Ένα, δύο, τρία... πολλά Βατοπέδια!

Τόσες μέρες ήμουν μπλεγμένος με την Ισλανδία και δεν μπορούσα να πω πόσο απόλαυσα το φινάλε τής ιστορίας με την Βιστωνίδα και το Βατοπέδι. Ποιος Σπήλμπεργκ και ποιος Κιούμπρικ μου λέτε τώρα; Ποιος θα έκανε καλύτερα αυτό που κατάφερε να φέρει εις πέρας η δικαιοσύνη; Διότι περί κατορθώματος πρόκειται να ερευνάς επί δέκα χρόνια ένα έγκλημα και στο τέλος να μη καταδικάζεις ούτε έναν από τους δεκάδες εμπλεκόμενους! Κάποιοι δεν δικάστηκαν ποτέ λόγω παραγραφής, κάποιοι απαλλάχθηκαν με βούλευμα και οι υπόλοιποι αθωώθηκαν επειδή ενήργησαν χωρίς δόλο.

Παρένθεση. Το τι μπορεί να περάσει απ' αυτό το παραθυράκι τού "δόλου" είναι εντυπωσιακό. Πριν 30-35 χρόνια, η Τροχαία έστειλε στο δικαστήριο έναν πολύ καλό μου φίλο επειδή τον έπιασε να κινείται στην εθνική οδό Κορίνθου-Αθηνών με 190 χιλιόμετρα την ώρα. Το δικαστήριο τον αθώωσε, κάνοντας δεκτό ότι, ναι μεν παραβίασε το όριο ταχύτητας, πλην όμως "άνευ δόλου". Λεπτομέρεια: ο πεθερός του ήταν πρόεδρος των εν Πάτραις Πρωτοδικών. Κλείνει η παρένθεση.

Σύμφωνα με την δικαιοσύνη, η λίμνη Βιστωνίδα και οι παραλίμνιες εκτάσεις ανήκαν και ανήκουν στο κράτος αλλά ο Εφραίμ με τον Αρσένιο παρερμήνευσαν τα χρυσόβουλα της μονής και όντως πίστευαν ότι ανήκαν στην μονή. Όμως, το θέμα είναι ότι το κράτος έδωσε στην μονή έναν σκασμό ακίνητα ως αντάλλαγμα για να αποκτήσει κάτι που ήταν δικό του. Δολίως ή μη, τα ακίνητα δόθηκαν και δόθηκαν κακώς. Ποιός φταίει για το λάθος και ποιός πρέπει να το πληρώσει; Η αδέκαστη με την ζυγαριά είναι σαφής: κανένας!

Βιστωνίδα, λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος. Η μονή Αγίου Νικολάου με το παρεκκλήσι της Παντάνασσας,
σαφείς αποδείξεις ότι ο χώρος είναι ιερός και ανήκει στην εκκλησία.

Τελικά, αν κάποιοι έμειναν παραπονεμένοι από την εξέλιξη της υπόθεσης, αυτοί είναι ο Εφραίμ και ο Αρσένιος, που έχασαν και την λίμνη και τα ανταλλάγματα. Το αδηφάγο κράτος τούς τα πήρε όλα! Διότι, ως γνωστόν, το κράτος εχθρεύεται την εκκλησία και δεν σέβεται την νομική προστασία που απολαμβάνει η περιουσία της. Ιδού τα ατράνταχτα επιχειρήματα με τα οποία τεκμηριώνει αυτή την νομική προστασία η ίδια η Ιερά Σύνοδος σε εγκύκλιό της που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της "Προς το λαό" (τεύχος 23, Απρίλιος 1999):

       Η κινητή και η ακίνητη περιουσία της Εκκλησίας ανέκαθεν απελάμβανε ένα καθεστώς πού είχε το στοιχείο του αναπαλλοτρίωτου. Οι Αποστολικές Διαταγές (Β' 24), οι Αποστολικοί κανόνες (ΛΗ', ΟΗ'), πολλοί κανόνες ιερών Συνόδων (ΙΕ' Άγκυρας, ΚΔ', ΚΕ' Αντιοχείας, ΚΣΤ', ΛΓ' Καρθαγένης, ΚΔ' Χαλκηδόνος, ΜΘ' Τρούλλου, Γ' Πρωτοδευτέρας κ.ά.) θεμελιώνουν το αναπαλλοτρίωτο της εκκλησιαστικής περιουσίας "εις το διηνεκές", διότι την χαρακτηρίζουν πράγμα ιερό πού ανήκει στον Θεό. Καθόλη τη διάρκεια της ένδοξης Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ήδη από τους χρόνους του Ιουστινιανού (6ος αιώνας), απαγορευόταν η εκποίηση ακινήτων της Εκκλησίας, ιδίως των ευαγών ιδρυμάτων και των μονών της, καθώς και κάθε πράξη πού θα είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η αξία της ιδιοκτησίας αυτής, εκτός αν γινόταν για προφανές όφελος της, η από αδήριτη ανάγκη. Τα ανήκοντα στην Εκκλησία κινητά και ακίνητα χαρακτηρίζονταν "πράγματα αφιερωθέντα τω Θεώ", άρα "αναπόσπαστα", "αναφαίρετα", "αμείωτα". Αρχή πού, εκτός σπανίων εξαιρέσεων, έγινε σεβαστή και στη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας.

Όμως, το αμαρτωλό ελληνικό κράτος δεν σέβεται ούτε αποστολικές διαταγές, ούτε ιερούς κανόνες, ούτε αρχές που σέβονταν ακόμη και οι τούρκοι. Παρ' όλα αυτά, η εκκλησία επιμένει να προσφέρει με ευχαρίστηση την περιουσία της για να το βοηθήσει. Αντιγράφω από την ίδια εγκύκλιο:

       Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κοινωνικής προσφοράς, όχι και το μοναδικό, αποτελεί η Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη (Αθήνα). Έχοντας στην κατοχή της σημαντική περιουσία πού την απέκτησε κατά τον 17ο και 18ο αιώνα με αγορές των ηγουμένων της (σώζονται στο αρχείο της τα σχετικά έγγραφα), αναδείχθηκε ο μεγαλύτερος κοινωνικός ευεργέτης των Αθηνών. Σε δωρηθέντα ακίνητά της έχουν ανεγερθεί: η Ριζάρειος Σχολή, η Ακαδημία Αθηνών, το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Σκοπευτήριο, το Πτωχοκομείο, η Μαράσλειος Ακαδημία, το Θεραπευτήριο "Ευαγγελισμός", το Αρεταίειο Νοσοκομείο, η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, οι Αστυνομικές Σχολές στην οδό Μεσογείων, το Νοσοκομείο Παίδων, το Νοσοκομείο Συγγρού, το Λαϊκό Νοσοκομείο, η "Σωτηρία", το Ασκληπιείο Βούλας, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Ορφανοτροφείο Βουλιαγμένης, το ΠΙΚΠΑ Βούλας, 142 Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια της Αττικής και πολλά άλλα. Το δε Δημόσιο έχει γίνει πολλές φορές αποδέκτης εκτάσεων μεγάλης αξίας, τις οποίες παρεχώρησε η Εκκλησία, προκειμένου να λειτουργήσουν κατασκηνώσεις, να ανεγερθούν σχολεία, ιδρύματα, γυμναστήρια, στρατόπεδα, ή να δημιουργηθούν κοινόχρηστοι χώροι για την αναψυχή του λαού.

Απορία εν παρενθέσει, για να μη σκάσω. Απέκτησε περιουσία η μονή Πετράκη με αγορές των ηγουμένων της κατά τον 17ο και τον 18ο αιώνα; Επί τουρκοκρατίας, δηλαδή; Μάλιστα. Παναπεί, οι τούρκοι από την μια μεριά έσφαζαν τους χριστιανούς και παίρναν τα παιδιά τους με το ζόρι για να τα κάνουν γενίτσαρους κι από την άλλη πούλαγαν την περιουσία τους στους ρασοφόρους... Τι δεν καταλαβαίνω; Η απορία μένει αναπάντητη αλλά πρέπει να κλείσει η παρένθεση.

Είδατε πόσες εκτάσεις χάρισε η μονή Πετράκη; Η μισή τέως διοίκηση πρωτευούσης είναι χτισμένη σε χαρισμένα χωράφια που είχαν αγοραστεί από τους ηγουμένους της. Παγκουέ (παρακαλώ πολύ!) και υπάρχουν έγγραφα γι' αυτές τις αγορές. Κι επειδή εκκλησία δεν είναι μόνο η μονή Πετράκη, έρχεται ο σημερινός αρχιεπίσκοπος (τότε επίσκοπος Θηβών και Λεβαδείας), με άρθρο του στο Βήμα ("Χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους;", 11/12/2005), να θυμίσει ότι η Αμερικανική και η Ρωσική Αρχαιολογική Σχολή, όλη η έκταση της Σχολής Χωροφυλακής, τα Ιατρικά Εργαστήρια Πανεπιστημίου, η Πυριτιδαποθήκη, όλη η έκταση από το άγαλμα του Βενιζέλου ως και την πρεσβεία των ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένου του Μεγάρου Μουσικής), η έκταση του στρατού στου Γουδή, το Σανατόριο Πάρνηθας, το νοσοκομείο Αγία Ελένη "και τόσα άλλα κτίστηκαν σε οικόπεδα της Εκκλησίας που δωρήθηκαν από αυτήν ή αρπάχτηκαν βιαίως ή ληστρικώ τω τρόπω".

Κι αφού ο κ. Ιερώνυμος σημειώνει ότι "δεν θα υπήρχαν σήμερα αλσύλλια, πλατείες και λίγο πράσινο στην πόλη της Αθήνας αν δεν χρησιμοποιούνταν τα μοναστηριακά και εκκλησιαστικά κτήματα", συμπληρώνει:

       Ο Λυκαβηττός, το Κεφαλάρι Κηφισιάς, το άλσος Συγγρού, το άλσος Παγκρατίου, η πλατεία προ του Ευαγγελισμού, η πλατεία Μαβίλη, οι πλατείες του Αγίου Θωμά, του Αγίου Δημητρίου Αμπελοκήπων, του Αγίου Ανδρέα Ιπποκρατείου, η πλατεία προ του Νοσοκομείου Παίδων και δεκάδες άλλες περιπτώσεις που εξυπηρέτησαν άλλες ανθρώπινες και εθνικές ανάγκες είναι εκκλησιαστική περιουσία.
       Θα γίνει άλλη φορά λόγος για τις συμπαγείς εκτάσεις είτε στην Αττική, όπως είναι ο Γέρακας, η Βραώνα, ο Βουρβάς, τα Λεγραινά, το Πάτημα, ο Σκαραμαγκάς, είτε σε άλλα μέρη της πατρίδας μας, όπου τεράστιες εκτάσεις μεγάλων μοναστηριών διανεμήθηκαν σε γηγενείς κατοίκους ή ταλαιπωρημένους πρόσφυγες και εξυπηρέτησαν γενικότερους κοινωφελείς εθνικούς σκοπούς.

Χάρτης όπου σημειώνονται οι διάφορες εκτάσεις (συνολικά 7.500 στρέμματα) σε Ποικίλο Όρος,
Πετρούπολη, Περιστέρι και Χαϊδάρι, την κυριότητα των οποίων διεκδικεί η μητρόπολη Φθιώτιδος.

Και να ήσαν μόνον αυτά; Μιλώντας στο Βήμα ("Ζάπλουτη αλλά και ρακένδυτη η Εκκλησία", 20/2/2005), ο γενικός διευθυντής οικονομικών και τεχνικών υπηρεσιών της Εκκλησίας της Ελλάδος και πρώην βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Κώστας Πυλαρινός εκφράζει το παράπονό του:

       Από τα 257 στρέμματα που έχουμε στη Βουλιαγμένη, τα 238 είναι δεσμευμένα από τον δήμο και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Ολόκληρη η Βουλιαγμένη ανήκε κάποτε στην Εκκλησία. Ο,τι έχει πολεοδομηθεί έγινε με παραχώρηση δικών μας εκκλησιαστικών περιουσιακών στοιχείων. Δρόμοι, πλατείες, παιδικές χαρές και δεν είναι μόνο αυτά. Το Πανεπιστήμιο, η Ακαδημία, η Βιβλιοθήκη, το Οφθαλμιατρείο, ο Ευαγγελισμός, το Νίμιτς είναι μερικά από τα δημόσια κτίρια που παραχωρήθηκαν από την Εκκλησία. Ολόκληρες περιοχές, όπως το Γουδί, το Πέραμα, η Καισαριανή, ήταν της Εκκλησίας, το μισό Κολωνάκι που καταπατήθηκε, ο Καρέας που είναι δάσος και δεν μπορούμε να βάλουμε ούτε ένα παγκάκι.

Για να μη λέμε πολλά, το μέγεθος της ληστείας τού κράτους εις βάρος της εκκλησίας αποτυπώνεται σε κείμενο του πρώην αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστόδουλου με τίτλο Μαρτυρία (2005):

      Εδώ θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η Εκκλησία είχε πάντοτε περιουσία και η μακρά προέλευσή της ανάγεται, κυρίως, σε δωρεές και κληρονομιές βυζαντινών αυτοκρατόρων, αξιωματούχων του Βυζαντίου, όπως επίσης σε δωρεές και κληρονομιές, μοναχών και λαϊκών ως και τις ημέρες μας (...) Για να μπορέσει ο αναγνώστης να προσεγγίσει το μέγεθος της συρρικνώσεως, αριθμοσχηματικά αναφέρουμε ότι από το ποσοστό του 100% της συνολικής περιουσίας το έτος 1830, το 2002 απέμεινε στην Εκκλησία της Ελλάδος μόνο το (4%) τέσσερα τοις εκατό!

Μόνο 4% είχε μείνει το 2005. Τώρα, χάθηκε και η Βιστωνίδα. Τα Βατοπέδια είναι πολλά και δεν αντέχουν στην πίεση ενός κράτους που δεν έχει τον θεό του. Πόσο ακόμη θα μείνει το καπάκι στην θέση του πριν εκραγεί το καζάνι που βράζει; Αν συνεχιστεί αυτό το χάλι, μην εκπλαγείτε αν Άνθιμος και Αμβρόσιος ζωστούν τα φυσεκλίκια και βγουν στα βουνά. Τους κομμουνιστές φοβόμασταν, από τους κληρικούς θα την πάθουμε. Να μου το θυμηθείτε.


ΥΓ: Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι οι αναγνώστες αυτού του ιστολογίου έχουν την ικανότητα να διακρίνουν την ειρωνεία από την σοβαρότητα.