Ο φίλος ήταν κατηγορηματικός. "Μη ξαναπαρουσιάσεις αστυνομικό", μου είπε με φιλική οργή, "δεν πρόκειται να το διαβάσω". Προς στιγμή, σκέφτηκα να τον σκάσω και να μιλήσω για Χόμπσμπαουμ, Τσόμσκι, Στάινερ ή κάτι σχετικό. Αλλά, μόλις έρριξα μια ματιά στην βιβλιοθήκη μου, δεν δίστασα να επιλέξω το βιβλίο στο οποίο θα αναφερθώ σήμερα. Έχει ως τίτλο: "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" και ως υπότιτλο: "Μύθοι για την επιστήμη και τη θρησκεία".
Παρά τον τίτλο του, το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" δεν είναι "βαρύ" βιβλίο. Θα μπορούσα, μάλιστα, να το χαρακτηρίσω ως "καλοκαιρινό", δηλαδή ως βιβλίο που διαβάζεται ακόμα και σε ώρες χαλάρωσης, ακόμα και σε στιγμές παραλιακής ραστώνης. Και τούτο, επειδή δεν πρόκειται περί μιας ογκώδους πραγματείας αλλά περί ενός ευκολοδιάβαστου βιβλίου με 250 σελίδες, το οποίο περιλαμβάνει 25 ανεξάρτητα μεταξύ τους κείμενα, τα οποία μπορούν να διαβαστούν με οποιαδήποτε σειρά.
Το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή", λοιπόν, αποτελεί μια συλλογή 25 δοκιμίων μικρής έκτασης, τα οποία ασχολούνται με αυτό που λέει ο υπότιτλος. Για να δώσω ένα στοιχείο παραπάνω, φαίνεται ότι κεντρική ιδέα τού βιβλίου είναι να αποδομήσει έναν κεντρικό μύθο: την σχέση ή την σύγκρουση (ανάλογα πώς το βλέπει κανείς) ανάμεσα σε θρησκεία και επιστήμη. Κι όπως λέει ο Ρίτσαρντ Ντώκινς, η επιστήμη αδιαφορεί τελείως για την ύπαρξη οποιασδήποτε θρησκείας αρκεί εκείνη να μην ανακατεύεται στα επιστημονικά χωράφια.
Ενδεικτικά, αναφέρω μερικούς από τους 25 μύθους με τους οποίους ασχολείται το βιβλίο: "Ο Δαρβίνος κατέστρεψε την φυσική θεολογία", "Ο Αϊνστάιν πίστευε σε έναν προσωπικό θεό", "Ο Δαρβίνος και ο Χέγκελ ενέχονται στην ναζιστική βιολογία", "Ο Κοπέρνικος υποβίβασε τους ανθρώπους από το κέντρο τού κόσμου", "Η μηχανιστική κοσμολογία τού Ισαάκ Νεύτωνος εξάλειψε την ανάγκη για θεό", "Ο Γαλιλαίος φυλακίστηκε και βασανίστηκε επειδή υπερασπίστηκε τον κοπερνικισμό" κλπ.
Για να προλάβω τυχόν παρεξηγήσεις, ξεκαθαρίζω ότι το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" δεν είναι ακόμη ένα αντιθρησκευτικό βιβλίο. Ο Ρόναλντ Νάμπερς, ο οποίος έκανε την επιλογή των κειμένων, φρόντισε να τηρήσει τις ισορροπίες, αποφεύγοντας μονάχα τις κραυγές και τους αφορισμούς. Άλλωστε, πρέπει να παραδεχθούμε ότι είναι λογικό, πέρα από τους αντιεπιστημονικούς μύθους των θρησκευόμενων, να έχουν κατασκευαστεί και αντιθρησκευτικοί μύθοι από τους εχθρούς τής θρησκείας. Χαρακτηριστικά κείμενα που τηρούν αυτές τις ισορροπίες είναι: "Η μεσαιωνική εκκλησία απαγόρευε την ανθρώπινη ανατομή", "Οι χριστιανοί τού μεσαίωνα δίδασκαν πως η γη είναι επίπεδη", "Οι καθολικοί δεν συνέβαλαν στην επιστημονική επανάσταση" κλπ. Ακόμη και ο τίτλος τού βιβλίου τηρεί τις ισορροπίες, παίζοντας ανάμεσα στον Γαλιλέο Γαλιλέι και στον Ιησού τον Γαλιλαίο.
Συμπερασματικά, το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" απευθύνεται σε αναγνώστες που σιχαίνονται τις παρωπίδες και αρέσκονται στους νοητικούς ερεθισμούς. Αν και διαβάζεται απολαυστικά και -σχεδόν- άκοπα, δεν παύει να αποτελεί σοβαρή δουλειά, με πληθώρα παραπομπών και υποσημειώσεων. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε μια προσεγμένη έκδοση από τις εκδόσεις "λογείον", με πρόλογο και -εξαιρετική- μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη και η απόκτησή του απαιτεί 17 ευρώ (στα καλά βιβλιοπωλεία). Ίσως η τιμή θεωρηθεί από κάποιους ως αλμυρή αλλά, διάβολε, η καλοκαιρινή εφίδρωση απαιτεί λίγο αλάτι παραπάνω...
Παρά τον τίτλο του, το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" δεν είναι "βαρύ" βιβλίο. Θα μπορούσα, μάλιστα, να το χαρακτηρίσω ως "καλοκαιρινό", δηλαδή ως βιβλίο που διαβάζεται ακόμα και σε ώρες χαλάρωσης, ακόμα και σε στιγμές παραλιακής ραστώνης. Και τούτο, επειδή δεν πρόκειται περί μιας ογκώδους πραγματείας αλλά περί ενός ευκολοδιάβαστου βιβλίου με 250 σελίδες, το οποίο περιλαμβάνει 25 ανεξάρτητα μεταξύ τους κείμενα, τα οποία μπορούν να διαβαστούν με οποιαδήποτε σειρά.
Το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή", λοιπόν, αποτελεί μια συλλογή 25 δοκιμίων μικρής έκτασης, τα οποία ασχολούνται με αυτό που λέει ο υπότιτλος. Για να δώσω ένα στοιχείο παραπάνω, φαίνεται ότι κεντρική ιδέα τού βιβλίου είναι να αποδομήσει έναν κεντρικό μύθο: την σχέση ή την σύγκρουση (ανάλογα πώς το βλέπει κανείς) ανάμεσα σε θρησκεία και επιστήμη. Κι όπως λέει ο Ρίτσαρντ Ντώκινς, η επιστήμη αδιαφορεί τελείως για την ύπαρξη οποιασδήποτε θρησκείας αρκεί εκείνη να μην ανακατεύεται στα επιστημονικά χωράφια.Ενδεικτικά, αναφέρω μερικούς από τους 25 μύθους με τους οποίους ασχολείται το βιβλίο: "Ο Δαρβίνος κατέστρεψε την φυσική θεολογία", "Ο Αϊνστάιν πίστευε σε έναν προσωπικό θεό", "Ο Δαρβίνος και ο Χέγκελ ενέχονται στην ναζιστική βιολογία", "Ο Κοπέρνικος υποβίβασε τους ανθρώπους από το κέντρο τού κόσμου", "Η μηχανιστική κοσμολογία τού Ισαάκ Νεύτωνος εξάλειψε την ανάγκη για θεό", "Ο Γαλιλαίος φυλακίστηκε και βασανίστηκε επειδή υπερασπίστηκε τον κοπερνικισμό" κλπ.
Για να προλάβω τυχόν παρεξηγήσεις, ξεκαθαρίζω ότι το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" δεν είναι ακόμη ένα αντιθρησκευτικό βιβλίο. Ο Ρόναλντ Νάμπερς, ο οποίος έκανε την επιλογή των κειμένων, φρόντισε να τηρήσει τις ισορροπίες, αποφεύγοντας μονάχα τις κραυγές και τους αφορισμούς. Άλλωστε, πρέπει να παραδεχθούμε ότι είναι λογικό, πέρα από τους αντιεπιστημονικούς μύθους των θρησκευόμενων, να έχουν κατασκευαστεί και αντιθρησκευτικοί μύθοι από τους εχθρούς τής θρησκείας. Χαρακτηριστικά κείμενα που τηρούν αυτές τις ισορροπίες είναι: "Η μεσαιωνική εκκλησία απαγόρευε την ανθρώπινη ανατομή", "Οι χριστιανοί τού μεσαίωνα δίδασκαν πως η γη είναι επίπεδη", "Οι καθολικοί δεν συνέβαλαν στην επιστημονική επανάσταση" κλπ. Ακόμη και ο τίτλος τού βιβλίου τηρεί τις ισορροπίες, παίζοντας ανάμεσα στον Γαλιλέο Γαλιλέι και στον Ιησού τον Γαλιλαίο.
Συμπερασματικά, το "Ο Γαλιλαίος στη φυλακή" απευθύνεται σε αναγνώστες που σιχαίνονται τις παρωπίδες και αρέσκονται στους νοητικούς ερεθισμούς. Αν και διαβάζεται απολαυστικά και -σχεδόν- άκοπα, δεν παύει να αποτελεί σοβαρή δουλειά, με πληθώρα παραπομπών και υποσημειώσεων. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε μια προσεγμένη έκδοση από τις εκδόσεις "λογείον", με πρόλογο και -εξαιρετική- μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη και η απόκτησή του απαιτεί 17 ευρώ (στα καλά βιβλιοπωλεία). Ίσως η τιμή θεωρηθεί από κάποιους ως αλμυρή αλλά, διάβολε, η καλοκαιρινή εφίδρωση απαιτεί λίγο αλάτι παραπάνω...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου