Σαρκοβόρα και κοκκορομαχίες

Από τις 7 μέχρι τις 17 του περασμένου Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία η μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση που έχει κάνει ποτέ η δύση. Η άσκηση είχε το κωδικό όνομα "Ανακόντα 16" και σ' αυτή συμμετείχαν 31.000 στρατιώτες από 24 χώρες είτε μέλη του ΝΑΤΟ είτε φιλικές προς αυτό. Θεωρητικά, η άσκηση είχε ως σκοπό να δοκιμαστεί η συνεργασία των στρατευμάτων ΗΠΑ και Ευρώπης κατά στρατιωτικών και χημικών απειλών αλλά και απειλών στον κυβερνοχώρο. Ήταν όμως μόνον αυτός ο σκοπός της; Και πόσο κοντά στην αλήθεια είναι ο παρακάτω τίτλος της γερμανικής Bild σε δημοσίευμά της σχετικό με την άσκηση;

Άσκηση "Ανακόντα 16" - Εδώ το ΝΑΤΟ διεξάγει πόλεμο κατά του Πούτιν  (Bild, 7/6/2016)

Οι έντονες αντιδράσεις τής Ρωσσίας ήταν και αναμενόμενες και φυσιολογικές. Μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια χώρα που, στο διάβα των αιώνων, έχουν κινηθεί εναντίον της όχι και λίγοι εισβολείς, με τελευταίο τον Χίτλερ, τον οποίο συνέτριψε μεν αλλά με κόστος είκοσι εκατομμύρια νεκρούς. Πώς να αδιαφορήσει, λοιπόν, βλέποντας να μαζεύονται κοντά στα σύνορά της τόσοι στρατιώτες και τόσο πολεμικό υλικό από τόσες χώρες; Και μάλιστα, όταν η άσκηση που πραγματοποιούν φέρει ως κωδικό το όνομα ενός τεράστιου ερπετού το οποίο εξοντώνει τα θύματά του σφίγγοντάς τα; Συνεπώς, πρέπει να δεχτούμε ως απολύτως δικαιολογημένες αντιδράσεις από πλευράς Ρωσσίας τόσο την σταθερή και αδιαπραγμάτευτη στάση τους στο ζήτημα της Κριμαίας όσο και την αποφασιστική εμπλοκή τους στο συριακό πρόβλημα.

Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν πως όλα τούτα δεν πρέπει να προκαλούν ευρύτερη ανησυχία διότι συνιστούν απλώς "παιχνίδια εξουσίας", κάτι σαν καβγάδες κοκκόρων στο ίδιο κοτέτσι. Προσωπικά, δεν νομίζω πως τα πράγματα είναι τόσο απλά και εκτιμώ ότι ο κίνδυνος από τέτοιες "κοκκορομαχίες" δεν είναι αμελητέος. Θα εξηγήσω την άποψή μου αλλά πρώτα πρέπει να υπενθυμίσω ότι, όπως έχει τονίσει κατ' επανάληψη αυτό το ιστολόγιο, η μόνη ασφαλής έξοδος από την σοβούσα παγκόσμια καπιταλιστική κρίση είναι η βίαιη καταστροφή των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων και το σίγουρο είναι πως ένας εκτεταμένος πόλεμος μπορεί να εγγυηθεί μια τέτοια καταστροφή.

Είναι γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται και στην καλύτερη οικονομική κατάσταση. Προ ημερών, το πολιτειακό υπουργείο οικονομικών επιβεβαίωσε με έκθεσή του ("Treasury International Capital Data For August") για άλλη μια φορά ότι οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές (τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια κλπ) εξακολουθούν να ρευστοποιούν τις θέσεις τους σε πολιτειακά ομόλογα και, μάλιστα, με αυξανόμενο ρυθμό. Στο δωδεκάμηνο Αύγουστος 2015 - Αύγουστος 2016 τα ανεξόφλητα ομόλογα των ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 346,4 δισ. δολλάρια ενώ στο αντίστοιχο διάστημα 2014 - 2015 είχαν μειωθεί κατά 167,5 δισ. δολλάρια. Φυσικά, αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, η κοσμοκρατορία τού δολλαρίου θα τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση, επειδεινώνοντας το κόστος χρηματοδότησης των ΗΠΑ.

Είδαμε ήδη ότι απέναντι στις ΗΠΑ βρίσκεται η Ρωσσία ενός Πούτιν που δείχνει ότι αμφισβητεί ευθέως την παγκόσμια κυριαρχία της υπερδύναμης. Βέβαια, είναι γνωστό ποιος έχει υποκινήσει και ποιος επιμένει να συντηρείται το εμπάργκο κατά της Ρωσσίας. Εκτός απ' αυτό, όμως, οι ρώσσοι υποψιάζονται -για να μη πούμε ότι μαντεύουν ή ακόμη και γνωρίζουν- πως πίσω και από την παρατεταμένη μείωση των τιμών τού πετρελαίου, η οποία επίσης τους πλήττει καίρια, βρίσκεται πάλι η Ουάσιγκτον. Για να ανταποδώσουν το πλήγμα, λοιπόν, σχεδιάζουν να εκδώσουν ομόλογα ύψους ενός δισ. δολλαρίων όχι σε δολλάρια αλλά σε... κινεζικά γουάν! Βέβαια, η Μόσχα εξηγεί την κίνησή της ως απαραίτητη λόγω του εμπάργκο που της έχει επιβάλει η δύση αλλά, όπως και να έχει το πράγμα, αυτή η έκδοση αμφισβητεί ευθέως την παντοκρατορία τού δολλαρίου.

Δίπλα στην Ρωσσία φαίνεται πως βρίσκεται η Κίνα, η οποία διεκδικεί απροκάλυπτα την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία από τις ΗΠΑ. Η κινεζική στάση δεν αποκαλύπτεται μόνο από τα ρωσσικά ομόλογα που προαναφέραμε. Κυρίως αποκαλύπτεται από την συνεχή ρευστοποίηση των πολιτειακών ομολόγων που κατέχει. Μόνο τον Ιούλιο, η Κίνα μείωσε τα αποθέματά της σε τέτοια ομόλογα κατά 34 δισ. και τα πράγματα δείχνουν ότι πολύ σύντομα το Πεκίνο θα ρίξει την έκθεσή του σε ομόλογα ΗΠΑ κάτω από το ένα τρισ. (σήμερα κατέχει 1,1 τρισ.). Ως επίσημη δικαιολογία γι' αυτήν την τακτική προβάλλεται η προσπάθεια της χώρας να στηρίξει το νόμισμά της.

Εκτός από τις μεγάλες δυνάμεις, όμως, η Ουάσιγκτον φαίνεται πως αντιμετωπίζει προβλήματα και από μικρότερους πλην παραδοσιακά πιστούς σ' αυτήν συμμάχους όπως, για παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία. Το Ριάντ δεν κρύβει την δυσαρέσκειά του από την στάση τού Κονγκρέσσου να απορρίψει το προεδρικό βέτο κατά του νομοσχεδίου που επιτρέπει σε οικογένειες θυμάτων των δίδυμων πύργων να μηνύσουν την Σαουδική Αραβία για συνεργασία με τους τρομοκράτες. Πρώτη έκφραση αυτής της δυσαρέσκειας ήταν η διατύπωση απειλής περί μείωσης ή και διακοπής των αγορών πολιτειακού στρατιωτικού υλικού. Δεύτερη και ίσως σημαντικώτερη έκφραση δυσαρέσκειας είναι η έναρξη ρευστοποίησης πολιτειακών ομολόγων (3,5 δισ. τον Αύγουστο). Οι Σαούντ ισχυρίζονται ότι αυτές οι πωλήσεις είναι απαραίτητες για να καλυφθούν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού αλλά ποιός πείθεται;

Άσκηση Ανακόντα: 7-17/6/2016 - Επίσκεψη με νόημα Πούτιν στην Κίνα: 25/6.

Το πρόβλημα για τις ΗΠΑ δεν είναι μικρό. Αν, μάλιστα, μπουν στον χορό των ρευστοποιήσεων και άλλες χώρες ή μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια, το πρόβλημα θα μεγαλώσει κι άλλο. Μη ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε μια χώρα με σχεδόν 20 τρισ. δολλάρια εθνικό χρέος (σχεδόν διπλασιάστηκε στα χρόνια τού Ομπάμα), το οποίο αντιστοιχεί στο 106% του ΑΕΠ. Με 61 χιλ. δολλαρίων χρέος να αντιστοιχεί σε κάθε πολίτη, η κατάσταση με τους αποσυρόμενους ξένους επενδυτές είναι κάθε άλλο παρά ευχάριστη.

Καθώς γνωρίζουμε ότι η ιστορικά τεκμηριωμένη διέξοδος που επιλέγουν τα ισχυρά κράτη σε κάθε κρίση είναι ο πόλεμος, νομίζω ότι όλα όσα σημειώσαμε πιο πάνω αρκούν για να δικαιολογήσουν οποιαδήποτε ανησυχία. Άλλωστε, κανένας δεν μπορεί να αισθάνεται άνετα δίπλα σε έναν ανακόντα, πολύ περισσότερο δε όταν τόσο ο κινεζικός δράκος όσο και η ρωσσική αρκούδα εποφθαλμιούν τα πρωτεία τού πολιτειακού φαλακρού αετού. Με τόσα σαρκοβόρα γύρω, πώς να μιλήσει κανείς για... κοκκορομαχίες;

----------------------------------
Σημείωση: Δείτε παραστατικά την εξέλιξη του χρέους μαζί με άλλα ενδιαφέροντα -οικονομικά και μη- στοιχεία των ΗΠΑ στο US Debt Clock.