Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

23 Νοεμβρίου 2015

Συμβολαιακή γεωργία: πεδίον τραπεζικής δόξης λαμπρόν

Πολύς λόγος γίνεται εδώ και δυο χρόνια περίπου για την τραπεζική συμβολαιακή γεωργία (και κτηνοτροφία). Πρωταγωνιστής σ' αυτό το καινούργιο χρηματοπιστωτικό παιχνίδι αναδεικνύεται η τράπεζα Πειραιώς. Ήταν ένα αναμενόμενο βήμα για τον Μιχάλη Σάλλα, αφού πρώτα καρπώθηκε το κερδοφόρο κομμάτι της πρώην Αγροτικής Τράπεζας. Ήδη, σ' αυτό το παιχνίδι συμμετέχουν καμμιά δεκαπενταριά χιλιάδες αγροτοκτηνοτρόφοι και καμμιά εκατονπενηνταριά συνεταιρισμοί κι επιχειρήσεις εμπορίας και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων σε ολόκληρη την χώρα ενώ τα συνολικά κονδύλια πίστωσης που έχουν χορηγηθεί αγγίζουν το μισό δισ. ευρώ.

Πώς παίζεται αυτό το παιχνίδι, με απλά λόγια; Η τράπεζα κάνει ένα "προξενιό" παραγωγού και εμπόρου, ένα συμβόλαιο δηλαδή, την καλή εκτέλεση του οποίου εγγυάται υπό όρους. Μ' αυτό το συμβόλαιο, η τράπεζα εξασφαλίζει στους παραγωγούς "την απαιτούμενη ρευστότητα τη στιγμή που τη χρειάζονται" αλλά και "εγγυημένη πληρωμή της παραγωγής", η οποία θα διατεθεί στον συμβαλλόμενο έμπορο σε προκαθορισμένη ημερομηνία και προκαθορισμένη τιμή.

Ενδιαφέρον: η στήριξη της ελληνικής κτηνοτροφίας αποτελεί προτεραιότητα για την Τράπεζα Πειραιώς (!)

Με την πρώτη ματιά, δεν φαίνεται κάτι κακό σε όλα τούτα. Ο παραγωγός πάει με την σιγουριά ότι έχει εξασφαλισμένη την πώληση των προϊόντων του σε συγκεκριμένη τιμή και ο έμπορος μπορεί να προγραμματίσει την δουλειά του με την βεβαιότητα ότι θα έχει ό,τι χρειάζεται την κατάλληλη στιγμή και με δεδομένη τιμή. Άλλωστε, η προσυμφωνία παραγωγού-αγοραστή είναι κάτι που γίνεται πολλά χρόνια τώρα. Η τραπεζική συμβολαιακή προσφέρει επί πλέον, τόσο στον παραγωγό όσο και στον έμπορο, την σιγουριά ότι θα έχουν αρωγό τους την τράπεζα αν πάει κάτι στραβά. Μόνο που όλα τούτα μάλλον ακούγονται πολύ "αγγελικά φτιαγμένα" για έναν καπιταλιστικό κόσμο. Κι ας γίνουμε σαφέστεροι, παίρνοντας τα πράγματα με την σειρά.

Πρώτα-πρώτα, το μόνο σίγουρο είναι πως ο παραγωγός που προστρέχει στην τραπεζική συμβολαιακή γεωργία ή κτηνοτροφία, το κάνει όχι επειδή εξασφαλίζει αγοραστή αλλά επειδή έχει ανάγκη για χρηματοδότηση (για να παραφράσουμε το γνωστό ανέκδοτο: αγοραστές υπάρχουν, λεφτά πού θα βρούμε;). Ο μόνος τρόπος πλέον να βρει λεφτά, είναι να υπογράψει τέτοιο συμβόλαιο. Αλλά, επειδή οι τράπεζες δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα, θα πρέπει όχι απλώς να επιβαρυνθεί με ένα αρκετά τσουχτερό επιτόκιο (από 4% μέχρι 8%, ανάλογα με το είδος τής παραγωγής) αλλά να βάλει και κάποιες εγγυήσεις. Κι αφού η παραγωγή δεν γίνεται να αποτελέσει εγγύηση μιας και δεν είναι σίγουρη (π.χ. μια χαλαζόπτωση ή μια ξηρασία αρκούν για να την καταστρέψουν), πρέπει να προσημειώσει το χωράφι του ή το σπίτι του και να εκχωρήσει στην τράπεζα τις επιδοτήσεις του. Λεπτομέρεια: οι αγροτοκτηνοτροφικές επιδοτήσεις αναμένεται να φτάσουν μέχρι το 2020 τα είκοσι δισ. ευρώ.

Συνεχίζουμε. Είπαμε ήδη ότι το επιτόκιο της χρηματοδότησης εξαρτάται από το είδος τής παραγωγής. Έμμεσα, δηλαδή, η τράπεζα υποδεικνύει στον αγρότη τι να φυτέψει στο μποστάνι του ή τι ζωντανά να θρέψει στο μαντρί του, αφού π.χ. του δίνει δανεικά με 4% αν βάλει μπρόκολα και με 8% αν βάλει κουνουπίδια ενώ δεν του δίνει καν δανεικά αν βάλει παντζάρια. Με ποιό κριτήριο κάνει αυτές τις επιλογές η τράπεζα; Μα, με κριτήριο το τι ζητούν οι έμποροι με τους οποίους συμβάλλεται!

Σε μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, η παραγωγή γίνεται με τρόπο που να ικανοποιεί τις ανάγκες τού κοινωνικού συνόλου. Θεωρητικά, με βάση τα οικονομικά μοντέλα, το ίδιο γίνεται και σε μια ελεύθερη οικονομία όπου λειτουργεί ο πλήρης ανταγωνισμός και ο περίφημος νόμος προσφοράς και ζήτησης. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, δηλαδή, παράγονται τόσα μπρόκολα και τόσα κουνουπίδια όσα έχει ανάγκη η κοινωνία. Όμως, όταν μπαίνουν στο παιχνίδι τα μονοπώλια, οι μεγαλέμποροι κλπ, τα πράγματα αλλάζουν. Δεν είναι τυχαίο το ότι η τράπεζα, όπως λέει η ίδια στον ιστοτόπο της, δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε "ανταγωνιστικά" προϊόντα, δηλαδή σε προϊόντα τα οποία εξἀγονται. Με την τραπεζική συμβολαιακή γεωργία, το τι θα παραχθεί δεν εξαρτάται από κανέναν οικονομικό νόμο και από καμμιά κοινωνική ανάγκη αλλά από τις συμφωνίες, τα κοντράτα και τις ανάγκες που έχουν τα μονοπώλια κι οι μεγαλέμποροι.

Κλασσικό παράδειγμα όσων μόλις είπαμε, αποτελεί αυτή η προστυχιά που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ κι έχει αρχίσει να εξαπλώνεται σ' όλον τον κόσμο με τα βιοκαύσιμα: απέραντες εκτάσεις, από τις οποίες θα μπορούσαν να τραφούν εκατομμύρια ανθρώπων, καλλιεργούνται πλέον με φυτά κατάλληλα για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Η Βραζιλία, λόγου χάρη, έχει εκατομμύρια πεινασμένων αλλά η ζούγκλα τού Αμαζονίου ξηλώνεται για να φυτευτεί σόγια, η οποία χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιοντήζελ. Άλλο παράδειγμα, όχι λιγώτερο πρόστυχης πρακτικής, είναι η καλλιέργεια τεράστιων εκτάσεων των μεσοδυτικών πολιτειών των ΗΠΑ με κριθάρι και βρώμη που χρησιμοποιούνται ως τροφή για τα βοοειδή, δηλαδή την "πρώτη ύλη" των πάσης φύσεως χαμπουργκεράδικων τύπου ΜακΝτόναλντς.

Πάμε παρακάτω. Καθώς μιλάμε για γεωργική παραγωγή, η σύναψη συμβολαίου δεν είναι κάτι απλό. Δεν μπορείς να πεις απλώς ότι θα βγάλω στάρι και θα το πουλήσω προς τόσο το κιλό, διότι δεν ξέρεις ούτε πόσο θα βγάλεις ούτε τι ποιότητα θα έχει αυτό που θα βγάλεις. Κλείνεις, ας πούμε, συμφωνία για πέντε τόννους αλλά λόγω καιρικών συνθηκών βγάζεις μόνο τρεις. Ή βγάζεις πέντε αλλά η ποιότητα είναι χαμηλότερη της συμφωνημένης. Τί να σου κάνει κι ο έμπορος που τον κρέμασες; Να σου πληρώσει το πίτουρο για στάρι ή να φορτωθεί το κόστος να ψάξει αλλού τους δυο τόννους που λείπουν; Ο άνθρωπος έχει κάνει τα κουμάντα του κι εσύ δεν είσαι εν τάξει, άρα ποιός πρέπει να πληρώσει την ζημιά;

Για να αποφευχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα στραβοπατήματα, η τραπεζική συμβολαιακή γεωργία προβλέπει έλεγχο της παραγωγής σε όλα τα στάδια από την τράπεζα (κυρίως) κι από τον αντισυμβαλλόμενο. Σε τελική ανάλυση, ο παραγωγός δεν αποφασίζει ούτε πότε θα σπείρει ούτε τι σπόρο θα χρησιμοποιήσει ούτε τι λιπάσματα θα ρίξει ούτε πότε θα θειαφίσει ούτε πότε θα κλαδέψει. Άλλοι θα του υποδείξουν τα πάντα, από το πού θα αγοράσει σπόρους ή λιπάσματα και τι είδους μέχρι το πώς θα μεταφερθούν τα προϊόντα του μετά την συγκομιδή. Με άλλα λόγια, ο πρώην ανεξάρτητος παραγωγός μετατρέπεται σε ενεργούμενο της τράπεζας και των μεγαλεμπόρων και καταντάει απλός εργάτης στο δικό του χωράφι, με αντάλλαγμα ένα κομμάτι ψωμί, που κι αυτό είναι αμφίβολο αν θα του μείνει στο τέλος.

Από τον ιστοτόπο τής Τράπεζας Πειραιώς: "Επιτυχημένη διεθνής εμπειρία" με παράδειγμα το Βιετνάμ (!)
Προσέξτε πώς η τράπεζα χτυπάει δυο τρυγόνια (αγοραστής-παραγωγός) με ένα συμβόλαιο-σμπάρο.

Δεν είναι τυχαίο το ότι η τραπεζική συμβολαιακή γεωργία-κτηνοτροφία προωθείται σε μια περίοδο που η συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας και ενώ κάθε νέα καλλιεργητική περίοδος ξεκινάει με μεγαλύτερα προβλήματα από την προηγούμενη. Ούτε είναι τυχαίο το ότι, παράλληλα με όλα αυτά, διπλασιάζεται η φορολογία των αγροτών και τριπλασιάζεται η ασφάλισή τους, πολλαπλασιάζοντας τα οικονομικά προβλήματά τους. Είναι πολύ λογικό, λοιπόν, όλοι αυτοί οι άνθρωποι να βλέπουν την συμβολαιακή γεωργία ως σανίδα σωτηρίας.

Επειδή τα όρια ενός ιστολογικού σημειώματος είναι περιορισμένα, σταματάμε εδώ και θα ολοκληρώσουμε αύριο με μερικά αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία.

9 σχόλια:

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Συγκέντρωση-Συγκεντροποίηση-Προλεταριοποίηση.
Ο τυφλοσούρτης της εποχής μας, που εξηγεί τα πάντα.
"Πασόκ", πέθανες!
Εργάτη, κι άλλες αλυσσίδες.....

Βαγγέλης είπε...

Θα ήθελα να κάνω κάποια σχόλια πάνω στο άρθρο σας.
Προφανώς όταν κάποιος χτυπάει τη πόρτα μιας τράπεζας το κάνει για να βρει χρηματοδότηση.Επίσης το γεγονός ότι πουλάει η τράπεζα χρήμα με τόκο δεν είναι κάτι το καινοφανές που έφερε η συμβολαιακή γεωργία στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. τέλος δεν νομίζω ότι πέφτει και κανένας άνθρωπος από τα σύννεφα λόγου του ότι η τράπεζα ζητάει εγγυήσεις για τα δάνεια που δίνει. Θα ήταν επιλήψιμο μάλλον εάν δεν ζητούσε εγγυήσεις.
Το τι επιτόκιο θα ζητήσει μια τράπεζα για το δάνειο που δίνει συναρτάτε πάντα με τις επισφάλειες που εκτιμάει η τράπεζα ότι έχει το κάθε δάνειο. Όταν το θεωρεί επισφαλές ζητάει υψηλό επιτόκιο όταν το θεωρεί ασφαλές ζητάει χαμηλό επιτόκιο.Άρα στη συμβολαιακή γεωργία business as usual καμιά ασυνήθιστη τραπεζική λειτουργία.
Είναι λογικό η τράπεζα να προτιμάει να χρηματοδοτεί προιόντα που εξάγονται καθώς στο εξωτερικό τα πιστόλια είναι λιγότερα και οι χρόνοι αποπληρωμής των συμβολέων συντομότεροι σε σύγκριση με την Ελλάδα.Ταυτόχρονα βοηθάει με αυτή τη στρατηγική της η Τράπεζα να καλυφθεί μέρος του εμπορικού ελλείμματος της χώρας που είναι διαρθρωτικό πρόβλημα στην οικονομία μας.
Τώρα το πως συνδέεις βιοκαύσιμα με ζωοτροφές και με συμβολαιακή γεωργία είναι απορίας άξιο, ατυχές το σόφισμα.
Σιγά μην ασχολούνται οι τράπεζες με τους σπόρους τα λιπάσματα και τα θειαφίσματα. Ο αγοραστής ενδιαφέρεται και όχι η τράπεζα για το τρόπο που παράγονται τα προϊόντα λόγου του ότι η παραγωγική διαδικασία καθορίζει την ποιότητα του τελικού προιόντος καθώς και την ασφάλεια του τροφίμου και του περιβάλλοντος.Όλα αυτά αφορούν άμεσα τους αγοραστές και είναι οι όροι που θέτουν σε κάθε είδους αγοροπωλησίες αγροτικών προιόντων.
Η συμβολαιακή γεωργία πράγματι προωθείτε σε μια εποχή που δεν υπάρχει σάλιο για δανεικό χρήμα από τις τράπεζες και είναι διέξοδο στο αδιέξοδο.

teddygr είπε...

@ Βαγγέλης

Δεκτά τα σχόλια ως έχουν, δίχως να προσθέσω το παραμικρό. Δεν θα είχε νόημα, άλλωστε. Βλέπουμε τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά.

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

@(23 Νοεμβρίου 2015 - 10:41 μ.μ.)
Δεν "πουλάει" χρήμα η Τράπεζα, νοικιάζει χρήμα. Και το ερώτημα καταρχήν είναι,
1. Γιατί επιτρέπεται στην τράπεζα να νοικιάζει χρήμα, που δεν έχει, 2. Γιατί επιτρέπεται στην τράπεζα να δημιουργεί νέο χρήμα από τον δανεισμό, σαν κοινός παραχαράκτης (και ο "νόμιμος" παραχαράκτης, δεν παύει να είναι ένας παραχαράκτης, δηλαδή κλέφτης),
3. Γιατί επιτρέπεται στην τράπεζα να κερδοσκοπεί με τον τόκο (= "χρήμα εκ χρήματος" κατά τον Αριστοτέλη), που, επιπλέον, αυθαίρετα ορίζει.
Η τράπεζα είναι ένας παρασιτικός μηχανισμός πάνω στο σώμα της κοινωνίας, που καταστρέφει ό,τι η υπόλοιπη κοινωνία παράγει, και καλύτερη απόδειξη γι αυτό είναι οι τρείς τελευταίες χρεωκοπίες, που κουκουλώθηκαν με ισάριθμες κρατικές ΛΗΣΤΕΙΕΣ, που ευφημίσθηκαν σαν "ανακεφαλαιοποιήσεις".
Γιατί απαγορεύεται στον καθένα, και ιδίως στον φουκαρά, να "ανακεφαλαιοποιηθεί" για να επιβιώσει;
Ο Τeddy σου έθεσε κάποια ερωτήματα για τις συνέπειες της παράδοσης της "οργάνωσης" (ο Θεός να την κάνει) ΚΑΙ της αγροτικής ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ στην τοκογλυφική/κερδοσκοπική διάκριση της τράπεζας. Δε θα ξεφύγεις με σοφίσματα.
Οσο η τράπεζα "οργάνωνε" την παραγωγή αυτοκινήτων, κανονιών η κουρτινοξύλων, έλεγε κανείς πως μπορούσε να υπομείνει την αθλιότητα. Από τον καιρό, όμως, που γιγαντώθηκε η παραγωγή και το καρκίνωμα του καπιταλισμού (η τράπεζα είναι το τέμενος του καπιταλισμού) κατέλαβε κάθε ανθρώπινη παραγωγική δραστηριότητα, όταν έγιναν τα μονοπώλια η κατάσταση πάει από παροξυσμό σε παροξυσμό.
Η επέκταση της τράπεζας στα φάρμακα, την υγεία και την διατροφή ξεχείλωσε τελείως το πράμα. Γι αυτό και πάμε από κρίση σε κρίση, γι αυτό και οι πόλεμοι, η προσφυγιά, η πείνα, οι αρρώστειες και ο τρόμος, που απλώνονται στον κόσμο.
Λάθος εποχή βρήκες να "πλασάρεις" την τράπεζα.
Απόφευγε να το κάνεις σε δημόσιο χώρο και σε αγνώστους.

kamo είπε...

Σύμβολαιακή γεωργία ή αλλιώς το μισακάρικο σύστημα τον 21ο αιώνα
http://imerisiadiataxi.blogspot.com/2015/01/21.html
Ο τίτλος το μόνο σχόλιο που μου έμεινε να κάνω πάνω στο κείμενο του Φ. Κοντογλου απο το Ριζοσπάστη.

Ανώνυμος είπε...

Πες του νεοφιλελέ ή του αφελή - στην καλύτερη περίπτωση - να πάει να διαβάσει Τα σταφύλια της οργής του Στάιμπεκ, μιας και "η συμβολαιακή Γεωργία Κτηνοτροφία ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα στις βιομηχανικές χώρες της Βόρειας Αμερικής και της Δυτικής Ευρώπης,"

Ανώνυμος είπε...

Στην Κενυα οπου καλλιεργουν οι πολυεθνικες τα τρανταφυλλα που κατακλυζουν τις ευρωπαικες αγορες ,οι καλοι αυτοι ανθρωποι χρησιμοποιουν νερο ,καθ οτ ι τα ρημαδια το τραβαει ο οργανισμος τους,και φυσικα το στερουνται οι φουκαραδες που τελικα πνιγονται στην μεσογειο. Αποικιακα συστηματα ειναι αλλα οι τοκογλυφοι χρησιμοποιουν ευηχες λεξουλες αντι της κακοηχης δουλοπαροικια.Σε τετοιες πρακτικες οφειλεται η πεινα των ινδων που εξοντωσε 25 μυρια ινδων οταν οι αγγλοι επαψαν να αγοραζουν το φυτο απο το οποιο εξαγοταν το λευκαντικο ..λουλακι . Οι παλαιοτεροι το γνωριζουν.Θανατηφορες μονοκαλλιεργειες . Μεχρι που οι πολιτισμενοι ευρωπαιοι εφαρμοσαν αυτα τα κολπα η Μαυρη αφρικη ΔΕΝ πεινασε ποτε.Οι ανθρωποι καλλιεργουσαν οτι ακριβως χρειαζονταν .Μας περιμενει πεινα λοιπον ,και ας λενε οι φιλελεδες οτι μαλ..α θελουν.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ είπε...

Σε συνέχεια και σε άμεση συνάρτηση με το άρθρο, ώστε να καταλάβει και ο @Βαγγέλης τί σημαίνει συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου που του μοιάζουν όλα τόσο άσχετα μεταξύ τους: Σε επαρχία της Φθιώτιδας στα μέρη της Μακρακώμης αυτοί που τώρα αγοράζουν "κοψοχρονιά" συνεχώς καλλιεργήσιμες εκτάσεις (μικροκλήρους και μη) καταχρεωμένων αγροτών της περιοχής που ξεκληρίζονται είναι οι ίδιοι που διαθέτουν ήδη 3 μεγάλα καταστήματα με αγροτικά εφόδια, λιπάσματα, σπόρους, εργαλεία, αγροτικά μηχανήματα κλπ και εξαπλώνονται συνέχεια. Τυχαίο Βαγγέλη;

Ανώνυμος είπε...

ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΜΟΥ ΒΡΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΟΠΩΣ ΥΠΟΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ. ΑΥΤΑ ΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΠΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΜΕ ΜΟΝΟΙ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ ΜΑΣ;