Las Patronas

Επειδή δεν βλάφτει να αισθανόμαστε κάπου-κάπου λίγη πραγματική ανθρωπιά, σήμερα λέω να ταξιδέψουμε. Να πάμε μέχρι το Μεξικό. Όχι κάπου κοσμοπολίτικα αλλά στην μέση του πουθενά, σε μια γωνιά τής επαρχίας Βερακρούζ, ξεχασμένη από θεούς κι ανθρώπους. Κάπου εκεί βρίσκεται ένα φτωχοχώρι με το -πολύ κοινό αλλά περήφανο- όνομα La Patrona. Η Προστάτιδα.

Σ' αυτό το χωριό, λοιπόν, στις 14 Φεβρουαρίου 1995, η Μπερνάρντα Ρομέρο Βάσκεζ με την αδελφή της Ρόζα κατέβηκαν στην αγορά για να προμηθευτούν τρόφιμα για την οικογένειά τους. Για να μη χρησιμοποιούμε σχήματα λόγου, ας πούμε ότι πήγαν στο μαγαζί του χωριού και πήραν ψωμί και γάλα για το σπίτι τους.

Καθώς οι δυο αδελφές επέστρεφαν φορτωμένες, χρειάστηκε να σταθούν για λίγο δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές και να περιμένουν να περάσει το μακρύ τραίνο που ερχόταν από τον Νότο, κουβαλώντας σαλβαδοριανούς, νικαραγουανούς και ονδουρέζους μετανάστες, οι οποίοι κατευθύνονταν προς τα βόρεια σύνορα της χώρας, απ' όπου θα προσπαθούσαν να περάσουν στις ΗΠΑ. Δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε το ίδιο πράγμα αλλά αυτή την σημαδιακιά μέρα οι δυο γυναίκες είδαν έναν από τους εξαθλιωμένους επιβάτες να τις κοιτάζει και να φωνάζει Madre, tengo hambre... Μάνα, πεινάω... Πριν καλά-καλά καταλάβουν τι έλεγε ο άγνωστος, ακούστηκαν οι ίδιες φωνές από το επόμενο βαγόνι... και από το μεθεπόμενο... Στο τέταρτο βαγόνι, η Μπερνάρντα πέταξε ένα καρβέλι ψωμί. Στο πέμπτο, η Ρόζα πέταξε ένα ψωμί κι ένα γάλα... Μέχρι να περάσει το τραίνο, οι δυο αδελφές είχαν μείνει με αδειανές σακκούλες στα χέρια.

Όταν επέστρεψαν στο σπίτι τους με αδειανά χέρια και εξήγησαν στους δικούς τους τι είχε συμβεί, κανένας δεν τις κατσάδιασε. Αντιθέτως, οι Ρομέρο Βάσκεζ σκέφτηκαν ότι αυτό ήταν κάτι που θα έπρεπε να ξανακάνουν. Έπρεπε, όμως, να οργανωθούν μιας και δεν είχαν οικονομική άνεση να μοιράζουν καθημερινά ψωμί και γάλα. Καθ' υπόδειξη της μητέρας τους, της φοβερής Νόρμας, αποφάσισαν να μαγειρέψουν φασόλια, να ψήσουν και μερικές πίτες (τάκος) και να τα κάνουν πακετάκια για να μπορούν να τα πετούν στα διερχόμενα βαγόνια. Ενθουσιασμένες, η Μπερνάρντα με την Ρόζα κοινοποίησαν το σχέδιό τους στην γειτονιά, αποσπώντας, προς μεγάλη τους ικανοποίηση, όχι μόνο συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία τους αλλά και εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για συμμετοχή σ' αυτή.

Από την επόμενη κιόλας μέρα, κάποιες από τις γυναίκες της γειτονιάς το έβαλαν πρόγραμμα. Μόλις οι άντρες τους θα έφευγαν για τις δουλειές τους, εκείνες θα φρόντιζαν να μαγειρέψουν μαζί με το φαΐ των οικογενειών τους και κάτι παραπάνω για τους πεινασμένους των τραίνων. Άλλη έφτιαχνε φασόλια, άλλη ρύζι, άλλη τάκος... άλλες ετοίμαζαν μπουκαλάκια με νερό... άλλες συσκεύαζαν... Κι όταν περνούσε το τραίνο, βρίσκονταν παραταγμένες δίπλα στις ράγες, έτοιμες να μοιράσουν την ανθρωπιά τους σε αγνώστους.

Εκείνη την 14η Φεβρουαρίου 1995 κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ιδρυόταν μια από τις πιο παράξενες αλλά πιο αυθεντικές (γι' αυτό και πιο ανθρώπινες) "φιλανθρωπικές οργανώσεις" του κόσμου, η Las Patronas. Οι Προστάτιδες. Επί είκοσι δύο χρόνια, καθημερινά, οι γυναίκες τής Las Patronas ψήνουν εκατοντάδες τάκος και μαγειρεύουν δεκάδες κιλών φασόλια και ρύζι, με τα οποία έχουν ταΐσει αμέτρητες χιλιάδες πεινασμένων. Τί κι αν η "οργάνωση" δεν έχει ΑΦΜ, καταστατικό, διοικητικό συμβούλιο ή τραπεζικό λογαριασμό; Η Μπερνάρντα, η Ρόζα, η Νόρμα, η Τέρε, η Λεονίλα, η Τόνια, η Κάρλα, η Καρίλα, η Νίλα, η Μπιάνκα, η Χούλια, η Λούπε, η Ντόνια Τέρε, η Λορένα, η Μαριέλα, η Σόνια και η Σοφία δεν χρειάζονται οφφίτσια για να δείξουν την ανθρωπιά τους. Η έλλειψη νομικής αναγνώρισης δεν εμπόδισε ούτε την Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ούτε την ίδια την κυβέρνηση του Μεξικού να τις βραβεύσουν το 2013.

Πάντως, η καθιέρωση των Las Patronas κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Όχι τόσο επειδή είχαν να αντιμετωπίσουν την καχυποψία των ανδρών όσο επειδή βρήκαν απέναντί τους την... επίσημη εκκλησία! Όπως καταγγέλλουν οι ιερείς Αλεχάντρο Σολαλίντε και Φραίυ Τόμας Γκονζάλες, "τα μέλη τής Καθολικής Εκκλησίας δεν ενεργούν ως ποιμένες αλλά ως υπάλληλοι του Βατικανού". Σύμφωνα με τους δυο ιερείς, η αρχιεπισκοπή δημιουργεί προβλήματα στην Las Patronas επειδή ταυτίζεται με την επιθυμία των ΗΠΑ να μη διευκολύνονται καθ' οιονδήποτε τρόπο οι μετανάστες στο ταξίδι τους προς βορρά. Ο Γκονζάλες υποστηρίζει ότι άκουσε με τ' αφτιά του πως η επίσημη εκκλησία έχει αποκηρύξει τις Las Patronas "επειδή δεν δρουν σε συνεννόηση με την επισκοπή τής Κόρδοβας, δεν λειτουργούν εξ ονόματος της επισκοπής και, παρ' όλο που είναι πιστοί καθολικοί, δεν είναι υπάκουα μέλη τής εκκλησίας" ("Iglesia acosa a Las Patronas y a curas que defienden migrantes", Animal Politico, 20/8/2013).

Στο μεταξύ, οι "προστάτιδες" συνεχίζουν το έργο τους, έστω κι αν δεν έχουν την συμπαράσταση της εκκλησίας. Εκείνο που μάλλον τις νοιάζει περισσότερο είναι ότι έχουν κερδίσει την συμπαράσταση των μηχανοδηγών, οι οποίοι κόβουν πλέον ταχύτητα όταν τις βλέπουν παραταγμένες δίπλα στις ράγες...

ΥΓ: Δείτε οπωσδήποτε το παραπάνω πεντάλεπτο βιντεάκι. Το χαμόγελο της κυρούλας που μένει με την αδειανή σακκούλα στο χέρι όταν φεύγει το τραίνο, έχει ανεκτίμητη αξία.