Το νόημα ύπαρξης των Ράμπο

Φαίνεται ότι τα απολυταρχικά καθεστώτα του παπαροπλανητάρχη και των συνοδοιπόρων του δεν μπορούν νσ ασκήσουν άλλη πολιτική από την ενίσχυση των στρατιωτικών-αστυνομικών μέτρων τα οποία αποκαλούν "αντιτρομοκρατικά". Έχω δε πλήρη συναίσθηση της λέξης "απολυταρχικά" που χρησιμοποίησα. Αν και κάπως τραβηγμένη, απεικονίζει θαυμάσια την στάση αυτών των καθεστώτων απέναντι σε όσους τολμούν να υψώσουν διαφορετική φωνή. Το σύνολο αυτών των "αντιτρομοκρατικών" μέτρων συνθέτει μια ομπρέλλα "κρατικής τρομοκρατίας" η οποία τρέφει αυτά τα καθεστώτα και τρέφεται από αυτά.

Όσοι διαμορφώνουν τέτοια πολιτική δεν βλέπουν παρά μόνο τα τρέχοντα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Στο εύλογο ερώτημα γιατί επιμένουν, αφού όπου κι αν επενέβησαν με τη βία δεν έλυσαν αλλά επιδείνωσαν τα προβλήματα, μια απάντηση έχουν: χρειάζονται κι άλλα κατασταλτικά μέτρα. Μονά-ζυγά δικά τους...

Φυσικά, ούτε οι κινητήριες δυνάμεις του δόγματος Μπους είναι τυφλές ούτε οι διαχειριστές τους είναι ηλίθιοι (παρεμπιπτόντως, οι "πλανητάρχες" μπορούν άνετα να είναι πανηλίθιοι αφού δεν είναι διαχειριστές αλλά θλιβερές καρικατούρες σε ρόλο εκτελεστικών οργάνων). Είναι κωμικοτραγικό να λέγεται ότι "χειρούργησαν" την Γιουγκοσλαβία για να την προστατέψουν από τις "εθνοκαθάρσεις", ότι ισοπέδωσαν το Αφγανιστάν για να το ανοικοδομήσουν ή ότι επί 14 χρόνια τώρα αφανίζουν το Ιράκ προκειμένου να το εκδημοκρατίσουν! Παράλληλα, όμως, είναι βλακώδες να πιστεύουμε ότι είναι τόσο κρετίνοι ώστε δεν έβλεπαν αυτό για το οποίο προειδοποιούσε ο κοινός νους. Ότι, δηλαδή, στο Ιράκ καραδοκούσε ένα νέο Βιετνάμ ή ότι στο Αφγανιστάν τους περίμενε ένα φιάσκο ολκής. Ή, ακόμα, ότι η στρατιωτική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας πολλαπλασιάζει τα χτυπήματα και σύντομα η Αλ Κάιντα θα αποκτήσει παραρτήματα σ' όλον τον κόσμο. Όχι, βέβαια! Μπορεί να υποτίμησαν κάποιες παρενέργειες των μέτρων τους (αν και προσωπικώς πολύ αμφιβάλλω ότι υποτίμησαν ο,τιδήποτε) αλλά είναι παντελώς αδύνατον αυτές οι διαστάσεις να βρίσκονταν τελείως εκτός των σεναρίων τους. Τα ήξεραν όλα, τα περίμεναν όλα. Αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν αλλοιώς επειδή μόνον έτσι επιβιώνουν, μόνον έτσι έχουν λόγο ύπαρξης.

Οι τελευταίες εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο επιβεβαίωσαν άλλη μια φορά ότι η επέμβαση των Ράμπο ένα αποτέλεσμα έχει: περιπλέκει τα πράγματα τόσο πολύ ώστε απαιτούνται κι άλλοι Ράμπο! Πέντε χρόνια στρατιωτική κατοχή στην περιοχή και η "εθνοκάθαρση" όχι μόνο δεν εξαλείφθηκε αλλά παίρνει νέες διαστάσεις. Ποια μέτρα έχουν τώρα σειρά; Πώς θα αντιμετωπιστεί η νέα κατάσταση; Με πυρ κατά βούληση κι όποιον πάρει ο χάρος; Γιατί κάτι μου λέει ότι αυτή η εμφυλιοπολεμική κατάσταση διατηρείται επειδή εξυπηρετούνται οι δυνάμεις που προανέφερα; Όπως ακριβώς εξυπηρετούνται από τις ολόιδιες καταστάσεις που επικρατούν και στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ.

Divide e rege. Διαίρει και βασίλευε. Βάλτους να φαγωθούν μεταξύ τους αρκεί να κάνουμε τη δουλειά μας. Από την Καμπούλ και τη Βαγδάτη ως την Παλαιστίνη και το Κοσσυφοπέδιο κι από το Κογκό και την Ρουάντα ως την Βενεζουέλα και την Κύπρο. Πούλα τους αντιτρομοκρατία, δημοκρατία, ελευθερία, ανεξαρτησία... Πούλα τους ό,τι θέλουν. Εμείς τα πόστα και τα πετρέλαια θέλουμε!

Όλα είναι σχεδιασμένα άψογα. Αρκεί να μην ξυπνήσουν κάποτε οι λαοί...

Η αυτοκτονία της "δημοκρατίας"

Το χτύπημα στο World Trade Center (το οποίο επιμένω να μην αποκαλώ "11η Σεπτέμβρη" και οι λόγοι είναι γνωστοί) αλλά και τα πιο πρόσφατα χτυπήματα (Καζαμπλάνκα, Ελ Ριάντ, Μόσχα, Χάιφφα, Κωνσταντινούπολη, Ιερουσαλήμ, Μαδρίτη) προκαλούν αποστροφή και απέχθεια απολύτως ίσες με εκείνες που προκαλεί η πρακτική της "κρατικής τρομοκρατίας" η οποία επιβάλλεται από κάποιες κυβερνήσεις με πρόσχημα τα αντίποινα. Αυτή η "κρατική τρομοκρατία" ψευδεπιγράφεται με τον όρο "αντιτρομοκρατικά μέτρα", συνίσταται δε σε πακέτα νόμων οι οποίοι ορίζουν νέα εγκλήματα , περιορίζουν τις πολιτικές ελευθερίες και μειώνουν τις εγγυήσεις προστασίας των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και ιδού το αποτέλεσμα:

Α) Στις 26/10/2001 το Κογκρέσσο ψήφισε έναν νόμο με την βολική ονομασία "Patriot Act (Πατριωτική Δράση)" από τα αρχικά των λέξεων "Provide Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism (παροχή κατάλληλων εργαλείων για την ανακάλυψη και πάταξη της τρομοκρατίας)". Ο νόμος αυτός: (1) δίνει υπερεξουσίες στην αστυνομία και τις υπηρεσίες πληροφοριών αμφισβητώντας ευθέως το "habeas corpus" που εγγυάται τις ατομικές ελευθερίες, (2) επιτρέπει την σύλληψη, μεταφορά και απομόνωση υπόπτων (ντόπιων ή ξένων) επ' αόριστον και (3) καταργεί κάθε εξουσιοδότηση από την δικαστική εξουσία για τη διενέργεια συλλήψεων, την παρακολούθηση τηλεφωνικών συνομιλιών και τον έλεγχο της επικοινωνίας μέσω ταχυδρομείου ή διαδικτύου.

Β) Στις 13/11/2001 ο παπαροπλανητάρχης υπέγραψε διάταγμα με το οποίο δημιουργήθηκαν ειδικά στρατιωτικά δικαστήρια ειδικά για ξένους πολίτες. Με βάση αυτό το διάταγμα δημιουργήθηκε το κάτεργο του Γκουαντανάμο.

Γ) Πρόσφτα, στις 2/1/2004, εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ το πρόγραμμα "US Visit" το οποίο υποχρεώνει όλους τους ξένους που φτάνουν στη χώρα (παρ' ότι έχουν βίζα) να φωτογραφίζονται και να τοποθετούν τους δείκτες των δυο χεριών τους σ' ένα μηχάνημα που "διαβάζει" δακτυλικά αποτυπώματα.

Δ) Άξιος παραστάτης του αρχιπαπάρα η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρεττανίας καταστρατήγησε κάθε έννοια ανθρώπινου δικαιώματος και υιοθέτησε το 2001 έναν νόμο ο οποίος επιτρέπει την κράτηση επ' αόριστον χωρίς απαγγελία κατηγορίας και χωρίς δίκη κάθε ξένου πολίτη που θεωρείται ύποπτος για την υπονόμευση της ασφάλειας της χώρας. Μάλιστα ο Ντέηβιντ Μπλάνκετ (υπουργός εσωτερικών) θέλει να επεκτείνει τον νόμο και στους βρεττανούς πολίτες τροποποιώντας τον ως εξής: οι ύποπτοι θα δικάζονται "προληπτικά" από ειδικά δικαστήρια χωρίς ενόρκους, δικηγόροι δε και δικαστές θα "επιλέγονται" από τις μυστικές υπηρεσίες ώστε να διευκολύνεται η καταδίκη των "υπόπτων"! Ο Μπλάνκετ εισηγήθηκε επίσης την τοποθέτηση ειδικών τσιπ στα διαβατήρια όπου θα αποθηκεύονται δακτυλικά και οπτικά αποτυπώματα. Και Κύριος οίδε τι άλλο θα αποθηκεύεται!

Ε) Σειρά πήρε η Γαλλία τόσο με τον νόμο Σαρκοζί το 2003 όσο και με τον νόμο Περμπαίν στις 11/2/2004. Ο δεύτερος νόμος καταγγέλθηκε από το σύνολο των δικηγορικών οργανώσεων γιατί θεσμοθετεί την προληπτική έρευνα (δηλαδή την οργανωμένη έρευνα ερήμην του ενδιαφερομένου), μια μυστική διαδικασία απεριόριστης διάρκειας άνευ ενστάσεως. Τα άτομα που συλλαμβάνονται θα κρατούνται στο αυτόφωρο επί 4 ημέρες και οι αστυνομικοί θα μπορούν να χρησιμοποιούν ειδικές τεχνικές έρευνας όπως: καταγραφή συνομιλιών, κατασκοπία, επιτήρηση ιδιωτικών χώρων με μικρόφωνα και κάμερες κλπ ενώ θα μπορούν να ερευνούν ακόμα και την νύχτα τα σπίτια οποιωνδήποτε θεωρούνται ύποπτοι έστω και εν απουσία τους.

Φυσικά, αφού βρέθηκε παπάς ας θάψουμε όσους προλάβουμε! Άλλο που δεν ήθελαν τα αντιδημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα του πλανήτη, έσπευσαν να "συμμορφωθούν". Κολομβία, Ινδονησία, Κίνα, Βιρμανία, Ουζμπεκιστάν, Πακιστάν, Τουρκία, Αίγυπτος, Κονγκό, Ιορδανία κλπ χαρακτηρίζουν με μεγάλη άνεση ως "τρομοκράτη" ή "φιλοτρομοκράτη" κάθε αντιφρονούντα ώστε να πνίξουν την αντιπολίτευση. Μ' όποιον δάσκαλο καθήσεις...

Οι δυτικές "δημοκρατίες", κατά παράδοση ελάχιστα ευαίσθητες στις παραβιάσεις οικονομικών ή κοινωνικών δικαιωμάτων, έθεταν ως βασική τους προτεραιότητα την υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων. Όμως, ο αντιτρομοκρατικός πυρετός και η συνακόλουθη υστερία τις οδηγεί με αργά αλλά σταθερά βήματα στην άρνηση αυτής της βασικής αρχής. Θεσμοθετώντας την έκτακτη κατάσταση ως φυσιολογική και αναβιβάζοντας την αστυνόμευση στο κέντρο της δομής του ευρύτερου συστήματος όλες αυτές οι ψευδεπίγραφες "δημοκρατίες" αυτοκτονούν μπροστά στα μάτια μας. Μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας παραμένει η αφύπνιση των πολιτών του κόσμου και η συνειδητοποίηση ότι κάτι άλλο εννοούμε όταν λέμε Δημοκρατία.

