακμή της στις σημερινές συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης. Η ανάμειξη βουλευτών και υπουργών σε διαφόρων ειδών σκάνδαλα, η λαϊκή διαπίστωση ότι οι "εκπρόσωποι του λαού" παίζουν παιχνίδια πίσω από τις πλάτες του, καθώς και η σαπίλα της εξαγοράς και της κερδοσκοπίας που κυριαρχεί σε πλήθος κρατικών υπηρεσιών, δικαιολογημένα επισύρουν την λαϊκή αγανάκτηση. Από την άλλη, η εξήγηση της καπιταλιστικής κρίσης όχι ως τέτοιας, αλλά ως αποτέλεσμα μη πραγματικών αιτιών (χρέη, μίζες, καταχρήσεις κ.ά.) οδηγεί στη διαμόρφωση απόψεων μιας ηθικιστικής απόρριψης του κοινοβουλίου, που εκφράζεται με το σύνθημα "έξω οι κλέφτες", συμπαρασύροντας κλέφτες και μη κλέφτες και βάζοντας αστούς και μη αστούς πολιτικούς στον ίδιο ντορβά.

Ας μείνουμε λίγο σ' αυτούς τους τελευταίους, οι οποίοι, με το σύνθημα "έξω οι κλέφτες", θεωρούν ότι στη θέση των "κλεφτών" πρέπει να έρθουν οι τίμιοι για να ορθοποδήσει και ο λαός. Η συγκεκριμμένη καραμέλλα έχει γίνει πολύ της μόδας τώρα τελευταία, αφού πιπιλίστηκε κατά κόρον από άτομα ευρύτερης αποδοχής (π.χ. Θεοδωράκης, Λαζόπουλος κλπ). Δεν θα αμφισβητήσω την ειλικρινή προαίρεση όλων αυτών αλλά είμαι πεπεισμένος ότι αυταπατώνται. Προφανώς, δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι και ο πιο τίμιος και ηθικός αστός πολιτικός εφαρμόζει -έστω και άθελά του- την κεντρικά επιλεγμένη αντιλαϊκή πολιτική, είτε ανήκει σε κάποιο από τα αστικά κόμματα είτε εμφανίζεται ως ανεξάρτητος. Βλέπετε, ο κάθε αστός πολιτικός δεν μπορεί παρά να υπερασπίζεται την αστική του ιδεολογία. Αλλά αυτή ακριβώς η αστική ιδεολογία είναι που χαράσσει εκείνη την πολιτική η οποία εξυπηρετεί τα σχέδια τόσο της άρχουσας τάξης όσο και του κεφαλαίου.

Για να τελειώνουμε με τις παρανοήσεις, ας συνειδητοποιήσουμε ότι νόμιμο για το λαό (άρα, δημοκρατικό) είναι ό,τι εκφράζει το πραγματικό του συμφέρον και όχι οι νόμοι που ψηφίζουν τα αστικά κόμματα. Η ιστορία δεν τελειώνει στην καπιταλιστικής δομής κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η αστική εξουσία εγκαθιδρύθηκε μέσα από επαναστάσεις, στις οποίες κυριαρχούσε το σύνθημα "νόμος είναι το δίκιο της νέας ανερχόμενης τάξης". Από τότε, κάθε λαϊκή δράση διεκδίκησης όλο και με κάποια "νομιμότητα" συγκρουόταν, όλο και κάποια "νομιμότητα" ανέτρεπε. Αλλά αυτή η πάλη κι αυτή η σύγκρουση έσπρωξαν μπροστά τον κόσμο. Κι αυτές είναι που, τελικά, θα δώσουν στην εργατική τάξη την θέση που της ανήκει, σε μια πραγματική δημοκρατία. Την δημοκρατία ΜΑΣ.

