Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

18 Νοεμβρίου 2011

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 20. Όταν ο Κέυνς συνάντησε τον Φρήντμαν

Είναι ευρύτατα αποδεκτό ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά υπάρχουν και πολλοί που συμφωνούν με την άποψη του Μαρξ ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Ειδικά γι' αυτούς τους τελευταίους, αν αυθεντική "ιστορία" είναι τα όσα έγιναν το 1985 στην Βολιβία, τότε τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα κατά την τελευταία διετία αποτελούν την "φάρσα". Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ώστε, αναδιφώντας στην Ιστορία, να ανακαλύψουμε την φάρσα.

Μεταφερόμαστε, λοιπόν, στην Βολιβία τού 1985. Η χώρα πάει σε εκλογή Προέδρου, μετά από μια εικοσαετία αλλεπάλληλων δικτατοριών, με την οικονομία σε τέτοια χάλια ώστε τα τοκοχρεωλύσια που έπρεπε να καταβληθούν ξεπερνούσαν το σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού! Στο στραπάτσο αυτό είχαν βάλει το χεράκι τους κι οι ΗΠΑ τού Ρέηγκαν. Με πρόφαση την πάταξη του εμπορίου κοκαΐνης, οι αμερικανοί "στραγγάλιζαν" επί έναν ολόκληρο χρόνο την χώρα, προκαλώντας μείωση των εξαγωγών της πάνω από 50% και εξακοντισμό του πληθωρισμού στο...14.000%.

Αντίπαλοι στις εκλογές ο πρώην δικτάτορας Ούγο Μπάνσερ και ο πρώην εκλεγμένος πρόεδρος Βίκτωρ Πας Εστενσόρο. Ο Μπάνσερ έχει κάθε λόγο να πιστεύει στην τελική επικράτηση και προετοιμάζεται αναθέτοντας τον σχεδιασμό ενός αντιπληθωριστικού οικονομικού προγράμματος στον τριαντάχρονο Τζέφφρυ Σακς. Η μόνη σχέση τού Σακς με την "σχολή του Σικάγου" ήταν ο θαυμασμός του στην πίστη του Φρήντμαν προς τις δυνατότητες της ελεύθερης αγοράς. Κατά τα άλλα, ο Σακς ήταν απόφοιτος του Χάρβαρντ και οπαδός των θεωριών τού Κέυνς.

Ο Σακς έφτασε στην Βολιβία με την σιγουριά ότι ήξερε τον τρόπο να τιθασσεύσει τον πληθωρισμό. Επηρεασμένος από τον Φρήντμαν, πίστευε ότι η χώρα έπασχε από "σοσιαλιστικό ρομαντισμό" και, ως εκ τούτου, έπρεπε να αναπροσαρμοσθεί η βασική αρχή τού κεϋνσιανισμού, σύμφωνα με την οποία "οι χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ύφεσης πρέπει να αυξάνουν την δημόσια δαπάνη ώστε να δοθεί ώθηση στην οικονομία". Έτσι, ο Σακς επέλεξε ένα περίεργο -για κεϋνσιανιστή- "μείγμα": επιβολή λιτότητας και αύξηση των τιμών. Μεταξύ άλλων, πρότεινε δεκαπλασιασμό(!) της τιμής των καυσίμων, απελευθέρωση σχεδόν όλων των τιμών και γιγάντιες δημοσιονομικές περικοπές. Είναι σαφές ότι αυτή η φρηντμανικής εμπνεύσεως επιλογή είχε σκοπό την πρόκληση ενός "σοκ" στην κοινωνία. Για να μιλήσουμε μεταφορικά, μπορούμε να πούμε ότι στην Βολιβία του 1985 ο Κέυνς βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Φρήντμαν αλλά παραδόθηκε αμαχητί.

Αυτά και άλλα τέτοια ήσαν τα σχέδια που πρότεινε ο Σακς στον Μπάνσερ, αλλά ο τελευταίος λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο. Και στην περίπτωση αυτή, ξενοδόχος ήταν ο γερουσιαστής Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα, γνωστός ως "Γκόνι". Ο Γκόνι δεν ήταν οικονομολόγος αλλά, ως απόφοιτος του πανεπιστημίου του Σικάγου, είχε επηρεαστεί από την φήμη του Φρήντμαν και της παρέας του. Έτσι, εντυπωσιάστηκε όταν είδε το πρόγραμμα του Σακς. Προς τί, όμως, ο χαρακτηρισμός "ξενοδόχος";

Εκείνες οι εκλογές εξελίχθηκαν σε θρίλλερ, με το αποτέλεσμα να μοιάζει σχεδόν ισόπαλο. Ο Μπάνσερ πίστευε ότι είχε νικήσει, αλλά η διαφορά ήταν τόσο μικρή ώστε κλήθηκε το κονγκρέσσο να βγάλει την τελική απόφαση. Ακολούθησαν σκληρές παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε κονγκρέσσο, γερουσία και κόμματα, με τον Γκόνι να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Τελικά, το κονγκρέσσο ανακήρυξε νικητή των εκλογών τον Πας. Ποια παιχνίδια παίχτηκαν στο παρασκήνιο δεν έγινε ποτέ γνωστό, αλλά μπορούμε να καταλάβουμε πολλά από μια λεπτομέρεια: τέσσερις ημέρες μετά την ορκωμοσία του, ο Πας διόρισε τον Γκόνι επί κεφαλής μιας μυστικής διακομματικής ομάδας έκτακτης ανάγκης, η οποία είχε αντικείμενο την διάσωση της οικονομίας.

Μιλώντας για "παρασκήνιο" και "διακομματική ομάδα έκτακτης ανάγκης", αρχίζουν σιγά-σιγά να διαφαίνονται οι φαρσικές αναφορές στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Στο επόμενο θα δούμε πολύ περισσότερες τέτοιες αναφορές.

Δεν υπάρχουν σχόλια: