Όσα είπαμε στα προηγούμενα σημειώματα περί ανισόμετρης ανάπτυξης και έξαρσης των ανταγωνισμών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνονται σαφέστερα αν παρατηρήσουμε ότι μπορούμε εύκολα να κατατάξουμε τα κράτη-μέλη σε τρεις ομάδες-κατηγορίες:
- Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα κράτη τα οποία έχουν επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, παρουσιάζουν θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυξητική πορεία των επενδύσεων και σχετικά καλή δημοσιονομική κατάσταση. Εδώ συναντάμε την Γερμανία, την Ολλανδία, την Αυστρία, την Φινλανδία και την Σουηδία.
- Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει κράτη με χαμηλότερη παραγωγικότητα, μικρό ρυθμό ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ, αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος. Εδώ κατατάσσονται ισχυρά κράτη όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Βρεττανία.
- Τέλος, στην τρίτη κατηγορία κατατάσσονται οι "αδύναμοι κρίκοι" της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση και παρουσιάζουν ιδιαίτερα αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ενώ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπερχρέωσης.
Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης, η ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επίσης ανομοιογενής. Για παράδειγμα, η Γερμανία και η Ολλανδία βρίσκονται σε φάση ανόδου της βιομηχανικής παραγωγής αλλά σε Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία η ανάκαμψη είναι αναιμική, με τα επίπεδα της παραγωγής να υπολείπονται σημαντικά των αντίστοιχων του 2005 και με πορεία μείωσης τους τελευταίους μήνες (σε σχέση με τη μέγιστη επίδοση του 12μηνου). Όμως, ακόμη και η γερμανική βιομηχανία υπολείπεται ακόμα κατά 17% από το προ κρίσης επίπεδο. Αυτό επισημαίνει σχετική μελέτη της Deutsche Bank, η οποία δείχνει ότι το βάθος της συρρίκνωσης στη βιομηχανία ήταν πολύ μεγαλύτερο στην πρόσφατη κρίση συγκριτικά με τις προηγούμενες του 2001 και του 1992. Παράλληλα, καταγράφεται ανομοιογένεια και στην μεταβολή εισροών και εκροών των "άμεσων ξένων επενδύσεων" για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Ως γενική τάση καταγράφεται κάμψη που συμβαδίζει με την αντίστοιχη παγκόσμια τάση την περίοδο 2007-2009, λόγω της διεθνούς κρίσης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανισόμετρης και αβέβαιης ανάκαμψης, καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η εφαρμογή σχεδίων ενιαίας οικονομικής διακυβέρνησης και πολύ περισσότερο σχεδίων πολιτικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και χρόνια έχει σταματήσει κάθε συζήτηση για ενιαίο ευρωπαϊκό σύνταγμα κλπ. Όσο ο "τραχανάς" της κρίσης κεφαλαίων παραμένει απλωμένος, δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε διάθεση για τέτοια ζητήματα. Η αστική τάξη κάθε κράτους-μέλους, με βάση τη διαφορετική θέση και τα ιδιαίτερα συμφέροντά της, μετέχει στην διαπάλη για το μέλλον της Ευρωζώνης, το οποίο γίνεται όλο και πιο επισφαλές στην σημερινή μορφή του. Πρόκειται για εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση αν συνυπολογίσει κανείς την διαπάλη ισχυρών τμημάτων της άρχουσας τάξης στο εσωτερικό κάθε χώρας, ιδιαίτερα των ισχυρών δυνάμεων της ΕΕ, καθώς και την γενικώτερη όξυνση των αντιθέσεων στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Σημείωση: Σε όσους πιθανόν στραβομουτσούνιασαν με τον όρο "διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα", που μόλις χρησιμοποίησα, θυμίζω την ρήση του Μαρξ "ο ιμπεριαλισμός είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού".
(Η συνέχεια στο επόμενο σημείωμα)
- Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα κράτη τα οποία έχουν επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, παρουσιάζουν θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυξητική πορεία των επενδύσεων και σχετικά καλή δημοσιονομική κατάσταση. Εδώ συναντάμε την Γερμανία, την Ολλανδία, την Αυστρία, την Φινλανδία και την Σουηδία.
- Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει κράτη με χαμηλότερη παραγωγικότητα, μικρό ρυθμό ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ, αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος. Εδώ κατατάσσονται ισχυρά κράτη όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Βρεττανία.
- Τέλος, στην τρίτη κατηγορία κατατάσσονται οι "αδύναμοι κρίκοι" της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση και παρουσιάζουν ιδιαίτερα αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ενώ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπερχρέωσης.
Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης, η ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επίσης ανομοιογενής. Για παράδειγμα, η Γερμανία και η Ολλανδία βρίσκονται σε φάση ανόδου της βιομηχανικής παραγωγής αλλά σε Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία η ανάκαμψη είναι αναιμική, με τα επίπεδα της παραγωγής να υπολείπονται σημαντικά των αντίστοιχων του 2005 και με πορεία μείωσης τους τελευταίους μήνες (σε σχέση με τη μέγιστη επίδοση του 12μηνου). Όμως, ακόμη και η γερμανική βιομηχανία υπολείπεται ακόμα κατά 17% από το προ κρίσης επίπεδο. Αυτό επισημαίνει σχετική μελέτη της Deutsche Bank, η οποία δείχνει ότι το βάθος της συρρίκνωσης στη βιομηχανία ήταν πολύ μεγαλύτερο στην πρόσφατη κρίση συγκριτικά με τις προηγούμενες του 2001 και του 1992. Παράλληλα, καταγράφεται ανομοιογένεια και στην μεταβολή εισροών και εκροών των "άμεσων ξένων επενδύσεων" για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Ως γενική τάση καταγράφεται κάμψη που συμβαδίζει με την αντίστοιχη παγκόσμια τάση την περίοδο 2007-2009, λόγω της διεθνούς κρίσης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανισόμετρης και αβέβαιης ανάκαμψης, καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η εφαρμογή σχεδίων ενιαίας οικονομικής διακυβέρνησης και πολύ περισσότερο σχεδίων πολιτικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και χρόνια έχει σταματήσει κάθε συζήτηση για ενιαίο ευρωπαϊκό σύνταγμα κλπ. Όσο ο "τραχανάς" της κρίσης κεφαλαίων παραμένει απλωμένος, δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε διάθεση για τέτοια ζητήματα. Η αστική τάξη κάθε κράτους-μέλους, με βάση τη διαφορετική θέση και τα ιδιαίτερα συμφέροντά της, μετέχει στην διαπάλη για το μέλλον της Ευρωζώνης, το οποίο γίνεται όλο και πιο επισφαλές στην σημερινή μορφή του. Πρόκειται για εξαιρετικά σύνθετη κατάσταση αν συνυπολογίσει κανείς την διαπάλη ισχυρών τμημάτων της άρχουσας τάξης στο εσωτερικό κάθε χώρας, ιδιαίτερα των ισχυρών δυνάμεων της ΕΕ, καθώς και την γενικώτερη όξυνση των αντιθέσεων στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Σημείωση: Σε όσους πιθανόν στραβομουτσούνιασαν με τον όρο "διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα", που μόλις χρησιμοποίησα, θυμίζω την ρήση του Μαρξ "ο ιμπεριαλισμός είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού".
(Η συνέχεια στο επόμενο σημείωμα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου