"Εν λευκώ"

Την περασμένη Κυριακή παρουσιάσαμε έναν συνομίληκό μου συγγραφέα, τον βραζιλιάνο Μπερνάρντο Καρβάλιο. Σήμερα θα μιλήσουμε για έναν άλλο συνομίληκό μου συγγραφέα, αυτή την φορά από την Ιταλία. Ο λόγος για τον Κάρλο Λουκαρέλλι.

Ο Λουκαρέλλι ανήκει στην γενιά των ανανεωτών τού giallo (έτσι αποκαλείται το αστυνομικό μυθιστόρημα στην Ιταλία), οι οποίοι "πάντρεψαν" τις κλασσικές αστυνομικές μυθιστορίες με την Ιστορία και την Πολιτική. Έτσι, άνοιξαν καινούργιους δρόμους, ξεφεύγοντας τελείως από το κλασσικό σχήμα "έγκλημα-έρευνα-λύση". Στο σύγχρονο giallo αυτό το κλασσικό σχήμα υπάρχει μόνον ως δικαιολογία για να ειπωθούν κάποια άλλα πράγματα με διαφορετικό τρόπο.

Ο Λουκαρέλλι τοποθετεί χρονικά τις ιστορίες του (οι οποίες, φυσικά, διαδραματίζονται στην Ιταλία) στο διάστημα ανάμεσα στην πτώση τού Μουσσολίνι και την λήξη τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δηλαδή κατά την κατάρρευση της "δημοκρατίας τού Σαλό". Ως πρωταγωνιστή επιλέγει τον επιθεωρητή Ντε Λούκα, ένα εξαιρετικά αντιφατικό πρόσωπο. Ο Ντε Λούκα είναι εξ ορισμού φασίστας, αφού υπηρέτησε το φασιστικό καθεστώς. Αν και δεν πήρε προσωπικά μέρος στις κατασταλτικές πρακτικές τού φασισμού, θεωρείται ότι συναινούσε σιωπηλά εφ' όσον τις ανεχόταν. Ο συγγραφέας φαίνεται ότι αφήνεται να παρασυρθεί από την αντιφατική προσωπικότητα του αντι-ήρωά του, βρίσκοντας έτσι την ευκαιρία να πει πολλά για την Ιταλία και τους ιταλούς εκείνης της εποχής.

Με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Ντε Λούκα, ο Λουκαρέλλι έγραψε τρία μικρά σε έκταση μυθιστορήματα, τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ιταλία απλώς ως "η τριλογία τού επιθεωρητή Ντε Λούκα" αλλά στην Ελλάδα ενδύθηκαν το -μάλλον- πομπώδες "η τριλογία τού φασισμού" από τον "Κέδρο", ο οποίος τα εξέδωσε. Σήμερα θα πούμε δυο λόγια παραπάνω για το πρώτο βιβλίο αυτής της τριλογίας, το "Εν λευκώ".

Απρίλιος 1945. Ο Μουσσολίνι είναι πλέον νεκρός και η "δημοκρατία τού Σαλό" έχει καταρρεύσει. Ο Ντε Λούκα φεύγει από την σκληροπυρηνική Ταξιαρχία Μούτι, με απόσπαση για την αστυνομία τού Σαλό, γνωρίζοντας ότι η ζωή του κινδυνεύει άμεσα αφού έχει προγραφεί από τους αριστερούς αντάρτες. Ο φόβος και η αγωνία για την ζωή του δεν τον αφήνουν να κοιμηθεί αλλά όταν τον καλεί το καθήκον δηλώνει παρών. Κι εδώ καθήκον του είναι η διαλεύκανση της δολοφονίας ενός νεαρού γυναικά φασίστα με υψηλές γνωριμίες. Ο Ντε Λούκα πρέπει να κάνει την δουλειά του, ενώ γύρω του το σύστημα καταρρέει, παραδομένο στα ναρκωτικά, στο λαθρεμπόριο, στην διαπλοκή, στην αχαλίνωτη βία και στην απόλυτη εξαχρείωση.

Ο Λουκαρέλλι αναδεικνύεται σε έναν εξαιρετικό ιστορικό αφηγητή αλλά δεν υστερεί καθόλου στην τεχνική ενός πολύ καλού αστυνομικού συγγραφέα. Ενώ είναι σαφές ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για το ιστορικό περίγραμμα, εν τούτοις βρίσκει τον τρόπο να πυκνώσει το μυστήριο, να εντείνει την δράση και να καταλήξει σε ένα απροσδόκητο τέλος, παίζοντας συνεχώς με αντιθέσεις ανάμεσα στο "φαίνεσθαι" και στο "είναι".

Εν κατακλείδι, δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν χαρακτηρίζαμε το "Εν λευκώ" ως ένα δοκίμιο πάνω στον ρόλο τής αστυνομίας σε καιρούς ολοκληρωτισμού. Πιο σωστά, ως το πρώτο κεφάλαιο αυτού του δοκιμίου, το οποίο ολοκληρώνεται με τα δυο επόμενα βιβλία τής σειράς, το "Ένα μουντό καλοκαίρι" και το "Το μπουρδέλο τής οδού Όκε". Εν πάση περιπτώσει, το "Εν λευκώ" αποτελεί ένα απολαυστικό ανάγνωσμα διακοσίων αραιογραμμένων σελίδων, το οποίο κυλάει τόσο ξεκούραστα ώστε ο αναγνώστης φτάνει στο τέλος δίχως να το καλοκαταλάβει. Επειδή είμαι σίγουρος ότι το "Εν λευκώ" θα σας δημιουργήσει την ανάγκη να διαβάσετε ολόκληρη την τριλογία, σας πληροφορώ ότι κάθε βιβλίο τής σειράς κοστίζει μόλις 10 ευρώ (9 στα καλά βιβλιοπωλεία κι ακόμη φτηνότερα στο διαδίκτυο). Δεν νομίζετε ότι το καθένα αξίζει πολύ περισσότερο απ' όσο πωλούνται δυο κυριακάτικες χαζοφυλλάδες με βλακώδεις "προσφορές";