"Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ"

Σήμερα θα αναφερθούμε σε ένα πολυδιαβασμένο βιβλίο του Χάινριχ Μπελ, το οποίο μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία και στην μεγάλη οθόνη. Πρόκειται για το βιβλίο "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ", το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε στην Γερμανία το 1974. Από τότε έχει μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες κι έχει γνωρίσει αλλεπάλληλες εκδόσεις.

"Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ" συνιστά ένα δριμύ "κατηγορώ" εναντίον μιας από τις χειρότερες μάστιγες στις προηγμένες χώρες του μεταπολεμικού κόσμου: της ασυδοσίας του λεγόμενου "Κίτρινου Τύπου". Η ηρωίδα της ιστορίας, η Κατερίνα Μπλουμ, είναι μια αξιοπρεπής οικιακή βοηθός, η οποία, κατά τη διάρκεια ενός πάρτι, γνωρίζει -και, τελικά, συνάπτει σχέση- με έναν καταζητούμενο ληστή τραπεζών. Για κακή της τύχη, ο Βέρνερ Ταίτγκες, δημοσιογράφος της σκανδαλοθηρικής εφημερίδας "Die Zeitung" (φανταστική εφημερίδα αλλά πιστή στο πρότυπο της αληθινής "Bild Zeitung") αντιλαμβάνεται την σχέση και εισβάλλει αδίστακτα στην ιδιωτική ζωή της ηρωίδας.

Η δράση των τρομοκρατικών οργανώσεων (ιδίως δε της "Φράξια Κόκκινος Στρατός"), είχε δημιουργήσει πολιτικό κλίμα πανικού κατά την δεκαετία του '70 στην τότε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Με φόντο αυτή την απειλητική ατμόσφαιρα, η υπόθεση της Κατερίνας Μπλουμ παίρνει δυσανάλογες διαστάσεις και η ιδιωτική ζωή της ηρωίδας καταστρέφεται. Ο ανενδοίαστος δημοσιογράφος δεν αφήνει έξω από τη βρόμικη έρευνά του ούτε τους φίλους ούτε τους συγγενείς της και αδιάκοπα δημοσιεύει πράγματα που κηλιδώνουν την υπόληψή της αλλά δεν έχουν καμία σχέση με την αλήθεια. Η εκδίκηση της Κατερίνας Μπλουμ έρχεται ως κάθαρση και, μολονότι ακραία ως πράξη, εξασφαλίζει για την ηρωίδα τη συμπάθεια του αναγνώστη: η Κατερίνα δολοφονεί τον Ταίτγκες.

Το μικρό αυτό αριστούργημα του Χάινριχ Μπελ περιγράφει με χιούμορ, ειρωνεία αλλά και τρυφερότητα, μια σύγχρονη εκδοχή ατίμωσης, η οποία, όμως, δεν γίνεται παθητικά δεκτή, όπως σε άλλες εποχές, αλλά αντιμετωπίζεται δυναμικά από το θύμα. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε, προκάλεσε έντονες συζητήσεις για το αν μπορεί να θεωρηθεί λογοτεχνικό έργο ή ένα βιβλίο το οποίο, με χειρουργική ακρίβεια και με τη μέθοδο του ρεπορτάζ, περιγράφει μεθόδους, με τις οποίες τα ΜΜΕ μπορούν να καταστρέψουν ένα άτομο και να το οδηγήσουν σε ακραίες πράξεις.

Ελάχιστη σημασία έχει η απάντηση. "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ" περιγράφει έναν κόσμο ζοφερό, όπου το άτομο εκμηδενίζεται, γίνεται έρμαιο στη βούληση του συστήματος και αυτών που το εκμεταλλεύονται. Δυστυχώς, παραμένει ακόμη και σήμερα επίκαιρο. Αλλάζουν τα ονόματα, αλλάζουν οι αφορμές, αλλάζουν τα συστήματα και οι πρακτικές αλλά το πρόβλημα παραμένει: το άτομο είναι πάντοτε απροστάτευτο απέναντι στις κάθε είδους εξουσίες, νόμιμες ή παράνομες.

Ο Μπελ δεν πολυλογεί. Δεν χρειάζεται πάνω από 150 μικρές κι αραιογραμμένες σελίδες για να ολοκληρώσει την ιστορία του. Το βιβλιαράκι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Γράμματα" και κοστίζει μόλις 5-6 ευρώ. Μάλιστα, η "Πρωτοπορία" το προσφέρει με...3 ευρώ! Αξιοποιείστε τον χρόνο σας με απολαυστικό τρόπο και μη τον σπαταλάτε ξεφυλλίζοντας κυριακάτικες φυλλάδες.