Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (4)

Όπως είπαμε στα προηγούμενα, ο Ν.3933/1959 προέβλεπε την αναστολή τής δίωξης στην Ελλάδα των γερμανών πολιτών που κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου, υπό την ρητή προϋπόθεση ότι είχε ήδη αρχίσει αντίστοιχη ποινική δίωξη εις βάρος τους από τις αρχές τής χώρας τους. Η συγκεκριμένη προϋπόθεση δημιουργούσε πολλά προβλήματα στους ναζί εγκληματίες, μιας και για ελάχιστους εξ αυτών είχε ασκηθεί δίωξη από την γερμανική δικαιοσύνη. Είδαμε ήδη ότι αυτή η "τρύπα" επέτρεψε στον αντεισαγγελέα Τούση να κυνηγήσει τον Μέρτεν και τον Κάλβες. Βέβαια, ο Κάλβες την γλίτωσε, χάρη σε μια πραξικοπηματική, αντιδημοκρατική και αντισυνταγματική άνωθεν παρέμβαση στο έργο τής δικαιοσύνης αλλά ο Μέρτεν ήταν ήδη στην φυλακή.

Ο Καραμανλής έπρεπε να κάνει κατι γι' αυτό. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1959, η κυβέρνηση φέρνει στην βουλή για ψήφιση νομοθετικό διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο η προβλεπόμενη από τον Ν.3933/1959 αναστολή δίωξης εγκληματιών πολέμου ισχύει δίχως προϋποθέσεις και, μάλιστα, αναδρομικά. Με δεδομένο ότι ουδείς εγκληματίας πολέμου κρατείται στις ελληνικές φυλακές πλην του Μέρτεν, είναι προφανές ότι η προτεινόμενη προς ψήφιση διάταξη είναι φωτογραφική και αφορά μόνον αυτόν. Φυσικά, κατά την συζήτηση της επίμαχης διάταξης στην βουλή, γίνεται της κακομοίρας.

Βόννη, 13/11/1958: Αντενάουερ και Καραμανλής (υπό το βλέμμα του Αβέρωφ) υπογράφουν την συμφωνία.δανεισμού.

Στο σημείο αυτό, έχοντας ήδη εντοπίσει ανακρίβειες στον Κάτρη και στον Ραφαηλίδη, είναι ώρα να ζητήσω συγγνώμη από τον αναγνώστη και να διορθώσω και τις δικές μου ανακρίβειες. Φαίνεται πως ο Μέρτεν άφησε μια κατάρα πίσω του. Πώς αλλιώς να εξηγήσω το ότι οι διάλογοι με πρωταγωνιστή τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τους οποίους παρουσίασα στο δεύτερο κείμενο αυτής της σειράς, δεν έλαβαν χώρα κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου "περί αναστολής διώξεων εγκληματιών πολέμου" αλλά κατά την συζήτηση επί του νομοθετικού διατάγματος το οποίο μας απασχολεί εδώ. Φαίνεται πως είτε μπέρδεψα τις σημειώσεις μου είτε παρασύρθηκα από το γεγονός ότι το ίδιο με μένα λάθος έχουν κάνει πολλοί ιστοτόποι που ασχολήθηκαν στο παρελθόν με την υπόθεση Μέρτεν. Τουλάχιστον, εγώ έχω την ευκαιρία να επανορθώσω.

Για να ολοκληρώσω την επανόρθωση, πρέπει να συμπληρώσω ότι η ετεροχρονισμένη αναφορά μου στον Κανελλόπουλο "έφαγε" ένα άλλο λίαν ενδιαφέρον στιγμιότυπο, το οποίο έλαβε χώρα κατά τις συνεδριάσεις τού Ιανουαρίου. Για να μη χαθεί, ας το παραθέσω εδώ, ετεροχρονισμένο κι αυτό:

Στο βήμα βρίσκεται ο βουλευτής τής ΕΔΑ Σταύρος Ηλιόπουλος, ο οποίος κατακεραυνώνει την κυβέρνηση, παρατηρώντας, μεταξύ άλλων, ότι "εκ μέρους της Γερμανίας και της Ιταλίας ουδείς παρεδόθη εις την Ελλάδα, παρά τας υποχρεώσεις των, πλην ενός, τον οποίον παρέδωσεν η Γαλλία, του σφαγέως τού Διστόμου(*), ο οποίος περιήλθεν εις χείρας τής κυβερνήσεως Παπάγου, διά να απελαθή, όμως, νύκτωρ και παραδοθή εις την Γερμανίαν, όπου κυκλοφορεί ελεύθερος".

Απάντηση στον Ηλιόπουλο αναλαμβάνει να δώσει ο υπουργός εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ. Όπως είδαμε και στην περίπτωση Κανελλόπουλου, φαίνεται πως η όλη ιστορία με τους εγκληματίες πολέμου δημιουργεί τρικυμία εν κρανίω στην κυβέρνηση, τα μέλη της οποίας περιπίπτουν από γκάφα σε γκάφα προκειμένου να υπερασπιστούν την επιλογή τους για συχωροχάρτι στους χιτλερικούς. Από την γκάφα δεν ξεφεύγει ούτε ο πολύπειρος Αβέρωφ, ο οποίος, αφού κατ' αρχήν ψεύδεται ισχυριζόμενος ότι το θέμα τής δίωξης των εγκληματιών πολέμου έχει ήδη κλείσει στις περισσότερες χώρες της δύσης (είπαμε ήδη ότι τα σχετικά γραφεία παραμένουν ανοιχτά στις ΗΠΑ, στην Γαλλία, στην Βρεττανία, στην Αυστραλία κλπ), προσθέτει το εξής αμίμητο:

"Ημείς, κατ' αντίθεσιν προς τας χώρας αυτάς, διατηρούμεν ανοικτόν το θέμα. Επειδή, όμως, κατά το παρελθόν συνελήφθη γερμανός τουρίστας λόγω συνωνυμίας και εδημιουργήθη θόρυβος εις τον γερμανικόν τύπον, ανεκόπη δε το ρεύμα τού τουρισμού και τούτο έχει οικονομικήν σημασίαν αλλά και πολιτικήν, η κυβέρνησις απεφάσισεν να ρυθμίση διά του νομοσχεδίου το ζήτημα, δεδομένου μάλιστα ότι η Δυτική Γερμανία ανέδειξεν εις την εξουσίαν άνδρας αγωνισθέντας κατά του ναζισμού και, εκτός τούτου, είναι συμπαραστάτης τής Ελλάδος εις όλα τα πολιτικά θέματα"(!)  Καί για όσους δεν κατάλαβαν, αφήνουμε τους εγκληματίες ατιμώρητους για να μη πληγεί ο τουρισμός! Όντως, είναι σπανιώτατο να βρεθεί λόγος πολιτικού με τόσο πολλές μπούρδες σε μια πρόταση, ειδικά δε πολιτικού με την εμπειρία τού Αβέρωφ.

Παρά την σθεναρή αντίσταση της ΕΔΑ και παρά τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας συλλόγων και πολιτών σε ολόκληρη την χώρα, ο Καραμανλής τα καταφέρνει. Το Ν.Δ.4016/1959 δημοσιεύεται στο ΦΕΚ τής 24/10/1959 και στις 5 Νοεμβρίου ο Μαξ Μέρτεν αποφυλακίζεται και παραδίδεται στην γερμανική δικαιοσύνη για τα περαιτέρω. Οι γερμανοί, στηριζόμενοι στην ελληνική πρόταση του 1946, περί απελευθέρωσης του Μέρτεν "λόγω της άμεμπτης συμπεριφοράς του και των ανεκτίμητων υπηρεσιών του προς την Ελλάδα", τον αφήνουν ελεύθερο και, μετά από δυόμισυ χρόνια "ταλαιπωρίας", ο εγκληματίας επιστρέφει κανονικά στην δουλειά του.


Η ιστορία με τα νομικά ανουσιουργήματα Ν.3933/1959 και ΝΔ4016/1959 έχει και συνέχεια. Σϋμφωνα με τον ισχύοντα το 1959 Ποινικό Κώδικα (άρθρο 113, παρ.1), εφ' όσον ανεστάλη η δίωξη των εγκλημάτων πολέμου, επήλθε και αναστολή τής παραγραφής αυτών των εγκλημάτων! Αυτό σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή αρκούσε μια απλή κατάργηση των επίμαχων διατάξεων για να αρχίσει πάλι το κυνηγητό των εγκληματιών.

Το 1996, η κυβέρνηση Σημίτη έβαλε οριστικά ταφόπλακα στην όποια ρομαντική ελπίδα πως κάποτε οι εγκληματίες θα τιμωρούνταν. Με τον Ν.2408/1996 τροποποίησε το άρθρο 113 του Ποινικού Κώδικα, θεσμοθετώντας ότι "η αναστολή της παραγραφής τόσο λόγω αδυναμίας άσκησης ή εξακολούθησης της ποινικής δίωξης δια ρητής διάταξης νόμου όσο και λόγω επιδικίας δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από πέντε χρόνια για τα κακουργήματα, τρία χρόνια για τα πλημμελήματα και ένα χρόνο για τα πταίσματα". Έτσι, τα δυο νομικά εκτρώματα έμειναν άνευ ενδιαφέροντος, μόνο για να θυμίζουν δυο από τις πιο μαύρες στιγμές τού Καραμανλή, ώσπου καταργήθηκαν οριστικά με τον Ν.3849/2010, όταν υπουργός δικαιοσύνης ήταν ο Χάρης Καστανίδης.

Και όμως! Στις 12/6/2013, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή Πάρι Μουτσινά (ΔημΑρ), ο υπουργός δικαιοσύνης Αντώνης Ρουπακιώτης ισχυρίζεται ότι με την ψήφιση του Ν.3849/2010, η ελληνική πολιτεία "έκανε ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της μη παραιτήσεως από το δικαίωμα της διώξεως εγκληματιών πολέμου και της άρσης της οποιασδήποτε αμφιβολίας σχετικά με την διατήρηση του δικαιώματός της να διώκει και εκδίδει τους εγκληματίες πολέμου"! Άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε, δηλαδή, με την κοροϊδία να συνεχίζεται.

Αριστερά: Ο Μαξ Μέρτεν στο δικαστήριο. Δεξιά: Ο υπουργός δικαιοσύνης της Γερμανίας Γκούσταβ Χάιννεμαν (**)

Με την αποφυλάκιση και την έκδοση του Μέρτεν, η κυβέρνηση πήρε βαθειές ανάσες. Ούτε ο ίδιος ο Καραμανλής ούτε κανείς άλλος δεν μπορούσε τότε να φανταστεί ότι ο "χασάπης της Θεσσαλονίκης" θα ετοίμαζε μεθοδικά την εκδίκησή του. Όταν θα εκδηλωνόταν αυτή η εκδίκηση, τον Σεπτέμβριο του 1960, στην Ελλάδα θα γινόταν πολιτικός σεισμός.


----------------------------------
(*) Επί κεφαλής τού γερμανικού λόχου που προέβη στην σφαγή τού Διστόμου, ήταν ο λοχαγός των Ες-Ες Φριτς Λάουτενμπαχ. Εδώ, ο Ηλιόπουλος αναφέρεται σε κάποιον από τους υπολοχαγούς τού Λάουτενμπαχ, τον Χανς Τσάμπελ. Ο Τσάμπελ συνελήφθη στην Γαλλία μετά τον πόλεμο και οι γάλλοι τον εξέδωσαν στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 1949. Παρ' ότι ομολόγησε την σφαγή (υποστηρίζοντας, φυσικά, ότι εκείνος απλώς εκτελούσε διαταγές), η ελληνική κυβέρνηση, αντί να τον δικάσει, τον παρέδωσε στην γερμανική δικαιοσύνη, η οποία τον άφησε ελεύθερο.
[Μιας και μιλήσαμε για τον Σταύρο Ηλιόπουλο, ας προσθέσουμε μια πικάντικη λεπτομέρεια. Στις 16/8/1945, ο ειδικός επίτροπος Αθηνών εξέδωσε το υπ' αριθ. 140/422 ένταλμα σύλληψης κατά του Ηλιόπουλου ως "κατηγορουμένου δια συνεργασίαν μετά των γερμανικών αρχών κατοχής"! Ωραίο;]

(**) Ο Γκούσταβ Χάινεμαν, τότε υπουργός δικαιοσύνης και αργότερα πρόεδρος της Γερμανίας, δεν δίστασε να δηλώσει πως κάθε οικονομική συμφωνία με την Ελλάδα θα αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα από την γερμανική κοινή γνώμη για όσο θα εκκρεμούσε η υπόθεση του Μέρτεν. Η δήλωση του Χάινεμαν είναι απόλυτα φυσιολογική, αν σκεφτεί κανείς πως Χάινεμαν και Μέρτεν ήσαν συνιδρυτές τής Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Η δημοκρατία στα καλύτερά της.