Ανθ' ημών... Παπαδιαμάντης

Συμπληρώθηκαν ήδη δυο εβδομάδες από την ημέρα των εκλογών. Ομολογώ ότι ένοιωσα ιδιαίτερη ευχαρίστηση βλέποντας, μέσα σ' αυτές τις 15 μέρες, να καταφθάνουν στην ηλεκτρονική μου διεύθυνση 4 επιστολές φίλων αυτής εδώ της σελίδας. Επιστολές οι οποίες λίγο-πολύ διατυπώνουν την ίδια απορία: "γιατί δεν γράφεις ένα σχόλιο για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση;"

Θέλω να κάνω μια γενική τοποθέτηση. Έχω σοβαρές επιφυλάξεις για το τι εννοούμε με τον όρο "τρέχουσα πολιτική κατάσταση". Θεωρώ ότι η οποιαδήποτε πολιτική κατάσταση δεν πρέπει να εξετάζεται μέσα σε στενά χρονικά πλαίσια επειδή δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν σοβαρές βραχυχρόνιες μεταβολές με τις παρούσες δομές. Με άλλα λόγια, δεν πιστεύω ότι η βάση του πολιτικού σκηνικού μπορεί να μεταβληθεί μέσα από οποιαδήποτε εκλογική διαδικασία. Δεν είναι, δηλαδή, δυνατόν να ανατραπεί μέσω εκλογών ένα σύστημα το οποίο προβλέπει εκλογές επειδή δεν είναι δυνατόν το οποιοδήποτε σύστημα να προβλέπει διαδικασία αυτοκατάργησής του. Σαφώς από την 7η Μαρτίου υπάρχουν νέα πολιτικά δεδομένα στον τόπο αλλά αν τα δει κανείς με ευρύτητα χρόνου (π.χ. μέσα στην ιστορία των τελευταίων 50 ή 30 ετών) τότε αυτομάτως το οποιοδήποτε "νέο" γίνεται παλιό, τετριμμένο και απόλυτα συμβατικό.

Θα μπορούσα, βέβαια, να διατυπώσω ορισμένες σκέψεις για τον καινούργιο τρόπο διαχείρισης της πολιτικής κατάστασης της χώρας. Θα μπορούσα, επίσης, να καταφύγω σε μερικούς λαϊκίζοντες και "πιασάρικους" αφορισμούς, όπως "ο λαός κάθε δέκα χρόνια ξεχνά τι σημαίνει δεξιά" ή "άλλαξε ο Μανωλιός..." κ.λ.π. Δεν κρύβω ότι τόσες μέρες έχω μουτζουρώσει κάμποσα χαρτιά με σημειώσεις, σκέψεις και σχόλια αλλά δεν ήθελα να επισημοποιήσω ο,τιδήποτε πριν καταλαγιάσει ο εκλογικός θόρυβος. Ίσως επειδή δεν ήθελα να συμμετέχω σε ένα κλίμα που μου θύμισε έντονα το κλίμα που επικρατεί κάθε φορά μετά από ένα επεισοδιακό ντέρμπυ Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού, όταν οι μεν νικητές πανηγυρίζουν (με τραγούδια, χορούς, βαρελότα και δηλώσεις "αποδείξαμε ποιος είναι ο καλύτερος") οι δε ηττημένοι αποσύρονται για να αναλύσουν τα αίτια της ήττας (πολλές φορές αλλάζουν και προπονητή αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση ο προπονητής είχε ήδη αλλάξει παραμονές του αγώνα).

Αντί, λοιπόν, να σχολιάσω καθ' οιονδήποτε τρόπο την "τρέχουσα πολιτική κατάσταση" προτιμώ να δώσω τον λόγο στον κυρ-Αλέξανδρο των Ελληνικών Γραμμάτων ο οποίος με τον δικό του, μοναδικό τρόπο κάνει ένα διαχρονικό σχόλιο περί πολιτικής και πολιτικών. Αφουγκραστείτε (άνευ σχολίων):

"Η γενεαλογία της πολιτικής είναι συνεχής και γνησία κατά τους προγόνους. Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκε την πείναν. Η πείνα πααρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου. Τότε και τώρα, πάντοτε η αυτή. Τότε δια της βίας, τώρα δια του δόλου...και δια της βίας. Πάντοτε αμετάβλητοι οι σχοινοβάται ούτοι Αθίγγανοι, οι γελωτοποιοί ούτοι πίθηκοι (καλώ δ' ούτω τους λεγομένους πολιτικούς). Μαύροι χαλκείς κατασκευάζοντες δεσμά διά τους λαούς εν τη βαθυζόφω σκοτία του αιωνίου εργαστηρίου των..."

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, "Οι Έμποροι των Εθνών"

Μεγάλα λόγια... παραμονή εκλογών!

Δεν είναι δυνατόν ν' αφήσω τη σημερινή μέρα να περάσει δίχως να γράψω δυο γραμμές. Μόνο που δεν έχω καμμιά διάθεση για φιλοσοφικές αναζητήσεις. Προτιμώ ν' αφήσω κάποιους άλλους να μιλήσουν. Ιδού, λοιπόν, δυο λόγια για τις εκλογές ειπωμένα σε άλλο ύφος:

• Για να γίνει αφέντης ο πολιτικός ποζάρει ως υπηρέτης. (Κάρολος Ντε Γκωλ, στρατάρχης και πρόεδρος της Γαλλίας)
• Αν οι εκλογές μπορούσαν να ανατρέψουν το σύστημα τότε το σύστημα δεν θα τις επέτρεπε. (Έμμα Γκόλντμαν, αναρχική σουφραζέτα)
• Οι πολιτικοί αλλοιώνουν το νόημα των λέξεων. Π.χ. κάνουν πόλεμο και μιλάνε για "απελευθέρωση"! Έτσι εξηγείται το πώς μπερδεύονται οι άνθρωποι και την ώρα των εκλογών ψηφίζουν ενάντια στα συμφέροντά τους. (Γκορ Βιντάλ, σύγχρονος φιλόσοφος)
• Τα περισσότερα ψέμματα οι άνθρωποι τα λένε μετά το κυνήγι, κατά την διάρκεια του πολέμου και πριν τις εκλογές. (Όθων φον Βίσμαρκ, ο "σιδηρούς καγκελάριος")
• Πολιτική είναι η τέχνη να πείθεις τους πλούσιους να χρηματοδοτούν τις προεκλογικές σου εκστρατείες με τις οποίες θα πείσεις τους φτωχούς να σε ψηφίσουν. Και οι δυο θα ανταποκριθούν με ευχαρίστηση, αρκεί να υποσχεθείς στους μεν ότι θα τους προστατεύσεις από τους δε. (Όσκαρ Αμέριντζερ, πρωτοπόρος του αμερικανικού εργατικού κινήματος κατά τον 19ο αιώνα)
• Οι πολιτικοί είναι παντού ίδιοι. Υπόσχονται να χτίσουν γεφύρια ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν ποτάμια. (Νικήτας Κρούτσεφ, Γ.Γ. του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης)
• Το να καθήσουν μαζί δυο λύκοι κι ένα πρόβατο και να ψηφίσουν ποιος από τους τρεις θα γίνει γεύμα των άλλων δυο το λέμε δημοκρατία; (Μάρσαλ Φριτς, αμερικανός ακτιβιστής)
• Αν κάποιος πολιτικός ανακλύψει ότι στην περιφέρειά του υπάρχουν καννίβαλοι θα τους υποσχεθεί ιεραπόστολους για δείπνο. (Χένρυ Λούις Μένκεν, αμερικανός συγγραφέας)
• Οι κακοί πολιτικοί εκλέγονται από τους καλούς πολίτες οι οποίοι δεν ψηφίζουν. (Τζωρτζ Νέηθαν, αμερικανός αρθρογράφος)
• Όλοι θέλουμε να ψηφίσουμε τον πιο άξιο πολιτικό αλλά μιας και δεν υπάρχει άξιος υποψήφιος ψηφίζουμε ότι βρεθεί. (Φρανκ Μακ Κίννεϋ, αμερικανός χρονογράφος)
• Έχω την εντύπωση ότι οι εκλογές γίνονται μόνο και μόνο για να διαπιστώσουμε ποια δημοσκόπηση ήταν η πιο σωστή. (Ρόμπερτ Ώρμπεν, αμερικανός κωμικός)
• Οι πολιτικοί είναι σαν τις πάνες των μωρών: χρειάζονται και οι δυο συχνή αλλαγή και μάλιστα για τον ίδιο λόγο. (Ανυπόγραφο γκράφφιτι)

