Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (7)

Ας αφήσουμε τώρα πίσω μας τα όσα συνταρακτικά συμβαίνουν στην Ελλάδα κι ας μεταφερθούμε στην Γερμανία. Αλλά πριν ξεκινήσουμε, ας θυμηθούμε ότι οι ΗΠΑ είχαν εκδηλώσει ευθύς εξ αρχής στην ελληνική κυβέρνηση την επιθυμία τους να καταδικαστεί ο Μέρτεν αλλά ο Καραμανλής προτίμησε να κάνει το χατήρι των γερμανών. Κατά φυσική συνέπεια, η Ουάσινγκτον θύμωσε και η CIA άρχισε να παρακολουθεί την ιστορία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όσα θα διαβάσετε παρακάτω προέρχονται από έγγραφα της CIA, τα οποία έχουν αποχαρακτηριστεί.

Παρ' ότι ο Καραμανλής δείχνει να διατηρεί την ψυχραιμία του, στέλνει στην Γερμανία τον φίλο του δημοσιογράφο Βάσο Βασιλείου να μαζέψει όσες πληροφορίες μπορεί. Παράλληλα, στέλνει και τον αρχηγό τής ΚΥΠ στρατηγό Νάτσινα για να συζητήσει με τον δυτικογερμανό ομόλογό του μήπως μπορεί να βρεθεί κάποιο στοιχείο που να σχετίζει τον Μέρτεν είτε με τους κομμουνιστές (!) είτε με κάποιο κόμμα τής αντιπολίτευσης είτε με τους εβραίους (!!).

Λέγαμε ότι ο Καραμανλής αρνήθηκε να υποβάλει μηνύσεις κατά του Μέρτεν ή κατά των γερμανικών εντύπων που δημοσίευσαν τα λεγόμενά του ενώ Μακρής και Θεμελής υπέβαλαν μηνύσεις στην ελληνική δικαιοσύνη αλλά αρνήθηκαν να καταφύγουν στην γερμανική. Το "κενό" ανέλαβε να καλύψει ο Μανώλης Μπακλατζής, εκδότης της αντιπολιτευόμενης Αθηναϊκής (*), ο οποίος υπέβαλε στα γερμανικά δικαστήρια μηνύσεις "εξ ονόματος του ελληνικού λαού" κατά του Μέρτεν, του Σπήγκελ και της Ηχούς τού Αμβούργου.

Ο δημοκράτης αγωνιστής Μπακλατζής κατέθεσε τις μηνύσεις προκειμένου να αναγκάσει τον Μέρτεν να μιλήσει ώστε να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Πλην όμως, ο ενθουσιασμός του δεν αρκούσε: ο εισαγγελέας τού Αμβούργου τον ενημέρωσε ότι οι μηνύσεις του δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτές διότι δεν είχε κανένα νόμιμο δικαίωμα να εκπροσωπεί τον ελληνικό λαό. Ο Μπακλατζής επέμενε να φτάσουν οι υποθέσεις στο ακροατήριο κι ας απορρίπτονταν εκεί αλλά δεν τα κατάφερε. Όμως, κατά την διάρκεια των προσπαθειών του ανακάλυψε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: ο επί κεφαλής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας και δήμαρχος του Βερολίνου Βίλλυ Μπραντ είχε έρθει στην Ελλάδα όταν ήταν κρατούμενος ο Μέρτεν και συναντήθηκε με τον ναζί εγκληματία, πιέζοντάς τον να κρατήσει το στόμα του κλειστό και να δεχτεί την συμφωνία που του πρότειναν.

Παράλληλα, ο Μπακλατζής ανακάλυψε ότι, παρ' όλο που ο Μακρής και ο Θεμελής είχαν υποβάλει μηνύσεις, η ελληνική δικαιοσύνη δεν είχε κάνει κανένα απολύτως διάβημα προς την γερμανική προκειμένου να εξετάσει οποιονδήποτε μάρτυρα. Ήταν προφανές ότι οι μηνύσεις των δυο υπουργών είχαν υποβληθεί για τα μάτια του κόσμου, ότι καμμιά δίκη ουσίας δεν επρόκειτο να γίνει και ότι ο Μέρτεν δεν σκόπευε να ανοίξει το στόμα του αλλά να πετύχει κάποια βολική γι' αυτόν συμφωνία. Ποιά ήταν, όμως, αυτή η συμφωνία;

Το περίφημο "λεύκωμα της Δοξούλας" διά χειρός τού αμίμητου Μποστ

Κι ενώ ο Μπακλατζής μάχεται με ανεμόμυλους, φτάνουν στην Γερμανία δυο έλληνες επιχειρηματίες, ο Κωνσταντίνος Γκέρτσος και ο Κονιόρδος (**). Το πρώτο κοινό τους γνώρισμα είναι η στενή φιλία τους με τον Καραμανλή. Μάλιστα δε, ο Γκέρτσος έχει παραχωρήσει στον Καραμανλή την χρήση τής πολυτελούς βίλλας που διαθέτει στο Μοντρέ τής Ελβετίας. Το δεύτερο κοινό τους γνώρισμα είναι ότι πλούτισαν στην διάρκεια της κατοχής, συνεργαζόμενοι με τους γερμανούς κατακτητές. Πράγματι, οι φιλίες τού "εθνάρχη" είναι πολύ περίεργες.

Ο Γκέρτσος προερχόταν από φτωχή οικογένεια. Άρχισε να φτιάχνει την περιουσία του επί Μεταξά, όταν ο δικτάτορας έβαλε μπρος ένα πρόγραμμα ανανέωσης του οπλισμού του στρατού. Ο Γκέρτσος εμφανίζεται ως μεσάζων για εισαγωγές από γερμανικές εταιρείες, εμπλεκόμενος σε ένα σύστημα δοσοληψιών με αξιωματικούς του μεταξικού καθεστώτος. Στην διάρκεια της κατοχής, ανέπτυξε μια υπερπροσοδοφόρα συνεργασία με τους γερμανούς, η οποία τον έκανε βαθύπλουτο. Με την λήξη τού πολέμου, οι Γκέρτσοι έφυγαν από την Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στην Ελβετία, προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις. Δυστυχώς γι' αυτούς, καταδικάστηκαν ερήμην ως δωσίλογοι και συνεργάτες των κατακτητών, η δε ακίνητη περιουσία που είχαν στην Ελλάδα, δημεύτηκε (***).

Όταν ο Καραμανλής διαδέχεται τον Παπάγο, ο Γκέρτσος επανέρχεται και προσκολλάται στον νέο πρωθυπουργό, καταφέρνοντας να πάρει πίσω την δημευμένη περιουσία του. Πολύ σύντομα, χάρη στην εύνοια του "εθνάρχη", η εταιρεία τού Γκέρτσου Tantex γίνεται κολοσσός, εξασφαλίζοντας την προνομιακή μεταχείριση των ελβετικών και γερμανικών επενδύσεων στην Ελλάδα. Ο Γκέρτσος χαρακτηρίζεται από πράκτορα της CIA ως άτομο το οποίο "δεν έχει ίχνος πατριωτισμού, είναι ανέντιμος και από πολλές απόψεις είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος με διεφθαρμένη συνείδηση". Αυτόν τον άνθρωπο δεν δίστασε ο Καραμανλής να διορίσει επίτιμο γενικό πρόξενο τής χώρας μας στην Ζυρίχη! Ο Κωνσταντίνος Γκέρτσος έμεινε σ' αυτή την θέση από το 1963 ως το 1977. Τότε ο επανελθών Καραμανλής τον αντικατέστησε με τον... Αθανάσιο Γκέρτσο! Έτσι, ελέω Καραμανλή, επί 37 χρόνια (1963-2000) η Ελλάδα είχε ως προξένους στην Ζυρίχη καταδικασμένους δωσίλογους συνεργάτες των ναζί κατακτητών.

Ο Κονιόρδος ανήκει σε οικογένεια οινοπαραγωγών από την Κρήτη. Κατά την διάρκεια της κατοχής συνεργάστηκε με τους γερμανούς, με την βοήθεια των οποίων ιδιοποιήθηκε την παραγωγή σταφίδας ολόκληρης της Πελοποννήσου. Κι ενώ ο κόσμος πέθαινε από την πείνα, οι Κονιόρδοι έφτιαχναν κονιάκ, κρασιά κλπ, τα οποία εξήγαν αποκλειστικά στην χιτλερική Γερμανία για τις ανάγκες των γερμανών στρατιωτών αλλά και των γερμανών πολιτών. Παρά το ότι οι Κονιόρδοι πρέπει να μοίρασαν αρκετά "μπαχτσίσια" σε γερμανούς αξιωματικούς, μέσα σε λίγα χρόνια έγιναν πάμπλουτοι.

Αλλά, τί είναι αυτό που φέρνει τους δυο "πατριώτες" επιχειρηματίες στην Γερμανία; Μα, η επιθυμία τους να συναντηθούν με τον Μέρτεν, κάτι το οποίο γίνεται αμέσως. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι έρχονται εκ μέρους τού Καραμανλή αλλά στις βαλίτσες τους κουβαλούν αφ' ενός μεν διαβεβαιώσεις ότι ο εγκληματίας δεν πρόκειται να κινδυνέψει από την ελληνική δικαιοσύνη αφ' ετέρου δε εκατό χιλιάδες δολλάρια. Με το περιεχόμενο των βαλιτσών σκοπεύουν να σιγουρέψουν μια και καλή την σιωπή τού Μέρτεν.

Όμως, ο Μέρτεν δεν ικανοποιείται με τα εκατό χιλιάρικα και αρχίζει τα παζάρια. Φαίνεται, μάλιστα, ότι οι απαιτήσεις του είναι αρκετά υψηλές γιατί ο Γκέρτσος με τον Κονιόρδο καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να συγκεντρώσουν το επί πλέον ποσό. Έτσι, γίνονται αντιληπτοί από τους πράκτορες της CIA, οι οποίοι τους έχουν υπό στενή παρακολούθηση. Και όχι μόνο απ'  αυτούς. Τους παίρνουν χαμπάρι ο Μπακλατζής, ο δικηγόρος Πάνος Σωτηρόπουλος (βοηθάει τον Μπακλατζή με τις μηνύσεις), ο Ιωάννης Μοσχόπουλος (διπλωματικός υπάλληλος της ελληνικής πρεσβείας, πλήρης γνώστης τής υπόθεσης) (****), ενώ πληροφορίες για την επιχειρούμενη συμφωνία με τον Μέρτεν διαθέτει (από άγνωστες πηγές) και ο Κύρος Κύρου, εκδότης τής υπερσυντηρητικής εφημερίδας Εστία.

Τελικά, το δίδυμο τα καταφέρνει. Το πολυθρύλητο λεύκωμα της Δοξούλας εξαφανίζεται οριστικά από προσώπου γης, μαζί με ένα πακέττο επιστολών και άλλων εγγράφων, τα οποία διέθετε ο Μέρτεν. Η Αθήνα παίρνει βαθιές ανάσες. Τόσο βαθιές ώστε ο Μακρής σπεύδει να δηλώσει ότι οι κατηγορίες τού Μέρτεν εναντίον αυτού και της συζύγου του κατέρρευσαν. Τώρα, το πώς ισχυρίζεται ο Μακρής ότι οι κατηγορίες κατέρρευσαν και το γιατί είναι τόσο κατηγορηματικός δίχως να έχει γίνει δίκη, είναι προς διερεύνηση.

"Διορίζομεν... επί των Εξωτερικών τον κ. Ι. Μοσχόπουλον..." (****)

Η ιστορία μας φτάνει σιγά-σιγά στο τέλος της. Αύριο το ιστολόγιο θα απεργήσει και την Παρασκευή θα γράψουμε τον επίλογο, προσθέτοντας μερικές πικάντικες λεπτομέρειες στον καμβά, την σχετική βιβλιογραφία και τις πηγές.


--------------------------------------------------
(*) Ο Μανώλης Μπακλατζής συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα του 1935 και στην κίνηση κατά του Μεταξά στην Κρήτη το 1938, λόγω της οποίας αυτοεξορίστηκε στην Κύπρο. Διετέλεσε επί πολλά χρόνια βουλευτής, εκλεγμένος με το Κόμμα των Φιλελευθέρων (1936), την Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου -ΕΠΕΚ (1950, 1951, 1952, 1956) και αργότερα με την Ένωση Κέντρου (1961, 1963, 1964), ενώ την περίοδο 1947-1948 ήταν Γενικός Διοικητής Κρήτης. Παρ' όλα αυτά, πέθανε πάμπτωχος το 1971, σε ηλικία 71 ετών.

(**) Δεν αναγράφω το μικρό όνομα του Κονιόρδου, επειδή από το έγγραφο της CIA δεν προκύπτει ποιος ακριβώς από τους αδελφούς Κονιόρδου ταξίδεψε στην Γερμανία και, παράλληλα, δεν κατάφερα να βρω την πληροφορία από άλλη πηγή. Προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης, εδώ πρέπει να σημειώσω ότι στην ίδια οικογένεια ανήκει ο αγωνιστής και ήρωας της αντίστασης Μανώλης Κονιόρδος (γεν. 1920), ο οποίος βόηθησε στην διάσωση εβραίων από τους γερμανούς. Σήμερα οι Κονιόρδοι έχουν εργοστάσιο οινοποιίας στην ΒΙΠΕ Ηρακλείου.

(***) Παρ' όλα αυτά, το 1947 η κυβέρνηση Σοφούλη παραχωρεί στον Γκέρτσο την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων τής Πτολεμαΐδας. Ο Γκέρτσος αποφεύγει τις κατασχέσεις, παρουσιάζοντας τα κεφάλαια ως ανήκοντα σε γερμανούς και ελβετούς επενδυτές και τον εαυτό του ως απλό μεσάζοντα. Όμως, το μόνο που κάνει επί επτά χρόνια στα ορυχεία είναι να ανοίγει μερικές σήραγγες. Έτσι, το 1954 η κυβέρνηση Παπάγου καταγγέλλει την σύμβαση και παραχωρεί την εκμετάλλευση των ορυχείων στον Πρόδρομο Μποδοσάκη.

(****) Το όνομα του Ιωάννη Μοσχόπουλου αναφέρεται και στο έγγραφο της CIA που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και από το οποίο άρχισε όλος ο πρόσφατος θόρυβος περί Καραμανλή. Στις 21 Απριλίου 1967 ο Μοσχόπουλος προτάθηκε από τους πραξικοπηματίες για την θέση τού υπουργού εξωτερικών στην κυβέρνηση Κόλλια αλλά η πρόταση απερρίφθη από τον βασιλιά. Στο παραπάνω διάταγμα του Κωνσταντίνου "περί διορισμού υπουργών", η βασιλική πέννα έχει διαγράψει μεταξύ άλλων και το όνομα του Ι. Μοσχόπουλου, το οποίο φαίνεται ανάμεσα στα ονόματα των Μακαρέζου και Παττακού.