Οι καθαροί και οι ρυπαροί της Ευρώπης

Είναι κοινό μυστικό ότι ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία των κατοίκων των αναπτυγμένων χωρών είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση. Κι αυτό επειδή οι ατμοσφαιρικοί ρύποι δεν περιορίζονται από σύνορα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (European Environment Agency - EAA), η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για 400.000 πρόωρους θανάτους ετησίως στην Ευρώπη, συμβάλλοντας καθοριστικά τόσο στην εμφάνιση και επιδείνωση σοβαρών ασθενειών (καρδιακές παθήσεις, πνευμονικές παθήσεις, καρκίνος κλπ) όσο και στην μόλυνση των υδάτων, του εδάφους, της χλωρίδας και της πανίδας.

Σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί αυτό το πρόβλημα, η Ε.Ε. έχει εκδώσει οδηγία που ορίζει τα Εθνικά Ανώτατα Όρια Εκπομπών Αερίων Ρύπων (National Emission Ceilings Directive - NECD), η οποία από το 2010 υποχρεώνει όλα τα κράτη-μέλη να παίρνουν τα κατά την κρίση τους κατάλληλα μέτρα ώστε οι αέριοι ρύποι που εκπέμπουν να μην υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια. Πρόσφατα, η ΕΑΑ έδωσε στην δημοσιότητα στοιχεία της περιόδου 2010-2014 σχετικά με την εφαρμογή τής NECD σε όλες τις χώρες τής Ε.Ε.. Σας προκαλώ, πριν δείτε τον παρακάτω πίνακα, να προσπαθήσετε να μαντέψετε ποια χώρα ρυπαίνει περισσότερο, αρνούμενη επιδεικτικά να συμμορφωθεί προς την NECD.

Παρένθεση: Ο πίνακας δείχνει την ετήσια συμμόρφωση (v) ή μη (x) όλων των χωρών ως προς την τήρηση των ανώτατων ορίων εκπομπών τεσσάρων ρύπων: των οξειδίων του αζώτου (NOx), των πτητικών οργανικών ενώσεων πλην μεθανίου (NMVOCs), του διοξειδίου του θείου (SO2) και της αμμωνίας (NH3). Κλείνει η παρένθεση.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα "μπατίρια" της Ευρώπης (Ελλάδα, Βουλγαρία, Πορτογαλία, Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία, Σλοβακία κλπ) έσπευσαν να συμμορφωθούν είτε από την πρώτη στιγμή είτε στην πορεία. Φυσικά, το κόστος αυτής της συμμόρφωσης πληρώθηκε αδρά από τους πολίτες αυτών των χωρών, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας μας ρίχνοντας μια ματιά σε έναν λογαριασμό τής ΔΕΗ. Αντίθετα, κάποιοι ευγενείς (δανοί, αυστριακοί, κατωχωρίτες κλπ) μάλλον δεν πολυνοιάζονται ούτε για το περιβάλλον ούτε για τις ευρωοδηγίες. Και πάνω από όλους, οι ευγενέστεροι όλων, οι αυστηροί αφέντες τής Ευρώπης, οι υποδειγματικοί ευρωπαίοι, οι γερμανοί, οι οποίοι αναδεικνύονται σε πρωταθλητές τής ρύπανσης. Όπως φαίνεται στον πίνακα, η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που επί πέντε συνεχόμενα χρόνια ξεπερνάει τα ανώτατα όρια τριών από τους τέσσερις παρακολουθούμενους ρύπους!

Τα παραπάνω στοιχεία περί Γερμανίας είναι μάλλον εξοργιστικά. Η αλήθεια είναι ότι οι γερμανοί φορολογούμενοι έχουν βάλει βαθειά το χέρι στην τσέπη για να... προστατεύσουν το περιβάλλον. Μη ξεχνάμε ότι εδώ και δεκαπέντε χρόνια οι γερμανοί πρωτοστατούν στις επενδύσεις για "πράσινη ενέργεια", ξοδεύοντας τεράστια ποσά για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και αιολικών πηγών. Στόχος τους υποτίθεται πως ήταν η μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά, τελικά, αντί για μείωση κατέγραψε αύξηση! Παράλληλα, κατέγραψαν αύξηση και τα οξείδια του αζώτου, ας είναι καλά οι πετρελαιοκινητήρες τής Φολκσβάγκεν.

Τότε, λοιπόν, γιατί η Γερμανία κόπτεται υπέρ της "πράσινης ενέργειας" και γιατί δεν πιάνουν τόπο οι "πράσινες επενδύσεις" της; Η απάντηση είναι απλούστατη: επειδή όλη αυτή η "πράσινη πρεμούρα" δεν είχε ως στόχο την προστασία τού περιβάλλοντος αλλά την ανἀπτυξη ενός εξαιρετικά κερδοφόρου κλάδου τής βιομηχανίας της. Τα φωτοβολταϊκά πάνελ, οι ανεμογεννήτριες και τα παρελκόμενά τους (από συσσωρευτές και γεννήτριες μέχρι καλώδια και βίδες) έχουν γίνει αντικείμενο όχι μόνο κολοσσών σαν την Ζήμενς αλλά και εκατοντάδων άλλων μικρότερων μονάδων. Όλες αυτές οι βιομηχανίες πρέπει κάπου να πουλήσουν τα προϊόντα τους, οπότε η γερμανική κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να πατρονάρει το πράσινο παραμύθι. Στο μεταξύ, εμείς πληρώνουμε μεν αλλά μπορούμε να καμαρώνουμε ότι ανήκουμε στους καθαρούς της Ευρώπης ενώ οι γερμανοί στους ρυπαρούς...


Το θέμα τής πολιτικής και οικονομικής εκμετάλλευσης των ρύπων σηκώνει πολλή κουβέντα και θα μπορούσαμε να πούμε πολλά, που είναι αδύνατο να στριμωχτούν σε ένα ιστολογικό σημείωμα. Για σήμερα, λέω να κλείσω με μια μικρή ιστοριούλα:

Αν σας ρωτήσουν ποτέ ποια χώρα εγκατέστησε το πρώτο αιολικό πάρκο στην Ευρώπη, απαντήστε με περηφάνια: η Ελλάδα! Και το έκανε πολύ πριν αρχίσει να μιλάει ο Γιωργάκης Παπανδρέου για "πράσινες επενδύσεις". Ήταν το -μακρυνό πια- 1982, επί ημερών Ανδρέα Παπανδρέου, όταν η ΔΕΗ κατασκεύαζε στην Κύθνο αυτό που είπαμε πριν, δηλαδή το πρώτο αιολικό πάρκο της Ευρώπης. Κι από τότε, σιγά-σιγά, οι ραχούλες κι οι κορφούλες αυτού του τόπου γέμισαν ανεμογεννήτριες. Και νιώσαμε πολύ όμορφα όντας πρωτοπόροι.

"Ειδυλλιακό" σεληνιακό τοπίο στα νότια του νομού Ρεθύμνης

Μόνο που δυο πράγματα είναι αναπόφευκτα σε τούτη την πλάση: η φθορά και η εξέλιξη. Παναπεί, όσες ανεμογεννήτριες στήθηκαν την προηγούμενη χιλιετία, έχουν φάει πλέον τα ψωμιά τους και είναι ώρα να αντικατασταθούν. Έλα, όμως, που κοντά στο κόστος των καινούργιων γεννητριών πρέπει να πληρώσουμε και το κόστος ξηλώματος των παλιών! Κι αφού οι παλιές γεννήτριες δεν κατεβαίνουν μόνες τους να πάνε στα σκουπίδια, πρέπει κάποιοι να τις ξηλώσουν, να τις διαλύσουν, να τις κουβαλήσουν... Φυσικά, αυτοί οι κάποιοι δεν θα τα κάνουν όλα τούτα για την ψυχή τής μάνας τους. Χρεώνουν τριάντα χιλιάρικα για την κάθε γεννήτρια. Ελπίζω να μη με ρωτήσετε σε ποιανού τις πλάτες μετακυλίεται αυτό το κόστος.

Και τώρα, το κερασάκι. Στα τριάντα χιλιάρικα που αναφέραμε, δεν περιλαμβάνεται το κόστος ξηλώματος των τσιμεντένιων βάσεων και το κόστος αποκατάστασης του εδάφους. Τα αποτελέσματα φαίνονται στην παραπάνω φωτογραφία.

-------------------------------------------------
Σημείωση: Η ιδέα του παραπάνω κειμένου βασίστηκε σε παλιότερες αναρτήσεις τού ιστολογίου "Λιγνίτης: ο δικός μας μαύρος χρυσός".