Κι ας τελειώσω με έναν δικό μου αφορισμό: Οι προεκλογικές πολυθρύλητες συζητήσεις μεταξύ των πολιτικών αρχηγών αποτελούν παλλαϊκό αίτημα για ένα και μόνο λόγο: για να διαπιστώσουν οι πολίτες ότι όντως δεν γνωρίζει η αριστερά μας τι ποιεί η δεξιά μας.

Η ρηχότητα των προεκλογικών μπουρδολογιών

Αν χαρακτηρίσω τον πολιτικό λόγο που αρθρώνεται κατά την προεκλογική περίοδο ως ασαφή ή σημειολογικά διφορούμενο όχι μόνο δεν θα υπερβάλω αλλά κινδυνεύω να θεωρηθώ απαράδεκτα μετριοπαθής. Ιδιαίτερα οι ταγοί των δυο μεγάλων κομμάτων προσπαθούν να περιγράψουν το μελλοντικό πρόγραμμα της ενδεχόμενης κυβέρνησής τους καταφεύγοντας σε σχήματα λόγου, περιγραφές νέων πολιτικών, λεκτικές ανατροπές κατεστημένων συστημάτων κι αμφιλεγόμενες κοινωνικές παροχές οι οποίες πολύ εύκολα μπορούν να αμφισβητηθούν από κάθε σκεπτόμενο πολίτη. Άλλωστε η αποκρυπτογράφηση όλων αυτών δεν είναι καθόλου δύσκολη υπόθεση.

Αυτή η αποκρυπτογράφηση οδηγεί συνήθως στο συμπέρασμα ότι οι προεκλογικές μονωδίες είναι απλές λεκτικές αναφορές σε μια μελλοντική κοινωνική ευδαιμονία και δεν αντέχουν την περιπέτεια της ερμηνείας. Έτσι οι "οπαδοί" αυτοπαγιδεύονται σε πιθανές ερμηνείες με αποτέλεσμα η τελική ψηφοδοτική τους επιλογή να μη στηρίζεται σε αντικειμενικά ενδεχόμενα και πολλές φορές να πλήττει ως και τα προσωπικά τους συμφέροντα. Και οι μεν εκφωνητές αυτών των λόγων υπακούουν στις σκοπιμότητες που υπηρετούν. Αλλά όλοι αυτοί οι οποίοι -για επικοινωνιακούς λόγους- χαρακτηρίζονται ως "κυρίαρχος λαός" τι κάνουν ακριβώς;

Έγινε πολύ λόγος για "πολιτικό πολιτισμό" και "πολιτικό ήθος". Ο μεν πολιτισμός διαθέτει ως βασικό εργαλείο τον λόγο, έναν λόγο που σχετίζεται με τον νου, που εκφράζει τα πράγματα, που μετατρέπει την επικοινωνία σε κοινωνική σχέση. Το δε ήθος θεμελιώνεται στην αλήθεια, στην δημοκρατία, στους κανόνες της ελευθερίας και της ομορφιάς (όπως θα έλεγε κι ο Μαρξ). Όλες αυτές τις μέρες, όμως, ποιο από όλα αυτά τα στοιχεία εντοπίσαμε; Πού είδαμε την ανανέωση; Σε ποια περίπτωση αναγνωρίσαμε σε πρώτη ανάγνωση την αλήθεια; Σε πόση έκταση βιώνεται η δημοκρατία και η ελευθερία μέσα στα γήπεδα ή έξω στις πλατείες όπου ούτε η επικοινωνία πραγματώνεται ούτε η σχέση; Τι ακριβώς κατάλαβε ο ακροατής της Θράκης όταν ο κ. Παπανδρέου εξέφρασε την άκρως ερωτική του πρόσκληση λέγοντας "ανοίγουμε τις αγκαλιές μας και σας περιμένουμε"; Τι ακριβώς κατάλαβε ο ακροατής της Αρκαδίας όταν ο κ. Καραμανλής μετέτρεψε τον γνωστό στίχο του Παλαμά (αλήθεια, ήξερε ότι παρέφραζε Παλαμά;) στην άκρως ορνιθολογική επίκληση "καιρός ν' ανοίξουμε τα φτερά μας για να πετάξουμε"; Τι μπορεί να σημαίνουν οι "αγκαλιές" του ενός και τα "φτερά" του άλλου; Στο κάτω-κάτω, δεν μας λείπουν ούτε φτερά ούτε αγκαλιές. Οι δουλειές λείπουν, τα καλά σχολεία, τα ανθρώπινα νοσοκομεία, οι συνθήκες αξιοπρέπειας στη συναλλαγή μας με το Δημόσιο, οι αξιοπρεπείς αποδοχές... Γι' αυτό επιμένω πως τα προεκλογικά "λογοπαίγνια" των δυο μεγάλων μονομάχων δεν αντέχουν ούτε σε βαθειά ανάλυση ούτε σε σοβαρή ερμηνεία. Επειδή οποιαδήποτε τέτοια ανάλυση ή ερμηνεία καταλήγουν σε μια ανείπωτη πικρία. Μια πικρία η οποία κατά τον Αμάρτυα Σεν (νομπελίστας οικονομολόγος) "προκαλεί αίμα, ιδρώτα και δάκρυα".

Δυστυχώς, όμως, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας δεν διαβάζει ούτε Μαρξ ούτε Σεν. Και το χειρότερο είναι πως -αντίθετα απ' ότι απαιτεί ο πολυθρύλητος "Πολιτικός Πολιτισμός"- ουδείς προτίθεται να μιλήσει στον δύσμοιρο λαό γι' αυτούς...

Η εξουσία του θολού τοπίου

Λίγες μέρες μας χωρίζουν από τις πιο αδιάφορες εκλογές αυτής της χώρας από την εποχή που έγινε ανεξάρτητη χώρα. Και τολμώ να μιλήσω για "αδιαφορία" επειδή είμαι πεπεισμένος ότι όποιο κόμμα κι αν κερδίσει τα πράγματα θα μείνουν ως έχουν. Όλα "δήθεν", όλα "περίπου", όλα "ναι μεν, αλλά", όλα γκρίζα. Με στόχο να "βολεύονται" οι προσωπικές επιθυμίες όλων. Άλλωστε, ποίον το όφελος να κυβερνά κανείς με ξακάθαρους νόμους; Η Ελλάδα έχει τον δικό της τρόπο εξουσίας: την εξουσία του θολού τοπίου.

Οι λίμνες είναι λίμνες αλλά μπορεί να είναι και παγοδρόμια. Οι παραλίες είναι παραλίες αλλά μπορεί να είναι και ξενοδοχειακά οικόπεδα. Τα δάση χαρακτηρίζονται και αποχαρακτηρίζονται κατά το δοκούν. Τα αυθαίρετα γκρεμίζονται ή δεν γκρεμίζονται και παίρνουν φως-νερό-τηλέφωνο με μια απλή φωτογραφία. Ο συντελεστής δόμησης ανεβαίνει, κατεβαίνει ή μεταφέρεται κατά βούληση. Νόμοι, νομολογίες, τροπολογίες, υπουργικές και δικαστικές αποφάσεις συμπληρώνονται, αντιτίθενται ή επικαλύπτονται. Ο αιγιαλός αυξομειώνεται, οι ποινές ποικίλουν, οι παραβάτες τιμωρούνται ή αθωώνονται κι εκλέγονται βουλευτές. Τα πάντα μυρίζουν ξινίλα ιδρωμένου χαρτονομίσματος. Σαθρές δομές που επιτρέπουν στους κρατούντες να δρουν με το αζημίωτο.

Χρειάστηκαν δεκαετίες για να στηθεί αυτό το "σοφό" καθεστώς. Με το τέλος του Εμφυλίου μάς προέκυψε μια εξουσία αποκομμένη από τον κοινωνικό ιστό η οποία άρχισε να λαδώνει για να αποκτήσει κοινωνικούς εταίρους. Ο "ημετερισμός" (δικός μου όρος) γίνεται η κυρίαρχη ιδεολογία των μισών Ελλήνων. Αυτό το καταλαδωμένο οικοδόμημα παραδίδεται από την "διεφθαρμένη δεξιά" στην κυβέρνηση της "αλλαγής" του 1981. Έτσι αποκτούν πρόσβαση στο μέλι της διαχείρισης και οι άλλοι μισοί Έλληνες και εθίζονται εύκολα μετά από δεκαετίες κοινωνικού αποκλεισμού. Η κρατική ρεμούλα κοινωνικοποιείται αποκτώντας "σοσιαλιστικό" χρώμα και παύει να αποτελεί προνόμιο της "επάρατης δεξιάς".

Ακόμα και ο θεσμός του ΑΣΕΠ δεν μου φαίνεται πως ήταν αποτέλεσμα γηγενούς πολιτικής βούλησης. Ευκολώτερα μπορώ να πιστέψω ότι ήταν αποτέλεσμα Ευρωπαϊκής παρέμβασης για έλεγχο των δαπανών και εξορθολογισμό του δημοσιοϋπαλληλικού προσωπικού. Ο θεσμός του ΑΣΕΠ έκλεισε πολλά παράθυρα ανεξέλεγκτων προσλήψεων ώστε να μην φτάσουμε κάποτε στο σημείο που αναγκαστικά θα έκλειναν όλα. Η εξουσία του θολού τοπίου κράτησε ανοιχτά μόνον όσα παράθυρα της χρειάζονται για να εδραιώνει την ισχύ της.

Τόσο ο απερχόμενος πρωθυπουργός όσο και ο διάδοχός του στην προεδρία του κυβερνώντος κόμματος "καθάρισαν" μερικούς εξ εκείνων που αντανακλούν την γκριζάδα της αδιαφανούς διαχείρισης. Το ίδιο υπόσχεται ότι θα κάνει και ο έτερος των δικεδικητών του θρόνου. Όμως, όσο δεν υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική βούληση κι όσο η κοινή γνώμη θωπεύεται με κουτοπόνηρες πολιτικές παλινωδίες τέτοιες ενέργειες δεν έχουν ούτε νόημα ούτε προοπτική. Θα βρεθούν άλλοι να διαχειριστούν κατά το δοκούν το θολό τοπίο της εξουσίας. Και δεν εννοώ μόνο την κορυφή της πυραμίδας όταν λέω ότι χρειάζεται ξεκάθαρη πολιτική βούληση. Όταν η πολιτική συμπεριφορά του απλού ψηφοφόρου υπαγορεύεται από το στενό-στρεβλό ατομικό συμφέρον τότε το θολό τοπίο δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει. Κι ας επιλέξουμε την αντικατάσταση των πράσινων υπουργών με γαλάζιους. Η θολούρα θα παραμείνει θολούρα είτε κυβερνήσουν οι Χοντροκωσταίοι είτε κυβερνήσουν οι Φαλακρογιώργηδες. Η δομή έχει το πρόβλημα, όχι ο σοβάς.

Ας πάψουμε, λοιπόν, να παριστάνουμε τους τρομαγμένους ή τους παραξενεμένους όταν συναντούμε τέτοια φαινόμενα. Ας πάψουμε να το παίζουμε "αξιωματική αντιπολίτευση". Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι.