Τα όσα εξετάσαμε αναλυτικά σε προηγούμενα σημειώματα δεν απετέλεσαν θλιβερή αποκλειστικότητα της Χιλής. Ο Φρήντμαν φρόντισε να υποστηρίξει με την ίδια θέρμη και με την αυτοπρόσωπη παρουσία του και το βάναυσο στρατοκρατικό καθεστώς της Βραζιλίας, το οποίο επίσης προωθούσε την νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση. Το ίδιο έγινε και το 1974 στην Ουρουγουάη, όπου η επιβληθείσα από την προηγούμενη χρονιά χούντα υιοθέτησε τις θεωρίες των "παιδιών του Σικάγου". Μόνο που, επειδή οι ουρουγουανοί απόφοιτοι του Σικάγου δεν ήσαν αρκετοί, η χούντα έκανε εισαγωγή στελεχών από τις ΗΠΑ, την Χιλή και την Βραζιλία. Τέλος, το πιο γνωστό -εκτός Χιλής- φρηντμανικό πείραμα έλαβε χώρα στην Αργεντινή το 1976, όταν η Ιζαμπέλ Περόν ανατράπηκε από τους στρατιωτικούς.
Όλες οι λατινοαμερικανικές χούντες είχαν την ίδια φιλοδοξία: να "καθαρίσουν" την περιοχή από τους μαρξιστές και να στερεώσουν τον καπιταλισμό. Η δικαιολογία για τις βρόμικες τακτικές που ακολουθούσαν ήταν στερεότυπη: όταν οι εχθροί είναι τέρατα, δεν μπορείς να τους φέρεσαι με το γάντι. Θεωρούσαν δε ότι όσο περισσότερο απλώνεται ο καπιταλισμός τόσο περισσότερο απομακρύνεται ο κίνδυνος του κομμουνισμού.
Η CIA είχε φροντίσει να παρουσιάσει τον Αλλιέντε ως δολοπλόκο, ο οποίος σκόπευε να υποδουλώσει τους χιλιανούς με μια δικτατορία σοβιετικού τύπου. Στην Αργεντινή και την Ουρουγουάη, οι αριστεροί αντάρτες Μοντονέρος και Τουπαμάρος παρουσιάζονταν τόσο ακραίες και επικίνδυνες ώστε η δημοκρατία ώφειλε να αυτοανασταλεί και οι στρατιωτικοί ήσαν υποχρεωμένοι να επέμβουν για να σώσουν τις χώρες τους από το κομμουνιστικό τέρας.
Φυσικά, όλα αυτά ήσαν απλώς προφάσεις. Ο Αλλιέντε δεν είχε καμμιά σχέση με σοβιετικού τύπου πολιτικές, οι Τουπαμάρος ήσαν σχεδόν διαλυμένοι όταν επιβλήθηκε η χούντα και οι Μοντονέρος διαλύθηκαν μέσα σε έξι μήνες χουντικής διακυβέρνησης. Όμως, τόσο οι χούντες όσο και η CIA, είχαν συμφέρον να διογκώνουν τον κίνδυνο που τάχα προερχόταν από όλους αυτούς, ώστε να υπάρχει μια καλή δικαιολογία για την εφαρμογή βίαιων πολιτικών, τόσο απαραίτητων για την "θεραπεία-σοκ" του Φρήντμαν.
Σήμερα πλέον, που τα απόρρητα αρχεία έχουν ανοίξει και η ιστορία έχει γραφτεί, η αλήθεια είναι σαφής και τα συμπεράσματα καταλυτικά. Το στέριωμα του καπιταλισμού είχε ανάγκη μιας παραπέρα δεξιάς στροφής, σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Φρήντμαν. Προαπαιτούμενο αυτής της στροφής ήταν η ακύρωση κάθε δημοκρατικής κατάκτησης και η φίμωση κάθε φωνής με μαρξιστική χροιά. Δηλαδή, η "θεραπεία-σοκ", την οποία χρειαζόταν ο καπιταλισμός, είχε ανάγκη ένα βίαιο περιβάλλον για να καρπίσει. Δεν είναι τυχαίος ο τεράστιος αριθμός καλλιτεχνών, φιλοσόφων, οικονομολόγων και ακτιβιστών οι οποίοι απετέλεσαν θύματα όλων των στρατοκρατικών καθεστώτων. Θύματα, στα οποία αποδιδόταν με περισσή άνεση ο χαρακτηρισμός "τρομοκράτες", έτσι ώστε η επέλαση του κεφαλαίου να μπορεί να παρουσιαστεί ως αναγκαία στον "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας" εκείνης της εποχής.
Όλες οι λατινοαμερικανικές χούντες είχαν την ίδια φιλοδοξία: να "καθαρίσουν" την περιοχή από τους μαρξιστές και να στερεώσουν τον καπιταλισμό. Η δικαιολογία για τις βρόμικες τακτικές που ακολουθούσαν ήταν στερεότυπη: όταν οι εχθροί είναι τέρατα, δεν μπορείς να τους φέρεσαι με το γάντι. Θεωρούσαν δε ότι όσο περισσότερο απλώνεται ο καπιταλισμός τόσο περισσότερο απομακρύνεται ο κίνδυνος του κομμουνισμού.
Η CIA είχε φροντίσει να παρουσιάσει τον Αλλιέντε ως δολοπλόκο, ο οποίος σκόπευε να υποδουλώσει τους χιλιανούς με μια δικτατορία σοβιετικού τύπου. Στην Αργεντινή και την Ουρουγουάη, οι αριστεροί αντάρτες Μοντονέρος και Τουπαμάρος παρουσιάζονταν τόσο ακραίες και επικίνδυνες ώστε η δημοκρατία ώφειλε να αυτοανασταλεί και οι στρατιωτικοί ήσαν υποχρεωμένοι να επέμβουν για να σώσουν τις χώρες τους από το κομμουνιστικό τέρας.
Φυσικά, όλα αυτά ήσαν απλώς προφάσεις. Ο Αλλιέντε δεν είχε καμμιά σχέση με σοβιετικού τύπου πολιτικές, οι Τουπαμάρος ήσαν σχεδόν διαλυμένοι όταν επιβλήθηκε η χούντα και οι Μοντονέρος διαλύθηκαν μέσα σε έξι μήνες χουντικής διακυβέρνησης. Όμως, τόσο οι χούντες όσο και η CIA, είχαν συμφέρον να διογκώνουν τον κίνδυνο που τάχα προερχόταν από όλους αυτούς, ώστε να υπάρχει μια καλή δικαιολογία για την εφαρμογή βίαιων πολιτικών, τόσο απαραίτητων για την "θεραπεία-σοκ" του Φρήντμαν.
Σήμερα πλέον, που τα απόρρητα αρχεία έχουν ανοίξει και η ιστορία έχει γραφτεί, η αλήθεια είναι σαφής και τα συμπεράσματα καταλυτικά. Το στέριωμα του καπιταλισμού είχε ανάγκη μιας παραπέρα δεξιάς στροφής, σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Φρήντμαν. Προαπαιτούμενο αυτής της στροφής ήταν η ακύρωση κάθε δημοκρατικής κατάκτησης και η φίμωση κάθε φωνής με μαρξιστική χροιά. Δηλαδή, η "θεραπεία-σοκ", την οποία χρειαζόταν ο καπιταλισμός, είχε ανάγκη ένα βίαιο περιβάλλον για να καρπίσει. Δεν είναι τυχαίος ο τεράστιος αριθμός καλλιτεχνών, φιλοσόφων, οικονομολόγων και ακτιβιστών οι οποίοι απετέλεσαν θύματα όλων των στρατοκρατικών καθεστώτων. Θύματα, στα οποία αποδιδόταν με περισσή άνεση ο χαρακτηρισμός "τρομοκράτες", έτσι ώστε η επέλαση του κεφαλαίου να μπορεί να παρουσιαστεί ως αναγκαία στον "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας" εκείνης της εποχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου