Στα τέλη της περασμένης χρονιάς (11-12 Νοεμβρίου) έγινε στην Μάλτα μια σύσκεψη κορυφής μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Αφρικανικής Ένωσης. Στην σύσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι 60 και πλέον χωρών, οι οποίοι αναζήτησαν τρόπους για να μειωθεί η μεταναστευτική ροή από την Αφρική προς την Ευρώπη, ώστε να πάψουν πλέον να πνίγονται στην Μεσόγειο χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο. Με το τελικό ψήφισμα, όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύθηκαν να εργαστούν για την καταπολέμηση της φτώχειας στην Αφρική αλλά και για την προώθηση της ανάπτυξης στην περιοχή. Μέχρις εδώ όλα ακούγονται καλά, αφού κανείς δεν διαφωνεί ως προς το ότι η μετανάστευση οφείλεται πρωτίστως στην φτώχεια.
Η ανησυχία των ευρωπαίων για τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές από την Αφρική είναι μάλλον δικαιολογημένη. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών με καταγωγή από την Μαύρη Ήπειρο, γεγονός που αρκεί από μόνο του να πείσει έναν αφρικανό ότι το όνειρο της μετανάστευσης δεν είναι άπιαστο. Πολύ περισσότερο δε όταν ένα μεγάλο ποσοστό αυτοχθόνων έχει ήδη κάποιον συγγενή ή γνωστό ή και φίλο γνωστού του κάπου στην Ευρώπη. Έτσι, είναι απόλυτα λογική η πρόβλεψη πως πολύ σύντομα η πλειονότητα των μεταναστών στην Ευρώπη δεν θα προέρχονται από χώρες της Ασίας αλλά από την Αφρική.
Επειδή, όμως, στον καπιταλισμό τίποτε δεν είναι δωρεάν, η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βοηθήσει την ανάπτυξη στις αφρικανικές χώρες εκφράζεται με την επιθυμία για περαιτέρω οικονομική συνεργασία μ' αυτές τις χώρες. Στην κατεύθυνση αυτή, η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει εδώ και χρόνια τις περίφημες Συμφωνίες Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης - ΣΟΕΣ (Economic Partnership Agreements - EPA ή Wirtschaftspartnerschaftsabkommen - WPA). Αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα για το πώς λειτουργούν αυτές οι ΣΟΕΣ, σκεφτείτε μια λάιτ εκδοχή τής διαβόητης ΤΤΙΡ και δεν θα πέσετε πολύ έξω (*). Κι αν θέλετε μια πιο αδρή εικόνα, ας πάμε μια βόλτα στην Αφρική...
Στην νότια πλευρά της δυτικής Αφρικής, σφηνωμένη ανάμεσα στην Ακτή Ελεφαντόδοντος και το Τόγκο, βρίσκεται μια χώρα-υπόδειγμα (για χώρα της Αφρικής, εννοείται): δεν έχει δικτατορία, δεν σπαράσσεται από εμφυλίους και σημειώνει ετήσια αύξηση του ΑΕΠ της 4% κατά μέσο όρο. Ο λόγος για την Γκάνα. Η Γκάνα είναι μια χώρα κατά βάση γεωργική (δεύτερη κακαοπαραγωγός χώρα του κόσμου) αλλά διαθέτει και μεγάλο ορυκτό πλούτο (χρυσός, μαγγάνιο, βωξίτης κλπ) ενώ ο τουρισμός της αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς (**). Παρ' όλα αυτά, το εμπορικό της ισοζύγιο είναι μονίμως αρνητικό, κάτι που έχει στείλει το δημόσιο χρέος της στο 68% του ΑΕΠ. Γιατί;
Το πρόβλημα εστιάζεται στην απαξίωση της γεωργικής παραγωγής. Σε μια χώρα όπου η γεωργία συνεισέφερε στην εθνική οικονομία πάνω από 50%, η συντριπτική πλειοψηφία των γεωργών της καλύπτουν απλώς τις οικογενειακές τους ανάγκες πλέον, αφού δεν μπορούν να συναγωνιστούν τις τιμές στις οποίες πωλούνται τα εισαγόμενα τρόφιμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που συμβαίνει με την τομάτα.
