Θρίλλερ για γέλια

Τούτο το ιστολόγιο, όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες του, παρακολουθεί ακούραστα και με κριτικό μάτι τα -εγχώρια και ξένα- πολιτικά δρώμενα, δίχως να διστάζει να διατυπώσει την δική του άποψη. Ίσως, κάποιοι να εκτιμούν πως η συνεχής τριβή με τα πολιτικά θέματα είναι κουραστική. Εν μέρει, θα συμφωνήσω μαζί τους. Όντως είναι κουραστική αλλά όχι για τους λόγους που εκείνοι νομίζουν. Είναι κουραστική λόγω... ανίας.

Για σκεφτείτε το λίγο. Πότε ήταν η τελευταία φορά που κάποια πολιτική εξέλιξη σας δημιούργησε πραγματική έκπληξη; Για να μη το ρίξουμε στην αρχαιολογία, ας περιοριστούμε στα γεγονότα του αιώνα που διανύουμε. Για παράδειγμα, ποιός δεν περίμενε ότι το παστέλι που λεγόταν "Ολυμπιακοί Αγώνες 2004" θα το τρώγαμε και όχι μόνο θα μας καθόταν στον λαιμό αλλά η πληρωμή του θα απασχολούσε ως και τα εγγόνια μας ή και τα δισέγγονά μας; Κι όταν μάθαμε πως ο Σημίτης θα μας έβαζε στο ευρώ μιας και τηρούσαμε τα όρια και τις προϋποθέσεις τού Μάαστριχτ και της Λισαβόνας, ποιός σοβαρά σκεπτόμενος πολίτης δεν κατάλαβε ότι είχαμε κάνει μαϊμουδιά;

Ιταλική αφίσσα. "Θά 'ναι ένα γέλιο που θα σας θάψει" (*)

Αλλά μήπως υπήρχε τα παραμικρό στοιχείο εκπλήξεως στο ότι έγινε πρωθυπουργός ένας παντελώς ανίκανος πολιτικός, ο οποίος δεν θα υπήρχε στον χάρτη αν δεν ήταν ανηψιός ενός διάσημου θείου; Ή, μήπως, πέσαμε από τα σύννεφα όταν διαπιστώσαμε ότι αυτός ο λαός είχε την δυνατότητα να εκλέξει ως πρωθυπουργό έναν ακόμη πιο ανίκανο πολιτικό, μόνο και μόνο επειδή ο παππούς του κι ο πατέρας του είχαν περάσει στην συλλογική συνείδηση ως ικανοί;

Είναι προφανές ότι η πολιτική έχει πάψει να μας εκπλήσσει (αν, δηλαδή, μας εξέπληττε ποτέ). Και δεν μας εκπλήσσει επειδή έχουμε μάθει -άλλοι συνειδητά λόγω ιστορικής γνώσης κι άλλοι ασυνείδητα λόγω εμπειριών- πώς λειτουργεί το σύστημα. Αυτό το σύστημα που, όπως απέδειξε το 1989, μπορεί μέσα σε 25 χρόνια να μετατρέψει σε "σωτήρα" έναν καταδικασμένο ως "εφιάλτη" και "αποστάτη" και να τον φέρει στην εξουσία ως "τιμωρό" εκείνου ο οποίος μόλις 8 χρόνια νωρίτερα είχε εκφράσει το λαϊκό όνειρο για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.

Γι' αυτό και δεν εκπλησσόμαστε ούτε τώρα που βρισκόμαστε "πρώτη φορά αριστερά" αλλά όλα γύρω μας παραμένουν "όπως πάντα δεξιά". Μπορεί κάποιοι άσχετοι να έβλεπαν ως θρίλλερ την ανάδειξη του ΣυΡιζΑ στην εξουσία αλλά εμείς βλέπαμε μια κακοστημένη κωμωδία. Εκεί που κάποιοι επένδυαν ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο, εμείς μελαγχολούσαμε γιατί φέρναμε στο μυαλό τις "ακόμα καλύτερες μέρες" του 1985. Κι όταν όλοι οι άλλοι τολμούσαν να ψιλοχαμογελάσουν ακούγοντας την τρόικα να γίνεται "θεσμοί" και το μνημόνιο "συμφωνία", εμείς ξεκαρδιζόμασταν στα γέλια γιατί θυμόμασταν τους ανασχηματισμούς που γίνονταν "αναδομήσεις", τις πανελλήνιες που γίνονταν "πανελλαδικές", την υπερενισχυμένη κουτσογιώργεια αναλογική που βαφτίστηκε "σύστημα απλής αναλογικής" και την πλήρη υποταγή στον καπιταλισμό που καταχωρίστηκε ως "τρίτος δρόμος για τον σοσιαλισμό".

Αφού, λοιπόν, δεν υπάρχει τίποτε να μας εκπλήσσει, έχουμε το εξαιρετικό προνόμιο να διασκεδάζουμε με τα πάντα. Μπορεί να τρομάξαμε όταν πρωτοείδαμε "Το μωρό τής Ρόζμαρυ" ή το "Εφιάλτης στον δρόμο με τις λεύκες", αλλά γελάσαμε με την καρδιά μας όταν τα ξαναείδαμε. Στην δεύτερη θέαση, δεν υπάρχει σασπένς ούτε στο "Ψυχώ". Κατά τον ίδιο τρόπο, εφ' όσον ήμασταν σίγουροι ότι η "πρώτη φορά αριστερή" κυβέρνησή μας αποκλείεται να κακοκαρδίσει το μεγάλο κεφάλαιο, έχουμε την άνεση να γελάμε ακούγοντας τους υπουργούς της να παραπέμπουν σε "συμφωνία των κοινωνικών εταίρων" την επαναφορά τού κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ. Αφού ξέραμε πως το περίφημο "πρόγραμμα 100 ημερών" ήταν καθαρά ψηφοθηρικό, μπορούμε να κάνουμε πλάκα με την δήλωση ότι ο ΣυΡιζΑ δεν έχει πρόγραμμα 100 ημερών αλλά τετραετίας. Κι αφού δεν είχαμε καμμιά αμφιβολία πως όλα τα απόνερα της κεφαλαιακής κρίσης θα εξακολουθούν να πέφτουν πάνω στα λαϊκά στρώματα, έχουμε κάθε δικαίωμα να χτυπιόμαστε από τα γέλια ακούγοντας από κυβερνητικά χείλη πως η πληρωμή των -παλιότερα χαρακτηρισμένων ως αντιλαϊκών και άδικων- φόρων συνιστά πατριωτικό καθήκον.

Κατά την ίδια έννοια, για μας δεν υπάρχει σασπένς ούτε εκεί όπου οι άλλοι τρομάζουν. Καμμιά παράσταση δεν είναι για μας θρίλλερ, όλες είναι κωμωδίες. Κωμωδία το bank run, κωμωδία το grexit, κωμωδία το θρυλούμενο δημοψήφισμα, κωμωδία η αγωνία για το μέλλον της χώρας. Τα πάντα είναι για γέλια, από τα ξαΐγκλωτα πουκάμισα του Γιάνη μέχρι το παπιγιόν του Μπάμπη. Και είναι για γέλια όχι επειδή μας προκαλούν ευθυμία αυτά καθ' εαυτά, καθ' όσον δεν είμαστε ούτε ανώμαλοι ούτε ψυχοπαθείς για να ευθυμούμε με θέματα τραγικά. Είναι για γέλια επειδή ξέρουμε πως όλο αυτό το -υποτιθέμενο- σασπένς είναι στημένο προκειμένου να εξυπηρετήσει τον ίδιο όπως πάντα στόχο: την διατήρηση του συστήματος.

Τελικά, ίσως σ' αυτό το γέλιο να έχει την προέλευσή του εκείνο το σύνθημα που "κοσμούσε" αρκετούς τοίχους κάμποσα χρόνια πριν και που, ίσως, ακόμη να "κοσμεί" κάποιους: "Ένα γέλιο θα σας θάψει"...


(*) Στο κείμενό της, η παραπάνω αφίσσα γράφει: "1905 - Παρίσι - Σύλληψη αναρχοσυνδικαλιστή κατά την διάρκεια απεργίας. Ο καγχασμός της εργατικής τάξης". Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τουλάχιστον μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση (συχνά και αρκετά χρόνια μετά) ως "αναρχικοί" χαρακτηρίζονταν συλλήβδην όσοι σήμερα αποκαλούνται σοσιαλιστές, κομμουνιστές, μαρξιστές, αναρχιστές κλπ.