Διδάγματα από την άνοδο του ναζισμού (δ)

Μόλις ο Χίτλερ ανέλαβε καθήκοντα καγκελλάριου, πρώτη του δουλειά ήταν να απευθύνει έκκληση στα αστικά κόμματα για συντονισμένη αντικομμουνιστική δράση. Αν και είναι αλήθεια ότι κανένα κόμμα δεν δέχτηκε επίσημα την συμμετοχή του σε μια τέτοια δράση, είναι επίσης αλήθεια ότι η -έστω, φραστική- καταδίκη αυτής της πρότασης ήταν από ανύπαρκτη έως χλιαρή. Και ο μεν Χίτλερ ήξερε τι έκανε, αφού το μόνο κόμμα που αύξανε την δύναμή του ήταν το κομμουνιστικό και, συνεπώς, η συντριβή του θα επέτρεπε στους ναζί να κερδίσουν την πολυπόθητη πλειοψηφία στο Ράιχσταγκ. Όμως, είναι απορίας άξια η τύφλωση των υπολοίπων κομμάτων (κυρίως των σοσιαλδημοκρατών), τα οποία έδειχναν να μη καταλαβαίνουν ότι, με την τακτική που ακολουθούσαν, ουσιαστικά χάριζαν την εξουσία στον Χίτλερ.

Δυο βδομάδες πριν τις εκλογές τής 5ης Μαρτίου 1933, ο Γκαίριγκ κάλεσε σε σύσκεψη τους μεγαλύτερους βιομήχανους της χώρας. Ανάμεσά τους ήταν ο Γουσταύος Κρουπ (επί κεφαλής της γνωστής πολεμικής βιομηχανίας και πρόεδρος του συνδέσμου βιομηχάνων), ο Αλβέρτος Βόγκλερ (επί κεφαλής της πανίσχυρης χαλυβουργίας United Steel Works), η ηγεσία τής πανίσχυρης χημικής βιομηχανίας I.G.Farben κλπ. Στην σύσκεψη παραβρέθηκε και ο Χιάλμαρ Σαχτ, πρόεδρος της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων και, ταυτόχρονα, πρόεδρος της Ράιχμπανκ (πρόδρομου της σημερινής Μπούντεσμπανκ), ο οποίος έγινε υπουργός οικονομικών των ναζί το 1934.

Στην σύσκεψη αυτή, ο Χίτλερ ξεκαθάρισε την πρόθεσή του να αποκαταστήσει το γερμανικό μεγαλείο. Ως απαραίτητες προϋποθέσεις για να πετύχει αυτόν τον στόχο, προσδιόρισε (α) την κατάλυση του κοινοβουλευτικού συστήματος, ώστε να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της χώρας, (β) την συντριβή των κομμουνιστών, ώστε να αποφευχθούν λαϊκές αντιδράσεις και (γ) την αποκατάσταση της Βέρμαχτ. Χαρακτηριστικά, σε μια αποστροφή τού λόγου του, ο Χίτλερ δήλωσε ότι "οι εκλογές τής 5ης Μαρτίου θα είναι οι τελευταίες για τα επόμενα δέκα χρόνια, ίσως μάλιστα και για τα επόμενα εκατό".

Για την ιστορικά σημαντική αυτή σύσκεψη, πρέπει να σημειώσουμε δυο λεπτομέρειες ακόμη. Πρώτον: παρ' ότι η σύσκεψη δεν ήταν μυστική και, επομένως, τα όσα ειπώθηκαν εκεί έγιναν αμέσως γνωστά, τα υπόλοιπα αστικά κόμματα έκαναν πως δεν κατάλαβαν πού το πήγαινε ο Χίτλερ(*). Δεύτερον: οι βιομήχανοι επικρότησαν το χιτλερικό μανιφέστο και συμφώνησαν στην σύσταση ειδικού ταμείου υποστήριξης του ναζιστικού κόμματος, στο οποίο δεσμεύτηκαν να συνεισφέρουν 3 εκατ. μάρκα.

Οι μόνοι που αντέδρασαν ήσαν οι κομμουνιστές, οι οποίοι κάλεσαν αμέσως τόσο τους σοσιαλδημοκράτες όσο και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να κηρύξουν γενική απεργία. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Οι μεν σοσιαλδημοκράτες αρνήθηκαν με το επιχείρημα ότι ο Χίτλερ πήρε νόμιμα την εξουσία και οποιαδήποτε απεργιακή κινητοποίηση θα σήμαινε απαξίωση της δημοκρατίας (!!), οι δε συνδικαλιστικές οργανώσεις αρνήθηκαν αντιπροτείνοντας την τήρηση στάσης αναμονής (στάση αναμονής, δυο βδομάδες πριν τις εκλογές!), ώστε "να μη σπαταληθεί πρόωρα το μπαρούτι τής γενικής απεργίας" (πρόωρα, δυο βδομάδες πριν τις εκλογές!). Λίγο αργότερα ο Τέλμαν συνελήφθη, μαζί με 4.000 ανώτερα κομματικά στελέχη.

Η συνέχεια της ιστορίας είναι λίγο-πολύ γνωστή. Μια βδομάδα μετά την σύσκεψη, την νύχτα τής 26ης προς την 27η Φεβρουαρίου, οι χιτλερικοί έβαλαν φωτιά στο Ράιχσταγκ(**) και κατηγόρησαν γι' αυτήν τους κομμουνιστές. Με το πρόσχημα του εμπρησμού, οι ναζί εξαπέλυσαν ένα παγγερμανικό πογκρόμ κατά των κομμουνιστών. Μέσα σε λίγες μέρες, με βάση καταλόγους έτοιμους από πριν, περισσότεροι από 10.000 κομμουνιστές συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν, ενώ έγινε προσπάθεια να ενοχοποιηθεί ως και η Κομμουνιστική Διεθνής για τον εμπρησμό (δίκες Δημητρώφ, Ποπώφ, Τάνεφ, Τόργκλερ). Μια τελευταία προσπάθεια του Τέλμαν στις 1 Μαρτίου, για γενική πολιτική απεργία κατά της διαφαινόμενης φασιστικής δικτατορίας, συνάντησε και πάλι την άρνηση των σοσιαλδημοκρατών.

Τελικά, μέσα σε ένα κλίμα τρομοκρατίας των κομμουνιστών και απάθειας των αστικών κομμάτων(***), στις εκλογές τής 5ης Μαρτίου οι ναζί κέρδισαν την πλειοψηφία στο Ράιχσταγκ με 43,9%. Την επόμενη μέρα, ο Χίτλερ έθεσε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια, η Δημοκρατία τής Βαϊμάρης έφτανε στο τέλος της. Μια μεγάλη νύχτα άρχιζε για όλον τον κόσμο... 


(*) Τρία χρόνια αργότερα, το 1936, τα ελληνικά αστικά κόμματα θα τηρούσαν ακριβώς την ίδια παθητική στάση απέναντι στον Μεταξά, παρ' ότι η επιθυμία τού τελευταίου για επιβολή δικτατορίας ήταν γνωστή ακόμη και στις πέτρες.
(**) Οργανωτής αυτής της προβοκάτσιας ήταν ο Γκαίρινγκ. Το ομολόγησε ο ίδιος αργότερα, την εποχή της παντοδυναμίας του, δηλώνοντας: "Ο μοναδικός άνθρωπος που ξέρει πραγματικά το Ράιχσταγκ είμαι εγώ, γιατί εγώ του έβαλα φωτιά".
(***) Στην Πρωσσία, για παράδειγμα, κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε για τον διορισμό πενήντα χιλιάδων SS και SA ως...επιβλεπόντων την εκλογική διαδικασία!


ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Ικανοποιώντας το αίτημα φίλου αναγνώστη, παραθέτω τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών από το 1928 ως το 1933 (στις παρενθέσεις, ο πρώτος αριθμός δείχνει τις ψήφους και ο δεύτερος τις έδρες):

•  (A) 20/05/1928 (βουλή 491 εδρών): Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα  29,8% (9.152.979 - 153), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 14,2% (4.381.563 - 73), Κεντρώο Κόμμα 12,1% (3.712.152 - 61), Κομμουνιστικό Κόμμα 10,6% (3.264.793 - 54) κλπ. Στην 9η θέση οι Ναζί με 2,6% (810.127 - 12). 
•  (Β) 14/09/1930 (βουλή 577 εδρών): Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 24,53% (8.575.244 - 143), Ναζί 18,25% (6.379.672 - 107) - Κομμουνιστικό Κόμμα 13,13% (4.590.160 - 77), Κεντρώο Κόμμα 11,81% (4.127.000 - 68), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 7,03% (2.457.686 - 41) κλπ. 
• (Γ) 31/07/1932 (βουλή 608 εδρών): Ναζί 37,27% (13.745.680 - 230), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα  21,58% (7.959.712 - 133), Κομμουνιστικό Κόμμα 14,32% (5.282.639 - 89), Κεντρώο Κόμμα 12,44% (4.589.430 - 75), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 5,91% (2.178.024 - 37) κλπ.
•  (Δ) 06/11/1932 (βουλή 584 εδρών): Ναζί 33,09% (11.737.021 - 196), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα  20,43% (7.247.901- 121), Κομμουνιστικό Κόμμα 16,86% (5.980.239 - 100), Κεντρώο Κόμμα 11,93% (4.230.545 - 70), Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 8,34% (2.959.053 - 51) κλπ.
• (Ε) 05/03/1933 (βουλή 647 εδρών): Ναζί 43,91% (17.277.180 - 288), Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 18,25% (7.181.629 - 120), Κομμουνιστικό Κόμμα 12,32% (4.848.058 - 81), Κεντρώο Κόμμα 11,25% (4.424.905 - 73), Μαύρο-Άσπρο-Κόκκινο Μέτωπο [συνασπισμός Γερμανικού Εθνικού Λαϊκού, Αγροτικού κλπ] 7,97% (3.136.760 - 52) κλπ.

Διδάγματα από την άνοδο του ναζισμού (γ)

Στις εκλογές τής 31ης Ιουλίου 1932, το ναζιστικό κόμμα συγκέντρωσε 13,75 εκατομμύρια ψήφους και ποσοστό 37,27%, εκλέγοντας 230 βουλευτές. Οι σοσιαλδημοκράτες καταποντίστηκαν στο 21,58% με 133 βουλευτές, ενώ το κομμουνιστικό κόμμα κατάφερε, παρά τις διώξεις και τον εις βάρος του συνασπισμό όλων των αστικών κομμάτων, να αναδειχθεί σε τρίτη δύναμη με 14,32%, μαζεύοντας 5,28 εκατ. ψήφους και εκλέγοντας 89 βουλευτές, 12 περισσότερους απ' αυτούς που είχε. Τα αποτελέσματα δεν έβγαλαν αυτοδύναμη κυβέρνηση αλλά οι πλειοψηφούντες ναζί απαίτησαν να τους δοθεί η εξουσία. Η απαίτησή τους δεν ικανοποιήθηκε και, μπροστά στο αδιέξοδο, ο φον Πάπεν συνέχισε να κυβερνά την χώρα ίσαμε τον Νοέμβριο, οπότε και την οδήγησε πάλι σε εκλογές.

Οι εκλογές τού Νοεμβρίου 1932 έφεραν ανατριχίλες στην καπιταλιστική δύση. Τα μεγάλα κόμματα σημείωσαν μεγάλη πτώση (οι χιτλερικοί έχασαν σχεδόν 2 εκατ. ψήφους και 34 έδρες, οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν 700.000 ψήφους και 12 έδρες) αλλά οι κομμουνιστές μάζεψαν σχεδόν 6 εκατ. ψήφους και ποσοστό 16,86% ενώ έφτασαν τους 100 βουλευτές! Έντρομοι από τα αποτελέσματα, οι βιομήχανοι έστειλαν αγωνιώδη έκκληση στον Χίντεμπουργκ ζητώντας του να διορίσει καγκελλάριο τον Χίτλερ.

Στις 17 Νοεμβρίου ο φον Πάπεν παραιτήθηκε και ο Χίντεμπουργκ διόρισε ως καγκελλάριο τον στρατηγό Σλάιχερ. Ο επί κεφαλής των κομμουνιστών Έρνεστ Τέλμαν κατάγγειλε αμέσως ότι η κυβέρνηση Σλάιχερ θα παίξει το ρόλο "μιας κυβέρνησης με ψεύτικους κοι­νωνικούς ελιγμούς και ψεύτικο κατευνασμό". Πράγματι, ο Σλάιχερ κατήρ­γησε μερικά από τα πιο μισητά έκτακτα διατάγματα του φον Πάπεν αλλά δεν πέ­τυχε να εκτονώσει το λαϊκό κίνημα.

Τις πρώτες μέρες τού 1933, στην Κολωνία, στο σπίτι του τραπεζίτη Σρέντερ, συναντήθηκαν οι ιδιοκτήτες μονοπωλίων Φέγκλερ, Κίρντορφ, Τύσσεν και Σρέντερ με τον φον Πάπεν, τον Χούγκεμπεργκ και τον Χίτλερ. Ουσιαστικά, αυτή η συνάντηση δήλωσε την απερίφραστη εμπιστοσύνη τού κεφαλαίου στον Χίτλερ. Έτσι, με τις ευλογίες των μονοπωλίων και του κεφαλαίου, ο Χίτλερ αποθρασύνθηκε. Στις 22 Ιανουαρίου, οι ναζί οργάνωσαν -με την ανοχή της αστυνο­μίας- μια προκλητική διαδήλωση μπροστά στα κεντρικά γραφεία τού κομ­μουνιστικού κόμματος. Οι κομμουνιστές αντέδρασαν. Μια βδομάδα αργότερα, 150.000 βερολινέζοι εργάτες (με επί κεφαλής τούς ηγέτες τού κομμουνιστικού κόμματος Ε. Τέλμαν, Β. Ούλμπριχτ, Ι. Σέερ και Φ. Φλόριν) διαδήλωσαν στους δρόμους του Βερολίνου κατά των φασιστών. Η ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος πρότεινε στους ηγέτες της σοσιαλδημοκρατίας κοινή δράση εναντίον των χιτλερικών αλλά οι σοσιαλδημοκράτες αρνήθηκαν.

Η κωμωδία κορυφώθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1933, οπότε ο Χίντενμπουργκ διόρισε ως καγκελλάριο τον Χί­τλερ και ως αντικαγκελλάριο τον φον Πάπεν. Η νέα κυβέρνηση είχε υπηρεσιακό χαρακτήρα, προκειμένου να διενεργήσει καινούργιες εκλογές στις 5 Μαρτίου. Εκτός από τον Χίτλερ και τους συνεργάτες του, κάνένας δεν μπορούσε να φανταστεί ότι εκείνες οι εκλογές έμελλε να σημάνουν και το τέλος τής "Δημοκρατίας τής Βαϊμάρης"...

Είναι αξιοθαύμαστη η συνέπεια τόσο του κεφαλαίου όσο και της αστικής τάξης σ'αυτό που λέγαμε χτες: προκειμένου να αποτραπεί ο αριστερός ριζοσπαστισμός των λαϊκών μαζών, καλύτερα να καταργηθεί η "δημοκρατία" και να πρυτανεύσει ο φασισμός. Πάνω σ' αυτό το φαινόμενο θα ήθελα να ακούσω την άποψη κάποιων μεγαλόσχημων αναλυτών (σαν τον Πάσχο, ας πούμε - και μη ρωτήσετε ποιον Πάσχο γιατί ένας είναι ο Πάσχος), οι οποίοι βγάζουν φλύκταινες όποτε ακούνε κάποιους -σαν κι εμάς- να βάζουμε κτητικό μετά την λέξη "δημοκρατία" και να μιλάμε για την "δημοκρατία τους". Μέχρι τότε, εμείς θα επιμένουμε ότι η "δημοκρατία ΤΟΥΣ" δεν έχει καμμιά σχέση με την Δημοκρατία ΜΑΣ.

Αύριο το τέλος

Διδάγματα από την άνοδο του ναζισμού (β)

Ο Χίτλερ γνώριζε ότι στον δρόμο προς την εξουσία δεν θα συναντούσε αντιδράσεις είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό. Έτσι, αμέσως μετά τις εκλογές τού 1930, οι εθνικοσιαλιστές βάλθηκαν να κάνουν ό,τι μπορούσαν για να εκβιάσουν πρόωρες εκλογές. Με την προοπτική των εκλογών, στις 27 Ιανουαρίου 1932 ο Χίτλερ πραγματοποίησε μια συγκέντρωση στο Ντύσσελντορφ για να αναπτύξει το πρόγραμμά του. Στην συγκέντρωση παραβρέθηκαν πάνω από 300 εκπρόσωποι μονοπωλιακών επιχειρήσεων και χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Κεντρικό μοτίβο τού χιτλερικού προγράμματος ήταν το ξερρίζωμα του μαρξισμού. Ο Χίτλερ καταχειροκροτήθηκε.

Στην ενίσχυση των εθνικοσοσιαλιστών έπαιξαν σημαντικό ρόλο τόσο οι κυβερνήσεις όσο και τα μονοπώλια της δύσης, κυρίως της Αγγλίας και των ΗΠΑ. Από την μια, τα καπιταλιστικά κράτη επένδυσαν εκατομμύρια δολλαρίων στην πολεμική βιομηχανία τής Γερμανίας, λογαριάζοντας να την χρησιμοποιήσουν εναντίον τής Σοβιετικής Ένωσης. Από την άλλη, οι μεγάλοι κεφαλαιοκράτες όχι μόνο στήριξαν ανοιχτά τον Χίτλερ και το κόμμα του αλλά προχώρησαν και σε τεράστιες επενδύσεις: Ford, General Motors (μέσω της θυγατρικής της Opel), General Electric, Standard Oil, IBM, ITT, Chase Manhattan κλπ

Υποτίθεται ότι οι συμφωνίες που ακολούθησαν την συνθήκη των Βερσαλλιών, δεν επέτρεπαν στις εταιρείες τής δύσης να δραστηριοποιούνται στην Γερμανία. Όμως, όταν το κεφάλαιο βλέπει κέρδη, πάντοτε υπάρχουν λύσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Coca Cola, η οποία δεν μπορούσε -επίσημα- να δραστηριοποιηθεί στην Γερμανία, οπότε έφτιαξε μια γερμανική εταιρεία-μαϊμού. Βέβαια, η εταιρεία-μαϊμού δεν θα μπορούσε να παρασκευάσει το πασίγνωστο αναψυκτικό και γι' αυτό έφτιαξε ένα καινούργιο προϊόν. Ήταν η -πασίγνωστη, πλέον- πορτοκαλάδα Fanta, η οποία έμελλε να γίνει το επίσημο αναψυκτικό πρώτα του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και κατόπιν του γερμανικού στρατού.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στην ιστορία. Την άνοιξη του 1932 έγιναν προεδρικές εκλογές. Το επίσημο κατεστημένο υποστήριξε πάλι τον γηραλέο Χίντεμπουργκ, οι εθνικοσοσιαλιστές κατέβασαν τον Χίτλερ, το εθνικό λαϊκό κόμμα τον Ντίστερμπεργκ και οι κομμουνιστές τον Τέλμαν (λεπτομέρεια: ο Τέλμαν χρησιμοποίησε ως σύνθημα το "όποιος ψηφίζει Χίτλερ, ψηφίζει πόλεμο"). Κανείς υποψήφιος δεν συγκέντρωσε απόλυτη πλειοψηφία. Στις επαναληπτικές εκλογές τής 10ης Απριλίου, ο Χίντερμπουργκ κέρδισε τον Χίτλερ.

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ήσαν ραγδαίες. Στις 30 Μαΐου, ο Χίντερμπουργκ κάλεσε την κυβέρνηση Μπρούνινγκ να παραιτηθεί, λόγω αδυναμίας να βρει λύσεις στα οικονομικά προβλήματα. Ο Φραντς φον Πάπεν σχημάτισε καινούργια κυβέρνηση, η οποία προώθησε ως "λύσεις" των οικομικών προβλημάτων τα...γνωστά: αύξηση της φορολογίας των πολιτών, μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, περικοπή των κονδυλίων για την κοινωνική ασφάλιση, επιχορηγήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων, στήριξη του τραπεζικού συστήματος. Για την ολοκλήρωση των "μεταρρυθμίσεων", η κυβέρνηση φον Πάπεν χρειάστηκε μόλις ένα δίμηνο. Τον Ιούλιο, ο φον Πάπεν διέλυσε το Ράιχσταγκ και η χώρα πήγε σε εκλογές.

Οι ομοιότητες εκείνης της εποχής με την σημερινή είναι εντυπωσιακές. Όμως, υπάρχει και συνέχεια. Οι κομμουνιστές, μπροστά στην λαίλαπα που σάρωνε τα λαϊκά δικαιώματα, ζήτησαν την ανατροπή τού αστικού καθεστώτος και πρότειναν στους σοσιαλδημοκράτες απεργία διαρκείας. Οι σοσιαλδημοκράτες απέρριψαν τμετά βδελυγμίας την κομμουνιστική πρόταση και τάχθηκαν με κάθε τρόπο κατά των εκδηλώσεων οποιασδήποτε λαϊκής επαναστατικής πρωτοβουλίας, τονίζοντας ότι "σε συνθήκες κρίσης είναι εγκληματικό να γίνονται απεργίες, γιατί αυτές οδηγούν σε παραπέρα μείωση της παραγωγής".

Πριν κλείσουμε το σημερινό σημείωμα, αξίζει να σημειώσουμε ότι στο συνέδριο των σοσιαλδημοκρατών, το οποίο πραγματοποιήθηκε το 1931 στην Λειψία, ο εκ των ηγετών τους Φ. Τάρνοφ δήλωσε απροκάλυπτα: "Στεκόμαστε δίπλα στο κρεβάτι τού άρρωστου καπιταλισμού, όχι μόνο για να κάνουμε διάγνωση. Είμαστε υποχρεωμένοι να γίνουμε ο γιατρός, που θα θεραπεύσει τον άρρωστο και ωστόσο να διατηρήσουμε το αίσθημα ότι εμείς είμαστε οι κληρονόμοι". Πιο κατηγορηματικός ήταν ο εκπρόσωπος της σοσιαλδημοκρατικής κοινοβουλευτικής ομάδας στο Ράιχσταγκ, Ε. Χάιλμαν: "Είναι αυτονόητο ότι όλη η σοσιαλδημοκρατία εργάζεται για να αποτρέψει την κατάρρευση του καπιταλισμού".

Στην ουσία, οι σοσιαλδημοκράτες εργάζονταν (μαζί με όλους τους άλλους) για να αποτρέψουν την αριστερή στροφή των λαϊκών στρωμάτων. Μπροστά στον κίνδυνο να επικρατήσει ο αριστερός ριζοσπαστισμός, δεν δυσκολεύονταν να επιλέξουν την στήριξη του φασισμού. Ο δρόμος τού Χίτλερ προς την εξουσία ανοιγόταν διάπλατα από όλους, μηδέ των σοσιαλδημοκρατών εξαιρουμένων...

Διδάγματα από την άνοδο του ναζισμού (α)

Μιας και τις τελευταίες μέρες ασχοληθήκαμε σε τούτο το ιστολόγιο με την Γερμανία, ας ξεκινήσουμε σήμερα μια βόλτα στα περασμένα για να δούμε αν και πώς το "φαινόμενο Χίτλερ" και ο ναζιστικός φασισμός έχουν προβολή στην σημερινή πραγματικότητα. Βέβαια, απ' αρχής και χωρίς μελέτη, ο συσχετισμός δείχνει φανερός μιας κι ο ναζισμός θέριεψε μετά την μεγάλη κρίση τού 1929, οπότε γιατί να μην υποθέσουμε ότι και η τωρινή κρίση μπορεί να θρέψει τέτοια φαινόμενα; Αλλά είναι καλύτερα να αποφύγουμε τα τσιτάτα και να δούμε το θέμα με ψυχραιμία και σοβαρότητα.

Ας γυρίσουμε, λοιπόν, στα τέλη τής δεκαετίας τού 1920. Στον απόηχο του μεγάλου κραχ, τα μονοπώλια δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τα ενδογενή αδιέξοδα του καπιταλισμού. Παράλληλα πρέπει να κάνουν κάτι για το αντικαπιταλιστικό κίνημα που δυναμώνει στην δυτική Ευρώπη. Τα επιτεύγματα της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Ρωσία έχουν κινήσει το ενδιαφέρον και την συμπάθεια των λαϊκών μαζών της δύσης, οι οποίες υποφέρουν από την ανεργία και την πείνα. Έτσι, η επιρροή των κομμουνιστικών κομμάτων μεγαλώνει ενώ τα αστικά κόμματα αντιμετωπίζουν σοβαρούς τριγμούς.

Εξαίρεση δεν θα μπορούσε να αποτελέσει η Γερμανία. Το γερμανικό Λαϊκό Κόμμα, το ομόλογό του της Βαυαρίας και το δεξιό Δημοκρατικό Κόμμα βρίσκονται σε καθοδική πορεία παρά το γεγονός ότι η δυσαρέσκεια των εργατών απέναντι στο πλειοψηφούν σοσιαλδημοκρατικό κόμμα φουντώνει όλο και περισσότερο λόγω των αντεργατικών νόμων που ψηφίζει. Οι ηγέτες τής δύσης ανησυχούν έντονα για τον κίνδυνο όλη αυτή η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια να εκφρασθεί ως ενίσχυση του κομμουνιστικού κόμματος. Έτσι, αναζητούν εναγωνίως την "βαλβίδα ανακούφισης", η οποία θα αποτρέψει την έκρηξη του γερμανικού καζανιού που κοχλάζει. Τον ρόλο αυτής της "βαλβίδας" έπρεπε να τον παίξει ένας άφθαρτος πολιτικός σχηματισμός, ο οποίος να λειτουργήσει ως "τιμωρός" των παλιών, διεφθαρμένων πολιτικών. Και ως τέτοιος σχηματισμός επιλέχθηκε το "Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα", το κόμμα τού Χίτλερ.

Ο τίτλος αυτού του κόμματος τα είχε όλα (και "εθνικό" και "σοσιαλιστικό" και "εργατικό") αλλά ήταν ακριβής, αφού οι εθνικοσοσιαλιστές ανέπτυξαν μια ευρύτατη δημαγωγία σε όλα τα ζητήματα. Όμως, στην διακήρυξη του κόμματος υπήρχε μια σημαντική λεπτομέρεια, η οποία ανακούφιζε τους καπιταλιστές της δύσης: για όλα τα δεινά των γερμανών έφταιγε η συνθήκη των Βερσαλλιών με τους βαρείς για την Γερμανία όρους της. Έτσι, οι εθνικοσοσιαλιστές πρότειναν ως λύση όλων των λαϊκών προβλημάτων την κατάργηση αυτής της συνθήκης και υπόσχονταν ότι θα αγωνιστούν για να πάρει πίσω η χώρα όλα τα χαμένα της εδάφη.

Εκτός από αυτή την γενική κατεύθυνση και προκειμένου να συγκινήσουν τις λαϊκές μάζες, οι εθνικοσοσιαλιστές έταξαν: αύξηση των επιδομάτων για τους άνεργους, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, βελτίωση των συνθηκών δουλειάς, αύξηση των ημερομισθίων, συγκράτηση του πληθωρισμού, κατάργηση των ενοικίων τα οποία πλήρωναν οι αγρότες για τα χωράφια που καλλιεργούσαν, χορήγηση επιχορηγήσεων στους μικρομεσαίους εμπόρους κι επαγγελματίες, διαγραφή χρεών, μείωση των φόρων, χορήγηση πιστώσεων με ιδιαίτερα χαμηλό επιτόκιο κλπ. Κι ενώ όλα αυτά ηχούσαν ευχάριστα στ' αυτιά των ταλαιπωρημένων λαϊκών στρωμάτων, δεν άφηναν ασυγκίνητη ούτε την πλούσια αστική τάξη, αφού η απαλλαγή από την συμμαχική επιτήρηση και η πρόσκτηση νέων εδαφών θα άνοιγαν καινούργιους κερδοφόρους ορίζοντες για τα κεφάλαιά τους.

Κάπως έτσι, οι γερμανοί έφτασαν στις κάλπες τον Σεπτέμβριο του 1930, όπου έδωσαν στο κόμμα τού Χίτλερ ποσοστό 18,3% με 6,4 εκατομμύρια ψήφους και 107 έδρες στο Ράιχσταγκ (με πρώτο και καλύτερο βουλευτή τον Γκαίρινγκ). Το αποτέλεσμα αυτό προκάλεσε σεισμό, λαμβάνοντας υπ' όψη ότι στις προηγούμενες εκλογές, δυο χρόνια πρωτύτερα, οι εθνικοσοσιαλιστές είχαν συγκεντρώσει μόλις 2,6%.

Ας κάνουμε τώρα δυο παρατηρήσεις σε όσα είπαμε ως τώρα. Πρώτα-πρώτα, η εντυπωσιακή ενίσχυση των εθνικοσοσιαλιστών δεν πρέπει να μας εντυπωσιάζει και τόσο. Είναι συνηθισμένο να κάνουν την εμφάνισή τους τέτοια φαινόμενα κάθε φορά που οι λαϊκές μάζες δείχνουν διάθεση να κινηθούν κόντρα στο οποιοδήποτε αστικό κατεστημένο και απειλούν να το ανατρέψουν. Για παράδειγμα, τέτοιες καταστάσεις έχουμε ζήσει στον τόπο μας τόσο μετά τον εμφύλιο (με τον Νικόλαο Πλαστήρα και την ΕΠΕΚ) όσο και μετά την δικτατορία (με τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ) ενώ ας μη ξεχνάμε ότι πρόσφατα τέθηκε δημοσκοπικά το ερώτημα της δημιουργίας κόμματος Παπαδήμου.

Και μια δεύτερη παρατήρηση για όσους έχουν ασθενή μνήμη: η άνοδος του χιτλερικού κόμματος στην εξουσία δεν έγινε πραξικοπηματικά αλλά μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες που προβλέπει η αστική δημοκρατία. Όσοι, λοιπόν, προασπίζονται την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία επιμένουν να αποκρύπτουν μια μεγάλη ιστορική αλήθεια: αυτού του τύπου η "δημοκρατία" είναι δημιούργημα της άρχουσας καπιταλιστικής τάξης και ως τέτοια δεν μπορεί παρά να υπηρετεί τους δημιουργούς της. Έτσι, λοιπόν, όταν ο καπιταλισμός εκτιμήσει ότι η "δημοκρατία" του φτάνει σε αδιέξοδο, δεν έχει κανένα πρόβλημα να την μεταλλάξει σε φασισμό.

Θα συνεχίσουμε.

Η γερμανική...σκατολογία

Ίσως εξ αιτίας του ταλέντου τους να δημιουργούν προβλήματα για τους μη γερμανούς, οι γερμανοί έχουν αποτελέσει στόχο πολλών ακαδημαϊκών προσπαθειών να γίνει κατανοητή η συλλογική συμπεριφορά τους. Πάνω σ' αυτό το θέμα, ο διαπρεπής αμερικανός ανθρωπολόγος Άλαν Ντάντες έγραψε πριν από καμμιά τριανταριά χρόνια ένα βιβλιαράκι με τον αστείο τίτλο "Η ζωή είναι σαν μια σκάλα σε κοτέτσι". Σ' αυτό το βιβλίο, ο Ντάντες προσπαθεί να σκιαγραφήσει τον χαρακτήρα των γερμανών μέσα από τις καθημερινές συνήθειες και εκφράσεις τους. Σύμφωνα με το Amazon.com, το βιβλίο τού Ντάντες είναι: "A study of scatology in German folklore and its contribution to an understanding of national character"

Ο Ντάντες διαπιστώνει (όχι χωρίς έκπληξη) ότι στο γερμανικό φολκλόρ υπάρχει ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός από λέξεις που σχετίζονται με την βρομιά. Λαϊκά τραγούδια, λαϊκές παραδόσεις, λαϊκά γνωμικά, παροιμίες, αινίγματα κλπ είναι γεμάτα από λέξεις όπως scheisse (σκατά), dreck (βρομιά), mist (κοπριά), arsch (κώλος) και πάει λέγοντας. Χάρη σ' αυτή την παρατήρηση, ο Ντάντες διατύπωσε την άποψη ότι οι γερμανοί είναι ένας λαός ο οποίος αρέσκεται στην βρομιά. Φυσικά, ως επιστήμονας, δεν παραλείπει την παράθεση ενός εκπληκτικά μεγάλου αριθμού στοιχείων, τα οποία στηρίζουν την άποψή του. Ιδού μερικά:

Υπάρχει ένας δημοφιλής γερμανικός λαϊκός χαρακτήρας, ο οποίος ονομάζεται "der Dukatenscheisser" (ο Χρηματοχέστης) και συνήθως απεικονίζεται να χέζει κέρματα. Στο Μόναχο υπάρχει μουσείο αφιερωμένο αποκλειστικά στις τουαλέττες, το πρώτο στον κόσμο. Μέχρι πριν μερικά χρόνια, μια συνηθισμένη έκφραση για να δείξει ένας γερμανός την στοργή του σε κάποιον, ήταν "μικρή μου σκατοσακκούλα".

der Dukatenscheisser

Αλλά και η γερμανική ιστορία είναι γεμάτη με τέτοιες "σιχαμερές" λεπτομέρειες. Ο Γουτεμβέργιος, το πρώτο πράγμα που θέλησε να τυπώσει αμέσως μετά την αγία γραφή ήταν ένα βιβλίο με τίτλο "Ημερολόγιο κενώσεων". Ο Μαρτίνος Λούθηρος ισχυρίζεται ότι συνέλαβε την ιδέα τής προτεσταντικής μεταρρύθμισης καθισμένος στον καμπινέ του. Ο ίδιος έλεγε για τον εαυτό του "είμαι ώριμο σκατό και ο κόσμος μια γιγάντια κωλοτρυπίδα". Οι επιστολές τού Μότσαρτ αποκαλύπτουν, σύμφωνα με τον Ντάντες, "απαράμιλλη εντρύφηση σε πνευματικές αναπαραστάσεις περιττωμάτων". Η αγαπημένη λέξη τού Χίτλερ ήταν "scheisskerl" (σκατοκέφαλος), την οποία δεν χρησιμοποιούσε ως βρισιά αλλά ως τρυφεράδα, αφού έτσι αποκαλούσε και τον εαυτό του.

Μιας κι αναφέραμε τον Χίτλερ, οι προσωπικοί του γιατροί κατέθεσαν μετά τον πόλεμο ότι ο Αδόλφος αφιέρωνε αρκετό χρόνο κάθε μέρα για να εξετάζει τα περιττώματά του ενώ υπάρχουν ισχυρές ένδείξεις πως η αγαπημένη του σεξουαλική πρακτική ήταν η κοπρολαγνεία. Έτσι, ο Ντάντες διατυπώνει την υπόθεση ότι ο Χίτλερ αγαπήθηκε τόσο από τους γερμανούς επειδή συμμεριζόταν ένα χαρακτηριστικό τους: ιδιωτική εμμονή με την ακαθαρσία και δημόσια αποστροφή γι' αυτήν.

Τελικά, ο Ντάντες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο συνδυασμός "καθαρό εξωτερικό - βρόμικο εσωτερικό" ή "καθαρή μορφή - βρόμικο περιεχόμενο" αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα τού εθνικού χαρακτήρα των γερμανών. Παράλληλα, συστήνει σε όσους θα ήθελαν να μελετήσουν την γερμανική κοπροφιλία ένα βιβλίο γραμμένο από δυο γερμανούς ακαδημαϊκούς, το οποίο έχει τίτλο "Το κάλεσμα της ανθρώπινης φύσης: Ο ρόλος της σκατολογίας στην σύγχρονη γερμανική λογοτεχνία".

Commerzbank Tower
Το βέλος δείχνει την τουαλέττα

Θέλετε και κάτι πιο "πιπεράτο"; Στην Γερμανία υπάρχει νόμος ο οποίος απαγορεύει την ανέγερση κτηρίων με περισσότερους από 20 ορόφους αλλά στην Φρανκφούρτη επιτρέπονται κάποιες εξαιρέσεις. Μια από τις εξαιρέσεις είναι το κτήριο μιας τράπεζας, ο Πύργος τής Commerzbank. Αυτό το κτήριο έχει 53 ορόφους και σχήμα γιγάντιου θρόνου. Το πιο ενδιαφέρον σημείο τού κτηρίου είναι το γυάλινο δωμάτιο στην κορυφή του, απ' όπου μπορεί κάποιος να δει όλη την Φρανκφούρτη. Μαντεύετε τί είδους δωμάτιο είναι αυτό; Μα, τί άλλο; Τουαλέττα! Έτσι, για να μπορείς να...χέζεις ψηλά, αγναντεύοντας τον κόσμο!

Κι ένα δικό μου σχόλιο για το τέλος. Κατά την μάχη τού Βατερλώ, οι άγγλοι περικύκλωσαν το αποδεκατισμένο τμήμα τού τραυματισμένου Πιερ Καμπρόν και ζήτησαν από τον γάλλο στρατηγό τού Ναπολέοντα να παραδοθεί. Τότε ο Καμπρόν έδωσε την μνημειώδη μονολεκτική απάντηση "Merde!" (σκατά!) με απόλυτη σιχασιά. Ίσως, λοιπόν, η παραδοσιακή κόντρα γάλλων-γερμανών να οδήγησε τους τελευταίους να αγαπήσουν τα σκατά, μόνο και μόνο επειδή τα σιχαίνονταν οι γάλλοι. Λέω, ίσως!

"Στο έλεος του κυκλώνα"

Στα 40 του χρόνια ο Λοράν Γκοντέ είναι ήδη ένας καταξιωμένος συγγραφέας, ο οποίος το 2004 κέρδισε το βραβείο Γκονκούρ για το βιβλίο του "Κάτω από τον ήλιο τού νότου", το 2009 το βραβείο Γκάελ για το "Η πύλη τής κόλασης" και το 2010 το βραβείο Εουρέτζιο για το "Ελντοράντο". Όμως, σήμερα διαλέγω για την γνωριμία μας με αυτόν τον σημαντικό σύγχρονο γάλλο λογοτέχνη το μυθιστόρημά του "Στο έλεος του κυκλώνα".

Νέα Ορλεάνη, 2005. "Εγώ, η Ζοζεφίν Λινκ. Στίλσον, νέγρα εδώ και σχεδόν εκατό χρόνια, σήμερα το πρωί, την ώρα που οι άλλοι κοιμούνταν ακόμη, άνοιξα το παράθυρο, οσφράνθηκα τον αέρα και είπα: «Μυρίζει σκύλα». Ενας Θεός ξέρει πόσες και πόσες τέτοιες έχω ζήσει, άλλες μικρές, άλλες βιτσιόζες, αλλά τούτη εδώ που έρχεται, είπα, ξεπερνά όλες τις άλλες, είναι μια παλιοβρόμα και οι βάλτοι σε λίγο θα αρχίσουν να παφλάζουν, όπως οι λακκούβες του νερού όταν ζυγώνει το τρένο"...

Η γριά νέγρα μυρίζει στον αέρα τον τυφώνα που πλησιάζει και που σε λίγη ώρα θα καταστρέψει την πόλη όπου έζησε. Παραδίπλα, η Ρόουζ, μια άλλη νέγρα, μεγαλώνει το παιδί που της άφησε εκείνος που την παράτησε. Πιο 'κει, ο Κιάνου, που παράτησε την δουλειά του σε μια εξέδρα άντλησης πετρελαίου στα ανοιχτά του Κόλπου του Μεξικού και τώρα αναζητά απεγνωσμένα την αγαπημένη του, την οποία εγκατέλειψε πριν πολλά χρόνια. Παραπέρα, ένα τσούρμο κακοποιοί εκμεταλλεύονται την καταστροφή για να δραπετεύσουν και τώρα αντιμετωπίζουν την μοίρα τους...

Ο Γκοντέ σκύβει με συγκίνηση και αγάπη πάνω στην κατεστραμμένη πόλη και τους ανθρώπους της, στήνοντας μια βαθειά ανθρώπινη ιστορία. Μια ιστορία δίχως συγκεκριμένο πρωταγωνιστή. Επιλέγει συμβολικά κάποια πρόσωπα και χαρίζει στο καθένα από μια παράγραφο. Με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο, χτίζει αριστουργηματικά ένα μυθιστόρημα, το οποίο θυμίζει έντονα φιλμ νουάρ. Οι επί μέρους ιστορίες εξελίσσονται παράλληλα, χωμένες η μια μέσα στην άλλη, με κοινό παρονομαστή την καταστροφή, η οποία λειτουργεί αφ' ενός μεν ως συνδετικός τους κρίκος αφ' ετέρου δε ως μοχλός που τις σπρώχνει -κάθε μια χώρια αλλά και όλες μαζί- προς την κορύφωση.

"Θέλω να με δουν όλοι. Είμαι η τελευταία που φεύγει. Το κάνω ενάντια στη θέλησή μου. Εδώ είναι η γη μου, που δεν την έχω αποχωριστεί ποτέ. Η γη των προγόνων μου, το μέρος όπου τους ταπείνωσαν. Η γη όπου ξέκαναν την αγάπη μου... Εδώ είναι το σπίτι μου. Τα βατράχια με καταλαβαίνουν. Οι πυγολαμπίδες με τριγυρίζουν. Μιλάω στους υάκινθους των νερών. Ντροπή σ' αυτήν τη χώρα, που την κουβαλάω στην πλάτη μου και που μας εγκατέλειψε. Ντροπή σ' αυτή την κουρελιασμένη χώρα, που συνεχίζει να φτύνει τους νέγρους της. Είμαι εδώ εγώ, η Ζοζεφίν Λινκ. Στίλσον, κι απόψε είμαι εγώ η Αμερική...Ανεβαίνω στο λεωφορείο με την Αμερική τυλιγμένη γύρω μου, πάνω στους ώμους μου, μέσα στα μαλλιά μου, και το βλέμμα μου είναι αδυσώπητο. Κανείς δεν τολμάει να με βοηθήσει καθώς ανεβαίνω, γιατί είμαι αγέρωχη. Μια νέγρα πριγκήπισσα με λευκά μαλλιά, που αφήνει την χώρα της χωρίς να λυγίσει, γιατί ξέρει ότι την παίρνει μαζί της. Και η Λουιζιάνα ανεβαίνει μαζί μου στο λεωφορείο, οι βάλτοι, οι υάκινθοι και το ζαλιστικό τους άρωμα, το πτώμα τού Μάρλεϊ, που ποτέ δεν βρέθηκε, τα προσβλητικά βλέμματα μέσα στο λεωφορείο, η μέθη της νίκης ύστερα από χρόνια αγώνα, ακόμα κι ο άνεμος, όλα ανεβαίνουν μαζί μου, δεν αφήνω τίποτα πίσω μου. Είμαι η Λουιζιάνα, τα νερά και ο κυκλώνας και οι άνθρωποι, άναυδοι, με αφήνουν να περάσω..."

Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε ότι η "Λε Φιγκαρό" χαρακτήρισε το "Στο έλεος του κυκλώνα" ως "ουμανιστικό δράμα, με μια σπάνια δύναμη, όπου αντηχεί ταυτόχρονα ο θρήνος της γης και των ανθρώπων". Προσυπογράφω δίχως δισταγμό.

Συμπερασματικά, το "Στο έλεος του κυκλώνα" είναι ένα διαμαντάκι με αριστοτεχνικά σμιλεμένες έδρες. Κι επειδή ο Γκοντέ είναι πραγματικά σημαντικός λογοτέχνης, δεν χρειάζεται πάνω από 200 σελίδες για να το ολοκληρώσει. Κυκλοφορεί από το "Μεταίχμιο" και η αναγνωστική ηδονή που προσφέρει, αξίζει πολύ περισσότερο από τα 12 ευρώ που θα δώσετε στον βιβλιοπώλη σας για να το αποκτήσετε.


ΥΓ: Έλεγα να μη γκρινιάξω αλλά δεν κρατιέμαι. Αλήθεια, εκεί στο "Μεταίχμιο" δεν υπάρχει κανένας που να γνωρίζει την διαφορά ανάμεσα σε κυκλώνα και τυφώνα; Κανένας εκεί μέσα δεν άκουσε ποτέ να γίνεται λόγος για τον τυφώνα Κατρίνα; Κανένας δεν βρέθηκε να γνωρίζει μια σταλιά γαλλικούλια ώστε να μεταφράσει τον πρωτότυπο τίτλο "Ouragan" (αγγλιστί: "Hurricane") ως "Τυφώνας"; Μόνο εκείνος που πρόσθεσε "έλεος" στον μονολεκτικό τίτλο τού Γκοντέ βρέθηκε; Ήμαρτον, ρε γαμώτο! Σεβασμός μηδέν στον συγγραφέα, σεβασμός μηδέν στον αναγνώστη...

Το καζίκι της Γερμανίας

Ένα από τα αγαπημένα θέματα συζητήσεων στις παρέες είναι η στάση τής Γερμανίας έναντι της χώρας μας και -σχεδόν μόνιμη- επωδό όλων αυτών των συζητήσεων αποτελούν τα διάφορα μπινελίκια προς την καγκελλάριο Μέρκελ. Χωρίς να ισχυρίζομαι ότι με "χαλάνε" όλα αυτά (αντιθέτως!), λέω να ξεκινήσουμε μια σοβαρή κουβέντα για το θέμα.

Είναι αλήθεια ότι το τελευταίο τρίμηνο η "γκιόσα τού Βερολίνου" (σύμφωνα με τον Τράγκα) δείχνει πιο διαλλακτική. Κάπως σαν να έχει βάλει λίγο νερό στο κρασί της, ένα πράμα. Βέβαια, όσοι καταλαβαίνουν και δεν παρασύρονται από τις εύκολες σπέκουλες των μουμουέδων, αντιλαμβάνονται ότι αυτή η διαλλακτικότητα μπορεί να χαρακτηριστεί απλώς ως "τρίχες". Μπορεί να δείχνει κάπως "μαλακωμένη" η γερμανική στάση αλλά δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να αντιληφθεί οποιοσδήποτε ότι δεν μας συμπάθησαν ξαφνικά οι μέχρι προ τινος σκληροί γερμανοί. Αυτό έλειπε τώρα, να "διαφθαρεί" η καπιταλιστική λογική από πεζούς συναισθηματισμούς! Υπάρχει άλλη, λογική εξήγηση αυτού του φαινομένου.

Κάπου στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη, η Γερμανία βγήκε στις αγορές να πουλήσει ομόλογα σε δημοπρασία, προκειμένου να μαζέψει 6 δισ. ευρώ. Αν και το ποσό δείχνει αστείο για έναν τέτοιον οικονομικό γίγαντα, η δημοπρασία επιφύλαξε μια κολοσσιαία δυσάρεστη έκπληξη στους γερμανούς: ενώ ζητούσαν 6 δισ., κατάφεραν να μαζέψουν μόλις 3,644! Μάλιστα δε, το επιτόκιο που απαίτησαν οι αγορές για να δώσουν αυτά τα ψίχουλα, σκαρφάλωσε στο 2,09% από το 1,98% της προηγούμενης δημοπρασίας!

Επρόκειτο περί στραπάτσου. Χαρακτηριστικά, ο Bloomberg σχολίασε: "Αυτή η δημοπρασία δεν είναι τίποτε λιγώτερο από καταστροφή. Αν το ισχυρότερο κράτος τής Ευρώπης έχει τέτοια δυσκολία στην άντληση κεφαλαίων, τότε μπορεί κανείς να σκεφτεί τις θα συμβεί στις επόμενες δημοπρασίες σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη". Φυσικά, μετά απ' αυτό το στραπάτσο, εκτινάχτηκαν τα επιτόκια δανεισμού όλων των χωρών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το πατατράκ δημιούργησε ρίγη στο τραπεζικό σύστημα. Μέσα σε μια βδομάδα, 178(!) ευρωπαϊκές τράπεζες πήγαν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για δανεικά. Βεβαίως, οι "εγκέφαλοι" της Ένωσης δεν τις άφησαν δυσαρεστημένες και φρόντισαν να τις "ενισχύσουν" με το τεράστιο ποσό των 247 δισεκατομμυρίων(!), πάντοτε με το ξεφτιλισμένο επιτόκιο του 1,25%. Το ποσό των 247 δισ. απετέλεσε ρεκόρ για τους τελευταίους 30 μήνες, αν και μια βδομάδα νωρίτερα η ΕΚΤ είχε "ταΐσει" πάλι τις τράπεζες με άλλα 230 δισεκατομμύρια.

Το καζίκι τής Γερμανίας έκανε τους νταραβεριτζήδες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης να χεστούν από την τρομάρα τους, αφού εξ αιτίας του πρόβαλε απειλητικός ο κίνδυνος κατάρρευσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, της περιλάλητης ΟΝΕ. Μάλιστα, ο Economist δεν δίστασε να διατυπώσει την εκτίμηση ότι το γερμανικό στραπάτσο αποτελεί σαφή ένδειξη πως το ευρώ οδεύει με ταχύτητα προς την κατάρρευσή του και κάλεσε τους ηγέτες τής ευρωζώνης να πάρουν άμεσες και τολμηρές αποφάσεις για να την σταματήσουν.

Συνεπώς, ας προσγειωθούμε. Την Μέρκελ ούτε κανένα ψυχοπόνεμα για τον λαό την έπιασε ούτε τις διαδηλώσεις και τις διαμαρτυρίες του ελληνικού λαού άκουσε. Ψυχοπόνεμα για τις τράπεζες την έπιασε και τις υποδείξεις των κεφαλαιοκρατών άκουσε. Βέβαια, δεν δείχνει να καταλαβαίνει το αδιέξοδο όλης αυτής της πολιτικής. Ευτυχώς, όμως, εμείς καταλαβαίνουμε πλέον τι γίνεται.