Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

14 Ιουλίου 2016

Bullshit jobs

Πριν λίγες εβδομάδες, το υπουργείο εργασίας έδωσε στην δημοσιότητα ένα δελτίο με στοιχεία τού συστήματος Εργάνη για την ιδιωτική απασχόληση κατά τον μήνα Μάιο. Οι πρώτες γραμμές τού δελτίου πρέπει να δημιούργησαν κλίμα ευφορίας στα κυβερνητικά στέκια:  

(...) κατά το μήνα Μάιο 2016 καταγράφεται αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, καθώς προκύπτει θετικό ισοζύγιο προσλήψεων–αποχωρήσεων κατά 76.591 θέσεις εργασίας. (...) Ο Μάιος 2016 είναι ο τέταρτος σε σειρά μήνας που παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο στις ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (...) Ο Μάιος 2016 είναι ο τέταρτος σε σειρά μήνας που παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο στις ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (...) το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης του πρώτου πενταμήνου του έτους 2016 είναι θετικό και διαμορφώνεται στις 201.056 νέες θέσεις εργασίας, αποτελώντας την υψηλότερη επίδοση πρώτου πενταμήνου έτους από το 2001 μέχρι σήμερα (...).

Οπωσδήποτε, τα νέα ακούγονται καλά. Δυστυχώς, όμως, όσο περισσότερο εντρυφούμε στους πίνακες του δελτίου τόσο το χαμόγελό μας ξεθωριάζει. Δείτε, για παράδειγμα, τον πίνακα IV:


Ωραίες δουλειές! Από τις 824.017 προσλήψεις, ούτε οι μισές δεν αφορούσαν θέσεις πλήρους απασχόλησης. Οι περισσότεροι των νεοπροσληφθέντων θα δουλεύουν είτε λίγες ώρες κάθε μέρα (ή, καλύτερα, θα πληρώνονται για λίγες ώρες κάθε μέρα, άσχετα με το πόσο θα δουλεύουν) είτε μέρα παρά μέρα κι όποτε τους χρειάζεται η επιχείρηση για να μπαλώσει κανένα κενό, κανένα ρεπό κλπ. Μιλάμε, δηλαδή, για δουλειές χωρίς μέλλον και, κατά κανόνα, κακοπληρωμένες (σερβιτόροι, λαντζέρηδες, καμαριέρες, πωλητές κλπ). Είναι ακριβώς οι δουλειές τις οποίες χαρακτηρίζει ευρηματικά ως "Bullshit Jobs" ο διάσημος καθηγητής ανθρωπολογίας τού London School of Economics Ντέιβιντ Γκραίμπερ (*).

Μια άλλη όψη του προβλήματος είναι ότι, καθώς η εργασία αποδομείται απ' όλες τις πλευρές και η επιβίωση των εργαζομένων γίνεται όλο και πιο δύσκολη, το ενδιαφέρον τείνει να εστιάζεται στο θέμα των αμοιβών. Έτσι, παραβλέπεται το γεγονός ότι χειροτερεύουν και άλλα χαρακτηριστικά τής εργασίας, τα οποία θα είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια κοινωνία δομημένη με κέντρο τον άνθρωπο. Για παράδειγμα, ποιός ενδιαφέρεται πια αν με την δουλειά που κάνει έχει δυνατότητες εξέλιξης (και ως τέτοιες δεν εννοώ μόνο τις μισθολογικές); Ποιός νοιάζεται για το αν το αντικείμενο της δουλειάς του είναι συναφές προς τα ενδιαφέροντά του ή προς την κλίση του, παναπεί για το αν του αρέσει και τον ικανοποιεί ψυχικά και πνευματικά; Πόσοι προβληματίζονται για τις συνθήκες ασφάλειας ή για την ένταση που επιβάλλουν οι ανάγκες για αυξημένη παραγωγή σε άτακτα χρονικά διαστήματα; Ο μεγάλος καβγάς γίνεται για το πόσα παίρνουμε κι όχι για το πώς τα παίρνουμε.

Δυστυχώς, ούτε το "πόσα" έχει ικανοποιητική απάντηση. Τα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) για το 2015 είναι κατηγορηματικά:


Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, λοιπόν, το 63% των εργαζομένων δουλεύει με μισθό κάτω από 1.000 ευρώ ενώ ο ένας στους δυο καλείται να ζήσει με λιγώτερα από 800 ευρώ τον μήνα. Σημειώστε ότι το 22,45% των εργαζομένων δουλεύουν με μερική απασχόληση, πράγμα που σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι βγάζουν από την δουλειά τους λιγώτερα από 400 ευρώ τον μήνα (τουλάχιστον στην συντριπτική τους πλειοψηφία).

Παρένθεση. Είπαμε ότι τα παραπάνω στοιχεία είναι επίσημα. Δηλαδή, δεν περιλαμβάνουν την αδήλωτη, την "μαύρη" εργασία, η οποία όχι απλώς ζη και βασιλεύει αλλά και επεκτείνεται. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΣΕΠΕ, σε κάθε πέντε δηλωμένους εργαζόμενους αναλογεί ένας αδήλωτος, ο οποίος μπορεί να δουλεύει και για δυο κατοστάρικα τον μήνα. Προς μεγάλη μου έκπληξη δε, διαπίστωσα τελευταία ότι υπάρχουν και επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν προσωπικό με μισθό υπό αίρεση: θα πάρεις τόσα, αν πάει καλά η δουλειά (!). Κλείνει η παρένθεση.

Η εργασιακή ζούγκλα έχει κι άλλα σαπρόφυτα, όπως π.χ. επιχειρηματίες που καταθέτουν μεν την νόμιμη αμοιβή στους λογαριασμούς των εργαζομένων τους για να μην έχουν μπλεξίματα αλλά υποχρεώνουν τους εργαζομένους να επιστρέψουν "χέρι με χέρι" τμήμα αυτού του ποσού, επειδή είχαν συμφωνήσει για μισθό χαμηλότερο του νομίμου (**). Όμως, δεν έχει νόημα να επεκταθούμε περισσότερο. Το σημαντικό είναι άλλο και σ' αυτό πρέπει να εστιάσουμε πριν κλείσουμε τούτο το σημείωμα: ενώ ζούμε σ' αυτή την ζούγκλα και με τις συνθήκες που παρουσιάσαμε, το κεφάλαιο και οι εκπρόσωποί του ετοιμάζουν τις τελευταίες λεπτομέρειες για την μεγάλη επίθεση που θα πραγματοποιήσουν τον Σεπτέμβριο.

Δεν πρέπει να μας πιάσουν στον ύπνο!


---------------------------------
(*) David Graeber, "On the phenomenon of bullshit jobs", 17/8/2013. Ο όρος μπορεί να αποδοθεί ως "σκατά δουλειές", παρ' ότι θα προτιμούσα άλλη απόδοση αν έγραφα Σαββατιάτικα...

(**) Αυτό το "κόλπο" εφαρμόζεται συνήθως με τα δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων, η μη καταβολή των οποίων συνιστά ποινικό αδίκημα, όπως λέγαμε χτες. Οι προσλήψεις με την συμφωνία να μη δίνονται δώρα δεν είναι πλέον καθόλου σπάνιες.

8 σχόλια:

Claus Stoertebecker είπε...

Ετσι από περιέργεια: τι ακριβώς εννοείς με την τελευταία σου φράση; (δεν πρέπει να μας πιάσουν στον ύπνο). Περιμένεις κάποιο κίνημα; Κάποια κινητοποίηση; Δες γύρω σου πόσοι πανηλίθιοι είναι πλήρως απασχολημένοι με το πόκεμον και έλα μετά να συζητήσουμε τα εργασιακά.

Στην ταμπακιέρα. Συμφωνώ φυσικά με τις διαπιστώσεις ότι το κεφάλαιο μας ξεζουμίζει όλους, αλλά διαφωνώ στα περί μισθών. Γκρινιάζεις γιά το ότι οι μισθοί έχουν πέσει στα 1000 - 800 - 200 ευρώ, αλλά δεν αναγνωρίζεις ότι το ύψος των μισθών είναι απλό σύμπτωμα, όχι η αρρώστια.

Στον "παλιό καλό καιρό" (που ούτε παλιός ούτε καλός ήταν) η βασική παράμετρος ήταν η υπεραξία που καρπώνονταν ο καπιταλιστής. Η διαφορά δλδ ανάμεσα στο καπιταλιστικό κέρδος και την εργατική αμοιβή. Εκεί λοιπόν το ύψος της αμοιβής ήταν ζητούμενο. Εκεί είχε νόημα να ζητάς ψηλούς μισθούς γιά να μειωθεί η υπεραξία.

Σήμερα το πρόβλημα δεν είναι η υπεραξία αλλά το overcapacity του καπιταλισμού. Με εξαίρεση ελάχιστα επαγγέλματα (π.χ. γιατρός, δάσκαλος, φούρναρης) όλα τα άλλα είναι εντελώς παρασιτικά. Έχουμε π.χ. τις νέες κοπέλλες να απασχολούνται ως πλασιέ ινστιτούτων αισθητικής γιά 200-300 ευρώ. Είναι εξευτελιστικό μεν, αλλά και 5000 ευρώ/μηνα να τους έδινες, πάλι παρασιτικές θα ήταν. Εκτός αν περιμένεις ανάπτυξη της οικονομίας με το να κάνουμε αποτριχώσεις και να πουλάμε σουβλάκια ο ένας στον άλλον (οι νεαροί δεν απασχολούνται στα ινστιτουτα ομορφιάς αλλά στα σουβλατζίδηκα).

Και ναι, θεωρώ γελοίο το να κατέβουν οι νυχούδες / μακιγιέρ και οι σουβλατζήδες στον δρόμο διεκδικώντας ψηλότερους μισθούς. Είμαι λίγο παλιομοδίτης, περιμένω τους οικοδόμους, τους βιομηχανικούς εργάτες και τους ανθρωκωρύχους να διαδηλώσουν. Οχι τους ντηλιβεράδες.

Οι χαμηλοί μισθοί δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της καπιταλιστικής δίψας γιά εκμετάλλευση (αυτοί βρήκαν παπά και θάβουν πεντεξι τώρα). Οι χαμηλοί μισθοί οφείλονται και στην πλήρως αποπροσανατολισμένη κοινωνία.

Τα τελευταία 20 χρόνια οι νεολαίοι είτε γεμίζουν τις μπατσοσχολες και τις στρατιωτικές ακαδημίες (θέλουν την σιγουριά του Δημόσιου), είτε γίνονται δάσκαλοι (τα αγγλικά και η θεατρική αγωγή διδάσκονται πλέον από το νηπιαγωγείο, γιατί ποιός να αποροφήσει τόσους εκπαιδευτικούς; ).
Οσοι δεν γίνονται ούτε δάσκαλοι ούτε μπάτσοι γίνονται γιατροί και μάνατζερ (η κονόμα πάνω απ' όλα).

Το ξέρεις άραγε ότι η Ελλάδα έχει περισσότερους τραπεζουπαλλήλους από την Ελβετία; Και μάλιστα μετά τις απολύσεις και τις μειώσεις μισθών λόγω κρίσης. Φαντάσου τι γινόταν μέχρι το 2008.
Το ξέρεις ότι έχουμε τον ίδιο αριθμό μπάτσων με την (οχταπλάσιο πληθυσμό) Γερμανία; Που πάμε ρε Καραμήτρο με τέτοια νεολαία, που όλοι θέλουν να γίνουν μπάτσοι;

Σόρρυ παίδες, η Ελλάδα δεν χρειάζεται 7 εκατομμύρια μάνατζερ, τραπεζιτικούς και μπάτσους, πως να το κάνουμε; Κάποιος πρέπει να μαζέψει και τις φράουλες στην Μανωλάδα.
Και με το θηριώδες overcapacity που μαστίζει τον παγκόσμιο καπιταλισμό, μόνο σαν παράσιτο μπορείς να δουλέψεις - και αν.
Σαν λογική συνέπεια, ενα αναλώσιμο παράσιτο δεν μπορεί να διαμαρτύρεται γιά τον εξευτελιστικό μισθό του.
Η εναλλακτική θα ήταν να μην είσαι ούτε αναλώσιμος ούτε παράσιτο. Αλλά αυτό πρέπει να το σκεφτείς πριν αποφασίσεις τι θέλεις να σπουδάσεις, όχι αφού βγείς από την μανατζεροσχολή που πλήρωσε ο μπαμπάς σου.


Υ.Γ. Για να μην λες ότι μόνο κατακρίνω χωρίς εποικοδομητική πρόταση: Να σκεφτούμε σαν χώρα ένα παραγωγικό μοντέλο που θα βασίζεται σε πρωτογενή παραγωγή αγαθών που ΕΜΕΙΣ χρειαζόμαστε. Όλοι εστιάζουν στις εξαγωγές δυστυχώς, αλλά τους μπαγκλαντεσιανούς μισθούς δεν θα μπορέσουμε να τους ανταγωνιστούμε ποτέ. Να εγκαταλείψουμε μαζικά όλα τα παρασιτικά επαγγέλματα. Να συμφωνήσουμε πάνω σε μιά κλίμακα αξιών, όπου ο πρωτογενής δημιουργικός παραγωγός θα αμοίβεται καλύτερα από τον μεσίτη και τον αεριτζή.
Τουλάχιστον τροφή, ενέργεια και στέγη διαθέτουμε σ' αυτήν την χώρα γιά όλους. [*]
Αν είχαμε και λίγο μυαλό, κάτι θα καταφέρναμε...

[*] Και σπαταλάμε τόσα πολλά γιά να εισάγουμε άχρηστες μαλακίες, που θα μπορούσαμε να δώσουμε αξιοπρεπέστατους μισθούς σε όλα τα παραγωγικά μέλη της κοινωνίας.

Ανώνυμος είπε...

Εύγε Claus Stoertebecker, έτσι ακριβώς, συμφωνώ απόλυτα. Να σκεφτούμε σαν χώρα ένα παραγωγικό μοντέλο που θα βασίζεται σε πρωτογενή παραγωγή αγαθών που ΕΜΕΙΣ χρειαζόμαστε. Να εγκαταλείψουμε μαζικά όλα τα παρασιτικά επαγγέλματα. Να συμφωνήσουμε πάνω σε μιά κλίμακα αξιών, όπου ο πρωτογενής δημιουργικός παραγωγός θα αμοίβεται καλύτερα από τον μεσίτη και τον αεριτζή ΚΙ Όλα Αυτά να τα κάνουμε ΤΏΡΑ, όσο ακόμα ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΥΜΕ ΕΜΕΊΣ, ΩΣ ΚΥΡΊΑΡΧΟΣ ΛΑΌΣ, ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΎΧΕΣ ΜΑΣ, όπως κάναμε πάντα μέχρι σήμερα, πριν, ο μη γένοιτο, σφετεριστούν την Εξουσία τίποτα Ξενόδουλοι Εξουσιαστές και μας θυσιάσουν, ως πρόβατα επί σφαγή, στο βωμό των Συμφερόντων των Αφεντικών τους.

Ανώνυμος είπε...

Έμελλε να δημιουργήσει Σχολή η Άννα Βαγενά που απευθύνεται σε ευφυείς ανθρώπους κι όχι σε φαρμακερά φίδια.



Ανώνυμος είπε...

Claus Stoertebecker, ''Τουλάχιστον τροφή, ενέργεια και στέγη διαθέτουμε σ' αυτήν την χώρα γιά όλους. Αν είχαμε και λίγο μυαλό, κάτι θα καταφέρναμε...'' Εγώ θα'λεγα : ''Σ'αυτήν την χώρα έχουμε εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική δικαιοσύνη να φάνε κι οι κότες. Αν είχατε και λίγο μυαλό προς συμμόρφωσιν στις Εμού διαπιστώσεις, γνωμοδοτήσεις, υποδείξεις και προτάσεις, σίγουρα θα τα καταφέρναμε.

Ανώνυμος είπε...

Claus Stoertebecker, προφανώς τυφλωμένος από το ομοφοβικό πάθος σου, δε συνειδητοποιείς πως χωρίς κομμωτές, αισθητικούς, στυλίστες, μακιγιέρ και νυχούδες, το gay parade Περηφάνειας των ΌΜΟ για τη Διαφορετικότητά Τους δε θά'χε την επιβεβλημένη λάμψη μιάς πανηδονιστικοαπελευθεροτικολυτρωτικής εκδήλωσης, μα θα'τανε απλά κωμικοτραγική καρναβαλική παρέλαση που θα εξέθετε ανεπανόρθωτα τη χώρα μας στα μάτια της πανανθρώπινης κοινότητας.

Ανώνυμος είπε...

Claus Stoertebecker, αν κατάλαβα καλά, ζητάς οικοδόμοι, βιομηχανικοί εργάτες και ανθρακωρύχοι να θυσιάσουν εργατοώρες παραγωγικής απασχόλησής τους για να διαδηλώσουν ενάντια σε σημαντικά βήματα προς την (αποδεδειγμένα) σωστή κατεύθυνση για την εντός ευρωζώνης (βεβαία πλέον) εθνοσωτηρία μας ; τουθόπερ ζητάς οι ίδιοι οι εργαζόμενοι (δια της έστω κι ολιγόωρης αποχής εκ της εργασίας για τις κινητοποιήσεις τους) να δυναμιτίσουν την πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των ανθρώπων του μόχθου που ως δημιουργοί και (κατά συνέπειαν) δικαιούχοι της προς διανομήν ''πίτας'' θα'χουν και τη ''μερίδα του λέοντος'' από αυτή ;

Ανώνυμος είπε...

Claus Stoertebecker, αναρωτιέμαι μήπως θα'πρεπε Εμείς, ως Κυρίαρχος Λαός, να προσλάβουμε έναντι αμοιβής ''λευκών επιταγών'', στις οποίες θα προσθέτει όσα μηδενικά θέλει, τον Νίκο Καρανίκα, ως σύμβουλο στρατηγικού σχεδιασμού της τελικής αντεπίθεσης κατά της εθνοκαταστροφικής μας μοίρας που μας αρνιέται διαχρονικά αναγνώριση, ενθάρυνση κι επιτυχία στον Αγώνα Μας ; Γιατί χάθηκαν ων ουκ έστιν αριθμός μάχες, μα δε χάθηκε ο πόλεμος καθώς η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.

Ανώνυμος είπε...

Εκτός αν περιμένεις ανάπτυξη της οικονομίας με το να κάνουμε αποτριχώσεις και να πουλάμε σουβλάκια ο ένας στον άλλον (οι νεαροί δεν απασχολούνται στα ινστιτουτα ομορφιάς αλλά στα σουβλατζίδηκα).


Βρε Claus αν σου δώσω εκατό τάλαντα να με χτενίσεις και μετά μου δώσεις 100 τάλαντα για να σου κάνω πεντικιούρ, δεν θα έχουμε αυξήσει το αεπ ???

Η οικονομία της ελβετίας και του λουξεμβούργου ΤΙΙΙΙΙΙ ΠΑΡΑΓΟΥΝ και έχουν τόσο αεπ????