Μια από τις καραμέλλες που αρέσκονται να πιπιλάνε πολλοί ημιμαθείς και ανερμάτιστοι, είναι κι αυτή της "ηθικής", η οποία τάχα χαρακτήριζε τα στελέχη της χούντας. Ένα δείγμα της εν λόγω "ηθικής" δώσαμε στο χτεσινό σημείωμα. Ας συνεχίσουμε.
Στις 21 του περασμένου Απριλίου, ανήμερα της επετείου της "εθνοσωτηρίου επαναστάσεως", βγήκε ο εθνικός κωλοτούμπας -ο κατά την "Ελληνοφρένεια"- Καρατζαφύρερ να μας "θυμίσει" ότι σε πολλά πράγματα η δικτατορία ήταν καλύτερη από την δημοκρατία και να τονίσει ότι οι πρωταίτιοι του πραξικοπήματος "πέθαναν στην ψάθα". Για να υπογραμμίσει δε τα λεγόμενά του, έφερε ως παράδειγμα τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν η χήρα του Παπαδόπουλου κι ο Παττακός, σε αντίστιξη με την "ροζ βίλλα" που άφησε στην Μιμή ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Φυσικά, η αλήθεια κι ο Καρατζαφέρης έχουν πάρει διαζύγιο (αν ήσαν ποτέ παντρεμένοι). Κι η αλήθεια είναι ότι, όπως είδαμε στα προηγούμενα, η χούντα φρόντισε να κλείσει "με το αζημίωτο" όλες τις αμαρτωλές συμβάσεις που δεν είχε προλάβει να κλείσει το αστικό καθεστώς στο παρελθόν: Λίτον, Τελεφούνκεν, Αεγκέ, Έσσο-Πάππας, Ωνάσης, Νιάρχος, Ανδρεάδης... Παράλληλα, ανάμεσα στους ξένους κεφαλαιοκράτες ξεπετάχτηκαν και ντόπια μπουμπούκια που καταλήστεψαν τον τόπο, όπως ο Μπαλόπουλος με το σκάνδαλο των κρεάτων ή ο Ασλανίδης, ο αλήστου μνήμης υφυπουργός αθλητισμού που δραπέτευσε στην Αργεντινή όταν έπεσε η χούντα (μαζί με κάμποσα εκατομμύρια, φυσικά) και κανείς δεν τον αναζήτησε ποτέ. Αλλά κι αν ακόμη περιορίσουμε την "ηθική" στο ότι οι συνταγματάρχες δεν ξενοπηδιόντουσαν με αεροσυνοδούς, ας μη ξεχνάμε ότι ο Παπαδόπουλος πέρασε με νόμο το αυτόματο διαζύγιο για 24 ώρες, δηλαδή όσο του χρειαζόταν για να χωρίσει με την τότε συζυγό του και να παντρευτεί την Δέσποινα.
Ας αφήσουμε, όμως, το ρεπορτάζ της κρεββατοκάμαρας κι ας επανέλθουμε στην οικονομία. Ο Ξενοφών Ζολώτας, αναφερόμενος στο οικονομικό "θαύμα" της δικτατορίας, σημειώνει: "H πολιτική της δικτατορίας ήταν στην ουσία πολιτική ποσοτικής μεγεθύνσεως και όχι οικονομικής αναπτύξεως... Aλλά η δομή της οικονομίας δεν βελτιώθηκε σε βαθμό άξιο λόγου και οι αδυναμίες της όξυναν τα προβλήματα". Ποια ήσαν, όμως, τα χαρακτηριστικά της οικονομικής πολιτικής που ακολουθήθηκε κατά την περίοδο της χούντας;
Κατ' αρχάς, συνεχίστηκε η πορεία που είχε χαραχθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Oι δικτάτορες, απλώς, προσπάθησαν να επιταχύνουν αυτήν την πορεία, υιοθετώντας μέτρα έντονης κρατικής παρέμβασης, με στόχο την προσέλκυση ξένου κεφαλαίου και την αύξηση των άδηλων πόρων. Δυστυχώς για τους συνταγματάρχες, οι δυσμενείς συγκυρίες διέψευσαν τις ελπίδες τους και το μόνο που απέμεινε ήταν η υπέρογκη αύξηση του δημόσιου χρέους.
Όταν -με τις ευλογίες των αμερικανών- η δικτατορία σταθεροποιήθηκε, ο περισσότερος κόσμος συνέχισε τις προσπάθειες για καλυτέρευση των υλικών συνθηκών ζωής, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η χουντική διακυβέρνηση ήταν ασφυκτική από πολιτικής και όχι από οικονομικής απόψεως. Σ' αυτό το πλαίσιο, τα λαϊκά στρώματα εκμεταλλεύτηκαν την πολιτική παροχών της δικτατορίας, η οποία ακολουθούσε το δόγμα "στόμα μπουκωμένο δεν μιλάει". Έτσι, οι δημόσιοι υπάλληλοι έπαιρναν τις αυξήσεις τους και οι αγρότες πλούτισαν με την χουντική "σεισάχθεια", η οποία χάρισε όλα τα αγροτικά χρέη.
Γενικά, οι δικτατορικές κυβερνήσεις επεχείρησαν να δώσουν νέα ώθηση στην οικονομία και να εξασφαλίσουν ευρύτερη νομιμοποίηση ή, έστω, ανοχή. Διεύρυναν τα κίνητρα για επενδύσεις, ιδίως σε τομείς αμέσου αποδόσεως (τουρισμό, κατοικίες), διέγραψαν τα αγροτικά χρέη, επιζήτησαν τη συνεργασία με ξένους επενδυτές και καθιέρωσαν φορολογικές απαλλαγές, ιδίως για το ελληνικό κεφάλαιο.
Βέβαια, οι συνταγματάρχες δεν είχαν ιδέα οικονομικών αλλά χρησιμοποίησαν τεχνοκράτες, αν και ο πυρήνας αυτός περιβαλλόταν από χαρακτηριστικά απαίδευτους. H ουσία, όμως, ήταν πως η οικονομική πολιτική τους, μετά την αρχική σύγχυση, εκινείτο στο πλαίσιο μιας φιλελεύθερης οικονομίας (με τα όρια και τις αντιφάσεις που εμπεριέχει ο όρος, όταν ασκείται από μια δικτατορία). Tον χαρακτήρα αυτό είχε επισημάνει από πολύ νωρίς ο I. Πεσμαζόγλου, όταν έκανε κριτική για την οικονομική πολιτική της χούντας, κρίνοντας την πρώτη τετραετία της: «Tο καθεστώς έχει δείξει το πραγματικό του πρόσωπο περισσότερο στις σχέσεις του με τους επιχειρηματίες, των οποίων την συνεργασία θεωρεί αναγκαία".
Φυσικά, σε κανένα αστυνομικό κράτος δεν μπορεί να γίνει λόγος για επαναχάραξη μεγαλεπήβολης οικονομικής πολιτικής σε καίριους τομείς, όπως η ενέργεια ή η βιομηχανία. Στο αυριανό σημείωμα θα ολοκληρώσουμε την περιληπτική ανασκόπηση της οικονομικής πολιτικής των δικτατορικών κυβερνήσεων και θα δούμε πώς η επταετία 1967-1974 κατέληξε να γίνει απλώς ο γάιδαρος που έφαγε ένα ήδη στραβό κλήμα.
Στις 21 του περασμένου Απριλίου, ανήμερα της επετείου της "εθνοσωτηρίου επαναστάσεως", βγήκε ο εθνικός κωλοτούμπας -ο κατά την "Ελληνοφρένεια"- Καρατζαφύρερ να μας "θυμίσει" ότι σε πολλά πράγματα η δικτατορία ήταν καλύτερη από την δημοκρατία και να τονίσει ότι οι πρωταίτιοι του πραξικοπήματος "πέθαναν στην ψάθα". Για να υπογραμμίσει δε τα λεγόμενά του, έφερε ως παράδειγμα τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν η χήρα του Παπαδόπουλου κι ο Παττακός, σε αντίστιξη με την "ροζ βίλλα" που άφησε στην Μιμή ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Φυσικά, η αλήθεια κι ο Καρατζαφέρης έχουν πάρει διαζύγιο (αν ήσαν ποτέ παντρεμένοι). Κι η αλήθεια είναι ότι, όπως είδαμε στα προηγούμενα, η χούντα φρόντισε να κλείσει "με το αζημίωτο" όλες τις αμαρτωλές συμβάσεις που δεν είχε προλάβει να κλείσει το αστικό καθεστώς στο παρελθόν: Λίτον, Τελεφούνκεν, Αεγκέ, Έσσο-Πάππας, Ωνάσης, Νιάρχος, Ανδρεάδης... Παράλληλα, ανάμεσα στους ξένους κεφαλαιοκράτες ξεπετάχτηκαν και ντόπια μπουμπούκια που καταλήστεψαν τον τόπο, όπως ο Μπαλόπουλος με το σκάνδαλο των κρεάτων ή ο Ασλανίδης, ο αλήστου μνήμης υφυπουργός αθλητισμού που δραπέτευσε στην Αργεντινή όταν έπεσε η χούντα (μαζί με κάμποσα εκατομμύρια, φυσικά) και κανείς δεν τον αναζήτησε ποτέ. Αλλά κι αν ακόμη περιορίσουμε την "ηθική" στο ότι οι συνταγματάρχες δεν ξενοπηδιόντουσαν με αεροσυνοδούς, ας μη ξεχνάμε ότι ο Παπαδόπουλος πέρασε με νόμο το αυτόματο διαζύγιο για 24 ώρες, δηλαδή όσο του χρειαζόταν για να χωρίσει με την τότε συζυγό του και να παντρευτεί την Δέσποινα.
Ας αφήσουμε, όμως, το ρεπορτάζ της κρεββατοκάμαρας κι ας επανέλθουμε στην οικονομία. Ο Ξενοφών Ζολώτας, αναφερόμενος στο οικονομικό "θαύμα" της δικτατορίας, σημειώνει: "H πολιτική της δικτατορίας ήταν στην ουσία πολιτική ποσοτικής μεγεθύνσεως και όχι οικονομικής αναπτύξεως... Aλλά η δομή της οικονομίας δεν βελτιώθηκε σε βαθμό άξιο λόγου και οι αδυναμίες της όξυναν τα προβλήματα". Ποια ήσαν, όμως, τα χαρακτηριστικά της οικονομικής πολιτικής που ακολουθήθηκε κατά την περίοδο της χούντας;
Κατ' αρχάς, συνεχίστηκε η πορεία που είχε χαραχθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Oι δικτάτορες, απλώς, προσπάθησαν να επιταχύνουν αυτήν την πορεία, υιοθετώντας μέτρα έντονης κρατικής παρέμβασης, με στόχο την προσέλκυση ξένου κεφαλαίου και την αύξηση των άδηλων πόρων. Δυστυχώς για τους συνταγματάρχες, οι δυσμενείς συγκυρίες διέψευσαν τις ελπίδες τους και το μόνο που απέμεινε ήταν η υπέρογκη αύξηση του δημόσιου χρέους.
Όταν -με τις ευλογίες των αμερικανών- η δικτατορία σταθεροποιήθηκε, ο περισσότερος κόσμος συνέχισε τις προσπάθειες για καλυτέρευση των υλικών συνθηκών ζωής, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η χουντική διακυβέρνηση ήταν ασφυκτική από πολιτικής και όχι από οικονομικής απόψεως. Σ' αυτό το πλαίσιο, τα λαϊκά στρώματα εκμεταλλεύτηκαν την πολιτική παροχών της δικτατορίας, η οποία ακολουθούσε το δόγμα "στόμα μπουκωμένο δεν μιλάει". Έτσι, οι δημόσιοι υπάλληλοι έπαιρναν τις αυξήσεις τους και οι αγρότες πλούτισαν με την χουντική "σεισάχθεια", η οποία χάρισε όλα τα αγροτικά χρέη.
Γενικά, οι δικτατορικές κυβερνήσεις επεχείρησαν να δώσουν νέα ώθηση στην οικονομία και να εξασφαλίσουν ευρύτερη νομιμοποίηση ή, έστω, ανοχή. Διεύρυναν τα κίνητρα για επενδύσεις, ιδίως σε τομείς αμέσου αποδόσεως (τουρισμό, κατοικίες), διέγραψαν τα αγροτικά χρέη, επιζήτησαν τη συνεργασία με ξένους επενδυτές και καθιέρωσαν φορολογικές απαλλαγές, ιδίως για το ελληνικό κεφάλαιο.
Βέβαια, οι συνταγματάρχες δεν είχαν ιδέα οικονομικών αλλά χρησιμοποίησαν τεχνοκράτες, αν και ο πυρήνας αυτός περιβαλλόταν από χαρακτηριστικά απαίδευτους. H ουσία, όμως, ήταν πως η οικονομική πολιτική τους, μετά την αρχική σύγχυση, εκινείτο στο πλαίσιο μιας φιλελεύθερης οικονομίας (με τα όρια και τις αντιφάσεις που εμπεριέχει ο όρος, όταν ασκείται από μια δικτατορία). Tον χαρακτήρα αυτό είχε επισημάνει από πολύ νωρίς ο I. Πεσμαζόγλου, όταν έκανε κριτική για την οικονομική πολιτική της χούντας, κρίνοντας την πρώτη τετραετία της: «Tο καθεστώς έχει δείξει το πραγματικό του πρόσωπο περισσότερο στις σχέσεις του με τους επιχειρηματίες, των οποίων την συνεργασία θεωρεί αναγκαία".
Φυσικά, σε κανένα αστυνομικό κράτος δεν μπορεί να γίνει λόγος για επαναχάραξη μεγαλεπήβολης οικονομικής πολιτικής σε καίριους τομείς, όπως η ενέργεια ή η βιομηχανία. Στο αυριανό σημείωμα θα ολοκληρώσουμε την περιληπτική ανασκόπηση της οικονομικής πολιτικής των δικτατορικών κυβερνήσεων και θα δούμε πώς η επταετία 1967-1974 κατέληξε να γίνει απλώς ο γάιδαρος που έφαγε ένα ήδη στραβό κλήμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου