Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

7 Φεβρουαρίου 2017

Φουσκωμάτων συνέχεια

Δεν είχα σκοπό να συνεχίσω το χτεσινό θέμα αλλά οφείλω να ανασκευάσω την αρχική μου άποψη μιας και φαίνεται ότι το κείμενο δημιούργησε απορίες και ερωτηματικά, τα οποία δεν πρέπει να μείνουν αναπάντητα.

Λέγαμε χτες ότι το επενδυτικό κεφάλαιο της SNB φτάνει τα 700 δισ. ελβετικών φράγκων, οπότε το πρώτο ερώτημα είναι φυσιολογικό: πού βρέθηκαν αυτά τα λεφτά σε περίοδο κρίσης. Ας αποφύγουμε την εύκολη απάντηση ότι εδώ μιλάμε για λογιστικό χρήμα κι ας θυμηθούμε τι κάνει εδώ και χρόνια η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας, η BoJ: τυπώνει χρήμα, στα πλαίσια μιας διαδικασίας ποσοτικής χαλάρωσης. Αναφέρω την BoJ, επειδή η τακτική της είναι μακρόχρονη κι έχει γίνει γνωστή σε όλους αλλά το ίδιο κάνουν πλέον όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες.

Εξέλιξη του επιπέδου τιμών βασικών αγαθών από το 1900 ως σήμερα (βάση: 1/1/2000 = 100).
Όλη η πρόοδος του 20ου αιώνα εξανεμίστηκε κατά την τρέχουσα κρίση.

Το δεύτερο ερώτημα γεννιέται από το πρώτο: αφού αυξάνεται με τέτοιους ρυθμούς η προσφορά χρήματος, γιατί δεν σημειώνεται πληθωριστική έκρηξη; Πράγματι, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι εδώ έχει καταλυθεί ένας βασικός νόμος της οικονομίας, αφού η λογική λέει πως όσο περισσότερο χρήμα τυπώνω τόσο ανεβαίνει ο πληθωρισμός και, βεβαίως, τόσο υποτιμάται το συγκεκριμένο νόμισμα. Όμως, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Πληθωρισμός υπάρχει και, μάλιστα, αρκετά υψηλός. Μόνο που δεν απορροφάται στο σύνολό του από τα καταναλωτικά αγαθά. Στο μεγαλύτερο ποσοστό του βαρύνει μερικά βασικά αγαθά και τα πάγια (υλικά και άυλα). Αν σκεφτείτε λίγο, θα καταλάβετε τον λόγο που ανατιμώνται τα πάγια: όταν μια κεντρική τράπεζα εκδίδει χρήμα, δεν το ξοδεύει για να αγοράσει φέτα ή σπαλομπριζόλες αλλά το χρησιμοποιεί για να αγοράσει τίτλους και άλλα επενδυτικά αγαθά.

Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό είναι που δημιουργεί την χρηματιστηριακή ευφορία για την οποία κάναμε λόγο χτες. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η τεχνητή διόγκωση (το φούσκωμα, με άλλα λόγια) της αξίας των παγίων δεν μπορεί να συνεχιστεί στο διηνεκές. Και το ερώτημα που μπαίνει αβίαστα είναι γιατί δεν αντιδρούν οι -αυτορρυθμιζόμενες, κατά τον Φρήντμαν- αγορές; Δεν αντιλαμβάνονται ότι κάθε φούσκα είναι προορισμένη να σκάσει κάποτε, νομοτελειακά;

Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι σαφής. Φυσικά και όλοι γνωρίζουν ότι η φούσκα κάποτε θα σκάσει. Το ότι δεν παίρνουν τα μέτρα τους οφείλεται στην αστείρευτη δίψα τους για βραχυπρόθεσμη αύξηση των κερδών τους. Η τακτική των κεντρικών τραπεζών τροφοδοτεί τις αγορές με ρευστότητα, η οποία συντηρεί όλες τις άρρωστες καταστάσεις. Όλοι ξέρουν πως μια επιχείρηση μπορεί να ζήσει χρόνια και χρόνια καταγράφοντας ζημιές, αρκεί να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα ρευστότητας. Αφού, λοιπόν, οι κεντρικές τράπεζες φροντίζουν να διοχετεύουν χρήμα, γιατί να ενοχληθούμε; Όσο για το τι θα γίνει όταν (και όχι αν) θα σκάσει η φούσκα... απλώς ελπίζουμε να μη σκάσει στα μούτρα μας. Κι έπειτα... άσε να σκάσει πρώτα κι ύστερα βλέπουμε...


Πάμε παρακάτω. Στον ιστότοπο της TCW (Trust Comany of the West) βρήκα το παραπάνω εξαιρετικά ενδιαφέρον διάγραμμα. Με την πορτοκαλί γραμμή απεικονίζεται η εξέλιξη του ονομαστικού ΑΕΠ (δίχως αποπληθωρισμό) των ΗΠΑ και με την μπλε η εξέλιξη της καθαρής αξίας των -υλικών και άυλων- περιουσιακών στοιχείων. Παρατηρείστε ότι κάθε καινούργια φούσκα είναι μεγαλύτερη από την προηγούμενη, θυμηθείτε τα όσα πριν ενάμισυ αιώνα σημείωνε ο Μαρξ για την κυκλική εμφάνιση των καπιταλιστικών κρίσεων κι ελάτε να κάνουμε μερικά σχόλια.

Παρά τις φούσκες που σκάνε, οι υφεσιακές περίοδοι (γκρίζες περιοχές στο διάγραμμα) είναι μάλλον σύντομες και το ονομαστικό ΑΕΠ, μετά από μια σύντομη στάση) τραβάει ξανά την ανηφόρα. Αυτό συμβαίνει λόγω των αδιάκοπων ενέσεων ρευστότητας που κάνει η Fed, είτε με απαράδεκτα χαμηλά επιτόκια είτε με έκδοση νέου χρήματος, το οποίο κατευθύνεται στην ενίσχυση των επιχειρήσεων. Έτσι, το μόνο που μένει μετά από κάθε φούσκα που σπάει, είναι η μεταφορά πλούτου από το κάτω μέρος τής πυραμίδας προς την κορυφή, από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα προς τα ψηλότερα.

Ένα ακόμη λογικό (εκ πρώτης όψεως) ερώτημα είναι γιατί, παρ' όλα αυτά, δεν έρχεται η ανάπτυξη; Μα, επειδή ανάπτυξη σημαίνει αύξηση της παραγωγής, όχι τεχνητή ανατίμηση παγίων στοιχείων! Προσέξτε:

Ας υποθέσουμε ότι αύριο το πρωί διπλασιάζεται με νόμο η αξία όλων των ακινήτων τής χώρας. Θέλετε τώρα να δεχτώ ότι οι ιδιοκτήτες τους θα διπλασιάσουν την περιουσία τους εν μιά νυκτί; Άντε, να το δεχτώ για να μη σας χαλάσω το χατήρι. Όμως, θα πρέπει κι εσείς να δεχτείτε πως από δω και πέρα όποιος θέλει να αποκτήσει ένα ακίνητο, θα πρέπει να βρει τα διπλά λεφτά για να το αγοράσει. Σε τελική ανάλυση, θα είναι σαν να σας χαρίζω την Πεντέλη αλλά δίχως να μπορείτε να την πουλήσετε και δίχως να βγάζετε τα απαραίτητα χρήματα για να την αξιοποιήσετε. Βέβαια, θα μου αντιτείνετε ότι διπλασιάζοντας την αξία τού ακινήτου σας, θα μπορείτε να πάρετε ένα γενναίο δάνειο με μια υποθήκη. Σωστό. Και κάπως έτσι θα αρχίσει να φουσκώνει μια καινούργια φούσκα, στο σκάσιμο της οποίας θα χάσετε όχι μόνο το ακίνητό σας αλλά και την Πεντέλη και κάθε λοφίσκο από το Σούνιο ως τον Κιθαιρώνα.

Κρίσιμοι δείκτες τραπεζικού κινδύνου από μέτρηση της 29/7/2016. Στην τρίτη στήλη η μόχλευση.
Η Dexia κατέρρευσε ήδη, η Monte dei Paschi βρίσκεται στην εντατική, η Deutche Bank ακολουθεί.

Θα κλείσω κάπου εδώ, αφήνοντάς σας να σχολιάσετε ένα τελευταίο στοιχείο, το οποίο ίσως δίνει μια καλή ιδέα για το τι θα συμβεί όταν (και όχι αν) σκάσει η φούσκα των τραπεζών:

Η σοβούσα καπιταλιστική κρίση ξέσπασε την Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008, με την υποβολή αίτησης πτώχευσης της Λέμαν Μπράδερς. Την στιγμή τής κατάρρευσής της, η Λέμαν Μπράδερς είχε μόχλευση 32, δηλαδή είχε στον δρόμο χορηγήσεις δανείων ύψους 32 φορές τα ίδια κεφάλαιά της. Σήμερα, η Ντώυτσε Μπανκ έχει μόχλευση πάνω από 100. Καληνύχτα σας.

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καληνύχτα μας δεν θα πει τίποτα... Η Απάτη έχει γίνει Επιστήμη και ο λαός τρώει Φούμαρα..... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Ανώνυμος είπε...

H κυκλικότητα των κρίσεων φαίνεται και στο διάγραμμα. Αν εξαιρέσουμε το φιλί της ζωής που πήρε ο καπιταλισμός από την ανατροπή του σοσιαλισμού, είναι 8 χρόνια πάνω κάτω η κάθε περίοδος.
Αν υποθέσουμε ότι η παρούσα φάση μπορεί να κρατήσει λίγο παραπάνω, λόγο του ότι οι αστοί φορτώνουν τα χρέη τους χωρίς να νοιάζονται για την επόμενη μέρα, στον λαουτζίκο και στα κράτη, τότε μια καλή εκτίμηση για το πότε, νομίζω είναι 2017 με 2018.
Οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις του συστήματος είδη είναι τεράστιες και φαίνονται αξεπέραστες. Μετά και από την ερχόμενη φούσκα δεν θα υπάρχουν καθόλου περιθώρια...

Κώστας

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Κρατάς κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα...
Πράγματι, με τέτοια προσφορά ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ χρήματος...., που διάολο είναι κρυμμένο το γ@^4^&νο το (έστω και πλασματικό) χρήμα, και δεν το βρίσκει ο κοσμάκης, που το έχει ανάγκη για να ζήσει και για να δουλέψει;
Η ΛΙΤΟΤΗΤΑ αποκλείει το (πλασματικό) χρήμα από την λιανική, κι έτσι το λίγο (πλασματικό) χρήμα, που κυκλοφορεί ΣΤΗΝ ΛΙΑΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ, δεν πληθωρίζεται αισθητά, ώστε να πυροδοτήσει λαϊκές εξεγέρσεις. Ο κανόνας (Κυκλοφορούν Χρήμα)x(ταχύτητα κυκλοφορίας) = όγκος συναλλαγών (ΑΕΠ) = (Επίπεδο Τιμών) x (ποσότητες προϊόντων), τηρείται μέσες άκρες, και μια φραντζόλα ψωμί δεν έχει ξεφύγει από το 1€ εδώ και μια δεκαετία στις Capitalies.
[ Παρέκβαση: Το κακό βέβαια είναι πως το τίμημα για την σταθερή τιμή της φραντζόλας είναι ...να μην έχεις το 1 €, ώστε να μπορείς να την αγοράσεις ολόκληρη, και να βολεύεσαι αγοράζοντας την μισή! Αποτέλεσμα: Κρίση, καθώς η φραντζόλα μένει στο ράφι - τζάμπα πήγε το ζύμωμα-ψήσιμο.
Θα μου πείς, καλά, δε μπορούσε η Λιτότητα να ρυθμιστεί, έτσι, ώστε να έχεις στην τσέπη ακριβώς το 1€, για να παίρνεις την μία φραντζόλα, που σου αναλογεί, κι ούτε ένα καπίκι παραπάνω; Αυτό συνήθως έχει να κάνει με την αναγκαία καπιταλιστική κοινωνική ανισότητα, αλλά τι γίνεται, όταν η Κρίση επεκτείνεται πέρα και από τις αποδεκτές από το πόπολο ανισότητες, και βαράει και τους χαϊδεμένους του συστήματος; Που μάλλον αυτό συζητάμε τώρα. - Κλείνει η παρέκβαση.]
Αλλά η Λιτότητα-στο-πόπολο δεν εξηγεί, που διάολο πάει όλη αυτή η μάζα πλασματικού χρήματος και η πολλαπλάσια προσφορά του, και που κυκλοφορεί η λιμνάζει αυτό;
Η ερμηνεία, που δίνεις είναι για μένα αξιοπρόσεκτη. Αφού ο πληθωρισμός της υπερπαραγωγής τραπεζογραμματίων δεν εκφράζεται στο καλάθι της νοικοκυράς, τότε δύο τινά συμβαίνουν: Η αυτό το πλασματικό χρήμα "αποθησαυρίζεται" (...θα κλάψουν οι μανούλες όσων αποθησαυρίζουν ...αέρα κοπανιστό!), η ανεβάζει τις ονομαστικές τιμές των κεφαλαίων και κινείται σε μια αγορά, που έχει χάσει το μπούσουλα..... Μοιραία δημιουργείται και πλασματικό κεφάλαιο, που όλο και διογκώνεται, και μερικές απορίες είναι: 1. Μέχρι πόσο μπορεί να φουσκώνει αυτή η φούσκα; 2. Τι θα γίνει, αν κάποια στιγμή όλο αυτό το πλασματικό χρήμα και το κεφάλαιο ζητήσουν να πραγματοποιηθούν, να "ζωντανέψουν", δηλαδή να ανταλλαχτούν με μη-πλασματικές αξίες, δηλαδή με ζωντανή η νεκρή εργασία; 3. Μπορεί να προβλεφτεί πότε θα γίνει κάτι από τα δύο παραπάνω;

fentagin είπε...

ΩΡΑΙΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ
ΑΛΛΑ ΑΠ'ΟΤΙ ΚΑΤΑΛΑΒΑ Η D.B. ΘΑ ΣΚΑΣΕΙ ΣΙΓΟΥΡΑ
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟΤΕ;;;
Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΣΩΣΕΙ;;;

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

Ωραια αναρτηση Θοδωρη.Ανεβαζεις πολυ πιο ουσιαστικα θεματα απο ολες τις ''εγκριτες'' εφημεριδες και εκπομπες.

Ανώνυμος είπε...

Τα έλεγε και ο Κοντραντίεφ για τους κύκλους...

Είχε κάνει και αφιερώματα ένας φίλος

https://bluebig.wordpress.com/2013/01/26/%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7%CF%82/

https://bluebig.wordpress.com/2013/09/10/%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF-%CE%BA%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-kondratiev/

Καλή μας τύχη.

Βρε φενταγίν τι ρωτάς τώρα !!!!
Τα δικά μας τοκογλυφομάγαζα ΠΩΣ σώθηκαν ???? της Κύπρου ???
Κάτι τέτοιο θα γίνει , ας είναι καλά τα κορόιδα που πήγαν τις βαλίτσες τους με τα κλεψιμαίικα εκεί νομίζοντας ότι θα σωθούν....

Να δω κάπιταλ κοντρόλς στο βερολίνο και τι άλλο...


Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Οι οπαδοί του Κοντρατιεφ θυμίζουν έναν θορυβώδη "σεισμολόγο" της δεκαετίας των μεγάλων (αυτ)απατών, του '80: Πάντα "απέδειχνε" εκ των υστέρων, πως είχε προβλέψει κάθε σπουδαίο σεισμό, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να προ-βλέψει έναν σεισμό....
Κάποια στιγμή η Ιστορία θα στείλει και τον Καπιταλισμό στα σκουπίδια, μαζί με τους προφήτες της αιωνιότητάς του. Ετσι έγινε και με την Φεουδαρχία, έτσι και με την δουλοκτησία, κλπ.
Και ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η "επιστημονικότητα" του ...Κοντράτιεφ έπρεπε να πατάει στον ..αντισταλινισμό!
Μόνη της δε μπορούσε να σταθεί;

Ανώνυμος είπε...

"Παρά τις φούσκες που σκάνε, οι υφεσιακές περίοδοι (γκρίζες περιοχές στο διάγραμμα) είναι μάλλον σύντομες και το ονομαστικό ΑΕΠ, μετά από μια σύντομη στάση) τραβάει ξανά την ανηφόρα. Αυτό συμβαίνει λόγω των αδιάκοπων ενέσεων ρευστότητας που κάνει η Fed"

Από το δεύτερο διάγραμμα σου παρατηρώ ότι η πορεία του ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι λίγο πολύ γραμμική (για 1992-2016), με ετήσια αύξηση 7-8%. Για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (π.χ. 1970-2016) φαίνεται να αυξάνεται κάπως εκθετικά αλλά, πάνω από όλα, σταθερά ... στην ανηφόρα.

Το ΑΕΠ της Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας (και λιγότερο της Βρετανίας) δεν ακολουθεί το αμερικάνικο μοτίβο "σταθερά στην ανηφόρα". αλλά έχει πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα.

Αν και κάποιες από αυτές τις χώρες μπορούν να κάνουν το ίδιο κόλπο με την Fed (όσες μπορούν να τυπώνουν χρήμα), το νόμισμα τους φαίνεται δεν έχει την "μαγεία" του δολαρίου που το τυπώνεις και ευθύς πάς και αγοράζεις πετρέλαιο από τον Κόλπο.

π.χ.
http://www.tradingeconomics.com/france/gdp
http://www.tradingeconomics.com/japan/gdp
http://www.tradingeconomics.com/germany/gdp
http://www.tradingeconomics.com/united-kingdom/gdp
(click στο 'MAX')
για τις ΗΠΑ:
http://fred.stlouisfed.org/series/TNWBSHNO
http://fred.stlouisfed.org/series/GDPA

ΑΧΠ

Ανώνυμος είπε...

"Παρά τις φούσκες που σκάνε, οι υφεσιακές περίοδοι (γκρίζες περιοχές στο διάγραμμα) είναι μάλλον σύντομες και το ονομαστικό ΑΕΠ, μετά από μια σύντομη στάση) τραβάει ξανά την ανηφόρα. Αυτό συμβαίνει λόγω των αδιάκοπων ενέσεων ρευστότητας που κάνει η Fed"

Από το δεύτερο διάγραμμα σου παρατηρώ ότι η πορεία του ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι λίγο πολύ γραμμική (για 1992-2016), με ετήσια αύξηση 7-8%. Για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (π.χ. 1970-2016) φαίνεται να αυξάνεται κάπως εκθετικά αλλά, πάνω από όλα, σταθερά ... στην ανηφόρα.

Το ΑΕΠ της Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας (και λιγότερο της Βρετανίας) δεν ακολουθεί το αμερικάνικο μοτίβο "σταθερά στην ανηφόρα". αλλά έχει πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα.

Αν και κάποιες από αυτές τις χώρες μπορούν να κάνουν το ίδιο κόλπο με την Fed (όσες μπορούν να τυπώνουν χρήμα), το νόμισμα τους φαίνεται δεν έχει την "μαγεία" του δολαρίου που το τυπώνεις και ευθύς πάς και αγοράζεις πετρέλαιο από τον Κόλπο.

π.χ.
http://www.tradingeconomics.com/france/gdp
http://www.tradingeconomics.com/japan/gdp
http://www.tradingeconomics.com/germany/gdp
http://www.tradingeconomics.com/united-kingdom/gdp
(click στο 'MAX')
για τις ΗΠΑ:
http://fred.stlouisfed.org/series/TNWBSHNO
http://fred.stlouisfed.org/series/GDPA

ΑΧΠ