Έκλεισα το προχτεσινό μου σημείωμα με την αποστροφή ότι η "προϋπηρεσία" και οι "επιδόσεις" των ελληνικών κυβερνήσεων σε ζητήματα
προάσπισης των εθνικών μας συμφερόντων δεν μου επιτρέπουν να αισιοδοξώ, καθώς αναφερόμουν στην απαράδεκτη ολιγωρία περί την ανακήρυξη της ΑΟΖ μας, υποσχέθηκα δε να πω δυο λόγια παραπάνω γι' αυτές τις "επιδόσεις".
Θα μπορούσα να ξεκινήσω την αναδρομή στην Ιστορία από πολύ παλιά. Με μπόλικη καλή θέληση, θα μπορούσα να ανακατέψω ακόμη και τις "ύποπτες" συναλλαγές αθηναίων και σπαρτιατών με τους πέρσες! Αν ήθελα να περιοριστώ στο σύγχρονο ελληνικό κράτος, θα μπορούσα να μιλήσω για την τραγική πολιτική των ημερών μέχρι τον Όθωνα, για την μυωπική πολιτική η οποία οδήγησε στο φιάσκο τού "ατυχούς πολέμου" τού 1897, για την επί σειρά ετών επονείδιστη στάση τού επίσημου ελληνικού κράτους απέναντι στο "κρητικό ζήτημα", για την πολιτική τού Βενιζέλου η οποία καταδίκασε την βόρεια Ήπειρο χάριν της "μεγάλης ιδέας" ή και -γιατί όχι;- για τις κωμικοτραγικές επιλογές που οδήγησαν στην μικρασιατική καταστροφή τού 1922.
Αλλά, μιας και μιλούσαμε για την ΑΟΖ και τα προβλήματα που μας δημιουργούν οι τούρκοι, λέω να φερθώ μεγαλόκαρδα στους πολιτικούς μας. Όχι μόνο θα περιοριστώ στην μεταπολιτευτική περίοδο αλλά θα παραλείψω και κάθε αναφορά στο κυπριακό. Δυστυχώς, ακόμη και με τόσους περιορισμούς, η Ιστορία πληγώνει, αφού οι μεν τούρκοι επιδίδονται διαρκώς σε προσπάθειες δημιουργίας τετελεσμένων εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, οι δε ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται να αντιτάξουν σοβαρή αντίδραση.
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, την αναδρομή μας με το πλέον πολύκροτο "ξεβράκωμα" της μεταπολιτευτικής περιόδου. Η ιστορία των Ιμίων είναι γνωστή και δεν θα την επαναλάβω. Απλώς θέλω να κάνω μια παρατήρηση στην παπαριά τού Σημίτη πως τάχατες "δεν άξιζε να χυθεί αίμα για έναν παλιόβραχο". Τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι, αν σκεφτούμε ότι η ΑΟΖ δεν χαράσσεται με αφετηρία το έσχατο γεωγραφικό όριο του χάρτη αλλά με αφετηρία το έσχατο σημείο στο οποίο υπάρχει δραστηριότητα. Υπ' αυτή την έννοια, τα Ίμια θα μπορούσαν να γίνουν σημείο αφετηρίας για την χάραξη της ΑΟΖ αν εξακολουθούσαν οι κτηνοτρόφοι να βόσκουν εκεί τα γίδια τους κι αν συνέχιζαν οι ψαράδες ν' απλώνουν τα δίχτυα τους στα νερά τους. Από την στιγμή που οι τούρκοι πέτυχαν να μη ξαναπατήσει κανένα πόδι στα Ίμια (και στην Καλόλημνο), η ΑΟΖ μας θα πρέπει να αρχίσει από πολλά μίλια δυτικώτερα. Με απλά λόγια: τα γίδια των Ιμίων μάς πρόσφεραν προς εκμετάλλευση μια θαλάσσια έκταση μεγαλύτερη από την Κάλυμνο κι εμείς την απεμπολήσαμε. Και για όσους δεν κατάλαβαν: η συστάδα των Ιμίων ήταν κανονικά νησιά που είχαν και ΑΟΖ αλλά ο Σημίτης τα κατάντησε "παλιόβραχους" όταν απαγόρευσε την πρόσβαση σ' αυτά! Συνεννοηθήκαμε μέχρις εδώ; Πάμε παρακάτω.
Οι "βόλτες" των τουρκικών ερευνητικών πλοίων στο Αιγαίο είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Τα τελευταίο σοβαρό κρούσμα σημειώθηκε το 2010, με την έξοδο στο Αιγαίο του ωκεανογραφικού "Τσεσμέ" (ανήκει στο τουρκικό πολεμικό ναυτικό). Από τις 29 Ιουνίου και επί τρεις ημέρες, το "Τσεσμέ" πραγματοποίησε ανενόχλητα υποθαλάσσιες έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, λίγο έξω από τα όρια των ελληνικών χωρικών υδάτων, σε μια περιοχή 8 ναυτικά μίλια νότια των ακτών της Θράκης και 15 ναυτικά μίλια βόρεια της Σαμοθράκης.
Η πρόκληση τού "Τσεσμέ" ήταν η τρίτη σοβαρή θαλάσσια πρόκληση των τούρκων κατά την μεταπολιτευτική περίοδο. Είχαν προηγηθεί οι έξοδοι δυο άλλων πλοίων τους, του "Χόρα" το 1976 και του "Σισμίκ" στο 1987, οι οποίες έφεραν τις δυο χώρες στα πρόθυρα πολέμου. Το 1976, ο Ανδρέας Παπανδρέου (το ΠαΣοΚ ήταν τότε τρίτο κόμμα με 13% στις εκλογές τού 1974) φώναξε οργισμένος μέσα στην βουλή προς τον Κωνσταντίνο Καραμανλή "επί τέλους, βυθίσατε το ΄Χόρα΄!". Το 1987, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ως πρωθυπουργός πλέον, σήμανε εθνικό συναγερμό και κάλεσε τον στρατό να βάλει το δάχτυλο στην σκανδάλη.Το 2010, ο γιος του αποδείχθηκε πολύ πιο "ψύχραιμος": περιορίστηκε στο να κοιτάζει το "Τσεσμέ" και να περιμένει πότε θα φύγει από μόνο του.
Φαίνεται πως οι ελληνικές κυβερνήσεις αδυνατούν να συλλάβουν μια απλή πραγματικότητα: οι τουρκικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα καταργούν στην πράξη τις όποιες συμφωνίες επί της διαδικασίας είχαν υπάρξει μεταξύ των δύο χωρών μετά το 1974. Κοινός παρονομαστής αυτών των συμφωνιών ήταν η αμοιβαία δέσμευση για αποχή από έρευνες στην "αμφισβητούμενη" υφαλοκρηπίδα.
Ανοίγω παρένθεση. Με απλά λόγια, μιλάμε για δυο διαδοχικά ενδοτικά βήματα. Κατά πρώτον, δεχθήκαμε ότι η υφαλοκρηπίδα ΜΑΣ είναι αμφισβητούμενη και καλέσαμε τους τούρκους να συζητήσουμε το θέμα (δηλαδή, να συζητήσουμε ποια ακριβώς από τα δικά ΜΑΣ είναι πράγματι δικά ΜΑΣ κατά την γνώμη τους!) και, ως δείγμα καλής θελήσεως, αποδεχθήκαμε να μη κάνουμε έρευνες στις "αμφισβητούμενες" περιοχές. Κατά δεύτερον, ενώ εμείς αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερευνητική δραστηριότητα στις εν λόγω περιοχές, έχουμε αφήσει τους τούρκους να αλωνίζουν σ' αυτές, κινδυνεύοντας να δημιουργηθεί κεκτημένο εις βάρος μας. Κλείνω την παρένθεση.
Τελειώνοντας, ας θυμηθούμε τις συμφωνίες στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω και οι οποίες χαρακτηρίζονται από αρκετούς ως προδοτικές:
(α) Το πρακτικό της Βέρνης: Πρόκειται για την συμφωνία η οποία υπεγράφη από τους πρωθυπουργούς Κωνσταντίνο Καραμανλή και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ το 1976, αμέσως μετά την κρίση τού "Χόρα". Οι δυο χώρες δεσμεύονταν να μη προβούν σε ενέργειες που θα παρενοχλούσαν τις διαπραγματεύσεις. Έκτοτε πάγωσαν οι ενέργειες για έρευνα και εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων πετρελαίου, πέρα από τα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων από τις ηπειρωτικές ακτές.
