Distress funds: οι "ευκαιρίες" τής κρίσης

Έχετε ακούσει για τα distress funds; Ξέρετε τι πράμα είναι τούτο; Αν όχι, κακώς. Κακώς, κάκιστα. Διότι πρόκειται για μια απίστευτη μεν υπαρκτή δε πραγματικότητα, η οποία άρχισε να μπαίνει σιγά-σιγά στην καθημερινότητα του έλληνα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

"Distress", λοιπόν, σημαίνει αγωνία, θλίψη, εξάντληση, ταλαιπωρία κλπ. Συνεπώς, distress funds είναι εκείνα τα κεφάλαια τα οποία επενδύουν στην αγωνία και την θλίψη τού κοσμάκη. Για να γίνει πιο κατανοητός ο όρος, ας πούμε ότι μοιάζουν με τις τύπου "αγοράζω χρυσό" αιματορρουφήχτρες, που έχουν γεμίσει κάθε γειτονιά. Έτσι και τα distress funds: την έχουν στημένη για να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε ανάγκη υπάρχει, είτε απλών ανθρώπων είτε επιχειρήσεων είτε ακόμη και ολόκληρων κρατών. 

Για παράδειγμα: αγοράζουν από μία τράπεζα ένα πακέττο "κόκκινων" δανείων στο 20%-30% της ονομαστικής τους αξίας, ευελπιστώντας ότι θα καταφέρουν να εισπράξουν από τους δανειολήπτες πολύ περισσότερα απ' όσα επένδυσαν. Μ' αυτόν τον τρόπο, μπορεί η εκχωρήτρια τράπεζα να εγγράφει ζημιές στον ισολογισμό της αλλά μαζεύει λεφτά, τα οποία είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν κατάφερνε να μαζέψει. Και λέω "εξαιρετικά αμφίβολο", επειδή στην τράπεζα μπορείς να πας να κλαφτείς, μπορείς να ανακατέψεις τον Συνήγορο του Πολίτη, μπορείς να φωνάξεις το ΠΑΜΕ για συμπαράσταση όταν έρθει ο κλητήρας να σου κάνει έξωση...και, γενικά, οποιαδήποτε προσπάθεια της τράπεζας για βίαιη είσπραξη θα δημιουργήσει αναταραχή. Όμως, όλες αυτές οι άμυνες δεν λειτουργούν όταν έχεις να κάνεις με ένα απρόσωπο fund που εδρεύει στην Νέα Υόρκη ή στην Γενεύη. Το fund δεν καταλαβαίνει από "είμαι άνεργος" ή από "πεινάνε και τα παιδάκια μου". Θα σε πατήσει κάτω και θα σε ξεζουμίσει για να μαζέψει τα κέρδη που προσδοκούσε όταν αγόραζε το δάνειό σου.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές τα ανωτέρω επενδυτικά κεφάλαια διαπραγματεύονται την εξαγορά ελληνικών δανείων σε τιμές που ξεκινούν στην καλύτερη περίπτωση από το 50% της ονομαστικής αξίας του δανείου για τα ενήμερα ενυπόθηκα δάνεια και μπορεί να κατέβουν ακόμη και στο 5% της ονομαστικής αξίας για τα μη ενυπόθηκα καταναλωτικά δάνεια, που βρίσκονται σε καθυστέρηση άνω των δώδεκα μηνών.

Δεν αναφέρομαι σε κάτι μελλοντικό. Τα distress funds είναι ήδη εδώ και, μάλιστα, έχουν ήδη βάλει μπρος τις πρώτες διαδικασίες είσπραξης των δανείων που έχουν αγοράσει. Είναι προφανές ότι εκμεταλλεύθηκαν την μεγάλη ανάγκη των ελληνικών τραπεζών για εξεύρεση ρευστότητας, εν όψει της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησής τους, η οποία απαιτούσε την άμεση εξεύρεση αρκετών δισεκατομμυρίων, προκειμένου να μη περάσουν στην ιδιοκτησία τού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (όπως έγινε με την Γιούρομπανκ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο). Περαιτέρω τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια εκμεταλλεύθηκαν την υποχρέωση των ελληνικών τραπεζών απέναντι στην τρόικα να εξυγιάνουν τα χαρτοφυλάκιά τους μειώνοντας τις δανειακές τους χορηγήσεις, προκειμένου να εξισορροπηθεί ο δείκτης δανείων/καταθέσεων, ο οποίος σήμερα ξεπερνά το 122%, εξαιτίας της μαζικής εκροής καταθέσεων ύψους σχεδόν 80 δις ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Οι τράπεζες, επιχειρώντας να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και να περιορίσουν το επισφαλές ενεργητικό τους, αναμένεται να προχωρήσουν σε μαζικές πωλήσεις πακέττων "κόκκινων" δανείων. Η αύξηση αυτών των δανείων σε ποσοστό άνω του 25% του συνολικού χαρτοφυλακίου του συστήματος (σχεδόν 60 δισεκατομμύρια) προβληματίζει έντονα τις διοικήσεις των τραπεζών και τις εποπτικές αρχές και θεωρείται θέμα χρόνου να διογκωθούν οι συναλλαγές αυτού του είδους. Η κατάσταση είναι τόσο επικίνδυνη ώστε η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να φέρει προς ψήφιση ρύθμιση με την οποία τα distress funds, τα οποία έχουν αγοράσει ή θα αγοράσουν στο μέλλον χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων από τις τράπεζες, θα υποχρεώνονται να ορίζουν αντίκλητο στην Ελλάδα, γεγονός που θα σημαίνει την υπάγωγή τους στο ελληνικό δίκαιο.

Παρένθεση. Εκεί που τα distress funds έχουν στήσει πανηγύρι, είναι η Κύπρος, όπου αγοράζουν τις δεσμευμένες καταθέσεις! Για παράδειγμα: αν κάποιος κύπριος έχει ένα εκατομμύριο δεσμευμένο και χρειάζεται άμεσα ρευστό, εκχωρεί την κατάθεσή του σε κάποιο distress fund, το οποίο καταθέτει επ' ονόματι του πελάτη του πεντακόσιες ή, στην καλύτερη περίπτωση, εξακόσιες χιλιάδες σε όποια τράπεζα του εξωτερικού υποδείξει ο πελάτης. Κλείνει η παρένθεση.

Επίλογος: Όπως πολύ σωστά έχουν πει πολλοί (ανάμεσά τους και ο Πάγκαλος με τον Σαμαρά), η κρίση γεννάει και ευκαιρίες. Μόνο που αυτοί οι πολλοί ξέχασαν να προσθέσουν τρεις λεξούλες: για τους τοκογλύφους.