"Η αυτολογοκριμένη μνήμη"

Παραδέχομαι ότι με εντυπωσίασε το βιβλίο στο οποίο αναφέρομαι σήμερα, αν και δύσκολα εντυπωσιάζομαι πλέον από ένα βιβλίο Ιστορίας μετά από τόσα και τόσα που έχω διαβάσει. Κι αυτό που με εντυπωσίασε είναι ότι ο συγγραφέας του κατάφερε να χωρέσει μέσα σε μόλις 160 σελίδες καθαρού κειμένου την ολοκληρωμένη παρουσίαση τού θέματός του, 484 (!) υποσημειώσεις και 12 σελίδες (!) βιβλιογραφία. Πώς να το κάνουμε; Πρόκειται για αξιοθαύμαστο επίτευγμα.

Αναφέρομαι στην ιστορική έρευνα του Τάσου Κωστόπουλου με τίτλο "Η αυτολογοκριμένη μνήμη" και υπότιτλο "Τα τάγματα ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη". Για όσους δεν τον θυμούνται, να πούμε ότι ο Τάσος Κωστόπουλος ήταν μέλος τής "τρόικας", η οποία συνιστούσε τον περίφημο "Ιό τής Κυριακής" στην -μακαρίτισσα πλέον- "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία".

Η αλήθεια είναι ότι το ερευνητικό έργο τού Τάσου Κωστόπουλου έχει δημιουργήσει πολλές αντιπαραθέσεις. Για παράδειγμα, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο "Το ΄΄μακεδονικό΄΄ τής Θράκης: κρατικοί σχεδιασμοί για τους πομάκους", κατηγορήθηκε ότι βλέπει "το πομακικό με τουρκικά γυαλιά" (περιοδικό "Αντιφωνητής"). Επίσης, εξ αιτίας του βιβλίου του "Πόλεμος και εθνοκάθαρση: η ξεχασμένη πλευρά μιας δεκαετούς εθνικής εξόρμησης (1910-1922)", κατηγορήθηκε ότι "χαφιεδίζει τους πόντιους στους τούρκους" (ιστοτόπος "Ολυμπία"). Πάντως, ακόμη και οι επικριτές του παραδέχονται ότι ο Κωστόπουλος γράφει ιστορία χρησιμοποιώντας αναμφισβήτητης εγκυρότητας πηγές. Προσωπικά, θεωρώ ότι αυτό το τελευταίο είναι αρκετό για έναν ιστορικό ερευνητή.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στο βιβλίο για το οποίο μιλάμε σήμερα. Πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι "Η αυτολογοκριμένη μνήμη" δεν καταγράφει την ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας. Όποιος θέλει να μάθει περισσότερα γι' αυτήν την ιστορία, ας ξεκινήσει από το -εκπληκτικό- σύγγραμμα του Χάγκεν Φλάισερ "Στέμμα και Σβάστικα", ας συνεχίσει με την "Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου" του Γιώργου Μαργαρίτη και θα βρει την συνέχεια μόνος του. "Η αυτολογοκριμένη μνήμη" εξετάζει τις προσπάθειες που κατεβλήθησαν μεταπολεμικά από την αστική εξουσία προκειμένου να νομιμοποιηθεί ο "ένοπλος δωσιλογισμός" των ταγματασφαλιτών. Ιδού ένα απόσπασμα, χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο είναι γραμμένο το βιβλίο: 

Ο Θεμιστοκλής Τσάτσος -υπουργός στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας που αποφάσισε τη δίωξη των ταγματασφαλιτών- θα προσφέρει, τέλος, τη νομική φόρμουλα του μη καταλογισμού, που επιστρατεύθηκε από το Ειδικό Δικαστήριο για την απαλλαγή των ιδρυτών τους: "Από διεθνούς απόψεως, ο σχηματισμός των ταγμάτων ασφαλείας απετέλει ενίσχυσιν της γερμανικής δυνάμεως. Από ελληνικής όμως απόψεως, επειδή υφίστατο εσωτερικός κίνδυνος, ο οποίος έδει να εξουδετερωθή, νομίζω ότι οι δημιουργήσαντες τα τάγματα ασφαλείας δεν ενεφορούντο από προδοτικήν διάθεσιν" (Έθνος, 27.2.1945).

Στα διαδικτυακά φόρουμ έχουν εμφανιστεί άφθονες διαμαρτυρίες (και ύβρεις, βέβαια) για το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου (πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά;) εκ μέρους των αμετανόητων "εθνικοφρόνων". Φυσικά, είναι δικαίωμα όλων αυτών να βγάζουν σπυράκια με τέτοια βιβλία αλλά δεν μπορούν με τίποτε να κατηγορήσουν τον συγγραφέα, μιας και οι πηγές του είναι λαλίστατες. Κι εμάς, ως εραστές της γνήσιας Ιστορίας, αυτό είναι που μας ενδιαφέρει.

"Η αυτολογοκριμένη μνήμη" είναι άλλη μια από τις ενδιαφέρουσες επιλογές των εκδόσεων "Φιλίστωρ", η οποία περιλαμβάνει και 31 σελίδες με φωτογραφικά ντοκουμέντα. Αν και η τιμή των 13 ευρώ κάθε άλλο παρά απαγορευτική είναι για μια τόσο προσεγμένη δουλειά, το βιβλίο υπάρχει και στο διαδίκτυο (σε μορφή .pdf). Προσωπικά, τάσσομαι αναφανδόν υπέρ τής έντυπης μορφής. Άλλωστε, πώς να κρατήσεις σημειώσεις πάνω στην οθόνη;