(β) Η συμφωνία του Νταβός: Τον Φεβρουάριο του 1988 (λίγο μετά την κρίση τού "Σισμίκ"), οι πρωθυπουργοί Ανδρέας Παπανδρέου και Τουργκούτ Οζάλ συναντήθηκαν στο Νταβός τής Ελβετίας και συμφώνησαν ότι οι χώρες τους θα περιορίσουν την ερευνητική τους δραστηριότητα για ανεύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου στην αιγιαλίτιδα ζώνη τους. Ουσιαστικά, δηλαδή, επαναβεβαίωσαν το πρακτικό της Βέρνης.
(γ) Η συμφωνία της Μαδρίτης: Τον Ιούλιο του 1997, ενάμιση χρόνο μετά την κρίση των Ιμίων, οι Κώστας Σημίτης και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ υπέγραψαν την εν λόγω συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα αναγνωρίζει "τα ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα" της Τουρκίας στο Αιγαίο και δεσμεύεται να μην προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες. Σημειώνεται, ότι ως μονομερής ενέργεια θεωρείται η άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως έρευνες στην υφαλοκρηπίδα, επέκταση χωρικών υδάτων στα 12 μίλια κλπ. Λέγεται πως, αν οι τούρκοι προσπάθησαν να μας ξεβρακώσουν τον Γενάρη τού 1996 στα Ίμια, εμείς ξεβρακωθήκαμε μόνοι μας τον Ιούλιο του 1997 στην Μαδρίτη.
Κοντά σε όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις αποφάσεις τής Συνόδου Κορυφής στο Ελσίνκι (Δεκέμβριος 1999), όπου ενεργοποιήθηκε η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο κείμενο της απόφασης περιλαμβάνεται και η ελληνική παραδοχή ότι υπάρχουν "συνοριακές διαφορές" προς διευθέτηση (!!).
Και τώρα, με γνώμονα τα ιστορικά προηγούμενα, πείτε μου αν έχω άδικο που δεν ελπίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ανακηρύξει σύντομα την ΑΟΖ μας. Βλέπετε, φοβάμαι ότι έχουμε συνηθίσει στα ξεβρακώματα...
Θα μπορούσα να ξεκινήσω την αναδρομή στην Ιστορία από πολύ παλιά. Με μπόλικη καλή θέληση, θα μπορούσα να ανακατέψω ακόμη και τις "ύποπτες" συναλλαγές αθηναίων και σπαρτιατών με τους πέρσες! Αν ήθελα να περιοριστώ στο σύγχρονο ελληνικό κράτος, θα μπορούσα να μιλήσω για την τραγική πολιτική των ημερών μέχρι τον Όθωνα, για την μυωπική πολιτική η οποία οδήγησε στο φιάσκο τού "ατυχούς πολέμου" τού 1897, για την επί σειρά ετών επονείδιστη στάση τού επίσημου ελληνικού κράτους απέναντι στο "κρητικό ζήτημα", για την πολιτική τού Βενιζέλου η οποία καταδίκασε την βόρεια Ήπειρο χάριν της "μεγάλης ιδέας" ή και -γιατί όχι;- για τις κωμικοτραγικές επιλογές που οδήγησαν στην μικρασιατική καταστροφή τού 1922.
Αλλά, μιας και μιλούσαμε για την ΑΟΖ και τα προβλήματα που μας δημιουργούν οι τούρκοι, λέω να φερθώ μεγαλόκαρδα στους πολιτικούς μας. Όχι μόνο θα περιοριστώ στην μεταπολιτευτική περίοδο αλλά θα παραλείψω και κάθε αναφορά στο κυπριακό. Δυστυχώς, ακόμη και με τόσους περιορισμούς, η Ιστορία πληγώνει, αφού οι μεν τούρκοι επιδίδονται διαρκώς σε προσπάθειες δημιουργίας τετελεσμένων εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, οι δε ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται να αντιτάξουν σοβαρή αντίδραση.
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, την αναδρομή μας με το πλέον πολύκροτο "ξεβράκωμα" της μεταπολιτευτικής περιόδου. Η ιστορία των Ιμίων είναι γνωστή και δεν θα την επαναλάβω. Απλώς θέλω να κάνω μια παρατήρηση στην παπαριά τού Σημίτη πως τάχατες "δεν άξιζε να χυθεί αίμα για έναν παλιόβραχο". Τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι, αν σκεφτούμε ότι η ΑΟΖ δεν χαράσσεται με αφετηρία το έσχατο γεωγραφικό όριο του χάρτη αλλά με αφετηρία το έσχατο σημείο στο οποίο υπάρχει δραστηριότητα. Υπ' αυτή την έννοια, τα Ίμια θα μπορούσαν να γίνουν σημείο αφετηρίας για την χάραξη της ΑΟΖ αν εξακολουθούσαν οι κτηνοτρόφοι να βόσκουν εκεί τα γίδια τους κι αν συνέχιζαν οι ψαράδες ν' απλώνουν τα δίχτυα τους στα νερά τους. Από την στιγμή που οι τούρκοι πέτυχαν να μη ξαναπατήσει κανένα πόδι στα Ίμια (και στην Καλόλημνο), η ΑΟΖ μας θα πρέπει να αρχίσει από πολλά μίλια δυτικώτερα. Με απλά λόγια: τα γίδια των Ιμίων μάς πρόσφεραν προς εκμετάλλευση μια θαλάσσια έκταση μεγαλύτερη από την Κάλυμνο κι εμείς την απεμπολήσαμε. Και για όσους δεν κατάλαβαν: η συστάδα των Ιμίων ήταν κανονικά νησιά που είχαν και ΑΟΖ αλλά ο Σημίτης τα κατάντησε "παλιόβραχους" όταν απαγόρευσε την πρόσβαση σ' αυτά! Συνεννοηθήκαμε μέχρις εδώ; Πάμε παρακάτω.
Οι "βόλτες" των τουρκικών ερευνητικών πλοίων στο Αιγαίο είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Τα τελευταίο σοβαρό κρούσμα σημειώθηκε το 2010, με την έξοδο στο Αιγαίο του ωκεανογραφικού "Τσεσμέ" (ανήκει στο τουρκικό πολεμικό ναυτικό). Από τις 29 Ιουνίου και επί τρεις ημέρες, το "Τσεσμέ" πραγματοποίησε ανενόχλητα υποθαλάσσιες έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, λίγο έξω από τα όρια των ελληνικών χωρικών υδάτων, σε μια περιοχή 8 ναυτικά μίλια νότια των ακτών της Θράκης και 15 ναυτικά μίλια βόρεια της Σαμοθράκης.
Η πρόκληση τού "Τσεσμέ" ήταν η τρίτη σοβαρή θαλάσσια πρόκληση των τούρκων κατά την μεταπολιτευτική περίοδο. Είχαν προηγηθεί οι έξοδοι δυο άλλων πλοίων τους, του "Χόρα" το 1976 και του "Σισμίκ" στο 1987, οι οποίες έφεραν τις δυο χώρες στα πρόθυρα πολέμου. Το 1976, ο Ανδρέας Παπανδρέου (το ΠαΣοΚ ήταν τότε τρίτο κόμμα με 13% στις εκλογές τού 1974) φώναξε οργισμένος μέσα στην βουλή προς τον Κωνσταντίνο Καραμανλή "επί τέλους, βυθίσατε το ΄Χόρα΄!". Το 1987, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ως πρωθυπουργός πλέον, σήμανε εθνικό συναγερμό και κάλεσε τον στρατό να βάλει το δάχτυλο στην σκανδάλη.Το 2010, ο γιος του αποδείχθηκε πολύ πιο "ψύχραιμος": περιορίστηκε στο να κοιτάζει το "Τσεσμέ" και να περιμένει πότε θα φύγει από μόνο του.
Φαίνεται πως οι ελληνικές κυβερνήσεις αδυνατούν να συλλάβουν μια απλή πραγματικότητα: οι τουρκικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα καταργούν στην πράξη τις όποιες συμφωνίες επί της διαδικασίας είχαν υπάρξει μεταξύ των δύο χωρών μετά το 1974. Κοινός παρονομαστής αυτών των συμφωνιών ήταν η αμοιβαία δέσμευση για αποχή από έρευνες στην "αμφισβητούμενη" υφαλοκρηπίδα.
Ανοίγω παρένθεση. Με απλά λόγια, μιλάμε για δυο διαδοχικά ενδοτικά βήματα. Κατά πρώτον, δεχθήκαμε ότι η υφαλοκρηπίδα ΜΑΣ είναι αμφισβητούμενη και καλέσαμε τους τούρκους να συζητήσουμε το θέμα (δηλαδή, να συζητήσουμε ποια ακριβώς από τα δικά ΜΑΣ είναι πράγματι δικά ΜΑΣ κατά την γνώμη τους!) και, ως δείγμα καλής θελήσεως, αποδεχθήκαμε να μη κάνουμε έρευνες στις "αμφισβητούμενες" περιοχές. Κατά δεύτερον, ενώ εμείς αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερευνητική δραστηριότητα στις εν λόγω περιοχές, έχουμε αφήσει τους τούρκους να αλωνίζουν σ' αυτές, κινδυνεύοντας να δημιουργηθεί κεκτημένο εις βάρος μας. Κλείνω την παρένθεση.
Τελειώνοντας, ας θυμηθούμε τις συμφωνίες στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω και οι οποίες χαρακτηρίζονται από αρκετούς ως προδοτικές:
(α) Το πρακτικό της Βέρνης: Πρόκειται για την συμφωνία η οποία υπεγράφη από τους πρωθυπουργούς Κωνσταντίνο Καραμανλή και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ το 1976, αμέσως μετά την κρίση τού "Χόρα". Οι δυο χώρες δεσμεύονταν να μη προβούν σε ενέργειες που θα παρενοχλούσαν τις διαπραγματεύσεις. Έκτοτε πάγωσαν οι ενέργειες για έρευνα και εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων πετρελαίου, πέρα από τα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων από τις ηπειρωτικές ακτές.
(β) Η συμφωνία του Νταβός: Τον Φεβρουάριο του 1988 (λίγο μετά την κρίση τού "Σισμίκ"), οι πρωθυπουργοί Ανδρέας Παπανδρέου και Τουργκούτ Οζάλ συναντήθηκαν στο Νταβός τής Ελβετίας και συμφώνησαν ότι οι χώρες τους θα περιορίσουν την ερευνητική τους δραστηριότητα για ανεύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου στην αιγιαλίτιδα ζώνη τους. Ουσιαστικά, δηλαδή, επαναβεβαίωσαν το πρακτικό της Βέρνης.
(γ) Η συμφωνία της Μαδρίτης: Τον Ιούλιο του 1997, ενάμιση χρόνο μετά την κρίση των Ιμίων, οι Κώστας Σημίτης και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ υπέγραψαν την εν λόγω συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα αναγνωρίζει "τα ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα" της Τουρκίας στο Αιγαίο και δεσμεύεται να μην προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες. Σημειώνεται, ότι ως μονομερής ενέργεια θεωρείται η άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως έρευνες στην υφαλοκρηπίδα, επέκταση χωρικών υδάτων στα 12 μίλια κλπ. Λέγεται πως, αν οι τούρκοι προσπάθησαν να μας ξεβρακώσουν τον Γενάρη τού 1996 στα Ίμια, εμείς ξεβρακωθήκαμε μόνοι μας τον Ιούλιο του 1997 στην Μαδρίτη.
Κοντά σε όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις αποφάσεις τής Συνόδου Κορυφής στο Ελσίνκι (Δεκέμβριος 1999), όπου ενεργοποιήθηκε η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο κείμενο της απόφασης περιλαμβάνεται και η ελληνική παραδοχή ότι υπάρχουν "συνοριακές διαφορές" προς διευθέτηση (!!).
Και τώρα, με γνώμονα τα ιστορικά προηγούμενα, πείτε μου αν έχω άδικο που δεν ελπίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ανακηρύξει σύντομα την ΑΟΖ μας. Βλέπετε, φοβάμαι ότι έχουμε συνηθίσει στα ξεβρακώματα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου