"Κάτω από τον ήλιο του νότου"

Με τον σαραντάχρονο Λοράν Γκοντέ γνωριστήκαμε πριν λίγο καιρό, μέσα από το βιβλίο του "Στο έλεος του κυκλώνα". Μ' εκείνο το βιβλίο ο γάλλος συγγραφέας μάς είχε φέρει σε επαφή με την Νέα Ορλεάνη, την εποχή που η πόλη καταστρεφόταν από τον τυφώνα Κατρίνα. Σήμερα θα ξαναγυρίσουμε στον Λοράν Γκοντέ, για να τον αφήσουμε να μας ταξιδέψει στην Νότια Ιταλία, μέσα από τις σελίδες τού "Κάτω από τον ήλιο του νότου", βιβλίο που χάρισε στον Γκοντέ το βραβείο Γκονκούρ το 2004.

Γυρνάμε πίσω στον χρόνο, στα τέλη τού 19ου αιώνα και μεταφερόμαστε στην Απουλία, για τους Ιταλούς Πούλια (Puglia). Όλα αρχίζουν όταν ο ληστής Λουτσιάνο Μασκαλτσόνε επιστρέφει μετά από χρόνια στο απουλιανό χωριό Μοντεπούτσιο, μόνο και μόνο για να συναντήσει και να κάνει δικιά του την Φιλουμένα, την οποία κάποτε ερωτεύθηκε από μακρυά αλλά που ποτέ δεν του δόθηκε η ευκαιρία να την πλησιάσει και να της μιλήσει. Επιστρέφει στο χωριό όπου όλοι τον μισούν, ξέροντας πως δεν θα φύγει ζωντανός από κει. Αλλά, τί σημασία θα έχει μια ζωή όπου το όνειρό του δεν θα έχει γίνει ποτέ πραγματικότητα;

Πράγματι, ο Λουτσιάνο συναντάει την Φιλουμένα στο σπίτι της και την κάνει δικιά του. Λίγο αργότερα πέφτει νεκρός από το πετροβόλημα των χωρικών που τον πήραν χαμπάρι και, πλέον, έχουν έναν λόγο παραπάνω να τον ξεκάνουν αφού ατίμασε μια συχωριανή τους. Ο Λουτσιάνο δεν αντιδρά. Πεθαίνει ευτυχισμένος, έχοντας δώσει νόημα στην μίζερη ζωή του. Όμως...

Από εκείνη την ερωτική συνεύρεση γεννιέται ένα παιδί κι έτσι ο Λουτσιάνο, δίχως να το προσμένει, δίνει ζωή σε μια γενιά, την γενιά των Σκόρτα. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου παρακολουθούμε την ιστορία αυτής της γενιάς επί έναν αιώνα, ίσαμε το 1980.

Το "Κάτω από τον ήλιο του νότου" διαθέτει όλα τα γνωρίσματα της γραφής τού Γκοντέ: σφιχτή αφήγηση και αφήγηση μέσα στην αφήγηση, ανατομία χαρακτήρων σε βάθος, καταιγιστική πλοκή, απρόσμενη εξέλιξη κι έναν ρέοντα λόγο που σχεδόν υπνωτίζει τον αναγνώστη. Κι όπως συμβαίνει πάντα με τους μεγάλους λογοτέχνες, η ιστορία χρησιμεύει μόνο ως σκηνικό, ως απαραίτητο υπόβαθρο για να ειπωθούν άλλα πράγματα. Έτσι, το "Κάτω από τον ήλιο του νότου" μετατρέπεται, βήμα-βήμα, από ένα ηθογραφικό παραμύθι σε μια επική αφήγηση γεμάτη θρύλους και παραδόσεις, ώσπου να πάρει την τελική μορφή ενός χρονικού.

Ένα τέτοιου περιεχομένου μυθιστόρημα συνηθίζουμε να το χαρακτηρίζουμε ως "μυθιστόρημα-ποταμό". Όμως, μιας και το δημιούργημα του Γκοντέ ίσα που ξεπερνάει τις 250 σελίδες, θα πρέπει να το χαρακτηρίσουμε ως "μυθιστόρημα-χείμαρρο". Κι εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν χείμαρρο ορμητικώτατο. Ακόμη και σήμερα, μετά από δυο αναγνώσεις, δεν μπορώ να συνειδητοποιήσω πώς κατάφερε ο συγγραφέας και χώρεσε ενός αιώνα ιστορία μέσα σε τόσο λίγο χώρο. Αλλά, θα μου πείτε, αν το καταλάβαινα θα ήμουν κι εγώ Γκοντέ...

Ξεκινώντας τούτη την παρουσίαση, ένοιωθα πως είχα πολλά να γράψω, όπως π.χ. πώς έγινε κι ο γόνος τού Μασκαλτσόνε δημιούργησε την γενιά των Σκόρτα. Τώρα καταλαβαίνω ότι κάθε παραπανίσια λέξη όχι απλώς δεν θα προσθέσει το παραμικρό αλλά, μάλλον, θα αδικήσει ένα από τα ωραιότερα βιβλία που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Εννοείται ότι το "Κάτω από τον ήλιο του νότου" επιβάλλεται να διαβαστεί από κάθε εραστή τού καλού βιβλίου και η τιμή των 14 ευρώ, που όρισε γι' αυτό το "Μεταίχμιο" δεν πρέπει ούτε καν να συζητηθεί. Αν, μάλιστα, είσαστε τυχεροί, μπορεί να βρείτε την πρόσφατη ειδική έκδοση στην σειρά "Χαμηλή Τιμή", η οποία κοστίζει μόλις 8,70 ευρώ!


ΥΓ: Ώρα για λίγη γκρίνια! Όπως συνηθίζει το "Μεταίχμιο", προτίμησε έναν πιο "πιασάρικο" τίτλο, αντί για το λιτό "Ο ήλιος των Σκόρτα", που είχε επιλέξει ο συγγραφέας. Επιμένω ότι αυτή η τακτική των εκδοτών (δυστυχώς, είναι κι άλλοι που κάνουν τα ίδια) συνιστά ευθεία προσβολή και του συγγραφέα (πρωτίστως) και των αναγνωστών.