Το πείραμα του Βεργκλ

Το Βεργκλ (Wörgl) είναι μια μικρή πόλη 4.500 κατοίκων στο αυστριακό Τυρόλο, η οποία αναπτυσσόταν με γοργούς ρυθμούς στις αρχές του περασμένου αιώνα. Έπειτα, ήρθε το κραχ του 1929 και το 1931, οπότε εκλέχτηκε δήμαρχος ο Μίκαελ Ουντεργκεγκενμπέργκερ, ήδη είχε έλθει η ύφεση με 30% ανεργία και 10% άπορους. Ο νέος δήμαρχος προερχόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια αλλά κατόρθωσε να μορφωθεί μόνος του και να γίνει μηχανικός στους σιδηροδρόμους. Αν και ο ίδιος δεν ήταν μαρξιστής, είχε συνδικαλιστική δράση και υποστήριζε τα συμφέροντα των εργαζομένων κατά των πλουσίων επενδυτών του σιδηροδρόμου, πράγμα που το πλήρωσε με την μη προσωπική του άνοδο στην ανώτερη ιεραρχία των σιδηροδρομικών υπαλλήλων. Ήταν ένας άνθρωπος ανοιχτόμυαλος, πρακτικός, εργατικός, δραστήριος που κέρδισε την καρδιά των συμπολιτών του, οι οποίοι τον εμπιστεύτηκαν στη θέση του δημάρχου, γνωρίζοντας ότι δεν θα τους προδώσει.

Ο νέος δήμαρχος είχε έναν μακρύ κατάλογο έργων που ήθελε να εκτελέσει. Έργα απολύτως απαραίτητα όπως η ύδρευση της πόλης, η ασφαλτόστρωση των δρόμων, ο οδικός φωτισμός και η φύτευση δέντρων κατά μήκος των οδών. Αλλά τα δημοτικά ταμεία ήταν σχεδόν άδεια και οι δημότες ήταν ήδη σε δεινή οικονομική κατάσταση, αντιμετωπίζοντας αρκετοί από αυτούς πρόβλημα επιβίωσης, οπότε μια αύξηση της φορολογίας τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα δημοτικά έργα, θα οδηγούσε σε περαιτέρω φτώχεια και ύφεση. Όμως, ο δήμαρχος είχε μελετήσει το βιβλίο "Η Φυσική Τάξη" του οικονομολόγου Σίλβιο Γκέσελ, ο οποίος πίστευε ότι η αργή κυκλοφορία του χρήματος είναι η κύρια αιτία για την παραπαίουσα οικονομία. Το χρήμα, ως μέσο συναλλαγής, ολοένα εξαφανίζεται από τα χέρια των εργατών–παραγωγών και πάει στα χέρια των ολίγων που το συσσωρεύουν, εκμεταλλεύονται τους τόκους και δεν το επιστρέφουν στην αγορά. Κατ΄ αυτόν δηλαδή, όσο περισσότερο χρήμα κυκλοφορούσε από όσο περισσότερους ανθρώπους, τόσο μεγαλύτερη ανάπτυξη και ευημερία θα είχε η κοινωνία.

Ο δήμαρχος, βάζοντας σε εφαρμογή την παραπάνω θεωρία, ξεκίνησε το πρόγραμμα των δημοτικών έργων, δίνοντας δουλειά σε πολλούς εργαζόμενους και εργολάβους, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι η πληρωμή τους θα γινόταν με σελίνια όχι εκτυπωμένα από την Εθνική Τράπεζα της Αυστρίας, αλλά από τον Δήμο του Βεργκλ!. Όντως εκτυπώθηκαν και τέθηκαν σε κυκλοφορία 32.000 σελίνια ως "Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας", κάτι σαν ένα δωρεάν χρήμα, διότι δεν είχαν αντίκρισμα σε χρυσό αλλά απλώς αναγνώριζαν την παροχή έργου προς τον δήμο. Κόπηκαν χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας ενός, πέντε και δέκα σελινίων.

Στις 31 Ιουλίου 1932 δόθηκαν τα πρώτα 1.800 σελίνια για να πληρωθούν οι μισθοί των εργαζομένων και η αξία των υλικών που αναλώθηκαν τον πρώτο μήνα στα δημοτικά έργα. Οι άνθρωποι που πήραν αυτά τα νέα σελίνια, μπορούσαν να πληρώσουν μ' αυτά τους δημοτικούς τους φόρους αλλά και να αγοράσουν ψωμί. Ο αρτοποιός μ' αυτά τα σελίνια μπορούσε να αγοράζει αλεύρι από τον μυλωνά, ο μυλωνάς σιτάρι από τον γεωργό, ο γεωργός εργαλεία από τον σιδερά, ο σιδεράς παπούτσια από τον τσαγκάρη κλπ. Και ο κύκλος κυκλοφορίας του χρήματος επαναλαμβανόταν συνεχώς και καθημερινά, σε τέτοιο σημείο ώστε ήδη την τρίτη μέρα, ο κύκλος εργασιών ολόκληρης της πόλης να είναι υπερδεκαπλάσιος των 1.800 σελινίων  που δόθηκαν στη κυκλοφορία, σε σημείο το να υποπτεύονται κάποιοι ότι κάποια σελίνια είχαν πλαστογραφηθεί. Ο δήμαρχος, όμως, είχε εφαρμόσει μία πρόσθετη μέθοδο για να κάνει το χρήμα να αλλάζει συνεχώς χέρια με μεγάλη ταχύτητα: τα  χρήματα του Βεργκλ έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας κάθε μήνα! Για να αποφευχθεί αυτή η υποτίμηση, ο κάτοχός τους τα δαπανούσε όσο το δυνατόν γρηγορώτερα, αλλοιώς, την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα, έπρεπε να αγοράσει ένα κουπόνι σαν γραμματόσημο, με αξία το 1% της ονομαστικής αξίας και να το κολλήσει στο χαρτονόμισμα. Υπήρχε δηλαδή μία λειτουργία  αντίθετη από τον τοκισμό, η οποία επέβαλε την συνεχή και γοργή κυκλοφορία του χρήματος.

Ο δήμαρχος δεν μπορούσε να προσλάβει όλους τους ανέργους της πόλης για τα δημοτικά έργα. Όμως, με την αύξηση του κύκλου εργασιών της πόλης, ο αρτοποιός π.χ. δεν προλάβαινε μόνος του να βγάζει τα ψωμιά που του ζητούσαν και υποχρεώθηκε να προσλάβει έναν βοηθό, τον οποίον πλήρωνε με τα σελίνια του Δήμου. Το ίδιο έκαναν και οι υπόλοιποι επαγγελματίες. Οι βοηθοί που προσλήφθηκαν, διεύρυναν την αγοραστική δύναμη της πόλης κι έτσι οι επαγγελματίες είχαν να αντιμετωπίσουν μία περαιτέρω αύξηση της ζήτησης. Σύντομα, όχι μόνο εξαλείφθηκε η ανεργία αλλά άρχισαν να εμφανίζονται αγγελίες ζήτησης προσωπικού. Έτσι το σύστημα άρχισε να αποκτά μία δυναμική μορφή και οι άνεργοι από τα γύρω χωριά έρχονται για να δουλέψουν στο Βεργκλ. Αλλά και οι παραγωγοί από τα γύρω χωριά, που είχαν τα προϊόντα τους απούλητα, επί τέλους βρήκαν αγοραστές στο Βεργκλ.

Το "χαρτονόμισμα του Βεργκλ" - εμπρόσθια όψη

Αυτό το άνοιγμα οδήγησε σε καθημερινή διεύρυνση της αγοραστικής δύναμης και αύξηση της παραγωγικής δραστηριότητας. Τα σελίνια του Βεργκλ δυνάμωναν και τις οικονομίες των γειτονικών περιοχών. Όμως, το ίδιο το Βεργκλ έβγαινε αλώβητο από αυτή την έξοδο του χρήματος επειδή ο δήμαρχος είχε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα: ήταν αυτός που εκτύπωνε το χρήμα. Και το έκανε όχι ως ιδιώτης τραπεζίτης με σκοτεινά συμφέροντα πίσω του, αλλά ως ένας άνθρωπος στην υπηρεσία των πολιτών.

Η πίσω όψη κάθε γραμματίου περιείχε αυτολεξεί την ακόλουθη δήλωση, κάποια λόγια που γράφτηκαν το 1932 αλλά θα μπορούσαν να είχαν γραφτεί και σήμερα: 

Το "χαρτονόμισμα του Βεργκλ" - οπίσθια

"Προς όλους: Ο αργός ρυθμός που κυκλοφορεί το χρήμα έχει προκαλέσει μια πρωτοφανή ύφεση του εμπορίου και βύθισε εκατομμύρια ανθρώπους σε απόλυτη εξαθλίωση.  Από οικονομικής απόψεως, η καταστροφή του κόσμου άρχισε! -Είναι καιρός, με αποφασιστική και έξυπνη δράση, να προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε την πτωτική βουτιά του εμπορίου και έτσι να σωθεί η ανθρωπότητα από αδελφοκτόνους πολέμους, χάος και διάλυση. Οι άνθρωποι ζουν μέσα από την ανταλλαγή υπηρεσιών τους. Η υποτονική κυκλοφορία έχει σταματήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την ανταλλαγή και έτσι ρίχνονται εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν να εργαστούν εκτός εργασίας - Πρέπει, συνεπώς, να αναβιώσουμε αυτή την ανταλλαγή υπηρεσιών και έτσι οι άνεργοι να επιστρέψουν στην παραγωγική τάξη. Αυτός είναι ο στόχος του πιστοποιητικού εργασίας που εκδίδεται από την αγορά της πόλης του Βεργκλ: Να μειώσει τα βάσανα και το φόβο, να προσφέρει δουλειά και ψωμί".

Μέσα σε 13 μήνες, ο δήμαρχος εκτέλεσε όλα τα έργα που είχε σχεδιάσει: ύδρευση, δρόμοι, φωτισμός, νέα δημόσια κτίρια, ένας ταμιευτήρας νερού, μία πίστα για σκι, μια γέφυρα, αναδασώσεις. Το σύστημα του Βεργκλ επεκτάθηκε με τόση επιτυχία σε 6 γειτονικά χωριά, ώστε ο γάλλος πρωθυπουργός Εντουάρ Νταλλαντιέ έκανε μια ειδική επίσκεψη στο Βεργκλ, για να δει το "θαύμα" από κοντά. Τον Ιανουάριο του 1933, το νέο σύστημα επεκτάθηκε στην γειτονική πόλη Κίρτσμπελ και τον Ιούνιο του 1933 ο δήμαρχος του Βεργκλ συναντήθηκε με εκπροσώπους από 170 διαφορετικές πόλεις της Αυστρίας  που ενδιαφέρονταν για την γενικευμένη εφαρμογή του συστήματος και στις πόλεις τους. Η παρακάτω έκθεση συντάχθηκε από τον Κλωντ Μπουρντέ, καθηγητή του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης: 

"Επισκέφθηκα το Βεργκλ τον Αύγουστο του 1933, ακριβώς ένα χρόνο μετά την έναρξη του πειράματος. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα αποτελέσματα αγγίζουν το θαύμα. Οι δρόμοι, περιβόητοι για την άθλια κατάσταση τους, συναγωνίζονται τώρα την ιταλική αουτοστράντα. Το συγκρότημα των δημαρχιακών γραφείων έχει ανακαινιστεί όμορφα, ως ένα  γοητευτικό σαλέ με ανθισμένες γλαδιόλες. Μια νέα τσιμεντένια γέφυρα φέρει περήφανα την  πλάκα "Χτισμένο με δωρεάν χρήματα το έτος 1933". Παντού βλέπει κανείς νέους φανοστάτες στους δρόμους, καθώς και ένα δρόμο με το όνομά του Σίλβιο Γκέσελ. Οι εργαζόμενοι στα πολλά εργοτάξια είναι όλοι ένθερμοι υποστηρικτές του συστήματος του δωρεάν χρήματος. Στα καταστήματα τα γραμμάτια είναι αποδεκτά παντού, παράλληλα με τα επίσημα χρήματα. Οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί. Κάποιοι υποστήριξαν ότι το σύστημα του Βεργκλ εμποδίζει την φορολογική ισότητα, γιατί ενεργεί σαν μία μορφή εκμετάλλευσης του φορολογουμένου. Φαίνεται να υπάρχει ένα μικρό λάθος σε αυτό τον τρόπο σκέψης. Ποτέ στο παρελθόν δεν είδε κανείς τους φορολογούμενους να μη διαμαρτύρονται έντονα κατά την αφαίρεση των χρημάτων τους. Στο Βεργκλ κανείς δεν διαμαρτυρόταν. Αντίθετα, οι φόροι καταβάλλονται εκ των προτέρων στον δήμο. Οι άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι με το πείραμα και διαμαρτύρονται στην Εθνική τους Τράπεζα, η οποία αντιτίθεται στην έκδοση των νέων αυτών χαρτονομισμάτων. Είναι αδύνατο να αποδώσει κανείς  τη γενική βελτίωση του Βεργκλ μόνο στην νέα μορφή των φόρων. Δεν μπορεί κανείς παρά να συμφωνήσει με το δήμαρχο ότι το νέο νόμισμα εκτελεί τη λειτουργία του πολύ καλύτερα από το παλιό. Αφήνω στους ειδικούς να διαπιστωθεί αν υπάρχει πληθωρισμός, παρά την κατά 100% κάλυψη των βασικών καταναλωτικών αγαθών. Παρεμπιπτόντως, αυξήσεις των τιμών, το πρώτο σημάδι του πληθωρισμού, δεν εμφανίζονται. Όσον αφορά την οικονομία, μπορούμε να πούμε ότι το νέο νόμισμα ευνοεί την εξοικονόμηση κατά κυριολεξία και όχι την αποθησαύριση του χρήματος. Δεδομένου ότι τα χρήματα χάνουν την αξία τους κρατώντας τα σπίτι, μπορεί κανείς να αποφύγει την υποτίμηση αυτή επενδύοντάς τα σε μία τράπεζα καταθέσεων. Το Βεργκλ έχει γίνει ένα είδος προσκυνήματος για τους μακρο-οικονομολόγους από διάφορες χώρες. Ο καθένας μπορεί να τους  αναγνωρίσει αμέσως από τις εκφράσεις τους, κατά τη συζήτηση τους στους όμορφους δρόμους του Βεργκλ ή ενώ κάθονται στα τραπέζια των εστιατορίων. Ο πληθυσμός του Βεργκλ με χαρά, περήφανος για τη φήμη τους, τους καλωσορίζει θερμά."

Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας πανικοβλήθηκε στο ενδεχόμενο το πείραμα του Βεργκλ να επεκταθεί σε όλη την Αυστρία και αποφάσισε να διεκδικήσει τα μονοπωλιακά δικαιώματα της, απαγορεύοντας το δωρεάν χρήμα. Η υπόθεση έφτασε ενώπιον του Αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο επικύρωσε το μονοπωλιακό δικαίωμα της Κεντρικής Τράπεζας για την έκδοση νομίσματος. Και έγινε ποινικό αδίκημα η έκδοση "νομίσματος έκτακτης ανάγκης". Το Βεργκλ επανήλθε γρήγορα στην ανεργία του 30%. Κοινωνική αναταραχή εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Αυστρία, διότι οι απλοί άνθρωποι δεν καταλάβαιναν γιατί κυβέρνηση και δικαιοσύνη, που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, δεν τους αφήνουν να εξασκούν την δοκιμασμένη λύση που βρήκαν για την αντιμετώπιση της ύφεσης, αλλά τους επιβάλλει τα δικά της μέτρα που, όπως και πριν, τους ξαναβύθισαν στη φτώχεια και την ανέχεια.

Το 1938 ο Χίτλερ προχώρησε στην προσάρτηση της Αυστρίας χωρίς να βρει την παραμικρή πολεμική αντίσταση, επειδή πολλοί απλοί πολίτες τον είδαν ως τον οικονομικό και πολιτικό σωτήρα τους. Ακολούθησε ο πόλεμος και το πείραμα του Βεργκλ πέρασε οριστικά στην Ιστορία.

[Τεκμηρίωση: "An experiment in Wörgl", "Wörgl"(άρθρο στην Wikipedia), "The Worgl experiment with depreciating money", "A french view of the Wörgl experiment - A new economic Mecca", "The end results of the Wörgl experiment" (κείμενο του ίδιου του Μίκαελ Ουντεργκεγκενμπέργκερ)]

Τα ζούδια της "ενημέρωσης"

Είναι όντως αξιοθαύμαστος ο τρόπος με τον οποίο τα καραγκιοζάκια της ενημέρωσης επιχειρούν να απομακρύνουν τον "κίνδυνο" συγκρότησης ενός ενιαίου λαϊκού μετώπου, το οποίο θα συμπαρασύρει την άρχουσα τάξη που αυτά τα καραγκιοζάκια έχουν ταχθεί να υπηρετούν. Και είναι τέτοια η συμπεριφορά τους ώστε αναρωτιέμαι όχι αν τα παίρνουν αλλά από ποιους τα παίρνουν. Πάντως, όποιοι κι αν είναι οι χρηματοδότες τους, άξιος ο μισθός τους. Αν και τα τερτίπια τους είναι τόσο "πολυφορεμένα" ώστε πρέπει να έχεις μυαλό μωρού παιδιού για να μη τους πάρεις χαμπάρι. Ορίστε μερικά απ' αυτά:

Πρώτο μέλημά τους, βεβαίως, είναι να μας πείσουν ότι αν δεν σκύψουμε ευλαβικά το κεφάλι μπροστά στο ιερό ευαγγέλιο του μνημονίου, το κράτος δεν θα μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Για παράδειγμα, εκείνο το ζούδι του "Άλτερ", ο Κώνστας, όλο το σαββατοκύριακο έφαγε τα λυσσακά του να επαναλαμβάνει ότι χρειαζόμαστε 1,5 δισ. ανά δεκαπενθήμερο για μισθούς και συντάξεις και στις 21 του μηνός λήγουν ομόλογα ύψους 2 δισ. Καραμπινάτος ο εκφοβισμός: ή συμμορφωνόμαστε και παίρνουμε την 6η δόση ή το κράτος δεν θα πληρώσει το δεκαπενθήμερο προκειμένου να καλύψει τα ομόλογα που λήγουν.

Ας παραβλέψουμε το ότι 1,5 δισ. ανά δεκαπενθήμερο χρειαζόμασταν παλιά. Πριν τις περικοπές στους μισθούς, τα δώρα και τα επιδόματα και πριν την αύξηση της φορολογίας και των εισφορών. Ας μου εξηγήσει, όμως, αυτό το ζούδι, πώς διάβολο γίνεται εγώ να δουλεύω και να παράγω αλλά ο εργοδότης μου να μην έχει να με πληρώσει; Τί τα έκανε τα λεφτά που του έβγαλα με την δουλειά μου; Σε ποιον τα έδωσε; Και προειδοποιώ το ζούδι ότι δεν δέχομαι ως απάντηση το ότι πληρώνομαι δίχως να παράγω, διότι ο τριπλασιασμός του ΑΕΠ κατά την τελευταία 15ετία από κάποιου την δουλειά προήλθε. Αν δεν προήλθε από τους δημοσίους υπαλλήλους (οι οποίοι, ως γνωστόν, είναι "κοπρίτες"), τότε προήλθε υποχρεωτικά από τους ιδιωτικούς υπαλλήλους, τους εργάτες, τους αγρότες και τους αυτοαπασχολούμενους. Αλλά, αφού το κράτος γαμεί κι όλους αυτούς, ποιος στο διάβολο δούλεψε σε τούτον τον τόπο και τριπλασίασε το ΑΕΠ; Ο φούφουτος;

Για να το δούμε και σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Κώνστα, το κράτος χρειάζεται σκάρτα 40 δισ. για μισθούς και συντάξεις. Δεν θα ρωτήσω πόσα πολεμικά αεροπλάνα ή πόσα υποβρύχια δίχως πλήρη εξοπλισμό παίρνουμε με αυτά τα λεφτά, άλλο θα ρωτήσω. Με το ΑΕΠ στα 250 δισ., πώς το βλέπετε το θέμα; Βγαίνουν ή δεν βγαίνουν τα λεφτά; Κι ας πάνε στο διάολο οι μισθοί. Μήπως τα λεφτά δρομολογούνται στην δωρεάν παιδεία; Όχι. Στην δωρεάν υγεία; Όχι. Στις υποδομές; Αυτές τις δίνουμε στους ιδιώτες. Ε, πού στα τσακίδια πάνε 250 δισ.; Πες μας, ρε ζούδι, μπας και καταλάβουμε κι εμείς. Μόνο μη μας πεις ότι πάνε σε τοκοχρεωλύσια γιατί όλοι εμείς, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού, δεν έχουμε πάρει ούτε δεκάρα δανεικά. Τα τοκοχρεωλύσια να τα πληρώσουν όσοι πήραν δανεικά.

Πάμε παρακάτω. Αφού τρομάζουν τον κόσμο συνολικά, αρχίζουν την προσπάθεια για την διάσπαση που αναφέραμε στον πρόλογο. Για παράδειγμα, πάλι στον "Άλτερ", ανακάλυψαν προχτές ότι οι εργαζόμενοι της ΕΥΔΑΠ εισπράττουν τα δίδακτρα για τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών όπου στέλνουν τα παιδιά τους. Άστραψαν και βρόντηξαν οι αναλυτές του κώλου, με πρώτο -ποιον άλλο;- τον Κώνστα.

Βέβαια, δεν περίμενα να πουν ότι σε ένα κράτος με πραγματική δωρεάν παιδεία δεν έχουν θέση τα φροντιστήρια κάθε είδους. Ας το προσπεράσουμε αυτό. Αναρωτιέμαι, όμως, δεν έχουν ακούσει ποτέ ο Κώνστας και η παρέα του ότι αυτό το ξεσκισμένο κράτος ακολουθεί από γεννησιμιού του την φάμπρικα των επιδομάτων, επειδή αυτά δεν προσμετρώνται στους υπολογισμούς των αυξήσεων ή της σύνταξης; Ότι, δηλαδή, αντί το κράτος να χορηγεί πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς, έδινε διάφορα επιδόματα του κώλου; Ήμουν ακόμη φοιτητής το 1982, όταν το νεοεκλεγμένο ΠΑΣΟΚ εισήγαγε την περίφημη ΑΤΑ (αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή) στους μισθούς, η οποία όμως δεν ενσωματωνόταν στον μισθό. Έτσι, λοιπόν, ενώ ο εργαζόμενος είχε βασικό μισθό 14.000 δραχμές, με την ΑΤΑ και τα επιδόματα έφτανε τις 200.000 και δεν είχε πρόβλημα.

Φυσικά, οι κυβερνοσυνδικαλιστές δεν τόλμησαν ποτέ να διεκδικήσουν αυτό που βλέπαμε ως λογικό εμείς τα φοιτητούδια, δηλαδή την ενσωμάτωση όλων των επιδομάτων στον μισθό. Αλλά από το σημείο αυτό μέχρι το σημείο να βγαίνουν σήμερα οι αναλυτές της συμφοράς και να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τα "παράλογα" επιδόματα ορισμένων μισθωτών, η απόσταση είναι τεράστια. Στόχος τους είναι να βάλουν τα λαϊκά στρώματα να τσακωθούν αναμεταξύ τους. Να σιχαθεί ο συνταξιούχος τους υπαλλήλους της ΕΥΔΑΠ λόγω των φροντιστηρίων και να θυμώσει ο λιμενεργάτης με τους καθηγητές που κάθονται 3 μήνες τον χρόνο. Βλέπετε, ο κάθε Κώνστας δεν πρόκειται ποτέ να πει ότι π.χ. ένας φιλόλογος με 25 χρόνια υπηρεσία δεν εισπράττει ούτε 1400 ευρώ μισθό, επειδή τόσα χρόνια το κράτος οχυρωνόταν πίσω από αυτό το τρίμηνο για να μην αυξάνει τα ψίχουλα τα οποία έδινε στους εκπαιδευτικούς.

Ανέφερα δυο εξώφθαλμες τακτικές των διαφόρων ζουδιών που μας πιπιλάνε το μυαλό καθημερινά με τα "καλά" του μνημονίου. Αλλά μιας και σήμερα ανέφερα δυο φορές τον "Άλτερ", ας μας πει ο πολύξερος Κώνστας (που ανάθεμα κι αν έχει ανοίξει ποτέ του έστω ένα βιβλίο ιστορίας!), ποιος διάολο φταίει που οι εργαζόμενοι εκεί στο κανάλι του αγκομαχάνε για να πάρουν το μεροκάματο: το επίδομα φροντιστηρίου της ΕΥΔΑΠ ή το ότι οι καθηγητές δεν δουλεύουν παραμονή πρωτοχρονιάς;

Γράμμα από έναν εκπαιδευτικό πληροφορικής

Το παρακάτω κείμενο στάλθηκε ως σχόλιο στην δημοσίευση "Υπολογιστές και στα νηπιαγωγεία;", της 7ης Οκτωβρίου. Αν και ο αποστολέας είναι άγνωστος, το αναδημοσιεύω κατά λέξη (τηρώντας, όπως πάντα, την σύνταξη και την ορθογραφία του πρωτοτύπου), επειδή αντιλαμβάνομαι τους λόγους οι οποίοι ώθησαν τον συντάκτη στην επιλογή της ανωνυμίας.


Είμαι πληροφορικός και δούλευα πέρισυ (φέτος δεν υπάρχουν ελπίδες πλέον) σε δημοτικά έχοντας παιδάκια Α' και Β´ δημοτικού. Έως πέρισυ τόσο μικρά παιδάκια δεν έκαναν πληροφορική εκτός αν πήγαιναν σε ολοήμερο δημοτικό που εκεί η πληροφορική ήταν κυρίως παιχνίδι με εκπαιδευτικούς στόχους. Πέρισυ, αν και ο 1 χρόνος δε θεωρείται μεγάλη εμπειρία διαπίστωσα τα εξής:

1- τα παιδάκια αφομοιώνουν καλύτερα πράγματα που έχουν ήδη διδαχτεί *παραδοσιακά* στην τάξη όταν τα βλέπουν σε κάποιο παιχνίδι (πχ αν παίζουν ένα παιχνίδι που χρειάζεται να μετράς να ενώνεις συλλαβές να κάνεις πράξεις κλπ τους αρέσει και εξασκούνται καλύτερα, όχι καινούρια, γιατί είναι πολύ λίγος ο χρόνος...

2- τα περισσότερα παιδάκια που έρχονται στο δημοτικό συνήθως έχουν ξαναδεί υπολογιστή αλλά υπάρχουν πάντα 5-6 που βλέπουν 1η φορά και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ποντίκι πατάνε κουμπάκια στην τύχη κλαίνε κλπ και είναι σε πολύ μειονεκτικότερη θέση από τα άλλα (κάποια άλλα δε, έχουν μεγαλώσει με υπολογιστή και πρέπει να τα προσέχεις να μην κάνουν ό,τι τους κατέβει) - ανισότητα από α' δημοτικού

3- κανένα σχεδόν σχολείο δεν έχει απόλυτα οργανωμένο εργαστήριο, αλλού κόβεται το ρεύμα, αλλού κάθονται 5-5 στους υπολογιστές, αλλού δεν υπάρχει server, αλλού δεν υπάρχει διαθέσιμο εργαστήριο γιατί το χρειάζονται πολλοί δάσκαλοι ταυτόχρονα κ.α.

4- οι οθόνες σε όλα τα σχολεία είναι παλιές crt και εκπέμπουν πολλή ακτινοβολία, τα γραφεία είναι πολύ ψηλά για τα παιδιά της 1ης, πολύ χαμηλά για τα παιδιά της 6ης... τα μικρά παιδάκια δεν ξέρουν ούτε να διαβάζουν τι βλέπουν στην οθόνη πόσο μάλλον να πληκτρολογήσουν... ο πληροφορικός ως περίπου τα χριστούγεννα που αρχίζουν να συλλαβίζουν πρέπει να τρέχει πάνω από 30 παιδάκια για να τους εξηγεί τι γράφει κάθε κουμπάκι, εικονίτσα, παραθυράκι και μενού που βλέπουν και ως το μάρτιο συλλαβίζουν και θέλουν 1 ώρα να διαβάσουν...

5- κάθε τάξη σχεδόν έχει προβληματικά παιδάκια μιας που στην ελλάδα ειδικά σχολεία δεν υπάρχουν. ένα προβληματικό παιδάκι την 8η συνεχόμενη ώρα μαθήματος θα τραβάει τα καλώδια του υπολογιστή να δει αν βγαίνουν, θα κυλιέται κάτω, θα δέρνει το διπλανό του για να αρπάξει το ποντίκι, θα κλαίει και δε θα μπορεί να ακολουθήσει τα υπόλοιπα.. υπάρχουν βέβαια και δάσκαλοι ειδικής αγωγής σε κάποια σχολεία αλλά δεν μπορεί 1 μόνο να κρατάει 20 προβληματικά παιδιά από όλες τις τάξεις μαζί συνέχεια και επιπλέον κάποιες ώρες θα πρέπει και αυτά τα παιδιά να μπουν στην τάξη έστω και για λόγους κοινωνικοποίησης..

6- οι δάσκαλοι στα δημοτικά δεν είναι όλοι 25ρηδες hackers αλλά συνήθως άνθρωποι κάποιας ηλικίας που ακόμη κι αν έχουν παρακολουθήσει σεμινάρια κλπ (τα οποία συνήθως γίνονται από πανάσχετους που παίρνουν μίζες) δεν είναι σε θέση να ανοίξουν καλά καλά το mail τους συνήθως... διαρκώς αγχώνονται και πανικοβάλλονται για το πώς θα κάνουν κάτι απλό και συνήθως ό,τι χρειαζόταν να δουν τα παιδάκια στο ίντερνετ ή στον υπολογιστή το κάνανε στην ώρα της πληροφορικής σε συνεννόηση με τον πληροφορικό.

7- σε κάθε σχολείο συνηθίζεται να καλούν αναπληρωτές δασκάλους και καθηγητές ειδικοτήτων μετά το τέλος οκτωβρίου... αυτό σημαίνει ότι μπορεί ένα σχολείο να έχει 300 παιδιά και 5 δασκάλους (έχω ακούσει για σχολείο με 300 παιδιά 1 διευθυντή 0 δασκάλους και 1 αγγλικών αλλά ίσως είναι φήμη) ως το Νοέμβριο... σε τέτοιες περιπτώσεις αφήνουν κάποιες τάξεις στο εργαστήριο να παίζουν, κάποιες άλλες κάνουν μάθημα μαζί, άλλες στην αυλή... οπότε τα παιδιά ξέρουν ότι ο υπολογιστής, είναι 1 παιχνίδι για τα κενά και όχι μέρος του μαθήματος.

ως τώρα τα σχολεία έχουν τεράστια προβλήματα και ειλικρινά θαυμάζω τους δασκάλους που κάνουν μάθημα σε 30 παιδάκια μαζί στην τάξη (εκ των οποίων περίπου 3-4 έχουν κάποιο πρόβλημα σωματικό ή νοητικό, περίπου 10-15 είναι παιδιά μεταναστών και δεν έχουν καμιά βοήθεια από το σπίτι με το διάβασμα γιατί οι γονείς δεν ξέρουν τη γλώσσα, άλλα παιδάκια έχουν γονείς που δουλεύουν από το πρωί ως το βράδυ και τα παρατάνε σε μια τηλεόραση ή στα έφηβα αδέρφια τους, άλλα έχουν άνεργους γονείς και δεν έχουν χρήματα ούτε για τετράδια κλπ ούτε καν για να φάνε στο διάλειμμα και μπορεί να μένουν σχολείο ως τις 4, άλλα ζουν με βοήθεια από την πρόνοια, άλλα κάνουν μια χρονιά στην ελλάδα, μια στη ρουμανία, μια στα σκόπια κλπ, άλλα παρατάνε το σχολείο και χίλια δυο)

αυτά είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που παρατήρησα ως καθηγητής ειδικότητας, φαντάζομαι ότι 1 δάσκαλος με πολλά χρόνια εμπειρίας θα έχει να σας πει πολλά περισσότερα... ειλικρινά αναρωτιέμαι πώς να είναι φέτος που δεν έχουν καν βιβλία και είναι όλα "ψηφιακά" στα υπερσύγχρονα εργαστήρια... α και τώρα θυμήθηκα και 2-3 παιδάκια που ζαλίζονταν και τους πονούσε το κεφάλι από τον υπολογιστή και δεν τα αφήναμε να κάθονται όλο το 45λεπτο, κάνανε ανά 5-10 λεπτά διάλειμμα! 8ώρες υπολογιστή δεν ξέρω πώς μπορεί να αντέχουν φέτος! :-)p

αυτά.

"Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε"

Θέλω να πω, δίχως περιττούς προλόγους, ότι το βιβλίο "Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε", του Νίκου Μπογιόπουλου, αποτελεί ένα σύνολο εκπλήξεων, από τις οποίες καμμία δεν είναι δυσάρεστη. Η πρώτη έκπληξη έρχεται νωρίς-νωρίς, από το εξώφυλλο όπου υπάρχει το σηματάκι των εκδόσεων "Λιβάνη". Θα περιμέναμε ότι ένας από τους γνωστότερους δημοσιογράφους του "Ριζοσπάστη" (και, μάλιστα, με ξεκάθαρη ιδεολογική και κομματική τοποθέτηση), θα εξέδιδε το βιβλίο του από την "Σύγχρονη Εποχή", τον εκδοτικό οίκο που είναι γνωστός ως "εκδοτικός οίκος του ΚΚΕ". Όμως, ο Μπογιόπουλος δεν γράφει απευθυνόμενος στους ομοϊδεάτες του αλλά για τον κάθε κοινό, απλό πολίτη. Μάλιστα, τολμώ να πω ότι η αίσθηση που αποκόμισα από τούτο το βιβλίο είναι πως ο Μπογιόπουλος απευθύνεται κυρίως στους μη-κομμουνιστές. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι επιτυγχάνει καλύτερα τον στόχο του μέσω του "Λιβάνη".

Αλλά τί πράγμα είναι τούτο το βιβλίο; Δεν είναι εύκολο να κολλήσεις μια ταμπέλλα σε ένα σύγγραμμα κάπου πεντακοσίων σελίδων, αλλά μπορούμε ανώδυνα να πούμε ότι το "Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε" αποτελεί το εγκόλπιο της οικονομικής κρίσης για κάθε κοινό νου. Το βιβλίο απευθύνεται στην κοινή λογική του αναγνώστη, όχι με φωνές, συνθήματα και τσιτάτα, αλλά με πειθώ κι επιχειρήματα, προκειμένου να του αποκαλύψει όσα πρέπει -και θέλει- να γνωρίζει για την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Η δεύτερη μεγάλη έκπληξη συνίσταται στον τρόπο γραφής. Ο Μπογιόπουλος γράφει ως μαρξιστής (οι αναφορές στα κείμενα των Μαρξ και Λένιν είναι άφθονες) αλλά υποχρεώνει ακόμα και τον αντικομμουνιστή αναγνώστη να παρακολουθήσει με προσήλωση τα λεγόμενά του. Όσοι έχουν μάθει να μέμφονται τον τάχα "ξύλινο λόγο" των κομμουνιστών, σίγουρα θα υποχρεωθούν να αναθεωρήσουν αυτή την άποψη, μιας και η κοινή λογική δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητη στον παρατιθέμενο ορυμαγδό επιχειρημάτων και στοιχείων. Και για να πάω ένα βήμα παραπέρα, το "Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε" διαβάζεται ηδονικά ακόμη κι από τον πλέον αμύητο στα πολιτικά ή στα οικονομικά πράγματα αναγνώστη.

Πράγματι, σ' αυτό το βιβλίο ξεδιπλώνεται το πανόραμα της σημερινής κεφαλαιακής κρίσης με όλα τα στοιχεία της. Στο πρώτο μέρος του, ο αναγνώστης εξοικειώνεται με τις διαστάσεις της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού. Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η εκδήλωση της κρίσης σε Ελλάδα και ευρωζώνη. Και στο τρίτο -και τελευταίο- μέρος, ο συγγραφέας προσπαθεί να σκιαγραφήσει τα πολιτικά προτάγματα που αποτελούν λογική απόρροια της κρίσης. Επαναλαμβάνω ότι το "Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε" απευθύνεται στον απλό αναγνώστη. Επομένως, εδώ δεν πρόκειται να βρείτε βαθυστόχαστες μαρξιστικές αναλύσεις. Εδώ θα αφεθείτε στην απόλαυση της ανάγνωσης και, τελειώνοντας, θα αισθανθείτε πράγματι σοφώτεροι.

Ελπίζω ότι, με όλα όσα αράδιασα παραπάνω, σας έπεισα ότι αξίζει να θυσιάσετε κάπου 15 ευρώ για να αποκτήσετε αυτό το βιβλίο και να "τεστάρετε" την σιγουριά σας ότι έχετε μάθει τα πάντα για την κρίση από τους "αναλυτές" των καναλιών και των "έγκυρων" κυριακάτικων φυλλάδων. Οι δυο εκπλήξεις, στις οποίες αναφέρθηκα πρωτύτερα, δεν είναι τίποτε μπροστά στις αλλεπάλληλες εκπλήξεις που σας περιμένουν σελίδα με σελίδα και θα σας κάνουν να απορείτε πως "αλλοιώς μας τα έχουν πει"...

Πώς η κρίση γέννησε το χρέος (με απλά λόγια)

Από τούτην εδώ τη γωνιά, έχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένα ότι η σοβούσα κρίση δεν είναι κρίση χρέους (όπως προσπαθούν να μας πείσουν πολιτικοί και δημοσιογράφοι) αλλά κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων, η οποία φούντωσε τα χρέη. Ακόμη, έχουμε τονίσει ότι όλα τα πλάνα για "αναδιάρθρωση" (ή "κούρεμα" 'η "επιμήκυνση" ή όπως αλλοιώς βαφτίζεται κάθε φορά) του χρέους δεν πρόκειται σε τίποτε να ανακουφίσουν εκείνους που πραγματικά υποφέρουν, δηλαδή τα λαϊκά στρώματα. Και, τέλος, έχουμε προβλέψει ότι δεν πρόκειται να βγούμε από το μαντρί του ευρώ, μιας και το αρνί αρμέγεται ευκολώτερα όταν είναι στανισμένο.

Πρώτα-πρώτα, πρέπει να καταλάβουμε ότι οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης κι αν επιλεγεί, θα συνιστά ευθεία παραδοχή χρεωκοπίας: δεν μηχανεύεσαι τρόπους να ξεμπλοκάρεις αν δεν βρίσκεσαι σε αδιέξοδο. Με αυτό ξεκαθαρισμένο, καταλαβαίνουμε γιατί κάθε αναδιάρθρωση (ακόμη και η διαβόητη "ελεγχόμενη χρεωκοπία") αποτελεί απόρροια της κρίσης κεφαλαίων που προαναφέραμε. Αυτό θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε παρακάτω, με απλά λόγια.

Κατ' αρχάς, δανειζόμενοι δεν είναι ούτε μόνο τα κράτη ούτε μόνο τα νοικοκυριά. Είναι και τα μεγάλα μονοπώλια, τα οποία δανείζονται για να επενδύσουν (ως γνωστόν, μεγάλες δουλειές δεν κάνεις ποτέ με δικά σου λεφτά!), με την προσδοκία υψηλής κερδοφορίας, η οποία θα υπερκαλύψει το κόστος των δανεικών. Είναι λογικό, λοιπόν, όταν η αγορά "μπουκώσει" από την υπερπροσφορά, τα μονοπώλια αδυνατούν να προωθήσουν το σύνολο της παραγωγής τους στην κατανάλωση κι έτσι αδυνατούν να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν πάρει. Εδώ, ας πούμε και κάτι που δεν μας λένε οι "βαθυστόχατοι" αναλυτές του συστήματος (Κώνστας, Καψής και λοιποί συγγενείς): η Ισπανία, λόγου χάρη, αντιμετωπίζει πρόβλημα, όχι από το κρατικό χρέος της αλλά από τα "κόκκινα" χρέη των μεγάλων ομίλων, τα οποία απειλούν να σωριάσουν το τραπεζικό σύστημα της χώρας! Δηλαδή, ακριβώς ό,τι έγινε και στην Ιρλανδία.

Αλλά μήπως κάτι παρόμοιο δεν συμβαίνει και στην Ελλάδα; Όσο κι αν πασχίζουν κάποιοι να μας πείσουν ότι για τα χάλια της χώρας φταίει ο δημόσιος τομέας, το γεγονός είναι ένα: με το ένα χέρι το κράτος υπέγραψε μνημόνιο για δανεικά 110 δισ. ευρώ και με το άλλο χέρι επιδότησε με 108 δισ. ευρώ τις τράπεζες! Ποιος είχε "μπήξει" τις τράπεζες τόσο βαθειά ώστε να κινδυνεύει η υπόστασή τους; Η θεια μου η Γαρούφω που δεν μπορούσε να αποπληρώσει στεγαστικό 50 χιλιάρικα ή ο καστανάς της πλατείας που "κάρφωσε" δυο χιλιάρικα την πιστωτική του κάρτα; Μη τρελλαθούμε κιόλας!

Η αδυναμία, λοιπόν, των μεγάλων επιχειρήσεων να αποπληρώσουν τα δάνειά τους σημαίνει ότι οι δανείστριες τράπεζες θα χάσουν τα λεφτά τους. Από την στιγμή δε που οι περισσότερες τράπεζες ανήκουν σε κάποιον επιχειρηματικό όμιλο με πολυσχιδείς δραστηριότητες (δείτε, για παράδειγμα, την Marfin), οποιαδήποτε τέτοιου είδους απώλεια θα καταγράψει αρνητικά αποτελέσματα για τον όμιλο στο σύνολό του.

Κι αφού έτσι έχουν τα πράγματα, βρίσκει πρόσφορο έδαφος η λαϊκή παροιμία "από κακό χρεοφειλέτη κι ένα δεμάτι άχυρα καλό είναι". Δηλαδή, μπροστά στον κίνδυνο να χάσουν αβγά και πασχάλια, οι τράπεζες έρχονται σε συνεννόηση με τον κακοπληρωτή: "μου χρωστάς 10, δώσε 7 και κλείσαμε" ή "τις 10 δόσεις των 100 ευρώ σου τις κάνω 20 των 50 για να σε διευκολύνω και σου χαρίζω και τις δυο τελευταίες". Αυτό ακριβώς είναι η αναδιάρθρωση του χρέους. Ενός χρέους, όμως, που κάποτε δεν ήταν προβληματικό αλλά έγινε ανυπέρβλητο λόγω της κρίσης που δημιουργήθηκε από την αδυναμία του οφειλέτη να διαθέσει την παραγωγή του στην κατανάλωση. Δηλαδή, από την υπερσυσσώρευση, από το "μπούκωμα"που λέγαμε παραπάνω.

Πάμε τώρα στην καίρια λεπτομέρεια. Θα πει κανείς ότι, εκτός από τις επιχερήσεις, οι τράπεζες κινδυνεύουν και από τα δάνεια που έχουν χορηγήσει (με την μορφή ομολόγων) σε διάφορες χώρες. Σύμφωνοι. Το ερώτημα είναι απλό: πού διοχετεύτηκε το προϊόν αυτών των δανείων;  Σε μισθούς και συντάξεις (όπως ηλιθιωδώς ισχυρίζονται κάποιοι); Ή σε κοινωνικές παροχές ασφάλισης, παιδείας και υγείας; Σε καμμιά περίπτωση! Όπως καταδεικνύει και ο λόγος 110/108 που προαναφέραμε, το σύνολο των δανείων, που έχει πάρει η χώρα, έχει καταληστευθεί από το μεγάλο κεφάλαιο. Θεωρητικώς, βέβαια, υποτίθεται ότι αυτά τα χρήματα δόθηκαν για να επενδυθούν προς όφελος του λαού. Μόνο που οι "επενδυτές" φρόντισαν να απομυζήσουν και την τελευταία δεκάρα (κερδών και επιδοτήσεων), πριν πετάξουν στον λαό τα αποφάγια τους, μαζί με τον λογαριασμό.

Και για να "λαϊκίσω" (σημ.: ποτέ δεν κατάλαβα γιατί το ρήμα "λαϊκίζω" έχει πάρει κακή έννοια) λίγο, πριν ολοκληρώσω, όποιος δεν κατάλαβε το περιεχόμενο της παραπάνω παραγράφου, ας αναλογιστεί αυτό που λέει ο κάθε απλός πολίτης κάθε φορά που αντιλαμβάνεται κάποια κακοτεχνία (δρόμοι, δημόσια κτίρια κλπ): "τα φάγανε οι εργολάβοι"... Λαϊκή σοφία που άπτεται απολύτως της πραγματικότητος!

Υπολογιστές και στα νηπιαγωγεία;

Επιστρέφουμε σήμερα σε θέματα παιδείας. Με αφορμή την επιδιωκόμενη από το υπουργείο παιδείας ολοσχερή κατάργηση του βιβλίου σε φυσική μορφή και την αντικατάστασή του με υπολογιστή, ας ρίξουμε μια ψύχραιμη ματιά στο σκηνικό που στήνεται για το περίφημο "νέο σχολείο" της Αννούλας. Ένα σκηνικό, το οποίο παρουσιάζεται από το ίδιο το υπουργείο ως εξής: 

"Το Ψηφιακό Σχολείο είναι βασικό συστατικό του οράματος του Νέου Σχολείου. H χρήση των Νέων Τεχνολογιών γίνεται ο καταλύτης για την αλλαγή: α) Του περιεχομένου των Προγραμμάτων Σπουδών και της σχολικής γνώσης, β) της διδασκαλίας και της μάθησης, γ) της σχέσης εκπαιδευτικών και μαθητών, δ) της σχέσης γονιών και σχολείου... Η δημιουργία του ψηφιακού σχολείου αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για να ανακτήσει το ελληνικό σχολείο την ανταγωνιστικότητά του στον ευρωπαϊκό χώρο. Η βασική πρόκληση που καλείται αυτό να αντιμετωπίσει σήμερα είναι η ουσιαστική ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία όλων των μαθημάτων αλλά και στη σχολική ζωή ευρύτερα."

Όσο "προχώ" κι αν αντηχούν όλα αυτά στ' αφτιά μας, όλες ανεξαιρέτως οι σοβαρές επιστημονικές αναλύσεις καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: η χρήση υπολογιστών στις μικρές ηλικίες αντενδείκνυται. Βέβαια, υπάρχουν αντιπαραθέσεις για το ποια ηλικία θεωρείται "μικρή", αλλά αυτή είναι λεπτομέρεια. Ας δούμε μερικά τέτοια στοιχεία:

1) Σύμφωνα με ανακοίνωση της UNESCO, πρέπει να απαγορεύεται στα παιδιά να χρησιμοποιούν υπολογιστή στην εκπαίδευση μέχρι την ηλικία των 9 ετών, εξ αιτίας των δυσμενών επιπτώσεων της χρήσης υπολογιστή στον εγκέφαλο. Η ανακοίνωση αναφέρει δηλώσεις ψυχολόγων, οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι η πρόωρη εισαγωγή και υπέρμετρη χρήση της τεχνολογίας έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών, αφού οι γνωστικές ικανότητές τους διαμορφώνονται σε αυτό το στάδιο. Σύμφωνα με την UNESCO, προϋπόθεση για την χρήση υπολογιστών στην εκπαίδευση είναι να μπαίνει όριο στην χρήση, να εφαρμόζεται εκπαιδευτικό λογισμικό με πραγματικά μορφωτική αξία και προσαρμοσμένο στην ψυχολογική ηλικία των μαθητών, να γίνεται χρήση του διαδικτύου μόνον αφού οι εκπαιδευτικοί διασφαλίσουν πρόσβαση σε ασφαλείς ιστοσελίδες και, τέλος, οι εκπαιδευτικοί να είναι σίγουροι ότι το παιδί καταλαβαίνει το ρόλο του υπολογιστή ως εργαλείου.

2) Στην άποψη ότι η χρήση υπολογιστών όχι μόνο δεν προσφέρει αλλά βλάπτει κιόλας σε μικρή ηλικία καταλήγει και η Αμερικανική Παιδοψυχιατρική Εταιρεία. "Είναι σημαντικό να ακολουθείται η σωστή ηλικία στη χρήση υπολογιστών, ώστε να προληφθούν κίνδυνοι στην υγεία των παιδιών. Σε μία χρονική περίοδο σωματικής και πνευματικής ανάπτυξης, η υπερβολική έκθεση στους υπολογιστές μπορεί εύκολα να προκαλέσει βλάβες, όπως αδύναμη όραση, σπονδυλίτιδα, στρες κλπ", επισημαίνει στο επίσημο περιοδικό της. Προτείνοντας ένα χρονοδιάγραμμα χρήσης υπολογιστών, ο φορέας των παιδοψυχολόγων σημειώνει (α) στην ηλικία των 7, η χρήση θα έπρεπε να περιορίζεται στη γνωριμία με το πληκτρολόγιο και ο χρόνος χρήσης δεν πρέπει να ξεπερνά τη μισή ώρα, (β).η ηλικία των 9 χαρακτηρίζεται ως η σωστή ηλικία για τη χρήση υπολογιστή μόνο όμως για να κατανοήσει το παιδί πώς λειτουργεί, (γ) στην ηλικία των 11, οι γιατροί λένε ότι θα πρέπει ο χρόνος μπροστά στον υπολογιστή να περιορίζεται σε μία ώρα. Επισημαίνεται μάλιστα ότι σε αυτή την ηλικία η σωματική δραστηριότητα παίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική ανάπτυξη και ο εθισμός σε βιντεοπαιχνίδια, που είναι αναπτυγμένος σε αυτή την ηλικία, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη σωματική δραστηριότητα άρα και αργή ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά στην εφηβική ηλικία και μετά, επισημαίνεται πως παρότι οι σημερινές συνθήκες δεν μπορούν να κρατήσουν μακριά από τον υπολογιστή τα παιδιά, οι περιορισμοί και οι λόγοι που τους υπαγορεύουν είναι παρόμοιοι με ό,τι ισχύει για την ηλικία των 11.

3) Έρευνα του Πανεπιστημίου Ντιουκ στην Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ κατέληξε ότι οι επιδόσεις των μαθητών μέσης εκπαίδευσης στα τεστ έπεσαν αφού απέκτησαν υπολογιστή στο σπίτι. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, τα παιδιά ξόδευαν περισσότερο χρόνο παίζοντας παιχνίδια και λιγότερο για εξάσκηση σε προβλήματα μαθηματικών. Παρατηρούν δε ότι μπορεί η πτώση στις επιδόσεις να μην ήταν τεράστια, ωστόσο η επίδραση του υπολογιστή σίγουρα δεν ήταν θετική. Σημειωτεόν ότι η έρευνα σταμάτησε το 2005, δηλαδή δεν έχει λάβει υπ' όψη την τρέχουσα τεράστια επίδραση των ιστοτόπων δικτύωσης (Facebook, Twitter κλπ).

4) Ανεξάρτητοι ερευνητές, συγκρίνοντας τις επιδόσεις πριν και μετά την απόκτηση υπολογιστή σε παιδιά ηλικίας 10-14 ετών, παρατήρησαν πτώση. Διαπιστώνουν ότι οι πολλές ώρες περιήγησης στο διαδίκτυο επηρεάζουν αρνητικά τις σχολικές επιδόσεις και προκαλούν προβλήματα μάθησης και αντίληψης. Σύμφωνα με τους ίδιους, "μπορεί ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής να αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την εργασία ενός ενηλίκου, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο και για ένα παιδί 10-14 ετών. Το παιδί προτιμάει να παίζει παιχνίδια ή να σερφάρει στις διάφορες σελίδες του διαδικτύου". Συμβουλεύουν δε τους γονείς να περιμένουν μερικά χρόνια πριν αγοράσουν στα παιδιά τους υπολογιστή.

5) Έρευνα της Ανν Μάνγκεν, καθηγήτριας του νορβηγικού πανεπιστημίου Στάβανγκερ, σε συνεργασία με τον νευροφυσιολόγο Ζαν-Λυκ Βελεΰ του πανεπιστημίου της Μασσαλίας, έδειξε ότι η γραφή με το χέρι ενδυναμώνει την διαδικασία της μάθησης, σε αντίθεση με την χρήση του πληκτρολογίου που την διαταράσσει. Όπως εξηγεί η ερευνήτρια, στην διαδικασία της ανάγνωσης και της γραφής εμπλέκονται μια σειρά αισθήσεις. Όταν γράφουμε με το χέρι, ο εγκέφαλός μας ανατροφοδοτείται από τις κινήσεις αλλά και από την επαφή με το στυλό και το χαρτί. Αυτή η ανατροφοδότηση είναι σημαντικά διαφορετική από εκείνη που γίνεται όταν χρησιμοποιούμε το πληκτρολόγιο. Τα παραπάνω στηρίχτηκαν και σε πείραμα που περιλάμβανε δύο ομάδες ενηλίκων στους οποίους ανατέθηκε το να μάθουν να γράφουν σε ένα άγνωστο αλφάβητο που αποτελείται από 20 γράμματα. Η μία ομάδα διδάχτηκε να γράφει με το χέρι ενώ η άλλη χρησιμοποιώντας πληκτρολόγιο. Στις τρεις και στις έξι βδομάδες του πειράματος, εξετάστηκε το κατά πόσο οι συμμετέχοντες μπορούσαν να θυμηθούν αυτά τα γράμματα καθώς και η ταχύτητα με την οποία διέκριναν τα σωστά και αντεστραμμένα γράμματα. Εκείνοι που έμαθαν τα γράμματα χειρόγραφα είχαν καλύτερες επιδόσεις σε όλα τα τεστ.

Προσωπικώς, δεν βιάζομαι να προσυπογράψω ή να απορρίψω τις παραπάνω απόψεις. Θα ήθελα, όμως, να μάθω ποιες επιστημονικές εισηγήσεις είναι αυτές που έπεισαν την Αννούλα και την παρέα της να εκδιώξουν τα βιβλία από τις σχολικές αίθουσες και να τα αντικαταστήσουν με υπολογιστές ακόμη και στα νηπιαγωγεία, αν και φοβάμαι ότι τέτοιες επιστημονικές εισηγήσεις δεν υπάρχουν. Άλλωστε, η μόνη επιστήμη που γίνεται αποδεκτή από τον καπιταλισμό είναι εκείνη που εξυπηρετεί τον σκοπό του: την αύξηση του κέρδους.

Ποιοι είσαστε ρε;

Αναρωτιέμαι, πώς διάβολο γίνεται πάντοτε και μια δράκα κουκουλοφόροι αρκουδιαρέοι καταφέρνουν κι επισκιάζουν δεκάδες χιλιάδων λαού που διαδηλώνει. Μάλιστα δε, όσο μαχητικώτερη και ογκωδέστερη είναι η διαδήλωση τόσο η "φωνή" αυτών των αρκουδιαρέων γίνεται ισχυρότερη. Και στον ρόλο της "ντουντούκας", που ενισχύει τις αρκουδοφωνάρες, βρίσκονται σταθερά κι απαρασάλευτα τα επίσημα "όργανα καταστολής". Φυσικά, με τις ευλογίες και υπό την καθοδήγηση της εκάστοτε κυβέρνησης. Και μαζί μ' αυτή την απορία, αναρωτιέμαι και για άλλα πολλά...

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που επιχειρείτε να καταπνίξετε την φωνή του λαού με τέτοιο τρόπο; Εκείνο το "φωνή λαού, οργή θεού" που διαλαλούσατε επί χούντας, πού έχει πάει τώρα;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που αποφασίζετε να ξεπουλήσετε όπως-όπως όσα τούτος ο δόλιος λαός έχτισε με αίμα και ιδρώτα;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που κλείνετε σχολεία και νοσοκομεία, παραδίδοντας τα λαϊκά στρώματα βορά στα νύχια των γερακιών του κεφαλαίου και αποφασίζετε πως όποιος δεν έχει γεμάτο πορτοφόλι δεν δικαιούται ούτε τα παιδιά του να σπουδάσει ούτε την πόρτα νοσοκομείου να περάσει;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που θέλετε ντε και καλά να μας υποχρεώσετε να υπομείνουμε το μέλλον που δεν θέλουμε, να ανεχτούμε όσα μας γυρίζουν τ' άντερα και να ζούμε με κάτι που μας το παρουσιάζετε ως όνειρο ενώ είναι ο χείριστος εφιάλτης;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που πρώτα βιάζετε έναν ολόκληρο λαό και μετά μηχανευόσαστε δημοψηφισματικές μαλακίες για να μπορείτε να ισχυριστείτε ότι δεν πρόκειται για βιασμό αλλά για συναινετικό σεξ;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που τολμάτε να περιφέρεστε "ανά τας ρύμας και τας αγυιάς" του κόσμου, δηλώνοντας ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα διεφθαρμένων, αποκρύπτοντας την αλήθεια ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα εργατών, η οποία κυβερνιέται από μια διεφθαρμένη ολιγαρχία;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που πρώτα χαρίζετε στα μουσούδια της κάστας σας όσα εμείς, με την δουλαιά μας, αποκτήσαμε ως κράτος κι όσα σεις, ερήμην μας, δανειστήκατε κι ύστερα μας ζητάτε να πληρώσουμε εμείς τους τζερεμέδες, με την παράλογη λογική ότι "μαζί τα φάγαμε";

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που τολμάτε να σηκώσετε χέρι πάνω μας, επειδή διαφωνούμε με την εθνικά μειοδοτική πολιτική σας, αλλά κρατάτε στο απυρόβλητο όσους πρώτα μας έστιψαν και τώρα ρεύονται στα μούτρα μας;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που αποφασίζετε μέσα σε μια νύχτα το γκρέμισμα όσων όλοι εμείς χτίσαμε με ιδρώτα, κόπο, πόνο, φυλακίσεις, εξορίες και αίμα; Ρε, μάθατε ποτέ για τις θυσίες που χρειάστηκαν προκειμένου να υπάρχουν σήμερα οχτάωρα, άδειες, περίθαλψη, κοινωνική ασφάλιση, συλλογικές συμβάσεις εργασίας κι όλα όσα σεις γκρεμίζετε ερήμην μας;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που τολμάτε να περιφέρετε το σαρκίο σας στις γιάφκες της "διεθνούς των κερδοσκόπων" (βέβαια, δεν τις λέτε γιάφκες αλλά συνόδους) και να δηλώνετε ότι, μπροστά στον στόχο σας να σώσετε την χώρα, δεν διστάζετε να γράψετε την γνώμη των πολιτών στα παπάρια σας; Για λογαριασμό ποιου άραγε νοιάζεστε να σώσετε την χώρα, αν δεν νοιάζεστε για τους πολίτες αυτής της χώρας;

Ποιοι είσαστε σεις ρε, που -στο όνομα μιας υφαρπαγμένης με ψέμα και δόλο ψήφου- τολμάτε να ισχυρίζεστε ότι ο λαός είναι μαζί σας; Πότε μιλήσατε με τον λαό, μωρέ;

Ποιοι νομίζετε πως είσαστε, ρε;