Δεν προλάβαμε να φορολογήσουμε τους πλούσιους!

Πριν λίγες μέρες, ο υπουργός οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δέχθηκε στο γραφείο του την δημοσιογράφο του βρεττανικού Guardian Έλενα Σμιθ για να της παραχωρήσει μια συνέντευξη, η οποία βγήκε με τίτλο "Ο έλληνας υπουργός οικονομικών στο δύσκολο μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων μετά το πακέτο διάσωσης". Θα ήταν άλλη μια άχρωμη, άοσμη και άγευστη υπουργική συνέντευξη, αν ο Τσακαλώτος απέφευγε να πει κάτι που σήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Αντιγράφω και μεταφράζω το επίμαχο απόσπασμα, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη φράση:

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στο γραφείο του φωτογραφίζεται για τον Guardian

Ο Τσακαλώτος αναγνωρίζει ότι δεν έγιναν αρκετά. Από την εποχή τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου, λέει, η Ελλάδα έχει υπονομευτεί από μια ανώτερη τάξη η οποία κινήθηκε σε δικό της δρόμο αποφεύγοντας να βοηθήσει την χώρα.

Εκτιμάται ότι περισσότερα από 100 δισ. ευρώ έχουν εγκαταλείψει τις ελληνικές τράπεζες από την αρχή τής κρίσης, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων ώστε να αποτραπεί η κατάρρευση του συστήματος τον Ιούλιο.

Ο Τσακαλώτος λέει ότι είναι αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει μαστίγιο και καρότο για να καταφέρει όσους αντιμετώπιζαν το ζήτημα ελαφρά τη καρδία να συμμορφωθούν, με στόχο να υποχρεώσει την εύπορη τάξη να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της χώρας, η οποία έχει χάσει το 25% του εθνικού της προϊόντος. "Ήμασταν κάτω από τόσο μεγάλη χρηματοδοτική πίεση, πηγαίνοντας από κρίση σε κρίση [κατά την πρώτη κυβερνητική περίοδο του ΣυΡιζΑ] ώστε δεν είχαμε χρόνο να ελέγξουμε τους πλούσιους και να δημιουργήσουμε ένα αίσθημα δικαίου", λέει (...)


Σαφέστατος ο υπουργός! Δεν προκάναμε (που έλεγε κι ο Χαρίλαος) να πάρουμε λεφτά από τους πλούσιους και, μιας κι είχαμε σοβαρές κωλοσφίξεις, είπαμε να τα πάρουμε από τους μπατίρηδες. Δεν μας έπαιρνε ο χρόνος να ψάξουμε τις κάσες των αφράτων κι αποφασίσαμε να βάλουμε χέρι σ' αυτούς που ψωνίζουν βερεσέ το ψωμί τής οικογένειάς τους. Δεν είχαμε χρονική άνεση να αυξήσουμε την φορολόγηση του πλούτου αλλά ο χρόνος έφτανε και περίσσευε για να στίψουμε τελείως τους λιγδοτάμπουρες φουκαράδες. Απλούστατον.

Δεν ξέρω αν προσέξατε επαρκώς το δεύτερο μέρος τής παραπάνω υπογραμμισμένης φράσης. Συνιστά κλασσικό παράδειγμα εφαρμογής τού κοινώς λεγομένου "γλώττα λανθάνουσα τ' αληθή λέγει" και σας παρακαλώ να το ξαναδιαβάσετε: "(δεν είχαμε χρόνο) να δημιουργήσουμε ένα αίσθημα δικαίου". Όχι "να επιβάλλουμε (ή να αποκαταστήσουμε) το δίκαιο" αλλά "να δημιουργήσουμε αίσθημα δικαίου". Για τα μάτια του κόσμου, σαν να λέμε. Κάτι σαν αυτό που κάναμε κλείνοντας τον Άκη στην φυλακή: δώσαμε ικανοποίηση στον κόσμο ότι κάποιος πλήρωσε αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε να συνεχίσουμε το πετσόκομμα των συντάξεων, να επεκτείνουμε την επιβολή τής εισφοράς αλληλεγγύης, να τσακίσουμε τους αγρότες και να επιβάλλουμε ΕνΦΙΑ ως και στα πουρναροχώραφα.


Πάντως, τα όσα είπε ο υπουργός δεν πρέπει να προκάλεσαν έκπληξη στους διαβασμένους και στους υποψιασμένους. Αυτοί πρέπει να έχουν υπ' όψη τους μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ στον Spiegel πριν έξι μήνες, στην οποία αποκάλυψε ότι απέχθεια προς την φορολόγηση του πλούτου αισθάνεται κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Ας γίνω πιο συγκεκριμένος. Στο τεύχος 26/2015 της 20ης Ιουνίου, ο Spiegel δημοσίευσε συνέντευξη του "φίλου τής Ελλάδας" Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ με τίτλο "Δεν καταλαβαίνω τον Τσίπρα". Απ' αυτή την συνέντευξη αντιγράφω, μεταφράζω και υπογραμμίζω:

Βρυξελλες, 6 Μαΐου 2015: Αλέξης Τσίπρας και Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ βαδίζουν χέρι-χέρι...

- Σπήγκελ: Έχετε την εντύπωση ότι ο Τσίπρας καταλαβαίνει τι διακυβεύεται για την χώρα του;
- Ζ.Κ.Γ.: Του περιέγραψα λεπτομερώς τι θα σήμαινε για την χώρα του βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μια έξοδος από την ευρωζώνη.
- Σπήγκελ: Δηλαδή;
- Ζ.Κ.Γ.: Στην Ελλάδα υπήρξαν βαθιές περικοπές στο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας. Το αποτέλεσμα είναι μια ανθρωπιστική κρίση, την οποία δεν μπορούμε να δεχτούμε. Πολλοί άνθρωποι σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζουν καθημερινά το πρόβλημα του πώς θα τραφούν κατά την διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πως αυτή η κρίση θα επιδεινωνόταν σε περίπτωση Grexit. Από την άλλη, υπάρχουν και στην Ελλάδα, θα το πω μια φορά σε σαφή γερμανικά, άνθρωποι βαθύπλουτοι. Γι' αυτό κάλεσα τον κύριο Τσίπρα να αυξήσει την φορολόγηση του πλούτου. Έμεινα με το στόμα ανοιχτό από την απάντησή του γιατί δεν ήταν όσο ενθουσιώδης θα περίμενα. (...)"

Δεν ακούγεται λιγάκι ως ανέκδοτο; Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρακαλάει έναν αριστερό πρωθυπουργό να αυξήσει την φορολόγηση των πλουσίων κι εκείνος στραβομουτσουνιάζει! Ο νταής που θα βάραγε τα νταούλια και θα χόρευαν οι αγορές, ο αριστερός που θα άλλαζε την Ευρώπη, ο αγραβάτωτος που εμφύσησε στα λαϊκά στρώματα την ελπίδα ενός καλύτερου αύριο δεν δέχεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό την πρόταση ενός από τους κορυφαίους εκπροσώπους τού κεφαλαίου να φορολογήσει τον πλούτο! Τί άλλο έχουν να δουν τα μάτια μας;

Σύντροφοι του ΣυΡιζΑ, κάτι δεν πάει καλά. Δεν νομίζετε; Μόνο μη μου πείτε ότι ψεύδεται ο Γιουνκέρ, έτσι;

Τα καλά, τα ευαίσθητα, τα αριστερά παιδιά...

Είμαι σίγουρος πως είναι σε όλους γνωστό ότι πουλήσαμε σε εταιρεία γερμανικών (και κοπελούζειων) συμφερόντων δεκατέσσερα αεροδρόμια. Τις τελευταίες μέρες προσπαθώ να δώσω απάντηση σε ένα ερώτημα σχετικό μ' αυτή την πώληση αλλά δεν τα καταφέρνω. Το πιάνω από δω... το πιάνω απο κει... τζίφος. Ανάθεμα η ώρα που άκουσα τον υπουργό υποδομών Χρήστο Σπίρτζη να δηλώνει: "Υπογράψαμε τη σύμβαση με πολύ πόνο.... Βρήκαμε όταν πήραμε από την ΥΠΑ τις συμβάσεις, κάποιους όρους που έπρεπε να διορθωθούν. Δεν δώσαμε εμείς τα αεροδρόμια. Τα έδωσαν όσοι έκαναν τον διαγωνισμό που έβαλαν τους συγκεκριμένους όρους".

Τότε ακριβώς ήταν που γεννήθηκε μέσα μου το ερώτημα για το οποίο μίλησα πρωτύτερα: Τελικά, ποιός πούλησε τα αεροδρόμια; Η δεξιά κυβέρνηση που είχε κάνει την συμφωνία ή η -πρώτη και δεύτερη φορά- αριστερή κυβέρνηση που την υπέγραψε;

Χρήστος Σπίρτζης, υπουργός υποδομών. Ο πόνος του είναι έκδηλος.

Εκείνο που έχω ως δεδομένο (και, συνεπώς, ξεκινώ την αναζήτηση απάντησης απ' αυτό) είναι ότι αυτή η κυβέρνηση, πριν γίνει κυβέρνηση, ήταν ξεκάθαρα αντίθετη στην πώληση των αεροδρομίων. Αυτό αποδεικνύεται ξεκάθαρα από αναρίθμητες δηλώσεις τού ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, μικρό δείγμα των οποίων παραθέτω:

- Ιωάννινα, 21/3/2014: "Το αεροδρόμιο, τα λιμάνια, η παράκτια ζώνη, όλα πωλούνται έναντι πινακίου φακής, την ίδια ώρα που για τους εργαζόμενους ένα μέλλον υπάρχει: Ειδικές οικονομικές ζώνες, εργασία πολλών ωρών, έναντι ελάχιστων ευρώ και κανενός δικαιώματος (...) O ΣυΡιζΑ θα υπερασπιστεί τη δημόσια περιουσία -δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια- θέτοντας ως προτεραιότητα τις ανάγκες της κοινωνίας."

- Καρδίτσα, 9/4/2014: "Υπάρχουν, τέλος, οι μεγάλοι αγώνες για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος, οι μεγάλοι αγώνες για να μην εκποιηθεί ο δημόσιος πλούτος, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια."

- Λαμία, 29/11/2014: "Στόχος της τρόικας δεν είναι τα δανεικά, είναι τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, ο δημόσιος πλούτος της χώρας."

- Ιωάννινα, 30/11/2014: "Αναρωτιόμαστε: τι όφελος μπορεί να έχει για την ανάπτυξη του τόπου η ιδιωτικοποίηση του αεροδρόμιου στο Άκτιο; Ή το να μην υλοποιούνται μέχρι σήμερα τα αναγκαία έργα αναβάθμισης στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων; Η απάντηση είναι: κανένα όφελος. Πουλάνε ό,τι βρουν μπροστά τους και εγκαταλείπουν ότι δεν μπορούν να πουλήσουν."

- Ηράκλειο, 13/12/2014: "Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αεροδρόμιου στα Χανιά. Είναι προφανές πόσο σημαντικό είναι για την επικοινωνία της Κρήτης με την Ελλάδα και τον κόσμο. Αλλά το ΤΑΙΠΕΔ το ξεπουλάει, για να μετατραπεί σε κερδοφόρο μαγαζί. Και έτσι. ένα κομμάτι από το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον μετατρέπεται σε ιδιωτικό κέρδος."

- Ηράκλειο, 23/1/2015: "Δεν θα επιτρέψουμε η δημόσια περιουσία και οι υποδομές να περάσουν στα νύχια του ΤΑΙΠΕΔ και των ποικιλώνυμων συμφερόντων. Τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, ο βόρειος οδικός άξονας δεν είναι κερδοφόρα φιλέτα προς χάρισμα."


Εκτός από τον Τσίπρα, όμως, παρόμοιες δηλώσεις έκαναν και άλλα σημερινά κυβερνητικά στελέχη, ακόμη και μετά τις εκλογές τού Ιανουαρίου, όπως:

- Σκουρλέτης (Σκάι, 8/9/2014): "Λέτε επένδυση την ιδιωτικοποίηση του αεροδρομίου των Χανίων. Για πηγαίνετε κάτω να δείτε τι επιπτώσεις θα έχει. Σύσσωμη η κοινωνία των Χανίων, εργαζόμενοι, επιχειρηματικός κόσμος εναντιώνονται."
- Σταθάκης (Λονδίνο, 25/11/2014): "Σήμερα, τα περιφερειακά αεροδρόμια είναι στην πλειοψηφία τους κερδοφόρα και σε θέση να αποζημιώνουν όσα από αυτά είναι ελλειμματικά. Άρα δεν επιβαρύνουν με κανένα τρόπο τα δημόσια ταμεία. Η ενέργεια αυτή, η οποία κινείται στα όρια της νομιμότητας, πραγματοποιείται την ίδια στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματικών ενώσεων και των τοπικών κοινωνιών που πλήττονται αντιτίθενται στην εκποίηση τους. Η πώληση της δημόσιας αυτής υποδομής προσβάλει ευθέως το δημόσιο συμφέρον και ως ΣΥΡΙΖΑ δηλώνουμε κατηγορηματικά της αντίθεση μας σε αυτή." (σ.σ.: Το ρεπορτάζ προβλήθηκε από τα Νέα με τίτλο "Σταθάκης: Εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη η ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων".)
- Σκουρλέτης (Σταρ, 22/1/2015): "Δεν είναι επένδυση να πωλείται ο ΟΠΑΠ και να δίνονται με leasing τα περιφερειακά αεροδρόμια την ώρα που απογειώνεται ο τουρισμός."
- Καμμένος (Μέγκα, 10/2/2015): "Τα αεροδρόμια δεν είναι επένδυση. Τα αεροδρόμια αυτή τη στιγμή αν προχωρήσουν, στη συγκεκριμένη εταιρεία, δηλαδή στο γερμανικό αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης, το αποτέλεσμα θα είναι ότι στα περισσότερα νησιά θα κοπούν οι συνδέσεις με τις εταιρείες φθηνού εισιτηρίου."
- Φλαμπουράρης (Μέγκα, 26/2/2015): "Δεν είναι σωστή η λογική ότι βουτάς όλα τα αεροδρόμια της χώρας και τα δίνεις."
- Φλαμπουράρης (Σκάι, 10/3/2015): "Η γνώμη μου είναι ότι δεν μπορεί 14 αεροδρόμια να δοθούν πακέτο."
- Φλαμπουράρης (Real News, 15/3/2015): "Δεν πρόκειται να πουληθεί δημόσια περιουσία, ούτε τα λιμάνια, ούτε τα αεροδρόμια, ούτε ο σιδηρόδρομος. Αξιοποίηση με συμμετοχή του Δημοσίου."
- Φίλης (Σκάι, 3/4/2015): "Δεν πρόκειται να υπογράψουμε συμβάσεις που έχουν προχωρήσει και οι οποίες ξεπουλάνε υποδομές. Οι υποδομές είτε είναι αεροδρόμια είτε λιμάνια πρέπει να έχουν έντονη την παρουσία του ελληνικού δημοσίου. Δεν μπορεί να γίνει ιδιωτικοποίηση."

Η δουλειά τέλειωσε. Ο Δημήτρης Κοπελούζος (αριστερά) και ο επί των επενδύσεων αντιπρόεδρος
της Fraport Αλεξάντερ Τσίνελ αλληλοσυγχαίρονται.

Αυτά είναι τα δεδομένα που σας έλεγα. Αυτά είναι που με πείθουν ότι η -πρώτη και δεύτερη φορά- αριστερή κυβέρνησή μας ήταν πράγματι αντίθετη με την πώληση των αεροδρομίων. Γι' αυτό τείνω να πιστέψω πως η πώληση, παρ' ότι έβαλαν την τζίφρα τους, δεν έγινε από τούτα τα καλά, τα ευαίσθητα, τα αριστερά παιδιά αλλά από τους προκατόχους τους, τους δεξιούς.

Έτσι, αποκτώ και μια σιγουριά ότι με το ίδιο σθένος και με την ίδια προσήλωση στα αριστερά τους ιδεώδη, αυτά τα καλά, τα ευαίσθητα, τα αριστερά παιδιά θα αντιμετωπίσουν όλες τις περιπτώσεις ξεπουλήματος του εθνικού μας πλούτου.

Επί τέλους, ησύχασα. Τώρα μπορώ να κοιμάμαι ήσυχος. Έχω φύλακα άγγελό μου την αριστερά.

Σύμφωνο συμβίωσης: μερικές σκέψεις

Από την εποχή που ο τότε υπουργός δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης έκανε το πρώτο επίσημο -πλην μετέωρο, όπως αποδείχθηκε- βήμα επί του θέματος, παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα όσα λέγονται και γράφονται για το περίφημο "Σύμφωνο Συμβίωσης". Αποτέλεσμα; Όχι μόνο εξακολουθώ να προβληματίζομαι αλλά ο προβληματισμός μου όσο πάει και βαθαίνει. Για παράδειγμα:

(α) Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό το σύμφωνο έχει συνδεθεί κατά τέτοιον τρόπο (σχεδόν άρρηκτα) με τους ομοφυλόφιλους. Ας παραβλέψουμε την περίπτωση ενός ετερόφυλου ζευγαριού που να θέλει να συμβιώσει ή ακόμη και να κάνει παιδιά εκτός γάμου και να πάρουμε την περίπτωση της συμβίωσης δυο ατόμων του ίδιου φύλου που δεν έχουν ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Δηλαδή, να δώσουμε διάρκεια σε κάτι που κάναμε πολλοί για λίγα χρόνια ως φοιτητές. Γιατί πρέπει ντε και καλά να είναι λεσβίες δυο γυναίκες, ορκισμένες εργένισσες, που συμβιώνουν επί δεκαετίες επειδή τα έχουν βρει μεταξύ τους, μειώνουν το κόστος ζωής, εκτιμούν ότι αυτή είναι η καλύτερη λύση στο πρόβλημα της μοναξιάς ή, επί τέλους, επειδή έτσι γουστάρουν, βρε αδερφέ;

2008: Ο Σωτήρης Χατζηγάκης υπεραμύνεται του συμφώνου συμβίωσης από το βήμα τής βουλής. Φρόντισε,
όμως, να δηλώσει ότι η ελληνική κοινωνία είναι ανώριμη για την επέκτασή του στους ομοφυλόφιλους.

(β) Υπό το πρίσμα ότι ο γάμος συνιστά μια σύμβαση με νομικές επιπτώσεις και προεκτάσεις, αναρωτιέμαι πόσο μικρότερο θα ήταν το πρόβλημα αν στο όλο θέμα δεν ανακατευόταν η εκκλησία. Κάτι που μπορεί να γίνει πανεύκολα, καθιστώντας τον πολιτικό γάμο υποχρεωτικό και τον θρησκευτικό προαιρετικό, με παράλληλη απλοποίηση των διαδικασιών για την λύση του. Όπως και να το κάνουμε, είναι λίγο παράδοξο να ψάχνουμε νομική διευθέτηση ενός ζητήματος για το οποίο εκχωρούμε δικαίωμα λόγου σε παπάδες, μουφτήδες και στον μάγο τής φυλής.

(γ) Έχω κουραστεί να ακούω αυτό το "αλλά" που ακολουθεί την φράση "σεβόμαστε τις σεξουαλικές επιλογές των ομοφυλόφιλων", σαν να μη καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα "αλλά" αναιρούν την δήλωση που προηγείται. Πώς ακριβώς εκφράζεται αυτός ο σεβασμός, τόσο από πλευράς κοινωνίας όσο και από πλευράς πολιτείας; Πόσο σεβασμό δείχνει η πολιτεία στην περίπτωση που δυο άνθρωποι έζησαν ταιριαστά 30-40 χρόνια, έφτιαξαν το σπίτι τους μαζί, έφτιαξαν περιουσία μαζί και μοιράστηκαν τα πάντα επί δεκαετίες αλλά, όταν πεθάνει ο ένας, ο άλλος δεν έχει κανένα νόμιμα απορρέον δικαίωμα σε όλα αυτά; Πόσο σεβασμό δείχνει η κοινωνία που, στην ίδια περίπτωση, ο ανηψιός τού μακαρίτη έχει κάθε νόμιμο δικαίωμα να πετάξει στον δρόμο τον άνθρωπο με τον οποίο ο θείος του είχε μοιραστεί την ζωή του; Για να μη ρωτήσω πόσο σεβασμό δείχνει το ότι κληρονόμος γίνεται όχι ο αγαπημένος τού θανόντος αλλά ένας ανηψιός που, ενδεχομένως, σιχαινόταν τον θείο του και τον στόλιζε με τα σχετικά "κοσμητικά" επίθετα.

(δ) Από την άλλη, αναρωτιέμαι πού μπορούν να φτάσουν τα όρια αυτού του συμφώνου. Ας πούμε ότι έχουμε αρκετά ανοιχτό μυαλό ώστε να αποδεχτούμε τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και δεχόμαστε να τα καλύψουμε με αυτό. Τί γίνεται, όμως, σε πιο περίπλοκες περιπτώσεις, όπως π.χ. όταν τα έχουν βρει και συμβιώνουν αρμονικώτατα όχι δύο αλλά τρεις ομοφυλόφιλοι; Κι επειδή υποθέτω ότι και οι πολυγαμικοί πρέπει να έχουν δικαιώματα, τί γίνεται στην περίπτωση όπου επίσης τα έχουν βρει και συμβιώνουν ευτυχισμένοι ένας άνδρας με δυο ή και τρεις γυναίκες; Επίσης, τί γίνεται στην περίπτωση που αποφασίζουν να συμβιώσουν δυο παντρεμένα αμφιφυλόφιλα ζευγάρια; Με άλλα λόγια, γίνονται σεβαστά όλα τα δικαιώματα ή πρέπει να βάλουμε φίλτρο; Κι αν βάλουμε φίλτρο, σύμφωνα με ποια όρια, ποιους περιορισμούς και ποιες παραδοχές θα το κάνουμε;

Πόρισμα Ιεράς Συνόδου, ήτοι ανθρώπων που δεν έκαναν ούτε θα κάνουν ποτέ δική τους οικογένεια:
"Το σύμφωνο συμβίωσης αποτελεί εκτροπή από τον θεσμό τής οικογένειας".

(ε) Ένα άλλο που δεν καταλαβαίνω είναι η αυτόματη σύνδεση που γίνεται (τουλάχιστον νοητικά) ανάμεσα στο σύμφωνο συμβίωσης και την απόκτηση παιδιών, είτε με υιοθεσία είτε με άλλον τρόπο. Νομίζω ότι πάμε να συνδέσουμε δυο θέματα παντελώς άσχετα μεταξύ τους. Το αν πρέπει να επιτραπεί ή όχι στα ομόφυλα ζευγάρια να έχουν παιδιά είναι ένα άλλο, πολύ μεγάλο ζήτημα και δεν μπορεί να επηρεάζει την ρύθμιση των σχέσεων ανάμεσα στο ζευγάρι. Ακριβώς όπως η σχέση η δική μου με την σύζυγό μου δεν ρυθμίζεται από το αν έχουμε ή όχι παιδιά.


Με όσα είπα παραπάνω δεν είχα την πρόθεση να προκαλέσω. Απλώς προσπαθώ να φτιάξω ένα χονδροειδές περίγραμμα ενός πολύ λεπτού προβλήματος το οποίο εκτιμώ πως δεν μπορεί να λυθεί είτε με αποφάσεις τού ποδαριού είτε, πολύ περισσότερο, με άναρθρες κραυγές.

Αλέξης, ο αμετακίνητος αριστερός

Καθώς πλησιάζουμε προς το τέλος τής χρονιάς, είναι λογικό να ρίχνουμε όλο και περισσότερες ματιές προς τα πίσω, προσπαθώντας να ανακεφαλαιώσουμε το δωδεκάμηνο που τελειώνει, μπας και καταφέρουμε να βγάλουμε μερικά συμπεράσματα. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι η χρονιά που διανύουμε ήταν πρώτη φορά τόσο αριστερή ώστε μας χάρισε δυο φορές αριστερή κυβέρνηση και τρεις αριστερές εκλογικές επιτυχίες (αν λογαριάσουμε και το εμβληματικό Όχι στο δημοψήφισμα).  Επίσης, μας χάρισε για πρώτη φορά και ένα αριστερό μνημόνιο αλλά ας μη το πολυσυζητάμε αυτό και χαλάμε τις καρδιές μας. Κυρίως, όμως, έδωσε την δυνατότητα στην πρώτη φορά αριστερή εξουσία να σημειώσει ένα πραγματικά ανυπέρβλητο ρεκόρ ταχύτητας: πρώτη φορά κόμμα εξουσίας χρειάστηκε τόσο λίγο χρόνο για να καταπατήσει όλες ανεξαιρέτως τις προεκλογικές του υποσχέσεις.

Λένε -και μάλλον έχουν δίκιο- ότι ο πρωθυπουργός αρέσκεται να αντιγράφει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Είναι λογικό, λοιπόν, να έχει ήδη εντρυφήσει στον τρόπο με τον οποίο ο Ανδρέας κατάφερε να αποδομήσει όλα τα συνθήματα με τα οποία ήρθε στην εξουσία, διαγράφοντας μία προς μία όλες τις υποσχέσεις που απέρρεαν απ' αυτά: βυθίσατε το Χόρα, έξω από το ΝΑΤΟ, έξω οι βάσεις, όχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων, ο λαός στην εξουσία...  Κάπως έτσι, το μεγάλο όνειρο για "Αλλαγή" παρέμεινε άπιαστο. Έχει μείνει ιστορικό το σκίτσο τού Γιάννη Ιωάννου, όπου ο Ανδρέας δηλώνει πως "δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τις υποσχέσεις μας, θα τις θυμόμαστε πάντοτε με νοσταλγία", ατάκα που ενσωμάτωσε και ο Χάρρυ Κλυνν σε παραστάσεις του.

[του Ηλία Μακρή, από την Καθημερινή 19/6/2013]

Τελικά, ο Ανδρέας έκανε την "Αλλαγή" ανάποδα: αντί να αλλάξει την Ελλάδα, άλλαξε ο ίδιος και, μαζί μ' αυτόν, άλλαξε και το κόμμα του. Στα πλαίσια της αντιγραφής, λοιπόν, ο Αλέξης κινείται στα χνάρια εκείνου. Μας έπεισε ότι θα αλλάξει την Ελλάδα και θα παλέψει για να αλλάξει και την Ευρώπη αλλά κατάντησε να αλλάξει ο ίδιος και να αλλάξει και το κόμμα του, κάνοντας το "πρώτη φορά αριστερά" να ηχεί πλέον ως κακόγουστο ανέκδοτο.

Παρά την οβιδιακή του μεταμόρφωση, όμως, ο Ανδρέας δεν παραδέχτηκε ποτέ ότι μετακινήθηκε από τις αρχές του. Το 1992 επανήλθε στην εξουσία μιλώντας και πάλι για σοσιαλισμό και είναι σίγουρο πως μέχρι την τελευταία του πνοή ισχυριζόταν πως είναι σοσιαλιστής. Το ίδιο ακριβώς κάνει και ο Αλέξης: δεν παραδέχεται -και ούτε πρόκειται ποτέ να παραδεχτεί- πως τώρα πια έχει τόση σχέση με την αριστερά όση ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Όταν υπέγραφε την συμφωνία τού Φλεβάρη για παράταση του μνημονίου, μιλούσε για έξοδο από τα μνημόνια. Όταν ξεβρακωνόταν στους δανειστές, περηφανευόταν πως πέτυχε έναν έντιμο συμβιβασμό. Όταν υπέγραφε το δικό του μνημόνιο, καμάρωνε πως κράτησε την Ελλάδα όρθια. Όταν, μέσω ανακεφαλαιοποιήσεων, φόρτωνε δισεκατομμύρια στις πλάτες τού λαού και τα χάριζε στις τράπεζες, διατυμπάνιζε ότι έσωσε τις καταθέσεις. Κι ενώ ετοιμάζει την γκιλοτίνα που θα κόψει τις συντάξεις, προσπαθεί να μας πείσει ότι έτσι θα καταστήσει βιώσιμο το ασφαλιστικό μας σύστημα. Με δυο λόγια: όσο κι αν το καράβι στρίβει δεξιά, ο Αλέξης παραμένει αριστερός. Δεν τον εκφράζουν οι δεξιές στροφές, βρε παιδί μου! Πώς να το κάνουμε;

Ακόμη κι αν είχαμε την παραμικρή επιφύλαξη για όλα τούτα, ήρθε η τηλεοπτική συνέντευξή του της περασμένης εβδομάδας και έβαλε τα πράγματα στην ακριβή τους διάσταση, δείχνοντας πεντακάθαρα ότι ο Αλέξης, ως άλλος αυτοκράτορας του παραμυθιού, είναι γυμνός. Το παρακάτω απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό (*):

"Ξέρετε τι ζητώ και να είμαι καθαρός; Το πολύ απλό πράγμα: Έχω μία διαπραγμάτευση, και θα πούμε γι αυτήν. Η διαπραγμάτευση δεν τελείωσε στις 12 του Ιούλη. Η διαπραγμάτευση ήταν πολύ σκληρή και για τα κόκκινα δάνεια, και για το ζήτημα του Ασφαλιστικού θα είναι δύσκολη και εκεί θα βοηθούσε να καταθέσουν τα κόμματα τις προτάσεις τους, ο καθένας να έχει την δική του αντίληψη, αλλά όλοι να πούμε: ξέρετε, δέκα οριζόντιες περικοπές ήταν αρκετές στις συντάξεις. Να βρούμε λύση -και μπορούμε να βρούμε λύση- χωρίς νέες οριζόντιες περικοπές. Και ξέρετε τι μου απαντάνε αυτοί οι οποίοι λένε (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δηλαδή, διότι οι υπόλοιποι παρά το ότι δεν θέλουν να φτιαχτεί η Επιτροπή, είπαν «συμφωνούμε σε αυτό»), ΠΑΣΟΚ και ΝΔ λένε χαιρέκακα «όχι, εμείς μπορεί να τις κόψαμε τις συντάξεις, αλλά τώρα δεν θα σε βοηθήσουμε, για να τις κόψεις και εσύ να γίνεις ίδιος με εμάς». Εμ δεν θα γίνουμε ίδιοι, ακόμα και αυτό να συμβεί."

Δεν ξέρω αν κατάλαβα καλά τι είπε ο πρωθυπουργός. Είπε ότι μπορεί να βρει λύση στο ασφαλιστικό χωρίς νέες περικοπές στις συντάξεις; Το είπε. Είπε (με έκδηλο παράπονο μάλιστα) ότι ζητάει βοήθεια για να μη κόψει τις συντάξεις αλλά ΠαΣοΚ και ΝΔ του την αρνούνται; Το είπε. Δηλαδή, για να μη κοπούν οι συντάξεις πρέπει να βάλουν χείρα βοηθείας εκείνοι που τις έκοβαν παλιά; Παναπεί, μόνη της η αριστερά δεν μπορεί να μη τις κόψει; Κυρίως, όμως, τι κρύβεται πίσω από την κατηγορηματική διαβεβαίωση "δεν θα γίνουμε ίδιοι, ακόμα και αυτό να συμβεί", αν δηλαδή κόψει και αυτός τις συντάξεις όπως εκείνοι; Εις τί ακριβώς θα συνίσταται η διαφορά των αριστερών περικοπών από τις προηγούμενες, τις δεξιές; Δεν το μάθαμε. Μάθαμε, όμως, ότι ο Αλέξης θα παραμείνει αμετακίνητος στην αριστερή του ιδεολογία, ακόμη κι αν αναγκαστεί να εξοντώσει τους συνταξιούχους.

Κατά πάσα πιθανότητα, ούτε ο ίδιος ο Αλέξης κατάλαβε τι είπε. Είπαμε, προσπαθεί να αντιγράψει τον Ανδρέα αλλά έχει πολύ δρόμο μπροστά του για να τα καταφέρει (αν τα καταφέρει) με απόλυτη επιτυχία. Είναι σαφές ότι στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο πρωθυπουργός προσπαθεί να κρύψει το ότι οι συντάξεις πάνε για τσεκούρωμα και χρησιμοποιεί ως προκάλυμμα την περιβόητη "αριστερή ηθική". Δηλαδή: ακόμη κι αν κόψουμε τις συντάξεις (το λέμε από πριν, για να μη μας πείτε μετά ψεύτες), δεν θα γίνουμε σας τα μούτρα σας και θα παραμείνουμε αριστεροί. Αμετακίνητοι.

Δεν θα σας κουράσω άλλο με πράγματα που έχετε ζήσει κατ' επανάληψη τα τελευταία χρόνια. Ο Τσίπρας δηλώνει αριστερός και βαφτίζει ως αναγκαία συνθηκολόγηση το ολοσχερές ξεπούλημά του στους δανειστές. Ο Ανδρέας έφερνε τις περίφημες "καλύτερες μέρες" τού 1985 με πάγωμα μισθών για δυο χρόνια. Ο Γιώργος ανακάλυπτε λεφτά (εκεί όπου δεν υπήρχαν, όπως φάνηκε) κι έτρεχε στην τρόικα για να σώσει τον τόπο. Ο Σαμαράς έχτιζε την "νέα Ελλάδα" με "άλλο μείγμα πολιτικής", υπογράφοντας το δεύτερο μνημόνιο. Όλοι έχουν ένα σαξές στόρυ της κακιάς ώρας να διηγηθούν αλλά μένουν αμετακίνητοι στα ιδεώδη τους, διότι -πάνω απ' όλα!- είναι πατριώτες.

Ας κλείσουμε κάπως εύθυμα, με τα τελευταία λόγια τού Αλέξη:

"(...) ο διάλογος είναι κάτι το οποίο έχουμε ανάγκη και εγώ τουλάχιστον είμαι στη διάθεσή σας και με άλλους δημοσιογράφους και με αντίλογο, διότι είναι αναγκαίο να υπάρχει αντίλογος, είναι αναγκαίο να υπάρχει ανοιχτός και ζωντανός πολιτικός διάλογος. Δεν θέλω να ακολουθήσω τα χνάρια προκατόχων μου, που ούτε στη Βουλή πατούσαν, ούτε συνεντεύξεις έδιναν και όταν τις έδιναν έκαναν αυτοί τον επίλογο. Τον επίλογο τον έχετε εσείς."

"Τον επίλογο τον έχετε εσείς". Μ' αυτήν ακριβώς την φράση, η συνέντευξη ολοκληρώθηκε με τον Αλέξη να γράφει τον επίλογο. Ακριβώς σαν τους προκατόχους του.


----------------------------------
(*) Το απόσπασμα παρατίθεται σε πιστή αντιγραφή από τον επίσημο ιστότοπο του πρωθυπουργού (http://www.primeminister.gov.gr/2015/12/08/14413). Σε περίπτωση που θέλετε να το ακούσετε με τ' αφτιά σας, στην ίδια σελίδα υπάρχει και το βίντεο της συνέντευξης, όπου το εν λόγω απόσπασμα αρχίζει στο 19.51'.

Καλάβρυτα, Δευτέρα, 13 Δεκεμβρίου 1943, ώρα 2.34' μ.μ.

Γύρω στα μέσα τού 1943 ο ΕΛΑΣ αποφασίζει να ενισχύσει αποφασιστικά τις δυνάμεις του στην Πελοπόννησο, δημιουργώντας αντίβαρο στις δυνάμεις των δωσίλογων και των ταγματασφαλιτών που οργιάζουν, ειδικά σε Μεσσηνία και Λακωνία. Στις ελασίτικες μονάδες που στελεχώνονται από ντόπιους, ενσωματώνονται και παλιότερα, έμπειρα στελέχη από μονάδες τής Στερεάς, τα οποία περνούν στην περιοχή διαπλέοντας τον Κορινθιακό. Έτσι, η πέραν τού Ρίου Αχαΐα (Αιγιαλεία και Καλάβρυτα) γίνεται ανταρτοφωλιά και πολύ σύντομα η ελασίτικη αντιστασιακή δράση εντείνεται. Κορυφαία -ίσως- στιγμή αυτής της δράσης θεωρείται η ανοιχτή σύγκρουση που έλαβε χώρα στην περιοχή Ρωγών της Κερπινής (κοντά στα Καλάβρυτα) στις 16-17 Οκτωβρίου 1943.

Η μάχη τής Κερπινής κατέληξε σε ηχηρό χαστούκι για τους κατακτητές. Η γερμανική διοίκηση της Πάτρας αποφάσισε να στείλει στα Καλάβρυτα τον 5ο λόχο τού 749 Συντάγματος Καταδρομών, με σκοπό "να επιβάλει την διασαλευθείσαν υπό των ανταρτών τάξιν". Ο λόχος απετελείτο από 105 άνδρες, εκπαιδευμένους σε ορεινές επιχειρήσεις, με επί κεφαλής τον λοχαγό Σόμπερ, ο οποίος μόλις είχε μετατεθεί από το ρωσσικό μέτωπο. Οι γερμανοί ξεκίνησαν από το Αίγιο και ανέβαιναν προς τα Καλάβρυτα χρησιμοποιώντας απίθανα περάσματα και απόκρημνες χαράδρες, για να μη γίνουν αντιληπτοί από τους αντάρτες, Έτσι, κατάφεραν να φτάσουν στην Κερπινή, κάπου μιάμιση ώρα από τα Καλάβρυτα.

Τότε τους πήρε χαμπάρι ένας λόχος τού ΕΛΑΣ υπό τον καπετάν-Σφακιανό (Γιώργης Αρετάκης) και άρχισε η μάχη. Παρά την εκπαίδευσή τους και τις συνεχείς απαγκιστρωτικές κινήσεις τού Σόμπερ, έσπευσαν στην περιοχή και άλλες ελασίτικες δυνάμεις και οι γερμανοί βρέθηκαν περικυκλωμένοι κι αναγκάστηκαν να παραδοθούν μετά από μάχη 16 ωρών. Από τους 105 καταδρομείς, οι 78 συνελήφθησαν αιχμάλωτοι (οι 11 τραυματίες), 4 σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι διέφυγαν (*). Οι ελασίτες θρήνησαν έναν νεκρό.

Πάτρα, πλατεία Γεωργίου Α', 1/12/1943. Το 11ο τάγμα τού 749 Συντάγματος Καταδρομών ετοιμάζεται
να αναχωρήσει για Αίγιο. Στο βήμα, ο διοικητής τής μεραρχίας υποστράτηγος Καρλ Φον Λε Σουίρ.

Η συντριβή τού 5/749 λόχου εξόργισε τους κατακτητές. Έτσι, στις 25 Νοεμβρίου, ο διοικητής τής 117 Μεραρχίας Κυνηγών υποστράτηγος Καρλ Φον Λε Σουίρ υπέγραψε την διαταγή 1296/43 για την "Επιχείρηση Καλάβρυτα" (Untermehmen Kalawrita), η οποία προέβλεπε την πλήρη εκκαθάριση των Αροανίων από αντάρτες μέσω της τρομοκράτησης του πληθυσμού με πυρπολήσεις χωριών και εκτελέσεις αμάχων. Στο μεταξύ, ο ΕΛΑΣ είχε προτείνει ανταλλαγή των αιχμαλώτων με τους κομμουνιστές που κρατούνταν στις φυλακές τής Πάτρας αλλά ο Φον Λε Σουίρ αρνήθηκε και οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν.

Η "Επιχείρηση Καλάβρυτα" άρχισε στις 5 Δεκεμβρίου, βάσταξε δέκα μέρες και θεωρείται ίσως η αγριώτερη και πλέον απάνθρωπη επιχείρηση της Βέρμαχτ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επί κεφαλής της τοποθετήθηκε ο αντισυνταγματάρχης Γιούλιους Βόλφινγκερ, άτομο ιδιαίτερα σκληρό και ψυχρό. Οι γερμανικές δυνάμεις ξεκίνησαν από 6 διαφορετικά σημεία (Πάτρα, Αίγιο, Κόρινθος, Άργος, Τρίπολη, Πύργος) και κατά την σύγκλισή τους στα Καλάβρυτα έκαιγαν και ξεθεμέλιωναν ό,τι έβρισκαν στο διάβα τους. Μέχρι να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό, οι γερμανοί είχαν εκτελέσει δεκάδες άμαχους χωρικούς και είχαν σβήσει από τον χάρτη πάμπολλα χωριά (Αγία Κυριακή, Αυλές, Βάλτος, Βάλτσα, Βραχνί, Δάρα, Δερβένι, Ανω Ζαχλωρού, Κάτω Ζαχλωρού, Καλύβια, Κερπινή, Κλαπατσούνα ή Πλατανιώτισσα, Λαπαναγοί, Μαζέικα, Μάζι, Με­λίσσια, Μορόχωβα, Παγκράτι, Πλανητέρο, Πυργάκι, Ρωγοί, Σούβαρδο κλπ), ενώ από την οργή τους δεν γλίτωσαν ούτε τα μοναστήρια τού Ομπλού και του Μεγάλου Σπηλαίου. Μετά το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, οι γερμανοί συνέχισαν ξεθεμελιώνοντας το χωριό  Βυσωκά (Σκεπαστό)  και πυρπολώντας την Αγία Λαύρα, όπου και ολοκληρώθηκε η "Επιχείρηση Καλάβρυτα".

Στα Καλάβρυτα οι γερμανοί, υπό την ηγεσία τού διαβόητου για την απανθρωπιά του ταγματάρχη Χανς Εμπερσμπέργκερ (ο Βόλφινγκερ είχε μπει στο νοσοκομείο λόγω αυτοκινητιστικού ατυχήματος), μπήκαν στις 9 Δεκεμβρίου. Στο μεταξύ, οι κάτοικοι είχαν μάθει τα καθέκαστα και σκόρπισαν στα γύρω βουνά. Ο Εμπερσμπέργκερ έστειλε διαβεβαιώσεις ότι οι άμαχοι δεν είχαν τίποτε να φοβηθούν διότι τον ενδιέφεραν μόνο οι αντάρτες. Για να γίνει περισσότερο πιστευτός, μέσα στις επόμενες τρεις ημέρες ο Εμπερσμπέργκερ έκαψε ελάχιστα σπίτια που ανήκαν αποδεδειγμένα σε οικογένειες ανταρτών και ασχολήθηκε με την περίθαλψη των τραυματιών από την μάχη τής Κερπινής. Το απόγευμα της Κυριακής 12 Δεκεμβρίου οι γερμανοί άρχιζαν να ετοιμάζονται για αποχώρηση. Με όλα αυτά τα τερτίπια, οι κάτοικοι ξεθάρρεψαν και επέστρεψαν στα σπίτια τους.

Το πρωί τής Δευτέρας, όμως, ο Εμπερσμπέργκερ κάλεσε όλους τους κατοίκους να μαζευτούν στο σχολείο. Εκεί, ξεδιάλεξε όλους τους άντρες από 14 έως 65 ετών και τους οδήγησε στην κοντινή "Ράχη τού Καππή" ενώ γυναίκες, παιδιά και γέροι κλειδώθηκαν μέσα στο σχολείο. Κι ενώ μια μικρή φρουρά φύλαγε το σχολείο και άλλη μια από 35 άνδρες επιτηρούσε τους συγκεντρωμένους στην "Ράχη τού Καππή", οι υπόλοιποι γερμανοί στρατιώτες λεηλατούσαν τα σπίτια και μαγαζιά και φόρτωναν την λεία τους στον οδοντωτό. Όταν ο οδοντωτός αναχωρούσε, η ώρα ήταν περασμένες δύο το μεσημέρι και μια φωτοβολίδα σήμανε την αναχώρησή του.

8 Δεκεμβρίου 1943. Οι άνδρες τού ταγματάρχη Χανς Εμπερσμπέργκερ έχουν μόλις πυρπολήσει τους Ρωγούς
και αναπαύονται. Αριστερά, χαμογελαστός, ο επί κεφαλής των εκτελεστών τού Καππή Κόνραντ Ντένερτ

Εκείνη η φωτοβολίδα ήταν το σύνθημα για να ολοκληρωθεί το έγκλημα. Οι στρατιώτες που βρίσκονταν στην πόλη έβαλαν φωτιά σε όλα τα κτήρια ενώ το απόσπασμα των 35 στην "Ράχη" άρχισε να θερίζει τους συγκεντρωμένους με πολυβόλα που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά, ώστε να μη ξεφύγει κανένας. Από όλους τους άνδρες 14-65 χρόνων, γλίτωσαν μόνο 13, οι οποίοι βρέθηκαν "κρυμμένοι" από τα πτώματα των εκτελεσμένων και δεν τους αντελήφθη ο επί κεφαλής των εκτελεστών δεκανέας Κόνραντ Ντένερτ.

Όταν η φωτιά πλησίασε το σχολείο, οι γερμανοί αποχώρησαν, αφήνοντας τα γυναικόπαιδα να καούν ζωντανά. Όμως, οι γυναίκες κατάφεραν να σπάσουν τις πόρτες κι έτσι γλίτωσαν, μαζί με τα ανήλικα παιδιά τους και τους υπερήλικες. Τώρα έπρεπε να πρωταγωνιστήσουν στην τελευταία πράξη τού δράματος, θάβοντας τους εκτελεσμένους. Το ρολόι τής εκκλησίας είχε σταματήσει στις 2.34', μαρτυρώντας την ακριβή στιγμή που συντελέστηκε το ναζιστικό έγκλημα.

Καλάβρυτα, Δευτέρα, 13 Δεκεμβρίου 1943, ώρα 2.34' μετά το μεσημέρι. Ο ναζισμός σε όλο του το μεγαλείο.

-------------------
(*) Σύμφωνα με μαρτυρία αιχμαλώτου που διέφυγε, στις 7 Δεκεμβρίου (ενώ, δηλαδή, η "Επιχείρηση Καλάβρυτα" ήταν σε πλήρη εξέλιξη και ο Εμπερσμπέργκερ είχε ήδη κάψει κάμποσα χωριά) οι 78 αιχμάλωτοι της Κερπινής εκτελέστηκαν. Πολυβολήθηκαν δεμένοι ανά έξι και πετάχτηκαν σε χαράδρα. Όπως ισχυρίζεται ο διαφυγών, από την ομαδική εκτέλεση επέζησαν μόνο ο ίδιος και ένας συνάδελφός του ενώ σημειώνει ότι το πολυβόλο χειρίζονταν δυο άνδρες που μιλούσαν ο ένας αγγλικά και ο άλλος πολωνικά ή ρωσσικά. Την πληροφορία για αυτή την μαρτυρία μετέφερε στον Δημήτρη Κανελλόπουλο ο Αλόις Πύρινγκερ, ο οποίος είχε λάβει μέρος στην μάχη τής Κερπινής.

Σημ.: Οι φωτογραφίες τού κειμένου προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο Δημήτρη Κανελλόπουλου για το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.

Σαββατιάτικα (85) - της ατάκας

*** Τίποτα δεν είναι τόσο χάλια ώστε να μη μπορεί να γίνει χειρότερο. *** Κωνσταντινόπουλος: "Ο Τσίπρας φλερτάρει το ΠαΣοΚ." *** Τι σας φλερτάρει, ρε Οδυσσέα, που σας έχει πάρει βίζιτα όλους; *** Έχεις δει κανέναν να φλερτάρει πουτάνα; *** Μητσοντόρα: "Θα εκλέξουμε τον νέο πρόεδρο αφού μας φωτίσει το άγιο πνεύμα." *** Να σας φωτίσει είναι καλά, Ντόρα μου, μη σας κουτσουλίσει φοβάμαι. *** Τις είδατε και σεις τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν εκτόξευση του Άδωνι; *** Πάει, εκτοξεύθηκε το βλήμα. *** Κατρούγκαλος: "Καμμία νέα οριζόντια περικοπή στις συντάξεις." *** Κάθετα θα τις κόψετε, Γιώργο μου; *** Μπακλαβαδωτά; *** Παπαδημούλι: "Ο κόσμος προτιμά τον Τσίπρα στο τιμόνι." ***

Αυτό το βλέμμα...

Στο κρεββάτι, Δημητράκη μου, ξέρουμε ποιον προτιμά; *** Αν συνεχώς αποτυγχάνεις, δοκίμασε να διαβάσεις τις οδηγίες χρήσης. *** Αληθεύει ότι ο Παπαδήμος εκλέχτηκε αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών; *** Ως...;;; *** Αυτό που η Βόνταφον ανέλαβε την μηχανογραφική υποστήριξη των εσωκομματικών εκλογών τής ΝουΔου, πώς σας φάνηκε; *** Εγώ επικροτώ την επιλογή καθ' όσον η Βόνταφον γνωρίζει άριστα τα της ΝουΔούλας. *** Εμ, για πλάκα παρακολουθούσε τα τηλέφωνά της τόσον καιρό; *** 50,6 εκατ. πρόστιμο έφαγε η φτωχιά η εταιρεία για τις παρακολουθήσεις... να μη βγάλει κατιτίς να μπαλώσει την ζημιά; *** Την γυμνή αλήθεια την ντύνει καθένας όπως θέλει. *** Ποιός διέδωσε ότι στην ΕΡΤ επέστρεψε το "Θέατρο της Δευτέρας"; *** Εγώ που συντονίστηκα τις προάλλες, έπεσα σε συνέντευξη Τσίπρα. *** Εκτός αν εννοούσε... Α! τον πούστη! *** Πρωθύ_1: "Σε πολλά πράγματα δεν συμφωνούν οι δανειστές, η διαπραγμάτευση είναι δυναμική διαδικασία." *** Έχουν βαρύ χέρι, Αλέξη, ε; *** Είσαι κι εσύ μισή μερίδα, σαν μυγόχεσμα... τι τα θες τα δυναμικά σπορ; *** Πρωθύ_2: "Το ασφαλιστικό ασφαλώς και είναι κόκκινη γραμμή." *** Γι' αυτό ορμήξατε πάνω του σαν ταύροι, βρε τσόγλανοι, γαμώ την αχρωματοψία μου μέσα; *** Αν οι κατσαρίδες είναι τα μόνα όντα που θα επιβιώσουν από έναν πυρηνικό πόλεμο, τί σκατά έχει μέσα το Τέζα; *** Σοβαρά το λέτε ότι η Βίσση, προχτές που γιόρταζε, πρόσφερε κοκακόλα δίχως ποτήρι κι έπινες κατ' ευθείαν από το μπουκάλι ή πρόκειται για κακοήθειες των Βανδικών; *** Paraskhnio.gr: "Οργή Καραμανλή για Καμμένο." *** Ουάου! Ταράχτηκε ο Βούδας τής Ραφήνας; *** Κώστα, πάρε τηλέφωνο τον Πάνο, να πάτε κάπου να τα πείτε τσιμπώντας κάτι και θα τα βρείτε, είμαι σίγουρος. *** Κωλόχαρτος: "Γυρίζει επιτέλους δεξιά και η Βενεζουέλα, μόνο εδώ θα μείνουμε μ'  αυτούς;" *** Τώρα θα φάνε με χρυσά κουτάλια, Άδωνι, όπως πριν είκοσι χρόνια, ε; *** Χαρτοπετσέτες και κωλόχαρτα θα έχουν πλέον, φαντάζομαι. ***

"Μenegaki kavla", 1.752.555 χτυπήματα; Καμμία ελπίδα...

Πορτοσάλτε: "Το καραβάνι τού λαϊκισμού σε Βενεζουέλα και Αργεντινή έφτασε στο τέλος τής διαδρομής του." *** Το δικό μας καραβάνι έχει δρόμο ακόμη, Αρούλη, όπως είπε κι ο Αλέξης. *** Δημοκρατία είναι να ψηφίζουν τέσσερις λύκοι κι ένα πρόβατο για το τι θα φάνε. *** Δεν ξέρω αν συμφωνείτε αλλά έχουμε επικεντρωθεί σε Άρη, Μπάμπη, Σία, Alexis και Μπογδάνο, με αποτέλεσμα να αδικούμε πολλά άλλα φυτά τού Σκάι. *** Σαν τον Μάνο Βουλαρίνο, ας πούμε. *** Ή τον Νίκο Υποφάντη. *** Να διορθώσουμε τις αδικίες, παιδιά! *** Βρέθηκαν έξι διοικητές νοσοκομείων χωρίς πτυχίο; *** Τέτοια αξιοκρατία; *** Και μ' αρέσει που πειραχτήκατε όταν ο Κωλόχαρτος, ως υπουργός υγείας, πήγε να βολέψει τον μέγα Δαραβίγκα. *** Αφού υπάρχει υπουργός ανάπτυξης στην Ελλάδα, γιατί να μην  υπάρχει ΑηΒασίλης; *** Πάγκαλος: "Δεν υπάρχουν τζάκια στην Ελλάδα, είναι απλώς φαντασιώσεις κομπλεξικών μικροαστών." *** Ακριβώς Θόδωρε! *** Αλλά γιατί μ' αυτή την σοφή κουβέντα που είπες γελάνε Καραμανλήδες, Παπαντρέηδες, Μητσοτάκηδες, Βαρβιτσιωταίοι, Κεφαλογιανναίοι κλπ κλπ; *** Πώς το βλέπετε, θα τα βρουν τελικά ο Αλέξης με την Φώφη; *** A propos, τί θεωρείτε μεγαλύτερη επιτυχία: να γίνεις πρωθύ στα 40 σου ή συνταξιούχος στα 50 σου; ***

Να, Αλέξη, για αριστερά πας από δω και στο δεύτερο στενό στρίβεις δεξιά.

Πολύ μ' άρεσε που ο ΣΔΟΕ έπιασε μια πουτάνα για φοροδιαφυγή. *** Λέτε τώρα να βάλει πλώρη και για κάτι πούστηδες τριφασικούς; *** Χλομό το βλέπετε, ε; *** Κουτσούμπα, δεν θα δεις διαδήλωση της προκοπής αν δεν βγάλουν οι καναπέδες ρόδες. *** Γκιουλέκας, βουλευτής ΝΔ: "Δεν μπορεί ένα κόμμα που καταρρέει οικονομικά να αποτελέσει αξιόπιστη πολιτική δύναμη." *** Σώπα, Κώστα, μεθαύριο με τα τρίφραγκα κάτι θα μαζέψετε. *** Η νέα ταινία τού Παπακαλιάτη ποιες παλιές ταινίες έχει αντιγράψει; *** Χριστόφορε, είναι κατάλληλη και για γυναίκες ή να πάω να την δω μόνος μου; *** Σοβαρολογείτε όταν λέτε ότι η Luis Vuitton έκλεισε το μαγαζί στην Θεσσαλονίκη; *** Όχι, ρε γαμώτο... *** Στο Σαντάνσκι θα τρέχουμε ΚΑΙ για τσάντες; *** Εκείνη η γενιά των 700 ευρώ επιμένει ότι είναι αδικημένη; *** Τέρενς, εκτός από λαθρομετανάστες, υπάρχουν και λαθροπρόσφυγες; *** Τόσα χρόνια στον Αντέννα, τό 'καψες το ρημάδι, παπάρα. *** Τζήμερος: "Ο ιός HIV λέγεται έτσι γιατί πρωτοεμφανίστηκε σε ΧΙΒατζήδες." *** Ρε συ Θάνο, όσο και να μη σε πούμε εμείς μαλάκα, σε λέει το χιούμορ σου, που να σου χέσω το μυαλό, κάφρε. ***

Ευτυχισμένα χρόνια

Πείτε μου, πόσα χρόνια είχατε να δείτε προϋπολογισμό με τόσες κοινωνικές παροχές; *** Αλέξη, είπαμε να είμαστε αριστεροί αλλά μάλλον το παράκανες. *** Δώσε κάτι και στο κεφάλαιο, ρε γαμώτο, όχι όλα στους εργαζόμενους. *** Από το θρανίο στον καναπέ κι απ' τον καναπέ στον τάφο. *** Τελικά, οι καλύτερες ατάκες στους τοίχους δεν γράφονται με σπρέυ αλλά με στυλό, μόνο που πρέπει να πλησιάσεις για να τις διαβάσεις. *** Ένα μικρό δείγμα από τους τοίχους τής Πάτρας σάς παρουσίασα σήμερα και ελπίζω να το απολαύσατε όσο εγώ. *** Επιχείρημα ηλίθιου κατά του σύμφωνου συμβίωσης: "Αν ένας άντρας και μια γυναίκα είναι αντρόγυνο, δυο άντρες τι είναι;" *** Στρατιωτική περίπολος, βρε μαλάκα. *** Αν ούτε το περασμένο Σάββατο καταφέρατε να αναγνωρίσατε τον Πήτερ Σέλλερς ούτε σήμερα τον Ερνέστο "Τσε" Γκεβάρα, μην ασχοληθείτε ξανά με φωτο-κουίζ. *** Περιοριστείτε στην ικανοποίηση ότι αναγνωρίσατε την " έγκυρη" και "αδέσμευτη" Όλγα Τρέμη να διασκεδάζει στο πλευρό τού Άκη "Ωραίου Μπρούμελ" Τσοχαντζόπουλου. *** Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά και αριστερά. *** Καλό Σαββατοκύριακο νά 'χετε όλοι. ***

Και πάλι περί ελευθερίας της γνώμης

Χτες , έγραψα ότι, τέσσερα χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το βιβλίο τού Χάιντς Ρίχτερ "Η Μάχη της Κρήτης" σήκωσε μπουχό που δεν μπορούσα να φανταστώ όταν το διάβαζα. Ομολογώ ότι δοκίμασα πραγματική έκπληξη διαπιστώνοντας ότι μπόλικο μπουχό σήκωσε και το δικό μου κείμενο.

Είναι αρχή μου να δημοσιεύω όλα τα σχόλια των αναγνωστών δίχως κρίσεις (πόσο μάλλον επικρίσεις), εκτός εάν ο σχολιογράφος επιζητά διάλογο. Βλέποντας, όμως, ότι η κεντρική ιδέα τού χτεσινού μου σημειώματος παρεξηγήθηκε εν πολλοίς, σκέφτηκα ότι πιθανώς δεν ήμουν όσο σαφής έπρεπε, οπότε οφείλω να γίνω σαφέστερος.

Δεν ξέρω πόσοι από τους χτεσινούς σχολιογράφους έχουν διαβάσει το επίμαχο βιβλίο αλλά φοβάμαι ότι ανάμεσά τους υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι δεν το έχουν κάνει και απλώς έχουν σχηματίσει γνώμη από τα "παρελκόμενα", δηλαδή από δημοσιεύματα που ασχολούνται με το θέμα. Ειδικώτερα δε, διαπίστωσα ότι αρκετοί έχουν υπ' όψη τους το το άρθρο τού καθηγητή Γιώργου Μαργαρίτη "Και πάλι (δυστυχώς) για τον κύριο Ρίχτερ", το οποίο αναδημοσιεύθηκε σε πολλούς ιστοτόπους και το οποίο, βεβαίως, διάβασα κι εγώ με ιδιαίτερη προσοχή. Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα με την σειρά.

Ντιντερό, Μπαλζάκ, Καζαντζάκης. Και οι τρεις είχαν την τιμή να δουν τα βιβλία τους να απαγορεύονται.

Στο χτεσινό κείμενο ξεκαθάρισα ότι διαφωνώ με πολλά από τα συμπεράσματα και τις θέσεις που διατυπώνει ο Ρίχτερ στο βιβλίο του. Μάλιστα δε, προχώρησα κι ένα βήμα παραπέρα, δίνοντας με ακρίβεια συγκεκριμένα σημεία διαφωνίας. Όπως διαπίστωσε ο αναγνώστης, απέφυγα να σημειώσω τα σημεία που θίγει ο καθηγητής Μαργαρίτης στο δικό του κείμενο, για δυο λόγους. Ο ένας είναι για να μη θεωρηθεί ότι αντιγράφω. Ο άλλος είναι επειδή, παρ' ότι τα σχόλια και οι παρατηρήσεις τού Μαργαρίτη με βρίσκουν εν πολλοίς σύμφωνο, δεν ήθελα να δείξω την έντονη αμφιβολία μου για το συμπέρασμά του ότι ο Ρίχτερ δεν κάνει ιστορική έρευνα αλλά υπηρετεί την νεο-ναζιστική προπαγάνδα.

Να εξηγήσω λίγο αυτό που μόλις είπα, πριν αρχίσετε να με βαράτε. Το ότι ο Χίτλερ χρησιμοποίησε την θεωρία τού Νίτσε περί υπερανθρώπου δεν πρέπει σε καμμιά περίπτωση να μας εμπνεύσει αποστροφή προς τον Νίτσε ούτε μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι το έργο τού μεγάλου γερμανού φιλοσόφου εμφορείται από φασιστικές ιδέες. Όπως ακριβώς το μέγεθος του Ριχάρδου Βάγκνερ δεν μειώνεται στο ελάχιστο από το γεγονός ότι ήταν ο πλέον αγαπημένος συνθέτης των ναζί. Κατ' επέκταση, αν οι νεοναζί χρησιμοποιούν, ως αποδεικτικό ορθότητας των ιδεών τους, τον Παπαρρηγόπουλο, ή τον Ρίχτερ, δεν νομίζω ότι ευθύνονται ο Παπαρρηγόπουλος ή ο Ρίχτερ.

Πάμε παρακάτω. Ας δεχτούμε ότι ο Ρίχτερ δεν είναι αμερόληπτος ιστορικός και ότι έχει δίκιο ο Μαργαρίτης που λέει ότι ο γερμανός καθηγητής προσπαθεί να βγάλει λάδι τους ναζί. Επιμένω σ' αυτό που είπα χτες: Ε, και; Ας απορρίψουμε τις ιδέες του, όπως απορρίψαμε τις ιδέες του Φαλμεράυερ. Όχι, όμως, να τον βάλουμε φυλακή γι' αυτές! Εμείς δεν είμαστε που θεωρούμε ακατανόητο ότι στις μέρες μας υπάρχουν πολιτείες των ΗΠΑ που διώκουν όποιον δάσκαλο τολμήσει να μιλήσει υπέρ τής δαρβίνειας θεωρίας της εξέλιξης των ειδών; Εμείς δεν είμαστε που -δικαίως- γελάμε μέχρι δακρύων με την καθολική εκκλησία και τα καζίκια που έχει πάθει με το "και όμως, κινείται" του Γαλιλαίου ή με τον "πίνακα απαγορευμένων βιβλίων" (το περίφημο "Index Librorum Prohibitorum" ή απλώς "Index") που είχε εκδώσει; Πού το πάμε τώρα; Θα επαναφέρουμε τον μεσαίωνα και θα καταδικάζουμε στην πυρά όποιον δεν συμφωνεί με τις ιδέες μας; Μήπως να ανοίξουμε και τα ξερονήσια, να στείλουμε τον Θηβαίο, τον Γονίδη και τον Σφακιανάκη, επειδή λένε αυτά που λένε, εξορίζοντας και όσους ακούνε τα τραγούδια τους, όπως έκανε η χούντα με τον Μίκη; Ήμαρτον!

Αντιπαρέρχομαι το σχόλιο αναγνώστη, ο οποίος δηλώνει ότι τον "ηδονίζει η σκέψη να σφάζει κανείς ναζί σαν αρνιά" και σταματώ σε κάτι που έχει όντως ενδιαφέρον. Ο λόγος για την ερώτηση που διατύπωσε ο Poe: "Δηλαδή σε μια σοσιαλιστική κοινωνία πρέπει κατά τη γνώμη σου να επιτρέπεται η κυκλοφορία μιας ναζιστικής εφημερίδας στα πλαίσια του ΄΄απόλυτου της ελευθερίας του λόγου΄΄;".

Κάρολος Δαρβίνος. Σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ
παραμένει απαγορευμένος εν έτει 2015.

Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Όσο διαρκεί η επαναστατική διαδικασία τού σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, δεν έχουμε την πολυτέλεια να ασχολούμαστε με θέματα ήσσονος σημασίας ούτε να δίνουμε βήμα στον αντίπαλο. Η επανάσταση έχει τους δικούς της κανόνες. Δεν ψάχνεις δημοκρατικές διαδιακασίες ενώ μαίνεται η μάχη. Η στάση των μπολσεβίκων απέναντι στους κουλάκους και η αντιμετώπιση που επιφύλαξε ο Στάλιν στους κοζάκους που συνεργάστηκαν με τους ναζί είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα του τι εννοώ. Στην θεωρητική περίπτωση μιας κοινωνίας όπου έχει ολοκληρωθεί ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός, είναι αυτονόητο ότι μια ναζιστική εφημερίδα δεν πρέπει να βρίσκει χώρο για να εκδοθεί γιατί δεν πρέπει να υπάρχουν πρόθυμοι αναγνώστες. Για να το πω ανάποδα: εφ' όσον σ' αυτή την κοινωνία υπάρχουν ακόμη κάποιοι που θέλγονται από τέτοιου είδους ιδέες, αυτό σημαίνει ότι η επανάσταση δεν έχει ολοκληρώσει το έργο της άρα ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός δεν έχει συντελεστεί απόλυτα.

Ενδιαφέρον έχει και η τοποθέτηση περί "ατέλειας" των νόμων που "μας προφυλάσσουν από ναζιστική νοσταλγία και προπαγάνδα". Από την στιγμή που ο ναζισμός είναι απότοκος του καπιταλιστικού συστήματος, εκτιμώ πως είναι μάλλον παράλογο να ζητάμε "προφύλαξη" απ' αυτόν μέσω νόμων που αυτό το ίδιο σύστημα επιβάλλει. Μη ζητάμε από το σύστημα να καταπιεί τα παιδιά του, ως άλλος Κρόνος.


Το ξέρω ότι μακρηγόρησα. Κλείνω, επιμένοντας στην κεντρική ιδέα μου: οι ιδεολογικές διαφορές δεν πρέπει να διευθετούνται στις δικαστικές αίθουσες. Οι χρυσαυγήτες που δικάζονται για τον φόνο τού Φύσσα, δεν δικάζονται επειδή έχουν για ευαγγέλιο το Mein Kampf αλλά επειδή είναι φονιάδες (το ότι έγιναν φονιάδες επειδή είναι ναζί δεν προκαλεί διαφωνίες, φαντάζομαι). Εν κατακλείδι δε, συμφωνώ με την άποψη ότι το πανεπιστήμιο Κρήτης (ειδικά της Κρήτης!) θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικό με την αναγόρευση του Ρίχτερ σε επίτιμο καθηγητή αλλά διαφωνώ ριζικά με την ποινικοποίηση οποιασδήποτε γνώμης ή ιδέας και, συνακόλουθα, με την προσαγωγή τού Ρίχτερ σε δίκη. Ο νους δεν φυλακίζεται!

Συνελόντι ειπείν: Αρνούμαι να γίνω ιεροεξεταστής, έστω βγαίνοντας από αριστερά. Θα παραμείνω βολταιρικός, μέχρι να αρχίσει η επανάσταση. Μετά θα γίνω σταλινικώτερος του Στάλιν. Μετά.


----------------------------------
Υστερόγραφο: Πλην της Μάχης της Κρήτης, κυκλοφορούν στα ελληνικά και άλλα βιβλία τού Χάιντς Ρίχτερ, όπως Η επέμβαση των Άγγλων στην Ελλάδα (Βιβλιοπωλείον της Εστίας), Η ιταλο-γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδος (Γκοβόστης) και Η Εθνική Αντίσταση και οι συνέπειές της (Μεσόγειος). Αφού επαναλάβω ότι σε πολλά σημεία διαφωνώ με τον συγγραφέα, παρακαλώ όποιον έχει διαβάσει ένα απ' αυτά, να μου πει αν τον θεωρεί ναζί, νεο-ναζί ή, έστω, συμπαθούντα τον ναζισμό.