Η Γκάνα ήταν κάποτε μια από τις μεγαλύτερες χώρες-παραγωγούς τομάτας, ενός προϊόντος με εξασφαλισμένες πωλήσεις αφού στην Αφρική δυσκολεύεσαι να βρεις ένα φαγητό που να μη περιέχει τομάτα. Δεν γινόταν τυχαία λόγος για "κόκκινο χρυσό". Κι όμως, σήμερα στους δρόμους και στα μαγαζιά πωλούνται τομάτες εισαγόμενες, κυρίως από την Ιταλία, την τρίτη τοματοπαραγωγό χώρα του κόσμου με πάνω από μισό εκατομμύριο τόννους ετησίως, το 80% των οποίων εξάγονται σε Ευρώπη και Αφρική. Η επίθεση των ιταλικών μονοπωλίων τομάτας άρχισε με μια συμφωνία που καταργούσε τους δασμούς στις εισαγωγές και ήταν τόσο σφοδρή ώστε μέσα στην πενταετία 1998-2003 οι εισαγόμενες στην Γκάνα ιταλικές τομάτες αυξήθηκαν κατά 650% και μέσα στην δεκαπενταετία 1998-2013 κατά... 3.400%!
Αδυνατώντας να ανταγωνιστούν τις εξευτελιστικές τιμές των εισαγόμενων τοματών, οι παραγωγοί τής Γκάνας άρχισαν να παίρνουν των ομματιών τους. Κι αφού αυτό που ήξεραν ήταν να καλλιεργούν τομάτες, έπρεπε να πάνε σ' έναν τόπο που να βγάζει τομάτες ώστε να βρουν εύκολα δουλειά. Πού; Μα... στην Ιταλία! Και κάπως έτσι, οι απουλιανές και καλαβρέζικες πεδιάδες γέμισαν με χιλιάδες γκανέζους μετανάστες, οι οποίοι, αντί να βγάζουν τομάτες στα χωράφια τους για να ταΐζουν τις φαμελιές τους και τους συμπατριώτες τους, βρέθηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από τις εστίες τους για να κάνουν την ίδια δουλειά, προς δόξαν και κέρδος των ιταλικών μονοπωλίων.
Ας προσθέσω στην ιστορία κι ένα κερασάκι, το οποίο δείχνει ανάγλυφα την ζημιά που έχουν κάνει τα ιταλικά μονοπώλια στην γκανέζικη τομάτα. Μεταξύ των κονσερβών τομάτας που πλημμυρίζουν την γκανέζικη αγορά, είναι και ένα προϊόν που λέγεται Gino και έχει ως σήμα την τρίχρωμη ιταλική σημαία. Το συγκεκριμένο προϊόν είναι... κινέζικο!
Ώρα για τον επίλογο. Φαίνεται πως η λέξη "βοήθεια" ερμηνεύεται στην Ευρώπη διαφορετικά απ' ό,τι στην Αφρική. Κι όσο θα ριζώνουν οι διάφορες ΣΟΕΣ, που θα καταργούν τους δασμούς και τις αντισταθμιστικές εισφορές στις εισαγωγές, τόσο η διάσταση στις εκατέρωθεν ερμηνείες θα μεγαλώνει και τόσο η φτώχεια των φτωχών θα βαθαίνει. Μια φτώχεια που, βεβαίως, δεν θα σταματήσει μέχρι να ξυπνήσουν οι φτωχοί και να πάρουν τους εκμεταλλευτές τους με τις τομάτες. Με πολλές τομάτες!
Κλείνοντας, σας συνιστώ να ρίξετε μια λεπτομερή ματιά στο μικρό αφιέρωμα του Al Jazeera με θέμα "The dark side of the italian tomato". Ακόμη κι αν δεν έχετε μεγάλη άνεση με τα αγγλικά σας, θα βρείτε τα συνοδευτικά βιντεάκια εξόχως αποκαλυπτικά.
---------------------------------
(*) Στις 10 Ιουνίου υπεγράφη μια τέτοια ΣΟΕΣ μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της SADC (Southern African Development Community - Κοινότητα Ανάπτυξης Νότιας Αφρικής). Στην SADC συμμετέχουν έξι χώρες (Λεσότο, Μοζαμβίκη, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Νότιος Αφρική και Σουαζιλάνδη). Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες αυτής της συμφωνίας έδωσε στην δημοσιότητα η Κομμισσιόν στον επίσημο ιστότοπό της ("EU signs Economic Partnership Agreement with Southern African countries").
(**) "Η Γκάνα... νέος παράδεισος της νυχτερινής ζωής - Στην Αφρική η επόμενη Ιμπίθα", εφημ. Το Βήμα, 20/8/2013.
Η ανησυχία των ευρωπαίων για τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές από την Αφρική είναι μάλλον δικαιολογημένη. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών με καταγωγή από την Μαύρη Ήπειρο, γεγονός που αρκεί από μόνο του να πείσει έναν αφρικανό ότι το όνειρο της μετανάστευσης δεν είναι άπιαστο. Πολύ περισσότερο δε όταν ένα μεγάλο ποσοστό αυτοχθόνων έχει ήδη κάποιον συγγενή ή γνωστό ή και φίλο γνωστού του κάπου στην Ευρώπη. Έτσι, είναι απόλυτα λογική η πρόβλεψη πως πολύ σύντομα η πλειονότητα των μεταναστών στην Ευρώπη δεν θα προέρχονται από χώρες της Ασίας αλλά από την Αφρική.
Επειδή, όμως, στον καπιταλισμό τίποτε δεν είναι δωρεάν, η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βοηθήσει την ανάπτυξη στις αφρικανικές χώρες εκφράζεται με την επιθυμία για περαιτέρω οικονομική συνεργασία μ' αυτές τις χώρες. Στην κατεύθυνση αυτή, η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει εδώ και χρόνια τις περίφημες Συμφωνίες Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης - ΣΟΕΣ (Economic Partnership Agreements - EPA ή Wirtschaftspartnerschaftsabkommen - WPA). Αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα για το πώς λειτουργούν αυτές οι ΣΟΕΣ, σκεφτείτε μια λάιτ εκδοχή τής διαβόητης ΤΤΙΡ και δεν θα πέσετε πολύ έξω (*). Κι αν θέλετε μια πιο αδρή εικόνα, ας πάμε μια βόλτα στην Αφρική...
 |
| Από την σύσκεψη για την μετανάστευση στην Βαλέττα (12/11/2015). |
Στην νότια πλευρά της δυτικής Αφρικής, σφηνωμένη ανάμεσα στην Ακτή Ελεφαντόδοντος και το Τόγκο, βρίσκεται μια χώρα-υπόδειγμα (για χώρα της Αφρικής, εννοείται): δεν έχει δικτατορία, δεν σπαράσσεται από εμφυλίους και σημειώνει ετήσια αύξηση του ΑΕΠ της 4% κατά μέσο όρο. Ο λόγος για την Γκάνα. Η Γκάνα είναι μια χώρα κατά βάση γεωργική (δεύτερη κακαοπαραγωγός χώρα του κόσμου) αλλά διαθέτει και μεγάλο ορυκτό πλούτο (χρυσός, μαγγάνιο, βωξίτης κλπ) ενώ ο τουρισμός της αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς (**). Παρ' όλα αυτά, το εμπορικό της ισοζύγιο είναι μονίμως αρνητικό, κάτι που έχει στείλει το δημόσιο χρέος της στο 68% του ΑΕΠ. Γιατί;
Το πρόβλημα εστιάζεται στην απαξίωση της γεωργικής παραγωγής. Σε μια χώρα όπου η γεωργία συνεισέφερε στην εθνική οικονομία πάνω από 50%, η συντριπτική πλειοψηφία των γεωργών της καλύπτουν απλώς τις οικογενειακές τους ανάγκες πλέον, αφού δεν μπορούν να συναγωνιστούν τις τιμές στις οποίες πωλούνται τα εισαγόμενα τρόφιμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που συμβαίνει με την τομάτα.
Η Γκάνα ήταν κάποτε μια από τις μεγαλύτερες χώρες-παραγωγούς τομάτας, ενός προϊόντος με εξασφαλισμένες πωλήσεις αφού στην Αφρική δυσκολεύεσαι να βρεις ένα φαγητό που να μη περιέχει τομάτα. Δεν γινόταν τυχαία λόγος για "κόκκινο χρυσό". Κι όμως, σήμερα στους δρόμους και στα μαγαζιά πωλούνται τομάτες εισαγόμενες, κυρίως από την Ιταλία, την τρίτη τοματοπαραγωγό χώρα του κόσμου με πάνω από μισό εκατομμύριο τόννους ετησίως, το 80% των οποίων εξάγονται σε Ευρώπη και Αφρική. Η επίθεση των ιταλικών μονοπωλίων τομάτας άρχισε με μια συμφωνία που καταργούσε τους δασμούς στις εισαγωγές και ήταν τόσο σφοδρή ώστε μέσα στην πενταετία 1998-2003 οι εισαγόμενες στην Γκάνα ιταλικές τομάτες αυξήθηκαν κατά 650% και μέσα στην δεκαπενταετία 1998-2013 κατά... 3.400%!
Αδυνατώντας να ανταγωνιστούν τις εξευτελιστικές τιμές των εισαγόμενων τοματών, οι παραγωγοί τής Γκάνας άρχισαν να παίρνουν των ομματιών τους. Κι αφού αυτό που ήξεραν ήταν να καλλιεργούν τομάτες, έπρεπε να πάνε σ' έναν τόπο που να βγάζει τομάτες ώστε να βρουν εύκολα δουλειά. Πού; Μα... στην Ιταλία! Και κάπως έτσι, οι απουλιανές και καλαβρέζικες πεδιάδες γέμισαν με χιλιάδες γκανέζους μετανάστες, οι οποίοι, αντί να βγάζουν τομάτες στα χωράφια τους για να ταΐζουν τις φαμελιές τους και τους συμπατριώτες τους, βρέθηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από τις εστίες τους για να κάνουν την ίδια δουλειά, προς δόξαν και κέρδος των ιταλικών μονοπωλίων.
Ας προσθέσω στην ιστορία κι ένα κερασάκι, το οποίο δείχνει ανάγλυφα την ζημιά που έχουν κάνει τα ιταλικά μονοπώλια στην γκανέζικη τομάτα. Μεταξύ των κονσερβών τομάτας που πλημμυρίζουν την γκανέζικη αγορά, είναι και ένα προϊόν που λέγεται Gino και έχει ως σήμα την τρίχρωμη ιταλική σημαία. Το συγκεκριμένο προϊόν είναι... κινέζικο!
Ώρα για τον επίλογο. Φαίνεται πως η λέξη "βοήθεια" ερμηνεύεται στην Ευρώπη διαφορετικά απ' ό,τι στην Αφρική. Κι όσο θα ριζώνουν οι διάφορες ΣΟΕΣ, που θα καταργούν τους δασμούς και τις αντισταθμιστικές εισφορές στις εισαγωγές, τόσο η διάσταση στις εκατέρωθεν ερμηνείες θα μεγαλώνει και τόσο η φτώχεια των φτωχών θα βαθαίνει. Μια φτώχεια που, βεβαίως, δεν θα σταματήσει μέχρι να ξυπνήσουν οι φτωχοί και να πάρουν τους εκμεταλλευτές τους με τις τομάτες. Με πολλές τομάτες!
Κλείνοντας, σας συνιστώ να ρίξετε μια λεπτομερή ματιά στο μικρό αφιέρωμα του Al Jazeera με θέμα "The dark side of the italian tomato". Ακόμη κι αν δεν έχετε μεγάλη άνεση με τα αγγλικά σας, θα βρείτε τα συνοδευτικά βιντεάκια εξόχως αποκαλυπτικά.
---------------------------------
(*) Στις 10 Ιουνίου υπεγράφη μια τέτοια ΣΟΕΣ μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της SADC (Southern African Development Community - Κοινότητα Ανάπτυξης Νότιας Αφρικής). Στην SADC συμμετέχουν έξι χώρες (Λεσότο, Μοζαμβίκη, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Νότιος Αφρική και Σουαζιλάνδη). Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες αυτής της συμφωνίας έδωσε στην δημοσιότητα η Κομμισσιόν στον επίσημο ιστότοπό της ("EU signs Economic Partnership Agreement with Southern African countries").
(**) "Η Γκάνα... νέος παράδεισος της νυχτερινής ζωής - Στην Αφρική η επόμενη Ιμπίθα", εφημ. Το Βήμα, 20/8/2013.
5 σχόλια:
Πολύ σωστά και ενημερωτικά τα όσα γράφεις. Να συμπληρώσω ότι οι ντομάτες δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Τα ίδια και χειρότερα γίνονται και με την ζάχαρη και με το κρέας. Οι θηριώδεις επιδοτήσεις της Ε.Ε. προς τους αγρότες καταστρέφουν κάθε έννοια δίκαιου εμπόριου, καταδικάζοντας τους φτωχούς του 3ου κόσμου σε φτώχεια, πείνα, πολέμους και μετανάστευση.
Το λόμπυ του κρέατος είναι το ίδιο πανίσχυρο όσο το λόμπυ των όπλων. Με τις ευρωπαικές επιδοτήσεις στο κρέας, οι ευρωπαίοι παράγουν π.χ. 100 κιλά κρέας, ενώ καλύπτουν τα έξοδα τους μόλις με 10 κιλά. Οι ανάγκες της ευρωπαικής αγοράς είναι 70 κιλά. Το περίσσευμα των 30 κιλών όχι μόνο εξάγεται στον 3ο κόσμο αλλά εξάγεται σε σχεδόν μηδενικές τιμές, αφού οι ευρωπαίοι έχουν ήδη πάρει τα λεφτά τους από την ευρωπαική αγορά. Το αποτελεσμα είναι να καταστρέφονται οι παραγωγοί του 3ου κόσμου που δεν μπορούν να συναγωνιστούν τις επιδοτήσεις της Ε.Ε.
Η Ε.Ε. ξοδεύει το 70% του συνολικού προϋπολογισμού της σε αγροτικές επιδοτήσεις, καταδικάζοντας τον 3ο κόσμο στην εξαθλίωση και την πείνα. Αν όμως προσπαθήσει κάποιος να μειώσει το ποσοστό έστω και στο 69,99% θα ξεσηκωθούν πρώτα από όλους οι απανταχόθεν "αριστεροί" και θα διαδηλώνουν γιά την ανάλγητη Βρυξέλλα που δεν φροντίζει τους αγρότες μας.
Κλείνω το σχόλιο μου όπως πάντα με μιά εποικοδομητική (αλλά δυστυχώς ουτοπική) πρόταση: μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων από το 70% στο 1%, δίνοντας μόνο στοχευμένα σε ελαχιστότατους αγρότες που πραγματικά δεν έχουν άλλη επιλογή. Και μόνο γιά επιλεγμένα αγροτικά προϊόντα (π.χ. βιολογικό ελαιόλαδο σε ορεινές βραχώδεις περιοχές).
Επι πλέον αυστηρά μηδενική επιδότηση σε οποιαδήποτε παραγωγή κρέατος / ψαριών. Και φυσικά αυστηρά μηδενική επιδότηση σε ζωοτροφές / ψαράλευρα.
Οι πόροι που θα εξοικονομηθούν από τις αγροτικές επιδοτήσεις μπορούν να πάνε είτε στην Ερευνα γιά ΑΠΕ είτε να επιστραφούν στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
claus Γιατι να μην καταργησουμε την αγροτικη παραγωγη??? Οι επιδοτησεις διδονται για να μην καθονται ολοι ,οπως εμεις στο πληκτρολογιο και κατεβαζουμε μεγαλες ιδεες . Καποιοι πρεπει μεσα στο χιονι να μαζεψουν προιοντα και να μας τα φερουν στο τραπεζι . Με οποιον καιρο. Οι σοδεις παντα δεν ειναι οι καλυτερες.Με αυτον τον τροπο εξασφαλιζουν επαρκεια,αλλιως θα πληρωναμε χρυσαφι τα αγροτικα προιοντα.Αν ειχες κανει την δουλεια του παραγωγου ,ελλιως θα εβλεπες το εργο .
Ανωνυμε, δηλαδή οι παππουδες μας και ΟΛΟΣ ο 3ος κόσμος που δεν παίρνει επιδοτήσεις έχει σταματήσει την παραγωγή, έτσι;
Στο δικό σου το μυαλό, αν σταματήσουμε τις επιδοτήσεις θα σταματήσει η αγροτική παραγωγή;
Σοβαρά το υποστηρίζεις αυτό, ή μήπως κατάλαβα κάτι λάθος;
Ξέρεις κάτι; Αν σταματούσαμε τις επιδοτήσεις, όντως μερικά προϊόντα θα γίνονταν ακριβότερα. Όπως το κρέας π.χ. που θα πήγαινε από 2 ευρω/κιλο στα 40 ευρω/κιλο. Με αποτελεσμα ο μέσος έλληνας να μην καταναλώνει 120 κιλα κρέας τον χρόνο αλλά μόνο 20. Οπως ΑΚΡΙΒΩΣ έκαναν οι παππούδες μας. Εχεις μήπως ακούσει γιά την μεσογειακή διατροφή;
Ε, εγώ την θεωρώ σωστή. Και εξ αιτίας των επιδοτήσεων έχει χαθεί.
Γιά την ΠΕΙΝΑ και την ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ που προξενουμε στον 3ο κόσμο με τις επιδοτήσεις μας, ας μην μιλήσω καν. Και ναι, προτιμώ να πεινάσει ο λαρισαίος μεγαλοαγρότης με την Καγιεν και τα κωλομπαρα παρά ο σουδανέζος.
Καλέ μου Claus, Εύγε, έτσι ακριβώς, συμφωνώ, όπως πάντα, με την εποικοδομητική (αλλά δυστυχώς ουτοπική) πρότασή Σου: μείωση των αγροτικών και βιομηχανικών επιδοτήσεων από το 70% στο 0,2% που θα δίνονται μόνο στοχευμένα σε ελαχιστότατους αγρότες και βιομήχανους που πραγματικά δεν έχουν άλλη επιλογή. Και μόνο γιά επιλεγμένα αγροτικά (π.χ. βιολογικό ελαιόλαδο σε ορεινές, βραχώδεις, ληστοκρατούμενες και διεκδικούμενες από τους τούρκους περιοχές) και βιομηχανικά (π.χ. προφυλακτικά φούξια χρώματος, με γεύση φράουλας και θαυματουργές αναστάσιμες δυνατότητες ενεργοποιούμενες διά της φωνητικής εντολής - απειλής ''Εγέρθητι, μη σου ελεήσω ό,τι έχεις και δεν έχεις'') προϊόντα. Καλέ μου Claus, ας ευχηθούμε οι εποικοδομητικές (αλλά δυστυχώς ουτοπικές) προτάσεις Σου να εισακουστούν από τους αρμόδιους πρίν να'ναι αργά για τον πλανήτη. Με εκτίμηση, δικός Σου πάντα.
κ. Κλάουςτέτοιε μου,
μας χάσατε με το πρώτο σχόλιο και μας αποτελειώσατε με τα Καγιέν κ τα κωλόμπαρα.Το 80% των επιδοτήσεων δίνονται στο 20% των καλλιεργητών μεγαλοτσιφλικάδων δηλαδή όπως τα μοναστήρια για παράδειγμα. Ψάξτε επίσης ποιοι ανεβάζουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων μέσω του χρηματιστηρίου.Τρίτον αναρωτηθείτε, αν μπορείτε γιατί επιδοτούνται αυτά που επιδοτούνται: Για να είναι κατά το δυνατόν φτηνά τα τρόφιμα για να μην πεθάνει στην πείνα ο λαουτζίκος κ οκονομολόγε μας.
ΥΓΜήπως είσαι ο τέτοιος του ΕΠΑΜ;
Απέθαντος
Δημοσίευση σχολίου