Τί είναι ο "Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας"; (2)

[Συνέχεια από το προηγούμενο]

(5) Αρχές και διαδικασία λειτουργίας

Ο ΕΜΣ ενεργοποιείται όταν συντρέξουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την χρηματοδότηση ενός κράτους-μέλους, αλλά μόνο υπό τον όρο ότι καταστρώνεται για το κράτος μέλος ένα πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής, "αντίστοιχο με τη σοβαρότητα των οικονομικών προβλημάτων και των χρηματοοικονομικών ανισορροπιών που αντιμετωπίζει".

Η εκτίμηση ότι συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις ανήκει στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου Διοικητών, το οποίο αποφασίζει ομόφωνα, ύστερα από έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Αυτή η έκθεση αφορά την "βιωσιμότητα του χρέους" του κράτους-μέλους, παίρνοντας υπ' όψη τον "κίνδυνο της επίδρασης των αποτελεσμάτων του στα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ και σε τρίτες χώρες".

Αν από την ανάλυση του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής προκύψει ότι το δημόσιο χρέος τού κράτους-μέλους μπορεί να επανέλθει σε "βιώσιμο δρόμο", τότε το κράτος-μέλος πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες για να διατηρηθεί η έκθεση των ιδιωτών δανειστών του στα ομόλογα του χρέους του. Αν αντίθετα η ανάλυση δείξει ότι το δημόσιο χρέος του δεν είναι "βιώσιμο", τότε το κράτος-μέλος πρέπει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις "με καλή πίστη" με τους δανειστές του ώστε "να εξασφαλίσει την άμεση ανάμειξή τους στην επαναφορά της βιωσιμότητας του χρέους".

Είναι σαφές ότι εδώ μιλάμε καθαρά για μηχανισμό ελεγχόμενης χρεωκοπίας: για να πάρει την οικονομική στήριξη το κράτος-μέλος, πρέπει να παρουσιάσει ένα αξιόπιστο πρόγραμμα συμμετοχής των ιδιωτών δανειστών του, σύμφωνα με την πρακτική του ΔΝΤ. Με άλλα λόγια, πρέπει να εξασφαλίσει μια συμφωνημένη μορφή χρεωκοπίας με τους δανειστές του. Εν συνεχεία, πρέπει να παρουσιάσει στον ΕΜΣ αυτή την συμφωνία και να εγκριθεί απ' αυτόν.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η διάταξη που θέτει στη παρ. 3 του άρθρου 12 η συνθήκη, σύμφωνα με την οποία όλες οι νέες κυβερνητικές εξασφαλίσεις των χωρών της ευρωζώνης (δηλαδή, τα κρατικά τους ομόλογα που θα εκδίδονται από τον Ιούλιο του 2013 και η αποπληρωμή τους θα υπερβαίνει τον ένα χρόνο) πρέπει να περιέχουν ομοιόμορφες "Ρήτρες Συλλογικής Δράσης", οι οποίες προβλέπουν διαδικασίες ρύθμισης του χρέους σε περίπτωση δυσκολίας αποπληρωμής του από τον οφειλέτη. Συνήθως, τέτοιες ρήτρες καθιερώνουν μία διαδικασία συνελεύσεων των δανειστών στις οποίες αποφασίζονται ρυθμίσεις αποπληρωμής με κάποια ενισχυμένη πλειοψηφία. Οι αποφάσεις που παίρνονται με αυτή την πλειοψηφία δεσμεύουν και εκείνους τους δανειστές που δεν συμφώνησαν ή δεν συμμετείχαν στη διαδικασία. Πρόκειται δηλαδή για πτωχευτικές διαδικασίες που προσπαθούν να περισώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τους δανειστές.


(6) Μνημόνια Κατανόησης

Με τις διατάξεις τού άρθρυ 13 θεσμοθετούνται επίσημα τα "Μνημόνια Κατανόησης". Μετά την έγκριση της βοήθειας από το Συμβούλιο Διοικητών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (σε συνεργασία με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ) διαπραγματεύεται και συμφωνεί με το υπό πτώχευση κράτος-μέλος ένα Μνημόνιο Κατανόησης, το οποίο περιέχει (α) τους όρους της οικονομικής πολιτικής που πρέπει να ακολουθήσει το κράτος-μέλος και (β) ένα "πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής", το οποίο πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο Διοικητών για να εκταμιευθεί η πρώτη δόση. Η πιστή εφαρμογή του Μνημονίου ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υποβάλλει εκθέσεις, στην βάση των οποίων το Συμβούλιο Διευθυντών αποφασίζει για την εκταμίευση των επόμενων δόσεων. Παράλληλα, ο ΕΜΣ δημιουργεί έναν μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε να διασφαλίζεται η αποπληρωμή των δανείων από όσα κράτη παρουσιάζουν αδυναμία πληρωμών.


(7) Χρηματοδότηση

Η κύρια μορφή χρηματοδότησης ενός κράτους-μέλους από τον ΕΜΣ είναι τα δάνεια. Επειδή ο ΕΜΣ δεν είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα, η συνθήκη ορίζει ότι "ο ΕΜΣ έχει ως στόχο την πλήρη κάλυψη του χρηματοδοτικού και του λειτουργικού κόστους του και προσθέτει ένα εύλογο περιθώριο". Με άλλα λόγια, ο ΕΜΣ λέει: αφού δεν μπορείτε να βρείτε μόνοι σας δανεικά, σας δανείζουμε εμείς αλλά ας βγάλουμε και κάτι για τον κόπο μας. Ακριβώς όπως κάνει ο κάθε τοκογλύφος.


Συμπεράσματα

Πρώτα-πρώτα, η σύσταση του ΕΜΣ αποτελεί έμμεση πλην σαφή απόδειξη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιλαμβάνεται την επερχόμενη χρεωκοπία πολλών κρατών-μελών της και προσπαθεί να αναπτύξει μέτρα θωράκισης του κεφαλαίου ώστε να ελαχιστοποιήσει την αναπότρεπτη καταστροφή μεγάλου τμήματος αυτού του κεφαλαίου.

Επίσης, η σύσταση ενός τέτοιου μηχανισμού πιστοποιεί την βεβαιότητα ότι όχι μόνο δεν υπάρχει ορατή διέξοδος από την καπιταλιστική κρίση που βιώνουμε αλλά, αντίθετα, αναμένεται ότι η κρίση αυτή θα βαθύνει και η ύφεση θα συνεχιστεί. Έτσι, επιβεβαιώνεται η μαρξιστική ανάλυση, σύμφωνα με την οποία δεν είναι δυνατόν να ξαναρχίσει η διευρυμένη αναπαραγωγή κεφαλαίου (ή, όπως λένε οι αστοί πολιτικοί, "να αρχίσει η ανάπτυξη") αν δεν καταστραφεί μεγάλο τμήμα τού συσσωρευμένου κεφαλαίου.

Τέλος, η σύσταση του ΕΜΣ και, ειδικώτερα, η θεσμοθέτηση των "Μνημονίων Κατανόησης" με τον πλέον επίσημο τρόπο, ουσιαστικά "ξεβρακώνουν" πολιτικά όσους παραμυθιάζουν τον λαό με μπουρδολογίες περί "επαναδιαπραγμάτευσης" του Μνημονίου ή περί "απαγκίστρωσης" απ' αυτό. Πρέπει να είσαι τουλάχιστον αφελής για να πιστεύεις σε επαναδιαπραγματεύσεις και απαγκιστρώσεις, την ώρα που τα αφεντικά σου χαλκεύουν καινούργια δεσμά...

Τί είναι ο "Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας"; (1)

Σίγουρα γνωρίζετε το "Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας", το περίφημο EFSF. Από τον επόμενο χρόνο ετοιμαστείτε να υποδεχθείτε ένα καινούργιο ευρω-κόλπο: τον "Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας" (European Stability Mechanism - ESM). Η απόφαση για την ίδρυση αυτού του μηχανισμού πάρθηκε στις 21/7/2011, κατά την Σύνοδο Κορυφής τής ευρωζώνης, η οποία πραγματοποιήθηκε τότε στις Βρυξέλλες. Αν και το κείμενο της συνθήκης για την δημιουργία τού ΕΜΣ υπάρχει διαθέσιμο στο διαδίκτυο, επιτρέψτε μου μια περιληπτική παρουσίαση, μιας και υποψιάζομαι ότι ελάχιστοι θα μπουν στον κόπο να μελετήσουν διεξοδικά τις 62 σελίδες του.

Εισαγωγικά, πρέπει να πούμε ότι σκοπός τού ΕΜΣ είναι να αντικαταστήσει τις δομές που υπάρχουν σήμερα (EFSF, EFSM), ώστε να υπάρχει ένα υπερόργανο που θα ενεργοποιείται οποτεδήποτε το απαιτεί η σταθερότητα της ευρωζώνης ως σύνολο. Σε ελεύθερη μετάφραση, το EMS προορίζεται να ελέγξει τις διαδικασίες τής ελεγχόμενης χρεωκοπίας στην οποία οδηγούνται με μαθηματική βεβαιότητα οι περισσότερες χώρες τής ευρωζώνης. Αλλά ας δούμε αναλυτικώτερα τι προβλέπει η συνθήκη ίδρυσης για τον νέο μηχανισμό:


(1) Δομή και κανόνες

Ο "Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ)" ιδρύεται ως διεθνής οικονομικός οργανισμός από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Εδρα του ορίζεται το Λουξεμβούργο με παράρτημα στις Βρυξέλλες. Ως παρατηρητές μπορούν να συμμετέχουν και κράτη μέλη της Ε.Ε. που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη, αλλά έχουν συνεισφέρει οικονομικά στη χρηματοδοτική βοήθεια κάποιου κράτους μέλους του ΕΜΣ και μόνο για τα ζητήματα που αφορούν τη συγκεκριμένη χρηματοδότηση.

Ο ΕΜΣ έχει πλήρη αυτοτελή νομική προσωπικότητα. Τα μέλη των διοικητικών οργάνων του και το προσωπικό του έχουν πλήρη ασυλία και ακαταδίωκτο, καθώς και εξασφαλισμένο απόρρητο όλων των εγγράφων που κατέχουν. Δεσμεύονται με υποχρέωση "επαγγελματικής εχεμύθειας" για όλα τα ζητήματα που αφορούν τον ΕΜΣ. Ολα τα περιουσιακά στοιχεία του ΕΜΣ χαίρουν πλήρους ασυλίας, δηλαδή είναι ακατάσχετα και δεν μπορούν με καμία δικαστική ή διοικητική ή όποια άλλη διαδικασία να δεσμευτούν με οποιοδήποτε τρόπο. Επίσης, όλα τα αρχεία και τα έγγραφά του προστατεύονται με απόρρητο. Μόνα αρμόδια να άρουν την ασυλία προσώπων ή περιουσιακών του στοιχείων είναι τα αρμόδια διοικητικά όργανα του ΕΜΣ.


(2) Διοικητικά όργανα

α) Το Συμβούλιο Διοικητών: Αποτελείται από έναν εκπρόσωπο (με τον αναπληρωτή του) κάθε κράτους-μέλους, μέλος της κυβέρνησής του προερχόμενο από το αντίστοιχο οικονομικό υπουργείο. Συνιστά το πολιτικό όργανο διοίκησης του ΕΜΣ και παίρνει τις πολιτικές αποφάσεις. Σ' αυτό συμμετέχουν ως παρατηρητές ο πρόεδρος της ευρωζώνης, ο πρόεδρος της ΕΚΤ και ο επίτροπος οικονομικών της Ε.Ε. Στα βασικά πολιτικά ζητήματα αποφασίζει με ομοφωνία (αποχή ή λευκή ψήφος κάποιων κρατών μελών δεν εμποδίζει την ομοφωνία). Για κάθε άλλο ζήτημα αποφασίζει με αυξημένη πλειοψηφία, που είναι το 80% των ψηφισάντων. Από τις πιο σοβαρές αποφάσεις που παίρνονται με αυξημένη πλειοψηφία είναι η εκλογή του προέδρου του, η λήψη μέτρων για την πληρωμή του δανείου που έχει πάρει κάποιο κράτος μέλος του ΕΜΣ και η επίλυση διαφορών μεταξύ των κρατών μελών του ή των κρατών μελών με τον ΕΜΣ σχετικά με την ερμηνεία της Συνθήκης ίδρυσής του. Πρόεδρός του είναι ο πρόεδρος της ευρωζώνης ή κάποιο από τα μέλη του (αν το αποφασίσει το Συμβούλιο) με θητεία 2 ετών, ανανεώσιμη. Βρίσκεται σε απαρτία όταν συμμετέχουν τα 2/3 των μελών του, που αντιπροσωπεύουν και τα 2/3 των μεριδίων του ΕΜΣ. Κάθε κράτος μέλος έχει τόσες ψήφους όσα και τα μερίδια συμμετοχής του στο κεφάλαιο του ΕΜΣ.

β) Το Συμβούλιο Διευθυντών: Κάθε μέλος του Συμβουλίου των Διοικητών ορίζει έναν εκπρόσωπο (με τον αναπληρωτή του) στο Συμβούλιο των Διευθυντών (θα μπορούσαμε να το πούμε και "Διοικητικό Συμβούλιο"), από πρόσωπα με υψηλή ειδίκευση σε οικονομικά και χρηματοπιστωτικά ζητήματα. Αποφασίζει με αυξημένη πλειοψηφία.

γ) Ο Διευθύνων Σύμβουλος: Διορίζεται από το Συμβούλιο των Διοικητών, που αποφασίζει με αυξημένη πλειοψηφία. Η θητεία του είναι 5ετής και μπορεί να ανανεωθεί για μία ακόμη 5ετία.


(3) Σκοπός

Αντιγράφω ολόκληρο το άρθρο 3: "Ο σκοπός του ΕΜΣ είναι η κινητοποίηση της χρηματοδότησης και η παροχή στήριξης σταθερότητας, υπό αυστηρούς όρους, κατάλληλους για το επιλεγμένο μέσο χρηματοδοτικής συνδρομής, προς όφελος των μελών του ΕΜΣ που αντιμετωπίζουν ή απειλούνται από σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης, εφόσον είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της και των κρατών μελών της. Προς τον σκοπό αυτό, ο ΕΜΣ έχει το δικαίωμα να αντλεί κεφάλαια με την έκδοση χρηματοπιστωτικών τίτλων ή με τη σύναψη χρηματοοικονομικών ή λοιπών συμφωνιών ή ρυθμίσεων με μέλη του ΕΜΣ, χρηματοοικονομικά ιδρύματα ή άλλα τρίτα μέρη."

Απορία: όταν λέμε ότι ο ΕΜΣ μπορεί να συνάπτει χρηματοοικονομικές συμφωνίες με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τί ακριβώς εννοούμε; Ότι θα πηγαίνει για δανεικά στις τράπεζες, τις οποίες διέσωσε από την καταστροφή δίνοντάς τους πακτωλό χρημάτων; Αν είναι να πάρουμε αύριο δανεικά από εκείνα που χαρίσαμε χτες, είμαστε να φορέσουμε πουκάμισο από εκείνα που τα μανίκια τους δένουν στην πλάτη...


(4) Κεφάλαιο

Το κεφάλαιο του ΕΜΣ ανέρχεται σε 700 δισεκατομμύρια ευρώ και χωρίζεται σε 7 εκατομμύρια μερίδια συμμετοχής, καθένα των οποίων έχει ονομαστική αξία 100.000 ευρώ. Κάθε κράτος μέλος του ΕΜΣ συμμετέχει στο κεφάλαιο καταβάλλοντας ποσό σύμφωνα με μία "κλείδα συμμετοχής". Αυτή η κλείδα είναι αυτή με την οποία συμμετέχουν τα κράτη-μέλη στο κεφάλαιο της ΕΚΤ.

Κάθε κράτος μέλος ανάλογα με το ποσό που καταβάλει, σύμφωνα με τα παραπάνω, παίρνει και αντίστοιχα μερίδια συμμετοχής, που αντιπροσωπεύουν και τις ψήφους του στο Συμβούλιο των Διοικητών. Τα μερίδια αυτά είναι ακατάσχετα από οποιονδήποτε και δεν μπορούν να δεσμευτούν με κανέναν τρόπο, ούτε να μεταβιβαστούν. Η ευθύνη κάθε κράτους μέλους του ΕΜΣ περιορίζεται μόνο στο ποσό της συμμετοχής του στο κεφάλαιο του ΕΜΣ και δεν ευθύνεται πέρα από το ποσό αυτό για όποιες υποχρεώσεις του ΕΜΣ προς τρίτους. Έτσι, η Ελλάδα συμμετέχει στο κεφάλαιο του ΕΜΣ με 19.716.900.000 ευρώ ή με 2,8167% (η ελληνική κλείδα) των ψήφων. Αναλυτικοί πίνακες με τα μερίδια και τις κλείδες όλων των χωρών υπάρχουν στο τέλος τής συνθήκης, ως παραρτήματα.

Σημαντική λεπτομέρεια: οι πέντε μεγαλύτερες χώρες της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία) συγκεντρώνουν πάνω από το 80% των ψήφων που απαιτούνται για τη λήψη αποφάσεων.

Αν και το συνολικό κεφάλαιο είναι 700 δισεκατομμύρια, ο ΕΜΣ ξεκινάει με ένα "κεφάλαιο εκκίνησης" 80 δισεκατομμυρίων. Το κεφάλαιο αυτό καταβάλλεται σε πέντε ετήσιες δόσεις, που η κάθε μια της αντιστοιχεί στο 20% του ποσού που πρέπει κάθε κράτος μέλος να καταβάλει, αρχής γενομένης από την 2/1/2013. Αν δεν το καταλάβατε, αυτό σημαίνει ότι την άλλη μέρα τής πρωτοχρονιάς πρέπει να ακουμπήσουμε στο ταμείο τού ΕΜΣ (παγκουέ!) κάτι παραπάνω από 450 εκατομμυριάκια. Αν δεν καταλαβαίνετε ούτε αυτό το νουμεράκι, να σας πω ότι περίπου ισούται προς την ωφέλεια του κράτους από την κατάργηση του δώρου χριστουγέννων. Ελπίζω ότι τώρα έγινα κατανοητός.

Το Συμβούλιο των Διοικητών καλεί σε αυξήσεις κεφαλαίου, ανάλογα με τις ανάγκες που παρουσιάζονται στον ΕΜΣ, και τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλλουν το αντίστοιχο κάθε φορά ποσό που τους αναλογεί. Το Συμβούλιο των Διοικητών κάθε πέντε τουλάχιστον χρόνια επανεξετάζει το ανώτατο ύψος δανεισμού ενός κράτους μέλους και την επάρκεια του συνολικού κεφαλαίου τού ΕΜΣ.

[Θα συνεχίσουμε αύριο]


ΥΓ: Ξέρω ότι κάποιοι θα μου πουν πως όλα τούτα είναι ψιλοβαρετά. Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Πρώτον: αρκετά μπινελίκια ρίξαμε τις τελευταίες μέρες και τα μπινελίκια δεν είναι το παν, όσο κι αν επιβάλλονται ενίοτε. Δεύτερον (και κυριώτερον): όποιος δεν γουστάρει να αφήνεται έρμαιο στα χέρια όσων των κυβερνούν, οφείλει να γνωρίζει τέτοια "ψιλοβαρετά" πράγματα. Αλλιώς, ας πάψει να διαμαρτύρεται κι ας πάει να διαβάσει Βηmagazino και Γαστρονόμο.

Πόσες παπαριές ακόμη;

Αναρωτιέμαι πόση παπαριά έχει ακόμη στην καβάντζα αυτός ο φελλός που αναδείχτηκε πρωθυπουργός τού τόπου μας (ω, πόσο ανεξήγητα μυστήρια έχει αυτή ρημάδα η δημοκρατία...). Και τί δεν έχει πει ίσαμε σήμερα! Τί να πρωτοθυμηθούμε, δηλαδή; Τις κορώνες του τότε που άνοιγε τα σύνορα με την Αλβανία, ως υπουργός εξωτερικών τού Μητσοτάκουλα; Τις ποιητικόμορφες "ανοιξιάτικες" κοτσάνες του, μέσα κι έξω από την βουλή, ως αρχηγός τού πολιτικού περίπτερου (συγγνώμη, "πολιτικού κόμματος" ήθελα να πω), το οποίο έφτιαξε ίσα για να μπει στην μύτη τού Μητσοτάκουλα; Τις πολιτιστικές κοτρώνες με τις οποίες μας πετροβόλαγε, ως υπουργός πολιτισμού τού μπουχέσα (a propos, θυμάστε ότι όταν είχε πρωτοεκλεγεί ο μπουχέσας, είχε κρατήσει για πάρτη του το υπουργείο πολιτισμού, με την βοήθεια του Ζαχόπουλου του μπαλκονάτου...α ρε δόλια Μελίνα, που λέει ο λόγος); Τις αντιπολιτευτικές οβίδες του κατά του κυβερνώντος ΠαΣοΚ, ως αρχηγός τής αξιωματικής αντιπολίτευσης; Τα καραμπινάτα προεκλογικά του ψεύδη, ως δυνάμει πρωθυπουργός;

Όλα αυτά τα αφήνω σε σας. Εγώ θα πιάσω τις πλέον πρόσφατες αυτών των παπαριών τού πρωθυπουργού μας. Τις ξεστόμισε χτες, σε ομιλία του στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο (ξέρετε, στον φορέα που εξυπηρετεί όσους αμερικανούς λεφτάδες θέλουν να κάνουν μπίζνες στην Ελλάδα και όσους έλληνες λεφτάδες θέλουν να νταραβεριστούν μαζί τους). Απολαύστε ένα σταχυολόγημα:


- Σε μια χώρα που έχει το καλύτερο αρχιπέλαγος στον κόσμο και τα πιο δαντελωτά ακρογιάλια, αλλά δεν έχει μαρίνες, σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.

Σχόλιο: Τί του λείπει του ψωριάρη; φούντα με μαργαριτάρι. Τί δεν πάει καλά στο "καλύτερο αρχιπέλαγος στον κόσμο"; το ότι δεν έχει μαρίνες. Εμ πώς, κύριε; Πώς θες να πορευτείς δίχως μαρίνες, να έρχονται να αράζουν και να κάνουν την μούρη τους οι σκαφάτοι  και να κάνουν την μόστρα τους οι ιλλουστρασιόν γκομενίτσες πολυτελείας τού διεθνούς τζετ-σετ; Το ότι αυτό το κωλο-αρχιπέλαγος δεν έχει καράβια που να εξυπηρετούν ολοχρονίς και σωστά τα φτωχονήσια αλλά και το ότι τα καράβια που το οργώνουν έχουν εισιτήριο απλησίαστο στον κάθε μνημονιόπληκτο πολίτη, είναι γεγονότα ήσσονος σημασίας. Ο πρωθυπουργός είναι σαφής: δεν πάμε καλά επειδή δεν έχουμε μαρίνες!


- Η λέξη «ανταγωνιστικότητα» ήταν επίσης απαγορευμένη (...) σε μια χώρα όπου υπάρχουν νόμοι που δίνουν πλεονεκτήματα σε όσους είναι ήδη μέσα στην αγορά, αλλά όχι σε όσους θέλουν να μπουν στην αγορά – είτε πρόκειται για ανέργους που θέλουν να εργαστούν, είτε για νέους που πρωτοπιάνουν δουλειά, είτε για νέους επιχειρηματίες που θέλουν κι αυτοί να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και τις ιδέες τους – είναι βέβαιο ότι η ανταγωνιστικότητα ασφυκτιά κάτω από το συντριπτικό βάρος των στρεβλώσεων. Μοναδικών στρεβλώσεων παγκοσμίως. Όλα αυτά, ήλθε η ώρα να αλλάξουν. Και σήμερα τα αλλάζουμε!

Σχόλιο: Ρε πούστη μου, τα θέλει και τα λέει ή του ξεφεύγουν; Δηλαδή, τόσα χρόνια ήθελαν οι νέοι να βρουν δουλειά και οι άνεργοι να εργαστούν αλλά δεν τους το επέτρεπαν οι στρεβλώσεις, ε; Μάλιστα... Και με τις αλλαγές τού Αντώνη, όλοι αυτοί θα βρουν λύση στα προβληματα τους, ε; Ωραία... Προφανώς, εγώ μάλλον παρακολουθώ ταινία φαντασίας καθώς, από τότε που άρχισαν τα μέτρα, βλέπω γύρω μου τα μαγαζιά να κλείνουν το ένα πίσω από το άλλο, την ανεργία να πλήττει το 30% του εργατικού δυναμικού και τρεις στους πέντε νέους να μη βρίσκουν δουλειά.


- Είδατε τι αγώνα δώσαμε για να αλλάξουμε την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Τώρα, ως Πρωθυπουργός που ανέλαβε ένα έργο ανηφορικό σε πολύ δύσκολες ώρες, αλλά και ως Έλληνας που βλέπει, επιτέλους, κάτι να αλλάζει ουσιαστικά, ζητώ απ’ όλους να κάνουν ουσιαστικά την υπέρβασή τους: Ζητώ φορολογική συνέπεια. Ζητώ επιστροφή καταθέσεων. Ζητώ να λειτουργήσει η χώρα ως φυσιολογική δημοκρατία και ως φυσιολογική οικονομία. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να κάνουμε σύντομα πραγματικότητα το 15% φόρο στα κέρδη, στο σύνολο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων!

Σχόλιο: Μωρή κουφάλα, γιατί δυο μέτρα και δυο σταθμά; Γιατί αυτούς τους παρακαλάς να πληρώσουν φόρους αλλά εμένα με πιάνεις και με χτυπάς σαν χταπόδι; Γιατί δεν με πας κι εμένα στο παρακαλετό, έτσι για νά 'χω κι εγώ την ευκαιρία να σου δώσω ό,τι σου δίνουν κι εκείνοι (μη ρωτήσεις τί!); Αλλά...για μια στιγμή γιατί δεν κατάλαβα: ζητάς φορολογική συνέπεια για να μειώσεις τον φόρο των επιχειρηματιών στο 15%; Δηλαδή, να πληρώνω εγώ σαν κερατάς για να ωφεληθούν οι κονομησάκηδες; Κι εγώ να παραμείνω και κερατάς και γαμημένος; Ωραίος είσαι, ρε συ! Από πού είπαμε πως πήρες πτυχίο, να στείλω κι εγώ την κόρη μου για σπουδές;


- Είμαι με τη μεσαία τάξη. Όχι εναντίον της.

Σχόλιο: Δηλαδή, αν ήσουν εναντίον της, ρε Αντώνη, τί παραπάνω θα πάθαινε αυτή η ρημάδα η μεσαία τάξη; Μόνο στην μάντρα του σκοπευτηρίου τής Καισαριανής δεν την έχεις στήσει ακόμη.


- Τα εισοδήματα μισθωτών και συνταξιούχων μέχρι 25 χιλιάδες ετησίως, θα έχουν φορολογική ελάφρυνση με τους νέους συντελεστές. Κι αυτό αφορά όσους παίρνουν ονομαστικά ως 2500 χιλιάδες το μήνα, δηλαδή την πλειονότητα μισθωτών και συνταξιούχων. Επίσης κάνουμε τη μεγάλη καινοτομία να δίνουμε επιδόματα σε κάθε παιδί, από το πρώτο παιδί! Με εισοδηματικά κριτήρια, όμως, για να δίνεται μεγαλύτερη ενίσχυση σε εκείνους που πραγματικά το έχουν ανάγκη. Παράλληλα, όμως, κάνουμε προσπάθειες που δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα, να αποκατασταθεί και το μεγαλύτερο μέρος των πολυτεκνικών επιδομάτων σε εκείνους που το έπαιρναν ως πρόσφατα. Στόχος μας στο φορολογικό είναι χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές και προς τα εκεί κινούμαστε.

Σχόλιο: Δύο σε ένα: και ψέμα και παπαριά. Προφανώς είμαστε βλαμμένοι όλοι εμείς που νοιώθουμε ότι η φορολογία μάς έχει γαμήσει σκληρά κι ασάλιωτα. Ο πρωθυπουργός είναι σαφέστατος: η κυβέρνηση κινείται με στόχο ένα φορολογικό σύστημα με χαμηλότερους συντελεστές. Και δίνει κι επιδόματα από πάνω! Αν αυτός ο συνδυασμός ψέματος και παπαριάς δεν συνιστά καθαρή ξετσιπωσιά, τότε δεν ξέρω τι είναι ξετσιπωσιά.


- Είναι δυνατό μερικές δεκάδες άτομα, να σταματάνε με την καθημερινή «επαναστατική γυμναστική» τους τη ζωή και την εργασία εκατομμυρίων συμπολιτών τους; Σε ποια δημοκρατική χώρα γίνεται αυτό; Σε ποια σύγχρονη δημοκρατία το ανέχονται αυτό;

Σχόλιο: Έχω κι εγώ κάποια σχετικά ερωτήματα: Σε ποια πραγματική δημοκρατία μερικές δεκάδες πουλημένων πολιτικών κόβουν την ζωή και την εργασία εκατομμυρίων πολιτών; Σε ποια πραγματικά δημοκρατική χώρα μερικές δεκάδες πουλημένων πολιτικών υποθηκεύουν όχι μόνο το μέλλον αλλά και το παρόν εκατομμυρίων πολιτών; Αυτά μόνο στην δικιά ΣΟΥ δημοκρατία γίνονται, Αντώνη.


- Προχθές γνώρισα δύο νέα παιδιά. Νεότατα. Που από το τίποτα, με όπλο το μυαλό, την αποφασιστικότητα και την Ελευθερία τους, σήμερα επιβάλλουν ήδη τα προϊόντα των εταιριών τους στον κόσμο ολόκληρο.

Σχόλιο: .....  [Ας κάνουμε το ιστολόγιο διαδραστικό: συμπληρώστε το μπινελίκι τής αρεσκείας σας.]


Αυτά δεν είναι παρά ένα απάνθισμα από όσα είπε ο πρωθυπουργός. Και το αρχικό ερώτημα παραμένει: πόσες παπαριές έχει ακόμη καβάντζα; Πόσες, θεέ μου;

"Κρίση χρέους" και άλλα παραμύθια

Θα έπρεπε να το έχω συνηθίσει αλλά εξακολουθώ να βγάζω σπυράκια κάθε φορά που ακούω ή διαβάζω περισπούδαστους αναλυτές (δημοσιογράφους ή πολιτικούς) να κάνουν λόγο για "κρίση χρέους". Δυστυχώς, αυτή η επιμονή τους έχει πιάσει τόπο ανάμεσα στους ανυποψίαστους πολίτες, οι οποίοι αναπαράγουν την εν λόγω μπούρδα στις καθημερινές τους συζητήσεις.

Και καλά η Ελλάδα. Ας δεχτούμε ότι τραβάει όσα τραβάει με τα μνημόνια επειδή έπαθε "κρίση" το χρέος της, σκαρφαλώνοντας στο 140% του ΑΕΠ. Πάει καλά; Τότε, γιατί η Κύπρος υποχρεώθηκε να υπογράψει κι αυτή μνημόνιο, αφού το χρέος της ήταν μόλις στο 83,3% του ΑΕΠ της; Διότι, βέβαια, με το μααστριχτικό όριο στο 60%, σε καμμία περίπτωση το 83,3% δεν συνιστά κρίση.

Να το χοντρύνουμε λίγο το θέμα; Εκτός από την Ελλάδα, ποιά άλλη χώρα θα λέγατε ότι βρίσκεται σε εξ ίσου (για να μη πω περισσότερο) άθλια κατάσταση; Φυσικά η Ισπανία, έτσι; Ωραία. Μιλάμε για την τέταρτη σε μέγεθος οικονομία τής ευρωζώνης, η οποία απειλεί να συμπαρασύρει τα πάντα σε ενδεχόμενη κατάρρευσή της. Μιλάμε για την χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εδώ και χρόνια. Και μιλάμε για την χώρα όπου έχουν επιβληθεί εξοντωτικά αντιλαϊκά μέτρα, παρ' ότι δεν έχει υπογράψει επίσημα κανένα μνημόνιο και την οποία πιέζουν θεοί και δαίμονες να ενταχθεί στον μηχανισμό στήριξης. Πώς διάβολο συμβαίνουν όλα αυτά, λοιπόν, εφ' όσον το χρέος τής Ισπανίας δεν ξεπερνάει το 76% του ΑΕΠ της;

Τα παραδείγματα της Κύπρου και της Ισπανίας καθιστούν σαφές ότι τα μέτρα που λαμβάνονται διεθνώς δεν οφείλονται σε καμμία "κρίση χρέους". Αν διαβάσουμε ανάποδα αυτό το δεδομένο, θα συμπεράνουμε εύκολα ότι κανένα μέτρο δεν πρόκειται να ανακληθεί όσο κι αν μειωθεί το χρέος. Είναι πλέον καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι το χρέος και τα αντιλαϊκά μέτρα των μνημονίων δεν έχουν καμμιά σχέση μεταξύ τους. Στόχος των μέτρων δεν είναι η μείωση του χρέους αλλά η μείωση της τιμής τής εργατικής δύναμης. Με απλά λόγια: τα μέτρα αποσκοπούν στο να φτηνύνει η εργασία ώστε να διευρυνθεί το περιθώριο κέρδους τού κεφαλαίου, το οποίο εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη. Τόσο απλά.

Πάμε παρακάτω. Άσχετα με το παραμύθι περί "κρίσης χρέους", μας λένε ότι έτσι κι αλλοιώς πρέπει να πληρώσουμε γιατί χρωστάμε. Ας αφήσουμε κατά μέρος το πόσα χρωστάμε κι ας δούμε λίγο το τί χρωστάμε, δηλαδή το γιατί και το πώς δημιουργήθηκε αυτό το τρελλό χρέος.

Η λήψη βάρβαρων μέτρων και η καταβαράθρωση της αμοιβής τής εργασίας υπονοούν -άμεσα και έμμεσα- ότι το χρέος δημιουργήθηκε από τις υπερβολικές συντάξεις, τους παχυλούς μισθούς και τα υπερμεγέθη μεροκάματα. Πάνω σ' αυτό το ψεύδος έχουμε πει πολλά σε τούτο το ιστολόγιο κι έχουμε αποδείξει με αριθμούς ότι ποτέ η εργασία δεν πληρώθηκε όσο έπρεπε. Άλλωστε, κάτι τέτοιο αποδεικνύεται περίτρανα και από την μαρξική ανάλυση περί "υπεραξίας τής εργασίας". Με απλά λόγια: εφ' όσον πάντοτε οι εργαζόμενοι πληρώνονταν λιγώτερα απ' όσο άξιζε εκείνο το οποίο παρήγαγαν, ποτέ δεν χρειάστηκαν δανεικά για την πληρωμή τους. Έτσι απλά. Κι αυτή η νομοτελειακή αλήθεια δεν ανατρέπεται ούτε από την ύπαρξη ενός μικρού αριθμού δήθεν εργαζομένων αλλά τοις πράγμασι κηφήνων που πληρώνονταν δίχως να παράγουν.

"Τότε, πώς δημιουργήθηκε το χρέος;" θα ρωτήσει εύλογα κάποιος. Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί σε λίγες γραμμές αλλά μπορούμε να βάλουμε λίγο το μυαλουδάκι μας να δουλέψει. Σίγουρα θυμάστε την θαυμάσια ελληνική ταινία "Ο ρωμηός έχει φιλότιμο", με τον διάσημο υπουργό Μαυρογιαλούρο. Θυμηθείτε, λοιπόν, ότι το αίτημα των κατοίκων για την επισκευή ενός παλιογεφυριού πήγε στα αζήτητα προκειμένου να προωθηθεί η κατασκευή μιας Γεωργικής Σχολής, επειδή έτσι θα κονόμαγαν κάποιοι παρατρεχάμενοι. Θυμηθείτε, επίσης, την έκπληξη του κομματόσκυλου Γκρούεζα, όταν τον ρώτησε ο υπουργός τι δουλειά κάνει. "Μα εγώ είμαι του κόμματος", διαμαρτυρήθηκε το κομματόσκυλο. Πήρατε κάποιες απαντήσεις; Ωραία. Ας το τραβήξουμε λίγο ακόμη.

Σίγουρα έχετε διαπιστώσει πόσο "δυσκοίλιο" γίνεται το κράτος προκειμένου να χαλάσει πέντε φράγκα για να φτιάξει αντιπλημμυρικά έργα, έργα πυροπροστασίας, παιδικούς σταθμούς κλπ. Σίγουρα, επίσης, έχετε διαπιστώσει με πόση άνεση κατασκευάζονται καινούργιοι δρόμοι, εκσυγχρονίζονται λιμάνια κλπ. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτή η στάση του κράτους για το τι πρέπει να φτιαχτεί επειγόντως και τι όχι; Προφανώς, δυσκολεύεστε να απαντήσετε επειδή εκτιμάτε ότι μίζες μπορούν να βγουν τόσο από έναν δρόμο όσο και από ένα αντιπλημμυρικό έργο. Σωστά. Για σκεφτείτε, όμως, ποιό έργο χρειάζεται περισσότερο ένας βιομήχανος; Έναν παιδικό σταθμό ή έναν δρόμο για να μεταφέρει ευκολώτερα τα προϊόντα του; Ένα πάρκο ή ένα λιμάνι; Ένα σωστό αποχετευτικό δίκτυο σε μια πόλη ή οργανωμένες υποδομές σε μια βιομηχανική περιοχή; Έλα ντε...

Τελικά, μπορεί ο καπιταλισμός, υπό την μορφή τού νεοφιλελευθερισμού, να καταδικάζει το κράτος και να ομνύει υπέρ της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, αλλά δίχως την συνδρομή τού κρατικού κορβανά δεν υπάρχει καμμία ιδιωτική επένδυση. Αν δεν ήταν το κράτος να χρεώνεται ασύστολα, πώς θα κονόμαγαν τα μονοπώλια πολεμικού υλικού; Αν δεν ξόδευε το κράτος, ποιός θα έφτιαχνε τις υποδομές ενέργειας που χρειάζεται ένα εργοστάσιο; Αν δεν φορτωνόταν το κράτος το κόστος των άγονων γραμμών, ποιός ιδιώτης θα έβαζε χειμωνιάτικα καράβι για τα Κουφονήσια; Αν δεν επωμιζόταν το κράτος το "άρρωστο" κομμάτι τής Αγροτικής Τράπεζας, πώς θα έπαιρνε το "υγιές" η Τράπεζα Πειραιώς; Και, γενικά, αν δεν ερχόταν το αστικό κράτος να πληρώσει τους τζερεμέδες, ποιός ιδιώτης θα έκανε "επενδύσεις";

Τελειώνω. Βάλτε δίπλα σε όσα προαναφέραμε και τις φοροαπαλλαγές τις οποίες απολαμβάνουν οι "ολίγοι" και οι "εκλεκτοί" (π.χ. εφοπλιστές), βάλτε και την προνομιακή φορολογική αντιμετώπιση του μεγάλου κεφαλαίου (π.χ. το ελεεινό 10% που πληρώνουν οι ανώνυμες εταιρείες ως φόρο αδιανέμητων κερδών), βάλτε και τις ων ουκ έστιν αριθμός επιδοτήσεις κι επιχορηγήσεις των τάχα-δήθεν επενδυτών (π.χ. τον πακτωλό τού ΕΣΠΑ) κλπ και θα γίνει σαφές και το πώς αλλά και για το χατήρι ποιών δημιουργήθηκε το χρέος. Αυτό το χρέος είναι που κάποιοι λένε πως θα "επαναδιαπραγματευτούν".

Μόνο που εμείς, ο απλός εργαζόμενος λαός, δεν χρωστάμε δεκάρα. Επειδή ποτέ δεν πήραμε δεκάρα δανεικιά. Εκτός αν δεχτούμε πως έπρεπε να δώσει το κράτος τα λεφτά του ντε και καλά στους "ολίγους" και "εκλεκτούς", οπότε δανείστηκε για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις...

Τουθ' όπερ...

Αν το "Cogito ergo sum" δεν ήταν ιστολόγιο αλλά εφημερίδα, θα λέγαμε πως δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι του προηγούμενου κειμένου και η κυβέρνηση ανακοίνωσε το νέο κούρεμα. Θα ανταλλάξουμε -λέει- τα παλιά ομόλογα με καινούργια στο 30%-40% (περίπου) της αξίας τους. Όπως ανακοινώθηκε δε, σ' αυτή την φάση δεν είναι απαραίτητη η συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων.

Πρώτη παρατήρηση. Μ' αρέσει η προσεγμένη διατύπωση: "δεν είναι απαραίτητη η συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων". Τουθ' όπερ (που λέγανε και οι αρχαίοι), σε ελεύθερη μετάφραση: "μάγκες, εμείς δεν υποχρεώνουμε κανέναν αλλά, άμα γουστάρετε, γκιελ μπουρντά". Να δω ποια δοτή διοίκηση ασφαλιστικού ταμείου θα τολμήσει να διαολοστείλει αυτούς που την διόρισαν και ποιος απ' αυτούς τους ανεγκέφαλους θα βρει το τσαγανό να πάει κόντρα στην βούληση εκείνων που τον διόρισαν σε μια θέση από την οποία εισπράττει τα απαραίτητα για το παντεσπάνι του.

Δεύτερη παρατήρηση: Ο μακαρίτης ο Μαρκεζίνης έλεγε ότι "οι υποτιμήσεις δεν προαναγγέλονται" (αργότερα, είπε το ίδιο ο γερο-Καραμανλής και για τους κυβερνητικούς ανασχηματισμούς). Όμως, εμείς τα κάναμε ρόιδο. Εδώ και κάμποσο καιρό είπαμε σε όλον τον κόσμο ότι πρόκειται να κουρέψουμε τα ομόλογά μας κάπου στο 1/3 της αξίας τους κι αφήσαμε τους νταραβεριτζήδες να κάνουν παιχνίδι. Αν και από τούτην εδώ την γωνιά έχουμε αναφερθεί κατ' επανάληψη στο συγκεκριμένο παιχνίδι, ας το επαναλάβουμε, καθ' ότι "επανάληψις μήτηρ μαθήσεως":

Η "αξιοπιστία" του ελληνικού κράτους είχε καταβαραθρώσει την αξία των ελληνικών ομολόγων. Εξ ου, βεβαίως, και κάτι σπρεντ στις 2.000 μονάδες βάσεις (δηλαδή, 20 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Γερμανία). Άλλωστε, γι' αυτό προσφύγαμε στον μηχανισμό στήριξης και στα μνημόνια: πώς να πάρουμε δανεικά με 22%-25% επιτόκιο;

Με τα χάλια της ελληνικής οικονομίας, λοιπόν, βρήκε πεδίο εφαρμογής η λαϊκή ρήση "από κακό χρεωφειλέτη κι ένα δεμάτι άχυρα καλό είναι". Όσο μας έπαιρνε εμάς ο διάολος, τόσο βγαίνανε οι λογής-λογής "επενδυτές" και σκοτώνανε τα ελληνικά ομόλογα που είχαν στα χέρια τους. Εκατό ευρώ περιμένανε στην δεκαετία, δεκαπέντε και είκοσι τα δίνανε μέχρι προχτές, καθ' ότι "και το λίγο της γριάς καλό της κάνει".

Κάπου εκεί πήρανε αμπάριζα τα τζιμάνια τής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αμολυθήκανε στην αγορά (την "δευτερογενή", που λέμε) κι άρχισαν να αγοράζουν ελληνική χαρτούρα σε σκοτωμένες τιμές. Βλέπετε, με την διαδικασία τού προηγούμενου κουρέματος, κουρεύονταν μόνο τα ομόλογα του λεγόμενου ιδιωτικού τομέα. Τουθ' όπερ, οι ευρωτραπεζίτες είχαν δεμένο τον γάιδαρό τους: όσο κι αν έπεφταν τα ομόλογα στην δευτερογενή αγορά, αυτοί θα τα πληρώνονταν στην ονομαστική αξία τους.

Υποπαρατήρηση πρώτη: Η Γερμανία δανείζεται με "εξοντωτικά" επιτόκια ύψους 0,02% και 0,05% (ναι, ναι, δεν κάνω πλάκα!). Γιατί. λοιπόν, να μην πάρει δανεικά προκειμένου να αγοράσει ελληνικά ομόλογα με 5,80% ή 6,50% εφ' όσον έχει εξασφαλίσει (μέσω μνημονίων και "ειδικών λογαριασμών") ότι θα τα πληρωθεί στο ακέραιο; Έλα ντε.

Λεπτομέρεια: η Γερμανία μάς δανείζει μέσω Ντώυτσεμπανκ και όχι απ' ευθείας (όπως όλες οι υπόλοιπες χώρες τής Ε.Ε.), ώστε να μη μπορούμε ποτέ να απαιτήσουμε συμψηφισμό των δανεικών με οποιαδήποτε απαίτηση από πολεμικές αποζημιώσεις.

Τρίτη παρατήρηση: Είπαμε πως τα ελληνικά ομόλογα είχαν φτάσει να πωλούνται (στην δευτερογενή αγορά) στο 15% της αξίας τους. Το ερώτημα είναι απλό: αντί να μιλάμε για κουρέματα και λοιπά, γιατί δεν βγαίναμε να τα αγοράσουμε στα μουλωχτά, εκμεταλλευόμενοι την πτώση τής αξίας τους;

Ωραίο ερώτημα μεν, για αδαείς δε. Καλά ρε, είσαστε σοβαροί; Θα δέχονταν οι όπου γης τοκογλύφοι να τους πιάσουμε μαλάκες; Τί δουλειά κάνουν όλοι αυτοί; Πεταλώνουνε τζιτζίκια ή γανώνουνε καρφίτσες; Το κόζι έπρεπε να γίνει όμορφα: κι αυτοί να κονομήσουν και οι δικοί μας οι κυβερνήτες να καμωθούν πως κάτι καταφέρανε. Τουθ' όπερ, από την μια βγαίνει ο Σαμαράς με τον Στουρνάρα και λένε στους έλληνες: "Κοιτάτε, ρε ζωντόβολα, τι όμορφη φτιάξη καταφέραμε για λογαριασμό σας με την εξυπνάδα μας. Εκεί που χρωστάγαμε 100 δισ., από δω και πέρα, με το νέο κούρεμα, θα χρωστάμε μόνο 30-40. Δοξάστε μας". Από την άλλη πάλι, οι μεγαλοκαρχαρίες δεν έχουν λόγο να είναι στενοχωρημένοι, αφού θα πουλήσουν στο 30-40 εκείνα που είχαν αγοράσει στο 15, παναπεί θα διπλασιάσουν τα κεφάλαιά τους.

Τέταρτη παρατήρηση: Υπάρχουν και κάτι διπλοκερδισμένοι νταραβεριτζήδες. Ή, μάλλον, τριπλοκερδισμένοι. Ποιοί; Μα, οι κεντρικοί τραπεζίτες! Αυτοί που υποτίθεται ότι ζημίωσαν με το πρώτο κούρεμα, οπότε φρόντισαν να "ανακεφαλαιοποιηθούν" στις πλάτες τού λαουτζίκου. Η πρώτη τους κονόμα έχει να κάνει με τις υψηλές αποδόσεις από τις φούσκες που διαχειρίζονταν τόσα χρόνια. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις ενισχύσεις από τις ανακεφαλαιοποιήσεις, οι οποίες υπερκάλυψαν (και παραϋπερκάλυψαν, εδώ που τα λέμε) τις ζημιές του πρώτου κουρέματος. Και τώρα έρχεται η τρίτη κονόμα, χάρη στην παράλογη απόφαση να αγοράσουμε στο 30-40 την σκαρταδούρα  που είχαν αγοράσει στο 15-20. Τουθ' όπερ, μονά-ζυγά δικά τους κι ο λογαριασμός δικός μας.

Υποπαρατήρηση δεύτερη: Αν ρωτάτε πού στο διάολο έχουν πάει τόσα λεφτά που έχουν πάρει οι τράπεζες μέχρι σήμερα, μιας και στην αγορά δεν έχει πέσει ούτε σεντς, η απάντηση είναι απλή και διατυπώνεται με ένα άλλο ερώτημα: ποιοί νομίζετε ότι αγόρασαν στο 15-20 τα ομόλογα που πάμε σήμερα εμείς να ανταλλάξουμε στο 30-40;

Πέμπτη παρατήρηση: Θα αναρωτηθεί κάποιος, πού διάβολο θα βρούμε τα λεφτά να αγοράσουμε όλο αυτό το χρέος. Ελάτε καλέ, δεν θέλω αηδίες! Δεν πρόκειται να βγάλουμε δεκάρα από το συρτάρι. Καινούργια ομόλογα θα δώσουμε, τα οποία θα λήγουν μέχρι το 2042. Όπως λέει κι ο Άδωνις: "μέχρι τότε ποιός ζη και ποιός πεθαίνει;"... Κι όπως ξαναλέει ο Άδωνις, "κορόιδα τους πιάνουμε"...

 Υποπαρατήρηση τρίτη: Φοβάμαι ότι δεν τους πιάνουμε και τόσο κορόιδα. Αντίθετα, φοβάμαι πως για να διασφαλίσουν την πληρωμή των "κουρεμένων" τους, θα τραβήξουν μια τριακονταετή επιμήκυνση στα μνημόνια, που θα μας φύγει η ούγια... Τουθ' όπερ;

Τουθ' όπερ... Τί δεν καταλαβαίνεις, φιλαράκι; Τί δεν καταλαβαίνεις;

Έλεγχοι ανακρίβειας

Πριν καμμιά εικοσιπενταριά χρόνια, κάπου στα τέλη τής δεκαετίας τού '80, οι διοικήσεις των ασφαλιστικών μας ταμείων αποφάσισαν να διοχετεύσουν τα αποθεματικά τους στην -τότε διαβόητη- Τράπεζα Κρήτης, του -επίσης διαβόητου- Γιώργου Κοσκωτά. Βεβαίως, τα επιτόκια που εξασφάλισαν τα ασφαλιστικά ταμεία από την Τράπεζα Κρήτης ήσαν εμφανώς ξεφτιλισμένα αλλά κανένας από τις διοικήσεις τους δεν πήγε φυλακή για απιστία. Φυσικά, οποιαδήποτε καταγγελία ότι αυτές οι "εμπνευσμένες" αποφάσεις των διοικήσεων των ταμείων πάρθηκαν μετά από πίεση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας (λέγε με Μένιο Κουτσόγιωργα, για παράδειγμα), ελέγχεται ως ανακριβής.

Δέκα χρόνια αργότερα, κάπου στα τέλη τής δεκαετίας τού '90, κάποιες άλλες διοικήσεις των ίδιων ασφαλιστικών ταμείων αποφάσισαν να διοχετεύσουν τα αποθεματικά τους στην Σοφοκλέους (όπου βρισκόταν τότε το Χρηματιστήριο Αθηνών), ενεργούσες με την ίδια ακριβώς οξυδέρκεια η οποία χαρακτήριζε τότε την κάθε κουτσή Μαρίκα που παρίστανε την...επενδύτρια. Βεβαίως, όταν ξεθύμανε η φούσκα, τα ασφαλιστικά ταμεία βρέθηκαν να έχουν χάσει μερικά δισεκατομμύρια ("μερικά" σε ευρώ, γιατί σε δραχμές ήσαν εκατοντάδες) αλλά κανένας απ' αυτές τις διοικήσεις δεν θεωρήθηκε υπεύθυνος. Φυσικά, οποιαδήποτε καταγγελία ότι το "παιχνίδι" των διοικήσεων των ασφαλιστικών ταμείων με το Χρηματιστήριο οφειλόταν σε άτυπη "συμβουλή" ή "οδηγία" τής κεντρικής πολιτικής εξουσίας (λέγε με Κώστα Σημίτη ή Γιάννο Παπαντωνίου, για παράδειγμα) ελέγχεται ως ανακριβής.

Στις αρχές τής φετεινής χρονιάς, τα ασφαλιστικά ταμεία δέχτηκαν ένα ακόμη πλήγμα, ίσως το σημαντικώτερο, με το περίφημο "κούρεμα". Με δεδομένο ότι τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων είχαν τοποθετηθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, το "κούρεμα", για το οποίο πανηγύριζαν κάποιοι ελαφρόμυαλοι, εξαφάνισε το 53% των αποθεματικών των ταμείων. Φυσικά, οποιαδήποτε καταγγελία ότι η επιμονή των διοικήσεων των ασφαλιστικών ταμείων να αγοράζουν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου την ώρα που όλοι οι άλλοι τα ξεφορτώνονταν επειδή γνώριζαν για το επερχόμενο κούρεμα, οφείλεται σε άτυπη "γραμμή" τής κεντρικής πολιτικής εξουσίας (λέγε με Λουκά Παπαδήμο ή Ευάγγελο Βενιζέλο, για παράδειγμα) ελέγχεται ως ανακριβής.

Μ' αυτά και μ' αυτά, στα ταμεία των ασφαλιστικών ταμείων απόμειναν κάτι πενταροδεκάρες και μπόλικες αράχνες. Κάπως έτσι ήρθε κι ο μέγας σοσιαλιστής μεταρρυθμιστής Λοβέρδος να μας πει ότι δεν πάει άλλο, ότι το κράτος δεν μπορεί να εγγυηθεί πλέον παρά μια βασική σύνταξη (ας πούμε 300 ευρώ) και ότι όποιο επικουρικό ταμείο δεν έχει να πληρώσει τις συντάξεις του θα κλείνει κι οι ασφαλισμένοι του θα πηγαίνουν να κόβουν τον λαιμό τους. Και κάπως έτσι ήρθαν κι οι άλλοι μεταρρυθμιστές (τύπου Βρούτση και Στουρνάρα) να αναξαναμαναμεταρρυθμίσουν τα αμεταρρύθμιστα, να κόψουν τα άκοφτα, να καταργήσουν δώρα κι επιδόματα και, γενικά, να πάρουν και να σηκώσουν όσα είχαν απομείνει άπαρτα κι ασήκωτα.

Επειδή, όμως, το βαρέλι δεν έχει πάτο, η ιστορία συνεχίζεται. Μιας και το πρώτο κούρεμα πήγε τόσο καλά, ετοιμαζόμαστε και για δεύτερο, σύμφωνα με τις συμβουλές τής κυρίας Λαγκάρντ. Μόνο που τούτο το κουρεματάκι φαίνεται πως θα είναι λιγουλάκι διαφορετικό από το προηγούμενο. Βλέπετε, τώρα θα κληθεί να συμμετάσχει σ' αυτό και η Ε.Κ.Τ., η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επειδή, όμως, δεν μπορείς με τσαμπουκά να κουρέψεις τα ομόλογα που έχει στα συρτάρια της η Ε.Κ.Τ., η συμμετοχή στο κούρεμα πρέπει να είναι κάπως...ας πούμε εθελοντική. Δηλαδή, πρέπει να πείσουμε όποιους διαθέτουν ελληνικά ομόλογα να έρθουν αυτοβούλως στο κουρείο.

Έτσι, λοιπόν, άρχισε κιόλας ο Στουρνάρας να παίρνει τους δρόμους για να πείσει τους ομολογιούχους να δεχτούν το καινούργιο κούρεμα. Και καλά αυτοί που πήραν ομόλογα στην δευτερογενή αγορά στο 15% της αξίας τους και τώρα θα τα ανταλλάξουν με καινούργια στο 33%. Αυτοί θα βγουν κερδισμένοι, αφού θα υπερδιπλασιάσουν τα κεφάλαιά τους. Τί θα γίνει, όμως, με τα ασφαλιστικά ταμεία που πήγαν και αγόρασαν ομόλογα στο 100% της αξίας τους (προσοχή: η καταγγελία ότι τα ταμεία υποχρεώθηκαν από την κεντρική πολιτική εξουσία να κάνουν τέτοια απαράδεκτη αγορά ελέγχεται ως ανακριβής), οπότε θα χάσουν τα 2/3 των κεφαλαίων τους με το κούρεμα; Λογική η ανησυχία αλλά ο Στουρνάρας το είπε καθαρά: Τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ασφαλισμένοι τους δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε αφού οι συντάξεις τελούν υπό την εγγύηση του κράτους.

Καλέ, σώωωωωωωπα! Καλέ, άει στον διάολο! Καλέ, πώς μου είχε διαφύγει αυτή η σημαντικώτατη λεπτομέρεια; Βέεεεεβαια! Έχει δίκιο ο Στουρνάρας. Άλλωστε, το ότι οι συντάξεις τελούν υπό την εγγύηση του κράτους το λέει μέχρι και το σύνταγμα. Οπότε; Οπότε γιατί να φοβόμαστε το κούρεμα; Μωρέ, αφού εγγυάται το κράτος, πάρτα μας με την ψιλή και κάνε μας το κεφάλι σαν το κρανίο τού Καιάδα (aka "εγέρθουτου")!

Στα σοβαρά σας τώρα, δεν είναι πολύ ωραίο ανέκδοτο ο ισχυρισμός Στουρνάρα; Αυτό το κράτος που μας απειλεί πως δεν θα υπάρχουν λεφτά για μισθούς και συντάξεις αν δεν πάρουμε την Χ δόση, αυτό το κράτος λέει πως εγγυάται τις συντάξεις. Αυτό το κράτος που μόλις προχτές αποφάσισε να κόψει τα δώρα και τα επιδόματα των συνταξιούχων, αυτό το κράτος λέει πως εγγυάται τις συντάξεις. Αυτό το κράτος που θεσμοθετεί την διάλυση όσων επικουρικών ταμείων δεν έχουν τα διαθέσιμα που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων τους, αυτό το κράτος λέει πως εγγυάται τις συντάξεις. Αυτό το κράτος που με το κόψε-κόψε έχει καταντήσει τις συντάξεις απλά φιλοδωρήματα, αυτό το κράτος λέει πως εγγυάται τις συντάξεις.

Αλήθεια, τί στα κομμάτια εγγυάται το κράτος τού Στουρνάρα; Τα τρία κατοστάρικα τον μήνα; Δηλαδή τα τρεις χιλιάδες εξακόσια τον χρόνο; Δηλαδή εγγυάται πως θα έχουμε λεφτά για να πληρώνουμε φόρο εισοδήματος (756 ευρώ), τέλη κυκλοφορίας για ένα χιλιαράκι, (120 ευρώ), χαράτσι για διαμέρισμα 80 τετραγωνικών (400 ευρώ), εισφορά αλληλεγγύης (72 ευρώ), ασφάλιστρα για το χιλιαράκι (300 ευρώ) και 10 λίτρα βενζίνη κάθε βδομάδα (850 ευρώ), ενώ θα μας περισσεύουν και 1.100 ευρώ για να τα ξοδεύουμε σε μπουζούκια, ταξίδια στο εξωτερικό κλπ. Μάλιστα. Αυτά είναι τα ωραία!

Με το μπαρδόν, κύριε υπουργέ, αλλά η εγγύησή σου ελέγχεται ως ανακριβής.

"Μάρκος, η επανάσταση και οι καθρέφτες"

Η Τσιάπας βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Μεξικού και είναι μια πλούσια πολιτεία με φτωχό λαό. Από το 1992 η Παγκόσμια Τράπεζα τη θεώρησε ως Πολιτεία με υψηλούς κινδύνους ενός κοινωνικού ξεσπάσματος. Το 60% του πληθυσμού είναι αγροτικό, ενώ το 40% αντιπροσωπεύεται από αστούς. Περίπου 6.000 οικογένειες κτηνοτρόφων κατέχουν 3.000.000 εκτάρια (=το μισό της διαθέσιμης επιφάνειας της Πολιτείας).

Τον Δεκέμβριο του 1997 και από τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού ο «εξεγερμένος Υποδιοικητής Μάρκος» στέλνει «στον Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν και/ή στον Πέπε Καρβάλιο» (= ο διάσημος ήρωας των αστυνομικών μυθιστορημάτων του Μονταλμπάν) δύο γράμματα. Στο πρώτο του γνωστοποιούσε ότι θέματα όπως εκείνα που πραγματεύεται ο Μονταλμπάν στα άρθρα του «… μέσα από διαφορετικούς δρόμους πέφτουν στα χέρια και μπροστά στα πόδια μας… η παγκοσμιοποίηση, το εθνικό κράτος που ψυχορραγεί, η κοινωνική Ευρώπη και εκείνη του χρήματος, η αριστερά στην εποχή μας κ.λ.π. Αυτός ο εφιάλτης που μας πουλάνε τώρα σαν τον καλύτερο από τους εφικτούς δρόμους), ίδιος και συγχρόνως διαφορετικός σε εδάφη και ουρανούς Ευρωπαϊκούς και Αμερικανικούς, μας υπόσχεται την πιο τρομερή από όλες τις καταστροφές: εκείνη της ιστορικής μνήμης…».

Στο δεύτερο έθετε κάποιες δυνατότητες συνάντησης. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε και το αποτέλεσμα ήταν μια αποκλειστική συνέντευξη – διάλογος των δύο, όπου πέρα από τις απόψεις τους για θέματα όπως τα παραπάνω και άλλα, παρουσιάζεται το συναρπαστικό πορτραίτο ενός ανθρώπου – θρύλου, με απροσδιόριστη πραγματική ταυτότητα, αποστάτη της τάξης του (αστός, μορφωμένος, φέρελπις), που ηγείται μιας «επανάστασης των απόκληρων» στην επαρχία Τσιάπας του Μεξικού, με παγκόσμια, ήδη, ακτινοβολία, ο οποίος τούτο τον καιρό γυρίζει το Μεξικό με μια μοτοσικλέτα για να ακούσει απόψεις, να συζητήσει με τον πληθυσμό των υπόλοιπων περιοχών, να πάρει τη σύμφωνη γνώμη τους και να γίνει η φωνή όσων αρνούνται το μονόδρομο της παγκοσμιοποίησης, για ένα κοινό σχέδιο δράσης, όχι πια ως υποδιοικητής Μάρκος αλλά ως Αντιπρόσωπος Μηδέν.

«… Εμείς λοιπόν είδαμε ότι πια μας έχουν ξεχάσει, ότι είμαστε πολύ μόνοι, ότι δεν φτάνει τίποτα εκεί: δεν υπάρχουν σχολεία, υγεία, φάρμακα, καλή κατοικία και η γη που έχουμε είναι στα βουνά, σκέτη πέτρα –την καλή την κατέχουν οι γαιοκτήμονες, δηλαδή οι έποικοι. Και βλέπουμε επίσης ότι παραβιάζουν τα δικαιώματά μας… Είπαμε λοιπόν ότι ως εδώ, φτάνει πιά και αρχίσαμε να οργανωνόμαστε ένας ένας, μετά μια οικογένεια, μετά άλλη και μετά ένα ολόκληρο χωριό, μια ολόκληρηκοινότητα… Θέλουμε δουλειά… υγεία… εκπαίδευση… ελευθερία… ανεξαρτησία… δικαιοσύνη και, επίσης, θέλουμε ειρήνη, γιατί αυτό που ζούμε δεν είναι ειρήνη, είναι σαν πόλεμος, μόνο που μας σκοτώνουν έτσι, σιωπηλά, όχι με βόμβες, μας αφήνουν στη λήθη.»

Το βιβλίο του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (ο οποίος δεν χρειάζεται συστάσεις αφού έχει ήδη παρουσιαστεί από τούτο το ιστολόγιο) "Μάρκος, η επανάσταση και οι καθρέφτες", κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη (217 σελίδες, 17 ευρώ) και αντί επιλόγου περιέχει ένα αναλυτικό Γλωσσάρι των Ζαπατίστας, όπου ο αναγνώστης θα βρει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για τον ΕΖLN (=Εθνικοαπελευθερωτικός Στρατός των Ζαπατίστας) και την ιστορία, την οργάνωση και την εξέγερση των Ζαπατίστας. Για περαιτέρω αναδίφηση και από τις εκδόσεις Κουκκίδα εξαιρετικό πορτραίτο του EZLN υπάρχει και στη μονογραφία της Γκλόρια Μουνιός Ραμίρεζ "EZLN, Η Φωτιά και ο Λόγος".

Και επειδή, όπως πάντα συμβαίνει με τα βιβλία, το ένα οδηγεί, ευτυχώς και αναπόφευκτα, στο επόμενο, αναζητείστε επίσης το κόμικ πολιτικής παρέμβασης του Φιλίπ Σκουαρτσόνι "Γκαρντούνο, στον καιρό της ειρήνης", με σενάριο και σχέδιο του ίδιου και πρόλογο του Ιγκνάσιο Ραμονέ, από τις εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος (136 σελίδες, 13,86 ευρώ). Πρόκειται για ένα εικονογραφημένο πολιτικό σχόλιο στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, όπου παρουσιάζεται, εκτός από τους Ζαπατίστας, η «ανθρωπιστική δράση» στη Βοσνία, η δράση των υπερεθνικών Αγορών, ο ρόλος των ΜΜΕ και τα κινήματα αντιπαγκοσμιοποίησης (Σιάτλ, Γένοβα, Βαρκελώνη, Γιοχάνεσμπουργκ).

Καλή ανάγνωση και καλή τύχη…

[Επιμέλεια παρουσίασης, κείμενο: Στάσα Μπαΐλα]