Έγινε πολύς λόγος και χύθηκε πολύ μελάνι για την "επιτυχία" της ελληνικής κυβέρνησης κατά την σύνοδο κορυφής της 11ης τρέχοντος. Ειπώθηκε πως αποτελούν επιβράβευση τόσο η μείωση του επιτοκίου δανεισμού μας κατά μία μονάδα όσο και η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου μας. Με άλλα λόγια, όμως, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η κυβέρνηση και η "διεθνής των τοκογλύφων", αφού εξάντλησαν όλη τους την ενέργεια στην λήψη μέτρων για την καταλήστευση των λαϊκών εισοδημάτων στη χώρα μας, ανακάλυψαν ένα χρόνο μετά ότι κάτι πρέπει να γίνει και για τη μείωση των τόκων και των χρεωλυσίων που καταβάλλει κάθε χρόνο το ελληνικό δημόσιο.
Στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού έχουν εξαπλωθεί ιδιαίτερα οι πρακτικές της "χρηματιστικοποίησης" (financialization) της οικονομίας. Ειδικότερα, δε, σε σχέση με τη χώρα μας οι μεγαλομέτοχοι των ξένων και ελληνικών τραπεζών και οι λοιποί "ραντιέρηδες" διασφαλίζουν τεράστια ποσά υπεραξίας από την τοκογλυφία εις βάρος του υπερχρεωμένου ελληνικού δημοσίου, χωρίς να ρισκάρουν ιδιαίτερα. Κι αυτό γίνεται μέσω της δανειοδότησης των ξένων και ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με επιτόκιο 1% και την εν συνεχεία αγορά εκ μέρους των εν λόγω τραπεζών ελληνικών κρατικών ομολόγων με απόδοση επιτοκίου τουλάχιστον 5%. Έτσι, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, η χώρα μας θα καταβάλει στην "διεθνή των τοκογλύφων" στο διάστημα 2010-2014, συνολικά 83,7 δις ευρώ μόνο για τόκους!
Σύμφωνα με την παραπάνω έκθεση του ΔΝΤ, πριν την υπογραφή του μνημονίου, το ελληνικό δημόσιο χρέος είχε ανέλθει στα 329 δις ευρώ. Μάλιστα, διάφορες ξένες τράπεζες (κυρίως γαλλικές και γερμανικές) κατείχαν κρατικά ομόλογα ύψους 150 δις ευρώ. Ταυτόχρονα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη καταθέσει ως ενέχυρο για την περαιτέρω δανειοδότησή τους από την ΕΚΤ ελληνικά κρατικά ομόλογα ύψους τουλάχιστον 90 δις ευρώ. Επομένως, τα εν λόγω ομόλογα δεν βρίσκονται στην κατοχή των ελληνικών τραπεζών και φυσικά δεν κυκλοφορούν πλέον στη δευτερογενή αγορά. Μάλιστα, είναι ζητούμενο εάν και πότε οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να τα ανακτήσουν εξοφλώντας τα δάνειά τους προς την ΕΚΤ.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΕΚΤ έχει αγοράσει από τη δευτερογενή αγορά ελληνικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 60 δις ευρώ και μάλιστα "κουρεμένα" κατά 20%-30%. Επομένως, η ΕΚΤ ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, σημαντικότατο μέρος του ελληνικού δημόσιου χρέους αξίας τουλάχιστον 150 δις ευρώ.
Μετά το μνημόνιο, στο δημόσιο χρέος αναμένεται να προστεθεί και το γνωστό δάνειο των 110 δις ευρώ, εκ των οποίων 30 δις από το ΔΝΤ, 57,7 δις ευρώ από τις χώρες της Ευρωζώνης, πλην Γερμανίας, και 22,3 δις ευρώ από την κρατική γερμανική τράπεζα KfW. Επομένως, μετά το 2013 η χώρα μας θα οφείλει το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους σε διεθνείς οργανισμούς, σε ευρωπαϊκά κράτη, στην ΕΚΤ και στην KfW.
Μέχρι το μνημόνιο, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού δημόσιου χρέους υπαγόταν, από πλευράς εφαρμοστέου δικαίου, στο ελληνικό δίκαιο. Ταυτόχρονα, αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση οποιασδήποτε σχετικής διαφοράς ήταν τα ελληνικά δικαστήρια. Με τη δανειακή σύμβαση Ελλάδας-κρατών Ευρωζώνης-KfW, ύψους 80 δις ευρώ, για το εν λόγω ποσό του δημόσιου χρέους εφαρμοστέο δίκαιο είναι πλέον το αγγλικό, ενώ οι ενδεχόμενες διαφορές που θα προκύψουν θα επιλυθούν δικαστικά από το Δικαστήριο της ΕΕ, πλην της περίπτωσης ενδεχόμενων διαφορών με την KfW, που θα επιλυθούν από τα αγγλικά ή τα γερμανικά δικαστήρια.
Το ζήτημα της επαναγοράς του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να έχει θετικά αποτελέσματα μόνο στο βαθμό που δεν θα αποτελέσει αφορμή για παραπέρα τοκογλυφική υπερχρέωση της χώρας και στόχο διάσωσης των διαφόρων τραπεζών που κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με το σενάριο της "διεθνούς των τοκογλύφων", το οποίο ανέλυσε ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα χορηγήσει (με το αζημίωτο, βέβαια) δάνειο στη χώρα μας προκειμένου να επαναγοράσει η Ελλάδα το ελληνικό δημόσιο χρέος που κατέχουν διάφοροι θεσμικοί επενδυτές. Μια τέτοια εξέλιξη υποτίθεται ότι θα βοηθήσει την ελληνική πλευρά, αφού το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας από το EFSF θα είναι χαμηλότερο από το επιτόκιο των δανείων που τρέχουν.
Επίσης, ο δανεισμός από το EFSF θα πρέπει -κατά Σόιμπλε- να συνοδευτεί και με ένα αυστηρότερο δημοσιονομικό πρόγραμμα λιτότητας. Με τον τρόπο αυτό, η "διεθνής των τοκογλύφων" (κυρίως, οι γαλλογερμανικές τράπεζες) θα απαλλαγούν από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα κι έτσι η Ελλάδα θα χάσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί έναντι του γαλλογερμανικού άξονα, ενώ το EFSF θα μετατραπεί σε τοποτηρητή των γερμανικών συμφερόντων εν Ελλάδι.
Ταυτόχρονα, θα επιβληθεί μνημόνιο και πέραν του 2024, με άγρια πολιτική λιτότητας. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή, το νέο ελληνικό δημόσιο χρέος προς το EFSF θα διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, ενώ αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση των σχετικών διαφορών μεταξύ Ελλάδας και EFSF θα είναι τα δικαστήρια του Δουκάτου του Λουξεμβούργου. Αυτά, τουλάχιστον, προβλέπονται από το πρόσφατα επικαιροποιημένο μνημόνιο.
Η επαναγορά του ελληνικού δημόσιου χρέους θε έπρεπε να στηρίζεται σε καθαρές λύσεις και να εξυπηρετεί τη χώρα μας. Υπ' αυτή και μόνη την προϋπόθεση θα έπρεπε να συζητηθεί κάτι τέτοιο. Δυστυχώς, ακόμη κι εδώ επελέγησαν φτηνές λύσεις προς λαϊκή κατανάλωση.
Αν υπήρχε αγαθή προαίρεση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το ελληνικό δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες (σήμερα 1%), προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και, μάλιστα, με έκπτωση 20%-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
Τέλος, ας προσέξουμε κάτι το οποίο δεν διευκρινίζεται αρκετά: το μειωμένο κατά μία μονάδα επιτόκιο θα ισχύσει μόνο για τα 80 δις ευρωζώνης-KfW. Τα 30 δις του ΔΝΤ και τα υπόλοιπα δανεικά θα εξυπηρετηθούν με το ισχύον συμφωνημένο επιτόκιο. Καταλάβαμε την διαφορά; Μπράβο.
Αυτές οι σκέψεις είναι που μας κάνουν να αμφισβητούμε έντονα την τελευταία "επιτυχία" του πρωθυπουργού για επιμήκυνση και για μείωση του επιτοκίου κατά μία μονάδα και να την θεωρούμε ως αναμφισβήτητη εμπορική επιτυχία της "διεθνούς των τοκογλύφων".
(Σημείωση: Τον επιτυχημένο όρο "διεθνής των τοκογλύφων" δανείστηκα -άτοκα- από τον καθηγητή Νότη Μαριά.)
Στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού έχουν εξαπλωθεί ιδιαίτερα οι πρακτικές της "χρηματιστικοποίησης" (financialization) της οικονομίας. Ειδικότερα, δε, σε σχέση με τη χώρα μας οι μεγαλομέτοχοι των ξένων και ελληνικών τραπεζών και οι λοιποί "ραντιέρηδες" διασφαλίζουν τεράστια ποσά υπεραξίας από την τοκογλυφία εις βάρος του υπερχρεωμένου ελληνικού δημοσίου, χωρίς να ρισκάρουν ιδιαίτερα. Κι αυτό γίνεται μέσω της δανειοδότησης των ξένων και ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με επιτόκιο 1% και την εν συνεχεία αγορά εκ μέρους των εν λόγω τραπεζών ελληνικών κρατικών ομολόγων με απόδοση επιτοκίου τουλάχιστον 5%. Έτσι, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, η χώρα μας θα καταβάλει στην "διεθνή των τοκογλύφων" στο διάστημα 2010-2014, συνολικά 83,7 δις ευρώ μόνο για τόκους!
Σύμφωνα με την παραπάνω έκθεση του ΔΝΤ, πριν την υπογραφή του μνημονίου, το ελληνικό δημόσιο χρέος είχε ανέλθει στα 329 δις ευρώ. Μάλιστα, διάφορες ξένες τράπεζες (κυρίως γαλλικές και γερμανικές) κατείχαν κρατικά ομόλογα ύψους 150 δις ευρώ. Ταυτόχρονα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη καταθέσει ως ενέχυρο για την περαιτέρω δανειοδότησή τους από την ΕΚΤ ελληνικά κρατικά ομόλογα ύψους τουλάχιστον 90 δις ευρώ. Επομένως, τα εν λόγω ομόλογα δεν βρίσκονται στην κατοχή των ελληνικών τραπεζών και φυσικά δεν κυκλοφορούν πλέον στη δευτερογενή αγορά. Μάλιστα, είναι ζητούμενο εάν και πότε οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να τα ανακτήσουν εξοφλώντας τα δάνειά τους προς την ΕΚΤ.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΕΚΤ έχει αγοράσει από τη δευτερογενή αγορά ελληνικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 60 δις ευρώ και μάλιστα "κουρεμένα" κατά 20%-30%. Επομένως, η ΕΚΤ ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, σημαντικότατο μέρος του ελληνικού δημόσιου χρέους αξίας τουλάχιστον 150 δις ευρώ.
Μετά το μνημόνιο, στο δημόσιο χρέος αναμένεται να προστεθεί και το γνωστό δάνειο των 110 δις ευρώ, εκ των οποίων 30 δις από το ΔΝΤ, 57,7 δις ευρώ από τις χώρες της Ευρωζώνης, πλην Γερμανίας, και 22,3 δις ευρώ από την κρατική γερμανική τράπεζα KfW. Επομένως, μετά το 2013 η χώρα μας θα οφείλει το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους σε διεθνείς οργανισμούς, σε ευρωπαϊκά κράτη, στην ΕΚΤ και στην KfW.
Μέχρι το μνημόνιο, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού δημόσιου χρέους υπαγόταν, από πλευράς εφαρμοστέου δικαίου, στο ελληνικό δίκαιο. Ταυτόχρονα, αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση οποιασδήποτε σχετικής διαφοράς ήταν τα ελληνικά δικαστήρια. Με τη δανειακή σύμβαση Ελλάδας-κρατών Ευρωζώνης-KfW, ύψους 80 δις ευρώ, για το εν λόγω ποσό του δημόσιου χρέους εφαρμοστέο δίκαιο είναι πλέον το αγγλικό, ενώ οι ενδεχόμενες διαφορές που θα προκύψουν θα επιλυθούν δικαστικά από το Δικαστήριο της ΕΕ, πλην της περίπτωσης ενδεχόμενων διαφορών με την KfW, που θα επιλυθούν από τα αγγλικά ή τα γερμανικά δικαστήρια.
Το ζήτημα της επαναγοράς του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να έχει θετικά αποτελέσματα μόνο στο βαθμό που δεν θα αποτελέσει αφορμή για παραπέρα τοκογλυφική υπερχρέωση της χώρας και στόχο διάσωσης των διαφόρων τραπεζών που κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με το σενάριο της "διεθνούς των τοκογλύφων", το οποίο ανέλυσε ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα χορηγήσει (με το αζημίωτο, βέβαια) δάνειο στη χώρα μας προκειμένου να επαναγοράσει η Ελλάδα το ελληνικό δημόσιο χρέος που κατέχουν διάφοροι θεσμικοί επενδυτές. Μια τέτοια εξέλιξη υποτίθεται ότι θα βοηθήσει την ελληνική πλευρά, αφού το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας από το EFSF θα είναι χαμηλότερο από το επιτόκιο των δανείων που τρέχουν.
Επίσης, ο δανεισμός από το EFSF θα πρέπει -κατά Σόιμπλε- να συνοδευτεί και με ένα αυστηρότερο δημοσιονομικό πρόγραμμα λιτότητας. Με τον τρόπο αυτό, η "διεθνής των τοκογλύφων" (κυρίως, οι γαλλογερμανικές τράπεζες) θα απαλλαγούν από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα κι έτσι η Ελλάδα θα χάσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί έναντι του γαλλογερμανικού άξονα, ενώ το EFSF θα μετατραπεί σε τοποτηρητή των γερμανικών συμφερόντων εν Ελλάδι.
Ταυτόχρονα, θα επιβληθεί μνημόνιο και πέραν του 2024, με άγρια πολιτική λιτότητας. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή, το νέο ελληνικό δημόσιο χρέος προς το EFSF θα διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, ενώ αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση των σχετικών διαφορών μεταξύ Ελλάδας και EFSF θα είναι τα δικαστήρια του Δουκάτου του Λουξεμβούργου. Αυτά, τουλάχιστον, προβλέπονται από το πρόσφατα επικαιροποιημένο μνημόνιο.
Η επαναγορά του ελληνικού δημόσιου χρέους θε έπρεπε να στηρίζεται σε καθαρές λύσεις και να εξυπηρετεί τη χώρα μας. Υπ' αυτή και μόνη την προϋπόθεση θα έπρεπε να συζητηθεί κάτι τέτοιο. Δυστυχώς, ακόμη κι εδώ επελέγησαν φτηνές λύσεις προς λαϊκή κατανάλωση.
Αν υπήρχε αγαθή προαίρεση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το ελληνικό δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες (σήμερα 1%), προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και, μάλιστα, με έκπτωση 20%-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
Τέλος, ας προσέξουμε κάτι το οποίο δεν διευκρινίζεται αρκετά: το μειωμένο κατά μία μονάδα επιτόκιο θα ισχύσει μόνο για τα 80 δις ευρωζώνης-KfW. Τα 30 δις του ΔΝΤ και τα υπόλοιπα δανεικά θα εξυπηρετηθούν με το ισχύον συμφωνημένο επιτόκιο. Καταλάβαμε την διαφορά; Μπράβο.
Αυτές οι σκέψεις είναι που μας κάνουν να αμφισβητούμε έντονα την τελευταία "επιτυχία" του πρωθυπουργού για επιμήκυνση και για μείωση του επιτοκίου κατά μία μονάδα και να την θεωρούμε ως αναμφισβήτητη εμπορική επιτυχία της "διεθνούς των τοκογλύφων".
(Σημείωση: Τον επιτυχημένο όρο "διεθνής των τοκογλύφων" δανείστηκα -άτοκα- από τον καθηγητή Νότη Μαριά.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου