"Το ελικόπτερο"

Δεν είναι η πρώτη φορά που το ιστολόγιο προστρέχει στην ταπεινή συλλογή των δεκάξι μόνο ποιημάτων τού αλησμόνητου Δημήτρη Ραβάνη-Ρεντή με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέβρη". Όμως, κάθε χρόνο, τέτοια μέρα δεν είναι δυνατόν να μη κατεβάσω αυτό το μόλις σαράντα σελίδων βιβλιαράκι από το ράφι τής βιβλιοθήκης μου...

Για τον Ραβάνη-Ρεντή είχα επί αρκετά χρόνια μια λανθασμένη εικόνα στο μυαλό μου. Γνωρίζοντας πως το "Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέβρη" γράφτηκε εν θερμώ, μιας κι ο ίδιος είχε βρεθεί εκείνες τις ημέρες τού '73 στο Πολυτεχνείο, νόμιζα πως ήταν ένας από τους πολλούς φοιτητές που ύψωσαν το μπόι τους απέναντι στην χούντα. Ήταν αδύνατον να φανταστώ πως αυτός ο άνθρωπος είχε γεννηθεί τρεις μέρες πριν τον πατέρα μου, παραμονή χριστουγέννων τού 1925. Όταν το έμαθα, ο θαυμασμός μου γι' αυτόν μεγάλωσε. Ένας θαυμασμός που διογκώθηκε ακόμη περισσότερο όταν έμαθα ότι σ' αυτόν ανήκουν οι στίχοι πασίγνωστων τραγουδιών, όπως το "Παιδιά, σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους", το "Σαν ατσάλινος γίγας" ή το "Ο Μπελογιάννης ζη".

Σήμερα, ημέρα μνήμης, έχοντας ήδη δημοσιεύσει την "Ανανέωση" και τα "Ορόσημα", διάλεξα ένα άλλο ποίημα από εκείνο το "Ρεπορτάζ..." με τίτλο "Το ελικόπτερο":


Ένα μεγάλο κουνούπι ζουζουνίζει πάνω απ' τα κεφάλια μας:
«Η Αθήνα παρουσιάζει όψιν θλιβεράν...»

Κόβει βόλτες πάνω απ' τις ταράτσες,
πάνω απ’ τα αναποδογυρισμένα λεωφορεία
με τις μεγάλες διαφημιστικές επιγραφές:
«ο θαυμαστός κόσμος των ζώων!»

Το μεγάλο κουνούπι
σαν να κουβαλάει όλες τις αρρώστιες του κόσμου
πότε - πότε λαμπίζει στον ήλιο.
«Η πόλις θυμίζει Δεκεμβριανά...»
Ζουζουνίζει το κουνούπι
βγαλμένο από τα μόνιμα μολυσμένα έλη
περνάει ξυστά τις ταράτσες, τις βεράντες,
φαίνεται το κεφάλι του οπερατέρ
που παίρνει υλικό για την τηλεόραση.
«Εικόνα βανδαλισμών, καταστροφή ξένης περιουσίας!»

Αυτή η φράση θα βάλει κάποια τάξη.
Περιουσία.
Ιδιοκτησία.
Το κουνούπι πηγαινοέρχεται.
Κι ο ήλιος δεν κάνει τίποτα!
Θα πεις, τι μπορεί να κάνει ο ήλιος;
(Μα θα μπορούσε να κάψει δυνατά
να πάρει φωτιά το κουνούπι να γκρεμιστεί
να μη γυρίζει πάνω απ' την αγρύπνια μας!)

«Η πόλις εισέρχεται εις την συνήθη ζωήν και κίνησιν...»
Το κουνούπι χάνεται στον ήλιο...
«Μην ξεχάσεις να φωνάξεις τον τζαμά».
«Τα αίματα βγαίνουν με νερό. Να, έτσι...»
«Καλά που είχα παρκάρει το αμάξι μου στους Αμπελοκή­πους!»

«Εις ολόκληρον την χώραν απεκατεστάθη η τάξις».


----------------------------------
Σημείωση
Το "Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέβρη" κυκλοφορεί ακόμη, σε τρίτη έκδοση, από την Σύγχρονη Εποχή. Μη λυπηθείτε τα 4 ευρώ που θα χρειαστεί να ξοδέψετε για να το αποκτήσετε. Βέβαια, ο ελάχιστος όγκος του θα χαθεί ανάμεσα στα άλλα βιβλία τής βιβλιοθήκης σας αλλά ο ίδιος ο "Μίμης" αρεσκόταν να περνάει απαρατήρητος, λέγοντας πως "δεν μ' αρέσει να πιάνω πολύ τόπο"...

Τα έσοδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Τις προάλλες, κάποιος αναγνώστης ανέβασε ένα σχόλιο, οπου παρατηρεί πως "κάποτε είχες πει θα γράψεις για το ΕΣΠΑ και γενικά τα κονδύλια που παίρνουμε από την ΕΕ, ότι δεν μας χαρίζουν δηλαδή λεφτά" και προσθέτει: "Είναι χρόνιο επιχείρημα ότι η ΕΕ μας έδινε λεφτά και μας στήριζε και εμείς τα φάγαμε οπότε καλά να πάθουμε κλπ. Περιμένω με ενδιαφέρον αυτή την ανάρτηση, αν έρθει". Λέω, λοιπόν, να βγάλω εν μέρει αυτή την υποχρέωση σήμερα.

Εισαγωγικά, πρέπει να σημειώσουμε ότι ο προϋπολογισμός τής Ε.Ε. έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό: απαγορεύεται να είναι ελλειμματικός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή, δεν έχει την δυνατότητα να προσφεύγει σε δανεισμό για να ισοσκελίσει τις χρηματοοικονομικές εισροές με τις εκροές της. Έτσι, οι ετήσιοι προϋπολογισμοί της βρίσκονται συνεχώς στο μικροσκόπιο και υπόκεινται σε συνεχείς αναμορφώσεις.

[Πηγή: EC Budget - Επεξεργασία διαγράμματος: Cogito ergo sum]

Τα έσοδα του ευρωπροϋπολογισμού, προέρχονται από τρεις βασικές πηγές:

(α) Δασμοί που επιβάλλονται στις εισαγωγές από τρίτες χώρες. Τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν κοινό δασμολόγιο και οι δασμοί επιβάλλονται πάντοτε στην χώρα απ' όπου μπαίνουν στην Ευρώπη τα ξένα προϊόντα, άσχετα αν προορίζονται για την ίδια ή για άλλη χώρα. Δηλαδή, για τα κινεζικά προϊόντα που φτάνουν στον Πειραιά, υπεύθυνη για την επιβολή και την είσπραξη δασμών είναι η Ελλάδα, ακόμη και αν αυτά τα προϊόντα φύγουν αμέσως για Ολλανδία. Από τους εισπραττόμενους δασμούς, η χώρα κρατά ένα ποσοστό (σήμερα 25%) για κάλυψη των λειτουργικών της εξόδων και αποδίδει τα υπόλοιπα χρήματα στις Βρυξέλλες.

Λεπτομέρεια: Στην ίδια πηγή πρέπει να καταχωρίσουμε και τα έσοδα που προέρχονταν από τους λεγόμενους "γεωργικούς δασμούς" (εισφορά γνωστή παλιότερα ως "εξισωτικά ποσά"), οι οποίοι επιβάλλονταν μέχρι τα μέσα τής δεκαετίας τού 1990 στα εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα. Η ιδέα τής επιβολής τους ήταν να ακριβήνουν οι εισαγωγές, ώστε οι ευρωπαίοι καταναλωτές να στρέφονται προς τα κοινοτικά προϊόντα. Στους δασμούς αυτής της μορφής ανήκει και η συνεισφορά ζάχαρης και γλυκόζης, η οποία επιβαλλόταν στους παραγωγούς για να μειωθούν τα πλεονάσματα.

(β) Ο Φ.Π.Α.. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισπράττει από όλα τα κράτη-μἐλη της ένα ποσό που προέρχεται από την εφαρμογή ομοιόμορφου συντελεστή πάνω στη βάση υπολογισμού του ΦΠΑ κάθε κράτους-μέλους. Η βάση ΦΠΑ και ο συντελεστής που εφαρμόζεται υπέστησαν αρκετές διαφοροποιήσεις από τη θέσπιση του πόρου έως σήμερα: ξεκίν ησε από 1%, ανέβηκε μέχρι το 1,4% και στην συνέχεια υποχώρησε μέχρι το σημερινό 0,3%. Η βάση υπολογισμού δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το ήμισυ του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) κάθε χώρας. Κι αφού ΑΕΕ =ΑΕΠ, στην περίπτωση της Ελλάδας η βάση υπολογισμού μπορεί να φτάσει μέχρι τα 87 δισ. ευρώ περίπου, άρα η εθνική μας συνεισφορά πρέπει να είναι κάπου 260 εκατομμύρια ετησίως.Ίσως κάπου εδώ πρέπει να αναζητηθεί ο λόγος που οι ευρωπαίοι έχουν σκυλιάσει με την υστέρησή μας στην είσπραξη του ΦΠΑ.

(γ) Πόροι βάσει Α.Ε.Π.. Κάθε κράτος-μέλος υποχρεούται να συνεισφέρει κάθε χρόνο ένα ποσό στο κοινό ταμείο. Το ποσό αυτό ορίζεται ως ποσοστό επί του παραγόμενου ΑΕΠ και ως οροφή ορίζεται το 1,23% αυτού αλλά το ύψος του εξαρτάται από την πορεία τής οικονομίας κάθε κράτους-μέλους χωριστά. Δηλαδή, το ταβάνι για την Ελλάδα είναι σήμερα περίπου 2,125 δισ. ευρώ αλλά η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν χτυπήσαμε ταβάνι στο παρελθόν.

Λεπτομέρεια: Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, η Θάτσερ κατάφερε να πετύχει μια "έκπτωση" ύψους 66% στις εισφορές τής Μεγάλης Βρεττανίας, με την δικαιολογία ότι οι απολαβές της από τα ευρωπαϊκά ταμεία είναι δυσανάλογα χαμηλές σε σχέση με τις εισφορές της. Η αλήθεια είναι ότι και μετά την ως άνω "έκπτωση", η Βρεττανία εξακολουθεί να παραμένει "καθαρός συνεισφέρων" (δίνει περισσότερα από όσα παίρνει). Τα ποσά που επιστρέφονται στην Βρεττανία, επιμερίζονται στις άλλες χώρες. Το 2013, η Ελλάδα πλήρωσε γι' αυτόν τον λόγο 96,4 εκατομμύρια ευρώ. Πλην της Βρεττανίας, "έκπτωση" παίρνουν πλέον και η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία, η Σουηδία και, τελευταία, η Δανία.

(δ) Λοιπά. Εκτός από τα παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει και κάποια άλλα, μικρότερα έσοδα από την φορολογία των υπαλλήλων της, από τόκους και από πρόστιμα που επιβάλλονται στα κράτη-μέλη της για παραβιάσεις τής ευρωενωσιακής νομοθεσίας.



Λόγω των διαρκών αναμορφώσεων του ευρωπροϋπολογισμού αλλά και της ελλειπούς ενημέρωσης, δεν είναι εύκολη η εύρεση στοιχείων σχετικά με το ακριβές ύψος των συνολικών εισφορών κάθε κράτους-μέλους χωριστά. Πάντως, από τα στοιχεία που παραθέσαμε, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι η οροφή συνεισφοράς τής Ελλάδας στα ευρωπαϊκά ταμεία βρίσκεται λίγο κάτω από τα τρία δισ. ευρώ ενώ, από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί, προκύπτει ότι στην πραγματικότητα συνεισφέρουμε περί τα δύο δισ. ετησίως.

Εκείνο που είναι σίγουρο, όμως, είναι πως η Ελλάδα ανήκει στην πλειοψηφία των κρατών-μελών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία είναι "καθαροί λήπτες", δηλαδή εισπράττουν από τα ευρωπαϊκά ταμεία περισσότερα από όσα πληρώνουν. Εδώ στηρίζονται όσοι επιμένουν ότι η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ωφελεί τον τόπο. Λένε, δηλαδή, πως η Ελλάδα μπορεί να πληρώνει 3 δισ. τον χρόνο αλλά εισπράττει πολύ περισσότερα.

Η εξέλιξη του ελληνικού κατά κεφαλή ΑΕΠ μέχρι το 2008. Με συνεχόμενη γραμμμή η πραγματικότητα,
με διακεκομμένη γραμμή η πιθανή εξέλιξη αν δεν είχαμε ενταχθεί στην ΕΟΚ το 1981. (*)

Δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Μέσα σε 23 χρόνια, από το 1981 μέχρι το 2014, εγκρίθηκαν συνολικά για την Ελλάδα 70,8 δισ. ευρώ από τους ευρωκοινοτικούς και ευρωενωσιακούς προϋπολογισμούς, μέσω των διαφόρων προγραμμάτων (ΜΟΠ: 2,6 - Α' ΚΠΣ: 7,2 - Β' ΚΠΣ: 14 - Γ' ΚΠΣ: 22,7 - ΕΣΠΑ: 24,3). Με την απορροφητικότητα να μη ξεπερνάει σε καμμιά περίπτωση το 90%, δεν υπάρχει περίπτωση να πήραμε συνολικά πάνω από 63 δισ. ευρώ. Αν σ' αυτό το ποσό προσθέσουμε και 40 δισ. περίπου που εισπράξαμε από την ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική), φτάνουμε περί τα εκατό δισεκατομμύρια (**).

Το ερώτημα είναι πού πήγαν αυτά τα χρήματα. Ο προϋπολογισμός τής Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα πανίσχυρο αναδιανεμητικό εργαλείο, το οποίο μεταφέρει πλούτο από τους πολλούς που τον παράγουν προς τους λίγους που τον εκμεταλλεύονται. Ενώ, δηλαδή, ο ΦΠΑ και οι πόροι βάσει ΑΕΠ βγαίνουν από την δουλειά και τον πλούτο που παράγουν όλοι οι εργαζόμενοι αυτού του τόπου, τα κονδύλια που χορηγούνται από την Ε.Ε. ενθυλακώνονται από λίγους και εκλεκτούς μεγαλόσχημους. Για παράδειγμα, από τα 24,3 δισ. του ΕΣΠΑ, οι εταιρείες συμφερόντων Μπόμπολα καρπώθηκαν τα εννιά ενώ καμμιά δεκαριά μεγάλες εταιρείες και μονοπώλια απορρόφησαν συνολικά το 90% αυτού του ποσού. Έτσι, με την υπεραισιόδοξη υπόθεση ότι θα απορροφήσουμε από το ΕΣΠΑ γύρω στα 22 δισ., δεν περισσεύουν πάνω από δύο για να μοιραστούν μέσα σε έξι χρόνια στους μικρούς και τους μικρομεσαίους όλης της χώρας, δηλαδή κάπου 350 εκατομμύρια τον χρόνο για πάνω από μισό εκατομμύριο επαγγελματίες, αγρότες και άνεργους που ψάχνουν στον ήλιο μοίρα. Όσο για τα δισεκατομμύρια της ΚΑΠ, ακόμη και οι πέτρες γνωρίζουν σε ποιων τις τσέπες κατέληξαν.

Για να ολοκληρώσουμε την εικόνα, ας συνυπολογίσουμε ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό τού κερδους που δημιουργείται από την εκμετάλλευση του ευρωενωσιακού χρήματος, μεταφέρεται από τους καρπωτές του στο εξωτερικό, με τις γνωστές διαδικασίες (οφσόρ κλπ). Μόνο έτσι μπορούμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα για το αν και κατά πόσο ο απλός πολίτης ωφελείται από το ότι "μένει Ευρώπη"...


ΥΓ: Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε κάποιες "παράπλευρες απώλειες" όπως το κλείσιμο των ζαχαρουργείων λόγω ποσόστωσης, το ξεπάστρεμα των μικρών αλιέων μέσω της καταστροφής των ψαροκάικων ή την καταστροφή τής αγροτικής παραγωγής λόγω της νέας ΚΑΠ αλλά έτσι δεν θα τελειώναμε ποτέ.


-------------------------------
(*) Από την μελέτη των πανεπιστημιακών Κάμπος, Κοριτσέλλι και Μορέττι  "Economic Growth and European Integration: A Counterfactual Analysis", 2013. Το διάγραμμα βρίσκεται στην σελίδα 31.


(**) Αν η διαφορά εισπράξεων-πληρωμών τής Ελλάδας σας φαίνεται μεγάλη, έχετε υπ' όψη σας ότι πρωταθλήτρια σ' αυτή την διαφορά είναι η Πολωνία. Για παράδειγμα, μόνο το 2013 η Πολωνία είχε μια "ωφέλεια" 12 δισ. ευρώ αφού συνεισέφερε 4,2 δισ. στα ευρωενωσιακά ταμεία και εισέπραξε 16,2 δισ., χωρίς να υπολογίσουμε τις εισπράξεις από την ΚΑΠ.

Σαββατιάτικα (81) - τα αδωνόφιλα

*** Adonis is me! *** Γιατί έχω την εντύπωση ότι δεν πέφτει τόση καζούρα στον Κωλόχαρτο όση θα του άξιζε; *** Θα μου πείτε πως με Κατρούγκαλο, Φίλη και Σταθάκη πού να περισέψει καζούρα για τον Άδωνι, ε; *** Εδώ που τα λέμε, δίκιο έχετε. *** Αλλά κι αλλού να τα λέγαμε, πάλι δίκιο θά 'χατε. *** Αυτό που προχτές είχε απεργία κατά των μέτρων τής κυβέρνησης κι ο ΣυΡιζΑ μας προέτρεπε να απεργήσουμε, πώς το εξηγείτε; *** Δηλαδή, κατά της κυβέρνησης και ο ΣυΡιζΑ; *** Έχασε την δεδηλωμένη ο Αλέξης; *** Τα ύστερα του κόσμου! *** Μ' αρέσει που όλοι οι πονηρίδιδες έχουν βρει λύσεις για να βγούμε από την κρίση κι όλο βόλτα στο αδιέξοδο κάνουμε. ***

Ρε... λες;

