Μαθουσάλας: ελπίδα ή τυράκι;

Σύμφωνα με την θεόπνευστη βιβλική παράδοση και σε συνδυασμό με την επίσης θεόπνευστη Παλαιά Διαθήκη, την 11η μέρα του μηνός Μαρχεσβάν του έτους 1656 Α.Μ.(*), δηλαδή εφτά μόλις ημέρες πριν τον μεγάλο κατακλυσμό, πεθαίνει ο παππούς τού Νώε, ο Μαθουσάλας. Ήταν αισίως 969 ετών. Ο πατέρας του ο Ενώχ είχε πεθάνει νεώτατος (365 ετών) και ο γυιος του ο Λάμεχ έφτασε με το ζόρι τα 777 χρόνια αλλά ο εγγονός του ο Νώε τον πλησίασε σε μακροζωία καθώς έζησε 950 χρόνια. Όλοι αυτοί, παρά την ηλικία τους, ήσαν ακμαιότατοι σχεδόν μέχρι τέλους. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο Νώε γέννησε τον Σημ, τον Χαμ και τον Ιάφεθ ενώ είχε κλείσει τα 500 και στα 600 του είχε το κουράγιο να φτιάξει ολόκληρη κιβωτό.

Όλα αυτά απετέλεσαν έμπνευση για τα μεγάλα οικονομικά κεφάλια. Αν ο Μαθουσάλας, ας πούμε, είχε αγοράσει στα 200 του ένα ομόλογο διάρκειας 500 ετών με επιτόκιο 1%, στα 700 του θα είχε εξαπλασιάσει το αρχικό του κεφάλαιο κι έτσι θα πέρναγε ζωή χαρισάμενη στα γεράματά του. Το σημαντικώτερο θα ήταν ότι ο γερο-Μαθουσάλας θα είχε σίγουρα αυτά τα λεφτά, ακόμη κι αν μέσα σ' αυτά τα 500 χρόνια το επιτόκιο είχε μειωθεί. Άρα, μια τοποθέτηση μεγάλης διάρκειας θα μπορούσε να γίνει θελκτική έστω κι αν η ετήσια απόδοσή της ήταν χαμηλή. Κάπως έτσι, λοιπόν, έκαναν πριν λίγο καιρό την εμφάνισή τους τα πρώτα ομόλογα πολύ μακράς διαρκείας, τα οποία απέκτησαν αμέσως το παρανόμι ομόλογα Μαθουσάλας (Methuselah bonds).

14 Αυγούστου 2015: Η συμφωνία για το τρίτο μνημόνιο έχει ολοκληρωθεί και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ στηρίζει
τον αξιολύπητο Ευκλείδη Τσακαλώτο υπό το βλέμμα του βέλγου υπουργού οικονομικών Γιόχαν Φαν Όβερβελντ.

Η ιδέα πίσω από αυτά τα ομόλογα είναι πως οι κάτοχοί τους επωφελούνται σε βάθος χρόνου από οποιαδήποτε μείωση επιτοκίου. Για σκεφτείτε το λίγο: κάθε φορά που το επιτόκιο πέφτει 0,10%, ο Μαθουσάλας βγαίνει κερδισμένος κατά το ίδιο ποσοστό αφού το δικό του επιτόκιο είναι σταθερό. Σε βάθος πεντηκονταετίας, αυτό το ταπεινό ετήσιο 0,10% γίνεται 5% επί της αρχικής αξίας.

Εκτός από αυτή την πρωτογενή ωφέλεια, όμως, υπάρχει και μια δευτερεύουσα, η οποία μάλλον είναι πιο σημαντική. Καθώς η παγκόσμια οικονομία κινείται στον αστερισμό τής μείωσης των επιτοκίων και, μάλιστα, στην οσονούπω επικράτηση των αρνητικών τιμών τους, θα εκτοξεύεται η αξία των Μαθουσαλών στο χρηματιστήριο. Κι όπως η χρηματιστηριακή αγορά (κυρίως η δευτερεύουσα) πολύ συχνά ξεπερνάει τα όρια της λογικής, δεν είναι διόλου απίθανο να δούμε Μαθουσάλες να αλλάζουν χέρια στο διπλάσιο ή στο τριπλάσιο (ή και παραπάνω) της ονομαστικής τους αξίας.

Έτσι εξηγείται η πρεμούρα των επενδυτών, οι οποίοι σπρώχνονται προκειμένου να αγοράσουν Μαθουσάλες. Πριν δυο μήνες, η Γαλλία και το Βέλγιο έρριξαν στην αγορά για πρώτη φορά ομόλογα 50ετούς διάρκειας, τα οποία έγιναν ανάρπαστα. Τον Μάρτιο, η Ιρλανδία, τόλμησε να δοκιμάσει 100ετή ομόλογα συνολικής αξίας 100 εκατ. ευρώ και ξεπούλησε αμέσως με επιτόκιο 2,35%. Τον Μάιο μπήκε και η Ισπανία στον χορό με 50ετή ομόλογα τριών δισ. ευρώ, με τις προσφορές να φτάνουν τα 10 δισ., στο λίαν ελκυστικό 3,48%. Λίγο νωρίτερα, το Βέλγιο είχε βγάλει και δεύτερο Μαθουσάλα, αυτή την φορά 100 ετών.

Φαίνεται πως οι Μαθουσάλες έγιναν ήδη μόδα αλλά μια μόδα που ήρθε για να μείνει. Με δόλωμα την αναμενόμενη καταβύθιση των επιτοκίων, χώρες με σοβαρά προβλήματα έχουν την δυνατότητα να δανείζονται με ιδιαίτερα ελκυστικά σήμερα επιτόκια και να ησυχάζουν για τα επόμενα 50 ή 100 χρόνια. Παράλληλα, δημιουργείται μια νέα επενδυτική ευκαιρία για τα παρκαρισμένα κεφάλαια, η οποία αναμένεται να δώσει πνοή στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου.


Για να επιστρέψουμε σε όσα λέγαμε χτες, τα ομόλογα Μαθουσάλας προβάλλουν ήδη ως η πλέον ενδεδειγμένη τοποθέτηση για τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων, καθώς φαίνεται πως εξασφαλίζουν ιδιαίτερα καλές αποδόσεις οι οποίες εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τις προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα, η αναμενόμενη αύξηση της τιμής αυτών των ομολόγων στην δευτερογενή αγορά δείχνει να εξασφαλίζει την εύκολη πώλησή τους σε περίπτωση που τα ταμεία χρειαστούν ρευστό.

Αν και το ιστολόγιο αποφεύγει τις τζογαδόρικες προβλέψεις, θα μπορούσαμε να στοιχηματίσουμε ότι η έξοδος της χώρας στις αγορές θα γίνει με Μαθουσάλες 100 ετών. Μ' αυτόν τον τρόπο θα καθαρίσουμε τις υποχρεώσεις μας απέναντι στους "θεσμούς" και θα ξαναπάρουμε στις πλάτες μας το δημόσιο χρέος. Αν συνυπολογίσουμε ότι η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΠ, το νέο υπερ-ΤΑΙΠΕΔ) έχει διάρκεια 99 ετών (άρα σχεδόν εξασφαλίζει ότι μετά από 100 χρόνια θα βρεθούν λεφτά για να καλύψουμε τα ομόλογα), το στοίχημά μας δεν πρέπει να έχει ιδιαίτερα υψηλή απόδοση.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης με τους υπουργούς οικονομικών της Ισπανίας Λούις ντε Γκουίντος (αριστερά)
και της Γαλλίας Μισέλ Σαπέν (μέσον), κατά την συνεδρίαση του Eurogroup στις 20/2/2015

Τελικά, είναι οι Μαθουσάλες "μια κάποια λύσις"; Αν θέλω να μιλήσω αντικειμενικά, πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν ξέρω, αφού πρόκειται για κάτι καινούργιο, το οποίο δεν έχει δοκιμαστεί στην πράξη. Προσωπικά, όμως, κουμπώνομαι μέχρι τον λαιμό επειδή δεν πείθομαι ότι, στον καπιταλιστικό μας κόσμο, η άρχουσα τάξη των κεφαλαιοκρατών σχεδιάζει και υλοποιεί κάτι που μπορεί να λειτουργήσει επ' ωφελεία των λαών, άρα εις βάρος της. Κι εκεί που κάποιοι ίσως βλέπουν ελπίδα και ελάφρυνση, εγώ εξακολουθώ να αναρωτιέμαι τι σόι πράμα είναι τούτο: ελπίδα ή τυράκι στην φάκα;

Tempus erit. Ο χρόνος θα δείξει.


----------------------------------------------------
(*) Α.Μ.: Anno Mundi (λατιν.), δηλαδή Έτος Κόσμου. Ως θεόπνευστη, η βίβλος γνωρίζει πότε ακριβώς φτιάχτηκε ο κόσμος και μετράει τον χρόνο με βάση εκείνη την στιγμή. Στα Ελληνικά, το Α.Μ. θα μπορούσε να αποδοθεί ως Α.Κ., δηλαδή Από Κτίσεως (κόσμου). Προσέξτε την ακρίβεια στις ημερομηνίες, η οποία αποδεικνύει το θεόπνευστον του πράγματος.