Ενεργός γήρανση...

Αν η πλειοψηφία των συμπολιτών μας παραξενεύεται με την απροσχημάτιστη κυβερνητική επίθεση κατά του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, προσωπικώς παραξενεύομαι με όσους... παραξενεύονται. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση, όσο κι αν επιμένει να αυτοαποκαλείται "αριστερά", δεν είναι παρά υπηρέτης του κεφαλαίου που φροντίζει να εξασφαλίσει και να αβγατίσει τα κέρδη των αφεντικών της, μου φαίνονται απολύτως λογικές οι επιδιώξεις της για δουλειά μέχρι τα βαθειά γεράματα, για οριστική απαλλαγή τής εργοδοσίας από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, για φόρτωμα όλων των ασφαλιστικών βαρών στους ώμους των εργαζομένων και για στήριξη των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών, οι οποίες περιμένουν πώς και πώς να συλήσουν το κουφάρι τού ασφαλιστικού μας συστήματος. Προς τί, λοιπόν, η έκπληξη;

"Λάθος ουρά, κύριε Πάτερσον. Εδώ είναι για συντάξεις. Εσείς είσαστε μόλις 83 ετών."

Η Ευρωπαϊκή ¨Ενωση δουλεύει εδώ και χρόνια για την προώθηση της "ενεργού γήρανσης (active ageing)", την οποία επεξεργάζεται από το 1982. Τον ορισμό της "ενεργού γήρανσης" έδωσε με αποκαλυπτικό τρόπο ο πρώην επίτροπος απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων και κοινωνικής ένταξης Λάσζλο Άντορ: "Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ενός διαρκώς αυξανόμενου ποσοστού ηλικιωμένων ανθρώπων στις κοινωνίες μας, η απάντηση είναι μία: ενεργός γήρανση. Να ενθαρρύνονται, δηλαδή, τα μεγάλα σε ηλικία άτομα να παραμένουν δραστήρια με το να καθυστερούν περισσότερο να συνταξιοδοτηθούν, με το να εμπλέκονται σε εθελοντική εργασία μετά τη συνταξιοδότηση και με το να είναι σε θέση να ζουν με υγεία και αυτονομία" ("Ενεργός γήρανση και αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών", έκδοση Ε.Ε., 2012, σελίδα 8) .

Στις αρχές του 2000 δόθηκε μεγαλύτερη ώθηση στην υλοποίηση αυτού του σχεδίου. Το 2012 ήταν το ευρωπαϊκό έτος ενεργού γήρανσης. Τον περασμένο Μάρτιο πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η "ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση", αναδεικνύοντας την επιμονή της Ε.Ε. στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής. Όμως, τα προπαγανδιστικά συνθήματα και οι διαφημιστικές καταχωρίσεις, με τα οποία συνοδεύεται η όλη καμπάνια, δεν πείθουν. Πώς να πειστείς ότι η Ε.Ε. νοιάζεται για την υγεία των ηλικιωμένων, όταν η άθλια κατάσταση των υποδομών υγείας και και η διάλυση των παροχών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο;

Η Ε.Ε. επιχειρεί να τεκμηριώσει τις αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις της επικαλούμενη -εκτός από τις κατά παραγγελία αναλογιστικές μελέτες που καταλήγουν στο συμπέρασμα για λήψη βάρβαρων αντιασφαλιστικών νόμων- και το δημογραφικό πρόβλημα. Παρουσιάζεται να χύνει κροκοδείλια δάκρυα επειδή "τα τελευταία πενήντα χρόνια, το προσδόκιμο ζωής στην Ε.Ε. έχει αυξηθεί οκτώ χρόνια ενώ οι δημογραφικές προβλέψεις κάνουν λόγο για μια περαιτέρω αύξηση πέντε ετών μέχρι το 2050. Σε συνδυασμό με τα μειωμένα ποσοστά γεννητικότητας, που επικρατούν από το 1970, αναμένεται ότι το φαινόμενο της δημογραφικής γήρανσης θα παγιώνεται ακόμη περισσότερο στις επόμενες δεκαετίες" ("Ενεργός γήρανση: βελτίωση των ευκαιριών").

Ποιά είναι η αλήθεια; Η υπογεννητικότητα είναι, μεταξύ άλλων, αποτέλεσμα της ίδιας της αντεργατικής επίθεσης του κεφαλαίου, της Ε.Ε. και των κυβερνήσεών της, που, με διάφορους τρόπους χτυπούν το δικαίωμα στη μητρότητα. Είναι, επίσης, απότοκο της εργοδοτικής τρομοκρατίας η οποία αναγκάζει, υπό την απειλή της απόλυσης, τις γυναίκες να μην κάνουν παιδιά όσο δουλεύουν ενώ η άθλια οικονομική κατάσταση των λαϊκών οικογενειών και των νέων ζευγαριών μετατρέπει σε πανάκριβη υπόθεση (σχεδόν άπιαστο όνειρο) την απόκτηση ενός και μόνο παιδιού.

Με την υποκριτική, λοιπόν, επίκληση του δημογραφικού προβλήματος που είναι και δικό της δημιούργημα, η Ε.Ε. ισχυρίζεται ότι "στους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους (...) οι θέσεις εργασίας πρέπει να προσαρμόζονται στην κατάσταση της υγείας τους και τις ανάγκες τους, πρέπει να τους παρέχεται η δυνατότητα να επικαιροποιούν τις δεξιότητές τους και να τους δίδονται ουσιαστικά κίνητρα, ώστε να εργάζονται για μεγαλύτερο διάστημα με την επανεξέταση των συστημάτων φορολογίας και παροχών" ("Πώς να προωθήσουμε την ενεργό γήρανση στην Ευρώπη", έκδοση Ε.Ε., 2011, σελίδα 13) και συμπληρώνει ότι η προσπάθεια πρέπει να έχει ως στόχο "την δημιουργία μιας κουλτούρας ενεργού γήρανσης ως μιας διά βίου διαδικασίας και, κατά συνέπεια, στην διασφάλιση ότι ο ταχέως αυξανόμενος πληθυσμός που αποτελείται από άτομα ηλικίας πλησίον ή άνω των 60 ετών, ο οποίος είναι εν γένει υγιέστερος και διαθέτει καλύτερη μόρφωση από οποιαδήποτε προηγούμενη ηλικιακή ομάδα, έχει κατάλληλες ευκαιρίες για απασχόληση και ενεργό συμμετοχή (...) μεταξύ άλλων μέσω του εθελοντισμού, της διά βίου μάθησης" (ό.π., σελίδα 14).

Γράφημα που δείχνει την αλματώδη αύξηση των εργαζομένων άνω των 55 ετών στις ΗΠΑ.
Σε μια χώρα 320 εκατ. κατοίκων, το 2015 εργάζονταν 33,1 εκατ. άνθρωποι 55+ ετών.
Αν διαβάσουμε "ανάποδα" τα στοιχεία, θα διαπιστώσουμε ότι το μέλλον των νέων γενεών είναι μάλλον ζοφερό.

Είμαστε σαφείς ως εδώ; Ας ανακεφαλαιώσουμε, λοιπόν:

Η Ε.Ε. επιδιώκει να διατηρήσει το έμπειρο εργατικό δυναμικό στην υπηρεσία τού κεφαλαίου "διά βίου". Για να το πετύχει, είναι διατεθειμένη να βρει στους ηλικιωμένους ακόμη και δουλειά κατάλληλη για την κατάσταση της υγείας τους και τις παθήσεις από τις οποίες ενδεχομένως υποφέρουν. Αν και ως κύρια αμοιβή για την δουλειά τους οι ηλικιωμένοι θα έχουν την ικανοποίηση ότι παραμένουν ενεργοί, θα μπορούν να απολαμβάνουν και κάποιο επί πλέον χαρτζηλίκι ή ακόμη και ορισμένες φοροαπαλλαγές. Φυσικά, θα μπορούν να συνεχίσουν να δουλεύουν μόνο και μόνο για να απολαμβάνουν την χαρά είτε της δουλειάς καθ' εαυτήν (εθελοντικά) είτε του να γερνάνε μαθαίνοντας καινούργια πράγματα (διά βίου μάθηση).

Τελειώνω για σήμερα. Όμως, αν σας συγκίνησαν τα όσα διαβάσατε, την Δευτέρα θα σας έχω ακόμη καλύτερο μενού. Θα μιλήσουμε για την "ασημένια οικονομία (silver economy)", η οποία πήρε το όνομά της από το χρώμα των μαλλιών των "ενεργώς γηρασκόντων". Υπομονή ως τότε.