Ρε, άντεστε στον γεροδιάολο λέω 'γω. *** Βρείτε πρώτα ποιος είναι ο Αρκάς και μετά βρίσκετε την διέξοδο στην κρίση. *** Adonis è me! *** Γουστάρω καβγά Καμμένου-Σταύρακα για τους αγίους που πρέπει να ράβουν στα μανίκια τους οι φαντάροι. *** Βέβαια, με ψιλοχαλάει που ο Σταύραξ έχει δίκιο αλλά δεν θα σκάσω κιόλας. *** Να δω μουσουλμάνο φαντάρο να προσεύχεται με την αγιαΒαρβάρα στο μανίκι! *** Ρε συ Πάνο, όσοι δεν έχουν τον θεό τους, θα μπορούν να ράβουν ένα κενό σήμα; *** Τζήμερος: "Τί είναι ο Φύσσας είπαμε;" *** Η απόδειξη του πόσο γκραν μαλάκας είσαι, Θάνο μου. *** Αν κατάλαβα καλά, έτσι και βγει πρόεδρας ο Τζιτζιφιόγκος, η ΝουΔου θα έχει αρχηγό στην βουλή τον Βορίδη; *** Δηλαδή, παίζει 2 στα 4 να έχει καραμπινάτο φασίστα αρχηγό η αξιωματική αντιπολίτευση; *** Εμ, δεν έχει αδιέξοδα η δημοκρατία είπαμε! *** Adonis est moi! *** Αληθεύει ότι η εκκλησία τής Κρήτης έκανε τον Κεγκέρογλου "Μέγα Άρχοντά" της λόγω του φιλανθρωπικού του έργου; *** Τον Βασίλη Κεγκέρογλου του ΠαΣοΚ; *** Αυτόν που ως υφυπουργός εργασίας και κοινωνικών ασφαλίσεων υπηρέτησε ένα σύστημα το οποίο έκοβε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές; *** Μπα, γαμώ την φιλανθρωπία μου μέσα! *** Λανγκάρντ: "Αντίδοτο στην γήρανση της Ευρώπης οι πρόσφυγες." *** Τεκνατζού είσαι Κριστινάκι; *** Δεν μπορώ να πιστέψω την είδηση ότι η κυπριακή βουλή ενέκρινε την πώληση των κόκκινων δανείων. *** Έχει κόκκινα δάνεια η Κύπρος; *** Δηλαδή, παπαριές έλεγαν ο Τζίμας με την Σία στον Σκάι ότι μέσα σε δυο χρόνια η Κύπρος ξαναπήρε τα ίσα της επειδή υλοποίησε το μνημόνιό της; *** Κι εσύ ψεύτης, τέκνον Παύλε; *** Adonis ist mir! *** Πάλι καλά που προχτές που πήγα για παπούτσια, προτίμησα ένα ζευγάρι Puma κι ένα Asics. *** Για σκεφτείτε τι θα τράβαγα αν είχα διαλέξει Nike... *** Ακόμα μπλεξίματα με την αντιτρομοκρατική θα είχα. *** 

Το πιο ακριβό σελφοκόνταρο

Με ρώτησε συνάδελφος πόσο πήρα τα Puma, της είπα "πενήντα" και σχολίασε "πανάκριβα". *** Μωρή, πανάκριβα τα πενήντα κι εσύ ψωνίζεις από Καλογήρου; *** Άει χάσου, κλώσσα. *** Δυο "αγοράζω χρυσό" είχε η γειτονιά μου, κλείσανε και τα δυο. *** Ρε σεις, τόσο πολύ βάθυνε η κρίση; *** Αλέξη, χανόμαστε! *** Αυτό που έκανε καταγγελία ο Πανούσης (όχι ο Τζίμης) και τον σύγκριναν με τον Σνόουντεν, πώς σας φάνηκε; *** Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες ένα πράμα, ε; *** Adonis es yo! *** Τελικά, δεν είναι κακό να μην έχεις γκόμενα. *** Ακούς να έρχεται μήνυμα στο κινητό σου και ξέρεις, βρε παιδί μου, είναι προσφορά από την Κοσμοτέ. *** Πόσο λογικό το βρίσκετε αυτό που έκανε το Μέγκα, να βάλει την Δρούζα να αναλύσει την σχιζοφρένεια; *** Άντε να βάλει κι ο Σκάι τον Μπογδάνο να αναλύσει την ψυχοπάθεια των χρυσαυγητών, να κλείσουμε ως τηλεθεατές. *** Μια που τό 'φερε η κουβέντα, σκεφτείτε τον Μπογδάνο και απαντήστε ειλικρινά στην ερώτηση αν είσαστε κατά της βίας. *** Ξαφά: "Μόλις η ΔΕΗ απείλησε ότι θα κόψει το ηλεκτρικό στους κακοπληρωτές, έσπευσαν να πληρώσουν. Το ίδιο θα γίνει με τους πλειστηριασμούς ακινήτων." *** Μιράντα, αν απειλήσει κανείς να σε πηδήξει, θα του κάτσεις ή θα γίνεις πουτάνα; *** Δηλωμένη εννοώ, γιατί αδήλωτη... *** Адонис меня! *** Ρε σεις, η Στικούδη τραγουδάει Σιδηρόπουλο; *** Η Κατερίνα η Στικούδη τραγουδάει Μπάμπη Φλου; *** Και γιατί δεν την μαζεύουνε; *** Η αστυνομία, το τρελλάδικο... όποιος είναι πιο κοντά. *** Πάει κι ο Χέλμουτ Σμιτ. *** Όλο και λιγοστεύουν οι μεγάλοι πολιτικοί τού προηγούμενου αιώνα που ζουν ακόμη. *** Ο Μητσοτάκουλας με την Λίζα τής Εγγλεζίας μείνανε. *** Θάφτηνε, ψηλέ! *** Πώς το βλέπετε που η ΔΕΗ δεν ανέχεται να μη πληρώνουν λογαριασμούς κάποιοι που μένουν σε βίλλες γι' αυτό θα κόψει 100.000 συνδέσεις; *** Παναπεί, υπάρχουν κάπου μισό εκατομμύριο έλληνες μπαταχτσήδες που μένουν σε βίλλες. *** Κι επειδή πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι τόσοι που μένουν σε βίλλες αλλά πληρώνουν, τι συμπέρασμα βγάζουμε; *** 

Εστέτ φτωχούς έχει ο αηΝεκτάριος;

Ένας στους δέκα έλληνες μένει σε βίλλα! *** Ρε τι μαθαίνει κανείς από την ΔΕΗ! *** Adonis benim! *** Μήπως ακούσατε δηλώσεις Ολάντ για τα χτεσινά στο Παρίσι; *** Δηλαδή, Φρανσουά, οι βόμβες που πέφτουν στην Γαλλία είναι τρομοκρατία αλλά αυτές που πέφτουν στο Μάλι είναι δημοκρατία; *** Τώρα που το εξήγησες, το κατάλαβα. *** Μιας και οι γάλλοι σβήσανε τα φώτα στον πύργο του Άιφφελ, ελπίζω να σβήσαμε κι εμείς τα φώτα στον πύργο των Φιλιατρών για συμπαράσταση. *** Άνθιμος: "Σίγουρα είμαι κι εγώ στόχος." *** Στόχος για ντομάτες, αβγά ή λεμονόκουπες, παναγιώτατε; *** Κωλόχαρτος: "Είμαστε όλοι με την Γαλλία." *** Άδωνι, εγώ μια ζωή με την Βραζιλία είμαι, γαμώ τον Ζιντάν σου. *** Μπογδάνος: "Εϊναι δύσκολο να μην επιθυμείς να δεις τον ουρανό τής Μέσης Ανατολής κατάστικτο από Rafale, Mirage και Super Etendard." *** Ξαναρωτάω: είσαστε σίγουρα κατά της βίας; *** 阿多尼斯是我! *** Μπορείτε να λέτε ό,τι θέλετε αλλά εγώ ξέρω πως όσο ήταν ο Γιωργάκης πρωθυπουργός, δεν υπήρχε ISIS. *** Πλεύρης: "Πρέπει να τελειώνουμε μ' αυτούς (σ.σ.: τους τρομοκράτες) με άμεση επέμβαση." *** Δηλαδή, Θανούλη, ποιά χώρα θα χτυπήσουμε τώρα; *** Ρωτάω επειδή χτυπήσαμε Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη, Υεμένη, Μάλι, Σουδάν, Σομαλία κλπ αλλά δεν βγάλαμε άκρη. *** Μόνο εμένα εκνευρίζει το σύνθημα "Pray for Paris"; *** Βρε γίδια, αυτοί που σκότωσαν τον κοσμάκη προσεύχονται πέντε φορές τη μέρα. *** Τελικά, το να είσαι άθεος έχει ένα σοβαρό μεινοέκτημα: δεν μπορείς να ξεθυμάνεις βλαστημώντας. *** Μ' αρέσει που ο Σταύραξ καλεί απόψε τον κόσμο σε συγκέντρωση έξω από την γαλλική πρεσβεία. *** Σταύρακα, να έρθουμε φαγωμένοι ή θα πάμε μετά να τσιμπήσουμε κάτι όλοι μαζί; *** Adonis unë! *** 

Ευτυχισμένα χρόνια

Βερύκιος: "Το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι αποδεικνύει πόσο ανώριμο είναι το πολιτικό προσωπικό μας με την υπόθεση Πανούση." *** Ζντόινγκ!! *** Ρε συ Δήμο, τέτοια επαγωγική σκέψη ούτε ο Έριχ Φρομ λέμε! *** Δεναξά: "Στα ρούχα τρομοκράτη βρέθηκε διαβατήριο Συρίας, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό." *** Μαράκι, το μόνο που σημαίνει είναι πως είσαι ηλίθια. *** Μωρή βλαμμένη, πού ακούστηκε καμικάζι να κουβαλάει πάνω του διαβατήριο; *** Γαμώ τις ανταποκρίσεις σας εσένα και του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελάκη. *** Adonis би байна! *** Σας έγραψα σε τόσες γλώσσες "ο Άδωνις είμαι εγώ" για να σας πείσω να πάτε όλοι να τον ψηφίσετε για πρόεδρο. *** Άντε, ρε παιδιά, μην είσατε καρμίρηδες. *** Με τρία ευρώ μπορούμε να διαλύσουμε την ΝουΔου! *** Αν προσέξατε ότι σήμερα το ιστολόγιο την έχει βρει με τους παπάδες, ίσως να καταλάβατε ότι ο τύπος που συνομιλεί με τον Καρατζαφέρη στην τελευταία φωτογραφία, είναι αυτός που ποζάρει με στρατιωτική στολή στην πρώτη. *** Ναι, είναι ο πατριάρχης Βαρθολομαίος ως τούρκος λοχαγός! *** Οι έλληνες της Πόλης βρίσκονται σε καλά χέρια. *** Καλό σας βράδυ και μη ξεχαστείτε: ο Άδωνις είμαι εγώ! *** (Μπρρρρρ...)

Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (8)

Τελειώνοντας το αφιέρωμά μας στην πολύκροτη υπόθεση Μέρτεν, ας προσθέσουμε μερικές πινελλιές στα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν σ' αυτήν.

Μετά την επίσκεψη Γκέρτσου-Κονιόρδου στην Γερμανία, κανείς δεν ξανάκουσε κάτι για τον Μέρτεν. Ο φάκελλός του, παρ' ότι σχημάτιζε όγκο δεκάδων τόμων, έμεινε στα συρτάρια της γερμανικής δικαιοσύνης ώσπου μπήκε στο αρχείο λόγω παραγραφής. Ο εγκληματίας ναζί αποσύρθηκε από τα φώτα τής δημοσιότητας και, χάρη στο "δώρο" που του έκαναν οι δυο έλληνες επιχειρηματίες, έζησε ήρεμα τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, ώσπου πέθανε το 1971, σε ηλικία 60 ετών (και όχι "πλήρης ημερών", όπως αναφέρουν πολλοί δικτυακοί ιστοτόποι).

Για τον Μακρή, τα αρχεία τής CIA μάς δίνουν μερικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες, όπως π.χ. ότι ο πολύς Τάκος ήταν γυναικάς. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι ψεύδεται όταν λέει πως, ενώ μπαινόβγαινε στην γερμανική διοίκηση, γνώρισε την -πολύ όμορφη- Δοξούλα μετά τον πόλεμο. Εξ άλλου, ήταν γνωστή η σχέση που διατηρούσε με μια γηραιά -πλην πολύ πλούσια- κυρία, η οποία κάλυπτε τα χρέη του από τον τζόγο.

Παρασκευή 2/12/1960. Ο Καραμανλής, ενώ αφήνει ελεύθερους εγκλημα-
τίες πολέμου, παράλληλα πνίγει την απεργία των οικοδόμων στο αίμα.
Τα κενά στην εφημερίδα οφείλονται σε "κόψιμο" της λογοκρισίας.

Επίσης, ο Μακρής ήταν γνωστό χαρτόμουτρο και τζογάριζε μεγάλα ποσά. Στην Θεσσαλονίκη, ήταν επιφανές μέλος της χαρτοπαικτικής λέσχης τού Πατρακάκου,ο οποίος μετέφερε την έδρα τής λέσχης του στην Αθήνα όταν ο Μακρής έγινε υπουργός, γεγονός που ενισχύει την φήμη ότι ο Μακρής ήταν και συνεταίρος στην λέσχη. Λέγεται ότι το βράδυ τής παραμονής τής πρωτοχρονιάς τού 1960 ήταν καλεσμένος σε χαρτοπαιξία στο σπίτι τού εκδότη τής Ναυτεμπορικής Πάνου Αθανασιάδη (αδελφού τού Τζώρτζη τής Βραδυνής), όπου έχασε το αστρονομικό για την εποχή ποσό των 120.000 δραχμών.

Είπαμε στα προηγούμενα ότι κατά την διάρκεια της κατοχής ο Μακρής αναλάμβανε την υπεράσπιση των πατριωτών που έστελναν οι γερμανοί στο στρατοδικείο. Το 1944, όμως, ανέλαβε την υπεράσπιση και των βουλγαρομακεδόνων εγκληματιών τής παραστρατιωτικής τρομοκρατικής οργάνωσης "Οχράνα". Προκειμένου να "εξυπηρετήσει" τους πελάτες του, ο Μακρής φέρεται ότι είχε "λαδώσει" τον εισαγγελέα Θεσσαλονίκης ώστε να εξαφανιστούν αποδείξεις, να αλλοιωθούν καταθέσεις ή, έστω, να επιβληθούν μικρές ποινές (αργότερα, ο εισαγγελέας αποπέμφθηκε για ανηθικότητα).

Παρά τα κουσούρια που είχε ο Μακρής, ο "εθνάρχης" τον είχε για δεξί του χέρι. Κι ενώ οι αναφορές των πολιτειακών πρακτόρων σημειώνουν ότι "ως υπουργός είναι τελείως αναποτελεσματικός, χωρίς πρόγραμμα και με ελάχιστα θετικά επιτεύγματα", ο Καραμανλής του αναθέτει να φτιάξει τον νέο εκλογικό νόμο, με τον οποίο έγιναν οι εκλογές τού 1958. Ο Μακρής απέδειξε ότι ήταν πράγματι ανίκανος: ενώ στόχος του ήταν η αποδυνάμωση της ΕΔΑ, χάρη στον δικό του νόμο οι Φιλελεύθεροι (Βενιζέλος-Παπανδρέου) έβγαλαν μόλις 36 βουλευτές και η ΕΔΑ 79!

Δεν είναι περίεργο που όλα τούτα συνέτειναν στο να εξαφανιστεί από τον πολιτικό χάρτη ο Μακρής, μόλις καταλάγιασε ο μπουχός τής υπόθεσης Μέρτεν, παρά την ανεξήγητα υπερβολική εύνοια του Καραμανλή (λόγω αυτής της εύνοιας, πολλοί διέβλεπαν στον Μακρή τον διάδοχο του Καραμανλή). Λίγο αργότερα, κατά τον ίδιο τρόπο εξαφανίστηκε και ο στρατηγός Θεμελής, για τον οποίο αποκαλύφθηκε ότι στην διάρκεια της κατοχής ήταν μέλος τής ΠΑΟ (Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωσις) (*).

Η Δοξούλα Λεοντίδου φαίνεται ότι, εκτός από όμορφη, ήταν και ολίγον "πεταχτούλα". Η CIA την χαρακτηρίζει ως "πρώην γραμματέα και ερωμένη τού Μέρτεν", στοιχείο που ανέτρεψε τον αρχικό ισχυρισμό της ότι μπορεί να δούλευε στην γερμανική διοίκηση αλλά είχε συνομιλήσει με τον Μέρτεν μόνο δυο φορές. Σύμφωνα με την ίδια, ο Μακρής είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με την σύζυγο του Καραμανλή, την Αμαλία, χωρίς να προσθέτει περισσότερες λεπτομέρειες. Παραδέχτηκε ότι το λεύκωμα υπήρχε (αντικρούοντας τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς ότι ο Μέρτεν δεν έχει κανένα λεύκωμα και απλώς μπλοφάρει) και το είχε δώσει ως ενθύμιο η ίδια στον γερμανό όταν εκείνος έφευγε από την Ελλάδα. Η ιδιαίτερη σχέση τού ζεύγους Μακρή με τον Μέρτεν πιστοποιείται και από το γεγονός ότι το 1957, το βράδυ πριν την σύλληψή του, ο ναζί εγκληματίας ήταν καλεσμένος στο σπίτι τους για... κοκτέηλ.

Πριν τελειώσουμε, αξίζει τον κόπο να προσθέσουμε μια ακόμη πληροφορία. Στα τέλη του 1961 (και όχι το 1962, όπως αναγράφεται σε πολλούς ιστοτόπους), καθώς το σκάνδαλο έχει πλέον κοπάσει, παραιτείται από την θέση του ο πρέσβυς μας στην Γερμανία Θωμάς Υψηλάντης. Την επόμενη χρονιά, ο Υψηλάντης -λέγεται ότι- αποκάλυψε "μερικές δραματικές πτυχές από την ελληνογερμανική διακυβερνητική επιχείρηση για την απόσπαση των πολύτιμων πειστηρίων από τα χέρια του Μάξ Μέρτεν". Η εντός εισαγωγικών φράση κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο αλλά πουθενά δεν αναφέρεται η παραμικρή λεπτομέρεια γι' αυτές τις αποκαλύψεις. Επειδή αυτό μου φαίνεται εξαιρετικά περίεργο, θα διατηρήσω τις αμφιβολίες μου για το αν και κατά πόσο ο Υψηλάντης έκανε πράγματι τέτοιες συνταρακτικές αποκαλύψεις, μέχρι να δω με τα μάτια μου πειστήρια περί του αντιθέτου.

Παρένθεση. Ο παραιτηθείς πρέσβυς εκλέχτηκε βουλευτής με την Ένωση Κέντρου το 1963, επανεξελέγη το 1964 και πέθανε ως εν ενεργεία βουλευτής το 1966, κηδευόμενος δημοσία δαπάνη. Βάσει λογικής, τίποτε από αυτά δεν θα συνέβαινε εκείνη την εποχή σε κάποιον που θα έκανε τέτοιου είδους εκρηκτικές αποκαλύψεις. Κλείνει η παρένθεση.

Ας προσθέσουμε και μια λεπτομέρεια, ενδεικτική των ηθών της εποχής. Δυο μέρες πριν κυκλοφορήσει επίσημα το τεύχος Σπήγκελ με το άρθρο "Ο θείος της ο Κωνσταντίνος", κάποιος φροντίζει να ταχυδρομηθούν μερικά αντίτυπα στις εφημερίδες. Η κυβέρνηση αντιδρά αστραπιαία: μιας και δεν μπορεί να απαγορεύσει την κυκλοφορία τού περιοδικού, φροντίζει και αγοράζει όλα τα τεύχη που φτάνουν στην Ελλάδα.

