Εργασιακός μεσαίωνας εκπαιδευόμενων σκλάβων

Η παιδεία έχει αποτελέσει αρκετές φορές αντικείμενο σχολιασμού σε τούτο το ιστολόγιο. Στο σημείωμα "Και διδακτορικό από τα...Goodie's;" έγινε εκτενής αναφορά στην "διά βίου μάθηση" και καταβλήθηκε προσπάθεια να κατανοήσουμε τα σχέδια της Ευραπϊκής Ένωσης για την παιδεία.

Σήμερα θα επανέλθω στο θέμα, αναδιφώντας στο "Υπόμνημα σχετικά με την εκπαίδευση καθόλη τη διάρκεια της ζωής", το οποίο εκδόθηκε πριν 10 χρόνια. Πάνω σ' αυτό δομήθηκε ένα άλλο, πολύ πρόσφατο, κείμενο της Ε.Ε. με θέμα "Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη". Και πάνω σ' αυτά χτίστηκε η πρωτοβουλία "Νεολαία σε κίνηση", ένα πρόγραμμα το οποίο αποσκοπεί "στην ενίσχυση των επιδόσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων και την διευκόλυνση των νέων στην αγορά εργασίας".

Σε υλοποίηση αυτού του προγράμματος στήθηκε το EURES. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που απευθύνεται σε εργοδότες και εργαζόμενους: βοηθάει τους μεν εργοδότες να βρουν το κατάλληλο για την δουλειά τους προσωπικό, τους δε εργαζόμενους να βρουν δουλειά. Μη μου πείτε ότι δεν ακούγονται πολύ όμορφα όλα αυτά. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται πως τίποτε πλέον δεν είναι αγνό και ειδυλλιακό σε μια Ε.Ε. που νοιάζεται πρώτα για τις αγορές και μετά για τους πολίτες. Για να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει στην πράξη, ας δούμε μια χαρακτηριστική και διδακτική ιστορία:

Το Τ.Ε.Ι. Σερρών προχώρησε σε διμερή συμφωνία με το ουκρανικό πανεπιστήμιο Volyn Lutsk, βάσει της οποίας μετακαλεί ουκρανούς φοιτητές και τους προσφέρει πρακτική άσκηση σε ξενοδοχειακά επαγγέλματα, προκειμένου να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία. Μη βιαστείτε να πείτε ότι αυτό δεν είναι κακό. Προσέξτε πρώτα τις λεπτομέρειες:

(α) Στο συμφωνητικό που υπογράφουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές, αφού ορίζεται το ξενοδοχείο όπου θα κάνει την πρακτική του ο φοιτητής και το χρονικό της διάστημα, διευκρινίζεται ότι "ο φοιτητής είναι υποχρεωμένος να έχει ιδιωτική ασφάλιση για όλη τη διάρκεια παραμονής του στην Ελλάδα" (σημ.: μια απλή συμφωνία και...ας λέει το ΙΚΑ ό,τι γουστάρει).
(β) Στο συμφωνητικό που συνυπογράφουν πανεπιστήμιο-φοιτητής-ξενοδόχος αναφέρεται ρητά ότι "ο εκπαιδευόμενος θα εκπαιδεύεται 5 ημέρες την εβδομάδα και μια μέρα εκπαίδευσης διαρκεί 8 ώρες συν 30' διάλειμμα" (σημ.: εμείς αυτό το λέμε κανονικό ωράριο εργασίας, όχι εκπαίδευση). Και προστίθεται ότι ο φοιτητής "μπορεί να εργαστεί για περισσότερες από 5 μέρες την εβδομάδα συνεχόμενα μόνο εφόσον ο ίδιος συμφωνήσει" (σημ.: δηλαδή, τι θα κάνει αν του πει η επιχείρηση να συμφωνήσει, αλλιώς φεύγει; θα αρνηθεί;).
(γ) Επίσης, "κατά τη διάρκεια της προαναφερόμενης περιόδου (σημ.: από 1 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου) ο εκπαιδευόμενος θα αμείβεται από το ξενοδοχείο με το ποσό των 16 ευρώ την ημέρα" (σημ.: τυχεροί φοιτητές! και την πρακτική τους κάνουν και 2 ευρώ την ώρα κονομάνε!).
(δ)Ακόμη, "κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής κατάρτισης ο εκπαιδευόμενος θα εμμένει στους κανονισμούς και θα ακολουθεί τους εσωτερικούς κανόνες πειθαρχίας του συγκροτήματος. Εάν ο εκπαιδευόμενος δεν εμμένει στις πολιτικές της εταιρείας, το ξενοδοχείο έχει το δικαίωμα να λήξει τη συμφωνία εκπαίδευσης" (σημ.: αναβιώνει το μαστίγιο του μεσαίωνα).
(ε) Από την πλευρά του, ο φοιτητής δεν μπορεί να φύγει όποτε θέλει, αφού η συμφωνία προβλέπει ότι "ο εκπαιδευόμενος, ο οποίος δήλωσε την ακύρωση της παρούσας συμφωνίας θα πρέπει να ενημερώσει το ξενοδοχείο γραπτώς ένα μήνα πριν την ημερομηνία ακύρωσης, ειδάλλως ο εκπαιδευόμενος δε θα αποζημιωθεί τον τρέχοντα μήνα" (σημ.: στα παπάρια μας η εργατική νομοθεσία, αφού δεν μιλάμε για εργαζόμενους αλλά για...εκπαιδευόμενους).

Επίλογος της διδακτικής μας ιστορίας; Αυτή η "προσφορά πρακτικής άσκησης" σε ξένους φοιτητές έχει πάρει μορφή επιδημίας. Τα ξενοδοχεία στα νησιά έχουν κατακλυστεί από "εκπαιδευόμενους". Φυσικά, αυτό δεν εμποδίζει τους ξενοδόχους να σκούζουν ότι τάχατες καταστρέφονται από τις απεργίες (λιμενεργατών, φορτηγατζήδων κλπ) και να απειλούν ότι θα προχωρήσουν σε απολύσεις. Σιγά μη προσλάβουν κανονικούς εργαζομένους, αφού μπορούν να έχουν σκλάβους με 16 ευρώ μεροκάματο και δίχως ασφάλιση!


Ελπίζω ότι κατάφερα να δώσω μια εικόνα του τι είναι το EURES και πώς λειτουργεί. Λειτουργεί όπως το ΤΕΙ Σερρών, βολεύοντας τους εργοδότες με φτηνή εργασία. Καταλάβαμε τώρα γιατί η Ε.Ε. κόπτεται υπέρ του προγράμματος "Νεολαία σε κίνηση"; Καταλάβαμε γιατί έχει λυσσάξει να προωθήσει την "δια βίου μάθηση"; Για σκεφτείτε τι ωραία θα ήταν για το κεφάλαιο αν οι ουκρανοί φοιτητές της ιστορίας μας παρέμεναν ισοβίως "εκπαιδευόμενοι"... Ωραίο;

Να κλείσω δίνοντας μια τελευταία διάσταση του θέματος και λίγη "τροφή για σκέψη". Για ξανασκεφτείτε αυτές τις συμφωνίες που υπογράφουν οι εκπαιδευόμενοι με τους ξενοδόχους. Πού πάει το μυαλό σας; Δεν θέλω να σας προκαταλάβω αλλά από το δικό μου μυαλό περνάει κάτι για καταργήσεις συλλογικών συμβάσεων εργασίας που άκουσα πρόσφατα και κάτι για αντικατάστασή τους από προσωπικές συμβάσεις...