"Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ"

Σήμερα θα κάνουμε την γνωριμία μας με έναν συγγραφέα, ο οποίος αποτελεί πραγματικά ιδιαίτερη περίπτωση. Πράγματι, ο Ήαν Πέαρς (Iain Pears) δημιούργησε μια ξεχωριστή κατηγορία στην αστυνομική λογοτεχνία, την "art crimes" (εγκλήματα τέχνης), φυσικό επακόλουθο της ειδικότητάς του ως ιστορικού τής τέχνης.

Φυσικά, στις ιστορίες τού Πέαρς δεν θα μπορούσε να μη πρωταγωνιστεί ένας...ιστορικός τής τέχνης. Κι αφού η χώρα για την οποία λέγεται ότι "η τέχνη κυκλοφορεί στον δρόμο" είναι η Ιταλία, εκεί διαπράττονται τα "εγκλήματα τέχνης" με τα οποία ασχολείται ο συγγραφέας. Την διερεύνηση αυτών των εγκλημάτων αναλαμβάνει το ειδικό αστυνομικό σώμα τού στρατηγού Μποττάντο, ειδικώτερα δε η εντυπωσιακή βοηθός του Φλάβια ντι Στέφανο. Κι επειδή η Φλάβια δεν θα μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα χωρίς την βοήθεια κάποιου ειδικού σε ζητήματα τέχνης, ο κύριος πρωταγωνιστής αυτών των ιστοριών είναι ο βρεττανός ιστορικός τής τέχνης Τζόναθαν Άρτζιλ. Αντιπροσωπευτική των περιπετειών τού διδύμου Τζόναθαν-Φλάβια είναι η πρώτη ιστορία τής σειράς "art crime", με τίτλο "Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ", την οποία παρουσιάζουμε σήμερα.

Όλα αρχίζουν όταν ο Άρτζιλ κάνει μια σπουδαία ανακάλυψη καθώς μελετάει έναν σχεδόν άγνωστο πίνακα ενός ασήμαντου ζωγράφου με το όνομα Μαντίνι. Διαπιστώνει ότι ο Μαντίνι ζωγράφισε τον πίνακά του "Ανάπαυση κατά την φυγή στην Αίγυπτο" πάνω σε έναν πίνακα του μεγάλου Ραφαήλ! Ο Άρτζιλ ταξιδεύει στην Ρώμη για να εξετάσει από κοντά τον πίνακα του Μαντίνι, ο οποίος εκτίθεται σε μια μικρή εκκλησία. Προς μεγάλη του έκπληξη διαπιστώνει ότι κάποιος έχει κλέψει τον πίνακα. Για κακή του τύχη, το ειδικό σώμα τού στρατηγού Μποττάντο τον θεωρεί ύποπτο για την κλοπή και τον συλλαμβάνει.

Όλα ακούγονται πολύ κοινότοπα ως εδώ αλλά, ξαφνικά, ο Πέαρς βάζει μπουρλότο. Η έρευνα τού Μποττάντο όλο και δυσκολεύει, μιας και στην ιστορία φαίνεται πως εμπλέκονται κάποια υψηλά ιστάμενα πρόσωπα. Τελικά, ο πίνακας του Μαντίνι εντοπίζεται και το ιταλικό κράτος τον αγοράζει έναντι ενός υπέρογκου ποσού. Κι ενώ όλοι πιστεύουν ότι έχουν μπροστά τους έναν επιζωγραφισμένο Ραφαήλ, ο Άρτζιλ δηλώνει "συγγνώμη, έκανα λάθος, πρόκειται για σκέτο Μαντίνι". Τότε, κάποιος δολοφονεί τον συντηρητή και βάζει φωτιά στον πίνακα...

Ο Πέαρς χρησιμοποιεί τον μύθο με αριστουργηματικό τρόπο, όχι τόσο ως αστυνομικός συγγραφέας όσο ως ειδικός επί θεμάτων τέχνης. Μπορεί να έχουμε διαβάσει συναρπαστικώτερες αστυνομικές περιπέτειες αλλά σίγουρα δεν έχουμε βρει αλλού τόσα στοιχεία για τον κόσμο των μουσείων, για τους τρόπους με τους οποίους συντηρούνται τα έργα ζωγραφικής, για τα μέσα πιστοποίησης γνησιότητας ενός έργου, για τους τρόπους με τους οποίους γίνονται οι απομιμήσεις και οι πλαστογραφίες κλπ. Επί πλέον, "Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ" παραδίδει στον αναγνώστη έναν πλούτο γνώσεων σχετικά με την αναγεννησιακή ζωγραφική. Και καθώς όλα τούτα προσφέρονται με το θελκτικό περιτύλιγμα μιας σφιχτοδεμένης αστυνομικής περιπέτειας, η πρόσληψή τους γίνεται εξαιρετικά ευχάριστη.

Οι κάπου 240 σελίδες τού βιβλίου κυλούν γρήγορα και ξεκούραστα. Σ' αυτό βοηθάει οπωσδήποτε και η ρέουσα μετάφραση της Βιργινίας Γάκα. "Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ" κυκλοφορεί σε μια προσεγμένη έκδοση από την "Opus Magnum" και η ανάγνωσή του είναι τόσο απολαυστική ώστε είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα σας βάλει σε πειρασμό να ανακαλύψετε και τα άλλα βιβλία τού Ήαν Πέαρς. Όσο για την τιμή του, ο εκδότης ορίζει 14 ευρώ (μείον 10% στα καλά βιβλιοπωλεία), αλλά στο διαδίκτυο το βρήκα ακόμη και με 7 ευρώ. Τολμήστε!