Και τώρα το επιδόρπιο. Παραδόξως, στο ιστορικό αρχείο του υπουργείου εξωτερικών οι φάκελοι της υπόθεσης Μέρτεν δεν έχουν ταξινομηθεί ενώ η αλληλογραφία με τον πρέσβη στην Βόννη (για τις αποκαλύψεις του οποίου μιλήσαμε πιο πάνω) έχουν καταστραφεί. Ακόμη πιο παραδόξως, μια από τις πρώτες μεταδικτατορικές ενέργειες του Καραμανλή ήταν να ζητήσει από τον υπουργό δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Στεφανάκη (**) να καταστρέψει τους φακέλλους και το αρχείο τού Γραφείου Εγκληματιών Πολέμου. Πράγματι, ο Στεφανάκης φρόντισε να ικανοποιήσει την απαίτηση του "εθνάρχη" και όλο εκείνο το πολύτιμο ιστορικό υλικό πολτοποιήθηκε.


Κάπου εδώ ολοκληρώνουμε. Τα βασικά στοιχεία τής ιστορίας που διηγηθήκαμε, μπορείτε να τα βρείτε σε βιβλία αναφοράς, όπως:
- Βασίλης Ραφαηλίδης, "Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους (1936-1974)", εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 1993.
- Γιάννης Κάτρης, "Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα (1960-1974)", εκδόσεις Παπαζήση, αναθεωρημένη έκδοση 1974 (στην πρώτη του έκδοση,το βιβλίο κάλυπτε την περίοδο 1960-1970).
- Σπύρος Λιναρδάτος, "Από τον εμφύλιο στην χούντα", εκδόσεις Παπαζήση, 1977. Πεντάτομο έργο, το οποίο έχει γνωρίσει επανειλημμένες επανεκδόσεις. Εδώ χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία τού τρίτου τόμου (περίοδος 1955-1961).
- Δημοσθένης Κούκουνας, "Τα ένοχα μυστικά της κατοχής", εκδόσεις Historia, 2015. Δίτομο έργο, το οποίο κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες. Εδώ αντλήθηκαν στοιχεία από τον πρώτο τόμο.

Τα έγγραφα της CIA, στα οποία αναφερθήκαμε, βρίσκονται στην ιστοσελίδα τής υπηρεσίας, διαθέσιμα σε όποιον εγγραφεί, τα ζητήσει και δικαιολογήσει το γιατί τα ζητάει. Όμως, είναι προσβάσιμα στον καθένα, αρκεί να πληκτρολογήσει στην γραμμή διεύθυνσης http://www.foia.cia.gov/sites/default/files/document_conversions/1705143/MERTEN, MAX_XXXX.pdf, αντικαθιστώντας το ΧΧΧΧ με αριθμούς από το 0001 μέχρι το 0083. Χρειάζεται πολλή υπομονή, μιας και πολλά απ' αυτά τα έγγραφα δεν παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον (η υπηρεσία αρχειοθετεί ακόμη και τα διαβιβαστικά). Αν και τα διάβασα όλα, εδώ παραθέτω μόνο εκείνα που -κυρίως- χρησιμοποίησα:

CIA: "O Μακρής είναι γνωστός τζογαδόρος και γυναικάς..."

- 0007: Συνοπτική παρουσίαση της υπόθεσης Μέρτεν. Το έγγραφο τιτλοφορείται The Merten Case.
- 0008: Περί της περίφημης φωτογραφίας με την Λάντσια.
- 0009: Περί Μακρή.
- 0010: Περί Θεμελή.
- 0011 και 0012: Περί του δημοσιεύματος του Σπήγκελ και των αντιδράσεων της αντιπολίτευσης.
- 0040: Εδώ περιέχεται μια δευτερεύουσα πληροφορία, ενδεικτική της προσπάθειας συγκάλυψης του σκανδάλου, την οποία δεν παρέθεσα στα κείμενα. Ο εισαγγελέας Τσαντίλας ζήτησε από τον ισοβίτη Σπύρο Ρακανάτη (εβραϊκής καταγωγής, καταδικασμένος για συνεργασία με την Γκεστάπο) να διαψεύσει τους ισχυρισμούς τού Μέρτεν με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Ο Ρακανάτης αρνήθηκε.
- 0041: Περί των  μηνύσεων Μπακλατζή και της επίσκεψης Γκέρτσου-Κονιόρδου στον Μέρτεν.
- 0048: Ο βίος και η πολιτεία του Κωνσταντίνου Γκέρτσου και των αδελφών του.
- 0064: Οι δυτικογερμανικές αρχές βάζουν την υπόθεση Μέρτεν στο αρχείο (3/4/1961)
- 0081: Το μόνο γραμμένο στα ελληνικά έγγραφο. Είναι αυτό από το οποίο άρχισε ο πρόσφατος ντόρος. Δεν ξέρω πόσο παράξενο φαίνεται στον αναγνώστη ότι στο εκτενές μας αφιέρωμα δεν αναφερθήκαμε καθόλου σ' αυτό. Τούτο οφείλεται στο ότι δεν θεωρώ τους αναγνώστες μου ηλίθιους. Εκτιμώ ότι, αφ' ης στιγμής έχουν ήδη υπ' όψη τους αυτό το έγγραφο, δεν έπρεπε να κάνω τίποτε περισσότερο από να τους δώσω τα στοιχεία που απαιτούνται για να το αξιολογήσουν σωστά. Μη ξεχνάμε ότι σε κάποια τηλεοπτική συζήτηση αμφισβητήθηκε ακόμη και η ύπαρξη του Ιωάννη Μοσχόπουλου.

Ελπίζω πως τα κατάφερα. Για τυχόν λάθη, παραλείψεις ή εσφαλμένα συμπεράσματα, παρακαλώ να φανείτε επιεικείς.


----------------------------
(*) Η ΠΑΟ ήταν μια δήθεν αντιστασιακή οργάνωση, η οποία στην πραγματικότητα συνεργαζόταν με τους γερμανούς και εξοπλιζόταν απ' αυτούς για να χτυπάει τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Είχε έδρα την Θεσσαλονίκη και σήμα της την ελληνική σημαία με την σβάστικα (οι "αγκυλωτοσταυρίτες" ήσαν γνωστοί στην χώρα πριν από τα μέσα τής δεκαετίας του 1930). Από τις τάξεις της πέρασε και ο γνωστός παραστρατιωτικός εγκληματίας Αντόν Τσαούς, πριν ανεξαρτητοποιηθεί φτιάχνοντας την δική του "αντιστασιακή" οργάνωση. Μετά τον πόλεμο, τα υπολείμματα της ΠΑΟ πολέμησαν κατά του Δημοκρατικού Στρατού. Τα μέλη της αμείφθηκαν από το κράτος για τις εθνικόφρονες υπηρεσίες τους, διοριζόμενα ως χωροφύλακες. 
Α! Για να γελάσουμε λίγο, ας σημειώσουμε ότι στο περί Θεμελή έγγραφο της CIA, ο πράκτορας μπέρδεψε τις "ομάδες" και αναφέρει την ΠΑΟ ως... ΠΑΟΚ! Φαίνεται ότι σκέφτηκε πως ΠΑΟ και Θεσσαλονίκη δεν ταιριάζουν.

(**) Ο Κωνσταντίνος Στεφανάκης (ξάδερφος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και μακρινός συγγενής των Βενιζέλων) ήταν υπουργός δικαιοσύνης και στην κυβέρνηση αποστασίας τού Στέφανου Στεφανόπουλου το 1965, εκλεγμένος βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Στο διαδίκτυο αναπαράγεται η εσφαλμένη πληροφορία ότι ήταν υπουργός δικαιοσύνης τής ΕΡΕ το 1963 και ότι βοηθούσε τον Καραμανλή στην υπόθεση Μέρτεν. Ο γυιος του Γεώργιος είναι επιφανής δικηγόρος Αθηνών, νομικός σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ και συνήγορος της οικογένειας Παπακωνσταντίνου στην υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ.

"Απευθύνομαι"

Όπως πάντα σε μέρα απεργίας, έτσι και σήμερα, το ιστολόγιο συμμετέχει, αρνούμενο να ασχοληθεί με τα πεζά, τα τετριμμένα και τα συνηθισμένα. Προσφέρει μονάχα ένα αντίδωρο σε όσους το τιμούν με την επίσκεψή τους. Σήμερα, το αντίδωρο αυτό το παίρνουμε από το χέρι τού Νίκου Καρούζου. Πρόκειται για ένα από τα πολλά ποιήματα που ο ποιητής δημοσίευσε σκόρπια σε περιοδικά κι εφημερίδες, δίχως να τα εντάξει ποτέ σε κάποια συλλογή. Το "Απευθύνομαι" δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Αθηναϊκά Γράμματα", τεύχος 13, Φεβρουάριος-Μάρτιος 1959. Είναι η εποχή που στο Ειδικό Στρατοδικείο Εγκλημάτων Πολέμου διεξάγεται η δίκη τού Μαξιμιλιανού Μέρτεν...

Κύριοι φίλοι εχθροί που με διώκετε
θα πονέσω -είναι βέβαιον- ακόμη.
Αλλ' εγώ γεννήθηκα άνθος αμάραντο
μην ελπίζετε να λησμονηθώ.
Εδώ εδώ πατήστε
στην καρδιά μου
έτσι έτσι
σχίσετε κομμάτια την παρουσία μου υψηλή
ανεβαίνω συνεχώς
μην ελπίζετε να με λησμονήσουν.
Όλοι να δώσετε όλες τις διαταγές
για το βραδύν αυτό θάνατό μου
πάρετε πολυβόλα και σταθείτ' εναντίον
εγώ γεννήθηκ' άνθος απρόσμενο.
Πώς θέλετε να λείει το φθαρτόν ετούτο σώμα
πώς αγωνιάτε για το μέλλον του ηλιογέννητου...
Ίσως τρελάθηκα
δεν έχει σημασία.`
Βλέπω την  άλλη οπτασία
φως λευκό
μην ελπίζετε πράγματα
εναντίον του άνθους.

[Από την συλλογική έκδοση "Νίκος Καρούζος: Οιδίπους τυραννούμενος και άλλα ποιήματα", εκδόσεις Ίκαρος, 2014]

Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (7)

Ας αφήσουμε τώρα πίσω μας τα όσα συνταρακτικά συμβαίνουν στην Ελλάδα κι ας μεταφερθούμε στην Γερμανία. Αλλά πριν ξεκινήσουμε, ας θυμηθούμε ότι οι ΗΠΑ είχαν εκδηλώσει ευθύς εξ αρχής στην ελληνική κυβέρνηση την επιθυμία τους να καταδικαστεί ο Μέρτεν αλλά ο Καραμανλής προτίμησε να κάνει το χατήρι των γερμανών. Κατά φυσική συνέπεια, η Ουάσινγκτον θύμωσε και η CIA άρχισε να παρακολουθεί την ιστορία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όσα θα διαβάσετε παρακάτω προέρχονται από έγγραφα της CIA, τα οποία έχουν αποχαρακτηριστεί.

Παρ' ότι ο Καραμανλής δείχνει να διατηρεί την ψυχραιμία του, στέλνει στην Γερμανία τον φίλο του δημοσιογράφο Βάσο Βασιλείου να μαζέψει όσες πληροφορίες μπορεί. Παράλληλα, στέλνει και τον αρχηγό τής ΚΥΠ στρατηγό Νάτσινα για να συζητήσει με τον δυτικογερμανό ομόλογό του μήπως μπορεί να βρεθεί κάποιο στοιχείο που να σχετίζει τον Μέρτεν είτε με τους κομμουνιστές (!) είτε με κάποιο κόμμα τής αντιπολίτευσης είτε με τους εβραίους (!!).

Λέγαμε ότι ο Καραμανλής αρνήθηκε να υποβάλει μηνύσεις κατά του Μέρτεν ή κατά των γερμανικών εντύπων που δημοσίευσαν τα λεγόμενά του ενώ Μακρής και Θεμελής υπέβαλαν μηνύσεις στην ελληνική δικαιοσύνη αλλά αρνήθηκαν να καταφύγουν στην γερμανική. Το "κενό" ανέλαβε να καλύψει ο Μανώλης Μπακλατζής, εκδότης της αντιπολιτευόμενης Αθηναϊκής (*), ο οποίος υπέβαλε στα γερμανικά δικαστήρια μηνύσεις "εξ ονόματος του ελληνικού λαού" κατά του Μέρτεν, του Σπήγκελ και της Ηχούς τού Αμβούργου.

Ο δημοκράτης αγωνιστής Μπακλατζής κατέθεσε τις μηνύσεις προκειμένου να αναγκάσει τον Μέρτεν να μιλήσει ώστε να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Πλην όμως, ο ενθουσιασμός του δεν αρκούσε: ο εισαγγελέας τού Αμβούργου τον ενημέρωσε ότι οι μηνύσεις του δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτές διότι δεν είχε κανένα νόμιμο δικαίωμα να εκπροσωπεί τον ελληνικό λαό. Ο Μπακλατζής επέμενε να φτάσουν οι υποθέσεις στο ακροατήριο κι ας απορρίπτονταν εκεί αλλά δεν τα κατάφερε. Όμως, κατά την διάρκεια των προσπαθειών του ανακάλυψε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: ο επί κεφαλής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας και δήμαρχος του Βερολίνου Βίλλυ Μπραντ είχε έρθει στην Ελλάδα όταν ήταν κρατούμενος ο Μέρτεν και συναντήθηκε με τον ναζί εγκληματία, πιέζοντάς τον να κρατήσει το στόμα του κλειστό και να δεχτεί την συμφωνία που του πρότειναν.

Παράλληλα, ο Μπακλατζής ανακάλυψε ότι, παρ' όλο που ο Μακρής και ο Θεμελής είχαν υποβάλει μηνύσεις, η ελληνική δικαιοσύνη δεν είχε κάνει κανένα απολύτως διάβημα προς την γερμανική προκειμένου να εξετάσει οποιονδήποτε μάρτυρα. Ήταν προφανές ότι οι μηνύσεις των δυο υπουργών είχαν υποβληθεί για τα μάτια του κόσμου, ότι καμμιά δίκη ουσίας δεν επρόκειτο να γίνει και ότι ο Μέρτεν δεν σκόπευε να ανοίξει το στόμα του αλλά να πετύχει κάποια βολική γι' αυτόν συμφωνία. Ποιά ήταν, όμως, αυτή η συμφωνία;

Το περίφημο "λεύκωμα της Δοξούλας" διά χειρός τού αμίμητου Μποστ

Κι ενώ ο Μπακλατζής μάχεται με ανεμόμυλους, φτάνουν στην Γερμανία δυο έλληνες επιχειρηματίες, ο Κωνσταντίνος Γκέρτσος και ο Κονιόρδος (**). Το πρώτο κοινό τους γνώρισμα είναι η στενή φιλία τους με τον Καραμανλή. Μάλιστα δε, ο Γκέρτσος έχει παραχωρήσει στον Καραμανλή την χρήση τής πολυτελούς βίλλας που διαθέτει στο Μοντρέ τής Ελβετίας. Το δεύτερο κοινό τους γνώρισμα είναι ότι πλούτισαν στην διάρκεια της κατοχής, συνεργαζόμενοι με τους γερμανούς κατακτητές. Πράγματι, οι φιλίες τού "εθνάρχη" είναι πολύ περίεργες.

Ο Γκέρτσος προερχόταν από φτωχή οικογένεια. Άρχισε να φτιάχνει την περιουσία του επί Μεταξά, όταν ο δικτάτορας έβαλε μπρος ένα πρόγραμμα ανανέωσης του οπλισμού του στρατού. Ο Γκέρτσος εμφανίζεται ως μεσάζων για εισαγωγές από γερμανικές εταιρείες, εμπλεκόμενος σε ένα σύστημα δοσοληψιών με αξιωματικούς του μεταξικού καθεστώτος. Στην διάρκεια της κατοχής, ανέπτυξε μια υπερπροσοδοφόρα συνεργασία με τους γερμανούς, η οποία τον έκανε βαθύπλουτο. Με την λήξη τού πολέμου, οι Γκέρτσοι έφυγαν από την Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στην Ελβετία, προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις. Δυστυχώς γι' αυτούς, καταδικάστηκαν ερήμην ως δωσίλογοι και συνεργάτες των κατακτητών, η δε ακίνητη περιουσία που είχαν στην Ελλάδα, δημεύτηκε (***).

Όταν ο Καραμανλής διαδέχεται τον Παπάγο, ο Γκέρτσος επανέρχεται και προσκολλάται στον νέο πρωθυπουργό, καταφέρνοντας να πάρει πίσω την δημευμένη περιουσία του. Πολύ σύντομα, χάρη στην εύνοια του "εθνάρχη", η εταιρεία τού Γκέρτσου Tantex γίνεται κολοσσός, εξασφαλίζοντας την προνομιακή μεταχείριση των ελβετικών και γερμανικών επενδύσεων στην Ελλάδα. Ο Γκέρτσος χαρακτηρίζεται από πράκτορα της CIA ως άτομο το οποίο "δεν έχει ίχνος πατριωτισμού, είναι ανέντιμος και από πολλές απόψεις είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος με διεφθαρμένη συνείδηση". Αυτόν τον άνθρωπο δεν δίστασε ο Καραμανλής να διορίσει επίτιμο γενικό πρόξενο τής χώρας μας στην Ζυρίχη! Ο Κωνσταντίνος Γκέρτσος έμεινε σ' αυτή την θέση από το 1963 ως το 1977. Τότε ο επανελθών Καραμανλής τον αντικατέστησε με τον... Αθανάσιο Γκέρτσο! Έτσι, ελέω Καραμανλή, επί 37 χρόνια (1963-2000) η Ελλάδα είχε ως προξένους στην Ζυρίχη καταδικασμένους δωσίλογους συνεργάτες των ναζί κατακτητών.

Ο Κονιόρδος ανήκει σε οικογένεια οινοπαραγωγών από την Κρήτη. Κατά την διάρκεια της κατοχής συνεργάστηκε με τους γερμανούς, με την βοήθεια των οποίων ιδιοποιήθηκε την παραγωγή σταφίδας ολόκληρης της Πελοποννήσου. Κι ενώ ο κόσμος πέθαινε από την πείνα, οι Κονιόρδοι έφτιαχναν κονιάκ, κρασιά κλπ, τα οποία εξήγαν αποκλειστικά στην χιτλερική Γερμανία για τις ανάγκες των γερμανών στρατιωτών αλλά και των γερμανών πολιτών. Παρά το ότι οι Κονιόρδοι πρέπει να μοίρασαν αρκετά "μπαχτσίσια" σε γερμανούς αξιωματικούς, μέσα σε λίγα χρόνια έγιναν πάμπλουτοι.

Αλλά, τί είναι αυτό που φέρνει τους δυο "πατριώτες" επιχειρηματίες στην Γερμανία; Μα, η επιθυμία τους να συναντηθούν με τον Μέρτεν, κάτι το οποίο γίνεται αμέσως. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι έρχονται εκ μέρους τού Καραμανλή αλλά στις βαλίτσες τους κουβαλούν αφ' ενός μεν διαβεβαιώσεις ότι ο εγκληματίας δεν πρόκειται να κινδυνέψει από την ελληνική δικαιοσύνη αφ' ετέρου δε εκατό χιλιάδες δολλάρια. Με το περιεχόμενο των βαλιτσών σκοπεύουν να σιγουρέψουν μια και καλή την σιωπή τού Μέρτεν.

Όμως, ο Μέρτεν δεν ικανοποιείται με τα εκατό χιλιάρικα και αρχίζει τα παζάρια. Φαίνεται, μάλιστα, ότι οι απαιτήσεις του είναι αρκετά υψηλές γιατί ο Γκέρτσος με τον Κονιόρδο καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να συγκεντρώσουν το επί πλέον ποσό. Έτσι, γίνονται αντιληπτοί από τους πράκτορες της CIA, οι οποίοι τους έχουν υπό στενή παρακολούθηση. Και όχι μόνο απ'  αυτούς. Τους παίρνουν χαμπάρι ο Μπακλατζής, ο δικηγόρος Πάνος Σωτηρόπουλος (βοηθάει τον Μπακλατζή με τις μηνύσεις), ο Ιωάννης Μοσχόπουλος (διπλωματικός υπάλληλος της ελληνικής πρεσβείας, πλήρης γνώστης τής υπόθεσης) (****), ενώ πληροφορίες για την επιχειρούμενη συμφωνία με τον Μέρτεν διαθέτει (από άγνωστες πηγές) και ο Κύρος Κύρου, εκδότης τής υπερσυντηρητικής εφημερίδας Εστία.

Τελικά, το δίδυμο τα καταφέρνει. Το πολυθρύλητο λεύκωμα της Δοξούλας εξαφανίζεται οριστικά από προσώπου γης, μαζί με ένα πακέττο επιστολών και άλλων εγγράφων, τα οποία διέθετε ο Μέρτεν. Η Αθήνα παίρνει βαθιές ανάσες. Τόσο βαθιές ώστε ο Μακρής σπεύδει να δηλώσει ότι οι κατηγορίες τού Μέρτεν εναντίον αυτού και της συζύγου του κατέρρευσαν. Τώρα, το πώς ισχυρίζεται ο Μακρής ότι οι κατηγορίες κατέρρευσαν και το γιατί είναι τόσο κατηγορηματικός δίχως να έχει γίνει δίκη, είναι προς διερεύνηση.

"Διορίζομεν... επί των Εξωτερικών τον κ. Ι. Μοσχόπουλον..." (****)

Η ιστορία μας φτάνει σιγά-σιγά στο τέλος της. Αύριο το ιστολόγιο θα απεργήσει και την Παρασκευή θα γράψουμε τον επίλογο, προσθέτοντας μερικές πικάντικες λεπτομέρειες στον καμβά, την σχετική βιβλιογραφία και τις πηγές.


--------------------------------------------------
(*) Ο Μανώλης Μπακλατζής συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα του 1935 και στην κίνηση κατά του Μεταξά στην Κρήτη το 1938, λόγω της οποίας αυτοεξορίστηκε στην Κύπρο. Διετέλεσε επί πολλά χρόνια βουλευτής, εκλεγμένος με το Κόμμα των Φιλελευθέρων (1936), την Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου -ΕΠΕΚ (1950, 1951, 1952, 1956) και αργότερα με την Ένωση Κέντρου (1961, 1963, 1964), ενώ την περίοδο 1947-1948 ήταν Γενικός Διοικητής Κρήτης. Παρ' όλα αυτά, πέθανε πάμπτωχος το 1971, σε ηλικία 71 ετών.

(**) Δεν αναγράφω το μικρό όνομα του Κονιόρδου, επειδή από το έγγραφο της CIA δεν προκύπτει ποιος ακριβώς από τους αδελφούς Κονιόρδου ταξίδεψε στην Γερμανία και, παράλληλα, δεν κατάφερα να βρω την πληροφορία από άλλη πηγή. Προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης, εδώ πρέπει να σημειώσω ότι στην ίδια οικογένεια ανήκει ο αγωνιστής και ήρωας της αντίστασης Μανώλης Κονιόρδος (γεν. 1920), ο οποίος βόηθησε στην διάσωση εβραίων από τους γερμανούς. Σήμερα οι Κονιόρδοι έχουν εργοστάσιο οινοποιίας στην ΒΙΠΕ Ηρακλείου.

(***) Παρ' όλα αυτά, το 1947 η κυβέρνηση Σοφούλη παραχωρεί στον Γκέρτσο την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων τής Πτολεμαΐδας. Ο Γκέρτσος αποφεύγει τις κατασχέσεις, παρουσιάζοντας τα κεφάλαια ως ανήκοντα σε γερμανούς και ελβετούς επενδυτές και τον εαυτό του ως απλό μεσάζοντα. Όμως, το μόνο που κάνει επί επτά χρόνια στα ορυχεία είναι να ανοίγει μερικές σήραγγες. Έτσι, το 1954 η κυβέρνηση Παπάγου καταγγέλλει την σύμβαση και παραχωρεί την εκμετάλλευση των ορυχείων στον Πρόδρομο Μποδοσάκη.

(****) Το όνομα του Ιωάννη Μοσχόπουλου αναφέρεται και στο έγγραφο της CIA που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και από το οποίο άρχισε όλος ο πρόσφατος θόρυβος περί Καραμανλή. Στις 21 Απριλίου 1967 ο Μοσχόπουλος προτάθηκε από τους πραξικοπηματίες για την θέση τού υπουργού εξωτερικών στην κυβέρνηση Κόλλια αλλά η πρόταση απερρίφθη από τον βασιλιά. Στο παραπάνω διάταγμα του Κωνσταντίνου "περί διορισμού υπουργών", η βασιλική πέννα έχει διαγράψει μεταξύ άλλων και το όνομα του Ι. Μοσχόπουλου, το οποίο φαίνεται ανάμεσα στα ονόματα των Μακαρέζου και Παττακού.

Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (6)

Επειδή στην πολιτική κανείς δεν ξέρει τι του ξημερώνει, πρέπει να κρατάει και μια πισινή. Γι' αυτό και η αντιπολίτευση δεν πήρε κατηγορηματική θέση σχετικά με την ουσία των κατηγοριών που εξαπέλυσε ο Μέρτεν και περιορίστηκε να καλέσει την κυβέρνηση να αποδείξει την αθωότητα των τριών μελών της, τα οποία είχε βάλει στο στόχαστρο ο ναζί εγκληματίας. Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του Σοφοκλή Βενιζέλου:

"Επί της ουσίας τής υποθέσεως, ουδέν σχόλιον. Όμως, οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν εντός της ημέρας να προσφύγουν εις την δικαιοσύνην διά να προστατεύσουν την τιμήν τού αξιώματος το οποίον φέρουν και να περιφρουρήσουν το κύρος τής Ελλάδος εις το εξωτερικόν."

Δελτίο της Χριστιανοδημοκρατικής-Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης
με αναφορά στις καταγγελίες Μέρτεν.

Στο ίδιο μήκος κύματος ήσαν και οι τοποθετήσεις των Ηλία Τσιριμώκου, Κομνηνού Πυρομάγλου και Ηλία Μπρεδήμα. Οι δυο τελευταίοι κατέθεσαν και σχετικές ερωτήσεις στην βουλή. Στην απάντησή του, ο Μακρής δηλώνει ότι προκαλεί "βδελυγμίαν η εξυφανθείσα εγκληματική συκοφαντία" και ότι θα προσφύγει στην ελληνική δικαιοσύνη.

Η τελευταία δήλωση του Μακρή προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Είναι σαφές ότι η προσφυγή στην ελληνική δικαιοσύνη δεν συνιστά παρά πυροτέχνημα, εφ' όσον ο Μέρτεν δεν θα παρουσιαζόταν ποτέ στο δικαστήριο. Έτσι, σύσσωμοι η αντιπολίτευση και ο φιλικός της τύπος καλούν τους Καραμανλή και Μακρή να προσφύγουν και στην γερμανική δικαιοσύνη. Κι εκεί, πάνω στον γενικό χαμό, η Ηχώ τού Αμβούργου ξαναχτυπάει με νεώτερο δημοσίευμά της, επιβεβαιώνοντας τα ήδη δημοσιευθέντα και προσθέτοντας νέες λεπτομέρειες:

"Ο συνταγματάρχης Θεμελής, επί παραδείγματι, ησχολείτο με το όχι αξιοζήλευτον έργον τής συγκεντρώσεως των ομήρων, οι οποίοι ώφειλον να εγγυηθούν με την ζωήν των την ασφάλειαν των επικινδύνων μεταφορών..." (σ.σ.: Για να αποθαρρύνουν τους αντάρτες από χτυπήματα κατά των εφοδιοπομπών τους, οι γερμανοί έβαζαν βαγόνια ή καμιόνια με ομήρους ανάμεσα σ' εκείνα με τα εφόδια).

Ο Θεμελής αντέδρασε ακριβώς όπως ο Μακρής: μίλησε για "βδελυρά συκοφαντικά βέλη" και δήλωσε ότι θα υποβάλει μήνυση στα ελληνικά δικαστήρια. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, η Δημοκρατική Ένωσις και η ΕΔΑ επιμένουν ότι οι προσφυγές θα έχουν νόημα μόνον εάν υποβληθούν και στην γερμανική δικαιοσύνη. Αντίθετος στάθηκε μόνον ο Γεώργιος Παπανδρέου, σύμφωνα με τον οποίο τα ελληνικά δικαστήρια αρκούσαν. Ο Καραμανλής παρέμεινε απαθής επί αρκετές ημέρες, ώσπου στις 8 Οκτωβρίου έλυσε την σιωπή του:

"Η πολιτική ζωή μας εγνώρισεν πολλάς αθλιότητας κατά το παρελθόν. Δεν γνωρίζω όμως καμμίαν περίπτωσιν δυναμένην να συγκριθή εις αθλιότητα με την παρούσαν. Είμαι βέβαιος ότι πολύ συντόμως θα εντρεπόμεθα, διότι αι χυδαίαι συκοφαντίαι ενός αλλοεθνούς εγκληματίου εγένοντο, έστω και προσκαίρως, επίκεντρον της δημοσίας ζωής μας. (...) Η κυβέρνησις ενημέρωσεν ευθύς εξ αρχής την κοινήν γνώμην επί της αθλίας αυτής υποθέσεως. Και διά της προσφυγής των θιγομένων ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης και της ψηφίσεως ειδικού νόμου επιτρέποντος εις τον εν λόγω εγκληματίαν πολέμου να προσέλθη εις την Ελλάδα και να επιβεβαιώση τας κακοηθείας του, εδημιούργησεν όλας τας προϋποθέσεις διά την πλήρη διαφώτισιν της κοινής γνώμης. (...) Η κυβέρνησις θεωρεί εν πάση περιπτώσει απαράδεκτον ένας εγκληματίας πολέμου, συνεπικουρούμενος από τους μηχανορράφους και το κουτσομπολιό των Αθηνών, να δημιουργή πράγματα εις την χώραν. Το όλον ζήτημα και η γαλήνη τού τόπου αυτού θα κριθούν από την ελληνικήν δικαιοσύνην, την ελληνικήν βουλήν και, πέραν αυτών, από τον κυρίαρχον ελληνικόν λαόν."

Ο ντόρος κρατάει πολλές μέρες. Οι εφημερίδες στέλνουν ανταποκριτές στην Γερμανία, προκειμένου να εξασφαλίσουν νέες δηλώσεις από τον Μέρτεν. Τα δημοσιεύματα δίνουν και παίρνουν, με τον κάθε πικραμένο να τοποθετείται επί παντός. Ως και η διοίκηση του δικηγορικού συλλόγου Θεσσαλονίκης έβγαλε ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο Μέρτεν δεν αναφερόταν στον Δημήτριο αλλά στον -απλώς συνώνυμό του- Νικόλαο Μακρή, επίσης δικηγόρο Θεσσαλονίκης, ο οποίος ήταν συνεργάτης των γερμανών κατά την κατοχή, έφυγε μαζί τους με την απελευθέρωση και, τελικά, σκοτώθηκε κατά τον βομβαρδισμό τής Δρέσδης.

Στην βουλή, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος συνεχίζει τις γκάφες. Αφού αναμασά τα γνωστά από την δήλωση του πρέσβυ, την οποία είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα (ότι, δηλαδή, ο Καραμανλής δεν είχε πάει στην Θεσσαλονίκη επί κατοχής, ότι γνώρισε τον Μακρή το 1956 κλπ), αποδεικνύοντας ότι εκείνη η δήλωση είχε γίνει καθ' υπαγόρευση, προσπαθεί να καθαρίσει και το όνομα του Θεμελή, ισχυριζόμενος ότι καλώς έκανε ο Θεμελής και ανέλαβε καθήκοντα νομάρχου επί κατοχής, διότι με την στάση του αυτή απέτρεψε περαιτέρω διείσδυση των βουλγάρων (!).

Ο πρόεδρος της ΕΔΑ Γιάννης Πασαλίδης θυμίζει τα περί αποφυλακίσεως του Μέρτεν: "Όταν συνεζητείτο το θέμα εις την βουλήν, ο κ. Μακρής, εμφανισθείς ως πρωταγωνιστής τής μάχης εναντίον εκείνων οι οποίοι ήσαν εναντίον τής απελευθερώσεως του Μέρτεν, έφθασε μέχρι του σημείου να είπη ότι η Αριστερά είναι προδόται και ότι προτιμά τους εγκληματίας πολέμου από τους κομμουνιστάς. Τώρα έρχεται αυτός τον οποίον προετίμησεν ο κ. υπουργός, ο Μέρτεν, ημπορώ να πω ο αχάριστος, και του δίνει την απάντησιν. Ας τον χαίρεται". Όσο για τον Θεμελή, ο Πασαλίδης παρατηρεί, απευθυνόμενος στον Καραμανλή: "Πώς ημπορέσατε σεις, ως πρόεδρος της κυβερνήσεως, να θέλετε και να τον διατηρείτε επί κεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, εφ' όσον δεν ήτο ένας απλούς υπάλληλος αλλά νομάρχης;". Και ο Πασαλίδης κατέληξε ζητώντας την παραίτηση όλης της κυβέρνησης και τον σχηματισμό νέας από όλες τις πτέρυγες της βουλής, για να ξεκαθαρίσει το θέμα Μέρτεν.

Ο αρχηγός των Φιλελευθέρων Σοφοκλής Βενιζέλος, μιλώντας "ανάποδα", καρφώνει εμμέσως πλην σαφώς την ΕΡΕ ως παρέχουσα πολιτικό καταφύγιο σε δωσίλογους: "Το κόμμα, του οποίου έχω την τιμήν να ηγούμαι, ουδεμίαν σχέσιν έχει με δωσιλόγους ή με συνεργάτας του κατακτητού". Επιμένει δε στην προσφυγή των θιγομένων στην γερμανική δικαιοσύνη: "Αυτή αύτη η κυβέρνησις, εισηγουμένη πέρυσι το νομοσχέδιον διά του οποίου απεφυλακίζετο ο Μέρτεν, διεκήρυττε διά στόματος του αντιπροέδρου της ότι ημπορούμεν να έχωμεν απόλυτον εμπιστοσύνην εις την γερμανικήν δικαιοσύνην".

Ο Μακρής αρνείται να παραιτηθεί και πασχίζει να στηρίξει την σύζυγό του, υποστηρίζοντας ότι η νεαρά Δοξούλα υποχρεώθηκε να δουλέψει για τους γερμανούς "διότι η οικογένειά της επένετο" και προκαλεί την οργή τού Τσιριμώκου: "Μέσα εις αυτόν τόπον, όπου χιλιάδες νεαρών ελληνίδων εφυλακίσθησαν, εξετελέσθησαν, ηγωνίσθησαν, επείνασαν, που επερίμεναν να δουν πότε ο άνθρωπός τους θα τους στείλη μίαν λίραν, που ημποδίσθη η ανάπτυξίς των από την αβιταμίνωσιν, δεν είναι δυνατόν από το βήμα τής βουλής αυτού του τόπου να λέγωμεν ότι δεν έχει σημασίαν εάν μία νεαρά ή εκατόν άλλαι νεαραί ειργάσθησαν υπό τον γερμανόν κατακτητήν".

Ο Γεώργιος Παπανδρέου επιμένει να προκαλεί την αντιπολίτευση. Όχι μόνο συμφωνεί με την μη προσφυγή των θιγομένων στην γερμανική δικαιοσύνη ("δεν επιτρέπεται δημόσιοι άνδρες να καταφεύγουν εις ξένα δικαστήρια") αλλ' επί πλέον επικροτεί την στάση τού Καραμανλή να μην υποβάλει μήνυση κατά του Μέρτεν, διότι "δεν δύναται ο πρωθυπουργός να συμφύρεται εις τα δικαστήρια με έναν εγκληματίαν πολέμου" (σ.σ.: ο Γεώργιος Παπανδρέου δεν ήταν τότε δυνατόν να φανταστεί ότι τριάντα χρόνια αργότερα ο γυιος του θα χρησιμοποιούσε το ίδιο επιχείρημα της "συμφύρσεως" για να μη παρουσιαστεί στο ειδικό δικαστήριο).

Από την πλευρά του, ο Σπύρος Μαρκεζίνης υποστήριξε ότι η κυβέρνηση δεν έπρεπε να καταφύγει καθόλου στα δικαστήρια (!) αλλά, αφού κατέφυγε, θα ήταν συνεπέστερο εκ μέρους της να παραιτηθεί για να αποφευχθούν κίνδυνοι για ανώμαλες λύσεις. Οργισμένος ο Καραμανλής απάντησε στον αρχηγό των Προοδευτικών ότι η κυβέρνηση θα παραμείνει στην θέση της "μέχρις ότου η ιδία κρίνη ότι πρέπει να τεθή υπό την κρίσιν τού λαού".

Οι συζητήσεις στην βουλή συνεχίστηκαν και κράτησαν μέχρι τις 15 Οκτωβρίου, μέσα σε ένα κλίμα έντονων αντεγκλήσεων. Ο Μακρής και ο Θεμελής υπέβαλαν μηνύσεις στα ελληνικά δικαστήρια (όχι όμως και στα γερμανικά), τα οποία στις 10 Νοεμβρίου 1961 καταδίκασαν ερήμην τον Μέρτεν για συκοφαντία, επιβάλλοντάς του τετραετή φυλάκιση και αποζημίωση εβδομήντα χιλιάδων δραχμών. Φυσικά, ο Μέρτεν ούτε φυλακή πήγε ούτε δεκάρα πλήρωσε.
 

Η κυβερνητική φροντίδα για τον Μέρτεν μέσα από ένα εξαιρετικά εύγλωττο σκίτσο τού Μποστ.(*)

Όσα έχουμε πει μέχρι σήμερα, ίσως είναι ήδη γνωστά σε αρκετούς. Ίσως, μάλιστα, να άρχισαν να γίνονται βαρετά. Μη ξεχνάτε, όμως, ότι πάντα φροντίζω να φυλάω τα καλύτερα για το τέλος. Αν τα ονόματα Γκέρτσος και Κονιόρδος δεν σας λένε τίποτε, κάνετε λίγη υπομονή ως αύριο και, με την βοήθεια της CIA, θα γελάσουμε πολύ.

---------------------------------
(*) Στο σκίτσο εικονίζεται ο Μέρτεν-μωρό στην κούνια με τον Καραμανλή-μαμά να τον νανουρίζει ενώ ο Θεμελής-μπαμπάς φέρνει μια κουβέρτα και ο Κανελλόπουλος-νταντά ένα μπιμπερόν. Δεξιά, ο μποστικός Πειναλέων σχολιάζει.