Νόμος είναι το δίκαιο του ισχυρότερου

Αν υπάρχει ένας απαράβατος κανόνας, σχετικός με την δικαιοσύνη, δεν είναι ούτε το απαράδεκτο "dura lex sed lex" (δηλαδή: σκληρός νόμος αλλά νόμος) ούτε το ανερμάτιστο "οι αποφάσεις της δικαιοσύνης πρέπει να είναι σεβαστές από όλους" (αν ίσχυε κάτι τέτοιο, δεν θα έπρεπε να επιτρέπονταν οι εφέσεις!). Ο μόνος απαράβατος κανόνας είναι ο γνωστός κανόνας της ζούγκλας: "νόμος είναι το δίκαιο του ισχυρότερου".

Με αφορμή τα όσα γίνονται εδώ και μήνες στην Λιβύη, θέλω να διατυπώσω μερικές σκέψεις γύρω από το πώς αντιλαμβάνεται ο δυτικός πολιτισμός (δηλαδή, ο ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός) την έννοια της δικαιοσύνης. Θα μπορούσα να ξεκινήσω από την δίκη της Νυρεμβέργης, όπου κανένας πολιτικός ή στρατιωτικός των νικητών δεν θεωρήθηκε απαραίτητο να καθήσει στο εδώλιο, λες και μόνο οι ναζί προέβησαν σε εγκλήματα πολέμου. Επίσης, θα μπορούσα να αναφερθώ σε όσα ακολούθησαν την διάλυση της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας, όταν μόνο ο Μιλόσεβιτς (και οι συν αυτώ σέρβοι Κάρατζιτς, Μλάντιτς κλπ) θεωρήθηκαν δράστες εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, ενώ κάτι άλλα διακεκριμμένα τσογλάνια (π.χ. ο κροάτης Τούτζμαν, ο βόσνιος Ιζετμπέκοβιτς, ο αλβανοκοσσοβάρος Θάτσι κλπ) έμειναν στο απυρόβλητο.

Δεν υπάρχει λόγος να γυρίσω τόσο πίσω, μιας και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Θα περιοριστώ σε δυο εφετεινά περιστατικά. Ήδη ανέφερα το πρώτο: τα γεγονότα στην Λιβύη και η περίπτωση Καντάφι. Θα ξεκινήσω, όμως, από το δεύτερο: την δολοφονία του Μπιν Λάντεν.

Η αλήθεια είναι ότι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν δεν είχε συμπάθειες στον μη μουσουλμανικό κόσμο. Κι αν υπήρχαν κάποιοι που έλεγαν καλά λόγια γι' αυτόν, δεν το έκαναν από συμπάθεια στην Αλ Κάιντα αλλά από αντιαμερικανισμό. Όμως, αυτοί οι "χειροκροτητές" δεν καταλάβαιναν ότι ο τυφλός και ανερμάτιστος αντιαμερικανισμός τους έλυνε τα χέρια των "γερακιών" στον περίφημο "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας".

Όταν ο Τζωρτζ Μπους ο βλακίστερος δήλωνε για τον Μπιν Λάντεν "καταζητείται νεκρός ή ζωντανός", ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το τέλος του αρχηγού της Αλ Κάιντα θα θύμιζε Φαρ Ουέστ. Αυτή την έκφραση χρησιμοποίησε ο ισπανός καθηγητής Αντόνιο Ρεμίρο, μιλώντας για την εκτέλεση του Μπιν Λάντεν. "Θυμίζει Φαρ Ουέστ", είπε και συμπλήρωσε: "πιστεύω ότι χάνουμε τις ίδιες μας τις αξίες, εν μέσω μεγάλων λαϊκών πανηγυρισμών". Ο πρώην δυτικογερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ, τον οποίο δεν μπορεί κανένας να κατηγορήσει ως συμπαθούντα τον Μπιν Λάντεν, ήταν πιο κατηγορηματικός, λέγοντας ότι "πρόκειται για πεντακάθαρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου".

Η αλήθεια είναι ότι, στην περίπτωση Μπιν Λάντεν, οι ΗΠΑ ενήργησαν ως αστυνομικός, δικαστής και δήμιος, αν και ουδέποτε έγινε οποιαδήποτε δίκη. Καταδίκασαν τον αντίπαλό τους με συνοπτικές διαδικασίες και, σύμφωνα με όσα οι ίδιοι οι αμερικανοί παραδέχτηκαν, τον εκτέλεσαν εν ψυχρώ. Η Le Monde, μάλιστα, δεν δίστασε να υποστηρίξει ότι "ο θάνατος του αρχηγού της Αλ Κάιντα μοιάζει με εξωδικαστική εκτέλεση, σύμφωνα με τους ειδικούς του δικαίου".

Αξίζει να σημειώσουμε ότι, ακόμη κι αν συλλαμβανόταν ο Μπιν Λάντεν, δεν θα μπορούσε να προσαχθεί στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης ως κατηγορούμενος για το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, επειδή η ισχύς αυτού του δικαστηρίου άρχισε το 2002. Τι θα τον έκαναν, λοιπόν, οι αμερικανοί, αν το συνελάμβαναν; Θα τον πήγαιναν στο Γκουντάναμο και θα έβαζαν ακόμη μια σκοτούρα στο κεφάλι τους; Τον καθάρισαν κι ησύχασαν. Αφήστε δεν που έτσι μπόρεσαν να κάνουν και προπαγάνδα υπέρ του Γκουαντάναμο και των βασανιστηρίων, ισχυριζόμενοι ότι με αυτά τα βασανιστήρια μπόρεσαν να αποσπάσουν κρίσιμες πληροφορίες για το κρησφύγετο του ηγέτη της Αλ Κάιντα!

Αν, όμως, για τον Μπιν Λάντεν δεν έγινε πολύς λόγος, με την Λιβύη οι δυτικοί σύμμαχοι τα έχουν βρει μπαστούνια. Βλέπετε, οι προσπάθειες του ΝΑΤΟ να σκοτώσει τον Καντάφι είναι απροκάλυπτα παράνομες, μιας και, όπως δήλωσε ο ίδιος ο βρεττανός πρωθυπουργός Ντέηβιντ Κάμερον "η απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ρητά δεν παρέχει την νομική εξουσιοδότηση για δράση που αποσκοπεί στην απομάκρυνση του Καντάφι με στρατιωτικά μέσα"(!) Όμως, παρά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού του, ο βρεττανός υπουργός αμύνης Λίαμ Φοξ δεν διστάζει να δηλώσει δημοσίως ότι "η δολοφονία του Καντάφι είναι μια πιθανότητα".

Στις 15 του περσμένου Απρίλη, οι περισσότερες ευρωπαϊκές εφημερίδες δημοσίευσαν ένα άρθρο, το οποίο συνυπογράφουν ο Ομπάμα, ο Κάμερον και ο Σαρκοζύ. Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου αποτελεί μνημείο διακήρυξης παραβίασης της διεθνούς νομιμότητας. Απολαύστε μερικά αποσπάσματα: 

"Το καθήκον και η εντολή μας, βάσει της απόφασης 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν είναι να απομακρύνουμε τον Καντάφι με την βία... Είναι αδύνατον όμως να φανταστούμε ένα μέλλον για την Λιβύη με τον Καντάφι στην εξουσία... Οποιαδήποτε συμφωνία τον αφήσει στην εξουσία θα οδηγούσε σε περαιτέρω χάος και ανομία... Ο Καντάφι πρέπει να φύγει και να φύγει για πάντα!"

Δηλαδή, οι μάγκες "δημοκράτες", ξεκινούν με την απόφαση του ΟΗΕ αλλά στην πορεία δηλώνουν ευθαρσώς ότι την γράφουν στα παπάρια τους. Επειδή έτσι γουστάρουν, ως ισχυροί, αναιρούν την διεθνή νομιμότητα και αναδεικνύουν την δική τους θέληση ως υπέρτατο νόμο στις διεθνείς σχέσεις. Φαίνεται πως αρκεί να έχεις την απαραίτητη ισχύ για να διατηρείς το "νόμιμο" δικαίωμα να κηρύττεις πόλεμο εναντίον όποιας χώρας δεν γουστάρεις την κυβέρνηση!

Κι όσο σκέφτομαι ότι εκείνος ο βλάκας κήρυξε τον πόλεμο στο Ιράκ για να κάνει "εξαγωγή δημοκρατίας", βγάζω φλύκταινες...