Η αμαρτωλή ιστορία της BP

Με αφορμή το γνωστό οικολογικό έγκλημα που συντελείται στον Κόλπο του Μεξικού, εξ αιτίας του ατυχήματος (αν και ατύχημα επαναλαμβανόμενο δεν μπορεί να αποκαλείται ατύχημα) στις εγκαταστάσεις της BP, ας ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία αυτής της αμαρτωλής εταιρείας.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι εγγλέζοι διαφεντεύουν -χωρίς ανταγωνισμό- τα πετρέλαια της νοτιοανατολικής Ασίας. Το 1901, ο Ουίλλιαμ Νοξ (William Knox D'Arcy), στέλεχος της Burmah Oil Company, πλευρίζει τον Σάχη της Περσίας για να κανονίσει την επέκταση της εταιρείας του στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου της Μεσοποταμίας. Απόρροια της συμφωνίας τους ήταν η ίδρυση της Anglo-Persian Oil Company, το 1909, ως θυγατρικής της Burmah. Ο Στήβεν Κίνζερ (Stephen Kinzer) σημειώνει σε άρθρο του στους New York Times ("Ideas & Trends: Iran and Guatemala, 1953-54; revisiting cold war coups and finding them costly") ότι η Anglo-Persian ήταν το προϊόν μιας επαχθούς συμφωνίας της Βρεττανίας με την ψυχορραγούσα διεφθαρμένη μοναρχία του Ιράν, βάσει της οποίας απέκτησε τον έλεγχο όλων των κοιτασμάτων πετρελαίου της περιοχής. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1935, η εταιρεία μετονομάστηκε σε Anglo-Iranian Oil Company.

Το 1953, ο ιρανός πρωθυπουργός Μοχαμάντ Μοσαντέκ (Mohammad Mosaddeq - φωτογραφία) επιχειρεί να επαναδιαπραγματευτεί την συμφωνία του 1909, προς όφελος της χώρας του. Η Anglo-Iranian δεν θέλει, φυσικά, να χάσει την "χρυσοτόκο όρνιθα". Έτσι, κινητοποιεί τους ανθρώπους της στις μυστικές υπηρεσίες της Βρεττανίας και, σε συνεργασία με την αμερικανική CIA, ανατρέπουν τον Μοσαντέκ. Ο γηραιός ιρανός οραματιστής πολιτικός φυλακίζεται για 3 χρόνια και στη συνέχεια παραμένει σε κατ' οίκον περιορισμό μέχρι τον θάνατό του, το 1967. Οι Βρεττανοί αισθάνονται τόσο ισχυροί, ώστε δεν διστάζουν να διατρανώσουν την απαίτησή τους για αποκλειστική εκμετάλλευση του πετρελαίου της περιοχής: σχεδόν αμέσως, διαγράφουν το "Iranian" από την επωνυμία της εταιρείας και την μετονομάζουν, προκλητικά, σε "Βρεττανικό Πετρέλαιο (British Petroleum)".

Η μονεταριστική διακυβέρνηση της Βρεττανίας από την Θάτσερ ιδιωτικοποιεί εξ ολοκλήρου την εταιρεία, μέχρι το 1987. Η ΒΡ γιγαντώνεται και καταπίνει δεκάδες -μικρές ή μεγάλες- επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Amoco (πρώην Standard Oil), Arco, Castrol κι ένα σωρό άλλες απορροφούνται. Η εταιρεία αισθάνεται πλέον τόσο ισχυρή ώστε το 2001 αλλάζει πάλι το όνομά της, αποκαλύπτοντας την θρασύτητά της: το "BP" σημαίνει πλέον "Beyond Petroleum", δηλαδή "πίσω από το πετρέλαιο". Πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά βγαίνει με τόσο αναίσχυντο τρόπο κάποια εταιρεία για να φωνάξει ότι αυτή βρίσκεται πίσω από ο,τιδήποτε γίνεται στον κόσμο του πετρελαίου!

Η ΒΡ έχει χαρακτηριστεί από το αμερικανικό περιοδικό "Mother Jones" μια από τις δέκα χειρότερες εταιρείες του κόσμου, ως προς την εργασιακή ασφάλεια, την προστασία του περιβάλλοντος και την ασφαλή λειτουργία της. Έχει αντιμετωπίσει τέτοια σειρά διώξεων για τα παραπάνω, ώστε θεωρείται δεδομένο ότι η λειτουργία της είναι αδύνατη χωρίς την καταβολή γιγαντιαίων προστίμων.

Πράγματι, το "ατύχημα" στον Κόλπο του Μεξικού είναι, απλώς, ένας κρίκος στην αλυσίδα "ατυχημάτων" της ΒΡ. Την περίοδο 1993-1995, η θυγατρική της "BP Exploration Alaska" πετούσε -φυσικά, παράνομα- τοξικά απόβλητα σε δυο τοποθεσίες της Αλάσκας. Το 2005, εξερράγη ένα από τα μεγαλύτερα διυλιστήρια της εταιρείας στο Τέξας. Το 2007, πάλι στην Αλάσκα, διέρρευσαν στην φύση τεράστιες ποσότητες πετρελαίου, λόγω φθαρμένων αγωγών. Πέρυσι, κατέπεσε βόρεια της Σκωτίας, λόγω κακής συντήρησης, ελικόπτερο της εταιρείας που μετέφερε εργάτες, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν κι οι 16 επιβαίνοντες. Όσο για μικρότερα ατυχήματα...άλλο τίποτε.

Επίμετρο: Το 2007, η εταιρεία αποφάσισε να αναδιοργανωθεί, ώστε να βελτιώσει και την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά της. Πρώτο μέτρο: η απόλυση 7.500 εργαζομένων (όσο λιγότεροι εργάτες, τόσο λιγότερα ατυχήματα!). Δεύτερο μέτρο: περικοπή 25% στις δαπάνες των διυλιστηρίων (εις πείσμα όσων επιμένων ότι με μείωση κονδυλίων δεν επιτυγχάνεται η αύξηση της ασφάλειας!). Είπατε τίποτε;


Τροφή για μελέτη:
http://www.opensecrets.org/: Δείτε ένα διαφωτιστικό φιλμάκι με τίτλο "Discover how oil company BP plays politics". Επίσης, την λίστα με τους πολιτικούς που η εταιρεία χρηματοδότησε τα τελευταία χρόνια (πρώτος και καλύτερος έρχεται ο πρόεδρος Ομπάμα).
BP Oil Spill: Israel's Revenge?: Ένα ανατρεπτικό άρθρο της Στέφανι Μένσιμερ, σχετικά με τις διασυνδέσεις της ΒΡ με το Ισραήλ.

Τροφή για σκέψη:
A BP Conspiracy Theory: Η συνομωσιολογική άποψη για την τραγωδία στον Κόλπο του Μεξικού. Το άρθρο έχει υπότιτλο: "Μήπως η ΒΡ προκάλεσε σκόπιμα την μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, ώστε να αποκομίσει υψηλότερα κέρδη από την αύξηση της τιμής των καυσίμων;"