Τον Μάρτιο του 2012 πραγματοποιείται στο Βουκουρέστι η πρώτη περιφερειακή συνάντηση των κρατών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Εκεί, στις 29 του μηνός, η Analysys Mason παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα έρευνα την οποία είχε υλοποιήσει για λογαριασμό τού ελληνικού υπουργείου μεταφορών, επικοινωνιών και δικτύων. Συγκεκριμένα, το υπουργείο είχε αναθέσει στην Analysys Mason να ετοιμάσει μια μελέτη προκειμένου να υπολογιστούν τα έσοδα του δημοσίου από δυο δημοπρασίες δεκαπενταετών παραχωρήσεων: των συχνοτήτων ψηφιακής τηλεόρασης και του φάσματος συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας. Η παρουσίαση της μελέτης βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο (1st CEE regional meeting Bucarest 29/3/2012) και αξίζει τον κόπο να της ρίξουμε μια ματιά.
Σύμφωνα με την μελέτη, από την παραχώρηση του φάσματος συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας (το ψηφιακό μέρισμα, δηλαδή), το κράτος θα μπορούσε να εισπράξει από 291,5 εκατ. ευρώ (τιμή με την οποία έκανε την αντίστοιχη παραχώρηση η Πορτογαλία) μέχρι και 406,8 εκατ. ευρώ (μέσος όρος των μέχρι τότε αντίστοιχων δημοπρασιών σε όλη την Ευρώπη). Ο κρατικός προϋπολογισμός κατέγραψε ως προσδοκώμενο έσοδο τα 291,5 εκατ. ενώ η εκτίμηση της εταιρείας ήταν 380,5 εκατ. και δεν έπεσε έξω. Από τον διαγωνισμό που ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2014, το κράτος εισέπραξε από τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας 380,2 εκατ. ευρώ.
Ανοίγουμε παρένθεση. Το ψηφιακό μέρισμα και οι ψηφιακές συχνότητες έχουν παραχωρηθεί στο ΤΑΙΠΕΔ. Κατά συνέπεια, τα ως άνω 380,2 εκατ. ευρώ πήγαν ατόφια στην αποπληρωμή του χρέους και δεν διατέθηκαν ούτε για παιδικούς σταθμούς ούτε για προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού. Ο νοών νοείτω κι εμείς κλείνουμε την παρένθεση και συνεχίζουμε.
Πάμε τώρα στο ζουμί. Από την μελέτη, προκύπτει ότι η αξία της αγοράς των συχνοτήτων ψηφιακής τηλεόρασης είναι περίπου δυόμισυ φορές μεγαλύτερη από εκείνη του ψηφιακού μερίσματος κινητής τηλεφωνίας. Επομένως, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι απ' αυτή την πώληση θα έπρεπε να εισπράξουμε περί τα 950 εκατομμύρια. Ακόμη κι αν δειχνόμασταν μετριοπαθείς και υιοθετούσαμε προβλέψεις επιπέδου Πορτογαλίας, θα έπρεπε να περιμένουμε κάτι λιγώτερο από 750 εκατομμύρια. Και όμως, η ΕΕΤΤ προκήρυξε τον διαγωνισμό με τιμή εκκίνησης μόλις 18,39 εκατ., γνωρίζοντας ότι θα υπάρχει μόνον ένας υποψήφιος. Έτσι, το έγκλημα ολοκληρώθηκε και η Digea απέκτησε με 18,39 εκατ. κάτι που θα μπορούσε να πουληθεί κοντά στο δισεκατομμύριο.
Το σκάνδαλο δεν τελειώνει εδώ. Ενώ η κύρωση του διαγωνισμού και η απόφαση να αποδοθούν οι συχνότητες στην Digea δημοσιεύθηκαν στις 13/2/2014, ο ορισμός του κόστους σύμφωνα με τους μαθηματικούς τύπους αποφασίστηκε στις 30 Απριλίου 2014, μετά τη διαβούλευση που έγινε για το ζήτημα αυτό στις 20 Μαρτίου 2014. Η σχετική τροποποίηση της αρχικής σύμβασης δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β' 1676/24-06-2014. Με δυο λόγια: η ΕΕΤΤ παραχώρησε στην Digea τις συχνότητες τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο άρχισε μαζί της τις κουβέντες για τις τιμές και τον Ιούνιο της είπε πόσο να πουλάει το προϊόν που αγόρασε. Αν δεν βλέπετε κάτι ανώμαλο εδώ, επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας το συντομώτερο δυνατόν.
Έχω κι άλλο, μη βιάζεστε! Αν ρίξετε μια ματιά στην σύμβαση (στο ΦΕΚ που μόλις σας έδωσα), θα δείτε κάτι περίεργο. Άλλος τύπος χρησιμοποιείται για τις χρεώσεις των καναλιών εθνικής εμβέλειας και άλλος για τις χρεώσεις των περιφερειακών. Τα κανάλια εθνικής εμβελείας (δηλαδή, οι ιδιοκτήτες τής Digea) πληρώνουν ανάλογα με τη χωρητικότητα που παίρνουν σε κάθε ψηφιακή συχνότητα. Για να το πω πιο... επιστημονικά, τα μεγάλα κανάλια πληρώνουν την Digea ανάλογα με το πόσα Mbps χρησιμοποιούν. Τα περιφερειακά κανάλια, όμως, οι χαζοεπαρχιώτες, πληρώνουν ανάλογα και με τα Mbps που χρησιμοποιούν αλλά και ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε περιφέρειας.
Η παραπάνω "μικρή" λεπτομέρεια έχει δυο επιπτώσεις. Πρώτον, οι μικρότερες πληθυσμιακά περιοχές πληρώνουν περισσότερα χρήματα από τις πολυπληθέστερες (π.χ. αν ένα κανάλι τής Θήβας πλήρωνε ενάμισυ χιλιάρικο μηνιαίο ενοίκιο στην Digea, το αντίστοιχο ίδιου μεγέθους κανάλι τής Φλώρινας θα πλήρωνε τριάμισυ χιλιάρικα). Δεύτερον, αφού οι τιμές ορίζονται ανάλογα όχι μόνο με τον πληθυσμό κάθε περιοχής αλλά και με τις "επενδύσεις" της Digea (δηλαδή, με σταθερές παραμέτρους), αν αύριο κλείσει ένα κανάλι της π.χ. Πάτρας, η Digea θα επιμερίσει την "απώλειά" της στα υπόλοιπα κανάλια, αυξάνοντας το ενοίκιό τους ώστε να μαζέψει τα ίδια λεφτά. Αν αυτές δεν είναι ωραίες δουλειές, τότε ποιές είναι;
Κάπου εδώ λέω να ολοκληρώσω. Όχι πως δεν έχω κι άλλα να πω, όπως π.χ. για την πρόσφατη αδειοδότηση και τον περιβόητο "νόμο Παππά". Σκοπός μου δεν ήταν να φτιάξω διδακτορική εργασία αλλά να περιγράψω σε λίγα σημειώματα τους "προστάτες" της ελευθεροτυπίας και της ελευθερίας της έκφρασης στην δημοκρατία μας, τόσο από την πλευρά του κράτους όσο και από την πλευρά των καναλαρχών.
Πριν κλείσουμε, θα σας προσφέρω δυο κερασάκια: (α) στην μελέτη που αναφέραμε πρωτύτερα, η Analysys Mason υπολόγισε ότι αν τμήμα της μπάντας UHF που δίνεται στην ψηφιακή τηλεόραση, αποδιδόταν στην κινητή τηλεφωνία, το όφελος της ελληνικής οικονομίας σε βάθος εικοσαετίας θα μπορούσε να φτάσει τα 26,2 δισ. ευρώ επί πλέον και (β) η ΕΡΤ πληρώνει στην Digea ως ενοίκιο περισσότερα από δυόμισυ εκατομμύρια ετησίως αλλά οι ίδιοι οι εταίροι έχουν φεσώσει το δικό τους μαγαζί (Mega 800 χιλ., Σκάι 400 χιλ., Μακεδονία 320 χιλ. κλπ) ενώ το ΑΡΤ του Καρατζαφέρη χρωστάει σχεδόν ενάμισυ εκατομμύριο.
Αντί επιλόγου, διαλέγω μια φράση τού μεγάλου Ουμπέρτο Έκο: "Λοιπόν, στην εποχή μας, αν είναι να υπάρξει μια δικτατορία, αυτή πρέπει να είναι μια δικτατορία των μέσων ενημέρωσης και όχι μια πολιτική δικτατορία" (Umberto Eco, "In the Stranglehold of the Tycoon"). Την ίδια φράση θα την δείτε να αναπαράγεται και ως: "Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση". Το νόημα είναι ίδιο.
Σύμφωνα με την μελέτη, από την παραχώρηση του φάσματος συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας (το ψηφιακό μέρισμα, δηλαδή), το κράτος θα μπορούσε να εισπράξει από 291,5 εκατ. ευρώ (τιμή με την οποία έκανε την αντίστοιχη παραχώρηση η Πορτογαλία) μέχρι και 406,8 εκατ. ευρώ (μέσος όρος των μέχρι τότε αντίστοιχων δημοπρασιών σε όλη την Ευρώπη). Ο κρατικός προϋπολογισμός κατέγραψε ως προσδοκώμενο έσοδο τα 291,5 εκατ. ενώ η εκτίμηση της εταιρείας ήταν 380,5 εκατ. και δεν έπεσε έξω. Από τον διαγωνισμό που ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2014, το κράτος εισέπραξε από τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας 380,2 εκατ. ευρώ.
Ανοίγουμε παρένθεση. Το ψηφιακό μέρισμα και οι ψηφιακές συχνότητες έχουν παραχωρηθεί στο ΤΑΙΠΕΔ. Κατά συνέπεια, τα ως άνω 380,2 εκατ. ευρώ πήγαν ατόφια στην αποπληρωμή του χρέους και δεν διατέθηκαν ούτε για παιδικούς σταθμούς ούτε για προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού. Ο νοών νοείτω κι εμείς κλείνουμε την παρένθεση και συνεχίζουμε.
Πάμε τώρα στο ζουμί. Από την μελέτη, προκύπτει ότι η αξία της αγοράς των συχνοτήτων ψηφιακής τηλεόρασης είναι περίπου δυόμισυ φορές μεγαλύτερη από εκείνη του ψηφιακού μερίσματος κινητής τηλεφωνίας. Επομένως, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι απ' αυτή την πώληση θα έπρεπε να εισπράξουμε περί τα 950 εκατομμύρια. Ακόμη κι αν δειχνόμασταν μετριοπαθείς και υιοθετούσαμε προβλέψεις επιπέδου Πορτογαλίας, θα έπρεπε να περιμένουμε κάτι λιγώτερο από 750 εκατομμύρια. Και όμως, η ΕΕΤΤ προκήρυξε τον διαγωνισμό με τιμή εκκίνησης μόλις 18,39 εκατ., γνωρίζοντας ότι θα υπάρχει μόνον ένας υποψήφιος. Έτσι, το έγκλημα ολοκληρώθηκε και η Digea απέκτησε με 18,39 εκατ. κάτι που θα μπορούσε να πουληθεί κοντά στο δισεκατομμύριο.
Το σκάνδαλο δεν τελειώνει εδώ. Ενώ η κύρωση του διαγωνισμού και η απόφαση να αποδοθούν οι συχνότητες στην Digea δημοσιεύθηκαν στις 13/2/2014, ο ορισμός του κόστους σύμφωνα με τους μαθηματικούς τύπους αποφασίστηκε στις 30 Απριλίου 2014, μετά τη διαβούλευση που έγινε για το ζήτημα αυτό στις 20 Μαρτίου 2014. Η σχετική τροποποίηση της αρχικής σύμβασης δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β' 1676/24-06-2014. Με δυο λόγια: η ΕΕΤΤ παραχώρησε στην Digea τις συχνότητες τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο άρχισε μαζί της τις κουβέντες για τις τιμές και τον Ιούνιο της είπε πόσο να πουλάει το προϊόν που αγόρασε. Αν δεν βλέπετε κάτι ανώμαλο εδώ, επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας το συντομώτερο δυνατόν.
Έχω κι άλλο, μη βιάζεστε! Αν ρίξετε μια ματιά στην σύμβαση (στο ΦΕΚ που μόλις σας έδωσα), θα δείτε κάτι περίεργο. Άλλος τύπος χρησιμοποιείται για τις χρεώσεις των καναλιών εθνικής εμβέλειας και άλλος για τις χρεώσεις των περιφερειακών. Τα κανάλια εθνικής εμβελείας (δηλαδή, οι ιδιοκτήτες τής Digea) πληρώνουν ανάλογα με τη χωρητικότητα που παίρνουν σε κάθε ψηφιακή συχνότητα. Για να το πω πιο... επιστημονικά, τα μεγάλα κανάλια πληρώνουν την Digea ανάλογα με το πόσα Mbps χρησιμοποιούν. Τα περιφερειακά κανάλια, όμως, οι χαζοεπαρχιώτες, πληρώνουν ανάλογα και με τα Mbps που χρησιμοποιούν αλλά και ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε περιφέρειας.
Η παραπάνω "μικρή" λεπτομέρεια έχει δυο επιπτώσεις. Πρώτον, οι μικρότερες πληθυσμιακά περιοχές πληρώνουν περισσότερα χρήματα από τις πολυπληθέστερες (π.χ. αν ένα κανάλι τής Θήβας πλήρωνε ενάμισυ χιλιάρικο μηνιαίο ενοίκιο στην Digea, το αντίστοιχο ίδιου μεγέθους κανάλι τής Φλώρινας θα πλήρωνε τριάμισυ χιλιάρικα). Δεύτερον, αφού οι τιμές ορίζονται ανάλογα όχι μόνο με τον πληθυσμό κάθε περιοχής αλλά και με τις "επενδύσεις" της Digea (δηλαδή, με σταθερές παραμέτρους), αν αύριο κλείσει ένα κανάλι της π.χ. Πάτρας, η Digea θα επιμερίσει την "απώλειά" της στα υπόλοιπα κανάλια, αυξάνοντας το ενοίκιό τους ώστε να μαζέψει τα ίδια λεφτά. Αν αυτές δεν είναι ωραίες δουλειές, τότε ποιές είναι;
Κάπου εδώ λέω να ολοκληρώσω. Όχι πως δεν έχω κι άλλα να πω, όπως π.χ. για την πρόσφατη αδειοδότηση και τον περιβόητο "νόμο Παππά". Σκοπός μου δεν ήταν να φτιάξω διδακτορική εργασία αλλά να περιγράψω σε λίγα σημειώματα τους "προστάτες" της ελευθεροτυπίας και της ελευθερίας της έκφρασης στην δημοκρατία μας, τόσο από την πλευρά του κράτους όσο και από την πλευρά των καναλαρχών.
Πριν κλείσουμε, θα σας προσφέρω δυο κερασάκια: (α) στην μελέτη που αναφέραμε πρωτύτερα, η Analysys Mason υπολόγισε ότι αν τμήμα της μπάντας UHF που δίνεται στην ψηφιακή τηλεόραση, αποδιδόταν στην κινητή τηλεφωνία, το όφελος της ελληνικής οικονομίας σε βάθος εικοσαετίας θα μπορούσε να φτάσει τα 26,2 δισ. ευρώ επί πλέον και (β) η ΕΡΤ πληρώνει στην Digea ως ενοίκιο περισσότερα από δυόμισυ εκατομμύρια ετησίως αλλά οι ίδιοι οι εταίροι έχουν φεσώσει το δικό τους μαγαζί (Mega 800 χιλ., Σκάι 400 χιλ., Μακεδονία 320 χιλ. κλπ) ενώ το ΑΡΤ του Καρατζαφέρη χρωστάει σχεδόν ενάμισυ εκατομμύριο.
Αντί επιλόγου, διαλέγω μια φράση τού μεγάλου Ουμπέρτο Έκο: "Λοιπόν, στην εποχή μας, αν είναι να υπάρξει μια δικτατορία, αυτή πρέπει να είναι μια δικτατορία των μέσων ενημέρωσης και όχι μια πολιτική δικτατορία" (Umberto Eco, "In the Stranglehold of the Tycoon"). Την ίδια φράση θα την δείτε να αναπαράγεται και ως: "Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση". Το νόημα είναι ίδιο.