Ο Μάνος Χατζιδάκις κατά του αυριανισμού (3)

Λέγαμε χτες ότι η καταγγελία του Μάνου κατά της "Αυριανής" έγινε το βράδυ της Δευτέρας 7 Σεπτεμβρίου 1987 και ότι η εφημερίδα δεν προλάβαινε να τον "περιποιηθεί" κανονικά στο φύλλο τής Δευτέρας. Την Τρίτη, όμως, η φυλλάδα του Κουρή κυκλοφορεί με το παρακάτω πρωτοσέλιδο:

Όταν η "Αυριανή" λέει "όλοι", εννοεί "όλοι οι πασόκοι και οι φίλα προσκείμενοι". Την ίδια μέρα, ο "Ριζοσπάστης" δημοσιεύει δυο σχόλια, τα οποία ποτέ δεν χώνεψε ο Κουρής. Στο ένα, με τίτλο "Κάλυψη στην Αυριανή από την κυβέρνηση", γράφει μεταξύ άλλων: "Την πλήρη κάλυψή της στη φαιά προπαγάνδα της Αυριανής πρόσφερε χτες η κυβέρνηση. Με δήλωση που έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Ρουμπάτης -ύστερα από σχετική απαίτηση των Κουρήδων προς το Καστρί- η κυβέρνηση πήρε υπό την προστασία της την Αυριανή...". Στο δεύτερο, με τίτλο "Ευαισθησία... μονόπλευρη", σημειώνει δηκτικά: "Τη ζήτησαν και την πήραν - με το παραπάνω μάλιστα. Ο λόγος για την αβανταδόρικη κάλυψη που πρόσφερε χτες η κυβέρνηση στην απογευματινή εφημερίδα των Κουρήδων, μετά από απαίτηση των τελευταίων (...) Αλλά αυτή η «ευαισθησία» της κυβέρνησης, που έσπευσε αρωγός των Κουρήδων, προσφέρει καλές υπηρεσίες στη δημοκρατία; Ή αποθρασύνει τη φυλλάδα στο «έργο» της;".

Για να μην αδικούμε κανένα, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι υπήρξαν και δηλώσεις οι οποίες καταδίκαζαν μεν την θέση τού Χατζιδάκι ότι η "Αυριανή" πρέπει να κλείσει αλλά τα "έχωναν" και στην εφημερίδα. Όπως η επίσημη δήλωση της Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ. - το κόμμα που προήλθε από την διάσπαση του ΚΚΕεσωτερικού): "Κατανοούμε την αγανάκτηση του Μ. Χατζιδάκι αλλά δεν συμφωνούμε με το αίτημά του να κλείσει η «Αυριανή». Αυτοί όμως που διευθύνουν την εφημερίδα οφείλουν να αναρωτηθούν γιατί εξεγείρεται ο Μ. Χατζιδάκις (...) καθώς και πολλοί άλλοι πολίτες, που δίκαια αγανακτούν με τη μεθοδολογία που ακολουθεί η «Α» στην πολιτική αντιπαράθεση...". Ακόμη πιο σταράτη ήταν η δήλωση του ΚΚΕεσωτ.-Ανανεωτική Αριστερά (το δεύτερο κόμμα που προήλθε από την διάσπαση): "Η αντίληψή μας για τη δημοκρατία είναι γνωστό ότι είναι διαφορετική από αυτήν της εφημερίδας σας. Θεωρούμε δε πως μέσα στα πλαίσια του πλουραλισμού εμπεριέχεται και το δικαίωμα της δημόσιας κριτικής και του ελέγχου από κάθε πολίτη".

Πάμε πάλι πίσω, στο φύλλο τής Αυριανής στο οποίο αναφερόμαστε. Στις σελίδες 7 και 8 φιλοξενούνται δηλώσεις μεγαλόσχημων, οι οποίες καταδικάζουν τον Χατζιδάκι και εξυμνούν την φυλλάδα τού Κουρή. Ανάμεσά τους υπάρχουν ονόματα που έχουν σβήσει πλέον από τον πολιτικό χάρτη και δεν τα θυμάται κανείς. Όμως, υπάρχουν και μερικά που είτε εμφανίζονται ακόμη στην πολιτική σκηνή είτε απλώς τα θυμόμαστε επειδή έχουν αφήσει τα αποτυπώματά τους. Ας δούμε μερικές δηλώσεις αυτών των τελευταίων:

Βίλες, κότερα, βιομηχανίες... Πες-πες, κάτι θα μείνει.
Όταν πας κόντρα στον Κουρή, αυτά παθαίνεις.

Μένιος Κουτσόγιωργας: "Αποτελεί θλίψη ότι ένας καλλιτέχνης σαν τον Μάνο Χατζιδάκι είναι κομματικός υπηρέτης". Εντάξει, τα ελληνικά τού Μένιου δεν ήσαν και τα καλύτερα.

Κώστας Λαλιώτης: "Ο κ. Χατζιδάκις υπέπεσε στον πειρασμό να χαϊδέψει τα αφτιά μιας μερίδας φανατισμένων. Οι καταγγελίες του μπορεί αν είχαν στόχο να πλήξουν την «Αυριανή» αλλά ουσιαστικά πλήττουν την ελευθερία του τύπου και τον πλουραλισμό στην έκφραση". Όταν η χυδαιότητα αποκαλείται πλουραλισμός.

Μανόλης Γλέζος (πρόεδρος ΕΔΑ): "Η απροσδόκητη επίθεση του Μάνου Χατζιδάκι ενάντια στην «Αυριανή» αποδεικνύει ότι ο συμπαθής πολιτιστικός κύκλος που κινείται γύρω από τον κ. Καραμανλή έχασε την ψυχραιμία του και βρίσκεται σε απόγνωση". Σε απόγνωση λόγω "Αυριανής" βρέθηκαν και αμέτρητοι άλλοι, εκτός κύκλων Καραμανλή.

Αντώνης Δροσογιάννης (υπουργός δημόσιας τάξης): "Είναι λυπηρό για έναν καλλιτέχνη σαν τον Μάνο Χατζιδάκι να εκμεταλλεύεται μια καλλιτεχνική εκδήλωση για να σπιλώσει μια εφημερίδα, που οι αγώνες της είναι καταξιωμένοι στη συνείδηση του ελληνικού λαού". Ο Μάνος σπίλωσε την "Αυριανή"; Το ακούσαμε και αυτό.

Μελίνα Μερκούρη: "Δεν είναι δυνατόν στις μέρες μας να βγαίνει κάποιος και να καταφέρεται ενάντια στην ελευθεροτυπία. (...) Όσον αφορά τη λέξη «φασισμός» σήμερα λέγεται εύκολα απ' όλους ενώ όταν έπρεπε μόνο μερικοί την είπαν". Αυτή είναι η δήλωση που ίσως ενόχλησε περισσότερο τον Μάνο, επειδή θεωρούσε την Μελίνα ως φίλη του.

Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης: "Σε μια μουσική εκδήλωση δεν είχε θέση οποιαδήποτε επίθεση κατά του τύπου και μάλιστα τέτοιας απαράδεκτης βιαιότητας". Όπου ο πολύπειρος νομικός μπερδεύει ακουσίως (;) την φυλλάδα τού Ταύρου με τον τύπο εν συνόλω.

Γιάννης Ζίγδης (πρόεδρος ΕΔΗΚ): "Θεωρώ βεβήλωση μιας καλλιτεχνικής παράστασης την έκφραση των απωθημένων ενός που θέλει να λέγεται καλλιτέχνης. Λυπάμαι βαθύτατα γι' αυτό που έγινε". Όπου ο Μάνος δεν είναι πραγματικός καλλιτέχνης αλλ' απλώς "θέλει να λέγεται".

Θεόδωρος Πάγκαλος: "Η «Αυριανή» είναι μια απ' τις ελάχιστες καθολικά πολιτικές εφημερίδες που απομένουν και η σημασία της για την πολιτική ζωή είναι τεράστια. Τη διαβάζω πάντοτε προσεκτικά και λαμβάνω υπόψη μου την κριτική της ιδιαίτερα όταν με α;φορά, ακόμα κι όταν δεν συμφωνώ με το ύφος με το οποίο γίνεται". Τέτοιο γλείψιμο στον Κουρή μόνο ο Πάγκαλος θα μπορούσε να κάνει.

Κίμων Κουλούρης: "Είναι το λιγότερο ύβρις ενάντια σ' αυτό το λαό το χτεσινό ντελίριο γεμάτο εμπάθεια του Μάνου Χατζιδάκι (...) Αναρωτιέται κανείς τι εκφράζει και τι εκπροσωπεί σε τούτο τον τόπο ο κ. Χατζιδάκις...". Είναι λογικό να αναρωτιέται τέτοια πράγματα κανείς, εφ' όσον διαθέτει το πνευματικό επίπεδο του συγκεντρωσιάρχη του παπανδρεϊκού ΠαΣοΚ.

Φώτης Κουβέλης (πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών): "Το αίτημα είναι η ελευθεροτυπία και η διαρκής διεκδίκηση της δεοντολογίας που υπηρετεί το ευρύτερο δημοκρατικό συμφέρον, το οποίο σε καμμιά περίπτωση δεν μπορεί να έχει σχέση με την παύση της λειτουργίας μιας εφημερίδας που σε τελευταία ανάλυση κρίνεται από τους ίδιους τους πολίτες". Η τέχνη του να λες πολλά για να μη πεις τίποτε, σε όλο της το μεγαλείο.

Νίκος Κακαουνάκης: "Μας έχει συνηθίσει τελευταία ο Μάνος Χατζιδάκις να εμφανίζεται τιμητής των πάντων. Για μια ακόμα φορά είναι εκτός τόπου και χρόνου. Άρπαξε την ευκαιρία να βγάλει τα πολιτικά του και όποια άλλα κόμπλεξ αλλά -φευ- δεν πείθει. Αν το γήρας κάποιους κάνει σοβαρότερους πολύ φοβάμαι ότι ο Μάνος είναι η εξαίρεση του κανόνα". Έγκριτος από τότε ο Κακαουνάκης, μιλάει με άνεση ψυχολόγου για τα κόμπλεξ τρίτων.

Δημήτρης Μπέης: "Ο Μάνος θα πρέπει να μάθει να δέχεται την κριτική του τύπου, όσο σκλητρή κι αν είναι. Με τους αναθεματισμούς του και την φασιστική πράγματι προτροπή κλεισίματος μιας εφημερίδας, δείχνει τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός και ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός". Ο τέως δήμαρχος αθηναίων αποκαλύπτει από το 1987 τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός, μέσω Χατζηδάκη.

Ιόλας, Τσαρούχης, Σώκου... Όλοι στο στόχαστρο επειδή δεν ήσαν με το ΠαΣοΚ.

Αφήνω έξω πάμπολλες άλλες δηλώσεις δευτεροκλασάτων στελεχών του ΠαΣοΚ, βουλευτών της ΔηΑνα, δημάρχων, δημοσιογράφων κλπ, οι οποίες λένε περίπου τα ίδια. Σημασία έχει το γεγονός ότι όλοι αυτοί έσπευσαν να καλοπιάσουν τον Κουρή, προκειμένου να αποφύγουν την μήνη του σε περίπτωση που σταθούν απέναντί του. Μια μήνη από την οποία δεν γλίτωσαν ούτε καν αυτοί που απέφυγαν να τοποθετηθούν δημοσίως.

Ένας απ' αυτούς τους τελευταίους ήταν ο δημοσιογράφος Γιώργης Μασσαβέτας, ο οποίος εκείνη την εποχή κρατούσε την υψηλής αναγνωσιμότητας στήλη "Καλημέρα κ. πρόεδρε" στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία". Ο Μασσαβέτας είναι αναπληρωματικό μέλος της Κεντρικής Επιτροπής τού ΠαΣοΚ αλλά η κριτική που ασκεί στην κυβέρνηση μέσω της στήλης του γίνεται συχνά ενοχλητική. Στις 10 Σεπτεμβρίου, η "Αυριανή" δημοσιεύει ένα σχόλιο με τίτλο: "Μασσαβέτα μήπως έγινες κι εσύ οπαδός του Χατζηδάκη;":

Αυτός ο κύριος Μασσαβέτας, που κάθε μέρα με τα γράμματα που στέλνει στο Καστρί, παριστάνει τον τιμητή των πάντων -έχει περάσει τους πάντες από 14 γενεές, εκτός βέβαια από τον ΦΙΛΟ του τον Καραμανλή, που συχνά τον τραπεζώνει- μήπως μπορεί να μας πει ΓΙΑΤΙ κατάπιε την γλώσσα του και δεν έγραψε λέξη για τις βρωμιές που είπε ο Χατζηδάκης σε βάρος της Αυριανής; Μήπως άλλαξε και αυτός και έγινε οπαδός... του Μάνου;

Δεν χρειάζεται τίποτε περισσότερο. Λίγες μέρες αργότερα, ο Μασσαβέτας διαγράφεται από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Την επόμενη χρονιά, η "Αυριανή" βγάζει στην δημοσιότητα έγγραφα τα οποία "αποδεικνύουν" ότι ο Μασσαβέτας είναι πράκτορας της ΚΥΠ. Ο δημοσιογράφος ασκεί αγωγή κατά της εφημερίδας και η υπόθεση φτάνει στο δικαστήριο, όπου αποδεικνύεται ότι τα έγγραφα είναι κατασκευασμένα, πλαστά. Η "Αυριανή" καταδικάζεται.

Η "Αυριανή" δεν καταδικάστηκε μόνο στην υπόθεση Μασσαβέτα. Καταδικάστηκε εν τέλει και στην συνείδηση του ελληνικού λαού και αναγκάστηκε να κλείσει το 2012. Το χατήρι τού Μάνου έγινε, έστω και δεκαοκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του. Έστω κι αν ο "αυριανισμός" εξακολουθεί να αναπνέει μέσω άλλων φυλλάδων. Όσο υπάρχουν πελάτες, το μαγαζάκι θα μένει ανοιχτό...