Μνημόνια και πλεονάσματα

Στις αρχές του μήνα, η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων (Directorate-General for Economic and Financial Affairs - DGEcFin) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Commission), έδωσε στην δημοσιότητα μια έκθεση (*), στην οποία ανακεφαλαιώνει και συνοψίζει την μέχρι τώρα πορεία του προγράμματος στήριξης που υπογράψαμε τον Αύγουστο του 2015, του κοινώς γνωστού ως "Μνημόνιο 3".

Αν και η έκθεση παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον, δεν είμαι σίγουρος για το πόσοι από σας θα μπουν στον κόπο να ξεφυλλίσσουν -έστω- ένα αγγλόγλωσσο κείμενο 192 σελίδων, γεμάτο πίνακες και διαγράμματα. Εκείνο που πρέπει να ξέρετε, όμως, είναι ότι αυτό το κείμενο αποτελεί την βάση πάνω στην οποία οικοδομείται αυτές τις μέρες το νέο (τρίτο στην σειρά) Συμπληρωματικό Μνημόνιο Κατανόησης, δηλαδή η νέα "επικαιροποίηση" (τι λέξη, θεέ μου!) του Μνημονίου 3, που πρόκειται να υπογραφεί τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Παρένθεση. Στοιχεία από το περιεχόμενο αυτού του Συμπληρωματικού Μνημονίου αποκαλύπτει ο σημερινός Ριζοσπάστης. Στο τεχνικό παράρτημα υπάρχουν δεκάδες μέτρα με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, τα οποία πρέπει να ψηφιστούν τώρα, άσχετα αν η εφαρμογή τους αρχίσει αργότερα και άσχετα αν διαρκέσουν έως το 2020, έως το 2022 ή έως τον αιώνα τον άπαντα. Φυσικά, απ' αυτό το Συμπληρωματικό Μνημόνιο δεν θα μπορούσε να λείπουν ούτε η λίστα με τις -πάντα απαραίτητες- ιδιωτικοποιήσεις (οι οποίες, μάλιστα, πρέπει να επιταχυνθούν) ούτε οι αναφορές σε ζητήματα που έχουν σχέση με περαιτέρω διευκολύνσεις προς το κεφάλαιο. Πάντως, είναι απορίας άξιο πώς κατάφερε ο Ριζοσπάστης και βρήκε αυτό το κείμενο πριν καν υπογραφεί, ενώ κάποιοι ακριβοπληρωμένοι και πολυδιαφημισμένοι "έγκυροι" και "έγκαιροι" αστέρες της δημοσιογραφίας δεν έχουν πάρει ακόμη μυρωδιά. Τέτοια κοννέ έχει πια ο Περισσός στα άβατα σοκκάκια της διπλωματίας; Κλείνει η παρένθεση.

Ας επανέλθουμε, όμως, στην έκθεση της DGEcFin. Δεν ξέρω πόσο παράξενο ακούγεται αυτό αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτή η έκθεση εκθειάζει τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση για τα επιτεύγματά τους. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η διαπίστωση των συντακτών της είναι ότι το 2015 η Ελλάδα βρισκόταν ένα βήμα από την καταστροφή αλλά από τότε μέχρι σήμερα η κατάστασή της έχει βελτιωθεί σημαντικά και μεταρρυθμίσεις, που ως τότε θεωρούνταν αδιανόητες, χαρακτηρίζονται πλέον ως αυτονόητες, χάρη στην τεράστια κατανόηση που έδειξαν οι ελληνικές αρχές. Τα παρακάτω δυο αποσπάσματα είναι χαρακτηριστικά:

- "Με την υποστήριξη του προγράμματος ESM, η ελληνική οικονομία απέδειξε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Το πραγματικό ΑΕΠ άρχισε να ανακάμπτει σε τριμηνιαία βάση στα μέσα του 201. Ωστόσο, η ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο των αναθεωρήσεων του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας του ΕSM. Οι συνθήκες της αγοράς εργασίας βελτιώνονται. H απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,5% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017, ενώ η ανεργία μειώθηκε σε 21% τον Ιούλιο του 2017. Aν και το επίπεδο ανεργίας είναι ακόμη πολύ υψηλό (ιδίως η ανεργία των νέων), βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της πενταετίας" (σελ. 2).
- "Στα πλαίσια του προγράμματος, η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα νομοθετήσει μέτρα τα οποία προβλέπεται να αποδώσουν 4,5% του ΑΕΠ μέσα στο 2018. Πρέπει να σημειωθεί ότι μερικά απ' αυτά (όπως η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού) θα έχουν σωρευτικές επιπτώσεις και πέραν του χρονικού ορίζοντα του προγράμματος, καθώς οι αλλαγές απαιτούν χρόνο για να έχουν αποτέλεσμα. Χάρη σ' αυτά τα μέτρα και τις ευνοϊκές δημοσιονομικές εξελίξεις, η Ελλάδα υπερέβη τον δημοσιονομικό της στόχο κατά περισσότερο από 3% του ΑΕΠ το 2016" (σελ 3).

Όντως, ηχεί παράξενα στα άμαθα αφτιά ο απροκάλυπτος έπαινος ενός καθαρόαιμου καπιταλιστικού οργάνου προς μια αριστερή κυβέρνηση. Μόνο στα άμαθα αφτιά όμως. Σε όλα τα υπόλοιπα δεν ηχεί τίποτε το παράξενο, αφού αυτή η αριστερή κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτε το αριστερό στους 34 μήνες που βρίσκεται στην εξουσία. Αντίθετα, έκανε όλα όσα θα έκανε οποιαδήποτε άλλη αστική κυβέρνηση: φορολόγησε υπέρμετρα τα μεσαία και λαϊκά στρώματα, συρρίκνωσε το κοινωνικό κράτος, κατεδάφισε εργατικά δικαιώματα, πρόσφερε ανοιχτή στήριξη στο χειμαζόμενο κεφάλαιο και τις τράπεζες, ξεπούλησε μπιρ-παρά δημόσια περιουσία, προσκύνησε ισχυρά αφεντικά, έδωσε γη και ύδωρ στο ΝΑΤΟ και, γενικά, συνέχισε με μεγαλύτερη ορμή και αποφασιστικότητα το έργο των προκατόχων της.

Δυο εύγλωττοι πίνακες από την έκθεση της DGEcFin      [προσαρμογή στα ελληνικά: Cogito ergo sum]

Θα έλεγε κανείς ότι ο πρωτεύων στόχος της αριστερής κυβέρνησής μας είναι τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Πλεονάσματα κατά πολύ μεγαλύτερα εκείνων με τα οποία θα ήσαν ικανοποιημένοι οι δανειστές μας, τα οποία επιτυγχάνονται μέσω της συνεχούς φτωχοποίησης ενός λαού, ο οποίος βλέπει να δημεύονται και οι τελευταίες δεκάρες του προς δόξαν... Προς δόξαν τίνος αλήθεια; Γιατί πρέπει ντε και καλά να βγάλουμε τόσο μεγάλα πλεονάσματα; Η απάντηση είναι απλή: για να μπορέσουν να διατηρήσουν ο ΣυΡιζΑ την εξουσία και ο Τσίπρας την πρωθυπουργία! Και για να μη θεωρηθεί ότι ακούγομαι ως οπαδός τού Μητσοτάκη, ας εξηγήσω την τελευταία αποστροφή μου:

Το πιο ισχυρό όπλο του ΣυΡιζΑ στις επόμενες εκλογές θα είναι η προγραμματισμένη για του χρόνου τον Αύγουστο πολυπόθητη έξοδος από τα μνημόνια. Για να αποχωρήσεις, όμως, από ένα πρόγραμμα στήριξης, πρέπει να μπορείς μόνος σου πλέον να βρεις δανεικά από τις αγορές. Τώρα, ως γνωστόν, δυο πράγματα κάνουν τις αγορές να τρίβουν τα χέρια τους: τα πλεονάσματα και οι φιλικές προς το κεφάλαιο μεταρρυθμίσεις. Κι αφού, όπως λέει και το DGEcFin στην έκθεσή του, οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο για να δείξουν αποτέλεσμα, μένουν μόνο τα πλεονάσματα για να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο.

Βέβαια, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι, όσο ευνοϊκά κι αν εξελιχθούν τα πράγματα ως τον Αύγουστο του 2018, δύσκολα θα βρούμε στις αγορές δανεικά με επιτόκιο κάτω από 4% ενώ τώρα, που είμαστε ακόμη στα μνημόνια, παίρνουμε δανεικά από τον ESM με 1% μόλις. Άρα, με καθαρά τεχνικούς όρους μιλώντας, συμφέρει περισσότερο να παραμείνουμε στα μνημόνια παρά να φύγουμε. Έτσι κι αλλιώς, όπως έχουμε σημειώσει στο παρελθόν, θα παραμείνουμε υπό επιτήρηση ώσπου να επιστρέψουμε το 75% των δανείων που πήραμε από τα προγράμματα στήριξης, κάτι που δεν αναμένεται να συμβεί πριν την χαραυγή τού επόμενου αιώνα...


--------------------------------------------------
(*) The ESM Stability Support Programme - Greece, First & Second Reviews July 2017 Background Report - Institutional Paper 064 - November 2017