Πριν λίγες μέρες διάβασα κάπου (δυστυχώς, δεν θυμάμαι πού) ένα κείμενο του πολωνού φιλοσόφου Λέστζεκ Κολακόβσκι (Leszek Kołakowski), γραμμένο πριν από 50 χρόνια. Το κείμενο προοριζόταν για δημοσίευση στο περιοδικό "Pro Postu" αλλά η κυβέρνηση Γκομούλκα το απαγόρευσε (τι πρωτότυπο!). Το κείμενο είναι εκτενέστατο. Εδώ παρατίθενται αποσπάσματα:
Θα σας πούμε τι είναι ο σοσιαλισμός. Οφείλουμε όμως πριν απ' όλα να σας πούμε τι δεν είναι σοσιαλισμός. Ο σοσιαλισμός, λοιπόν, δεν είναι:
... μια κοινωνία στην οποία κάποιος είναι δυστυχής επειδή λέει αυτό που σκέφτεται και κάποιος άλλος είναι ευτυχής επειδή δεν λέει αυτό που σκέφτεται,
... μια κοινωνία στην οποία κάποιος είναι ακόμα καλύτερα επειδή δεν σκέφτεται καθόλου,
... ένα κράτος στο οποίο όποιος πλέκει το εγκώμιο των ηγετών βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση,
... ένα κράτος στο οποίο μπορεί κάποιος να καταδικαστεί δίχως δίκη,
... μια κοινωνία στην οποία οι ηγέτες διορίζονται από μόνοι τους στα αξιώματά τους,
... μια κοινωνία στην οποία δέκα άνθρωποι ζουν σε ένα μόνο δωμάτιο,
... μια κοινωνία που έχει αναλφάβητους,
... ένα κράτος στο οποίο οι άνθρωποι υποχρεώνονται να προσφεύγουν στα ψεύδη,
... ένα κράτος στο οποίο οι άνθρωποι υποχρεώνονται να γίνουν κλέφτες,
... ένα κράτος στο οποίο οι άνθρωποι υποχρεώνονται να διαπράττουν εγκλήματα,
... ένα κράτος στο οποίο όποιος είναι τεμπέλης ζη καλύτερα από όποιον έχει θάρρος,
... ένα κράτος στο οποίο οι δικηγόροι συμφωνούν με τον εισαγγελέα,
... ένα κράτος στο οποίο οι πολίτες αναζητούν στον Θεό παρηγοριά για την αθλιότητά τους,
... ένα έθνος που καταπιέζει άλλα έθνη,
... ένα κράτος στο οποίο η κυβέρνηση ορίζει τα δικαιώματα των πολιτών ενώ οι πολίτες δεν ορίζουν τις δικαιοδοσίες της κυβέρνησης,
... ένα κράτος στο οποίο ένα μέρος του πληθυσμού παίρνει μισθούς σαράντα φορές μεγαλύτερους από τους μισθούς των άλλων,
... ένα κράτος που χρησιμοποιεί εθνικιστικά συνθήματα,
... ένα κράτος του οποίου οι κυβερνήσεις θεωρούν ότι τίποτε δεν είναι σημαντικώτερο από την εξουσία τους,
... ένα κράτος που συμβιβάζεται με το έγκλημα και προσαρμόζει την ιδεολογία του σε αυτόν τον συμβιβασμό,
... ένα κράτος στο οποίο οι ρατσιστές δημεγέρτες απολαμβάνουν πλήρους ελευθερίας,
... ένα κράτος στο οποίο υπάρχει ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής,
... ένα κράτος που δυκολεύεται να διακρίνει μια κοινωνική επανάσταση από μια ένοπλη επίθεση,
... ένα κράτος που δεν πιστεύει ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι πιο ευτυχισμένοι στον σοσιαλισμό,
... μια κοινωνία που είναι ή ίδια η θλίψη,
... ένα σύστημα με κάστες,
... ένα κράτος που γνωρίζει την βούληση των ανθρώπων πριν ακόμη τους ρωτήσει γι' αυτήν,
... ένα κράτος που μπορεί να κακομεταχειρίζεται ατιμώρητα αυτή τη βούληση,
... ένα κράτος στο οποίο μια αντίληψη της ιστορίας είναι νόμος,
... ένα κράτος στο οποίο τα αποτελέσματα των εκλογών μπορούν να προαναγγελθούν,
... ένα κράτος στο οποίο οι εργαζόμενοι δεν ασκούν καμμιά επιρροή στην κυβέρνηση,
... ένα κράτος που θεωρεί ότι πάντοτε έχει δίκιο,
... ένα κράτος στο οποίο η ιστορία είναι υπηρέτρια της πολιτικής,
... ένα κράτος που αποφασίζει ποιος μπορεί να ασκεί κριτική και πώς.
Και τώρα προσοχή! Θα σας πούμε τι είναι ο σοσιαλισμός. Ε, λοιπόν, ο σοσιαλισμός είναι καλό πράγμα.
Ομολογώ ότι με δυσκολία αντιστάθηκα στον πειρασμό να μη συμπληρώσω μερικές από τις αποστροφές του Κολακόβσκι. Π.χ. θα ήθελα να πω ότι σοσιαλισμός δεν είναι ένα κράτος στο οποίο η απόφαση μιας δίκης είναι γνωστή εκ των προτέρων, ένα κράτος στο οποίο οι καταδικασμένοι από τις ψήφους του λαού διορίζονται διοικητές μεγάλων οργανισμών, μια κοινωνία με αστέγους, μια κοινωνία με ανέργους, ένα κράτος του οποίου οι πολίτες παίρνουν δάνεια για να πληρώσουν τους γιατρούς, μια κοινωνία με ανύπαρκτη υποδομή για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ένα κράτος με υπουργείο τύπου, ένα κράτος στο οποίο βρίσκει ακόμη εφαρμογή ο αφορισμός του Όργουελ "όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά μερικά είναι πιο ίσα από τα άλλα" κλπ κλπ.
Αποφάσισα να μη προσθέσω τίποτε. Αρκετή θλίψη προξενεί ο λόγος του Κολακόβσκι. Ας μη την επιτείνω περαιτέρω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου