Λόγος - αντίλογος

[Κάποιος φίλος μού έστειλε στην ηλεκτρονική ταχυδρομική μου θυρίδα το παρακάτω κείμενο. Επειδή το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό, το αναδημοσιεύω χωρίς να επέμβω (η μόνη δική μου σημείωση είναι ευδιάκριτη). Υπογράφει η Αγγέλα Χρυσουλάκη.]



"Ος άν τα ονόματα επίστηται, επίστασθαι και τα πράγματα" (όποιος γνωρίζει τα ονόματα, γνωρίζει και τα πράγματα) - Πλάτων
"Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις" (η σοφία αρχίζει με την κατανόηση των ονομάτων) - Αντισθένης

Χρησιμοποιούμε την γλώσσα για να επικοινωνήσουμε με τις σκέψεις μας και έτσι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντανακλούν τον τρόπο που σκεφτόμαστε.

Χρησιμοποιούμε λέξεις για να ντύσουμε τις σκέψεις μας και οι σκέψεις μας δομούν πράγματα τα οποία είναι θέμα χρόνου να υλοποιηθούν. Λέγεται ότι όταν μια καινούργια ασθένεια λάβει όνομα (βαπτισθεί) είναι θέμα χρόνου να βρεθεί το φάρμακο της (ασχέτως αν μπλοκάρεται η ίαση της).

Αν λοιπόν οι λέξεις είναι ένα σημαντικό σκαλοπάτι προς την συγκεκριμενοποίηση-υλοποίηση των ιδεών-σκέψεων μας, τότε θα πρέπει να τους δίδουμε και την ανάλογη προσοχή και μάλιστα να προσέχουμε πως τις χρησιμοποιούμε.

Στην αρχαία Ελλάδα η ονοματοδοσία-ονοματοθεσία ήταν ένα σημαντικό εγχείρημα και δεν μπορούσε ο οποιοσδήποτε να δίδει ονόματα αυθαίρετα στο οτιδήποτε. Για τον λόγο αυτό όταν αλλάζονται τα τοπωνύμια, αλλάζει η ταυτότητα και η οντότητα τους.

Στην Ελληνική γλώσσα οι λέξεις είναι "φύσει" και όχι "επί συμβάσει". Σηματοδοτούν, δηλαδή, και εμπερικλείουν την σημασία και την ουσία τους, την οποία ο εγκέφαλος την αποκωδικοποιεί βάσει της κραδασμικής τους συχνότητας και ποτέ δεν κάνει λάθος. Αντίθετα με τις άλλες γλώσσες που οι λέξεις δεν είναι παρά μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε πως θα λέμε το κάθε πράγμα και έτσι έχουμε τις "επί συμβάσει" λέξεις.

Στην Ελληνική γλώσσα, ουσιαστικά, δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους.

Συμπερασματικά λοιπόν αν θέλω να αλλάξω την φύση των πραγμάτων το πιο απλό πράγμα που έχω να κάνω είναι να του αλλάξω ...το όνομα, αρκεί με μεθοδικότητα να επαναλαμβάνω την λέξη που θέλω να καθιερώσω δίπλα-δίπλα με αυτήν που θέλω να καταργήσω. Είναι θέμα χρόνου να ξεχαστεί η παλιά ή να γίνει μια λέξη με διφορούμενο ή παραποιημένο νόημα. Με αυτό τον απλούστατο τρόπο άλλαξαν και αλλάζουν πολλές ουσιαστικές έννοιες και έτσι αλλάζει και η ζωή μας.

Παλαιόθεν η εργασία ήταν Δικαίωμα του κάθε πολίτη. Όμως οι πολιτικοί μας τα τελευταία χρόνια, την εναλλάσσουν με την απασχόληση σαν συνώνυμες και έτσι δεν άργησε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να μετονομαστεί σε Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. Όλοι μας γνωρίζουμε την διαφορά μεταξύ των δύο λέξεων. Όλοι μας γνωρίζουμε ότι οι δύο αυτές λέξεις δεν είναι ταυτόσημες. Η λέξη απασχόληση ακυρώνει από μόνη της κάθε περιθώριο διεκδίκησης. Η λέξη απασχόληση καταγράφεται σαν να μας κάνουν χάρη που μας απασχολούν. Ούτε φυσικά και η κοινωνική ασφάλιση είναι συνώνυμη με την κοινωνική προστασία. 'Όταν όμως ο καταναλωτής, συγγνώμη, πολίτης θέλω να πω, απασχολείται και μάλιστα υποαπασχολείται, είναι θέμα χρόνου να αντιληφθεί τι του συμβαίνει και τότε χρειάζεται να υπάρχουν μηχανισμοί "προστασίας" για να μην μπορεί να εξεγερθεί. Ο πολίτης έγινε καταναλωτής και η κοινωνία καταναλωτική. Τώρα που υπάρχει "κρίση", ο καταναλωτής έγινε άνεργος και πλεονάζον προσωπικό...

Ένα ακόμα φαινόμενο που έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας είναι το γεγονός ότι οι νεοέλληνες όταν θέλουν να δηλώσουν ότι κάτι είναι όμορφο, νόστιμο, εύγεστο, καταπληκτικό, μυρωδάτο, οτιδήποτε δηλαδή εκφράζει ποιότητα και υπεροχή, υπάρχει μια μοναδική λέξη ή μάλλον δύο, "τρομερό" και "φοβερό". Έτσι έχει μπει και στρογγυλοκάτσει στη ζωή και την ψυχή μας ο τρόμος και ο φόβος (σημείωση δική μου: αντιγράψαμε, σαν παπαγαλάκια, το αγγλικό terrible)

Είναι επίσης πραγματικά ενδιαφέρον, το πως όλοι οι Έλληνες έχουν το ίδιο όνομα και μάλιστα διεθνές, όταν μιλούν μεταξύ τους. Ίσως γι΄αυτό να έχουν γίνει μαλθακοί και μαλακοί και να μην αντιλαμβάνονται τι τους συμβαίνει στα αλήθεια. Βέβαια αν τολμήσεις και τους αναφωνήσεις με το όνομα που χρησιμοποιούν ...ενίστανται, είναι θεμιτό μόνο μεταξύ τους.

Είναι άξιον λόγου πώς έχουν διαστρεβλωθεί και παραποιηθεί λέξεις όπως οικολογία, αειφόρος ανάπτυξη κλπ. ώστε ψάχνουμε κάθε φορά να ερμηνεύσουμε τα αυτονόητα.

Επειδή υπάρχει άμεση σχέση της γλώσσας με την σκέψη, και απλή γλώσσα σημαίνει απλή σκέψη, όποιος περιορίζει την γλώσσα, περιορίζει την σκέψη των ανθρώπων. Αν τώρα καταργείς και λέξεις ακόμα χειρότερα.

"Ο Orwell στο μυθιστόρημά του «1984» έχει μιλήσει πρώτος για τέτοιου είδους τεχνάσματα, όπου η λεγόμενη "Νέα Ομιλία" (newspeak) είναι το κορυφαίο επιχείρημα του ολοκληρωτικού καθεστώτος όπου, όταν η "Νέα Ομιλία" εδραιωθεί, το καθεστώς δεν θα έχει να φοβηθεί τίποτα, αφού οι πολίτες δεν θα μπορούν να επαναστατήσουν για τον απλούστατο λόγο ότι δεν θα μπορούν καν να σκεφτούν κάτι διαφορετικό από αυτά που λέει το καθεστώς αφού λέξεις όπως ελευθερία, πολιτικά δικαιώματα, ισότητα κλπ. είτε δεν θα υπάρχουν, είτε θα χρησιμοποιούνται με τελείως διαφορετικό νόημα. Π.χ. η λέξη "ελεύθερος" δεν θα έχει την έννοια της ελευθερίας ως αξίας -για την οποία το "Ετυμολογικόν Μέγα" διατείνεται: "ελεύθερος = παρά το ελεύθειν όπου ερά, δηλ. το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά- αλλά θα χρησιμοποιείται μόνο σε προτάσεις όπως "ο δρόμος είναι ελεύθερος" ή "είμαι ελεύθερος από τις 3 έως τις 5".

Ο Ελληνικός λόγος σύμφωνα με τον Ηράκλειτο δεν είναι μέσο συμβατικής επικοινωνίας αλλά λογική αναλογία και αντί-λόγος.

"Επομένως, Ερμογένη", λέει ο Σωκράτης, "δεν είναι δουλειά κάθε ανθρώπου να βάζει όνομα, αλλά κάποιου δημιουργού ονομάτων, και αυτός είναι καθώς φαίνεται, ο νομοθέτης που ωρισμένως είναι από όλους τους ανθρώπους ο πιο σπάνιος στον κόσμο". (Πλάτωνος "Κρατύλος").

Αιτία ελομένου, θεός αναίτιος, λοιπόν. Γι αυτό που έρχεται, ο θεός δεν φταίει.