Κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης

Την περασμένη εβδομάδα πρόσεξα μια κουβέντα στο διαδίκτυο, σχετικά με τις "Κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών" της Ευρωπαϊκής ¨Ενωσης. Όχι πως έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία αλλ' απλώς για να είμαστε ακριβείς, η πραγματικότητα είναι ότι αυτές οι "κατευθυντήριες γραμμές" είναι παλιά ιστορία. Περιλαμβάνονται στην ατζέντα "Ευρώπη 2020" και κατά καιρούς συμπληρώνονται και τροποποιούνται.

Πέρυσι, λοιπόν, με την COM(2017)677/22-11-2017 απόφασή του, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε την αναθεώρηση τεσσάρων τέτοιων γραμμών και ζήτησε, όπως προβλέπεται, σχετική έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η Επιτροπή υπέβαλε την έκθεσή της και στις αρχές Απριλίου την υπέβαλε στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο την ενέκρινε κατά πλειοψηφία αλλά ζήτησε την ενσωμάτωση ορισμένων τροπολογιών ήσσονος εν πολλοίς σημασίας. Όποιος επιθυμεί, μπορεί να δει αναλυτικά τις τροπολογίες εδώ. Εμείς ας πάμε να δούμε μερικά χαρακτηριστικά σημεία τους, έτσι όπως τροποποιήθηκαν:

Γραμμή 5: Τόνωση της ζήτησης εργασίας

    Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν σταδιακά να μειώσουν τη φορολογική επιβάρυνση της εργασίας και να τη μετατοπίσουν από την εργασία σε άλλες πηγές φορολογίας που είναι λιγότερο επιζήμιες για την απασχόληση και την ανάπτυξη (...)
    Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν καινοτόμες μορφές εργασίας, που να δημιουργούν ευκαιρίες ποιοτικής απασχόλησης για όλους με υπεύθυνο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών, εξασφαλίζοντας παράλληλα την πλήρη συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο, τις εθνικές νομοθεσίες και απασχολησιακές πρακτικές, καθώς και τα συστήματα εργασιακών σχέσεων (...)
    Σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και με παράλληλο σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν διαφανείς και προβλέψιμους μηχανισμούς καθορισμού των μισθών, που επιτρέπουν τη δυνατότητα ανταπόκρισης των μισθών στις εξελίξεις της παραγωγικότητας, διασφαλίζοντας παράλληλα δίκαιους μισθούς που προβλέπουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο με βιώσιμο και υπεύθυνο τρόπο . Οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές ως προς τα επίπεδα δεξιοτήτων και τις αποκλίσεις όσον αφορά τις οικονομικές επιδόσεις ανά περιφέρειες, τομείς και εταιρείες (...)

Προσέξτε πώς η εργοδοτική ασφαλιστική εισφορά, η οποία συνιστά αμοιβή τής εργασίας, βαφτίζεται "φορολογική επιβάρυνση". Προσέξτε, επίσης, την απαίτηση για "πλήρη συμμόρφωση" με τις "απασχολησιακές πρακτικές" και τα "συστήματα εργασιακών σχέσεων", δηλαδή την ελαστική εργασία ή, άλλως πως, την δουλειά-λάστιχο. Τέλος, προσέξτε ιδιαίτερα την απαίτηση οι "μηχανισμοί" που θα ορίζουν τους μισθούς να λαμβάνουν υπ' όψη τα δεδομένα μέχρι και σε επίπεδο εταιρείας. Με απλά λόγια: οι συλλογικές συμβάσεις τελειώνουν και κάθε επιχείρηση θα μπορεί να έχει το δικό της μισθολόγιο.

Γραμμή 6: Ενίσχυση της προσφοράς εργασίας και βελτιωμένη πρόσβαση σε απασχόληση, δεξιότητες και ικανότητες

    Στο πλαίσιο των τεχνολογικών, περιβαλλοντικών και δημογραφικών αλλαγών, τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών, θα πρέπει να προωθήσουν την βιωσιμότητα, την παραγωγικότητα και την απασχολησιμότητα με σωστή παροχή κατάλληλων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασιακής ζωής (...)
    [Τα κράτη-μέλη] θα πρέπει να διασφαλίσουν την ποιότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων, να αναπτύξουν και ενισχύσουν τις βασικές δεξιότητες, να προωθήσουν την ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων, να μειώσουν τον αριθμό των νέων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, να ενισχύσουν τη σύνδεση της αγοράς εργασίας με πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, να βελτιώσουν την παρακολούθηση και πρόβλεψη των δεξιοτήτων και να αυξήσουν τη συμμετοχή των ενηλίκων στη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση, μεταξύ άλλων και με πολιτικές που να προβλέπουν εκπαιδευτική άδεια και άδεια κατάρτισης, καθώς και ενδοεργασιακή επαγγελματική κατάρτιση και δια βίου μάθηση (...)
    [Τα κράτη-μέλη] θα πρέπει να βελτιώσουν και να αυξήσουν την προσφορά και την αξιοποίηση της ευέλικτης συνεχούς επαγγελματικής κατάρτισης (...) 

Αυτά που ξέραμε ως τώρα, δηλαδή να πιάνουμε μια δουλειά και να μένουμε σ' αυτή ώσπου να συνταξιοδοτηθούμε, πρέπει να τα ξεχάσουμε. Από δω και μπρος, όσο ζούμε θα εκπαιδευόμαστε, ώστε ανά πάσα στιγμή να μπορούμε να αλλάζουμε δουλειά, ανάλογα με τις ανάγκες που θα έχουν τα αφεντικά κάθε φορά.

Γραμμή 7: Βελτίωση της λειτουργίας των αγορών εργασίας και αποτελεσματικότητα του κοινωνικού διαλόγου

    Τα εν λόγω επιδόματα [ανεργίας] θα πρέπει να συνοδεύονται από ενεργές πολιτικές για την αγορά εργασίας και από μέτρα που θα συνιστούν κίνητρα για τη γρήγορη επιστροφή σε ποιοτικές θέσεις εργασίας (...)
    Η κινητικότητα των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων θα πρέπει να κατοχυρωθεί ως θεμελιώδης ελευθερία με στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων απασχολησιμότητας και την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. Θα πρέπει επίσης να προωθηθεί η εσωτερική κινητικότητα (...)

Από τη μια, ανοίγει ο δρόμος για "εργασία των ανέργων", δηλαδή για τζάμπα δουλειά σε κάποια επιχείρηση, με αντάλλαγμα τα ψίχουλα ενός επιδόματος, μια ιδέα που ήδη εφαρμόζεται στην Μεγάλη Βρεττανία, την Δανία και αλλού. Από την άλλη, υπογραμμίζεται αυτό σημειώσαμε πριν, δηλαδή η προοπτική να αλλάζεις κάθε τρεις και λίγο όχι μόνο αντικείμενο δουλειάς αλλά μέχρι και χώρα.

Γραμμή 8: Προαγωγή των ίσων ευκαιριών και της μη διακριτικής μεταχείρισης για όλους, προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας

    Τα κράτη μέλη θα πρέπει, με τη υποστήριξη της Επιτροπής, να προωθήσουν την ενεργό συμμετοχή των ειδικευμένων στην καταπολέμηση της φτώχειας ΜΚΟ, και των οργανώσεων ατόμων που βιώνουν τη φτώχεια, στη χάραξη πολιτικών για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (...)
    Τα κράτη μέλη θα πρέπει επειγόντως να κατοχυρώσουν τη βιωσιμότητα και την επάρκεια των συνταξιοδοτικών συστημάτων για γυναίκες και άνδρες, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολούμενους, για να αποκτήσουν επαρκή νόμιμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα για τη διασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης, καθώς και ενός επαρκούς εισοδήματος για τους ηλικιωμένους, που να είναι τουλάχιστον πάνω από το όριο της φτώχειας (...)
    Οι μεταρρυθμίσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αύξησης του ορίου ηλικίας για τη συνταξιοδότηση, θα πρέπει να πλαισιώνονται από στρατηγικές ενεργού και υγιούς γήρανσης και να στηρίζονται από μέτρα παράτασης του επαγγελματικού βίου για όσους επιθυμούν να εργαστούν περισσότερα χρόνια. Οι εργαζόμενοι που πλησιάζουν στη συνταξιοδότηση θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την εκούσια μείωση των ωραρίων εργασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθιερώσουν έναν εποικοδομητικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών και να επιτρέψουν την κατάλληλη σταδιακή εφαρμογή όλων των μεταρρυθμίσεων.

Απ' όλα έχει το πανέρι: ΜΚΟ που θα καταπολεμήσουν την φτώχεια, συντάξεις "τουλάχιστον πάνω από το όριο της φτώχειας" (δηλαδή το όριο της λιμοκτονίας), "πιθανές" αυξήσεις ορίων ηλικίας (οι μειώσεις είναι πάντοτε απίθανες), ενεργή γήρανση (δηλαδή δουλειά ως τον τάφο) αλλά και προσπάθεια για να περάσουν όλες οι μεταρρυθμίσεις.

Κουραστήκαμε να ακούμε από τις κυβερνήσεις μας, πρώην και -κυρίως- νυν, ότι η λαίλαπα που κατεδάφισε κάθε λογής εργατική κατάκτηση και δικαίωμα, πήρε σβάρνα και ορισμένα δικαιώματα, τα οποία θα ξαναϊσχύσουν όταν τελειώσουν τα μνημόνια και επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Έτσι, θα επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις, θα αυξηθεί ο βασικός μισθός, θα ξανασυζητηθούν οι μειώσεις στις συντάξεις και οι αυξήσεις στα όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση κλπ.

Δυστυχώς, οι παραπάνω "κατευθυντήριες γραμμές" πιστοποιούν πως όχι μόνο δεν πρόκειται ποτέ να τελειώσουν ουσιαστικά τα μνημόνια αλλά οι μνημονιακές υποχρεώσεις ενδύονται πανευρωπαϊκό μανδύα και πρόκειται να ισχύσουν για τους εργαζόμενους όλης της Ευρώπης. Μέσα κι έξω από την ευρωζώνη. Με αριστερή κυβέρνηση ή χωρίς.