"Ο Τζόνι πήρε το όπλο του"

"Πάντα για κάτι πολεμούσανε οι μπάσταρδοι κι άμα τολμούσε κανένας να τους πει, στο διάολο οι πόλεμοι, όλοι ίδιοι είναι και κανείς ποτέ δεν κερδίζει τίποτα, τον φωνάζανε δειλό. Όταν δεν πολεμούσανε για την ελευθερία, πολεμούσανε για την ανεξαρτησία ή για τη δημοκρατία ή για την αξιοπρέπεια ή για την τιμή ή για την πατρίδα ή για κάτι άλλο που επίσης δεν σήμαινε τίποτα. Πολεμούσαν για να γίνει ο κόσμος ασφαλής για τη δημοκρατία, για τις μικρές χώρες, για όλους. Άμα είχε τελειώσει λοιπόν τώρα ο πόλεμος, τότε ο κόσμος έπρεπε να είχε γίνει ασφαλής για τη δημοκρατία. Είχε γίνει; Και για ποιο είδος δημοκρατίας; Και για πόση δημοκρατία; Και για ποιανού τη δημοκρατία;"

Ο Τζόνι Μπόναμ, ο πρωταγωνιστής του Ντάλτον Τράμπο στο μυθιστόρημα "Ο Τζόνι πήρε το όπλο του", είναι ένα νεαρό παλληκάρι που πάει στον πόλεμο και τραυματίζεται σοβαρά. Τόσο σοβαρά, ώστε χάνει και τα τέσσερα άκρα από την ρίζα, τα μάτια, την μύτη, το στόμα και την ακοή. Απομένει στο κρεββάτι κάποιου νοσοκομείου, ένα κούτσουρο δίχως άκρα και με ένα κεφάλι δίχως πρόσωπο. Όμως, το μυαλό του Τζόνι παραμένει στην θέση του, σε απόλυτη διαύγεια. Έτσι, παρ΄ότι ούτε βλέπει ούτε ακούει ούτε μιλάει, ο Τζόνι μπορεί να σκέφτεται και να καταγγέλει όσα θεωρεί πως πρέπει να καταγγείλει.

"Πάρτε με στα κοινοβούλια, στα συμβούλια, στα συνέδρια των πολιτικών. Θέλω να 'μαι μπροστά όταν θα μιλάνε για τιμή και για δικαιοσύνη, για δημοκρατία, για τα δεκατέσσερα σημεία, για την αυτοδιάθεση των λαών. Θέλω να 'μαι μπροστά για να τους θυμίσω πως δεν έχω γλώσσα να τους τη βγάλω έξω από το στόμα μου, που ούτε κι αυτό το έχω. Αλλά οι πολιτικοί έχουνε γλώσσες. Οι πιλιτικοί έχουνε στόματα. Βάλτε το γυάλινο κουτί μου πάνω στο τραπέζι του ομιλητή για να νιώθω τις δονήσεις κάθε φορά που θα κατεβαίνει το σφυρί. Κι άστε τους να μιλήσουν για εμπορική πολιτική, για αποκλεισμούς, για νέες αποικίες, για παλιές έχθρες... Άστε τους να μιλήσουν για πολεμοφόδια, για αεροπλάνα, για πολεμικά πλοία, για τανκς και για αέρια, πρέπει να τα έχουμε, φυσικά, δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα χωρίς αυτά, πώς αλλιώς θα προστατεύαμε την ειρήνη άμα δεν τα 'χαμε;Άστε τους να κάνουν μπλοκ και συμμαχίες και σύμφωνα αμοιβαίας βοήθειας και διαβεβαιώσεις ουδετερότητας. Άστε τους να γράφουν προειδοποιήσεις, τελεσίγραφα, διαμαρτυρίες, καταγγελίες.

Αλλά προτού ψηφίσουν, προτού δόσουνε τη διαταγή να ξεκινήσουν όλα τα στρατιωτάκια και ν' αρχίσουνε ν' αλληλοσφάζονται, άστε τον πρόεδρο να χτυπήσει το σφυρί του στο κουτί μου και να με δείξει και να πει, ορίστε κύριε, ιδού το ζήτημα, ή είστε υπέρ αυτού του πράγματος ή κατά. Κι αν είναι κατά, ας σηκωθούνε, που να τους πάρει ο διάβολος, ας σηκωθούνε σαν άντρες να ψηφίσουν. Κι αν είναι υπέρ, να τους κρεμάσουν, να τους πνίξουν, να τους διαπομπεύοσυν κομματάκι-κομματάκι, να τους πετάξουν στα χωράφια όπου δεν θα τους αγγίξει κανένα καθαρό ζώο και να σαπίσουν τα κομμάτια τους και κανένα δέντρο, κανένα χόρτο να μη φυτρώσει εκεί όπου θα σαπίσουν."

Αυτή η μεγαλοφυής σύλληψη του Ντάλτον Τράμπο, αυτό το βιβλιαράκι των διακοσίων σελίδων με τον τίτλο "Ο Τζόνι πήρε το όπλο του", συνιστά -κατά την γνώμη μου- το κορυφαίο αντιπολεμικό ανάγνωσμα που έχει γραφτεί ποτέ (συγγνώμη από όσους πιστεύουν το ίδιο για το "Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ). Όπως και η ομώνυμη ταινία συνιστά -πάλι κατά την γνώμη μου- την κορυφαία αντιπολεμική ταινία που έχει γυριστεί ποτέ (συγγνώμη από όσους πιστεύουν το ίδιο για το "Πλατούν", τον "Ελαφοκυνηγό", την "Λεπτή κόκκινη γραμμή" ή το "Αποκάλυψη τώρα").

Δεν χρειάζεται να μιλήσω πολύ για τούτο το βιβλίο, το οποίο γράφτηκε to 1938 κι έγινε ταινία 33 χρονια αργότερα σε σκηνοθεσία του ίδιου του Τράμπο. Χάρη στην "Σύγχρονη Εποχή" κυκλοφορεί και στα ελληνικά. Μη διστάσετε να διαθέσετε 11 ευρώ για να αποκτήσετε ένα βιβλίο που θα σας τιμήσει ως αναγνώστες και που μπορείτε άνετα να το κατατάξετε ανάμεσα στα 10 βιβλία που θα έπρεπε να διαβάσει κάθε άνθρωπος.