Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (3)

Ο Μέρτεν αντιμετώπιζε κατηγορίες για 13 εγκλήματα πολέμου, τα δέκα εκ των οποίων σχετίζονταν με τους εβραίους τής Θεσσαλονίκης (διά της βίας μεταφορά 45.000 εβραίων στο Άουσβιτς για καταναγκαστικά έργα, δημεύσεις εβραϊκών περιουσιών αποτιμώμενων σε 125 εκατ. χρυσά φράγκα, καταστροφή τού εβραϊκού νεκροταφείου, βασανιστήρια, εκτελέσεις κλπ). Παρά ταύτα, παρέμεινε ψύχραιμος και χαμογελαστός καθ' όλη την διάρκεια της δίκης, δηλώνοντας αθώος σε όλες τις κατηγορίες και τονίζοντας ότι "αγάπησα την Ελλάδα από την πρώτη στιγμή που ήρθα και εβοήθησα τους Έλληνες όσον καιρό υπηρετούσα εδώ".

Το δικαστήριο δεν επείσθη. Στις 5 Μαρτίου 1959, ο πρόεδρος του δικαστηρίου συνταγματάρχης Κοκορέτσας ανακοίνωσε την απόφαση: ένοχος για όλες τις κατηγορίες. Η συνολική ποινή που επιβλήθηκε στον Μέρτεν ήταν κάθειρξη 162 ετών και κατά συγχώνευση 25. Ο "χασάπης της Θεσσαλονίκης" οδηγήθηκε στην φυλακή δίχως να χάσει το ολύμπιο χαμόγελό του. Ήταν σίγουρος πως δεν θα έμενε μέσα για πολύ...

Ο Γκύντερ Κόλβες ήταν γνωστός οδηγός αγώνων ακόμη και πριν από τον πόλεμο. Η παραπάνω -σπάνια-
φωτογραφία είναι από το ολλανδικό "Ράλλυ των Τουλιπών" του 1958, το οποίο κέρδισε οδηγώντας ένα Volvo PV444.

Φτάνουμε στα τέλη Απριλίου. Όπως είπαμε χτες, εκείνη την εποχή βρισκόταν προφυλακισμένος και ο Μανώλης Γλέζος, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Η δίκη του ορίζεται για τις 9 Ιουλίου. Δυστυχώς για την κυβέρνηση, σαν να μη της έφτανε η διεθνής κατακραυγή για τον Γλέζο, λίγες μέρες πριν αρχίσει η δίκη ξεσπάει το σκάνδαλο Κόλβες.

Κατά την διάρκεια του πολέμου, ο Χανς Γκύντερ Κόλβες είχε υπηρετήσει ως αξιωματικός τής Βέρμαχτ στην Κρήτη, όπου διέπραξε σωρεία εγκλημάτων. Για παράδειγμα, στις 4 Ιανουαρίου 1944, στην τοποθεσία Προφήτης Ηλίας του Ακρωτηρίου Χανίων, εκτέλεσε επτά Έλληνες ομήρους. Το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου, έπειτα από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε, περιέλαβε τον Κόλβες από τον Φεβρουάριο του 1956 στον κατάλογο των διωκομένων στην Ελλάδα εγκληματιών πολέμου (με αύξοντα αριθμό 157) και στις 10 Απριλίου 1958 εξέδωσε το υπ’ αριθ. 771 ένταλμα σύλληψής του. Μετά την ψήφιση του Ν.3933/1959, ο Κόλβες θεώρησε ότι δεν κινδύνευε πλέον από τους έλληνες και έτσι αποφάσισε το καλοκαίρι τού 1959 να έρθει στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στο... Ράλλυ Ακρόπολις! Πράγματι, στις 10 το πρωί της Πέμπτης 28 Μαΐου 1959, όταν κάτω από τον βράχο τής Ακρόπολης δινόταν η εκκίνηση του 7ου Ράλλυ, ο Κόλβες ήταν εκεί.

Η λεπτομέρεια που είχε διαφύγει του Κόλβες, ήταν ότι για να ανασταλούν οι διώξεις κατά των εγκληματιών πολέμου, έπρεπε να υπάρχει βεβαίωση της γερμανικής πολιτείας ότι έχουν ασκηθεί τέτοιες διώξεις εις βάρος τους στην Γερμανία. Κι αφού τέτοια βεβαίωση για τον Κόλβες δεν υπήρχε, όταν μετά τον αγώνα, στις 3 Ιουνίου, ο γερμανός κατέβηκε στον Πειραιά προκειμένου να πάρει το πλοίο για Ιταλία, συνελήφθη στο τελωνείο από τον υπαστυνόμο Σπύρο Βασιλάκη, κατόπιν εντολής τού Γραφείου Εγκληματιών Πολέμου και του -γνωστού μας- αντεισαγγελέα Ανδρέα Τούση.

Ο τακτικός ανακριτής εγκληματιών πολέμου ειδοποιείται και σπεύδει στο γραφείο του περιμένοντας τον Κόλβες. Περιμένει... περιμένει... περιμένει... Περνούν δυόμισυ ολόκληρες ώρες ώσπου ειδοποιείται να αποχωρήσει: ο Κόλβες δεν θα εμφανιστεί διότι τώρα ταξιδεύει για Ιταλία με το πλοίο "Αγαμέμνων".

Ξεσπάει σκάνδαλο, το οποίο γίνεται πρωτοσέλιδο σε όλες τις εφημερίδες. Ο υπουργός δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Καλλίας σπεύδει να διευκρινίσει ότι την διαταγή απελευθέρωσης του Κόλβες εξέδωσε η Κεντρική Διεύθυνση Αλλοδαπών και ότι, κατόπιν εντολής του, ο αντεισαγγελέας τού Αρείου Πάγου ζήτησε να διεξαχθούν ανακρίσεις. Οι ανακρίσεις τραβούν σε μάκρος, ώσπου δυόμισυ μήνες αργότερα, στις 12 Αυγούστου, η κυβέρνηση αποφασίζει να αναλάβει την ευθύνη, διά στόματος του υπουργού προεδρίας Κωνσταντίνου Τσάτσου. "Η πολιτική αυτή της κυβερνήσεως περί τερματισμού τής διώξεως των εγκληματιών πολέμου είναι σύμφωνος προς τα γενικώτερα συμφέροντα της χώρας", δηλώνει θρασύτατα ο Τσάτσος.

Η αριστερά αντιδρά, κατηγορώντας την κυβέρνηση "για προπηλακισμό και βάναυσο παραμερισμό τής ελληνικής δικαιοσύνης". Ο μεν "προπηλακισμός" στοιχειοθετείται από την περιφρόνηση προς το Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου, προκειμένου να αφεθεί ελεύθερος ένας εγκληματίας, ο δε "βάναυσος παραμερισμός" εκδηλώνεται με την υιοθέτηση διαδικασιών που στέλνουν τον Μανώλη Γλέζο να δικαστεί από στρατοδικείο και όχι από τακτικό δικαστήριο. Άρα, η πολιτική τής κυβέρνησης μπορεί να συνοψιστεί ως "λήθη στους χιτλερικούς σφαγείς των ελλήνων, διωγμός τής εθνικής αντιστάσεως, προσπάθεια αναμοχλεύσεως του παρελθόντος και αναρριπίσεως των εμφυλίων παθών στην Ελλάδα". (Αυγή, 14/8/1959).
 

Ο αντεισαγγελέας Ανδρέας Τούσης στην έδρα τού Αρείου Πάγου. Στιγμιότυπο από την εκπομπή
"Κουτί της Πανδώρας" της 17/2/2011, αφιερωμένης στην "υπόθεση Μέρτεν".

Η υπόθεση Κόλβες καθιστούσε σαφές σε όλους ότι η κυβέρνηση θα έκανε τα αδύνατα δυνατά για να καθαρίσει και με το πρόβλημα που λέγεται Μέρτεν. Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα είχε προσπαθήσει και στο παρελθόν να αποφύγει μπλεξίματα με τον εγκληματία ναζί, όπως προκύπτει πεντακάθαρα από μια σχετική και πολύ ενδιαφέρουσα ιστορική λεπτομέρεια:

Το 1946 και ενώ η περίφημη "δίκη της Νυρεμβέργης" βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, οι σύμμαχοι έψαχναν τρόπο να ξεμπερδεύουν με τις εκατοντάδες χαμηλόβαθμους ναζί-εγκληματίες που είχαν μαζευτεί στις λίστες τους και στις φυλακές τους. Τότε, λοιπόν, πρότειναν στην Ελλάδα να της παραδώσουν τον Μέρτεν για να δικαστεί από ελληνικό δικαστήριο. Η συγκεκριμμένη πρόταση ήταν βασισμένη στην συμφωνία που είχαν υπογράψει οι σύμμαχοι το 1943, βάσει της οποίας οι εγκληματίες πολέμου θα παραδίδονταν μετά τον πόλεμο στις χώρες όπου είχαν διαπράξει τα εγκλήματά τους ώστε να δικαστούν απ' αυτές.

Μη προσπαθείτε να μαντέψετε την συνέχεια γιατί είναι αδιανόητη:

Η ελληνική κυβέρνηση, διά στόματος του στρατιωτικού της ακολούθου στο Βερολίνο, του στρατηγού Ανδρέα Υψηλάντη, απάντησε ότι όχι απλώς δεν επιθυμεί την έκδοση του Μέρτεν αλλά προτείνει την απελευθέρωσή του λόγω της άμεμπτης συμπεριφοράς του και των ανεκτίμητων υπηρεσιών του προς την Ελλάδα!!! Απίστευτο κι όμως αληθινό. Τα σχετικά έγγραφα εμφάνισε στο δικαστήριο προς υπεράσπισή του ο ίδιος ο Μέρτεν.


Εμείς θα συνεχίσουμε. Πριν κλείσουμε για σήμερα, όμως, ας αποτίσουμε φόρο τιμής σε έναν πραγματικό υπηρέτη τής δικαιοσύνης σημειώνοντας ότι ο Ανδρέας Τούσης πλήρωσε την επιμονή του να δικάσει τον Μέρτεν και τον Κόλβες. Όταν ήρθε η ώρα των προαγωγών, έμεινε στάσιμος. Η κυβέρνηση Καραμανλή διέψευσε όλες τις προβλέψεις που ήθελαν τον Τούση να προάγεται σε εισαγγελέα τού Αρείου Πάγου και προώθησε στο αξίωμα αυτό τον Κωνσταντίνο Κόλλια. Τον μετέπειτα πρώτο πρωθυπουργό τής χούντας.