Εργασιοασφαλιστικό ευρω-ξεθεμέλιωμα

Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε τούτο το ιστολόγιο ("Με ιδρώτα και αίμα"), είναι παλιά η διαπίστωση ότι "η θέση της εργατικής τάξης επιδεινώνεται διαρκώς τόσο στα κράτη-πιστωτές όσο και στα κράτη-οφειλέτες". Έτσι, λοιπόν, δεν είναι μόνο οι "υπερχρεωμένοι" Έλληνες που έχουν το "προνόμιο" να δέχονται κατά μέτωπο επίθεση στα εργατικά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα, Τις ίδιες επιθέσεις δέχονται και οι πολίτες των -θεωρητικώς- ισχυρών οικονομικά χωρών. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία:


Γερμανία

Στην ατμομηχανή της ΕΕ, εδώ και χρόνια κλιμακώνεται η επίθεση στα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων. Το ξεθεμελίωμα άρχισε η κυβέρνηση συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων (1998-2005), του οποίου ηγούνταν οι Γκέρχαρντ Σρέντερ και Γιόσκα Φίσερ (ο "οικολόγος" υπερασπιστής της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία). Τότε πέρασαν το λεγόμενο πακέτο Harz IV (Χάρτζ 4) και η "Ατζέντα 2010", που αποσκοπούσαν στην αποδιάρθρωση του συστήματος Ασφάλισης, Υγείας και Πρόνοιας. Στην ίδια ρότα συνέχισαν τόσο ο μεγάλος κυβερνητικός συνασπισμός χριστιανοδημοκρατών-σοσιαλδημοκρατών όσο και η σημερινή κυβέρνηση χριστιανοδημοκρατών - φιλελευθέρων. Ετσι, από το 2008 έχουν αυξηθεί τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67. Η αύξηση από τα 65 στα 67 γίνεται σταδιακά, ωστόσο με βάση τα καινούρια δεδομένα, για κάθε ένα μήνα που κάποιος βγει νωρίτερα στη σύνταξη από τα 67, χάνει 0,3% από τη σύνταξή του. Για παράδειγμα, αν κάποιος βγει στη σύνταξη στα 65, θα χάσει το 7,2% της σύνταξής του. Η αύξηση του ορίου πλήττει και τους εργαζόμενους με αναπηρία, ειδικά αυτούς που είναι γεννημένοι μετά το 1964.

Σύμφωνα, επίσης, με τα επίσημα στοιχεία, η ανεργία στη Γερμανία πλησιάζει το 10%. Παράλληλα, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις (με τη συναίνεση και των συμβιβασμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών, στο όνομα της μη απόλυσης) έχουν υποχρεώσει τους εργαζόμενους να δουλεύουν λιγότερες μέρες τη βδομάδα (εκτιμάται ότι σχεδόν 1.000.000 εργαζόμενοι έχουν μειωμένο ωράριο). Φυσικά, οι μερικώς ή περιστασιακώς απασχολούμενοι δεν εμφανίζονται ως άνεργοι.

Την ίδια στιγμή, στη μέχρι πρό τινος πρώτη εξαγωγική χώρα του πλανήτη, 1 στους 7 πολίτες της ζει στα όρια της φτώχειας, δηλαδή το 14% του πληθυσμού ή 11,4 εκατομμύρια άνθρωποι. Ταυτόχρονα, ιδιωτικοποιούνται νοσοκομεία και γηροκομεία ενώ έχει συμφωνηθεί ο διαχωρισμός της Κοινωνικής Ασφάλισης από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Τέλος, σε μια -υποτίθεται- "εναλλακτική" διαχείριση, προωθήθηκαν η μερική απασχόληση, οι συμβάσεις του ενός ευρώ την ώρα στους οδοκαθαριστές, στους εργαζόμενους στις τραπεζαρίες στα δημοτικά νηπιαγωγεία κλπ. Στο Βερολίνο, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, την περίοδο 2003-2006 αυξήθηκαν κατά 111% οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι, ουσιαστικά χωρίς δικαιώματα.


Βρεττανία

Η αντιασφαλιστική λαίλαπα προχωράει και στην Βρεττανία, χώρα που δεν ανήκει στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, προωθείται και εδώ η ίδια στρατηγική. Η εφαρμογή των αντιλαϊκών πολιτικών από τις κυβερνήσεις συντηρητικών και εργατικών έχει οδηγήσει στο γεγονός ότι σήμερα όλοι σχεδόν οι Βρετανοί πολίτες και όσοι εργάζονται νόμιμα παίρνουν μια βασική σύνταξη πτωχοκομείου 416 ευρώ, μόλις συμπληρώσουν τα 65 έτη. Εάν κάποιος εργαζόμενος επιθυμεί (στην ουσία υποχρεώνεται), μπορεί να καταβάλλει περισσότερα χρήματα στο Ταμείο και να λάβει μεγαλύτερη σύνταξη. Οι σχεδιασμοί που υπάρχουν είναι το όριο ηλικίας να πάει στα 67 έτη. Στην Βρεττανία  εισφορές καταβάλλουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες, ενώ το κράτος απλώς τις συλλέγει και τις διαχειρίζεται. Οι συνταξιούχοι μπορούν να αρνηθούν να πάρουν τη σύνταξή τους και να συνεχίσουν να δουλεύουν και μετά τα 65, πράγμα που συμβαίνει συχνά, μιας και δεν είναι δυνατόν να ζήσει κανένας με τέτοιες συντάξεις. Ακόμα, οι συνταξιούχοι μπορούν να εργάζονται ως ωρομίσθιοι για να συμπληρώσουν το πενιχρό εισόδημα από την σύνταξη. Αυτό έχει οδηγήσει χιλιάδες ηλικιωμένους να δουλεύουν ως τα βαθιά γεράματα. Δηλαδή, ουσιαστικά, δουλειά ως τον τάφο.

Στην Βρεττανία όλο και περισσότερο προχωράει η προσπάθεια του αστικού κράτους να γίνει το ζήτημα της ασφάλισης ατομική υπόθεση. Ετσι, έχουν κυριαρχήσει τα λεγόμενα επαγγελματικά ταμεία, όπου, προκειμένου ο εργαζόμενος να έχει μια αξιοπρεπή σύνταξη στα γηρατειά του, πρέπει να καταβάλλει ως ασφάλιστρα, ένα σημαντικό κομμάτι του μισθού του. Δηλαδή, μέσω του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης, ιδιωτικοποιείται το δικαίωμα των εργαζομένων στην Κοινωνική Ασφάλιση, για να θησαυρίζουν διάφοροι κολοσσοί, τραπεζικοί και ασφαλιστικοί.

Το ιδεολόγημα της ανάγκης του ανθρώπου να προσφέρει ό,τι μπορεί ανεξαρτήτως ηλικίας (του δήθεν δικαιώματος των ηλικιωμένων στην εργασία) χρησιμοποιείται ξετσίπωτα για να καλυφθεί το ξεζούμισμα των εργαζομένων και στις πιο προχωρημένες ηλικίες, ώστε να μειώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο ο χρόνος καταβολής της σύνταξης μέχρι το θάνατο.


Δανία

Στην Δανία επανεξετάζονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης -που είναι στα 67 ήδη από το 2006- προκειμένου να αυξηθούν και άλλο. Στο στόχαστρο βρίσκονται και οι αναπηρικές συντάξεις, και μάλιστα με το επιχείρημα ότι όλοι οι ανάπηροι δεν είναι 100% ανάπηροι, άρα κάπου μπορούν να εργαστούν, γεγονός που διευκολύνουν και οι ελαστικές σχέσεις εργασίας.

Ετσι κι αλλιώς, στην Δανία οι συντάξεις βγαίνουν με ένα σύνθετο σύστημα που αποτελείται από μια δημόσια βασική σύνταξη γήρατος έως 500 ευρώ, η οποία συμπληρώνεται από τα ανταποδοτικά μέρη (επικουρική σύνταξη, επαγγελματικά ταμεία και ιδιωτική ασφάλιση). Το μοντέλο της "βασικής σύνταξης", το οποίο μας πλάσαρε και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, επαναφέρει στο προσκήνιο το γενικότερο σχέδιο για ένα συνταξιοδοτικό σύστημα "τριών πυλώνων". Σημειώνω ότι αυτό ακριβώς το σύστημα έχει ήδη εφαρμοστεί στην Χιλή και οδήγησε τους χιλιανούς εργαζομένους στην...ανασφάλεια. Το μόνο σταθερό μέρος της σύνταξης είναι ο πρώτος πυλώνας (στην ουσία, το ελάχιστο επίδομα φτωχοκομείου). Οι υπόλοιποι πυλώνες είναι σε ανταποδοτική και κεφαλαιοποιητική βάση, πράγμα που σημαίνει ότι εξαρτώνται τόσο από τις εισφορές του εργαζομένου όσο και τις διακυμάνσεις των μετοχών τις οποίες τζογάρουν τα ταμεία στο χρηματιστήριο.

Πάντως, όπως έχει υπολογιστεί και από υπηρεσίες στη Δανία, και με τους τρεις πυλώνες, ο συνταξιούχος στην καλύτερη περίπτωση θα μπορεί να φτάνει ένα χαμηλό ποσοστό αναπλήρωσης σε σχέση με τις αποδοχές που είχε όταν εργαζόταν (το 2006 είχε υπολογιστεί στο 26,8%). Αντίστοιχη εικόνα με τη Δανία ισχύει και για τη γειτονική Σουηδία, που κάποτε από τη διεθνή σοσιαλδημοκρατία θεωρούνταν πρότυπα της "εναλλακτικής ανάπτυξης".




Γαλλία

Η τελευταία μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος στην Γαλλία έγινε το 2003. Η μεταρρύθμιση εκείνη έβαλε στόχο να αυξηθούν τα χρόνια των εισφορών από τα 35 στα 42,5 χρόνια έως το 2012, με το επιχείρημα ότι η αύξηση των ορίων θα αυξήσει τις εισφορές και το ζήτημα του ασφαλιστικού  θα κλείσει. Έτσι κι εκεί ο στόχος είναι η αύξηση στα σημερινά τυπικά και μόνο όρια των 60 χρόνων. Φυσικά, ανάλογα με την ηλικία που μπαίνει ο κάθε νέος εργαζόμενος στην παραγωγή, το όριο συνταξιοδότησης θα κυμαίνεται, αφού αυξάνονται τα υποχρεωτικά χρόνια εισφορών.


Παρόμοια μέτρα λαμβάνονται ήδη σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ισπανία κλπ. Τα δικαιώματα και οι κατακτήσεις των εργαζομένων υποχωρούν παντού. Τώρα που ο καπιταλισμός δεν έχει απέναντί του την "κόκκινη αρκούδα", δεν έχει κανένα λόγο να κάνει οποιαδήποτε παραχώρηση. Το ζήτημα είναι αν η αρκούδα πέθανε ή, απλώς, βρίσκεται σε νάρκη...